Logboek 2022/3 Zeeland en oorlog

Direct naar

het laatste

verslag

De brute invasie van Oekraïne door de troepen van Poetin is nu ruim vier maanden aan de gang. De Russische dictator heeft een enorme draai aan het wiel van de geschiedenis gegeven. De drie decennia sinds het eind van de Koude Oorlog moeten vanaf nu als het zoveelste interbellum in Europa worden beschouwd, getermineerd door een Tweede Koude Oorlog. Hoewel het Russische doel om in een snelle oorlog over Oekraïne heen te lopen niet gehaald werd, poogt Poetin nu om het land op de knieën te krijgen door een uitputtingsslag. Hoelang zal het westen Zelensky c.s. blijven steunen? Ondertussen hopen de crises zich op: het klimaat, de stikstofneerslag, de vluchtelingen, de woningnood, de energieprijzen, de inflatie, vul maar aan.

     Onder al die verergerende omstandigheden houden we vakantie in Zeeland en (hopelijk) langs de Belgische kust. Soms bekruipt je het gevoel dat dit mogelijk onze laatste normale vakantie zal zijn. Als de crises zich intensiveren en de economie daadwerkelijk in een zware depressie raakt en werkloosheid en geldontwaarding toeslaan, dan kan ons leven er over een jaar wel eens heel anders uitzien.

     Zullen we dit zomerseizoen nog hittegolven krijgen? De kans daarop is significant toegenomen, aldus het KNMI. We doorstonden er al er al eerder een, twee jaar geleden toen we met de boot in Vlissingen lagen.

Lunch met Lourens & Joke bij Brasserie 1600 in Middelburg.

Zaterdag 02-07-2022

De dag vangt aan met een wolkenloze blauwe hemel, maar heel erg warm wordt het niet. Typisch een dag voor kleine klusjes, waarbij onze walstroom uitvalt om redenen die we niet vermogen te doorgronden. Ik loop alles na, de eigen hoofdschakelaar, de zekeringen in de verschillende groepen van de walstroomaansluiting en de hoofdkast. Alles in orde. Na een klein halfuur werkt alles gewoon weer. Het raadselachtig karakter van elektriciteit.

     In de loop van de ochtend arriveert onze Gorcumse buurman Lourens. Zijn Joke is door naar Vlissingen om er een repetitie bij te wonen voor een uitvoering van het requiem Van Verdi, waarin haar broer meezingt in het koor. Na haar komst om halftwee gaan we met zijn vieren gezellig lunchen in de binnenstad bij Brasserie 1600 op het terras. Ze verlaten ons weer omstreeks vier uur. Er zijn ondertussen veel stapelwolken verschenen, ook grote, de wind waait uit het oosten en het is toch wat broeierig geworden, maar tot regen of onweer komt het niet. Dat is alles voor vandaag, wat ons betreft. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 03-07-2022

De update voor de maand juni 2022 van de gemiddelde temperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, bedroeg slechts +0,06 graden ten opzichte van het 30-jarig gemiddelde over 1991 - 2020. Weinig, nog steeds ten gevolge van het alsmaar voortduren van de La Niña in de Stille Oceaan. Voor de lineaire opwarmingstrend heeft het geen gevolgen. Die blijft +0,13 graden per decennium (+0,11 graden voor de oceanen en +0,18 voor de landmasa's). Sceptici zullen zonder twijfel zeggen dat er sinds 2015 geen opwarming meer is. Ze zullen spreken van een nieuwe hiatus, zoals ze ook rond 1998 deden. Daarna stegen de wereldtemperaturen gewoon weer verder en het zal dit keer ook zo gaan, want het koelend effect van een La Niña houdt op zodra dat periodieke weerverschijnsel stopt.

     De klimaatrampen vermenigvuldigen zich ondertussen. In de Australische stad Sidney moesten duizenden inwoners geëvacueerd worden vanwege dreigende overstromingen ten gevolge van langdurige hoosbuien. De autoriteiten zeggen dat het deze maand net zo erg kan worden als in maart van dit jaar, toen het oosten van Australië geraakt werd door de 'ergste watersnood uit de geschiedenis', zoals toenmalig premier Morrison het destijds noemde. Tientallen mensen kwamen om het leven en duizenden huizen raakten toen onherstelbaar beschadigd door de overstromingen.

     Als gevolg van de zware hittegolven in de achterliggende maanden zijn hele stadswijken van de Indiase hoofdstad Delhi nu verstoken van drinkwater. De rivier Yamuna, de voornaamste bron van Delhi's water, staat nu op veel plekken in de stad droog.

     Het KNMI meldt dat afgelopen juni bij ons bijna een graad warmer was dan het langjarig gemiddelde. Van de eerste 6 maanden van 2022 was alleen april koeler dan gemiddeld: januari +1,7°; februari +1,9°; maart +0,8°; april -0,6°; mei +0,6° en  juni +0,9°.

De historicus Timothy Snyder (onder meer 'The Road to Unfreedom', 2018) zet in een twitterdraad uiteen dat Poetin een bewuste hongerstrategie toepast, met de bedoeling om een wereldwijde hongersnood te veroorzaken, met name in Afrika. De enorme stroom vluchtelingen die er het gevolg van is, zal Europa destabiliseren en gevoelig maken de sancties op te heffen. Dat kan zich al in de komende herfst en winter afspelen. Ondertussen kan hij in het verzwakkende Oekraïne de Donbas in zijn geheel veroveren en zich vervolgens concentreren op de regio rond Odessa. Daarmee realiseert hij de groot-Russische droom van Novorossiya, de aansluiting met Transnistrië en de reductie van Oekraïne tot een machteloze, landlocked vazalstaat. Ik voorspelde dat ook diverse keren, zelfs al voor deze oorlog.

     De Russen verklaren dat ze vandaag de stad Lysytsjansk hebben ingenomen. Daarmee zouden ze de volledige regio Loegansk in handen hebben. Oekraïne ontkent overigens. De Russen vallen nu met raketaanvallen de Oost-Oekraïense stad Slovjansk aan, die 75 kilometer verderop ligt. Er zijn zes doden en een onbekend aantal gewonden gevallen. Op zijn beurt voerde Oekraïne luchtaanvallen uit op een Russische basis in de zuidoostelijke stad Melitopol, die onder controle staat van de Russen. Verder kwamen door explosies in de Russische stad Belgorod, niet ver van de grens met Oekraïne, minstens drie inwoners om het leven.

     Verzet in Rusland zélf, dat is belangrijk, al is het nog zwak. Demonstreren is vrijwel onmogelijk; het leidt tot hoge straffen. Maar sabotage kan wel. Uit door de NOS geverifieerde beelden blijkt dat de afgelopen maanden bij meer dan vijftien wervingsbureaus van het Russische leger brand is gesticht. Het zou het werk zijn van radicaal-linkse groepen in de Russische samenleving. Maar niet alleen. Het gewelddadig verzet zou vooral uit het armere, lager opgeleide deel van de bevolking komen, het segment waar ook een groot deel van de gerekruteerde militairen toe behoort. De activisten zien dat veel van die mannen sneuvelen in Oekraïne. Helden zijn het, zeker, maar nog veel te weinig. Helaas.

Boze boeren en de staat bereiden zich voort op de acties van morgen. De boeren hebben gezegd dat ze het hele land willen verlammen en spreken van 'een megaprotest'. De Koninklijke Marechaussee heeft eenheden en materieel paraat om in te kunnen grijpen als boeren luchthavens willen blokkeren. Defensie heeft vrachtwagens klaar staan om in beslag genomen trekkers af te voeren.

     Het hele idee van de politiek van 'een bemiddelaar' slaat natuurlijk nergens op. De radicale boeren zelf noemen de keuze van Remkes 'een onzinnige keuze'. De stikstofdoelen zijn in een democratisch proces vastgesteld (en komen 40 jaar te laat): in 2030 moet de stikstofbelasting in 74 procent van de Nederlandse natuurgebieden tot onder de kritische grenswaarde zijn gedaald. Daar valt niets meer aan te veranderen, want anders volgen er nieuwe rechtszaken. De benoeming van Remkes in die rol is een gotspe. Hij stelde nota bene al in 2020 in een helder rapport vast dat de stikstofmaatregelen onontkoombaar zijn. Wat moet hij nog 'bemiddelen'? Rutte zei zelf al: 'dat we er met elkaar eerlijk over zijn dat de snelheid en doelstellingen niet ter discussie staan', maar verantwoordelijkheid nemen is niet zijn sterkste punt, zegt De Volkskrant. Men zegt het al jaren: ons land heeft een manager, geen leider.

We hebben een rustige zondag in Middelburg, met zon, wolken en een ongedurige wind uit het zuidwesten. Vandaag is Bas jarig. Hij wordt 32 jaar. Naar het begin van dit kwartaal

Ook in Middelburg staat er poëzie op de muren, onder meer uit de 'Osterspaziergang' uit Goethe's Faust.

Maandag 04-07-2022

De maandag waarop de boeren het hele land zouden 'platleggen'. Als het me 's ochtends vroeg niet lukt om contact met internet te maken, denk ik eerst dat ze erin zijn geslaagd om het hele internet uit te schakelen. Maar na enig zoeken en nadenken kom ik erachter dat de bundel van mijn mobiele WiFi-router op is. Gelukkig kun je wel een aanvulling kopen. Het werkt weer. Het is een fraaie zomerdag. In het nieuws: boeren blokkeren in vele plaatsen in het land snelwegen, bruggen en tientallen distributiecentra van supermarkten. Blokkeerboeren. Er zijn ook blokkeervissers, die de havens van o.a. Harlingen, Lauwersoog, Den Helder en IJmuiden blokkeren. Ook hier vlakbij, in Vlissingen, blokkeren ze de buitenhaven zodat de veerboten over de Westerschelde niet kunnen uitvaren. Het valt echter deels wel mee; heel veel mensen hebben de auto vandaag laten staan, maar de supermarkten zeggen dat langerdurende acties volstrekt onacceptabel zijn.

     De boeren zeggen dat ze terecht de centra blokkeren, omdat ze zulke slechte prijzen voor hun producten krijgen. Het CBL (supermarkten) weerspreekt dat: '80 procent van wat boeren in Nederland maken wordt geëxporteerd. Dat is een prima business. Voor de 20 procent die in Nederland blijft maken bijna alle supermarkten hele goede afspraken met boeren en tuinders die direct aan hen leveren. En daar worden afspraken gemaakt over duurzaamheid, dierenwelzijn en gezondheid. Als dat tot meer kosten leidt, wordt dat ook vergoed'. Trouwens, ik begrijp die trekkerterreur niet, want als de boeren zouden stoppen met leveren van vlees, groente en fruit, dan leggen ze de distributie toch ook stil? Of kost ze dat omzet? Of...leveren ze helemaal niet zoveel als ze zeggen?

Vanochtend door de binnenstad naar de AH, waar we geen tekorten constateren. Er ligt ook een boek dat ik gisteren bestelde. Op zondag dus, maar het is er nu al. Een boek van een broer van mijn oom Klaas: ''De verheldering van de werkelijkheid', van Gerben J. Stavenga (Het Zuiden, 2011). Ik kende hem en zijn boek niet, maar Klaas vertelde me erover toen hij laatst bij ons in Zierikzee was. Ik moet zeggen dat Gerben bij de kennis van de werkelijkheid de koe bij de horens vat! Het zou een notoir moeilijk boek zijn, dus ik lees eerst maar eens een 40-tal bladzijden snel door om te zien of ik het zou kunnen snappen. Dat valt wel mee, ik zal het de komende tijd langzaam en zorgvuldig lezen. Volgens hem is er een systeemtheoretisch antwoord mogelijk op de ultieme waarom-vragen. Hm, we zullen zien.

Vandaag overlijdt de dichter Remco Campert. Hij werd 92. Ik herinner me dat ik hem las in mijn jaren in Breda op de HBS, in de eerste helft van de jaren 60. Zijn roman 'Het leven is vurrukkulluk' uit 1961 stond op mijn eindexamenlijst. Natuurlijk herinner ik me ook zijn vrijmoedige gedichten van na de Bevrijding, 'het water was whiskey geworden', terwijl hij als knaap 'een vers schreef over de zilverwitheid van een berkestam'. Ik weet ze nog uit het hoofd:

Alles zoop en naaide,
heel Europa was een groot matras
en de hemel het plafond
van een derderangshotel.

Zo?, dacht ik, daar heb ik tot op heden niks van gemerkt. Wat heb ik gemist en is het nu alweer voorbij?

Naar het begin van dit kwartaal

Dulce (cirkel) aan de Maïsbaai in de Buitenhaven van Middelburg.

Dinsdag 05-07-2022

Zonnig en winderig - met een frisse westenwind - is deze dag. We houden ervan om door de oude binnenstad te slenteren, op een terras te zitten en tenslotte naar de fameuze boekhandel De Drvkkerij op de Markt te gaan. We waren alle keren wanneer we hier lagen in deze veelzijdige totaalboekhandel met een grote collectie boeken, CD's en een lunchroom. Toch beperk ik de schade tot een recent boekje van de Leidse China-kenner Henk Schulte Nordholt (zoon van de dichter) 'Is China nog te stoppen?' (Querido, 2021). Nee, dus. Het werd geschreven voor de invasie van Poetin in Oekraïne.

Supermarktkoepel CBL schat dat de schade als gevolg van de boerenblokkades al is opgelopen tot tientallen miljoenen euro's. Het aantal blokkades van distributiecentra is teruggelopen, maar 'het zijn er nog veel te veel'. Ook supermarktketen Coop verwacht een miljoenenschade te lijden door de boerenblokkades. Steeds meer blokkades worden door de boeren zelf opgeheven en enkele worden opgeruimd, soms met traangas (Heerenveen), waarbij bekeuringen worden uitgeschreven, maar in de meeste gevallen doet de politie niets. In Stroe hebben de boeren gisteren een Natura2000-gebied vernield. Platgefreesd en daarna bemest (zie hier). Wat is de zin daarvan? Waarom werd het niet verhinderd? Staatsbosbeheer gaat aangifte doen van vernieling. Het is de vraag wie al die schade gaat vergoeden.

     De actiegroep Extinction Rebellion wordt door politie steeds veel harder aangepakt dan de boeren. Velen spreken daar schande van. Nu wil de groep morgen de Utrechtsebaan (A12) in Den Haag gaan blokkeren. Naast de Tweede Kamer. Vreedzaam, zonder schade. Ze eisen de beëindiging van fossiele subsidies door de overheid. Het is inderdaad onbegrijpelijk dat de regering nog altijd miljarden daaraan besteedt. 'Dweilen met de kraan open'. De demonstranten hebben geen trekkers. Ik vrees dat politie en ME er ditmaal hard zullen ingaan. Dat maakt me boos.

President Poetin wil na de inname van Lysytsjansk een operationele pauze voor de Russische troepen. Samen met Defensieminister Sjojgoe presenteerde hij de verovering gisteravond als 'een belangrijke overwinning'. De menselijke en materiële schade is enorm. Het ligt voor de hand dat de Russen een operationele pauze gaan houden en hun troepen zullen hergroeperen. Naar het begin van dit kwartaal

Het boekenantiquariaat in de Koorkerk van Middelburg.

Woensdag 06-07-2022

Een mooie zomerdag, niet zo heet en met weinig wind. We treffen mijn schoolvriend Wim T. bij de Spar in de binnenstad. Hij neemt ons mee naar een aardig binnenterras bij de Koorkerk (foto hier). Willem stelt voor dat hij vanavond voor ons zal koken bij hem thuis. Daar stemmen we graag mee in. Na de koffie lopen we naar de Koorkerk toe, waar ze door de week tweedehandsboeken verkopen. Ze hebben daar een forse collectie en ik kom er met drie boeken uit en Anna met een hele stapel thrillers. Middelburg is voorwaar een echte boekenstad. De kerk is met twee orgels ook bijzonder. 's Middags met de nieuwe boekenweelde in de kuip. Ettelijke malen per dag pleegt hier een rondvaartboot met toeristen langs te komen, richting kanaal. De gids/stuurman vertelt in drie talen, Engels, Duits en Nederlands. Ieder keer horen 'das Kanal is met der Hand gegraben'. Iedereen van mijn generatie kent het rijtje voor de Duitse derde naamval uit het hoofd - mit, nach, bei, seit, von, zu... enzovoorts - en weet dat de gids fout is: het moet zijn 'mit dem Hand'. Ik wil hem even aanroepen maar dat mag niet van Anna.

Klimaatactivisten van Extinction Rebellion blokkeren vandaag een gedeelte van de A12 in Den Haag naast het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer. De groep eist een onmiddellijke stop op subsidies voor olie, kolen en gas. Eén demonstrant rijdt op een speelgoedtrekker. Na twintig minuten grijpt - zoals verwacht - de politie in en sjouwt de demonstranten één voor één naar de kant.

     Boeren voeren ook weer actie, onder andere bij vliegveld Eelde en bij een distributiecentrum van Aldi in Drachten. Er zijn geen problemen. Bij een boerenprotest in Heerenveen heeft de politie gisteravond gericht geschoten ter waarschuwing. De politie zegt dat sprake was van een dreigende situatie, waarbij op een 16-jarige trekkerbestuurder werd geschoten. Niemand raakte gewond, drie mensen zijn aangehouden. In Leeuwarden staat een groep boeren met trekkers bij het politiebureau om de vrijlating van de jongen te eisen.

Pijnlijk en zeer omstreden is dat het Europese parlement vandaag gas en kernenergie tot groene brandstoffen heeft verklaard, onder druk van Frankrijk (kernenergie) en Duitsland (gas). Natuurlijk klopt daar geen hout van. Het is wat men noemt 'een politiek besluit' en het parlement was zwaar verdeeld. De lidstaten Oostenrijk en Luxemburg kondigen aan naar de rechter te stappen om de Commissie te dwingen de groene lijst toch nog aan te passen.

In Europa is het aantal hittegolven 3 tot 4 maal sneller toegenomen dan in andere gebieden op het noordelijk halfrond. Deze toename is gelinkt aan de veranderende straalstroom. Dit blijkt uit onderzoek van een internationaal team van onder meer KNMI en VU. Een woordvoerder zegt: 'Extreme hitte komt in Europa de laatste jaren vaker voor en is intenser. Denk aan de hete en droge zomers van 2018, 2019 en 2020 in Europa. De verwachting is dat dit alleen maar erger wordt.' Langere periodes met een dubbele straalstroom zouden een verklaring vormen voor de stijgende trend. Dat zou weer komen door een steeds groter temperatuurverschil in de arctische regio tussen land en zee. Naar het begin van dit kwartaal

Wim T. leidt het orgelconcert in de Oostkerk in. Rechts het De Rijckere orgel.

Donderdag 07-07-2022

Gisteravond een fijne avond bij Wim & Angelique thuis. Eerst halen we laatstgenoemde met zijn drieën op bij Sociëteit De Vergenoeging, waar ze pleegt te klaverjassen. Een mooi gebouw met een romantische stadstuin, een burgersociëteit die dateert uit de tijd van de Patriotten. Dat vinden we wel passend. Later hebben we een avond als vroeger, met veel plezier, muziek en filosofische kout. Wat kun je weten en wat nooit? Er komt ook een bijzonder orgelstuk voorbij: 'Vater unser im Himmelreich' van Georg Böhm, een voorganger van Bach. Het brengt me de tranen in de ogen, maar ik had natuurlijk al wat op. Hier op YouTube een mooie uitvoering.

     Vanochtend is het winderig met vlagen van lichte regen. Ik ga om half een naar een orgelconcert in de Oostkerk, net als twee jaar geleden, maar nu met organist Gerard Boot, organist in Middelburg, Veere en Baarland. Hij bespeelt hier het De Rijckere orgel uit 1783. Net als twee jaar geleden leidt Wim de organist in. Dan volgt een programma met werken van Georg Muffat, Nicolas Lebègue en Bach. Het laatste stuk, Praeludium en fuga in e BWV 533, is kort en hevig, 'een wild stuk' van een jonge Bach volgens Wim, moet het orgel letterlijk alles uit zijn kast halen. Dat lukt redelijk al schijnt een van de balgen stuk te zijn. Ik geniet van de muziek; eigenlijk ga ik veel te weinig naar orgelconcerten. De orgelliefhebbers in Middelburg spannen zich in om het enige andere De Rijckere orgel in ons land, dat nu in Beek (Limburg) staat, ook naar hier te halen, het te restaureren en op te bouwen in de Sint Augustinuskerk. Zie hier. Dat is een mooi streven en ik stop daarom een bijdrage in de collectezak waarmee Wim bij de uitang staat.

Vanmiddag gooit de blonde blaag Johnson de handdoek in de ring, nadat een groot deel van de leden van zijn regering waren afgetreden. Gisteren zei hij nog dat hij er niet over peinsde om te vertrekken en benadrukte hij een 'kolossaal mandaat' te hebben van de Britse kiezer. De gang van zaken zal nog wel in de media gereconstrueerd worden. Ik ben benieuwd wie de Conservatieven nu naar voren zullen schuiven en maak me overigens geen illusies, het vreemde beleid komt uit de boezem van de partij en zal niet veranderen. Johnson wil nog tot oktober aanblijven als waarnemend premier. Het VK blijft een onbetrouwbare partner.

Het wordt steeds lachwekkender met die boeren. Ze exporteren het overgrote deel van hun landbouwproducten, maar dreigen dat ons land zonder voedsel komt te zitten als de stikstofmaatregelen eindelijk worden doorgezet. Nu weigert het LTO te praten met bemiddelaar Remkes. De meer radicale boerenorganisaties zoals FDF en Agractie wilden dat al niet. Het schijnt dat men nu zoekt naar iemand die wil bemiddelen tussen de boeren en Remkes. Naar het begin van dit kwartaal

Start van de derde run van de LHC (beeld: CERN, ATLAS Experiment en FASER Experiment).

Vrijdag 08-07-2022

Deze week hervatte de Large Hadron Collider (LHC) van CERN in Zwitserland zijn programma van deeltjesbotsingen op het hoogste energieniveau ooit (13.6 TeV), met hogere snelheden (299792455.15 meter/seconde of slechts 2.85 m/s onder de lichtsnelheid), met bundels protonen in hogere dichtheid (meer botsingen) en met alle vier detectoren online, die sneller werken en preciezer meten dan voorheen. Een imposant programma. Het is alweer tien jaar geleden dat de LHC het Higgsdeeltje aantoonde. Kunnen we in deze nieuwe run - de derde - nieuwe deeltjes verwachten? Daarover bestaat veel discussie. Critici stellen dat we met botsingen met hogere energie terechtkomen in 'de energiewoestijn' waarover ik bijna vier jaar geleden schreef, een gebied van energieën waarin niks te vinden is. Maar meteen in de derde run zouden al nieuwe deeltjessamenstellingen opgedoken zijn: een pentaquark soort en twee nieuwe tetraquark soorten. Wat moet je ervan denken? De fysicus en wetenschapsjournalist Ethan Siegel zet in Big Think deze week vijf mythes over de LHC op een rijtje. De bekendste is een soort van wappie-angst dat door de hoge botsingsenergieën de wereld in een zwart gat zal verdwijnen en dergelijke angsten. Dat zal niet gebeuren. Hoe ik dat zo zeker weet? Omdat ik het al eens heb uitgezocht, hier en hier in 2008. Laat ik eerlijk zijn: helemáál zeker is het niet, maar de kans is onmeetbaar klein.

De grootste problemen van de fysica zijn volgens Siegel:

1. Wat is donkere materie?

2. Wat is donkere energie?

3. Waarom is er meer materie dan anti-materie in het heelal?

4. Waarom bezitten de bekende deeltjes hun specifieke eigenschappen?

Hogere botsingsenergieën zouden de antwoorden op die vragen dichterbij kunnen brengen. Ethan Siegel is een groot voorstander van de bouw van een nieuwe, nog grotere botsingsmachines zoals de Future Circular Collider (FCC) met een diameter van 100 kilometer (de LHC meet 30 kilometer), die 100 miljard euro zou kosten. De kans erop lijkt vooralsnog alleen maar te slinken in deze tijd van oorlog, dreigende depressie, honger en corona. Overigens komt hij maar een heel klein stukje verder in de veronderstelde energie-woestijn (zie plaatje hier).

Na de kille regendag van gisteren is het vandaag weer een echte, aangename zomerdag. Wim T. komt 's ochtends op de koffie, daarna boodschappen en lezen. Op verschillende plekken in het land demonstreren boeren weer tegen het stikstofbeleid, onder andere hier in Middelburg.  Er staan zo'n tachtig trekkers bij het provinciehuis. Ze steunen het bestuur dat de stikstofplannen van het kabinet afwijst. We blijven er ver uit de buurt.

In meerdere landen is een nieuwe versie van het coronavirus opgedoken die zich sneller lijkt te verspreiden dan de huidige virussen. BA.2.75, ook Centaurus genoemd. Het zou wel eens dé variant kunnen worden waarmee we komende herfst te maken krijgen, meldt De Volkskrant. Of de nieuwe variant zieker maakt of niet, is nog niet bekend. Wel ontsnapt hij weer wat gemakkelijker aan antistoffen, zodat je na een eerder doorgemaakte omikron-infectie opnieuw erdoor geïnfecteerd kunt raken. De variant komt uit India, maar verspreidt zich snel over de wereld en is waarschijnlijk ook al in ons land. Zeker weten we dat nog niet, omdat er zo weinig getest wordt. Naar het begin van dit kwartaal

Middelburg. In de steeg die Kuiperspoort heet.

Zaterdag 09-07-2022

Het is vandaag opnieuw winderig met veel bewolking, maar met wat vaker zon dan eergisteren. We verkennen een aantal van de vele schilderachtige steegjes in Middelburg. De moeite waard. "s Middags maakt de wind dat het niet comfortabel is in de kuip; we zitten binnen in de kajuit. Sinds gisteren is het drukker op het water. De zomervakantie is begonnen voor midden-Nederland.

Poetin voert niet alleen een graanoorlog, maar zoals we weten ook een gasoorlog. Hij kan het zich veroorloven. De gasprijs ligt momenteel ruim boven de eerste piek in december en ook het record van vlak na de Russische invasie is in zicht. Stap voor stap draait Poetin de gaskraan dicht. De zorgen over een tekort in de winter nemen daardoor toe. Of we deze winter problemen krijgen in eigen land? Dat hangt uiteraard allereerst ervan af hoe streng de winter wordt, maar een fysiek tekort aan gas is in Nederland uiteindelijk minder waarschijnlijk, zegt een deskundige tegen de NOS. Daar vind je een overzicht van de huidige stand van zaken.

     De Duitse situatie is penibeler. Maandag gaat Nordstream 1, nu op 40 procent van zijn capaciteit, voor een aantal weken dicht voor onderhoud. De Duitsers zijn bang dat de Russen daarna de gaslevering niet zullen hervatten. Dat zou een zware recessie kunnen veroorzaken voor de grootste economie van Europa. Een gasstop kan leiden tot een economische krimp van 10 procent of meer in de winterperiode, doordat Duitse bedrijven hun activiteiten stil moeten leggen. In Berlijn houdt men rekening met een lange, koude winter, met energievoorraden die tegen februari, maart 2023 penibel worden. De Duitsers overwegen een forse aanschaf van aandelen in de haast failliete gasleverancier Uniper; de facto een gedeeltelijke nationalisatie.

     Ik dacht dat Frankrijk met zijn uitgebreide net van kerncentrales de gasoorlog zou ontlopen, maar dat schijn tegen te vallen. Van de 56 kerncentrales is de helft dicht wegens achterstallig onderhoud. Frankrijk, gewoonlijk exporteur van elektriciteit, importeert het nu van zijn buurlanden. Bovendien nationaliseert het land Électricité de France, het grootste elektriciteitsbedrijf van Europa dat alle Franse kerncentrales beheert.

     Het zijn opmerkelijke stappen in door de markt gedomineerde samenlevingen. Europa gaat onvermijdelijk naar een oorlogseconomie toe, want 'als de staat dit op zijn beloop laat, ellebogen de sterksten zich naar de schaarse voorraden en vliegen groepen in de samenleving elkaar naar de strot', aldus Caroline de Gruyter in de NRC. En hoe solidair zullen de EU-landen zijn, als de een meer gas heeft dan de ander? Gaan ze elkaar helpen? Ik vrees van niet. Denk terug aan de aanvankelijke gang van zaken tijdens het begin van de Covid-pandemie. 'Hier was Poetin op uit: maximale sociaaleconomische en politieke chaos in Europa. We weten wat ons te doen staat'. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 10-07-2022

Vroeg in de ochtend is het zonnig, maar al snel trekt bewolking binnen. Dat maakt het beduidend minder warm. In de komende dagen stijgen de temperaturen en in het weekeinde kan het erg warm worden: waarden van 30 graden en meer zijn mogelijk. Tropische warmte. Een echte hittegolf zit echter niet in de langere termijnprognose, de hitte trekt tegen die tijd meer naar het zuidoosten van Europa toe.

     Overal in het zuiden van Europa zijn natuurbranden, ook weer in Griekenland, net als eerdere jaren. De brandweer moest er in de afgelopen weken alweer honderden bosbranden blussen. Donderdag sprak de Griekse brandweer van 378 branden in een week. Ondertussen worstelt Italië met de zwaarste droogte in jaren. Verschillende rivieren, zoals de Po in het noorden van het land, staan op het laagste peil in meer dan 70 jaar. Het peil van de Po daalde zo laag dat er kilometers zout water in de rivierbedding sijpelde aan de monding van de Adriatische Zee. Een derde van de Italiaanse landbouwproductie dreigt verloren te gaan. Ook bij ons is de droogte nog groot, ondanks de regens in de afgelopen week. De KNMI-droogtemonitor staat op 160 mm. In de komende weken verwacht men nauwelijks regen en zal de monitor de curve van de vijf procent droogste jaren opnieuw overstijgen.

Onder het wolkenbed is het vanochtend hier nog koud, maar na 14.00 uur schuiven de wolken weg en raakt de hemel wolkenloos blauw. De temperatuur stijgt navenant. Later op de middag zullen we naar een openluchtconcert gaan in de muziektent in het Molenwaterpark. Morgen willen we verder. Naar de Vissershaven in Vlissingen. Een goede plek aan zee bij hitte.

De PvdA gaat het CETA-handelsverdrag met Canada bij de stemming komende dinsdag in de 1e Kamer redden. Het verdrag is al in werking en bepaald niet ideaal, maar moet nog geratificeerd worden. Ik was er altijd vóór - al in 2016 (lees hier) - en onder de huidige omstandigheden met oorlog in Europa nog meer. De westerse wereld heeft meer eenheid hard nodig. Ook in Duitsland besloot de linkse coalitie met de Groenen en de SPD onlangs om CETA te ratificeren. Naar het begin van dit kwartaal

Westerschelde. Aanloop Vlissingen.

Maandag 11-07-2022

Gisteren voeren, nadat ik mijn blogpost afsloot, Piet & Ineke met hun motorjacht Stoer achter ons langs. Verrassing. We zochten ze op de meldsteiger op, waar ze de nacht wilden doorbrengen. We hoefden dus niet van onze (= hun) ligplaats af en gingen naar het openluchtconcert in de muziektent in het Molenwaterpark. Daar zong een zangeres met een jazzcombo (foto hier). Het optreden maakte aanvankelijk weinig indruk en Anna keerde al gauw terug naar de boot. Maar toen kwam er een nummer, een ballade, die me helemaal in vervoering bracht. De muziek was ontleend aan een vroeg werk van Bach, een lamento dat ik niet kende. De Engelse tekst was een vertaling van een gedicht van de Russische dichter Alexander Poesjkin. Een gloedvol afscheidsgedicht. Poesjkin was op vakantie ergens in de Kaukasus en ontmoette daar een jonge Italiaanse vrouw. Ze werden verliefd op elkaar, maar zij moest terug naar huis. Een ontroerende ballade op ontroerende muziek, vol verlangen en weemoed, alles werd mooi, de bladeren waardoor feeëriek zacht zonlicht viel, de aangename warmte rondom, de mensen die stil luisterden, de betoverende zangeres... Ze heette Dasha Beets, meisjesnaam Dasha Skorokhodova, komt uit Oekraïne, maar is al meer dan 10 jaar in Nederland. Het lied heette 'Lament'; je kunt het hier beluisteren. Daarna volgde een sneller lied op muziek van Händel, ook mooi, en toen was het pauze.

     Ik nam afscheid van Wim & Angelique, die er ook waren, en liep vol gedachten terug door het park. Spelende kinderen, moeders, rustende oude mensen, paartjes en gezinnen op het gras. Onderweg kwam ik door een stille straat en zag een witgeverfd huis. Het zonlicht spatte hard uiteen op de gevel. Een bordje naast de deur vertelde dat de dichter J.C. van Schagen hier gewoond had (2 foto's hier). 'Ergens moet het zijn, een soort verwilderde tuin van oude stilte'. Hier dus. Een haast vergeten dichter die ik vroeger - jaren 60 en 70 - graag las. Ach, Middelburg, wat een stad!

     Later kwamen Piet & Ineke in de kuip bij ons een borrel drinken. Dat liep uit op een gezamenlijk etentje op het terras van de watersportvereniging vlakbij. Heerlijke avond, heerlijke gesprekken, dat krijg je soms als je elkaar niet vaak ziet. Foto hier. Afzakker aan boord van de Stoer. Om half twaalf tuimelden we in bed.

Vanmorgen zijn we al vroeg op. Karakteristiek voor een dag van vertrek. Het belooft een stralende zomerdag te worden. We halen het neustrapje van de boeg en ik schroef het logwieltje los uit de bodem. Sinds Veere zit het vast door aangroei. Die verwijder ik met een mesje en een oude tandenborstel. Om negen uur verlaten we de box en verkassen naar de bunkersteiger van Jos Boone. Daar nemen we 159 liter brandstof in. We varen terug naar de havenkom en meren af naast de Stoer voor afscheid van en koffie bij Piet & Ineke. Om 20 over tien dobberen we in het kanaal voor de Stationsbrug. Hier begint de Blauwe Golf door de vijf bruggen tussen hier en Vlissingen. Druk is het gelukkig niet: nog geen tien jachten, maar er komt een vrachtschip bij en die mag eerst. De doortocht is rustig; dat hebben we hier wel eens anders meegemaakt.

     Aan het eind van het kanaal, rechtsaf voor de werf van Damen, ligt de nieuwe jachthaven, de Dokhaven, vlak naast de binnenstad. Maar wij willen graag naar de Michiel de Ruyterhaven, direct aan de Westerschelde en ook naast de binnenstad. Leuker, een getijdehaven. Nog in het kanaal had Anna ze al gebeld, dus we weten dat er een ligplaats voor ons is. In de zeesluis liggen we naast het vrachtschip (foto hier), dat er al eerste uit mag. Dan wij, het is even een geweldig gevoel het zeegat weer eens uit te varen en de ruime zeearm voor je te zien met Zeeuws-Vlaanderen in de verte. We slaan stuurboord uit en koersen direct naar de haveninvaart (foto hierboven). Het tij staat licht tegen. Dan de invaart zelf (foto hier), naast de haven voor de loodsboten. De havenmeester opent de brug over de keersluis en geeft ons box 6, een mooie plek in het begin van de haven. We zijn zeer tevreden en boeken voor een week. Komend weekeinde komen er veel kinderen, daar zien we naar uit. 's Middags een lekker dutje in de kuip. Naar het begin van dit kwartaal

Webb's Deep Field. De eerste wetenschappelijke opname van de ruimte door de Webb ruimtelescoop (beeld: NASA)

Dinsdag 12-07-2022

Velen keken ernaar uit. Ook ik. De eerste echt wetenschappelijke infrarood-opname van de Webb ruimtelescoop, gemaakt vanuit zijn vaste positie in het 2e Lagrangepunt. Het is Webb's Deep Field, de tot dusver verste en scherpste foto van het universum, gericht op het verre sterrenstelselcluster SMACS 0723, zoals het er 4,6 miljoen jaren geleden uitzag. Dat is dus meteen zijn afstand in lichtjaren. De foto-omvang toont bij benadering een deel van het heelal ter grootte van een zandkorrel, die je op armlengte van je vandaan houdt. Die opnamediepte is ongeveer 13 miljard lichtjaren. Zó ver terug in de tijd konden we nooit eerder kijken. De foto toont meerdere sterrenstelsels en laat zien dat de ruimte in alle richtingen er hetzelfde uitziet: sterren, sterrenstelsels, clusters, gaswolken - de verdeling van de materie is opmerkelijk uniform in alle richtingen. Dat heet: het horizonprobleem. Hoe is dat veroorzaakt? De theorie luidt: door de ultrakorte periode van inflatie direct na de oerknal, een geweldige kosmische explosie van vacuümenergie met negatieve druk, als een soort negatieve zwaartekracht die het prille heelal exponentieel opblies tot gigantische proporties waarin alles werd gladgestreken. Zo werd het heelal uniform. De theorie werd in 1981 door Alan Guth opgesteld en werd later verder ontwikkeld door onder meer Andrei Linde. De oerknal was 13,8 miljard jaren geleden. Zó dichtbij kan Webb niet komen, want het heelal werd pas doorzichtelijk toen het 380.000 jaren oud was. Morgen worden er meer afbeeldingen gepubliceerd.

We ontwaken vroeg in een dag die zomers lijkt te worden. Of we in het weekeinde 40 graden of hoger krijgen, is niet duidelijk. De weermodellen verschillen nogal en voorspellen temperaturen in een range van 25 tot 41 graden. Meer dan 40 graden komt in Nederland vrijwel nooit voor. In 2019 werd die temperatuur voor het eerst in Nederland gemeten: op 25 juli werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden, een absoluut record. 'Als we nu weer 40 graden zouden meten, zo kort na de vorige keer, zou dat echt een freak event zijn', zegt weerman Peter Kuipers Munneke.

     Het jaar 2022 is een slecht jaar voor de gletsjers in de Alpen. Vorige week brak een groot stuk af van de Marmolada-gletsjer in de Italiaanse Alpen. Daarbij kwamen elf mensen om. Het was er veel warmer dan gebruikelijk, waardoor de rots onder de gletsjer opwarmde en binnenin de gletsjer een stroom smeltwater ontstond. De thermische spanningen veroorzaakten een instorting. In de Alpengebieden is de temperatuur op 2500 meter hoogte nu 16 graden. 's Nachts vriest het er al weken niet meer.

     Met de bossen in Nederland gaat het relatief goed, blijkt uit een  onderzoek door Wageningen University in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Dat klinkt in een tijd dat onze natuur wordt aangetast door teveel stikstof nogal contra-intuïtief. Toch waarschuwt een ecoloog van Staatsbosbeheer voor de gevolgen van klimaatverandering en de toenemende droogte in bossen. Door de droogte gaat het bijvoorbeeld veel minder goed met de fijnspar. Ook maakt hij zich zorgen over de hoge stikstofuitstoot. 'Door een overmaat aan stikstof in de bodem kunnen bomen minder goed voedingstoffen tot zich nemen', zegt hij. 'Sommige planten, die van stikstof houden, zullen heel snel gaan groeien en andere planten overwoekeren. Daardoor zullen ook insecten verdwijnen en kan het evenwicht van de natuur verstoord worden.'

     Een grote natuurbrand in het Yosemite Park in Californië woedt al een week en grijpt steeds verder om zich heen. Het gebied dat in brand staat is zeker twee keer zo groot als toen het vuur werd ontdekt. De brandweer zet alle middelen in om de historische reuzensequoia's te redden die vaak duizenden jaren oud zijn. Tussen de bedreigde bomen staat de Grizzly Giant, een kolos van 64 meter hoog van zo'n 2500 jaar oud.

     In Portugal en Frankrijk zijn ook grote bosbranden. In delen van Spanje loopt de temperatuur op tot 43 graden.

Het Oekraïense leger bereidt een grootschalig tegenoffensief in de door Rusland bezette zuidelijk regio voor bij de stad Cherson, die al maanden in Russische handen is. De Oekraïense minister van Defensie Reznikov zei zondag tegen de Britse krant The Times dat Oekraïne een troepenmacht van een miljoen mensen op de been brengt voor het offensief. Uitgerust met westerse zware wapens moeten de militairen het zuidelijke grondgebied heroveren. Gisteravond zou Oekraïne een Russisch wapendepot in de regio Cherson hebben opgeblazen. Het Oekraïense leger meldt dat bij de raketaanval in de plaats Nova Kachovka 52 Russen zijn gedood. De aanval zou zijn uitgevoerd met een door Amerika geleverd mobiel raketsysteem van het type M142 Himars. Volgens Russische media zouden burgers en civiele infrastructuur geraakt zijn. Er zouden zeven doden zijn en zo'n zestig gewonden.

Het is vandaag inderdaad een warme, tamelijk benauwde dag, maar de hitte is minder erg door een hoge laag stratuswolken met vliegtuigstrepen erdoor. Met enige moeite weet ik de afspraak van mijn MRI-onderzoek van de prostaat in het UMCU bij een niet-vriendelijke secretaresse een maand te verzetten. Ze hadden al twee weken niet gereageerd op mijn herhaalde E-consultaanvraag, dus ging ik maar eens bellen. Enfin, het resultaat telt, het is nu op 3 september. We halen boodschappen bij de AH en verder blijven we onder de bimini in de kuip. Later neemt de hitte nog toe als de wind wegvalt. Het kwik stijgt naar 30 graden. Het wordt de 8e zomerse dag van 2022 in De Bilt. In het binnenland zijn er gemiddeld 24 tot 40 zomerdagen per jaar; 2022 is nog lang niet om. Naar het begin van dit kwartaal

Ca. 90 lege graanschepen wachten voor de Sulina-tak (midden) van de Donaudelta.Izmayil en Bystre (rode cirkels) aan de grens van Oekraïne met de noordelijke tak. Wij vertrokken in 2009 via de nóg noordelijker uitvaart.

Woensdag 13-07-2022

De hele avond lang dreigden er onweersbuien vanuit het zuiden, maar ze vielen steeds weer uiteen. We keken er met interesse naar in de kuip (foto hier). Om ons heen waren bruidsvluchten gaande. Vliegende mieren en kleinere onweersvliegjes. Het is de tweede avond zonder televisie. Niet zo erg. Digitenne-ontvangst was hier altijd slecht. Om kwart over een werden we wakker van regen die op de bimini tikte. Onweer was er niet bij. Veel regen viel er niet. Na een warme nacht is het vanochtend bewolkt en dat blijft zo. Het is niet meer zo warm en de wind is veranderlijk. Desondanks heeft De Bilt vandaag de 9e zomerse dag dit jaar. We drinken onze koffie weer - als in andere jaren - bij Brasserie Berendsen, waar je mooi over de Westerschelde uitkijkt, totdat een roker ons van het terras verdijft. Waar blijft toch het rookverbod op terrassen? Na een wandeling over de boulevard nemen we ieder een bakje kibbeling met knoflooksaus mee van de viskraam van Henkie, die er al tientallen jaren staat. Henkie is wel ouder geworden, maar wij ook.

Ook in Vlissingen ontbreekt het de politiek aan lef en verantwoordelijkheid. De gemeente ziet af van de opvang van ruim duizend asielzoekers op een cruiseschip bij de oude marinekazerne. Het college van burgemeester en wethouders zegt zich onvoldoende gesteund te voelen door de gemeenteraad. Toch was er wel een meerderheid voor in de gemeenteraad van 14 tegen 12 stemmen), maar de raad gaat er formeel niet eens over. Het college van B&W deinst echter terug, terwijl alles al in gereedheid was gebracht.. Bij de vluchtelingenorganisaties en het COA komt de beslissing hard aan. 'Vele vluchtelingen lopen fysieke en mentale schade op omdat er voor hen geen fatsoenlijke opvangplek is. Het is nu elke dag de vraag of vluchtelingen letterlijk op straat belanden.' Afgelopen nacht brachten opnieuw tientallen mensen in Ter Apel de nacht in de open lucht of op stoelen in de wachtruimte door. Het wordt hoog tijd dat de staatssecretaris de opvang dwingend op kan leggen.

Er komen nu meer foto's vrij van ruimtelescoop Webb. Prachtige infrarood opnames van Webb zijn hier te zien.

Er zijn berichten dat de graanexport van Oekraïne nu in toenemende mate verloopt via de haven Izmayil aan de noordelijke tak van de Donau-delta, niet ver van de Roemeense havenstad Tulcea. Zo kunnen schepen de Zwarte Zee weer bereiken sinds de herovering van Slangeneiland op de Russen. Dat ligt op 30 mijlen afstand tegenover de uitvaart. Het havenstadje kennen we, we voeren er in september 2009 langs om via dezelfde noordelijke tak de zee te bereiken, op weg naar Odessa. Ook andere websites hebben het bericht, bijvoorbeeld hier. Er is sprake van 'de pas geopende riviermonding van de Donau in Bystre'. Het plan voor het uitdiepen van die uitgang is al tientallen jaren oud, maar het werd nooit gerealiseerd. Die uitgang uit de delta loopt namelijk door een zeer kwetsbaar natuurgebied. Nu krijgt de realiteit van de oorlog prioriteit, wie zeurt er over 'natuur' als de wereld straks een groot graantekort heeft. Het kan echter nooit om grote hoeveelheden gaan, volstrekt niet voldoende om de hongerpolitiek van Poetin te keren. Ook langs dat dorpje Bystre voeren we destijds en namen naar zee een noordelijker uitvaart. Toen kregen we politie achter ons aan.

     Overigens onderhandelen Oekraïne en Rusland vandaag in Turkije over een deal om de graanexport uit Oekraïense havens te hervatten. Er wordt weinig van verwacht. De generale staf van het Oekraïense leger meldt dat het een Russische aanval richting de stad Slovjansk heeft afgeslagen. Volgens de Verenigde Staten heeft het Russische leger honderdduizenden Oekraïense burgers in bezet gebied vastgezet of deporteerd. Het dodental van de Russische raketaanval zaterdag op een appartementencomplex in het plaatsje Tsjasiv-Jar in de Donetsk-regio, is gestegen tot 47. Rusland gaat honderden kamikaze-drones kopen van Iran. Naar het begin van dit kwartaal

Invaart Vlissingen met links die voor de loodsen en rechts voor de jachthaven. Er tussen Brasserie Evertsen.

Donderdag 14-07-2022

Wat moet je daar nu weer van denken? Maken velen zich al maanden zorgen over mogelijke gastekorten in de komende winter, komt de Gasunie ineens met het bericht dat daar helemaal geen sprake van zal zijn. Niet wat betreft de huishoudens, ook de Nederlandse industrie hoeft niet eens verplicht afgeschakeld te worden. Zelfs als Rusland de belangrijke Nord Stream 1-gasverbinding met Duitsland volgende week niet heropent. Onder een paar voorwaarden, dat wel, zoals dat de gasvoorraden aan het begin van de winter tot minstens 80 procent moeten zijn gevuld, plus dat het gasverbruik met 20 procent moet zijn teruggebracht, dat de kolencentrales op volle kracht draaien zodat gascentrales minder verbruiken en dat de capaciteit van nieuwe en bestaande installaties voor vloeibaar gas LNG volledig benut moeten worden. Hm, dat is nogal wat, een strenge winter kunnen we in elk geval niet aan. Ook minister Rob Jetten houdt 'een slag om de arm'.

Vanmorgen is het bewolkt in Vlissingen, 's middags is er meer zon. We bereiden de boot voor op de komende bezoeken van kinderen en kleinkinderen. Zo ruimen we de voorhut leeg. Morgen komen rond koffietijd Tessa & Jeff langs met hun meisjes; ze gaan daarna door naar hun vakantieadres in Kamperland. Zaterdag komen Floor & Jason langs, die bij ons in de voorhut zullen overnachten. Gezellig. Het belooft goed weer te worden. Naar het begin van dit kwartaal

Op de kermis in Vlissingen. Nu gaat het nog goed. Achter me Lina-Mae en Vajèn.

Vrijdag 15-07-2022

Er breekt een stralend zonnige dag aan. Onze eerste bezoekers in Vlissingen, Tessa, Jeffrey, Vajèn en Lina Mae, ze treffen het. Anna haalt nog gauw gebak. Om half twaalf zitten ze allemaal bij ons in de kuip, een gezellig babbelend groepje (foto hier). Jeff is morgen jarig en krijgt van ons een boek met sprekende verhalen over musici, nu zijn concertreis naar de VS niet door gaat. We maken een wandeling over de pier en de boulevard en eten bakjes met de beroende kibbeling van Henkie's viskraam. We zitten op de trappen en moeten ons het opdringerige gevogelte (meeuwen, duiven en een kraai) van het lijf houden. Dan lopen we door de stad naar het veld bij de nieuwe marina in de Dokhaven, waar de kermis om twee uur begint. Er liggen weinig jachten en de haven ziet er niet erg gezellig uit - en dan krijgen ze ook nog een luidruchtige kermesse d' éte naast zich. Ondertussen gaat de ene na de andere attractie open. Als eerste - de anderen weigeren - ga ik met de meisjes in een draaiend platform met rondzwierende bakjes (foto hierboven). Welk een zelfoverschatting! Juist als ik denk dat het erop zit, gaat dat ding in een sterk verhoogde versnelling. Zeer onaangenaam. Waarom doe je je dit toch aan? Voorzichting kijk ik om, met de meisjes is alles goed maar me omdraaien tijdens zo'n hellevaart maakt het alleen maar erger. Een aanslag op je maag en je evenwichtsorgaan. Anna, beneden op de grond, komt steeds in een flits voorbij, haar gezicht verstard in een bezorgde grijns. Dan remt het idiote geval af, ik stuntel uit het karretje en het plankier af. Dit zie je mij nuet zo gauwe een tweede keer doen.

     We slenteren over het terrein. Het wordt geleidelijk drukker. Jongelui en 65-plussers. Deze kermis is groter dan die in het najaar in Gorcum. Er zijn veel gokautomaten en van die stomme hijskraantjes om prullaria en knuffels mee op te hijsen. Begin er niet aan, ze vallen op het laatste moment altijd van het grijpertje af. Jeff gaat twee keer met zijn dochters in draaiende attracties, waaronder een ouderwetse, nostalgische rupsbaan. Zo een waar je vroeger, in je jeugd, probeerde met een meisje in te gaan. Ik was daar niet erg goed in, herinner ik me. Tot slot nemen we allemaal een ijsje (yoghurt-amarene) en lopen langs het herstelde droogdok naar onze haven. Daar nemen we na de thee afscheid; het gezin gaat naar een vakantiehuisje in Kamperland, een halfuurtje rijden. We rusten uit in de kuip; morgen komen Floor & Jason. Naar het begin van dit kwartaal

Vlissingen. Een zeiljacht vaart onze jachthaven uit (foto van eergisteren).

Zaterdag 16-07-2022

Het zuiden van Europa wordt zwaar geteisterd door extreme hitte en bosbranden. Onder meer Portugal en Frankrijk krijgen inmiddels hulp van andere Europese landen om de branden te bestrijden. Waar het vuur wel is geblust, heerst de vrees dat het toch weer kan oplaaien. De temperatuur blijft hoog, regen is nog niet in zicht en de wind waait hard. De Franse weerdienst verwacht voor vandaag temperaturen tegen de 40 graden in Bordeaux. Morgen kan het lokaal nog warmer worden en maandag komt de temperatuur mogelijk boven de 42 graden. Ook in Spanje, Italië, Griekenland en Marokko zijn felle bosbranden.

     Twee weken geleden voorspelde ik dat klimaatseceptici weer van een 'hiatus' in de opwarming zouden gaan spreken, omdat er vanaf 2015 een plateaufase lijkt te zijn. Dat doen ze inderdaad. Echter, de nieuwe 'hiatus' schrijven meteorologen vooral toe aan de koelende invloed van de langdurige La Niña in het Stille Oceaangebied. In een recente factcheck schrijft Carbon Brief: 'There is no evidence that the past eight years were in any way unusual and the hype around – and obvious end of – the prior “pause” should provide a cautionary tale about overinterpreting year-to-year variability today.' Bij analyse blijkt dat de periode sinds 2015 in feite zelfs warmer was dan verwacht.

Soms denk ik dat dit weer zo'n tijd is dat boeken er niet toe doen. Dat waarschuwingen tevergeefs zijn. Dat de naargeestige herinneringen aan fatale tijden, zo recent nog, vergeten zijn. Hoe is het mogelijk dat een au fond Europese staat een ouderwetse, zeer bloedige aanvalsoorlog uitvoert? Ik las de laatste jaren alsmaar boeken die daarvoor waarschuwden en sinds bijna vijf maanden is het zover.

Na een bewolkt begin is het een stralende zomerdag. We halen boodschappen en reserveren een tafel in een Grieks-Mediterraan restaurant vlakbij voor vanavond. Floor & Jason komen met de auto en worden tegen half zes hier verwacht. Naar het begin van dit kwartaal

In 'De Gecroonde Liefde'. Aanbevolen!

Zondag 17-07-2022

Het begin van de avond met Floor & Jason had een wat bizar verloop. We hadden gereserveerd bij het Grieks-Mediteraans restaurant vlakbij. Dat was maar goed ook, want het zat binnen en buiten vol. We gaven op wat we alvast wilden drinken: graag een karaf met een halve liter retsina. Na lange tijd komt een ober langs om te zeggen dat de retsina op is. Tja, ik weet niet wat de lezer vindt, maar wij drinken bij Grieks eten graag deze simpele harswijn. Dus stapten we op. Aan het andere uiteinde van de haven is nog een Griek. Daar was het donker, maar het personeel zat op het terras. De stroom is uitgevallen, we kunnen niet koken, zeggen ze. Gelukkig zag Floor onderweg een restaurantje dat er leuk uitzag: De Gecroonde Liefde. Het lot bleek ons goedgezind, ze hadden nog een tafel voor vier en het was een echt goed en gezellig plekje met een originele menukaart (foto hierboven). We hadden het er prima naar ons zin.

     Vanochtend vertrekken onze gasten weer na een nacht waarin het aan de wal boven ons tamelijk luidruchtig was: uitgaanspubliek dat met elkaar op de vuist ging. We ontbijten in de kuip. Onderweg naar het parkeerterrein waar hun auto staat, stuurt Floor een foto van nóg een Grieks restaurant in de Walstraat. Ze vraagt maar niet of ze retsina hebben. Anna en ik drinken koffie met zicht op zee bij Brasserie Evertsen. Veel jachten verlaten de haven, het is de eerste van een korte reeks steeds warmere dagen. Mogelijk gaan we daarna verder, op weg langs de Belgische kust. We brengen een lekkere middag door in de kuip onder de bimini. tegen het eind van de middag begint de haven weer vol te lopen.

Volgens een woordvoerder van de Oekraïense militaire inlichtingendienst bereidt Rusland zich voor op de volgende fase van zijn offensief in Oekraïne. Gisteren kondigde Moskou aan in alle operationele gebieden de aanvallen verder op te voeren. Dat lijkt te gebeuren binnen en buiten de Donbas in de regio's bij Cherson en Mikolajev, waar Oekraïne de laatste tijd enige successen boekte.

Grote natuurbarnden blijven Frankrijk, Spanje en Portugal teisteren. De bestrijding is moeilijk vanwege harde wind, droogte en de hittegolf. Duizenden mensen moeten in Spanje hun dorpen verlaten. In Frankrijk moesten 14.000 mensen hun huizen verlaten. De temperatuur kan vanmiddag in delen van Spanje oplopen tot boven de 40 graden. Ook in Frankrijk verwacht men dat soort temperaturen. Ook in Kroatië, Hongarije, Griekenland en Marokko zijn er bosbranden. Bij ons schrapt men de eerste dag van de Vierdaagse bij Nijmegen. Dat is dinsdag. Het wordt dus een Driedaagse. De droogte in ons land loopt al een tijd verder op. Op dit moment bedraagt ze 185 mm en hoort 2022 tot dusver bij de 5 procent droogste jaren ooit. Ondertussen gebeurt er niks, klimaatverandering, stikstofcrisis, de crisis in de vluchtelingenopvang worden niet aangepakt, politici en beleidsmakers zijn op vakantie, want vakantie is heel erg nodig. Naar het begin van dit kwartaal

De keersluis en de uitvaartopening van onze haven. Het is laagwater. Rechts is Brasserie Evertsen met aan de andere kant de Westerschelde.

Maandag 18-07-2022

Het is al vroeg warm, 22 graden. Het KNMI kondigt code geel af voor het hele land. Het Nationaal Hitteplan van het RIVM is van kracht. Voor morgen, als het 38 tot 39 graden kan worden, geeft het KNMI zelfs code oranje af voor het midden en zuiden van het land. Dat betekent dat de ongewoon hoge temperaturen schade, letsel of veel overlast kunnen veroorzaken. Dit wordt de 11e warme dag in Nederland en de eerste tropische (> 30 graden). Dat is laat, gemiddeld komt die al eind juni, maar het aantal hittedagen neemt wel toe. De NOS publiceert een speciaal liveblog. Veel jachten vertrekken, mogelijk omdat het op het water koeler is. Je moet er echter niet al te dramatisch over doen, vinden we.

     Sinds gisteren weet Anna opeens haar pinpascode niet meer. Dat komt vaker voor; ik heb het ook wel eens gehad, niet met de pinpas maar met de toegangscode van mijn laptop. Poef..., zomaar foetsie, met geen mogelijkheid herinner je hem. Na een dag kwam hij me weer in de zin. Vreemd verschijnsel. De bank kan ons niet helpen; ze kunnen de code wel opsturen naar ons huis, maar daar zijn we niet. Enfin, ik heb natuurlijk een bankpas van dezelfde rekening, dus we behelpen ons wel tot Anna de code weer weet.

     In de loop van de middag wordt het 33 graden. De hoogste temperatuur in ons land tot nu dit jaar toe meet men vlakbij in Westdorpe in Zeeuws-Vlaanderen. Daar is het 33,6 graden. We blijven in de kuip onder de bimini. Een zacht windje brengt soms enige verkoeling. Met opkomend tij spoelen er veel waterplanten en ondefinieerbaar spul (geen kwallen) de haven binnen. Straks is het weer weg, dan ga ik voor het eerst dit jaar zwemmen. Naar het begin van dit kwartaal

De Wielingen, de monding van de Westerschelde, vanuit Brasserie Evertsen. geen zuchtje wind, helemaal blak.

Dinsdag 19-07-2022

Gisteravond werkelijk heerlijk gezwommen in de haven (foto hier). De eerste keer dit jaar. De nacht valt mee. De ventilator (nog uit Israël) is niet nodig. Vandaag moet het dus een uitzonderlijk warme dag worden met temperaturen om en nabij de 40 graden. In het midden en zuiden geldt in de loop van de ochtend tot in de avond code oranje. Dat is voor de tweede keer in ons land; de eerste keer was in 2018. In alle vroegte, als het nog relatief koel is, halen we onze boodschappen. Veel salades en witte wijn. Daarna zwemmen voor verkoeling. De oesters tegen de havenmuur spuiten in grijswitte wolken hun eitjes in het water rond. Verderop langs de muur drijft een dode meeuw. Waarschijnlijk vogelgriep. Ik bel de havenmeester, die het kadaver zal laten ophalen door de dierenambulance vanwege het besmettingsrisico. Maar er komt niemand, na de eb is het kadaver weggespoeld, de Westerschelde op.

De hittegolf in zuidelijk Europa dreigt een van de ergste uit de geschiedenis te worden, schrijft De Volkskrant. De hitte bewoog zich gisteren langzaam naar het noorden. De droogtebranden namen op sommige plaatsen af, maar het aantal doden steeg. In Spanje en Portugal kwamen meer dan duizend mensen om. Volgens een schatting van het Spaanse Carlos III Gezondheidsinstituut kwamen er in Spanje meer dan 510 mensen om door de extreme temperaturen. In Portugal bedroeg de ‘oversterfte’ de afgelopen dagen 659, volgens de autoriteiten vermoedelijk allemaal hitteslachtoffers. Vergelijkingen worden gemaakt met onder meer 2003, toen de hitte in Europa aan 70 duizend mensen het leven kostte, destijds de ergste hittegolf in 70 jaar.

     Later in de middag stijgen de temperaturen steeds verder. In De Bilt registreren ze de eerste officiële hittedag (> 35 graden). Om half is het hier bijna 37 graden. Anna zit de hele middag al voor de ventilator binnen in de kajuit. Inderdaad verreweg de koelste plek. In Parijs wordt het vandaag meer dan 40 graden. In België is er een grote duinbrand bij badplaats De Haan, aangewakkerd door een straffe landwind. Het Belgisch weerinstituut KMI geeft code rood af voor West-Vlaanderen. De activiteit van de twee kerncentrales in het nabije Doel wordt teruggeschroefd, omdat het koelwater uit de Schelde te warm is en niet genoeg koelt. In Londen breekt het hitterecord van 38,7 graden; het is er nu 40,2 graden. De burgemeester slaat alarm vanwege het grote aantal branden in de stad. Is dit een blik op onze toekomst?

     Voor morgen wordt vanuit het zuidwesten onweer verwacht. Lokaal kan er veel regen vallen. Dat wachten we even af. Het zal beduidend minder heet worden. We denken donderdag of vrijdag naar Oostende te varen.

Ondertussen is er ook nog een oorlog. Er zijn berichten dat de Russen veel last ondervinden van het Himars-raketsysteem, het zwaarste Amerikaanse precisie-wapen op het Oekraïense slagveld, dat steeds vaker ingezet wordt. Onder meer wordt de strategische, kilometerslange Antonivskybrug bij de bezette stad Cherson geraakt. De Volkskrant meldt dat volgens militair analisten de nieuwe HIMARS, die accurater zijn en een groter bereik hebben dan andere artilleriewapens, een game-changer kunnen zijn voor het tegenoffensief van Kiev in het zuiden van Oekraïne. Natuurlijk is er grote druk op de VS om meer van die kannonnen te leveren.

     Volgens het Britse defensieministerie neemt de slagkracht van het Russische invasieleger steeds meer af. ‘Terwijl ze worstelen met hevige onderbezetting, hebben de Russen tevens een dilemma waarbij ze moeten kiezen tussen reserves inzetten in de Donbas of zich verweren tegen Oekraïense tegenaanvallen in de zuidwestelijke regio Cherson.' Ik kan me niet voorstellen dat de Russen aan het eind van hun latijn zouden zijn. Naar het begin van dit kwartaal

De oesters aan de havenmuur zijn aan het 'melken'.

Woensdag 20-07-2022

We gaan gisteravond slapen met de ventilator op ons bed gericht. Toch wordt het geen klamme nacht, want na middernacht steekt er een vrij harde westenwind op, Bf 5. Geen plaknacht dus. Vanmorgen valt de eerste regen en tegen tien uur rommelt het in het zuidwesten, maar het zet niet door. Met 24 graden is het ruim tien graden koeler dan gisteren. Overdag is er veel bewolking en aanvankelijk nog wat korte buien, later wat meer zon. de harde wind is gaan liggen. Tegen half zes zal het opnieuw regenen en misschien ook onweren. In de haven zijn de oesters - ik schreef het gisteren al - druk bezig met de voortplanting. Dat heet 'melken' en het gebeurt in de zomermaanden. We zagen het twee jaar geleden hier ook. Na de bevruchting spuiten de vrouwelijke oesters de oesterlarfjes in wolken naar buiten. Daar zakken ze uiteindelijk in de modder op de bodem, waar ze hopen op een stevige ondergrond om zich aan te hechten en uit te groeien tot volwassen oester.s Dat schijnt maar in 5 procent van de gevallen te lukken.

     Nog steeds gaan omikronvarianten rond in ons land. Goede vrienden, volledig gevaccineerd en geboosterd, hebben het ook gekregen. Ze zijn inmiddels aan de beterende hand. Het schijnt dat de aantallen nieuwe besmettingen over de piek heen is, maar dat de ziekenhuisopnames nog door stijgen. Het aantal opgenomen Covid-patiënten is zelfs viermaal zo hoog als in juli een jaar geleden. Ziekenhuizen zeggen er zelfs geplande operaties weer voor af. Minister Kuipers is intussen 'met een gerust hart' met vakantie gegaan. Tja, hij krijgt wel dagelijks de cijfers op zijn vakantieadres. Kwetsbare mensen lopen nog altijd groot risico, maar nogal stom is dat van alle 60-plussers nog niet de helft hun tweede boosterprik heeft gehaald.

Gisteren maakte ik gewag van de schade die Oekraïne met Amerikaanse HIMARS-precisieraketten aanrichtte aan de kilometerslange Antonivsky-brug over de Djnepr bij Cherson. Nu zijn er ook foto's van. Twaalf raketten zouden zijn ingeslagen in het wegdek. De brug zou niet meer door de Russen gebruikt kunnen worden om met zware vrachtwagens hun troepen in de bezette stad te bevoorraden. Kiev hoopt dat deze langeafstandsartillerie het tij in de oorlog kunnen keren. Vanochtend kondigde de Amerikaanse minister van Defensie Austin aan dat er nog vier HIMARS-installaties naar Oekraïne worden gestuurd. Dat zijn er niet erg veel.

Over het gaswapen van Poetin. Morgen moet blijken of de Russische president weer gas door Nordstream 1 gaat sturen. De verwachting is van niet. Tot op heden hebben de EU-landen niet meer dan 5 procent van hun gasverbruik bezuinigd, meldt de EU-commissie. De Commissie gaat deze winter met bindende wetgeving tot 15 procent energiebesparing afdwingen bij EU-landen. Daarover moeten uiteraard alle lidstaten en het Europarlement nog mee instemmen, maar een succesvolle bezuiniging is voor de Unie uiteraard vitaal in zijn gewicht als machtsfactor in de wereld en in het conflict met Rusland. Het besparingsdoel lijkt voor Nederland niet heel lastig. De afgelopen weken lag het gasverbruik al eenderde lager dan normaal, maar de zuidelijke lidstaten hebben er meer moeite mee. Spanje en Portugal importeren bijvoorbeeld nauwelijks Russisch gas. Nederland gaat nu al Tsjechië steunen door de leverantie van drie miljard kubieke meter LNG uit de Eemshaven. Een geslaagde solidaire verdeling - de een wat meer, de ander wat minder - is derhalve van groot belang. De EU wordt weer op de proef gesteld.

     (Naschrift: zoëven komt het bericht dat Gazprom de leveranties via Nordstream 1 toch zal hervatten).  Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen regenbuien. En hoogwater.

Donderdag 21-07-2022

Vannacht viel er flink regen. Eindelijk wordt dek en kajuitdak eens goed schoongespoeld. Ook vanochtend zijn er nog regenbuien, daarna is het droog en grijsbewolkt. We besluiten pas morgen naar Oostende te vertrekken. We fourageren en tappen de watertanks vol. Een grijze dag, waarop het steeds lijkt of er nieuwe buien komen die dan toch uitblijven. Voor het neerslagtekort zijn de gevolgen gering. Met 207 mm zit het nog steeds binnen de 5 procent van droogste jaren. Aan het eind van de middag lijkt het weer op te gaan klaren. Ondertussen loopt de haven helemaal vol. Er kan geen schip meer bij. Ten afscheid van Vlissingen gaan we vanavond samen uit eten.

Nieuws over het coronavirus, SARS-CoV-2 om precies te zijn. Onderzoekers van het Institut Pasteur in Parijs hebben ontdekt dat het virus zich van de ene naar de andere cel kan verspreiden door middel van microscopisch kleine verbindingen tussen cellen, tunneling nanotubes (TNT) genoemd. Ze denken dat het 'tunnelen' niet alleen onderling tussen longcellen gebeurt, maar ook met andere lichaamscellen mogelijk is. Dat zou kunnen verklaren hoe SARS-CoV-2 in de hersenen terecht kan komen, ondanks dat de meeste hersencellen de benodigde ACE-2-receptor op hun oppervlak missen. Het virus lift mee op die TNT-verbindingen. Het is geen unieke eigenschap; andere virussen zouden het ook kunnen, zoals hiv, herpes en griep. Wat ik niet begrijp is hoe de alternatieve route van binnendringen in cellen ontstaan is. Ik bedoel: het is voor een eenvoudig virus niet gemakkelijk een nieuwe invasieroute te ontwikkelen, naast de bestaande via de stekel (spike) en de ACE-2-receptor. Waarom nóg een andere route, waarin de receptor zelfs wordt meegenomen? Misschien is het er een variant op? Enfin, de onderzoekers slaagden er in elk geval in om in vitro longcellen en hersencellen dergelijke nano-verbindingen te laten maken, waardoor en waarlangs het virus werd overgebracht. Er zijn ook aanwijzingen dat de ACE2-receptor van de longcel via het membraan van het buisje mee naar de zenuwcel verhuist. Curieus. Het zou kunnen verklaren dat een corona-infectie tal van neurologische verschijnselen kan veroorzaken, variërend van vermoeidheid en concentratiestoornissen tot reuk- en smaakverlies. Verschijnselen die soms lang aan kunnen houden.

Behalve een renteverhoging met een half procentpunt maakt de ECB een mechanisme mogelijk, dat voorheen taboe was, de verevening tussen eurolanden. Het zogenoemde Transmissie Protectie Instrument (TPI) moet de renteverschillen tussen eurolanden dempen. Dat gaat om de verevening van grote renteverschillen tussen noordelijke en zuidelijke lidstaten. In het beste geval verstevigt dat de euro. De rente op staatsschulden zakt overal in Europa, behalve in Italië. De val van de regering Daghi doet de rente daar verder stijgen. Er komen vervroegde verkiezingen aan en zeer zorgelijk is dat vooral de populistische en ronduit fascistische partijen in de peilingen hoge ogen gooien. Komt er een Italiaanse Orban bij in dit veelgeplaagde tranendal dat Europa heet?  Naar het begin van dit kwartaal

Op weg naar Oostende.

Vrijdag 22-07-2022

Op naar Oostende! Haast bij het opstaan is niet nodig, want om zoveel mogelijk tij mee te hebben hoeven we pas omstreeks half twaalf te vertrekken. Het is licht bewolkt met nauwelijks wind. Voor vertrek verwijder ik heel wat aangroei van het logwieltje. Om 10.40 uur verlaten we de haven, de brug staat toevallig nog open (de keersluis staat altijd open). We varen naar de rode boei die de vaargeul over de Wielingen markeert en steken voor twee invarende zeeschepen over en achter de derde. Dan zijn we aan de groene kant. De zeegang is rustig. Er passeren zeeschepen op tegenkoers (foto hierboven). Op de stranden van Zeeuws-Vlaanderen is het niet erg druk, op zee in de verte heel veel zeiltjes en windparken. We varen voorbij de nieuwe jachthaven van Cadzand en even later het Zwin, het natuurgebied op de grens met België. Na enig zoeken vinden we het Belgisch gastenvlaggetje. Anna hijst het in het stuurboordwand (foto hier). Dat soort foto's hebben we tamelijk veel. We lopen heel wat zeilende jachten in, zelfs die met spinnakkers, zo weinig wind is er. De tijstroom staat nu flink mee. Even na half één naderen we Zeebrugge met SOG 7,8 knopen. Op de AIS check ik in- en uitvaart. Voor de haveninvaart ligt een baggerschip met de naam Sanderus, dat even later wegvaart. Zoals altijd bij havens staat er een wilde, onregelmatige golfslag. Om 12.45 uur zijn we er voorbij en zetten koers voor de laatste 12 mijlen naar Oostende. Blankenberge, Westduine, De Haan, in de verte rijst de toren van Oostende op. De SOG is 8,2 knopen. Anna belt de havenmeester van de RNSYC. Heeft hij voor wat langer tijd een box voor ons? Dan kun je beter naar de Mercatorhaven gaan, zegt hij, daar lig je veel rustiger. Liever niet, zegt Anna, we hebben nu eenmaal ons hart verpand aan uw haven. Nou, dan heeft hij wel een hele mooie plek. Het nadeel van de Mercatorhaven is in onze ogen dat hij nogal saai is en langs een drukke verkeersader ligt. Anderzijds heeft hij geen swell zoals de RNSYC, omdat hij achter een sluis is.

     Om kwart over twee zijn we er (foto hier). De havenlichten tonen verticaal groen-groen-wit, hetgeen wil zeggen dat de doorvaart vrij is van beide kanten. Bij de RNSYC vangt havenmeester Tillo ons op en leidt ons naar een box aan de westzijde, de stadszijde, met zo'n boei waaraan je met je lijn een oog kunt aanhaken. Hij assisteert en leidt mijn achtertros door het oog, terwijl we met de boeg naar de steiger invaren. Inderdaad, een prachtplek, vrij uitzicht over de haven en geen buren direct naast je c.q. mensen over je dek. Morgen een foto. Op het kantoor ziet Tillo in zijn systeem dat we hier voor het laatst in 2018 waren. Toen kwamen we, meen ik, terug van Scillie Islands.

     We boeken vooruit voor een week. Helaas doet de walstroom het niet en een slimme analyse van Anna wijst uit dat het aan ons ligt en in onze eigen aansluitkabel moet zitten. In Middelburg hadden we aanvankelijk ook even een probleem, maar na wat jutteren met de stekker was het over. In Vlissingen was alles in orde, maar nu dus niet. Ik haal de stekker uit elkaar en zie: corrosie. De schroefjes zijn volledig verroest en niet los te krijgen. We moeten misschien een nieuwe stekker hebben. Helaas is het vrijdag aan het eind van de middag, de watersportwinkels zijn dicht tot maandag. Tot die tijd moet af en toe jutteren ons helpen en wie weet krijg ik die draden toch nog los. Maar Anna wil morgen de was doen. Op de generator natuurlijk als het jutteren niet helpt. Geen probleem. Om half vijf valt er een bui. Die is na een halfuur over. We deinen op de inlopen de swell. Tja, zelf om gevraagd. Zodra dit verslag klaar is en de zon weer schijnt ga ik weer jutteren. 'Jutteren voor Anna'. We verheugen ons zeer op het weerzien met Oostende. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de haven van de RNSYC, onder de kademuur aan stadszijde.. Rechts het havenkantoor.

Zaterdag 23-07-2022

Een paar bemoedigende ontwikkelingen. Rusland, Oekraïne en Turkije kwamen overeen om voor 120 dagen de graanexport uit Oekraïne mogelijk te maken, voor dit moment hervat Rusland voor een deel de gastransporten via Nordstream 1, en na een uitspraak van de EU-commissie hervat Litouwen het transport via spoor van alle goederen naar de exclave Kaliningrad. Zijn dat tekenen van enige ontspanning? Nog geen 24 uur na de graandeal beschoten de Russen de havenstad Odessa met kruisraketten. Er brak brand uit. Ooggetuigen maakten melding van overvliegende Russische gevechtsvliegtuigen en op Twitter circuleren beelden van raketten die in de lucht ontploffen. De Oekraïense regering zegt in een reactie dat president Poetin met de aanval op Odessa 'in het gezicht spuugt' van de Verenigde Naties en Turkije.

Het is een onrustige nacht, deels door swell en deels door gepieker over de oplossing van ons walstroomprobleem. De dag van vandaag kent veel zon en stapelwolken. In de ochtend vervang ik de gecorrodeerde stekker van de aansluitkabel door die van de kabelhaspel. Daarvan weet ik zeker dat hij goed is. Vol verwachting sluit ik hem aan onder de ogen van Anna. Resultaat nul. Dat is raar. Gefrustreerd haal ik de stekker weer uit elkaar en daarbij blijkt dat er vlakbij een draadbreuk is. Op zo'n tien centimeter afstand. Onder dat punt knip ik de kabel door en zet de stekker er weer aan. Mijn vertrouwen wordt beschaamd; er staat geen spanning. Die aansluitkabel is vijfentwintig jaar oud; hij heeft veel krinkels in het stuk dat meestal in de bak zit, dus natuurlijk kunnen er nog meer breuken ontstaan zijn. Er moet derhalve niet alleen een nieuwe stekker op, zou ik zeggen, maar ook een nieuwe kabel. Havenmeester Simon verwijst ons naar een doe-het-zelfwinkel vlakbij in de Witte Nonnenstraat. Die is dicht voor de lunch. We lopen voor koffie naar een van de terrassen op het Wappenplein (Wappenplein!) en tot twee uur sjokken we door de binnenstad. Het barst er van de toeristen. De gemeente heeft een properheidsactie: wie een peuk op straat gooit, krijgt een boete van 350 euro (foto hier). Hulde! We zien bekende plaatsen waaronder het Ensormuseum (vernieuwd). Daar gaan we nog een keer heen, nu houdt de walstroom ons bezig.

Om half drie is de winkel open. Ze hebben wel een stekker maar geen kabel. Pfff... Het schijnt dat alle watersportwinkels in Oostende failiet en/of gesloten zijn. We worden er chagrijnig van. Voor de avonddis nemen we twee visschotels mee van de kramen langs de haven. Ik zet de generator aan omdat Anna de wasmachine wil draaien. Dat lukt gelukkig wel. Ondertussen krijg ik een idee. Als ik de aansluitkabel vervang door een kort stukje kabel met een gewone stekker, en de kabelhaspel zijn stekker teruggeef, dan kunnen we de laatste inpluggen op de wal en de gewone stekker op de haspel zetten. Maar dan moet eerst de verrotte kabel van de aansluitdoos losgemaakt. Dat is ook de doos waar de aardlekschakelaar op zit. Hm, ik heb het ooit Fons zien doen en het zag er toen niet ingewikkeld uit. Welgemoed ga ik aan de slag maar helaas, het is veel ingewikkelder dan ik dacht, je moet je beperkingen erkennen, hier moet een 'elektrieker' voor komen. Dat kan op zijn vroegst pas maandag. Tot zolang is het improviseren. Wat wel meevalt. Vanavond kijken we naar de kwartfinale van Nederland in het EK voetbal. Hoe vernauwd en fanatiek je bewustzijn kan worden bij een onopgelost probleem. Ik hoop dat ik niet van kabels etc. droom vannacht. Naar het begin van dit kwartaal

Toch nog best lenig, die man.

Zondag 24-07-2022

Weer een slechte nacht, voor Anna de derde op rij van een agressieve migraineperiode. We voeren daarom weinig uit. Wel voer ik een idee uit dat ik vannacht kreeg: zet de stekker van de uitgerolde kabelhaspel op de walstroom en plaats de haspel in de keuken. Zo kunnen we toch 220V gebruiken voor een aantal apparaten. Dacht ik. Maar ook hier komt geen stroom uit. Nou breekt mijn klomp. Er zijn maar twee mogelijkheden, óf de walstroom zelf is defect, óf ik maak steeds een cruciale fout bij het plaatsen van watersportstekkers. Ik gok op het laatste. Bij havenmeester Simon vraag ik of hij dezelfde klusjesman Cedric wil inschakelen, die ons vijf jaar geleden al eens hielp met een gebroken gaskabel. Hij belt hem vandaag, Cedric is juist terug van vakantie en zal morgen langskomen. Opluchting. Daarna haal ik vers brood op de Visserskaai. Na het ontbijt kuieren we langzaam naar het koffiehuis 't Waterhuis, waar we andere keren gewend waren onze koffie te drinken. Dat is naast het IJslandvisserschip de Amandine, dat daar op de wal staat. Het is nu geheel in een plastic tent gehuld, ze zijn het schip aan het opknappen, zegt de dienster, het was geheel verroest. Op ons dooie gemak als waren we een stel bejaarden, kuieren we terug door de drommen toeristen op de Visserskaai. Er zijn er ook die met luidkeels blèrende radio's richting strand lopen. Het is winderig, een oostenwind Bf 4 - 5, en tegelijk flink zonnig.

     De rest van de dag verkeren we in de kuip. We kijken naar de aankomende en vertrekkende bootjes, hoe ze aanleggen en hoe ze soms moeite hebben met de meerboeien en de harde windvlagen. Anna slaapt veel. Ik onderhoud een conversatie met een meeuw op de meerboei van de buren (foto hier). Hij heeft veel te vertellen maar ik versta hem niet. Het zal wel om voedsel gaan. Er zijn overigens overal onderweg dit jaar beduidend minder meeuwen. In Vlissingen dreven er twee dood in de haven, waarschijnlijk slachtoffers van vogelgriep. We hadden ze gemeld bij de havenmeester, ze zijn immers erg besmettelijk, maar ze werden niet opgeruimd. Onderwijl draait de wind 180 graden. Er komen mindere dagen aan met buien, lagere temperatuur, wind en veel deining die de haven in loopt. Daarna zou het weer beter worden. Anna verrijst in betere conditie uit ons slaapverblijf. Vanavond gaan we samen uit eten in Bistro Beethoven, een andere favoriet van ons, bij de Petrus- en Pauluskerk.

Dit is een absolute gotspe. De Nederlandse protestboeren hebben er een bondgenoot bij. In een toespraak voor conservatieve jongeren in Tampa, Florida, heeft oud-president Trump zijn steun uitgesproken voor die boeren. Trump noemde de klimaatcrisis tegenover de studenten een verzinsel dat zelfs een risico op hongersnood met zich meebrengt. 'Op dit moment verzetten Nederlandse boeren zich dapper tegen de klimaat-tirannie van de Nederlandse regering, die hun productie rigoureus wil inkrimpen ondanks de toenemende voedseltekorten', zei hij. Wat vinden onze trekkerboeren daarvan?  Farmers Defence Force noemt de woorden van Trump in een reactie aan De Telegraaf een 'steun in de rug'. Overigens steunde ook de ultrarechtse Marine le Pen gisteren onze blokkeerboeren. Er lijkt frontvorming plaats te vinden: terreurboeren, anti-vaccinatie wappies, boreale Baudet-aanhangers, Poetin-adepten, andere regelrechte fascisten en racisten, 'omvolkers' en anti-migratie partijen, klimaatontkenners, anti-homo activisten, wetenschap- en feitenontkenners, complotdenkers, irrationalisten en nu ook Trump. Ondanks het gevaar dat nu weer in Italië dreigt moet ik het nog zien; ultrarechts kwam nooit verder dan maximaal 30 procent van de stemmen bij verkiezingen. Houden zo! Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 25-07-2022

Gisteravond aten we erg lekker bij Bistro Beethoven, gezeten aan een tafeltje aan het raam. Dat hadden we gekozen om geen risico op overlast van rokers op het terras te lopen. Later bleek dat er op het overdekte terras ook een rookverbod is. Opvallend hoeveel eenzame eters er waren, oudere mensen, die hun avondmaal verorberden, ieder aan een eigen klein tafeltje. Een grijze oude man probeerde een gesprek aan te knopen met de eenzame grijze dame naast hem, maar ze kromp letterlijk ineen en probeerde zijn poging tot toenadering zoveel mogelijk te negeren. Het maakt ons dankbaar dat we nog altijd samen zijn. Later zaten we de avond uit in de kuip. De gratis veerpontjes met de namen van Oostendse schilders tuften af en aan tussen de stad en de overzijde van de haven. Daar wordt een heel nieuw stadsdeel gebouwd met veel hoogbouw. Naast onze haven draaide het kinderdraaimolentje tot laat in de avond door. Draaien zolang er kinderen en ouders op het strand zijn.

     Vanmorgen wachten we op de komst van de technieker Cedric. Het is overwegend bewolkt en lang niet zo warm meer als gisteren. Vannacht regende het kort. We lezen in het nieuws dat er een drinkwaterstoring is in Vlissingen en andere delen van Walcheren. Men zoekt naarstig naar een breuk in het systeem. De Zeeuwen wordt gevraagd zuinig te zijn met drinkwater, en bijvoorbeeld niet te douchen als dat niet nodig is. Tja, wanneer is het niet nodig? Ik lees dat mensen die op de boulevard wonen met emmers naar het strand lopen om zeewater te scheppen, waarmee ze hun toilet doorspoelen. We hebben geluk, we ontliepen al een windhoos en nu een tekort aan water. Halverwege de middag vindt men het lek; het wordt nu gerepareerd.

     Op het havenkantoor tref ik havenmeester Simon. Cedric blijkt een spoedklus bij de Reddingsbrigade te hebben. Die moet natuurlijk eerst geklaard, daarna komt hij bij ons, maar wanneer is onbekend. We lopen de stad in voor wat boodschappen en koffie op het Mijnplein. Langzaam knapt het weer op al blijft de wind vrij hard. De swell in de haven valt mee. De hele dag door arriveren of vertrekken er geen boten. Iedereen wacht op beter weer. We moeten aan boord blijven voor het geval de monteur komt, maar nu - om vijf uur - is hij er nog niet. We houden er rekening mee dat het morgen zal worden. We klappen de bimini op. Even later wordt die, evenals de stuurstand en de kuiptafel, zwaar getroffen door een dikke, geelbruine meeuwenflats. Dat schijnt wel eens geluk te brengen.

Oekraïne waarschuwt dat het graanakkoord met Rusland en Turkije niet gaat werken als de Russen de havens blijven bombarderen. Het Kremlin beweerde in eerste instantie niet verantwoordelijk te zijn voor de aanvallen. Zondag gaf een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken toch toe dat er ‘militaire doelen’ waren geraakt in Odessa. Later vandaag zegt Sergej Lavrov op een persconferentie in de DR Congo, waar hij op bezoek is, dat in de ‘graanovereenkomst’ niets staat dat Rusland ervan weerhoudt militaire doelen in Oekraïne aan te vallen. Dus weet je dat er niks van terecht gaat komen.

     Er zijn hevige gevechten in de zuid-Oekraïense regio Cherson. Volgens het Oekraïense regionale militaire bestuur kan de regio in september zijn heroverd op de Russen. Het Britse ministerie van Defensie meldt dat Russische commandanten momenteel in tweespalt verkeren: versterken ze de aanvalstroepen in het oosten, of verdedigen ze de zuidflank om de tegenaanval van Oekraïne te stoppen? Sergej Lavrov zei gisteren, toen hij in Caïro was, dat Rusland de Oekraïense regering omver wil werpen. ‘We helpen het Oekraïense volk hoe dan ook zich te bevrijden van het (Oekraïense) regime, dat vijandig staat tegenover de mens en de geschiedenis’, zei hij. In april ontkende hij dat nog. En dan dit: ruim tweehonderd Russische militairen die weigeren verder te vechten in Oekraïne worden volgens onafhankelijke Russische media vastgehouden in een provisioneel detentiecentrum in de regio Loehansk. Daar zitten zij volgens ouders en getuigen onder erbarmelijke omstandigheden vast in kelders en garages. Naar het begin van dit kwartaal

Havenuitvaart Oostende vanmorgen.

Dinsdag 26-07-2022

Weer een schokkerige nacht. Af en toe waait het flink en rukt het schip aan de touwen vanwege swell die de haven in loopt. Niettemin hebben we een goede nacht. Je went eraan. Vanochtend is er na negen uur enige regen, daarna klaart het op maar er staat een fikse wind uit het noorden. Ik loop langs bij havenmeester Simon. Hij geeft me het nummer van technieker Cedric. Die hoopt nog vandaag langs te kunnen komen ('normaal gesproken wel') en even tevoren te bellen, zodat we niet de hele dag aan boord hoeven te blijven. Het regent nog een keertje, 's middags meer zon. We doen een wasje op de generator en blijven grotendeels in de kajuit. Te koud in de kuip. Na vier uur nog geen bericht van Cedric. Toch geen normale dag, zeker.

Poetin speelt met Europa alsof een kat speelt met de muis. Na het beperken van de doorvoer van gas naar Duitsland tot 20 procent, zegt Gazprom vandaag dat het nogmaals de belangrijke gaspijpleiding Nord Stream 1 gaat dichtdraaien voor noodzakelijk onderhoud. Maar volgens Duitsland zijn er geen technische problemen. Hij probeert de Europese lidstaten uiteen te spelen, maar tegen de verwachting in stemmen die vandaag in met een fors afgezwakte versie van het noodplan van de EU-commissie om tussen augustus en eind maart volgend jaar 15 procent minder gas te verbruiken. De landen willen circa 30 miljard kubieke meter minder gasverbruik komend stookseizoen, waar de Commissie 45 miljard kuub noodzakelijk achtte. Nederland verbruikt inmiddels al 25 procent minder gas.

     Rusland verhoogt vandaag zonder enige waarschuwing de druk in de pijpleidingen die gas via Oekraïne naar Europa brengen. Oekraïne laat dat toe en neemt zelf niets van dat gas af. Dergelijke drukverhogingen kunnen tot schade leiden, zoals het scheuren van een pijpleiding. Beheerders van de apparatuur moeten elkaar daarom waarschuwen voordat de druk wordt verhoogd. Dat is niet gebeurd.

Ook speelt Poetin met het graanakkoord. Na het bestoken van Odessa met kruisraketten laat hij opnieuw een Oekraïense havenstad bombarderen. Volgens de burgemeester van Mykolajiv, in het zuiden van Oekraïne, werd zijn stad vannacht bestookt vanaf de Zwarte Zee met raketten en vanuit de lucht door gevechtsvliegtuigen. Tegelijkertijd valt Oekraïne vanuit die stad aan in de richting van Cherson en dreigt de belangrijke Russische aanvoerroute P-81 af te sluiten (zie hierboven). Naar het begin van dit kwartaal

We hebben weer walstroom.

Woensdag 27-07-2022

Vroeg uit de veren, want omstreeks negen uur komt Cedric, onze elektrieker. Hij is op tijd en dan ontvouwt zich het raadsel van onze walstroom. Allereerst is ook hem duidelijk dat er geen storing aan boord is. Ten tweede blijkt onze walstroomkabel in orde. Geen breuken. Ten derde zijn de stekkers die ik aanlegde, in orde. Wat is dan de oorzaak? De aansluiting voor de walstroom op de wal. Waarom heb ik dat niet gezien? Simpel: ik dacht dat hij op de dichtstbijzijnde zekeringenkast was aangesloten en daar lag geen zekering eruit. Maar de kast aan de gans andere kant van de steiger is de onze - en daar lag onze zekering eruit. Dat moet al het geval geweest zijn voor wij hier aanmeerden. Kortsluiting bij de voorgaande ligger? En die draadbreuk dan, die ik constateerde? Die veroorzaakte ik zelf, toen ik ietwat te hard aan de blauwe ader trok. dat gefa geen kortsluiting. Het was tevens weer in orde toen ik het stukje draad met de breuk afknipte en de rest weer verbond aan de stekker en met de steigeraansluiting (waar geen spanning op stond). Havenmeester Simon komt erbij kijken. Grijnzend schakelt hij de zekering weer in. En de stekker van de kabelhaspel tenslotte? Die was ook in orde. Het kan raar lopen.

     Allereerst laden we de accu's, dan draaien we de wasmachine en tenslotte zetten we de warmwaterboiler aan. Dat zijn onze grootste verbruikers. Tussendoor zetten we koffie met de Senseo. Een genot dat alles het weer doet. Het is nog steeds winderig, een vlagerige, kille wind uit het westen, maar er is veel meer zon tussen de stapelwolken door. 's Middags is het zelfs lekker in de kuip. Omdat de boot nog steeds rukt en trekt aan de lijnen door de swell, graaf ik in een bakskist de stalen veren op, die we ooit kochten in - meen ik - Malta. Ze dempen het schokken op de voortrossen behoorlijk (foto hier). We beloven onszelf eind van de middag een cocktail op een terras in de stad. Naar het begin van dit kwartaal

Het Schyvenorgel onder het roosvenster in de Petrus- en Pauluskerk. Iedereen zit er met de rug naar toe.

Donderdag 28-07-2022

In een strandpaviljoen aan de boulevard drinken we gisteravond onze mojito's (foto hier). Voor ons stuift de koude noordwestenwind het zand op en jaagt het in wolkjes over het strand. Kinderen graven ijverig kuilen en maken zandkastelen onder de wakende blik van ouders. Een ouder (maar jonger dan wij) Belgisch echtpaar komt naast ons zitten, hun kleinzoon begint voor ons een nieuwe kuil te graven. Op zee staat veel deining. De Belgen beginnen een gesprek, ze komen uit Aalst en zitten voor een week in een hotel. Ze drinken bier, de man was verzekeringsagent en ze lijken rechts georïenteerd, dus vermijden we maar om over politiek te praten. We houden het liever gezellig. Na een uurtje stappen we op.

     Ik heb me voorgenomen om om acht uur naar een orgelconcert te gaan in de Petrus- en Pauluskerk op het Schyvenorgel uit 1907. Dat orgel moest na WO 2 grondig worden vernieuwd en van een nieuw mechaniek voorzien, maar dat begaf het begin jaren 90. Toen werd het zoveel mogelijk in oude stijl gerestaureerd. Het staat op een mooie plaats boven de hoofdingang, direct onder het schitterende glas-in-lood roosvenster. De kerk is redelijk gevuld met publiek, de toegang is gratis, maar - vreemd - iedereen zit met de rug naar het orgel om aan de tegenoverliggende kant, in het kruisgewelf, op een groot scherm de organist te kunnen zien spelen. De enige die zijn stoel omdraait, ben ik; zo komen de orgelklanken tenminste recht op je af. Niemand kijkt er overigens van op.

     De organist is vanavond Peter Ledaine, de vaste organist van deze kerk. Hij vangt aan met een uitvoering van de bekende Passacaglia en fuga in c BWV 582 van Bach, een stuk waarin de grote kracht van de orgelklank goed tot zijn recht komt. Dan volgt het ingetogen en soms fluisterzacht gespeelde koraalprelude 'Schmücke dich, o liebe Seele' BWV 654, waaraan je het dynamisch bereik van het Schyvenorgel goed kunt horen. Het klinkt geweldig in de hoge, wijde kerkruimte. Dat geldt ook voor de 2e orgelkoraal van César Franck. Eraan vooraf vertolkt Ledaine op overrompelende wijze de 4e orgelsonate van Mendelssohn en hij eindigt met een uitvoering van die mooie 5e Orgelsymfonie van Widor, met dat ontroerende Adagio.

     Na afloop loop ik wat beduusd naar buiten en loop door de Pastoor Pypestraat pardoes een piepklein cafeetje in, dat met recht de naam ''t Kroegske' draagt. Ik moet trouwens ook nodig plassen. De kastelein draagt een lange, grijze baard en heeft zijn haar in een staart. Type kerstman. Of ik een glas wijn mag en even naar het toilet? Dat mag, bij terugkeer staat mijn glas klaar. Aan het onooglijke, maar wel gezellige barretje zitten enige rustige en aangeschoten oudere mannen en een tamelijk verlopen, dikke vrouw. Het etablissementje heeft een gering mythisch zweem van een laatste toevluchtsoord over zich. Ze informeren waar ik geweest ben. Ach ja, dat orgelconcert, ze kennen allemaal de vaste organist. Is hij ook een vaste klant hier? Eén van de mannen gaat ieder jaar naar het Duitse Passau voor een orgelweek, of zoiets. Ik ben niet erg in voor verdere conversatie, drink mijn glas en reken af bij de kerstman: 2 euro. De avond is mild koel en Anna is blij dat ik terug ben. Helaas, ze heeft weer hoofdpijn. Dat is snel, de vorige aanval was pas twee dagen geleden.

     Vandaag is het een overwegend bewolkte dag. Vanochtend hebben we zelfs de kachel aan. De wind is van west naar oost gedraaid doordat het hogedrukgebied verder naar het noorden trok. Veel jachten vertrekken daarom al vroeg richting Engeland. Lopende de dag trekt de wind aan. Behalve dat Anna weer opknapt is er weinig te melden.

In een update laat het Britse ministerie van defensie weten dat het Oekraïense tegenoffensief bij Cherson op gang komt. Oekraïne lijkt veel profijt te hebben van de Amerikaanse HIMARS-precisieraketten, waarmee ze de strategische bruggen bij Cherson onklaar maakten. Daardoor is de bevoorrading van de Russische troepen in de stad voor een groot deel afgesneden. Oekraïense strijdkrachten hebben hoogstwaarschijnlijk een bruggenhoofd gevestigd aan de zuidzijde van de lnhoelets rivier, dat is een zijtak van de Dnjepr. Nu vormt de Inhoelets de noordelijke grens van het door Rusland bezette gebied rondom Cherson. Rusland’s 49ste leger, dat gestationeerd is aan de westoever van de Dnjepr, komt hierdoor in een kwetsbare positie, aldus het Britse ministerie, doordat Cherson nu effectief is afgesloten van andere door Rusland bezette gebieden.

     Vanochtend vroeg werden er 25 raketten afgevuurd op de Oekraïense Tsjernihiv-regio vanuit buurland Belarus. Waarschijnlijk werden ze uitgevoerd door Russische eenheden vanaf het Zjabrovka-vliegveld, nabij Gomel aan de grens.

     Er zijn steeds vaker indicaties dat de Russische economie nu in elkaar begint te storten als gevolg van de westerse sancties. Lees hier. 'Far from being ineffective or disappointing, as many have argued, international sanctions and voluntary business retreats have exerted a devastating effect over Russia’s economy.' Ondanks alle extra inkomsten uit het duurdere gas. een week geleden verscheen er ook een studie die daarop wijst: 'Business Retreats and Sanctions Are Crippling the Russian Economy' van Yale. 'Defeatist headlines arguing that Russia’s economy has bounced back are simply not factual.' Ik mis de deskundigheid om die studies te beoordelen. Je hoopt natuurlijk wel dat het zo is.

Er is in Nederland grote woede over de boerenacties, die snelwegen blokkeren met mest, autobanden en zelfs asbest, en die bermbranden stichten terwijl er grote droogte heerst. Er waren al een aantal ongelukken. Bij Almelo staan ze vandaag te barbecuen op de A35. Aannemers die zijn ingeschakeld om de rotzooi op te ruimen, worden bedreigd en trekken zich terug. Pure terreur. De Twitterverontwaardiging richt zich ook tegen de politie, die nauwelijks reageert. Terwijl de snelwegen vol camera's hangen, kan de politie geen daders vinden. Die camera's zijn van Rijkswaterstaat. 'Toen krakers in de jaren tachtig blokkades opwierpen, stuurde de politie tanks en gewapende marechaussee op ze af. Als klimaatactivisten protesteren worden ze massaal gearresteerd. Als boeren brandende hooibalen en mest op de snelweg gooien, toont de politie ‘begrip’, klaagt iemand. Hij is een van velen. Enfin, de politie maakt later bekend dat ze toch camerabeelden verzamelt om later daders aan te kunnen houden. Naar het begin van dit kwartaal

Muurschildering van Alex Senna op de hoek van de Nieuwstraat en de Schippersstraat.

Vrijdag 29-07-2022

Deze muurschildering is vlakbij de haven, We passeren hem dagelijks op weg naar de Spar voor onze boodschappen. Hij is van de Braziliaanse kunstenaar Alex Senna en staat op het pand op de hoek van de Nieuwstraat en de Schippersstraat. Hoe langer je ernaar kijkt, hoe wonderlijker hij wordt. Zie bijvoorbeeld de sterrenhemel in de broekspijp van de man. Dagenlang loop je eraan voorbij zonder het te zien.

We ontwaken onder een stralend blauwe hemel. Geen wolkje in de lucht. Hé, zegt Anna, het zal toch niet waar zijn, de walstroom ligt eruit! Oef, dat kan na Cedric zeker niet aan ons liggen. Inderdaad. Ik loop naar Simon op het havenkantoor. Hij zet een hoofdschakelaar om, want de hele haven zit zonder stroom. Iemand met een slechte kabel, zegt hij. Even later ligt de elektra er weer uit. Ja, als die kabel kortsluit, kun je bezig blijven. Ik keer terug aan boord. Na twintig minuten hebben we weer stroom maar binnen een tel slaat hij weer uit. Hm. Vijf minuten later weer stroom en nu blijft het zo.

     Het blijft een stralende dag. We drinken koffie in de schaduw op het Marie-Joséplein en bezoeken de grote Oosterse supermarkt aan de Van Iseghemlaan. Anna haalt haar hart op. Vanavond zal ze me Moksi Alesi voorzetten. We bezoeken ook een soort boekencafé op de Groenmarkt. Vol tweedehandsboeken en het is tevens een soort buurtcentrum. Het heet 't Leeshuus. Gezellige plek. Anna brengt hen twee tassen vol uitgelezen boeken, afkomstig van de bookswaps onderweg, en neemt een volle mee terug. We eten een ijsje aan het strand.

Van de week overleed de wetenschapper James Lovelock op 103-jarige leeftijd. Ik had altijd groot respect voor hem, maar zijn GAIA-hypothese - dat de aarde functioneert als een enorm, zichzelf regulerend superorganisme - lag me niet zo. Ik las verschillende van zijn boeken en schreef er herhaaldelijk over. Lovelock was voorstander van de inzet van kerncentrales om de door de mensheid zelf veroorzaakte klimaatcrisis op te lossen, want dat zal GAIA niet kunnen. Daar is het te groot voor. In 2010 zei hij in een interview met The Guardian: 'Humans are too stupid to prevent climate change'. Daar kan hij nog altijd gelijk in krijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 30-07-2022

Aan het begin van de avond arriveerde gisteren een echte zeilrace-machine, een Duits schip van een meter of veertien lang met felle kleuren, een breed en plat achterschip, een macht aan zeilen en spartaanse soberheid. Alle gewicht is teveel. Het geval kwam naast ons liggen en bij die manoeuvre kregen de drie opvarenden ruzie. Aanleggen aan een meerboei hadden ze niet geoefend, foeterde er eentje. Tja, bij het varen kom je altijd onverwachte zaken tegen. Enfin, de boze man verliet het schip en vanmorgen voeren ze maar met twee man weg.

     De ochtend begint wolkenloos maar al gauw trekt hoge sluierbewolking binnen. De wind is van noord naar zuid gedraaid, een warme wind. We tanken de watertanks vol en zetten later de bimini boven de kuip als de sluiers dunner worden en de kracht van de zon zich laat voelen. We maken er een luie dag van. 's Middags zijn er meer wolken en wind uit het zuiden, het wordt zelfs broeierig en er vallen enkele dikke druppels, net of er onweer op komst is. Voor die tijd hebben we in elk geval onze boodschappen gehaald. Vanavond met Anna uit eten, mosselen op de Visserskaai.

Er zijn verontrustende berichten dat de klimaatmodellen, die de trend in de maximum-zomertemperaturen in West Europa aangeven, te laag zitten. De opwarmingstrend is niet +2 graden (sinds 1960), maar de observaties liggen nu op +4, tweemaal zoveel. Eveneens vanaf 1960, gemeten op London Heathrow. Je kunt de nieuwste trendcijfers hier vinden. Zie ook de grafieken hieronder. De bekende klimaatwetenschapper Stefan Rahmstorf noemt West Europa 'a hotspot of increasing heat extremes'.Wat ik niet helemaal snap aan de twee grafieken is dat het maximum in 2022 stijgt, terwijl het gemiddelde in 2022 daalt. Is dat wel logisch? Hm, misschien wel.

                                                  (bron: World Climate Data, 'Trends in Heat Extremes', 29 juli 2022)

De conclusie van deze studie is dat niet in alle delen van de wereld de trend van meer extremen zichtbaar is en dat West-Europa er opvallend uit springt: 'In conclusion, ERA5 data supports the hypothesis that heat extremes have warmed more rapidly than background “average” temperatures in certain parts of the globe. Western Europe stands out in the Northern Hemisphere with a quite astonishing increase in annual maximum temperatures – and this seems to be supported by station observations. However, ERA5 suggests that most of the world hasn’t seen a dramatic excess in warming of heat extremes, and for some regions there isn’t even an upward trend. So it’s a mixed picture overall, but there’s little doubt that a profound shift in heat extremes has already occurred in some parts of the world.'  Naar het begin van dit kwartaal

Ongelijke trends in opwarming over de wereld, 1951 - 2021. West-Europa warmt sneller op dan de algemene trend (bron: ERA5)

Zondag 31-07-2022

Ik heb nog een keer gekeken naar de opmerkelijke trend van snelle opwarming van West-Europa, die blijkt uit de ERA5-cijfers. 'Very large increases are evident in some locations, such as western Europe, but ERA5 actually shows negative trends in several regions.' De ongelijke trends in opwarming in verschillende delen van de wereld is niet vreemd, de noord- en zuidpoolgebieden warmen ook veel sneller op dan de rest van de wereld. Bij een zó complex systeem als het klimaat hoeft de ongelijke verdeling niet te verbazen, een verklaring op onderdelen is niet gemakkelijk. De snellere opwarming van West-Europa is wél zorgelijk: 'The same analysis for Europe shows a striking and remarkable result: the change in annual maxima has been much larger than the already very significant background warming trend over western Europe – see below. This result is completely consistent with the astonishing new UK heat record: heat extremes have become (and evidently are still becoming) hotter much more quickly than the background climate.'

     Het is allang bekend dat landmassa's zoals de continenten veel sneller opwarmen dan de oceanen, die overigens zo'n 70 procent van het aardoppervlak uitmaken. De warmtecapaciteit van water is veel groter en de oceanen nemen daarom wel 90 procent van de extra warmte van het versterkte broeikaseffect op. De energieboekhouding van de aarde draait daarom vrijwel volledig om de oceanen. Vanaf 2005 zijn er ruim voldoende meetgegevens door het Argo-programma met automatische boeien die tot 2000 meter diepte meten. Voor de jaren daarvoor werkt men met steeds betere schattingen. Uit nieuw onderzoek van oceanograaf en klimaatwetenschapper Lijing Cheng van de Chinese Academie van Wetenschappen blijkt nu dat de trage opwarming van de oceanen in de laatste 20 jaar veel sneller was vanaf de vroege jaren ‘80 tot ongeveer 2000. Er voor en er na bleef de trend constant. 'Waarom de versnelling is samengebald in die relatief korte periode is niet zo makkelijk te verklaren', schrijft Hans Custers op het klimaatblog Klimaatveranda. Volgens het artikel van Cheng kunnen vulkaanuitbarstingen de verschillen in snelheid van opwarming voor een deel verklaren. Het lijkt Custers niet onaannemelijk dat de afname van de menselijke uitstoot van aerosolen ook bijdroeg aan de versnelling vanaf begin jaren ‘80.

     Net als op de landmassa's is de warmte-opname in de oceanen niet overal even groot. Ook daar is op sommige plaatsen zelfs afkoeling. In de noordelijke Atlantische Oceaan ten zuiden en westen van IJsland, bijvoorbeeld. Die oceaanregio wordt de Cold Blob genoemd. De afkoeling in dat gebied is al een aantal jaren onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. De rest van de Atlantische Oceaan neemt juist relatief veel warmte op. 'De verschillen in opwarming hangen vermoedelijk samen met stromingspatronen aan het oceaanoppervlak en met de uitwisseling tussen oppervlak en diepere oceaanlagen, die niet overal even groot is', aldus Hans Custers.

Steeds meer lijkt het op een bewuste actie, een oorlogsmisdaad, de raketaanval die een kamp voor Oekraïense krijgsgevangen (POW's) in Olenivka, in de Oost-Oekraïense regio Donetsk, verwoestte. Volgens Oekraïne en de Europese Unie heeft Rusland daarmee gisteren tientallen krijgsgevangenen gedood. In het gevangenkamp zaten onder meer militairen die eerder het Azovstal-complex in Marioepol verdedigden. Volgens de leiders van het separatistische bestuur van Donetsk zijn er 53 krijgsgevangen omgekomen. Geen van de Russische bewakers zou zijn omgekomen. Het gaat van kwaad tot erger. De Russische ambassade in het Verenigd Koninkrijk heeft de regels van Twitter geschonden met een haatdragende tweet over de overgegeven verdedigers van het Azovstal-complex. De ambassade schreef vanochtend dat zij geëxecuteerd moeten worden door ze op te hangen. 'Het zijn geen echte militairen. Ze verdienen een vernederende dood', staat in de tweet, die wereldwijd gedeeld werd. Twitter heeft het bericht niet onzichtbaar gemaakt, 'it may be in the public's interest'. Daar valt iets voor te zeggen. Rusland zegt inmiddels dat het experts van het Internationale Rode Kruis en de Verenigde Naties officieel heeft uitgenodigd om onderzoek te doen naar de raketaanval op het POW-kamp.

Gisteren bij de kassa van de Spar zette ik per ongeluk twee potten bonen op de band bij de boodschappen van de opvallende dame voor me. Onder het uiten van een verontschuldiging nam ik ze weer weg. Dat moet je vooral niet bij Charlotte doen, zei de caissière. Charlotte? De dame, mager en kleurrijk gekleed en opgemaakt, lachte. Ze had iets bekends. Later, op straat, bedacht Anna dat het de schrijfster Charlotte Mutsaers was. Een fotocheck bevestigde het. Ze blijkt inderdaad deels in Oostende te wonen. Had ik haar toch bijna mijn bonen in de maag gesplitst. Later aten we pikante mosselen, met look en room in een restaurantje aan de Visserskaai (foto hier).

     Vannacht viel er wat regen en vanochtend is het overwegend bewolkt. De wind is zuidelijk en krimpt geleidelijk naar het westen. Het wordt een luie zondag in de kuip. Gaande de middag komt er nog wat zon. Een zeehond duikt kort in de haven op om er naar te kijken, ziet ons en duikt snel weer onder. Naar het begin van dit kwartaal

Screendump van Marinetraffice ca. 9.00 uur NT, waarop het graanschip 'Razoni' uit de haven van Odessa wegvaart.

Maandag 01-08-2022

Oekraïne. Het eerste vrachtschip dat na de Oekraïense/Russische en Turkse 'graandeal' kan uitvaren heeft met 26.000 ton graan de haven van Odessa verlaten. Dit heeft de Turkse regering bekendgemaakt. Het schip de bulkcarrier Razoni, die onder de vlag van Sierra Leone vaart, zou vanochtend zijn uitgevaren en op de site van Marinetracking zie je dat inmiddels. Op de screendump van de trafficwebsite zie je de haven van Odessa met vlakbij de plek van de jachthaven, waar we in september 2009 met onze Dulce lagen. Het is niet ver van de wereldberoemde Potemkintrappen (lees ook hier). Volgens de persberichten is het schip op weg naar Istanboel, maar bij het scheepsinformatie zelf staat als bestemming LB KYE, dat is de code voor de havenstad Tripoli in Libanon. Daar worden vaak ladingen voor Syrië afgeleverd. Enfin, de hele wereld zal precies volgen wat er met het graan gebeurt.

     Om half zes vanmiddag is het schip op volle zee, halverwege op de afstand naar de Oekraënse grens bij de Donaudelta. Het vaart langzaam, 10 knopen. Is dat vanwege het risico op zeemijnen? Het lijkt echter goed te gaan. Natuurlijk is dit eerste schip een druppel op de gloeiende plaat. Om de wereld te voeden moet er 20 miljoen ton graan Oekraïne uit.

Klimaatrampen aan de lopende band. Door noodweer in de Amerikaanse staat Kentucky zijn er overstromingen waardoor hele dorpen onder water staan. Er zijn 26 doden waarvan vier kinderen; het dodental zal naar verwachting nog verder stijgen. Ook zijn wegen weggevaagd, bruggen ingestort en werden auto's meegesleurd door de stroming. In veel gebieden zijn ook de elektriciteit en telefoonverbindingen uitgevallen. Herstel van de schade zal jaren duren. Bij een enorme natuurbrand in de staat Californië werden duizenden mensen geëvacueerd. Het is de grootste natuurbrand in de staat en er is onweer op komst en de vrees is dat blikseminslagen ertoe leiden dat de branden nog groter worden. Ook wordt het vuur aangewakkerd door de harde wind. Ook in de buurt van Montpellier in Frankrijk zijn er vandaag bosbranden. Negen brandweerlieden raakten gewond waarvan één zwaargewond. Door de opwarming heerst er meer en vaker droogte waardoor bosbranden gemakkelijker ontstaan en zich uitbreiden.

Vandaag is het vrij warm en zonnig, meestal achter een laagje van sluierwolken. We maken een wandeling over de boulevard tot aan de Ventiaanse Galerijen. Die werden langs het strand gebouwd tussen 1900 en 1903 naar ontwerp van de architect Henri Maquet (1839-1909). Zoals veel nieuwe gebouwen rond dit tijdstip werd ook deze galerij gebouwd in opdracht van koning Leopold II.  Op een van de terrassen drinken we onze koffie en slaan dan af naar het ronde plein genoemd naar zijn vader, Leopold I. Die zit hoog te paard in het midden van de rotonde. Aan beide zijden zijn reliefs, aan de ene kant van een vissersvrouw op de reling van een schip, en de andere kant stelt 'De Blijde Intrede van België in het concert der Naties' voor, aldus een plaquette. Hier kun je zien hoe men zich zoiets moet voorstellen: een vrouw te paard met blote engeltjes eromheen. Zijn dat de andere landen in het Concert? Wij slaan weer af en over de Van Iseghemlaan komen we bij het Casino annex Kursaal. Daartegenover begint de Leopold II-laan met een waterpartij in het midden, waarin ook een kunstwerk staat, een vrouw met een paddenstoel op het hoofd. Ze heeft een opvallend klein gezichtje (foto hier). Gegevens erover kan ik niet vinden. Heeft zij al haar geld vergokt? Even verder in de Langestraat, een straat vol kroegen, leren wij een nieuw woord; het staat op een verbodsbord voor wie ambetant is (zie hier): sluikstorten kan u net als wildplassen op een boete van 59 tot 250 euro komen te staan. Op het Wappenplein, waarvan ik inmiddels weet dat het Wapenplein heet, drinken we nog eens koffie en keren terug aan boord voor een lome middag in de kuip. De haven loopt vol met vooral Nederlandse jachten. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 02-08-2022

Zomaar ineens stuitte ik erop: de registratie van een verrassend en emotievol optreden van zangeres Joni Mitchell (79) op het Newport Folk Festival 2022. In meer dan 20 jaar had ze de bühne niet meer betreden, was zeven jaar geleden nog getroffen door een aneurysma in haar hersenen, maar op uitnodiging van de Amerikaanse zangeres Brandi Carlile zong ze weer - op hetzelfde Newport-festival waar ze in 1967 inspiratie opdeed. 'Kippenvel voor al haar fans', zei De Volkskrant en inderdaad, dat kreeg ik. Mooi? Hm, niet echt en soms was het gewoon vals, maar het ontroerde me diep. Het deed sterk denken aan een ander optreden, dat van Charles Aznavour kort voor hij - al in de negentig - overleed. Ach, de prachtige song 'Clouds' van Mitchell met de regels:

I've looked at life from both sides now
From win and lose and still somehow
It's life's illusions I recall
I really don't know life at all

Werkelijk onvergetelijk. En die Brandi Carlile! Die kende ik niet, maar ze kan mooi zingen, we moeten haar in de gaten houden.

Mark Rutte is vandaag de langstzittende premier van Nederland. Van zijn laatste optreden is helaas nog geen sprake. Het is een triest record, in dit geval. Wat is er om trots op te zijn? Hoe tekenend en hoe beschamend is het dat ons land in die 12 jaar alleen maar verder is afgezakt in de meest vitale aspekten van een democratie: openheid, duidelijkheid, effectief bestuur, handhaving en daadkracht. Niets kwam er terecht van klimaat- en stikstofbeleid, de natuur ging alleen maar achteruit, de rechter moet allerlei kwalijke achterstalligheden corrigeren (zonder dat het effect heeft), de opvang van vluchtelingen werd een ramp, de gezondheidszorg ging achteruit, de woningnood steeg alleen maar verder, ach, wat ging er niet allemaal mis? Vooral dat de kiezer Rutte en de VVD lieten zitten.

Het wordt een warme dag met wind van zee. In de ochtend haal ik vers brood. De haven ligt nu werkelijk vol; de jachten liggen te deinen in rijen van drie en soms vier naast elkaar. Hoogseizoen. Dan heeft zo'n meerboei als wij hebben groot voordeel. Ik ga eindelijk eens het voorste toiletje ontstoppen. In Vlissingen raakte de watertoevoer verstopt door waterplanten. Ik zet de afsluiter dicht en schroef de slang los en trek voorzichtig een lange wierbundel eruit. Klaar. We nemen het gratis pontveertje naar de overkant van de haven, de oostzijde, waar gebouwd wordt aan hoge flatgebouwen. Daar staat ook de bekende vuurtoren Lange Nelle uit 1949, nog steeds in werking. Er zijn hier veel bunkers uit de Duitse bezettingstijd. Achter een beweegbare brug is een haven, het Vuurtorendok, met een jachthaven in ontwikkeling. Een ontwikkeling die gestopt is, zo te zien. Langs de rand staat een rij campers; het is een kale, onaangename plek onder de duinen. Even verderop is ons doel voor vandaag, Fort Napoleon.

     De vesting Oostende aan de kust is altijd van strategisch belang geweest. Na zijn verovering van de Zuidelijke Nederlanden bouwde Napoleon Bonaparte dit grote, vijfkantige fort in de duinen van bakstenen, vlak ten oosten van de zeehaven  ter verdediging tegen de Britten. De keizer bezocht het fort wel vier- of vijfmaal. Ook tijdens de beide wereldoorlogen werd het fort gebruikt voor de kustverdediging. Zelfs der kaiser Wilhelm II is er geweest. Na een tijd van verwaarlozing is het nu een aardig museum geworden (foto hier). Er is zelfs nog een muurschildering uit de tijd van WO I, 'Der Barbar' van soldaat-kunstenaar Heinrich-Otto Pieper (1881-1968), aangebracht op een schoorsteenmantel in de officiersmess (foto hier). Het stelt een geharnaste Duitse ridder voor met het slagzwaard op de keel van een Schot. Ernaast liggen de afgehakte hoofden van een Italiaan, een Fransman, een Japanner, een Senegalees en een Rus. Zo kennen we het Teutoonse geweld weer. Er is meer kunst in het fort, moderne kunst dan, zoals bijvoorbeeld het 'Army of Angels' van de Vlaming Patrick Storms, dat in de verte doet denken (foto hier) aan het terracotta-leger uit de Chinese oudheid in het klein. Het fort was altijd een geliefd onderwerp voor veel Vlaamse kunstschilders. Bekend zijn de werken van James Ensor (1876), Emile Spilliaert (1858-1913) uit 1885 en zijn achterneef Léon Spilliaert (1881-1946) uit 1934, met een zicht op de toegangspoort en van een van de vijf caponnières.

     We brengen er een aantal uren zoek, afgesloten met garnalenkroketten in het moderne glazen restaurant, dat op knappe wijze in het bakstenen bouwwerk is ingevlochten. We wandelen terug naar het Maritiem Plein, waar het pontje ons weer naar de andere kant brengt. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 03-08-2022

De update voor de maand juli 2022 van de gemiddelde temperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, is weer gestegen en wel +0,36 graden ten opzichte van het 30-jarig gemiddelde over 1991 - 2020. Nog steeds blijft de La Niña in de Stille Oceaan voortduren. De lineaire opwarmingstrend blijft +0,13 graden per decennium (+0,11 graden voor de oceanen en +0,18 voor de landmassa's). Vorige maand heb ik uitgelegd dat de langdurige La Niña van deze jaren nog voor het einde van dit jaar zal verdwijnen en daarmee het koelend effect ervan. Van een hiatus, een pauze in de opwarming zoals de klimaatsceptici die graag willen zien, is helaas geen sprake.

Ondertussen is de zonactiviteit in de huidige cyclus van elf jaar erg sterk aan het worden. In de komende dagen wordt opnieuw een hevige zonnevlam verwacht, die de aardse communicatiemedia kan verstoren. Periodes van sterke zonneactiviteit dragen gering bij aan de opwarming van de aarde. De uitbarstingen worden hier bij gehouden.

     Het neerslagtekort in ons land is nu gestegen naar 224 mm. Daarmee valt 2022 ruim binnen de 5 procent van droogste jaren. ook de jaren 2018, 2019, en 2020 waren zeer droge jaren. Het KNMI publiceert een nieuwe studie over neerslagtekorten en het optreden van meerjarige droogtes in het stroomgebied van de Rijn, waaruit blijkt 'dat er meteorologisch gezien geen verhoogde kans is op herhalende droogtes, maar sterke klimaatverandering maakt de kans op meerjarige droogtes groter.' Dat klinkt wat cryptisch maar, haast men zich te zeggen, 'kijken we verder vooruit, dan zien we dat klimaatverandering kan leiden tot een behoorlijke afname van zomerneerslag en een toename van verdamping. Dat maakt dat de kans op het voorkomen van een droogte in onze regio groter wordt.'

Vanaf vandaag is er een officieel watertekort in Nederland. We zitten nu op niveau 2 (feitelijk watertekort). Het landelijke Managementteam Watertekorten (MTW) gaat bepalen hoe het schaarse water in Nederland wordt verdeeld. Het is al de vijfde keer deze eeuw dat er sprake is van een watertekort in Nederland. Eerder gebeurde dat in 2003, 2006, 2011 en 2018. In 2003 kwam het zelfs tot niveau 3, waarbij er sprake is van een dreigende nationale crisis door de droogte. Ook in de warme zomer van 1976 was het zo droog, dat de autoriteiten opschaalden tot niveau 3.

Volgens eveneens recent onderzoek neemt het aantal tropische stormen in de noordelijke Atlantische Oceaan niet toe. Ook het huidige oorkaanseizoen is tot dusver erg rustig. Volgens dit onderzoek komen deze stormen minder voor in het warmere klimaat. Over de frequentie van die stormen verschilden de meningen allang. De redenering was simpel en ik heb dat ook wel eens verkondigt: meer warmte, meer energie in de atmosfeer, meer stormen. De onderzoekers vermoeden echter dat de afname van het aantal stormen te maken heeft met de verzwakking van twee belangrijke circulatiepatronen in de tropische atmosfeer: de Walker en de Hadley circulatie. 'Klimaatverandering heeft ook op andere manieren invloed op deze stormen: de hoeveelheid neerslag neemt toe, ze worden gemiddeld zwaarder, mogelijk bewegen ze trager en de gebieden waar ze zich voordoen veranderen', zegt de website Klimaatveranda in een commentaar.

Over natuurbranden. Voor het vierde jaar op rij gaat de Siberische republiek Jakoetië in het zuiden en in de aangrenzende regio Chabarovsk gebukt onder hevige bosbranden. Op dit moment woeden er zo'n 96 actieve branden in een gebied van 500 vierkante kilometer. Vanwege de harde wind van de afgelopen dagen verspreidt het vuur zich ontzettend snel. Veel van de vuren branden lang; weken of zelfs maanden. Daardoor ontdooit de permafrost en daarbij komt opgeslagen broeikasgassen koolstof en methaan vrij. Die dragen weer bij aan de opwarming van de aarde, met nog meer bosbranden als gevolg.

Ineens is het er, gisteravond liggend in bed maar nog niet in slaap. Het is al jaren niet meer gebeurd. Vurige letters in mijn hoofd en haast een stem, maar niet helemaal.

O kom terug

omarming keer terug

opnieuw je maskergezicht

opnieuw verholen gezellen

opnieuw dit afgelopen feest

vanaf het begin

opnieuw

Lichtgevende woorden, brandende letters en de naakte kern van een gedicht. Hier moet je wat mee, beduidt dat, ik weet het. Maar wat?

Ook nu weer een warme dag met wind uit het noorden. Ik haal boodschappen en verder worden we gegroet door een vroegere schoolgenoot van me, Jo van S. Hij ligt verderop in Jachhaven RYCO. De meeste schepen zijn vanochtend weg, dit is een transithaven voor velen. 's Middags komen er weer nieuwe. Naar het begin van dit kwartaal

Marc Chagall, ' Le Joueur de Flute', lithografie, 40 x 23 cm, uitgave Mourlot, Paris, 1957.

Donderdag 04-08-2022

Vanmorgen hangt er lichte mist. Die wordt al gauw door de zon verdreven ook al staat hij achter hoge wolkensluiers. We maken weinig haast. Ik zoek uit wat in de komende dagen qua tij een gunstig tijdstip van vertrek is en kom uit op aanstaande maandag rond 9 uur. Dan willen we naar Cadzand of Breskens om de dag erna rond Zeeland naar Hellevoetsluis te varen. Dan hebben we tij mee vanaf elf, half twaalf.

     Pas tegen half twaalf lopen we de stad in, lunchen ergens in een zijstraat van het Wapenplein. Tegenover de grote Spar-supermarkt in de Langestraat vinden we een leuke kunstgalerie: Jacob's Mid-Century Modern. Hun thuishaven is Brasschaat, maar voor de zomer zitten ze hier. Ze bieden wat de naam al zegt: lithografisch werk van kunstenaars uit het midden van de vorige eeuw, zoals Miro, Appel, Picasso, Corneille, en Chagall. Let wel: originele litho's, tussen 1935 en 1969 gedrukt bij Mourlot of Arte in Parijs. In de galerie ontstaat een liefde die niet zonder vervulling kan blijvan, al doen we voor de aanschaf van een prachig werk eerst nog even een ommetje om erover na te denken. Voorzichtig brengen we het stuk naar de boot. Welk werk? 'Le joueur de flûte' uit 1957. De litho komt uit het boek 'Chagall' van Jacques Lassaigne (1957). Alle bekende elementen uit het werk van de kunstenaar komen erin voor; als je goed kijkt zie je niet alleen de fluit en de viool, maar ook zijn dorp (in Wit-Rusland), een vogel en meerdere andere figuren. We zijn verzot op de kleur.  Er zit een professionele lijst om. Waar hij moet hangen, straks in Gorcum, weten we nog niet, maar dat lossen we uiteraard op. Nu ligt hij goed beschermd in de voorhut. Het is onze trofee van de vaartocht van 2022.

In de Senaat van de VS stemden Democraten en Republikeinen vannacht unaniem vóór de opname van Zweden en Finland in de NAVO. Dit kan niet de bedoeling van Poetin geweest zijn. De enige tegenstem was van de ultraconservatieve Republikein en Trump-aanhanger Josh Hawley.

De VN gaat een onderzoek instellen naar het bloedbad in het Russische krijgsgevangenenkamp Olenivka. Moskou en Kiev stellen elkaar verantwoordelijk voor een oorlogsmisdaad vorige week waarbij 53 Oekraïense krijgsgevangenen, waaronder vele uit de Azovstalfabriek in Mariopol, om het leven kwamen. Een oorlogsmisdaad. Rusland zei vlak na de aanval dat het Rode Kruis en de VN welkom zijn om het kamp te bezoeken. Maar dat klopt niet, volgens het Rode Kruis. Het heeft nog niet eens hulp mogen verlenen aan de slachtoffers, schrijft de organisatie op zijn website, ondanks herhaaldelijke verzoeken daartoe. Je voelt al aan dat het een onverkwikkelijk getouwtrek gaat worden.

Russische troepen boeken in Oost-Oekraïne nauwelijks vooruitgang en komen deze week in de regio Donetsk ondanks zware gevechten slechts moeizaam verder dan de gelijknamige stad. De Oekraïense strijdkrachten, geholpen door westerse wapens, bieden hevige tegenstand rond dorpjes in de omgeving. Rafael Grossi, baas van het IAE, maakt zich grote zorgen om de strijd rond de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa. In een interview in Zwitserse media zegt hij dat de situatie elke dag penibeler wordt. 'De situatie loopt volledig uit de hand.' Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de RNSYC-jachthaven in Oostende. Foto eerder deze week vanaf het veerpontje.

Vrijdag 05-08-2022

Een winderige - noordenwind - en tegelijk zonnige vrijdag. Vanmorgen eerst veel bewolking, na elven knapt het op. Die voortdurende noordenwinden, daar krijgen we onderhand genoeg van. Ze zijn koud, die noordenwinden, want ze komen over de hele, koude Noordzee heen hier aan land. Steeds liggen er hogedrukgebieden boven de Atlantisch Oceaan ten westen van Ierland, die ze hierheen dirigeren. Het geeft ook permanente deinig in de haven, maar daar is wel mee te leven. Kan het zijn dat ook hier sprake is van stagnatie van de straalstroom. Ik heb er nog niet over gelezen. We besloten inmiddels wel dat we maandag zeker niet naar Cadzand zullen gaan, want ook daar stuurt noordenwind een sterke swell de haven in. Dus wordt het Breskens of Vlissingen.

     in de loop van de middag plaatst men tientallen vlaggen van het biermerk Brugse ZOT om de haven heen. Dat verhoogt de sfeer aanzienlijk, behalve voor dufkikkers als wij. Wij lezen. Hielden we niet van lezen dan zouden we wellicht gillend aan het bier gaan, maar we verkiezen om vanavond weer samen uit eten te gaan.

De nieuwe Webb-ruimtelescoop breekt record na record. Bij een analyse van de eerste gegevens  is een ver sterrenstelsel opgespoord dat al 235 miljoen jaar na de oerknal heeft bestaan. Lol beleef je niet bij het zien van de opname. Veel meer dan iets als een onscherp rood achterlicht van een fiets in de mist zie je overigens niet.  Het infrarode licht van het sterrenstelsel, dat CEERS-93316 heet en dat op 35 miljard kilometer afstand van ons staat, heeft er meer dan 13,5 miljard jaar over gedaan om de aarde te bereiken. Strikvraag: waarom staat het niet op 13,5 miljard lichtjaren afstand? Dat is immers de leeftijd van het heelal en sneller dan licht kan niet, maar dan vergeet je dat het universum sindsdien met steeds grotere snelheid uit elkaar vliegt. De lichtsnelheid is de maximum mogelijke snelheid IN de ruimte, maar de ruimte zelf kan zich wel sneller uitbreiden. We zien dus het licht van CEERS-93316 weliswaar zoals het dat stelsel 13,5 miljard jaar geleden verliet. Van die plaats is het allang geleden met de grote snelheid van uitdijing weggedreven en - in zekere zin - tegelijk op zijn plek gebleven in een enorm uitgedijde kosmos. Vergelijk het met een punt die je op een ballon tekent, die je vervolgens steeds verder opblaast. Die punt veprlaatst zich en blijft toch op zijn plaats op de ballon.

     De waarneming moet nog worden bevestigd met behulp van spectroscopische vervolgwaarnemingen. Lang zal het record niet blijven bestaan; Webb zou in staat moeten zijn om stelsels binnen 200 miljoen jaren na de oerknal te zien. Zo komt men steeds dichter bij de allereerste sterrenstelsels in ons heelal. Het aantal is groter dan men op grond van modelberekeningen had verwacht. De periode van stervorming door in elkaar vallende gaswolken van primitieve waterstof en helium zou rond 100 miljoen jaar na de oerknal begonnen zijn. Naar het begin van dit kwartaal

De draken liggen klaar voor de zeilwedstrijden in dit weekeinde. Dulce in de rode ovaal.

Zaterdag 06-08-2022

Er is een stevige vertrouwenscrisis, sprak Remkes na het eerste stikstofoverleg met de boeren. Een vertrouwenscrisis? Die is er helemaal niet, wel een minderheid van oproerkraaiers en opportunisten die in dit land zijn zin wil doordrammen. Farmers Defense Force kondigt ‘de hardste acties tot nu toe’ aan na volgens hen mislukte overleg. ‘Het onderhandelen is mislukt, ik denk dat het gaat escaleren’, zegt FDF-leider Mark van den Oever. Het is toch werkelijk van de wilde spinnen gebeten dat deze terreurgroep zoveel aandacht krijgt, nadat parlement en regering op democratische wijze een stikstofplan hebben aangenomen, nadat er een megabudget voor is vrijgemaakt en na alle uitspraken van rechters en Raad van State. Bepaalt een opgewonden minderheid in dit land het beleid? En dan heb ik het niet over de schaamteloze draaikont Henk Bleker, die nota bene voor een substantieel deel verantwoordelijk is voor het decennialange wanbeleid inzake natuur en stikstof. Wat een non-valeur! Je zou toch graag een massale weigeractie zien van de burgerij om nog langer melk, boter, kaas en vlees te kopen, maar dat heeft geen zin, je treft ze niet eens, want zo'n 70 tot 80 procent van de productie van boeren is voor de export.

     Gisteravond reden boeren op trekkers tegen het verkeer in op de A7 bij Heerenveen. De politie bekeurt niemand. Ik herinner me wat van binnenlandse zaken Ien Dales destijds - begin jaren 90 - zei over de boerenacties van toen: 'Juliie trekkers? Ik tanks!' Dat hoor ik mevrouw Dilan Yeşilgöz nog niet zeggen. Dales deed het overigens ook niet.

Gisteravond stapten we op in het Italiaans restaurant hierboven, op de Visserskaai. Een rare tent, net alsof ze liever helemaal geen klanten hadden. De bediening was stug, er was geen 'plat water' en geen wijnkaart; in plaats daarvan slechts één wijn. Dus liepen we verder naar het Petrus- en Paulusplein om nog een keer te genieten van het heerlijke eten bij Bistro Beethoven, samen aan het raam boven het terras.

     Vandaag is het een redelijk warme dag, met af en toe wind uit - jawel - het noorden. De biervlaggen die gisteren om de haven heen werden geplaatst, zijn ter ere van wedstrijden in de drakenklasse. Van 2 tot 5 augustus wordt hier het Open Belgisch Kampioenschap in de Draken klasse gezeild. Er worden 27 boten verwacht met de topzeilers van Oost Engeland, Nederland en natuurlijk België. Een aantal ervan liggen naast ons (foto hierboven). We slaan vanochtend weer voorraden in voor de komende week. Het schijnt dan warm te worden; in sommige berichten spreekt men al van een nieuwe hittegolf. Het hogedrukgebied dat ermee samenhangt zal voor lichte winden zorgen, zodat we ons over de terugtocht niet teveel zorgen hoeven te maken. Na vier uur vanmiddag komen de wedstrijddraken terug, vrolijk peddelend proberen de zeilers hun meerboeien te vatten. Op de kade tegenover ons klinkt al de muziek voor het feest dat ze straks zullen hebben. Naar het begin van dit kwartaal

Oostende. Een oude trap, niet meer in gebruik, in de hoek van de RNSYC-jachthaven.

Zondag 07-08-2022

Olenivka. Aan de groeiende lijst van gruwelnamen in deze eeuw voegen de Russen een nieuwe toe. The Guardian sprak een overlevende, Anna Vorosheva, in maart opgepakt omdat ze humanitaire hulp naar het verwoeste Mariopol bracht. Ze werd na ruim drie maanden vrijgelaten en wist weg te komen naar Frankrijk. Daar doet ze haar verhaal. Het is pure horror en wreedheid, het gevangenisregime dat ze beschrijft. 'Screams from soldiers being tortured, overflowing cells, inhuman conditions, a regime of intimidation and murder. Inedible gruel, no communication with the outside world, and days marked off with a home-made calendar written on a box of tea.' Het is de moordgevangenis waar dezer dagen 53 Oekraïense krijgsgevangenen levend verbrandden door een explosie. Het ziet er steeds meer naar uit dat de Russen die zelf teweeg brachten door het afsteken van een clusterbom in de barak waar ze een dag eerder waren ondergebracht. Satellietbeelden voor en na de explosie bevestigen dat. Het waren vooral krijgsgevangenen uit het Azov-bataljon in Mariopol. De Russen zouden het Rode Kruis inschakelen, maar dat is nog steeds niet gebeurd. De verdenking is sterk dat het een bewuste massamoord is, wraak op de verdedigers van de Azovstal-fabriek. Zo zit het pure kwaad in elkaar. De daders zijn mogelijk strijders van het separatistenrepubliekje Donetsk, leden van de Wagner-groep en/of soldaten van de criminele Tsjetsjeense president Ramzan Kadyrov. VN-baas António Guterres maakte bekend dat er een uitgebreid onderzoek komt.

Laura Starink schreef eergisteren in de NRC dat Rusland ook zichzelf vernietigt. Terwijl Oekraïne met de grond gelijk wordt gemaakt, sleept de incompetente en gewetenloze Russische top het eigen land mee naar de afgrond. Niet alleen door de massale verliezen aan mensen en materieel tegen een verbeten vechtend Oekraïne, maar ook door de steeds desastreuzer effecten van de westerse sancties. Ik maakte al een dag of wat geleden gewag van het rapport van Yale University daarover. De onderzoekers noemen de gevolgen 'catastrophically crippling'. Zolang de westerse eenheid over de sancties blijft bestaan, concluderen de auteurs, is de Russische economie tot ‘vergetelheid’ gedoemd. Het Oekraïense leger verzet zich ondertussen met hand en tand.  Wij, de democratische landen, kunnen het mogelijk maken dat het land dat volhoudt. 'Nog steeds kan niemand zich voorstellen dat David Goliath kan verslaan', schrijft Starink, 'maar dat wil niet zeggen dat Rusland niet opnieuw een reus op lemen voeten kan blijken te zijn. De Nederlandse regering moet Oekraïne dus na vijf maanden verwoestende oorlog onverkort blijven steunen tegen de Russische agressor.'

Tja, Rusland vernietigt ook zichzelf. Mijn angst is nog steeds dat een in het nauw gedreven Poetin in staat kan zijn om lokaal kernwapens in te zetten. Hij kan ook de grote kerncentrale in Zaporizja in brand schieten (en Oekraïne de schuld geven). Ik denk dat velen er ook zo over denken. Bedenk dat Moskou nog altijd beschikt over 45 procent van alle kernwapens in de wereld. Het kan de achtergrond zijn van een bewuste westerse strategie om Oekraïne niet teveel wapens te geven en zelf niet te zeer in de oorlog betrokken te raken, teneinde de Russen op langere termijn militair en economisch zodanig uit te putten tot het regime in het Kremlin instort. Dat is een smal en hachelijk pad, maar niet onzinnig. Nu en dan moet ik terugdenken aan ruim dertig jaar geleden, toen de val van de Muur en de ontbinding van de Sovjet-Unie een oorlog hadden kunnen veroorzaken door de onzekerheid van Gorbatsjov en Jeltsin, beiden kwetsbaar voor een staatsgreep door hardliners vanuit de KGB, maar nu is de situatie veel gevaarlijker. De Russische propagandamachine bericht in de binnenlandse media op volle toeren over de strijd 'tegen nazi's en fascisten'. In die oorlog vechten vooralsnog etnische minderheden uit de gigantische Russische periferie, zoals uit arme gebieden als Dagestan, Tsjetsjenië en Boerjatië, speciaal vrijgelaten criminelen uit werkkampen en verder huursoldaten. Nog altijd durft Poetin nauwelijks dienstplichtingen in te zetten. Tot dusver blijkt de Russische bevolking apathisch en ongeinteresseerd. Maar hoelang duurt dat nog? Zolang het lukt om de waarheid voor de mensen verborgen te houden. Dat is echter steeds moeilijker als op de duur de economie ineenstort en de omvang van het eigen dodental duidelijk wordt. De kans op een grote oorlog is nog altijd aaanwezig en oorlog was in wezen altijd de natuurlijke staat van Europa.

Een zonnige zondag waarop niks te melden is. De drakenboten zeilen weer wedstrijden voor de kust. De haven loopt weer vol gedurende de middag. Ik test de startmotor, die meteen aanslaat. Dat is alvast zekerheid voor morgen. Het is warm in de kuip en de wind is nog steeds noord en kil. Naar het begin van dit kwartaal

Achter ons verdwijnt Oostende.

Maandag 08-08-2022 

Eindelijk weer eens beter nieuws over het klimaat, ditmaal uit de VS. Met het pakket klimaat- en energiemaatregelen van 430 miljard dollar dat de Senaat heeft goedgekeurd, zetten de VS een flinke stap naar realisering van de klimaatdoelen van president Biden. Komende week moet het Huis van Afgevaardigden er nog wel over stemmen, maar daarin hebben de Democraten een meerderheid. Nooit eerder stak Amerika zoveel geld in het terugdringen van de opwarming van de aarde, maar we zijn er helaas nog niet. In november zijn de mid-term verkiezingen voor de Senaat. Als daar een republikeinse meerderheid komt, kan die de uitvoering van de maatregelen ernstig hinderen.

Ik begrijp niks van de plotselinge opwinding over een foto van een plak chorizo, die moest doorgaan voor een foto die de James Webb ruimtelelescoop maakte van een exoplaneet. Die grap bestaat al tweeëneenhalf jaar en ik schreef er toen hier over (met foto). De pers heeft een zwak geheugen.

Vanmorgen horen we de wekker niet en worden toch even na zeven uur wakker. Overdadige zonneschijn buiten en weinig wind, NNO. Dus straks op de kop. We halen het logwieltje uit de bodem maar er zit nauwelijks aangroei op. Ik zet het niet helemaal recht terug, recht in de vaarrichting, bedoel ik, zodat het te laag aanwijst. Morgen even herstellen. We verwijderen de veren op de voortrossen zodat we ze voor het wegvaren kunnen losstrekken. Om kwart over negen is het zover, we varen de havengeul in en Oostende uit en slaan stuurboord-uit. Er staat een lichte golfgang en de wind is inderdaad precies tegen. Het is ongeveer de tijd van de tijwissel. Later maken we een SOG van 7,4 knopen. Om elf uur passeren we de brede haveningang van Zeebrugge, met niets dan zeilbootjes in de monding. Dit keer geen wilde klotsboel. Bij de noordoostelijke havendam zien we tweemaal grienden. Voor 12 uur passeren we de grens en gaat de VHF op kanaal 14 van Centrale Vlissingen. Voorbij Cadzand passeert een snelle politieboot. Ze tonen geen interesse in ons. In de verte ligt Walcheren, daar is het bewolkt.

     We steken de vaargeul over achter een containerschip, de One Swan, die van de Westerschelde af komt (2 foto's hier). Daarna worstelen we tegen de uitgaande stroom op; de SOG zakt naar 4,8 knopen. Om half twee varen we de Michiel de Ruyterhaven in en krijgen box 61 toegewezen. Helaas passen we daar niet in, naast een groot motorjacht. Dus krijgen we box 6 ertegenover, toevallig de box die we vier weken geleden ook hadden. Een paar boxen verderop ligt een zusterschip, ook een Jeanneau SO 43DS, Grand Cru geheten. Die kenden we nog niet. Morgen gaan we waarschijnlijk buitenom naar Hellevoetsluis. Naar het begin van dit kwartaal

In de Sardijngeul langs de boulevard van Vlissingen naar het noordwesten.

Dinsdag 09-08-2022

Een nogal afwisselende dag. De dag is buitengewoon zonnig, deel van de haast oneindige reeks die de droogte in ons land opschroeft tot bijna ongekende proporties. Meteen 's ochtends is de hemel diepblauw en onbewolkt. Vanwege het tij hoeven we pas om half twaalf te vertrekken en dat komt goed uit, want de batterij van mijn draadloos WiFi-apparaatje (Huawei) blijkt nog maar heel slecht op te laden. Na de boodschappen lopen we langs bij de T-Mobile shop in de Walstraat. Je kon het verwachten, dergelijke batterijtjes verkopen ze niet los. Die hebben ze niet eens. Hm. Maar ik heb een abonnement? O, dat scheelt, ik kan het aanpassen zodat ik een nieuw apparaatje meekrijg, ditmaal van Alcatel. Slechts 2,5 euro per maand extra, de bestaande SIM-kaart van het vorige ding kan erin en dan hoef ik verder niets te doen.

Om kwart over elf zijn we gereed om uit te varen. De bestemming is Hellevoetsluis, naar schatting een 50 mijlen buitenom, net als twee jaar geleden. De wind is licht en zal niet meer worden dan Noord Bf 4, lazen we op de weersites. Anna heeft - heel slim - de was in een sopje in de wasmachine gedaan. Daar zal het door de zeegang lekker schoon klotsen. De havenmeester maakt de uitvaart vrij door de beide voetgangersbruggetjes open te draaien. Buitengaats komt ons een loodsboot tegemoet. Er is veel scheepvaart in het mondingsgebied. We draaien de Sardijngeul in, die vlak onder de boulevard van Vlissingen naar het noordwesten voert. Voorlopig nog tegenstrooms, we zijn een uur voor de tijwisseling vertrokken. De SOG varieert tussen 4,3 en 5,0 knopen. Niet slecht. Het Finse cargoschip Hjördis loopt ons achterop (foto hier) en op tegenkoers loopt een baggerschip binnen. We passeren de drukke stranden van Walcheren, waar veel mensen de zomer vieren, zoals dat heet. Om 12.10 uur zijn we bij Zoutelande. De SOG is inmiddels 5,9 knopen. We tellen de rode boeien in het Oostgat. De zeewering van Westkapelle (foto hier) passeren we om half een en verleggen de koers naar pal Noord. De aantrekkende wind hebben we nu volledig op de kop en dat levert, wind tegen tij, windkracht 6 en een flinke zeegang op. We stampen een halfuur door naar het noorden en Anna is not amused. Er komt veel buiswater over en de boot maakt af en toe flinke klappen. Ik voel een lichte misselijkheid opkomen. Dit nog een uur of vijf, zes volhouden is geen doen. Verderop besluiten we tot een alternatief en draaien stuurboord-uit de Roompotgeul in, die naar de gelijknamige sluis voert naast de Oosterscheldedam. Dan kunnen we bijvoorbeeld naar Zierikzee. Deze koers is te zeilen. Zeiltje bijtrekken? Anna kijkt me vernietigend aan. Omstreeks kwart over drie komen we bij de sluis aan, eindelijk in de luwte binnen de pieren van de havenkom. Het is vele jaren geleden dat we hier waren, ik schat meer dan zestien.

     Het punt bij deze sluis is de vaste brug die gemiddeld 20 meter hoog is, maar door het tij varieert - en wij hebben een mast van 18 meter. Het is weliswaar afgaand tij, maar hoe hoog is het water in de Oosterschelde? Ik roep de sluismeester op, de sluis wordt op afstand bediend, en vraag of het kan. De brug heeft nu 19,10 meter, meldt hij. Hij denkt dat het wel kan. We meren voor de zekerheid met de mast vlak voor de brug af (foto hier). Kunnen we altijd terug. Inderdaad stijgt het water in de sluiskolk minder dan een meter. Oef! Op de Oosterschelde is de zeegang een stuk vriendelijker en ik zet de motor harder, op 2500 toeren. Na een kwartier schrikken we op van een indringende pieptoon. Motoralarm, de motor is te heet. Boze blikken van Anna. Ik minder toeren en na een halve minuut zwijgt het alarm ineens. Kalm motoren we verder. De wind is nog steeds tussen kracht 5 en 6. In het noorden zien we vuile grijsbruine rook opstijgen. Ergens is een brand. Later horen we dat er een grote duinbrand was bij de Brouwersdam, waarvoor een vakantiepark ontruimd moest worden.

     Met grote opluchting varen we om 17.15 uur het havenkanaal binnen. Zoals verwacht is de haven tjokvol. We plakken de boot ergens op de vierde positie naast drie andere jachten. Gelukkig allemaal vriendelijke mensen. En de wind? Die is weg. Wat we verder gaan doen, zien we morgen wel. Naar het begin van dit kwartaal

Zonsondergang in de Buitenhaven van Zierikzee.

Woensdag 10-08-2022

Een mooie zonsondergang in een windstille avond was de opmaat tot de warme zomerdag vandaag. In wezen zelfs tot een serie warme dagen en misschien zelfs een hittegolf. Vandaag wordt het 29 graden. Het neerslagtekort in ons land bedraagt nu 248 mm en voorlopig is er dagenlang nog geen regen in zicht. Alle vier schepen op ons rijtje van vijf vertrekken in de loop van de ochtend, zodat we tegen twaalf uur een comfortabele plek langs de steiger hebben. We denken nu dat we, mede door de mogelijke hittegolf, er goed aan doen hier tot aan het komend weekeinde te blijven. Het wordt een lome dag in de kuip onder de bimini.

Gevechtsacties op De Krim? Gisteren waren er raadselachtige ontploffingen op de luchtmachtbasis Saki bij Novofedorivka aan de westkust van de Krim. Daarbij kwam een man om en raakten dertien mensen gewond, onder wie twee kinderen. Er zouden negen Russische gevechtsvliegtuigen zijn vernietigd. Dat is verrassend, want de basis is ruim buiten het bereik van de raketten waar Oekraïne over beschikt. Op foto's zie je geschrokken badgasten aan het strand bij de basis naar de enorme rookpluimen kijken, die diep in De Krim ligt. Op de basis zijn bommenwerpers van de Russische marine gestationeerd die een belangrijke rol spelen bij het Russische offensief in Oekraïne. De vraag is nu of Kiev over verder dragend geschut beschikt of dat het gaat om sabotage-acties van partizanen. Volgens het Russische ministerie van Defensie gaat het om een ongeluk met opgeslagen munitie, als gevolg van onvoorzichtigheid van het personeel. 'Een onoplettende roker'. Volgens de New York Times is de schade van de aanval veel groter dan de Russen toegeven. Zelensky heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij alle aan de Russen verloren delen van Oekraïne wil heroveren. Sommige commentaren op sociale media spreken van een game-changer. Kan dat? Ik betwijfel het, maar als het inderdaad een Oekraïense aanval is, is het wel een prestatie. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 11-08-2022

In de warme avond scharrel ik in de voorhut ons Turkse lampje op. Ooit gekocht - ik vermoed in 2010 - in Fethiye. Verdraaid, hij doet het nog. Het is heerlijk om in de kuip te genieten van de avondrust en koelte. Vandaag wordt het nog warmer dan gisteren; in de middag is het 32 graden. We boeken nog twee dagen bij op het havenkantoor, drinken een kop koffie op een beschaduwd terras en halen een koude visschotel voor vanavond. Vergeefs probeer ik het nieuwe WiFi-apparaatje van Alcatel te installeren. Hij reageert niet op de startcode en - omdat ik het oude SIM-kaartje erin deed - ook niet op mijn eigen code. Pff.. Dezer dagen met dat ding en de laptop naar de T-Mobile winkel hier in het stadje. Dat is ongeveer alles, o ja, ik vul de watertanks en Anna maakt het zwemplatform schoon met water uit de haven. Dat is een punt: er is gevraagd om zuinig te doen met drinkwater, boeren mogen hun land overdag niet besproeien, burgers hun tuintjes niet, hun zwembaden niet vullen, maar uiteraard zijn er toch een paar asociale gasten die hun motorjacht gaan afspuiten. Ik kan niet laten er wat van te zeggen, maar ze negeren me. Ziedaar onze toekomst.

     Het is een warmte die amechtig maakt. We doen eigenlijk niks de rest van de dag. Zometeen even te water.

Het neerslagtekort stijgt verder. Het staat vandaag op 253 mm en volgens de meest recente weerprognose komt er voorlopig geen regen en stijgt het verder naar 272 mm, ongeveer halverwege de afstand tussen de grafiek van de droogste 5 procent-jaren en het recordjaar 1976. Nog drie dagen te gaan, waarvan twee boven 30 graden en een boven 25 en dan hebben we een officiële hittegolf in De Bilt. Dat lijkt gemakkelijk te gaan lukken. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 12-08-2022

Weer warmer dan de vorige, deze dag. In de ochtend lopen we naar de AH-supermarkt in het centrum en drinken koffie op een beschaduwd terras. Anna laat de wasmachine draaien en dat is alle activiteit voor vandaag. We voeren niks uit en verkeren amechtig onder de bimini. Vanmiddag wordt het 33 graden bij soms helemaal geen wind. Een duik van het zwemplatform geeft welkome verkoeling. Nog één dag in De Bilt boven 25 graden en er is officieel sprake van een hittegolf. Morgen schijnt het nog wat warmer te worden. Het landelijk neerslagtekort loopt op naar 258 mm. Naar het begin van dit kwartaal

Tegenstellingen in de Pacific. In het midden de koude van de La Niña en erboven de ongewone hete blob.

Zaterdag 13-08-2022

In de Stille Oceaan houdt de huidige La Niña nog altijd aan. Ondertussen warmen de noordpoolgebieden viermaal zo snel op als de rest van de aarde. Meteorologen vinden dat enorm ongewoon. Robert Rohde spreekt zelfs van 'een idioot hardnekkige La Niña.' Tegelijkertijd is er in het noordelijk deel van de Pacific sprake van een uiterst ongewone warme blob van heet water. Zie op de opname hierboven zowel de koude La Niña en de hete blob. Rohde vraagt zich af of beide fenomen te maken kunnen hebben met de record-warmtes en de droogte in ondermeer West-Europa en Centraal Azië. Een mechanisme daarvoor kent hij niet. 'For the record, La Niña does not typically drive summer droughts / heat waves in Europe, but this year is pretty extreme, and I'm wondering if there might be an unusual connection at work this year.' De huidige extreme opwarming vindt plaats ondanks de koelende invloed van het La Niña-fenomeen. Als dat uiteindelijk wegvalt kan de opwarming een forse boost krijgen. Dat is beangstigend. Hieronder een plaatje van de heetste gebieden dit jaar in de wereld in de periode januari t/m juli. Zie de rode vlek boven West-Europa en ook de blob in de Pacific aan beide zijden.

Om 10 uur vanmorgen is de 30e landelijke hittegolf een feit. Een toenemend aantal daarvan vond plaats in deze eeuw; 18 van de 30 waren in de laatste 30 jaar. Het neerslagtekort loopt op naar 262 mm. Er waren diverse natuurbranden in ons land (bos, heide en duin). Nieuw Amerikaans onderzoek wijst uit dat ondermeer esdoorns, (zilver)sparren en dennen sterk lijden onder klimaatopwarming. Er wordt wat gemompeld over de aanleg van 'klimaatslimme bossen'. Over de tropische regenwouden in Australië was er eerder al zo'n onderzoek. Sinds de jaren tachtig sterven bomen in Australische regenwouden tweemaal zo snel als voorheen. Als die trend zich doorzet, stoten regenwouden binnenkort evenveel CO2 uit als zij opnemen. Gisteravond bracht Nieuwsuur een item over de droogte. Een miljoen huizen in ons land dreigt de verzakken door de lage stand van het grondwater. Een kostenpost die kan oplopen tot 35 miljard euro. In een vreemde associatie roept De Volkskrant over de extreme droogte in ons land: 'Alle hens aan dek bij de Rijn'. Bij Kaub, tussen Koblenz en Wiesbaden, is het waterpeil van de rivier onder de 40 centimeter gedoken. Dat punt geldt daar als een kritische grens voor commerciële scheepvaart. Men denkt dat het peil nog tot 34 cm zal zakken, maar morgen (zondag) valt er weer regen in Zwitserland. Of dat genoeg is, moet blijken. 'Deze zomer vol extremen laat opnieuw zien hoe dringend het is om actie te ondernemen tegen klimaatverandering', zegt de krant in een commentaar. De noodzaak daartoe bestaat al vele tientallen jaren.

Drieëndertig jaar na de fatwa van Khomeini werd de 75-jarige schrijver Salman Rushdie tijdens een lezing in de staat New York neergestoken door een man. De schrijver raakte zwaargewond en ligt nu aan de beademing. Hij dreigt een oog te verliezen. Van de dader is nog weinig bekend. Je denkt dat ook het Islamitisch recht ook zoiets als 'verjaring' kent, maar dat is kennelijk niet zo.  Nog in 2016 verhoogde het Iraanse regime de prijs op zijn hoofd nog naar 3,8 miljoen euro. Ook staat de auteur op de dodenlijst van terreurorganisaties Al-Qaeda en Islamitische Staat. Ik las vandaag ergens iets over uitingen van vreugde in Teheran, maar kan het niet meer terugvinden.

Inderdaad wordt het iets warmer dan gisteren. Er is ook minder wind. Aan het eind van de middag halen we 34 graden. Bijna alle jachten vertrekken en we blijven met slechts een paar liggen. Dat zal straks wel veranderen. Vanavond gaan we uit eten met Wil F & Marianne bij de Portugees Carlos. Morgen in de loop van de ochtend beginnen we aan de worsteling door de sluizendrukte, terug naar Numansdorp. Maandag komt de weersomslag, zeggen de voorspellers. Naar het begin van dit kwartaal

Marina Numansdorp.

Zondag 14-08-2022

De laatste terugtocht na een exemplarische avond met Wil F. & Marianne in Casa do Carlos (foto hier). Eenieder worstelt op eigen wijze met de onontkoombare aftakeling en de nakende dood. Soms is het wel aardig om dat met leeftijdgenoten uit te wisselen, al kwamen er gelukkig ook hele andere onderwerpen aan de orde. Hoe de geschiedenis liep om ons hier met zijn vieren bijeen te brengen. Waarom we vroeger tegenover elkaar stonden en nu allang niet meer. Anders zaten we hier niet. Eigenaar Carlos had ook een vrolijke bui en voorzag de dames met een persoonlijke ventilator. We slenterden terug door de warme avond en verdwaalden haast in de schaars verlichte straatjes van Zierikzee. Er lagen drie boten naast ons die we nog even moesten vertellen dat we morgen (vandaag) om een uur of elf zouden vertrekken. Dat vonden ze leuk.

     Ach, op onze leeftijd ben je vroeg op, ook al was de avond tevoren behoorlijk besprenkeld. Katers ken ik eigenlijk al twintig jaar of langer niet meer. Maar waar ik dan wel vaak last van heb is Existenz Ekel, maar vanmorgen zelfs dat niet. Het moet wel een gezegende dag zijn, deze dag van definitief vertrek. De een na de andere buurman vertrekt, tenslotte liggen we alleen (foto hier), niets staat ons meer in de weg. Het is al vroeg warm en de wind is Oost bf 2. Er is enige ongerustheid op onze laatste tocht over mogelijk onweer, maar dat zou tot het noorden beperkt blijven. Om kwart voor elf motoren we rustig het havenkanaal naar de Oosterschelde uit en om 11.25 uur opent de Zeelandbrug volgens schema. ik houd de motor op 2100 RPM om oververhitting te voorkomen. Het is niet druk en de tocht is zonder enige verrassing, totdat we bij de Krammersluizen komen. Hoe het mogelijk is, weet ik niet, maar er liggen al tientallen schepen aan de steiger te wachten. Tja, geduld is een schone zaak. Na twee schuttingen zijn we als voorste aan de beurt. De ligtijd was naast plezante Belgen uit Brussel en Antwerpen. Waarom ze onderling Frans spraken, begrepen we niet, maar we deden van de weeromstuit mee om te laten merken dat de oudere Ollanders hun talen nog steeds spreken. Dat werd gewaardeerd. Ik begrijp trouwens nog steeds niet waarom men de jonge generaties nauwelijks meer Frans voorschotelt in het onderwijs. Wij kregen destijds alle drie de ons omringende talen te leren, waarvan Frans al op de lagere school. Le coq e mort. Hadden we erg veel profijt van.

Het is domweg heet in de klamme ruimte van de Krammerluis. Bovenaan staat een sluiswachter te roepen dat we het verkeerd doen. Het slaat niet op ons, maar dat weet je eerst niet. De boten liggen niet dicht genoeg opeen, vindt hij, er kunnen er nog meer in. Het schreeuwen van de man hoog boven ons geeft misbaar. Iemand roept van beneden terug dat de beste stuurlui aan wal staan. 'Ik ben de beste stuurman hier en u niet', roept de man terug. Die is niet ver van een burn-out, denken we. Volgt het oversaaie traject over de Volkerak, terwijl we weten dat alle zoutwateraangroei onder ons schip zich kapot schrikt van het opeens zoete milieu. Even na vijf uur - alles voelt steeds meer vertrouwd - komen we bij de Volkeraksluis, die juist open gaat, je kunt zo doorvaren. Een halfuur later meren we af in onze vertrouwde Marina Numansdorp. We hebben onze vakantietocht van 2022 volbracht zonder echt malheur. Dat is heel wat als je 75 bent. Een snelle blik op het parkeerterreintje leert dat ons autootje er nog staat. De hemel lijkt te betrekken, maar onweer is er nog niet. De kuiptafel zit wel zomaar opeens vol onweersvliegjes. De havenzwaluwtjes gaan nadrukkelijk op een rijtje zitten op een nieuw ontdekte plek in hun domein (foto hierboven). We zijn een beetje melancholiek omdat het weer voorbij is. Zullen we in de zomer van 2023 nog steeds varen? Hoe ziet de wereld er dan uit? Naar het begin van dit kwartaal

Numansdorp vanmorgen vroeg. Wolkenfront in het zuiden.

Maandag 15-08-2022

De weeromslag kondigt zich tegen zes uur vanmorgen aan. Een donker wolkenfront schuift tergend langzaam aan uit het zuidoosten. We ontwaren enkele bliksems in de wolkenmassa en horen het wat rommelen. Snel sluiten we luiken en raampjes. Toch duurt het nog een uur voor de regen in dikke druppels neerklettert op dek en dak. Het onweer zelf stelt niks voor, de regen houdt een uur aan.

     Even na elf uur starten we het autootje, dat meteen aanslaat. Op de dijk moeten we terug, autopapieren vergeten. We rijden over louter snelwegen via Rotterdam, Den Haag en Amsterdam naar Wormerveer voor een bezoek aan Derrick & Nicky. Anna's zoon heeft zijn beide kinderen Liam (16) en Caelan (13) uit Tsjechië te logeren. Die hebben we al een tijd niet gezien. We zitten op het terras aan het Nauernasche Kanaal voor het huis. Er is het nodige bij te praten. Ondertussen passeert heel wat recreatievaart, waarvoor de brug open moet, totdat hij een storing krijgt. Er is een monteur onderweg, roept de brugwachter. Om half drie rijden we langs dezelfde route terug, net voor de files. Regen hebben we de hele dag niet. Morgen inpakken, boodschappen en naar Gorcum. Het schijnt droog weer te worden. Naar het begin van dit kwartaal

Weer thuis.

Dinsdag 16-08-2022

Het is een knap warme dag om te ontschepen. Allemachtig! Terwijl Anna inpakt breng ik het vuil weg en rijd naar de AH in het dorp voor de boodschappen. Daarna laden we twee keer de bagagekar van de jachthaven helemaal vol en rijden hem over de steiger en de helling naar het autootje. De bekende routine: electragebruikers uit (behalve de bilgepomp), de warmwaterboiler en koelkast uit, alle afsluiters dicht en de gasfles dicht. Het is benauwd, het zweet gutst me van de rug. Om twaalf uur drinken we even koffie bij Kai op het havenkantoor en rijden af naar Gorcum. Het is niet erg druk. De A15. We nemen de afrit Gorcum Oost, de Newtonlaan, de Spijksedijk, de 5e Uitgang, de Havendijk, de Appeldijk, de Peterbrug en dan het Eind. De haven ligt vol passantenboten, op de sluis veel wandelaars, het is op en top toeristentijd en er zijn Zomerfeesten in de stad. Aan de overkant ligt een bootje met een omgekeerde Nederlandse vlag. Er zijn dus ook varende boeren. Het gras bij de geometrische beelden van Winiarski is lang en verdord, de grote es verheft zich er koesterend boven maar zuigt natuurlijk alle vocht uit de grond. De plantenbakken langs de haven tonen wolken van geraniums; die kregen van de gemeente genoeg water.

     In omgekeerde volgorde laden we uit Het alarm uit, het rolluik omhoog en de gordijnen open. Er is een flinke stapel post om door te nemen. Niets verontrustends. Anna wil beginnen met de was, maar de wasmachine kiest juist dit tijdstip om ermee uit te scheiden. Pff.. waar vind je een monteur? Mijn geliefde kent echter van vroeger een handig mannetje. Ze belt hem en hij blijkt op zijn 73e nog te werken. Onze wasmachine deed zo'n twaalf jaar trouwe dienst zonder storingen. Het aardige monteurtje vermoedt dat de printplaat stuk is. Hij heeft een recente, gebruikte Siemens bij zich. Vooruitziende blik. Die Siemens mogen we een tijdje op proef gebruiken en als hij bevalt overnemen. Met 2 jaar garantie. Dat gaan we doen. Even later draait hij onze eerste was.

     Het uitzoeken en plaatsen van de boeken, die ik meenam en die ik onderweg kocht, kost de meeste tijd. De leukste klus is het ophangen van onze litho van Chagall. We waren met een kleine onderbreking weg van 13 mei tot 16 augustus. Ruim drie maanden. Nu ga ik me weer buigen over de verdere behandeling van mijn prostaatkanker. Dat had ik een maand opgeschoven. Op 3 september heb ik een vervolg-MRI-onderzoek.

De reeds gevallen en de verwachte neerslag is niet genoeg om het watertekort te verminderen, meldt de NOS. Het neerslagtekort staat nu op 277 mm, maar zal de komende dagen enigszins stabiliseren. Met name in de Rijn is de waterstand uitzonderlijk laag, met een aanvoer van minder dan 700 m3 water per seconde bij Lobith. Dat zit dicht bij de laagste aanvoer ooit gemeten in deze tijd van het jaar. De waterstand nadert ook een recordlaagte. Het peil in de Rijn staat nu bij Lobith op 6,53 meter boven NAP. Het laagste peil dat op die plek werd gemeten is 6,49 meter, op 29 oktober 2018. Het is bijzonder dat de waterstand in de zomer zo laag is. Het gemiddelde in deze tijd van het jaar is 8,70 meter. Naar het begin van dit kwartaal

Dor grasveldje bij de geometrische beelden van Winiarski. Daarboven welft zich de kroon van de grote es.

Woensdag 17-08-2022

Vanmorgen is het nog broeierig. Vanaf een uur of één begint het te zacht regenen maar het voorspelde onweer blijft achterwege. De zachte regen zal het neerslagtekort - nu 280 mm - niet oplossen, maar op andere plaatsen valt meer. Gisteren sprak ik van het dorre gras bij de geometrische beelden van Winiarski, waarover de grote es zich majestueus welft, tegenover ons. Hierboven een foto. We krijgen Tessa op bezoek met haar jongste dochter Lina-Mae. Het blijft de hele middag regenen en de hittegolf is nu voorbij.  Het was de 30ste hittegolf sinds 1901, waarvan 18 in de laatste dertig jaar. Vanavond gaan Anna en ik bij Mykonos op de Langendijk eten.

Er staat een opmerkelijk interview met Liz Truss op Twitter. Zij is de meest kansrijke kandidate voor het leiderschap van de Britse Conservatieven (en daarmee voor het premierschap). Immigratie is volgens Truss helemaal niet het probleem in het VK, maar de luiheid van de Britten. Ook geeft ze toe dat het Brexit-referendum werd gewonnen dankzij leugens over immigratie en de EU. Vanwaar die plotselinge eerlijkheid? Bij het referendum over de Brexit in 2016 stemde zij nog voor Remain, maar toen het beter uitkwam voor haar loopbaan werd ze een overtuigd brexiteer.

Over subtiliteit gesproken, ik hervat de lectuur van het boeiende boek 'Not One Inch' van de Amerikaanse historica M.E. Sarotte over Amerika, Rusland en de oorzaken voor de impasse na het einde van de Koude Oorlog (Yale University Press, 2021). Ik heb destijds een aantal malen de Russische invasie in Oekraïne een flagrante schending genoemd van de afspraken in het Memorandum van Boedapest (december 1994). Voor het eerst deed ik dat in 2015, na de inname van De Krim door Poetin. Dat is het ook wel, maar uit Sarotte maak ik op dat het Memorandum geen ijzersterke zaak was. De afspraak was dat de ondertekenaars Rusland, de VS en het VK de grenzen van Oekraïne zouden eerbiedigen. In ruil daarvoor zou Oekraïne de kernwapens inleveren, die het bezat na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Dat heeft het land keurig gedaan. Maar Sarotte maakt duidelijk dat het in het Memorandum om verzekeringen ging, niet om garanties. In het diplomatiek jargon zou dat groot verschil uitmaken. Amerikaanse diplomaten, die bij de overeenkomst betrokken waren, noemden destijds 'the assurances a worthless piece of paper' (p. 203). Dat is wel gebleken. Naar het begin van dit kwartaal

Wolken van geraniums in de bakken op de sluis.

Donderdag 18-08-2022

Een zomerse dag. We rijden naar de AH op Oost voor boodschappen tot en met het weekeinde. Het is ook een ochtend voor klusjes. Het lukt me om het WiFi-apparaatje van Alcatel toch met mijn laptop te verbinden. Het werkt goed. Ten tweede repareer ik de afgebroken handgreep van het deurtje van onze magnetron. Bewonderende blikken van Anna. We moeten echter afwachten of het nu houdt. Het ziet ernaar uit dat de zomer nog niet aan zijn eind is. Er heerst weer grote drukte in de haven en in en op de sluis.

     De waterstand in de Rijn bij Lobith bereikt vandaag de laagste stand ooit gemeten: 6,48 meter boven NAP. Men verwacht wel dat het peil langzaam weer zal stijgen als gevolg van regen in het stroomgebied van de Rijn, hoewel het na zaterdag weer droger wordt. Het neerslagtekort daalde een beetje; het is vandaag 276 mm. Vooral in het oosten van ons land was er wateroverlast door hevige regenbuien. Droogte en noodweer horen bij elkaar.

In de afgelopen maanden zagen we in Zeeland en in Oostende regelmatig dode vogels in het water drijven: meeuwen, eenden en een enkele duif. Die waren zeer waarschijnlijk slachtoffer van het agresieve vogelgriepvirus H5N8, dat al sinds het voorjaar onze landen teistert. De karkassen zijn ook gevaarlijk voor mens en dier, maar de havenmeesters die we waarschuwden, ondernamen geen actie. Begin deze maand spoelden plotseling honderden dode vogels, waaronder veel meeuwen, aan op de stranden bij Borssele, Vlissingen en Veere op Walcheren. Het schrikt de strandgangers niet af, soms zitten ze op een handdoekje naast een stervend dier. Ook lopen honden rond met een vogelkarkas in hun bek, zonder dat de eigenaren ingrijpen en ondanks waarschuwingsposters om de dode dieren niet aan te raken. Veel mensen zijn te dom voor deze wereld. Geen wonder dat het virus voor het eerst de zomer doorkomt en zich onbeheersbaar verspreidt. Vandaag werd er bij een eendenkweker in Lunteren vogelgriep vastgesteld. Alle 3000 eenden werden geruimd.

     De wereld zat altijd al vol misstanden. Soms lijkt het alsof het er steeds meer worden. Soms heb ik geen zin om ze nog langer bij te houden, te snappen hoe het zit en hoe het komt en de laatste tijd zakt mijn lust om het hier op te schrijven. De wereld is een volledig idiote plaats aan het worden en er is geen enkele andere plek voor ons beschikbaar. Naar het begin van dit kwartaal

Spinnenrijk op een lantaarnpaal bij de sluis.

Vrijdag 19-08-2022

We hebben met 26 graden een warme en tamelijk bewolkte dag. Het is vandaag ook de verjaardag van Rommert. Hij wordt 35. Weer een dag van klusjes. Anna verwijdert met een ragebol zoveel mogelijk de talrijke spinnenwebben bij de vensters en maakt de glazen schoon. De vitrage in de serre gaat in de nieuwe wasmachine. Ik loop tegen de omstandigheid aan dat mijn Word-software uit 2013 niet meer werkt op de laptop. 'Het besturingssysteem is niet geconfigureerd om deze toepassing uit te voeren', zegt een schermpje. Het blijkt dat Microsoft Office niet meer 'geconfigureerd' is om op Windows 10 te werken. Wat een gezever! Het zou veroorzaakt worden 'door enkele Microsoft Office-updates die begin september 2020 zijn uitgebracht'. Ik voel me daar niet schuldig aan. Na een tijd zoeken blijkt dat het opgelost is als je Microsoft 365 koopt (na een proefmaand) voor 99 euro per jaar en installeert. Hm, het lijkt op gedwongen winkelnering. Zuchtend doe ik het toch maar. In elk geval werkt het weer.

     Ook vanochtend zet ik de kinderbox uit de kelder in elkaar. Meer dan vier jaar geleden zat Lina-Mae er nog in. Vanmiddag krijgen we bezoek van Nikita met baby Zaila, nu viif maanden. Ik zet de box op zijn hoogste stand. De volgende generatie. Oma Anna poseert trots met haar eerste achterkleinkind (foto hier).

De graandeal tussen Oe­kraïne en Rusland lijkt een succes. Geen enkel graanschip werd aangevallen of liep op een zeemijn. Ondertussen werd er 625 duizend ton aan maïs en andere graan­soorten uit Oekraïne geëxporteerd. Het is overigens pas een fractie van de hoeveelheid die nog in Oekraïense graanschuren ligt. Dat is ruim 20 miljoen ton. Men rekent erop dat Oekraïne uiteindelijk tussen de 2 en 5 miljoen ton graan per maand zal exporteren. Dan schiet het op.

De gaslevering voor de komende winter is op orde, zegt minister Jetten. Eerder deze week werd al bekend dat het vullen van de voorraden op schema ligt. Dat is maar goed ook, want er was weer een aardbeving in Groningen.

Je houdt het niet voor mogelijk; mijn cynisme over de politiek is groot maar niet eens groot genoeg. Sinds de jaren 70 weten wetenschap en politiek dat het stikstofprobleem alleen maar groter en onbeheersbaarder zal worden zolang men het niet aanpakt. Maar dat gebeurde niet, totdat de Raad van State in mei 2019 oordeelde dat het probleem moet worden opgelost. Dus stond er in het coalitieakkoord van december 2021 voor Rutte IV dat ze het gaan aanpakken. En half augustus 2022 zegt Wopke Hoekstra dat we niet te hard van stapel moeten lopen. De man met de ruggengraat van rubber. Vergis ik me nou of heeft de minister op de foto in het AD ook al een vakantiebaard? Ter compensatie? Om er mannelijker uit te zien? De natuurorganisaties spreken van 'buigen voor terreur'. 'In Den Haag weet men donders goed dat de rechter gehakt maakt van elke vertraging om de natuur te redden'' Natuurlijk is het zonneklaar dat er volgend jaar bij de Provinciale verkiezingen niets van het CDA zal overblijven, als hij dat niet zegt. Het typeert de christendemocratie sinds WO 2, we kunnen ze missen als kiespijn.

     Vanmorgen was de eerste kabinetsvergadering na het zomerreces. Minister van der Wal (VVD) was not-amused over de uitspraken van Hoekstra. Ze 'had niet haar leukste ochtend toen ze de ochtendkrant opensloeg.' In het gesprek in de ministerraad was duidelijk geworden dat de coalitiedoelen voor stikstof ongewijzigd zijn. Dat betekent dus 50 procent reductie in 2030. Sprak Wopke dan 'holle woorden?' 'Dat moet u hem vragen'.

     Wat ik niet goed begrijp: Hoekstra zit zelf in het kabinet - net als Mona Keijzer. Die moest een jaar geleden opstappen omdat ze het niet eens was met kabinetsbeleid inzake corona. Ze was staatssecretaris, Wopke is minister en zelfs vice-premier. Dus moet hij zeker opstappen, zou je zeggen, maar daar heb ik niks over gehoord. Some animals are more equal. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 20-08-2022

Op deze zonnige zaterdagochtend lees ik twee artikelen die laten zien welke ellende een oorlog in de 21ste eeuw nog brengen kan. Het eerste stond gisteren in de Australische krant Sidney Morning Herald, 'Ukraine can win this war' van de militair analist Mick Ryan, die vijf voorwaarden daarvoor opsomt: 'But in these past six months, the Ukrainians have demonstrated the value of courage, intelligence, influence and, most of all, heart. If Western political, economic and military support can be sustained, and the Ukrainian military can inflict more battlefield defeats on the Russians, they may just pull off the most unlikely of victories.' Zover zijn we nog niet. Is het mogelijk dat Oekraïne de Russen eronder krijgt? Ik kan me dat niet voorstellen. De laatste weken zien we echter wel opmerkelijke successen. Vanmorgen nog treft een drone uit Oekraïne het hoofdkwartier van de Russische Zwarte Zeevloot in Sebastopol op De Krim.

     Het tweede stond op 28 juli in de New Atlanticist en is van Francis Shin, Damir Marusic, and Tyson Wetzel, 'Climbing the escalation ladder in Ukraine: A menu of options for the West.' Hoe verder je in het artikel leest, hoe verontrustender het wordt. De laatste stap op de ladder betreft hoe het Westen kan reageren als de Russen uit frustratie over hun stagnerende invasie en de Oekraïense successen overgaan tot een beslissende slag: het gebruik van massavernietigingswapens op de slagvelden. Dus chemische, biologische of tactische nucleaire wapens. Lees het zelf maar, zo'n ontwikkeling is helemaal niet onrealistisch. Zo bekeken staan we nog maar aan het prille begin van de ellende.

Het geeft me een grote behoefte de zinnen te verzetten en me te verdiepen in een totaal ander onderwerp: deeltjesfysica. De Volkskrant kwam van de week met een nieuw onderzoek naar de structuur van het proton. Het verscheen afgelopen week in het tijdschrift Nature. Je dacht altijd dat er aan het proton weinig meer te ontdekken viel. In het proton zitten twee soorten kleinere deeltjes, quarks: twee ‘up’-quarks en een ‘down’-quark. Sinds de jaren 80 werd er nog een derde soort quark genoemd, een charm-quark, waarvan er ook twee in het proton zouden zitten. Wat kan me dat schelen?, denk je misschien. Nou, het probleem is dat die charm-quark zwaarder is dan het proton zelf. De logica zegt dat zoiets niet kan. Maar door de data van veertig jaar onderzoek met elkaar te combineren hebben de onderzoekers nu het bewijs geleverd dat er zelfs twee charm-quarks in een proton zitten. Hoe is dat mogelijk? Natuurlijk komt daarbij de onbegrijpelijke quantumfysica om de hoek kijken. Daarin kunnen deeltjes op meerdere plaatsen tegelijk zijn, of van het ene op het andere moment verschijnen en weer verdwijnen. Zo is ook het gewicht van een quark niet vast te leggen zoals dat wel kan voor objecten in het dagelijks leven. Ja, daar haak ik bij af, achter onze dagelijkse werkelijkheid zit de quantumwerkelijkheid, iets dat volledig anders is, onmeetbaar, onbegrijpelijk, buiten het bereik van ons begrip. Daar kan alles. Dwaasheid? Speculatief? Zeker, maar van een andere aard dan speculaties over een dwaze oorlog in onze werkelijkheid.

Een zomerse zaterdag, dus. 's Middags krijgen we bezoek van Barbara, Nikita en baby Zaila. Gisteren zag ze me voor het eerst bewust. Bewust, want voor ruim drie maanden was ze zover nog niet en haar mooie blauwe oogjes kon ze toen niet focusseren. Verbeeldde ik het me of herkende ze me vanmiddag? Misschien omdat ik traag knipoogde glimlachte ze even. Daar word je van binnen warm van. Bovendien keek ze me na toen ik wegliep. De volgende keer probeer ik het weer, vroeger had ik er ook succes mee. Naar het begin van dit kwartaal

Het Kam-orgel in het schuilkerkje op de Langendijk, met links organist Arjan Versluis.

Zondag 21-08-2022

Gisteren aan het eind van de middag naar een kort orgelconcert. Eerder zag ik dat er deze maand een serie concertjes wordt gegeven op het mooie Kam-orgel in het Lutherse Schuilkerkje op de Langendijk. Zie er hier op YouTube een filmpje over. Ditmaal was de beurt aan de Gorcumse stadsorganist Arjan Versluis. Het Kam-orgeltje klonk prachtig in de kleine, redelijk gevulde kerkruimte, vooral in het Praeludium und Fuge in d, BWV 539 van Bach. Wat een mooi stuk! Alleen al daarvoor zou je al naar het concert gekomen zijn. Ook de Fuga in c, opus 37, nr. 1 van Mendelssohn was de moeite waard. Leuk waren de improvisaties die Versluis daarna speelde, onder meer op 'Kortjakje'. Duidelijk was dat ze pas bij de vierde improvisatie ziek werd. Dissonanten. Ook de 'vrije, programmatische improvisatie over aarde, water, lucht en vuur' van Versluis was boeiend. Volgende week zaterdag om 16.15 uur is alweer het laatste concert in de serie.

Onder de indruk lees ik vanmorgen het interview met huisarts Michelle van Tongerloo in De Volkskrant. Ze is nu 39 jaar en zette in een achterstandswijk in Rotterdam en in de Pauluskerk aldaar een tamelijk effectief systeem van hulpverlening op. Ze ontving daarvoor tienduizenden euro's aan giften. ‘Ik was het zat dat ik mijn patiënten zag verzuipen.' Ze heeft gelijk, in onze cynische, vermarkte samenleving vallen steeds meer mensen over de rand van armoede en uitzichtloosheid. Ik heb grote bewondering voor de manier waarop ze zoveel mensen, verslaafden, daklozen en illegalen direct weet te helpen. Het doet me denken aan mijn eigen tijd als huisarts op het Jongeren Advies Centrum (JAC) in het Utrecht van de jaren 70. Toen was ik ook zo'n linkse, idealistische dokter, die opkwam voor alle patiënten, ook als ze niet verzekerd waren. Ik vertel erover in deel 3 van mijn romantrilogie. Nu zet ik me allang niet meer de facto in voor hulpzoekenden. Mijn dagelijks blog, hoe kritisch ook, kun je nauwelijks een betekenisvolle bijdrage noemen. Iemand die zijn zaakjes voor elkaar heeft, ik heb aan de zijlijn een erg gemakkelijk leven. Een waarnemer, geen deelnemer meer.

Ik lees de overlijdensberichten over Bram Peper. Hij overleed gisteren, 82 jaar oud. Ik mocht hem niet erg, al kon ik zijn humor en geestigheid wel waarderen. Vooral door het interview in 1984 met Ischa Meijer, dat hij in 1984 gaf samen met zijn vrouw Gusta, viel hij bij me door de mand. Wat een braller! Wat een over het paard getilde blaaskaak!, dacht ik toen. Je moet dat interview echt even lezen, de haren rijzen je te berge. Beiden waren dronken en Meyer waarschijnlijk ook. Pepers derde vrouw was Neelie Kroes. Weer later viel hij definitief van zijn voetstuk door zijn eigen bonnetjesaffaire, hoewel hij later toch nog grotendeels zijn gelijk haalde. Maar dat had toen weinig effect meer. In elk geval ging Neelie bij hem weg, volgens Peper omdat zij een 'golddigger' was, die hem had gedumpt toen hij niet interessant meer voor haar was. Ik vrees dat het een rake typering is over Kroes. Zij heeft inmiddels haar eigen financiële misstappen. Wat is er toch gebeurd met Bram en Neelie? Gevallen voor de corrumpering van de macht? De NOS schrijft vandaag dat hij de laatste twintig jaar 'oud en eenzaam' was, naar de titel van een roman van zijn overleden vriend Gerard Reve. 'Na zijn eerherstel ging hij in het centrum in een mooi appartement aan de Maas wonen, dat hij volpropte met boeken.' Kijk, dat herken ik weer, ik doe hetzelfde, maar gelukkig had ik tijdens mijn loopbaan nooit een bonnetjesaffaire.

Een fraaie zomerdag, 25 graden, er komt geen einde aan. Vanmiddag krijgen we bezoek van Barbara en Esri. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 22-08-2022

Even naar de basics. De aarde is leefbaar omdat de zon hem opwarmt. Zou dat niet gebeuren dan zou de aarde in zijn geheel bedekt zijn met een pantser van eeuwig ijs. De eigen warmte van de aarde door  radioactief verval in de kern levert volstrekt onvoldoende warmte op om de aarde boven het vriespunt te houden. Ook heb je te maken met de afkoeling door vulkaanuitbarstingen, die grote hoeveelheden stof en roet in de atmosfeer uitstoten. Zonder zon geen warmte en geen leven. Zonder broeikasgassen, die de uitstraling van warmte voor een deel tegenhouden in de atmosfeer, gaat het ook niet. De aarde zou zonder gassen in de atmosfeer als CO2 en methaan een oppervlaktetemperatuur van -18 graden Celsius hebben. Goed dat het er is dus, dat broekaseffect. Dat houdt de aarde op zo'n +15 graden aan het oppervlak. Echter, hoe meer broeikasgassen in de atmosfeer, hoe meer warmte de aarde vasthoudt. Dat veroorzaken we als mensheid door het massaal verstoken van fossiele brandstoffen vanaf het begin van de industriële revolutie in de 19e eeuw.

     Er zijn een aantal ingewikkelde processen die de toevoer van zonnewarmte kunnen beïnvloeden. Dat zijn factoren die hun oorzaken vinden in de aarde zelf, bijvoorbeeld de stand van aardas en de variaties in de baan van de aarde om de zon. Dat zijn bijvoorbeeld de Milankovic-cycli, die in de afgelopen honderden miljoenen jaren het wisselende patroon van ijstijden en warme periodes (interglacialen) teweeg brengen. Ook de hoeveelheid warmte die de zon uitstraalt, kan variëren door verschillen in de activiteit van de zon zelf. Dat zijn de zonnecycli, die te zien zijn aan series van zonnevlekken, donkere vlekken op het zonneoppervlak. Ze kennen een periodiciteit van 11 jaar. dat weten we sinds satellietmetingen vanaf 1979. Hoe meer zonnevlekken, hoe actiever de zon is en hoe meer warmte hij uitstraalt. Het effect ervan op de opwarming is echter niet groot: de zonnecycli veroorzaken variaties van ongeveer 0,03 graden op aarde.

     Over langere tijd meet men ook grotere variaties in de activiteit van de zon. De elfjarige cycli kennen langere periodes van grote en kleine maxima. De lengte van die periodes kan sterk verschillen. Van 1645 tot 1715 was er zo'n periode waarin de zonnemaxima in de 11-jarige cycli erg laag waren: het Maunder-minimum, onderdeel van wat wel De Kleine IJstijd wordt genoemd. Je kent dat wel van de winterschilderijen van Pieter Brueghel de Jonge en zijn vader (lees ook hier).

     De start van de satellietwaarnemingen van de elfjarige zonnecycli was bij de 21e cyclus. Wanneer de eerste werd geregistreerd kan ik niet vinden. Het moet zo'n 260 jaar geleden zijn geweest (24 x 11). We zijn dit voorjaar begonnen aan de 25e cyclus. De 24e was er een met een laag maximum. Desondanks ging de opwarming van de aarde gewoon door. De voorspelling was dat de huidige - 25e - cyclus ook zo'n lage intensiteit zou hebben. Sommige klimaatontkenners begonnen al te praten over een nieuw Maunderminimum. Uit de waarnemingen (zie hierboven) blijkt echter dat de 25e cyclus in elk geval een forsere start heeft dan verwacht.

'We weten meer dan genoeg over de stikstofcrisis om hem nu voortvarend aan te pakken', schrijven 36 terzake deskundige wetenschappers - nog steeds actieve vakspecialisten - vandaag in Trouw. 'Ga niet wéér twijfel zaaien: aan die stikstofdoelen valt echt niet te ontkomen.' Ook extra onderzoek is overbodig en zal alleen maar extra uitstel opleveren. Zou Wopke het gelezen hebben? Wel stellen de 36 voor om niet alleen de boeren aan te pakken, maar tegelijk ook consumenten, retailers, banken en de agro-industrie. Verstandig. Wat heeft de poiltiek nog meer nodig om de crisis eindelijk met kracht aan te pakken?

Gisteren had Anna's kleindochter Esri een cadeautje voor ons bij zich, meegenomen van de Spaanse costa waar ze met de rest van hun gezin deze zomer op vakantie waren. Op mijn kamer hangt een opgezette kogelvis, die we in een kleine tien jaar geleden kochten op een van de Liparische eilanden ten noorden van Sicilië. In een winkel zag Esri een kleintje en die heeft ze meegebracht. Dat is erg lief. We geven hem meteen een mooi plekje bij de grote kogelvis (foto hier).

     Vandaag weer een mooie zomerdag. Het wordt 26 graden. De 27e zomerse dag in De Bilt en zeker niet de laatste. We doen boodschappen en ik ga naar mijn Syrische kapper op de Langendijk. Naar het begin van dit kwartaal

Zomer 2022

Dinsdag 23-08-2022

Een warme, plakkerige dag. Nederland zucht eronder. In de Waddenzee is een massale sterfte van kokkels door de warmte. Dat kan slecht uitdraaien voor de vogels, die ervan leven. Omdat het binnen in ons appartementje redelijk koel is, blijven we binnen. Ik doe een hoop administratie. Daarna volg ik live het kamerdebat over de uitspraken van Hoekstra. Het is juist zijn partij die al decennialang de aanpak van de stikstofcrisis blokkeert. Wat er nu gebeurt is onveranwoordelijk. We zien weer eens een demonstratie van hoe zwak de democratie is als er niet-populaire maatregelen nodig zijn. In dit geval vooral vanwege het CDA, dat in electorale doodsnood verkeert. Om kwart voor twee moet ik weg voor een vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute in Hoornaar. Daar woont een van de bestuursleden. Volgende maand, op vrijdag 30 september, vieren we ons tienjarig bestaan. Bij de vergadering is ook een nieuw bestuurslid, de Werkendamse dichter en performer Marcel Vaandrager. Versterking van ons bestuur was hoognodig. Terug thuis voel ik me somber; zin in een glas wijn. Naar het begin van dit kwartaal 

Tekst op Knipsteeg 11, het geboortehuis van Henk van Randwijk. Wie oplet ziet mij met camera in de weerspiegeling..

Woensdag 24-08-2022

Een fors aantal maanden geleden verdween een tekst op een muur in de Knipsteeg over de bekende journalist H.M. van Randwijck. In de oorlog was hij hoofdredacteur van de verzetskrant Vrij Nederland. Die was in 1909 op huisnummer 11 in deze steeg geboren. Helaas werd de tekst op de muur door de bewoonster overgeschilderd; ze wilde een vrolijker muurschildering. Er kwam zelfs een vraag over in de gemeenteraad. Sinds kort is de tekst, nummer 7 in de Gorcumse Poëzieroute, weer terug en nog wel op het geboortehuis zelf (foto hierboven). Van Randwijck werd in grote armoede geboren in het mini-huisje. Grappig is dat Anna's dochter Tessa en haar vriend Jeff er een tijdlang in woonden. Daardoor kennen we het kruip-door-sluip-door huisje heel goed.

Deze dag is nog weer warmer dan die van gisteren. Anna zet 's ochtends vroeg alle ramen open om de frisse lucht binnen te laten. De rest van de dag is alles stevig dicht om de broeierige hitte buiten te houden. Ik rijd op en neer naar de afdeling radiotherapie van het UMCU om mijn PSA te laten prikken. Er zijn twee redenen om dat te doen: door de bepaling steeds in hetzelfde laboratorium te laten doen, vermijd je variabiliteit tussen de labs. ten tweede staat de uitslag dan veel sneller in mijn online dossier dan als ik me hier in Gorcum laat prikken. Daar heb ik dat ritje wel voor over. Om half vier roep ik mijn dossier op het scherm op en zie, er is een nieuwe uitslag: 0,5 µg/L. Verdere daling! Op 18 november vorig jaar, de dag van mijn intensieve iridiumbestraling, was het nog 0,8 µg/l. Dat gold als de referentiewaarde. Daarna verliep de PSA als volgt: 1,1 (december 2021) - 1,3 (januari 2022) - 0,9 (mei 2022) - 0,5 (augustus 2022). Prima ontwikkeling. Weer dat gevoel van vakantie. Op naar de MRI-contrôle op 3 september,

De droogte in Nederland neemt weer toe. Boeren in en rond de Veluwe mogen hun landerijen niet meer sproeien met water uit de sloten. Dat is daar nooit eerder gebeurd. Eerder deze maand werd in delen van Twente en Salland al een beperking van het grondwatergebruik ingesteld. Op de Waal bij Nijmegen loopt een binnenvaartschip, geladen met kolen, midden in de rivier aan de grond. Het was te zwaar beladen. 'In dit geval steekt het schip 2.10 meter diep, terwijl er 1.80 meter water in de rivier staat', aldus een woordvoerder. van Rijkswaterstaat. De schipper kan een boete verwachten. Het neerslagtekort loopt na een korte daling weer op naar 276 mm. Volgens de prognose stijgt het dezer dagen uit boven het jaar 2018, maar het recordjaar 1976 is nog niet in zicht.

De onverkwikkelijke toestanden bij het aanmeldcentrum in Ter Apel lopen nu snel uit de hand. Vannacht moesten 700 mensen buiten slapen, meer dan ooit. Ze mogen niet in tenten slapen. Anders is het 'onoverzichtelijk'. Zelfs het personeel kan het niet meer aan en heeft gistermiddag het werk uit protest een tijd neergelegd. Het waren medewerkers van een afdeling waar binnenkomende asielzoekers zich moeten melden. De staatssecretaris poogt heldhaftig zijn beslissing gemeenten te dwingen door te zetten. Zojuist wordt bekend dat er vanmorgen een drie maanden oude baby is overleden in een sporthal van het aanmeldcentrum. Details ontbreken nog.

     Over de klucht van een minister van buitenlandse zaken, die het kabinetsbeleid inzake de stikstofreductie onderschrijft en tegelijk afvalt, ga ik het niet hebben. Je hoeft alleen maar te snappen dat deze minister c.q. vice-premier het niet eens is met de partijleider van het CDA. Ik bedoel dat hij in het kabinet blijft zitten waar hij het niet mee eens is. Ik bedoel...(tong slaat dubbel). Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 25-08-2022

Klimaatverandering is een dagelijkse realiteit. We kampen in Europa met de ergste droogte in 500 jaar. Dat zegt de Europese Commissie, op basis van een onderzoek van The Global Drought Observatory. Daarbij geldt in ongeveer twee derde van het hele continent nu een droogtewaarschuwing of -alarm. Veel rivieren zijn compleet drooggevallen, zoals de Loire. Die is over lange stukken een zandvlakte geworden. Bij Lobith bereikte de Rijn vorige week het laagste peil ooit gemeten. De scheepvaart heeft het lastig. De oorzaken: - weinig regen - weinig smeltwater - veel verdamping. 'De majestueuze gletsjers van de Zwitserse Alpen zijn sinds 1931 ruimschoots gehalveerd, veel meer dan tot dusver werd aangenomen. De laatste zes jaar is de smelt als gevolg van de opwarming van de aarde alarmerend versneld: sinds 2016 verloren de gletsjers nog eens 12 procent van hun massa', meldt De Volkskrant. De droogte werkt natuurbranden in de hand. De opbrengsten van de landbouw nemen fors af: zo is de opbrengst van maïs, sojabonen en zonnebloemen flink gedaald: 12 tot 16 procent minder dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. Op veel plekken in ons land lijkt het inmiddels wel herfst: er liggen al stapels bruine bladeren op de grond. Bomen laten de bladeren vallen om zichzelf te beschermen tegen de extreme droogte. Daardoor raken ze ernstig verzwakt. Boeren in Noord- en Midden-Limburg mogen nu helemaal geen oppervlaktewater gebruiken.

     Er is al vele weken lang een krankzinnige hittegolf in delen van China. Krankzinnig qua duur (70 dagen en qua temperaturen (bijna 40 graden op berghellingen op 2000 meter hoogte).

Vannacht sliepen er weer 700 vluchtelingen buiten in Ter Apel. De ellende wordt groter terwijl de toestroom niet eens extreem hoog is, maar wel constant blijft. Van vermindering door de vaak genoemde 'aanzuigende werking' is niets te merken. De sanitaire voorzieningen zijn minimaal en vaak ernstig vervuild. Tenten en kampeerspullen zijn verboden: 'onoverzichtelijk'. Uit onderzoek blijkt dat asielkinderen onnodig lijden door onbegrijpellijke vragen van de IND. Artsen zonder Grenzen gaat vanaf vandaag in Ter Apel zorg leveren aan asielzoekers buiten de poort. In Medisch Contact van vorige week stond een interview met een huisarts die er af en toe als ZZP'er werkt. Ze zegt; 'Ik zie hele gezinnen met geïnfecteerde scabiëswonden. Het zal me niet verbazen als straks iedereen scabiës heeft. Het is er vies. Er is al eens polio in het riool aangetroffen. Aan corona of apenpokken wil ik niet eens denken.' Ook de politie meldt dat ze het niet meer aan kan. Hoe het met die overleden baby zat is nog niet bekend. De toestanden in Ter Apel zijn van het niveau van het ellende-kamp op het Griekse eiland Moria.

     De Groningse burgemeester Koen Schuiling (VVD), voorzitter van de Veiligheidsregio, heeft een ultimatum gesteld. Hij eist dat het kabinet vrijdag (morgen) alle buitenslapers elders onderdak biedt om de druk op Ter Apel te verlichten. 'Staatssecretaris Van der Burg blijft, wellicht tegen beter weten in, hopen op vrijwillige medewerking van gemeenten bij het vinden van oplossingen voor de asielcrisis. Circa tweederde biedt nog altijd geen opvang', schrijft De Volkskrant. Tja, wat wil je? Het ultimatum zal, voorspel ik, zonder effect zijn. De noodwet die kan afdwingen dat asielzoekers onder dwang van het Rijk op eerlijke wijze over Nederland worden verspreid, zal niet voor volgend jaar klaar zijn. Ons land en onze regering zijn en blijven een aanfluiting. Is dit wat de kiezers willen? Wat is dit voor onverschilligheid? Wat doet D66 in godsnaam? En de partij met een gelovige ex-zendeling aan het hoofd?

Benauwd warme dag, vandaag. Het wordt bijna 32 graden. 's Ochtends zetten we weer de ramen open om koele lucht binnen te laten en na 10 uur, als de temperatuur stijgt, sluiten we alles en de zonwering voor de vensters. Het scheelt aanmerkelijk. Gisteren was al een recorddag in de metingen, vandaag is het in De Bilt de warmste 25e augustus ooit gemeten. Echte verkoeling komt pas in het weekeinde. Het neerslagtekort loopt op naar 280 mm (zie hierboven) en in de prognose passeert het de 300 mm. Naar het begin van dit kwartaal

De bodem van de jezero-krater op Mars, op 16 februari 2022 gefotografeerd door de Perseverancerover (NASA)

Vrijdag 26-08-2022

In februari 2021 landde de Marsrover Perseverance op de bodem van de krater Jezero, onder meer om bodemonderzoek te doen en bodemmonsters op te slaan. Perseverance heeft inmiddels twaalf bodemmonsters ter grootte van krijtjes opgeslagen voor verder onderzoek. Een nieuwe missie zal over een aantal jaren die monsters ophalen en naar de aarde brengen voor verder onderzoek. 3,9 Miljard jaar geleden was de Jezero-krater een meer met rivieren voor de aan- en afvoer van water. Daar zou microbieel leven geweest kunnen zijn, misschien wel eerder dan op aarde. De bodem zou microfossielen kunnen bevatten, geconserveerde resten en sporen van dat leven. De eigen geologische analyses die Perseverance maakte en naar de aarde zond, werden vandaag gepubliceerd in vier wetenschappelijke artikelen in Science en Science Advances. Op de bodem van meren en rivieren verwacht je sedimenten, afzettingsgesteenten die ontstaan door het bezinken en ophopen van door het water meegevoerde zand en modder, maar oh verrassing, in plaats daarvan vond de rover op de twee boorlokaties stollingsgesteenten. Gestolde lava dus door vulkanisme. Wat kan de oorzaak zijn? Erosie natuurlijk, verwering, mogelijk door stormen. helaas vernietigt hete lava eventuele microfossielen. Enfin, toch kan de lavabodem belangrijke informatie geven. Duidelijk was namelijk te zien dat de lava ooit had gereageerd met water. 'Wanneer de bodemmonsters van Perseverance over enkele jaren door een andere ruimtemissie worden opgehaald voor laboratoriumonderzoek op aarde, zullen geologen heel nauwkeurig de leeftijd ervan kunnen bepalen. Op die manier valt indirect te achterhalen wanneer er stromend water aan het oppervlak van Mars was: elders in de Jezero-krater zijn afzettingen van een oude rivierdelta zichtbaar, die in elk geval jonger moet zijn dan de onderliggende kraterbodem. Wellicht is er in die 'natte' periode ook microscopisch leven geweest op de Rode Planeet', schrijft Govert Schilling op Astronieuws. Het belang ervan is groot omdat het bewijs kan leveren dat leven ook elders dan op aarde kan ontstaan, niet alleen op Mars en in triljarden zonnestelsels elders in het heelal.

     Vandaag komt ook het bericht dat de James Webb ruimtetelescoop voor het eerst koolstofdioxide heeft ontdekt in de dampkring van een reuzenplaneet in een ander zonnestelsel. De exoplaneet is WASP-39b, op 700 lichtjaar afstand van de aarde. CO2 in een atmosfeer kán duiden op leven, zoals we zelf maar al te goed weten. In dit geval heeft de CO2 echter een natuurlijke oorsprong. De gasvormige reuzenplaneet zwiert op extreem kleine afstand eens in de vier dagen rond zijn moederster, en heeft een temperatuur van 900 graden. De techniek om met behulp van spectrografie een atmosfeer door te lichten bij de passage van een exoplaneet voorlangs zijn ster, is fraai en allang bekend. Wie weet wat de JW ruimtetelescoop nog meer gaat vinden? In de NRC staat overigens vandaag een mooi artikel van schrijfster Ellen de Bruin over de kans op buitenaards leven: 'Zijn we écht alleen in het heelal, of zijn er 156 miljoen buitenaardse beschavingen?' Ik schreef er zelf ook nogal eens over, om te beginnen hier in 2006: 'Leven is onvermijdelijk'.

Corona, je hoort er weinig meer over. Toch verwachten deskundigen een nieuwe golf in het najaar, als de temperaturen gezakt zijn. Ondertussen woedt de pandemie door. Alleen al dit jaar werden tot nu toe meer dan een miljoen coronadoden geregistreerd. Deze week is die grens gepasseerd, zegt directeur Tedros van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In totaal staat het aantal wereldwijd geregistreerde coronadoden op 6,46 miljoen. Het daadwerkelijke aantal ligt waarschijnlijk beduidend hoger. De meeste doden werden geteld in de VS (ruim 1 miljoen), gevolgd door Brazilië (683.000) en India (527.000). In Nederland stierven volgens de WHO sinds 27 februari 2020 ruim 22.000 mensen aan de gevolgen van corona.

Vannacht moesten weer 700 vluchtelingen in Ter Apel buiten slapen. Over de dood van die baby van 3 maanden heb ik niks meer gehoord. Vandaag loopt het ultimatum van de Groningse VVD-burgemeester Koen Schuiling af. Er verschijnt nieuws uit Den Haag: het kabinet wil de asielcrisis oplossen met woonruimte voor 20.000 statushouders en meer geld. Het lijkt of na maanden van ellende de daadkracht terugkeert in het landsbestuur. Gisteren werd daarover een akkoord bereikt met de gemeenten in het Veiligheidsberaad. Utrecht bewijst op dit moment dat het kan: alle 490 statushouders krijgen daar een woning en dat gaat niet ten koste van de andere woningzoekenden. De ministerraad praat er vandaag over. Als de statushouders uit Ter Apel weg kunnen, is er meer plaats voor nieuwkomers. Ook willen ze de gezinshereniging beperken, misschien om de VVD tevreden te stellen. In mijn ogen een onmenselijke maatregel.

Deze vrijdag is het lang niet zo warm als in de afgelopen week. Er zijn uitgebreide wolkenvelden maar het blijft droog. We doen boodschappen bij de AH op Oost, waar alles flink duurder is geworden, en halen het autootje door de wasstraat. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 27-08-2022

Regelmatig lees je op de sociale media dat het aantal asielzoekers steeds meer stijgt. Rechtse populisten spreken van 'massa-emigratie' en waarschuwen voor 'omvolking'. Het was in 2011 al een thema bij de Noorse aanslagpleger Anders Breivik. De Vlaamse ultra-nationalist Filip de Winter schreef er zelfs een boek over: 'Omvolking, de grote vervanging'. Je vindt het ook bij FvD, BBB, Haga en JA21. Niets is minder waar: het aantal asielzoekers in Nederland is relatief gering en al jaren vrijwel constant (met uitzondering van 2015). Zie in de tabel van Eurostat hierboven allereerst dat ons land in vergelijking met andere EU-landen helemaal niet veel vluchtelingen opvangt. Daar springt alleen de Duitse bondsrepubliek eruit. Nederland zit in de middengroep, zowel in absolute getallen als in percentage per 100.000 inwoners. Natuurlijk zitten er verschillen in het aantal toelatingen. Dat aantal is in Nederland percentueel tamelijk ruim, zoals je hieronder ziet (ook van Eurostat): 

Als je echter die percentages loslaat op de absolute aantallen, dan maakt het niet eens veel uit. Duitsland blijft ver boven de andere landen uit staan. Ik zei al dat de aantallen vluchtelingen naar ons land tamelijk constant blijven (met uitzondering van Syrië 2015 en de inval van Poetin in Oekraïne). Zie de tabel hieronder:

Conclusie: waarschuwen voor 'omvolking' is ongefundeerd en stemmingmakerij. De echte oorzaak van de problemen in Ter Apel is daarom niet de toestroom, maar zit in:

- het afbreken van 'de omvang van de opvang' in de jaren na 2015 door de kabinetten Rutte;

- casu quo het ontslaan van personeel en de afslanking van de voorzieningen van het COA;

- de sluiting van AZC's;

- de stagnerende doorstroming van statushouders ten gevolge van de woningcrisis (door de afbraak van de sociale woningbouw)

- en tenslotte de weigering van twee op de drie gemeenten in ons land om opvangplaatsen te creëren.

Het cynisme van het VVD-plan 'om de asiecrisis aan te pakken', dat vandaag verschijnt, is dan ook heel groot. Het eigen VVD-beleid heeft immers de problemen veroorzaakt. Let op:

- 'Beperking van de instroom' kan niet op basis van internationale afspraken;

- 'beperking van gezinshereniging (nareizigers)' is inhumaan;

- 'strengere grenscontrôles' zijn bewezen ineffectief en er is geen personeel voor;

- 'overlastgevers'aanpakken' mislukt steeds;

- en met 'geen dwang zoals in Tubbergen' valt men de eigen staatssecretaris af.

Tja, in maart zijn er verkiezingen en de mensen trappen er iedere keer weer in.

De oorlog in Oekraïne is in een impasse belandt, die lang kan duren. Sinds begin juli hebben de Russen nauwelijks nog terrein weten te winnen. In de Donbas maken ze al weken geen voortgang en het Oekraïense offensief bij Kherson lijkt vastgelopen. Zelensky mag dezer dagen wel betogen: ‘We zeiden altijd: vrede. Nu zeggen we: overwinning', maar dat is niet reëel. In De Volkskrant denkt Tom Vennink dat beide partijen zich voorbereiden op een langdurige oorlog. Ergens las ik laatst dat beide partijen als twee aangeslagen boksers tegen elkaar aan hangen en behalve elkaar ongediscrimeerd bombarderen (vooral de Russen) maar weinig klappen meer uitdelen. Tijd voor vredesonderhandelingen? Daar ziet het niet naar uit.

Het is een droge, aangename zaterdag. Het wordt niet meer dan 22 graden bij wolkenvelden en een zwakke noordenwind. We maken ons op voor vertrek naar Tessa & Jeff, waar ze de verjaardag van hun jongste dochter Lina-Mae vieren. Die wordt 6. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 28-08-2022

Ziehier de reden waarom ondanks alle falen om de multipele crises op te lossen het kabinet Rutte IV kan blijven zitten. De peiling van Maurice de Hond van vandaag laat zien dat de grootste drie partijen in de regering geen belang hebben bij vervroegde verkiezingen: de VVD zou 14 zetels verliezen, D66 verliest 12 zetels en wordt gehalveerd en het CDA nullificeert met 9 zetels en komt bij de kleintjes in de Tweede Kamer terecht De capriolen van Wopke hebben niks uitgehaald. De linkse oppositie wint wel wat maar de grootste winst gaat naar ultra-rechts: BBB en JA21. Dus zal het kabinet in de komende maanden niet vallen of aftreden, al zou daar alle reden voor zijn. Een regering op links is getalsmatig onhaalbaar, een regering van rechts en ultrarechts (dus zonder D66 en CU) maar zou nipt kunnen met VVD, CDA, BBB, PVV, JA21, BVNL van Van Haga en FvD, maar dat is zo'n wrak bouwsel dat het alleen maar snel uiteen kan vallen. De VVD, D66 en CU kunnen alleen kiezen voor samenwerking over links met GL, PvdA, zelfs zonder CDA, als Volt, SP en PvdD mee zouden doen. Dat zie ik ze niet doen. De sterk verdeelde VVD trouwens ook niet. De conclusie luidt dat het land onregeerbaar van crisis naar crisis door blijft strompelen. Ondertussen warmt het klimaat op, vervuilt de natuur verder, blijven de vluchtelingen in Ter Apel in de open lucht slapen terwijl het kouder wordt en blijft de woningnood even hoog. Wie wil weten hoe dat eruit ziet, moet beslist dit filmpje van een interview door Sam Hagens van Hart Van Nederland met Rutte bekijken. Zo ziet goede tv-journalistiek eruit!

     Mogelijk houden de coalitiepartijen elkaar vast en stumperen ze door tot maart, als er provinciale verkiezingen zijn na een winter met torenhoge energieprijzen, met doorgaande inflatie en veel mensen die verzuipen in uitzichtloze schulden en een winter - wie weet - met een nieuwe coronagolf en een economische recessie. Allemaal voedsel voor volkswoede, populistische wanen en rellen. In Duitsland voorspelt men een 'Winter van Woede', Brussel vreest volksopstanden. De verkiezingsuitslag in maart 2023 voor de Eerste Kamer laat zich voorspellen: een nóg kleinere minderheid voor de coalitie, geen links alternatief en een versterkt en luidruchtig ultra-rechts conglomeraat zonder oplossingen.

Het is een zomerse zondag. Ik verzet mijn zinnen met 'Existential Physics' (Viking, 2022), het nieuwe boek van de kritische Duitse natuurkundige Sabine Hossenfelder. 'A scientist's guide to life's biggest questions'. Haar eerdere boek, 'Lost in Math. How beauty leads physics astray' (Basic Books, 2018) las ik met veel plezier. Ook ben ik een trouwe lezer van haar account op Twitter. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 29-08-2022

Tot dusver is het nieuwe orkaanseizoen in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan erg rustig geweest. Het duurt van 1 juni tot 30 november, er zijn dus bijna drie maanden om, we zijn op de helft. In mei voorspelde de NOAA nog 'a busy season' met 14 tot 21 tropische stormen met een naam, waarvan 6 tot 10 uit zouden kunnen groeien tot orkanen, inclusief 3 tot 6 zware orkanen. Dat zou mede komen door de langer durende La Niña. Tot dusver waren er maar 3 tropische stormen, Alex, Bonnie en Colin, en geen enkele orkaan. Sinds gisteren zijn er drie kernen van lagedruk, waarvan er een zich cyclisch ontwikkeld in het centrum van het oceaanbekken, met 50% kans om een tropische storm te worden. Dat is nog lang geen orkaan.

     Meerdere recente modelstudies - ik schreef er ergens al eerder over - laten zien dat in een opwarmende wereld voor het noord-atlantisch oceaanbekken geldt dat het aantal orkanen kan afnemen. De modellen suggereren wel dat het aandeel van zware orkanen kan toenemen. Dat zou komen door het warmere zeewater en warmere lucht erboven. Dat houdt tropische cyclonen langer in stand, waardoor ze langer de tijd hebben om aan kracht te winnen.

In Pakistan is al vanaf juni sprake van een ongewoon zware moesson. Autoriteiten noemen het 'een monstermoesson'. Door heftige regenval ontstonden uitgebreide overstromingen waardoor inmiddels meer dan duizend mensen om het leven kwamen. De omvang van de ramp is ongekend; in totaal zijn volgens de autoriteiten 33 miljoen mensen getroffen door de overstromingen, zo'n 15 procent van de bevolking. Bijna 300.000 huizen zijn door de regenval verwoest. Talrijke wegen zijn onbegaanbaar en de elektriciteit is op vele plaatsen uitgevallen. De overheid spreekt van een 'ernstige klimaatcatastrofe'.

Van verschillende kanten komen berichten die erop duiden dat het lang voorbereide offensief van Oekraïne in de regio Cherson is begonnen. Legereenheden zouden door de eerste Russische verdedigingslinies zijn gedrongen. Een eenheid van de zogenaamde Volksrepubliek Donetsk zou zich samen met een eenheid Russische luchtlandingstroepen hebben teruggetrokken onder hevig Oekraïens artillerievuur en grondoffensieven. Inmiddels meldt een woordvoerder van de Oekraïense troepen in het zuiden van het land dat ze vanuit verschillende windrichtingen optrekken in de richting van de cruciale havenstad Cherson. Of het echt om een doorbraak gaat, moet nog blijken, misschien was er slechts een zwakke plek in de Russische linies.

Rustige zomerdag met veel wolkenvelden. Ik doe veel werk voor het jubileum eind volgende maand van de Poëzieroute. Ook maak ik een lijst van alles wat de werf in Numansdorp aan de boot moet gaan doen. Anna gaat 's middags naar haar jeugdvriendin. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 30-08-2022

Heeft het Oekraïense leger voldoende slagkracht voor een offensief in de regio Cherson? Die vraag stellen diverse militair deskundigen in de media. ‘De kans van slagen van het offensief acht ik redelijk groot’, zegt de oud-Commandant der Strijdkrachten Dick Berlijn in De Volkskrant. ‘De Russische overmacht is niet zo groot als we hadden gedacht, zo blijkt wel na een halfjaar oorlog. We moeten de Russen niet overschatten. Er lijken nu goede condities geschapen om in Cherson gecoördineerd, via de lucht en de grond, tot de aanval over te gaan.’

     Cherson wordt niet in drie dagen veroverd, waarschuwt journalist Geert Jan Hahn op Twitter, alsof iemand dat beweerde. Hij heeft echter gelijk. De strijd gaat niet alleen om de havenstad, maar eigenlijk om de hele noordoever van de Dnipro, stroomafwaarts vanaf Nova Kakhovka, waar een belangrijke dam en waterkrachtcentrale zijn. De brug in de dam zou door Oekraïens vuur zwaar beschadigd zijn. Als het offensief slaagt zou het een belangrijke versterking van de onderhandelingspositie zijn voor Zelensky, die ook een grote zeehaven terug zou krijgen. Het Oekraïense leger zou bij de aanval tanks, vliegtuigen en artillerie hebben ingezet en Russische troepen zouden zich op diverse plekken hebben teruggetrokken. De strategische bruggen over de Dnipro zouden vernield of zwaar beschadigd zijn, zodat de bevoorrading van de Russen moeizaam is en geschiedt met veerboten en pontonbruggen.  Russische munitiedepots ver achter de linies werden opgeblazen en op Russische luchtmachtbases op de Krim waren zware explosies, bedoeld om daarmee het luchtruim boven Cherson zoveel als mogelijk te vrijwaren van aanvallen uit de lucht. De claims kunnen niet geverifieerd woorden,

     In de afgelopen weken ging het gerucht dat de militaire staf van het Russische leger het zuiden van Cherson had verlaten. In de NRC acht Steven Derix het in militair opzicht niet onverstandig dat Rusland zich zou terugtrekken achter de Dnipro, die goed te verdedigen is. 'Maar politiek ligt dat anders. De herovering van Cherson zal worden gevoeld als een grote schok in Rusland.'

Het is een aardige zomerdag; zon en sluierwolken. En het is droog. Het neerslagtekort is 293 mm en passeert daarme dat van de 5 procent droogste jaren ooit. Het is een redelijk bedrijvige dag. Al vroeg breng ik het autootje naar de garage. De uitlaat maakt al dagen een rauw geluid. Inderdaad blijkt de middendemper stuk. Die moet vervangen en tevens laat ik het losse paneeltje van de achterklep vastkitten. Verder stel ik uitnodigingen voor het 10-jarig jubileum van de Gorcumse Poëzieroute op, dat op 30 september plaatsvindt, en verzend ze naar de burgemeester en de wethouder voor Kunst & Cultuur. Daarna verzamel ik materiaal over de wordingsgeschiedenis van de route, voor een korte lezing bij die gelegenheid. Anna is naar Tessa, die vandaag op baby Zaila past. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 31-08-2022

Vandaag geen nieuws en geen ellende. Voor ons tenminste. Eerst rijden we langs de Gamma om een nieuwe ragebol te kopen. Met uitschuifbare stok. De aantallen spinnen voor de ramen en aan de zonwering lijken dit jaar buitengewoon. Daarna door naar Numansdorp. Weer een zomerse dag maar wel met een harde, vlagende oostenwind. 'Mooi zeilwindje!, roepen ze op het havenkantoor, maar ze kunnen me wat, na ruim drie maanden varen is het voor ons genoeg. Ik loop ook naar de werf met de klussenlijst. Een lange, er moet veel onderhoud gebeuren en dingen waar we zelf niet meer toe in staat zijn. Er komt een offerte. Aan boord halen we de bimini eraf, borstelen en spoelen de talrijke zwaluwkakjes van het dek (wanneer gaan die beestjes naar het zuiden?) en pakken de rest van de boeken, de wijnvoorraad en de laatste levensmiddelen en kleren in. Alles karren we over de steiger naar het autootje. Terug thuis zijn we wel even bezig om alles zijn plek te geven. Anna gaat nog wel even met de nieuwe ragebol buiten de spinnen te lijf. Dat is het voor vandaag. Morgen is het alweer september.

Eergisteren verbaasde ik me over het ongewoon rustige orkaanseizoen in de noordelijke Atlantische Oceaan. Al op de helft en nog geen een orkaan.  Vandaag zijn er opeens drie kernen met grote kans (40 - 60 procent) op een cyclonische ontwikkeling. Opmerkelijk. Wat de droogte betreft: het neerslagtekort in ons land steeg door naar 297 mm. Volgens de prognose zal het nog boven de 300 mm stijgen en dan weer dalen door regen vanaf het weekeinde. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 01-09-2022

Het overlijden van Gorbatsjov kreeg veel aandacht in de media. Een tragische man. Ik herinner me zijn periode vanaf 1985 aan het hoofd van de CPSU en de Sovjet-Unie vooral als een tijd van hoop. Zonder hem was de Muur misschien nu nog niet gevallen. Hij maakte een eind aan de knechting van de Oosteuropese landen, alleen bij de Baltische staten ging hij aanvankelijk wel flink in de fout. Hij stelde vrijheid van meningsuiting in en bevrijdde de politieke gevangenen in de Goelag. Onder zijn bewind kende Rusland de grootste vrijheid die het ooit in zijn getroubleerde geschiedenis genoten heeft. Niet gemakkelijk vergeet ik zijn pijnlijke vernedering in de Doema door Jeltsin. Je kunt gerust stellen dat die op dat moment evenzeer een substantiële bijdrage leverde aan het uiteenvallen van het Sovjet-rijk. Jeltsin, de man door wiens onbenul steeds meer mafia aan de macht kwam en die tenslotte de autocraat Poetin aan de macht hielp. Onder het bewind van de laatste liep de Goelag weer vol. Ik ben dan ook erg onder de indruk van de woorden waarmee politiek gevangene Alexej Navalny Gorbatsjov op Twitter herdenkt. In 'sad respect'. 'The fact that today people like me find out about his death through loudspeakers in their prison cells perfectly characterizes the transformation of my country initiated by this outstanding man. (...) He stepped down peacefully and voluntarily, respecting the will of his constituents. This alone is a great feat by the standards of the former USSR. I am sure that his life and history, which were pivotal to the events of the late XX century, will be evaluated far more favorably by posterity than by contemporaries.'

     Poetin reageerde minimaal, de man die het beleid om de USSR binnen te loodsen in de wereld van vrije, democratische landen, 'de grootste geopolitieke ramp van de twintigste eeuw' noemde. Poetin voerde bloedige, imperiale oorlogen in Tsjetsjenië, Georgië, De Krim en de Donbas en tenslotte overviel hij Kiev. Hij herdacht Gorbatsjov in een kort zinnetje, een kras understatement: 'een politicus en staatsman die grote impact heeft gehad op de loop van de wereldgeschiedenis'. Er komt geen staatsbegrafenis, overigens net als bij de dood van Jeltsin. Zaterdag wordt hij in Moskou ter aarde besteld op de begraafplaats waar ook zijn vrouw Raisa ligt. Poetin gaat er niet heen. Dat 'past niet in het werkschema', zegt het Kremlin.

Vandaag ook een leuke tweet over Remkes en de KDw, de Kritische Depositiewaarde: 'De agent wilde me bekeuren omdat ik volgens hem te hard reed. Maar we zijn nu aan het kijken of de snelheid ook anders berekend kan worden.'

Zomerse dag met wat minder wind uit noordoost. Een busje brengt feestelijke vlaggen voor plaatsing bij de haven voor het aanstaande Lingehavenconcert. Dat vindt plaats op vrijdag 16 en zaterdag 17 september. We maken ons op om met de bus naar Utrecht te gaan. Daar gaan we uit eten met Paul & Tine. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 02-09-2022

De update voor de maand augustus 2022 van de gemiddelde temperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, heeft een plus van 0,28 graden boven het gemiddelde over 1991 - 2020. Nog steeds blijft de La Niña in de Stille Oceaan voortduren. De lineaire opwarmingstrend blijft +0,13 graden per decennium (+0,11 graden voor de oceanen en +0,18 voor de landmassa's).

De klimaatsceptische media sprongen er meteen bovenop: student wiskunde Jippe Hoogeveen en zijn vader hadden handmatig voor elke dag van 1836 t/m 2020 de atmosferische circulatie in Nederland ingeschat op basis van reanalyses van weerkaarten uit de archieven van Wetterzentrale. Een slim idee. Die informatie verwerkten ze daarna in 24 zogenaamde weerpatronen. Zo ontstond een model dat de beide Hoogeveens het WP-model noemden. Dat liet zien dat de opwarming in Nederland:

(1) volledig wordt veroorzaakt door veranderingen in de overheersende windrichting. Daarbij zagen ze dat er vooral sprake was van een toename van zuiden- en zuidwestenwinden. Die zijn warmer dan de overige windrichtingen. Vervolgens stellen ze expliciet dat:

(2) CO2 dus niet de oorzaak van de opwarming kan zijn. Dat laatste ondersteunen zij met de observatie dat de CO2-concentratie de door hen gevonden correlatie niet versterkt.

Hun artikel verscheen in het International Journal of Climatology (Hoogeveen & Hoogeveen, 2022). De klimaatmisleiders van Clintel brachten het prominent op hun website. In de wereld van echte klimaatdeskundigen ging al snel een homerisch gelach op. Een serieuze weerlegging stond gisteren op de klimaatwebsite Klimaatveranda van de hand van o.a. Tinus Pulles 'Wind warmt Nederland op, maar de meeste opwarming komt ook hier door CO2'. De beide Hoogeveens maken twee fundamentele fouten, aldus Pulles:

• zij zien over het hoofd dat de wind uit álle windrichtingen opwarmt
• zij verwarren het weer met het klimaat

De eerste vaststelling zie je goed in het plaatje hieronder. Daarbij gebruikte Pulles niet anders dan de gegevens uit het stuk van de Hoogeveens.

De opwarming van 8 windrichtingen in Nederland tussen 1960 en 2020, gebaseerd op de dataset van Hoogeveen en Hoogeveen. A staat voor de afwezigheid van wind. (bron: Klimaatveranda)

Daaruit blijkt zonneklaar dat sinds de jaren 60 niet alleen de zuidenwinden, maar alle winden in ons land warmer werden. Waardoor? Drie keer raden. Omdat de brongebieden van de winden warmer werden door meer CO2 in de atmosfeer. De verwarring van weer en klimaat door de Hoogeveens vergt een langere uiteenzetting. Lees daarvoor het artikel van Pulles. 'De over ons land gemiddelde CO2- concentratie verandert nauwelijks van dag tot dag. Die neemt ieder jaar een beetje toe. Het is dan ook vanzelfsprekend dat er in de gevonden correlatie tussen dagelijkse wind en temperatuur geen invloed van CO2 wordt gevonden. De toename in de CO₂ concentratie speelt zich op een duizenden keren langzamere tijdschaal af.'

Leuke avond gehad in Utrecht met Paul & Tine, begonnen in Graaf Floris en voortgezet in restaurant 7even op de Mariaplaats. De schotels waren lekker maar het concept van Shared Dining is aan ons niet zo besteed. Erger was dat het er ongelooflijk luidruchtig was, allemaal luid kletsende mensen, voornamelijk jonge vrouwen, dat was geen geroezemoes meer maar kabaal. We hadden moeite om elkaar te verstaan. Desondanks hadden we toch een vrolijke avond. Zo wil ik er wel meer.

Vandaag een zomerse dag met opnieuw oostenwind. Ik fiets naar Zorgecentrum West voor foto's van mijn oogfundussen (fundi?) ten behoeve van de diabetescontrôle. Aan het eind van de middag zitten de uitslagen al in mijn dossier bij de huisarts: niks mis. Morgenochtend - op zaterdag! - vroeg naar het UMCU voor een MRI van mijn prostaat(rest). Ik ben benieuwd. Naar het begin van dit kwartaal

Frank Drake met zijn beroemde Vergelijking (foto: SETI Institute)

Zaterdag 03-09-2022

Gisteren overleed op 92-jarige leeftijd de astronoom Frank Drake. Hij was vooral bekend door zijn Drake Vergelijking, waarin hij trachtte de kans op het vinden van buitenaardse beschaving een steviger basis te geven. Ik schreef hier in 2009 over die formule. Hij schreef ook samen met Carl Sagan de Areciboboodschap, een radioboodschap die in 1974 de ruimte in werd gestuurd ter gelegenheid van de heropening van het Arecibo-observatorium in 1974. Het was een digitaal gecodeerd bericht met een astronomische en biologische beschrijving van de Aarde en de aanwezige levensvormen.

Een geactualiseerde versie van de Drake Vergelijking luidt als volgt :

waarbij          R* = gemiddeld aantal sterren dat per jaar in het melkwegstelsel wordt gevormd (10 tot 40 per jaar)

                     f_p = fractie van die sterren met planeten (wordt steeds meer geschat richting 100%)

                     n_e = gemiddelde aantal Aarde-achtige planeten (in staat om leven te herbergen)

                     f_l = fractie van die planeten, waar zich leven ontwikkelt

                     f_i = fractie van die planeten, waar zich intelligent leven ontwikkelt

                     f_c = fractie van die planeten, waar zich een technologie ontwikkelt (waaronder radiozenders)

                     L = gemiddelde levensduur van communicerende beschavingen in jaren

De eerste drie factoren zijn vandaag de dag redelijk bekend, maar hoe verder je naar rechts opschuift met het invullen van de termen, hoe moeilijker de variabelen zijn in te schatten. De meeste studies komen op een aantal van 100 geavanceerde beschavingen, alleen al in ons eigen Melkwegstelsel. De inschattingen met behulp van de Drake-formule lopen echter uiteen van 100 miljoen beschavingen per galactisch sterrenstelsel tot slechts drie per 10.000 stelsels. Een 100-miljardvoudig verschil.

     Frank Drake was medeoprichter van het SETI Institute in 1984. Intussen werden er duizenden exoplaneten ontdekt, waarvan tientallen aardachtige rotsplaneten in de leefbare zônes van hun sterren. Deze week liet de nieuwe James Webb ruimtetelescoop zien dat zijn instrumentarium in staat is om de atmosferen van exoplaneten te analyseren. De kans bestaat dat er marker-gassen van potentieel leven gevonden worden. Drake zal het niet meer meemaken. Ik moet denken aan de profeet Mozes, die van God Het Beloofde Land vanuit de verte mocht zien maar niet betreden. Ach, sporen van buitenaards leven aantreffen is nog lang niet hetzelfde als de ontdekking van een intelligente civilisatie in het heelal. SETI schrijft in een overlijdensbericht: 'He was a soft-spoken person of perpetual good humor and astounding patience'. Dat lijken me belangrijke eigenschappen voor iemand die zonder ophouden decennialang naar buitenaardse beschavingen zocht. In zijn lange leven heeft hij ze niet gevonden, maar het kan natuurlijk elk volgend jaar gebeuren.

In de stralende ochtend rijden we naar Utrecht. Het is uitermate stil in het UMCU. De MRI verloopt vlot. Komende week kan ik de uitslag online zien in mijn patiëntendossier. Vanmiddag gaan we voor een lange lunch naar Lourens & Joke op de kade voor het station, waar hun Niets Zonder Gods Zegen ligt afgemeerd. Gezellig. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: Robert Rohde, berkely Earth, 2022)

Zondag 04-09-2022

Een even rustige als zomerse zondag. Het neerslagtekort steeg verder naar 310 mm, het op één na hoogste tekort ooit gemeten (op het fameuze droogtejaar 1976 na), maar de depressies en de regen komen allengs dichterbij. Vandaag nog niet. Er is tijd om eens nader te kijken naar de satellietmetingen waarmee de gemiddelde wereldtemperatuur iedere maand wordt berekend. Vaste lezers weten dat ik al meer dan 10 jaar maandelijks de grafiek van UAH weergeef. Die ontleen ik aan de website van klimaatscepticus Roy Spencer, om niet op voorbaat te worden beschuldigd van vooringenomenheid. In die grafieken zit overigens een evidente en voortdurende stijging met een vaste trend van +0,13 graden Celsius per 10-jaars periode. De afgelopen jaren lijkt die stijging af te vlakken, maar niet voldoende om de 10-jaarstrend om te buigen. Klimaatsceptici spreken al van een nieuwe hiatus in de opwarming (bijvoorbeeld hier). Meteorologen denken dat de ogenschijnlijke tempering overigens een gevolg is van de koelende werking van de aanhoudende La Niña in de Pacific. Omdat ondertussen de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer gewoon doorging, kun je na het einde van het fenomeen een zich snel inzettende opleving van de wereldtemperaturen verwachten.

     De UAH-dataset wordt bijgehouden door het Earth System centre van de Universiteit van Alabama. Er zijn echter ook andere berekeningen en grafieken op basis van dezelfde satellietdata. Die reeks begon in 1979. Verder zijn er natuurlijk meetsystemen van NOAA op het aardoppervlak. Robert Rohde van Berkely Earth zette ze vandaag eens bij elkaar in een grafiek (hierboven). Daarin kun je zien dat de UAH sinds het begin van deze eeuw structureel lagere waarden vertoont dan de satellietcurves van Remote Sending Systems (RSS) en die van de grondmetingen, die beide goed met elkaar samenvallen. Satellieten meten de temperaturen over de hele wereld in de lagere atmosfeer. Omdat luchttemperaturen meer variëren dan het trager reagerend aardoppervlak zitten er verschillen tussen beide methoden. De weergave van RSS verwerkt die verschillen beter dan UAH. Wel geven ze alledrie de ogenschijnlijke hiatus hetzelfde weer, maar UAH structureel op een wat lager niveau. Zolang je dat weet is er, dunkt me, geen bezwaar om de maandelijkse grafiek van Spencer te blijven gebruiken.

Het afscheid van de overleden Gorbatslov gisteren in het Huis van de Vakbonden trok duizenden mensen. die niet alleen de voormalige leider van de CPSU/USSR een laatste groet kwamen brengen maar ook stilzwijgend demonstreerden tegen de onzalige oorlog in Oekraïne. 'Een bijeenkomst van andersdenkenden', schrijft De Volkskrant. Aanvankelijk was voor de ceremonie vier uur ingeruimd, maar het Kremlin bracht dat zonder opgaaf van redenen de dag tevoren terug tot twee uur.

     In Praag was iets anders gaande. Tienduizenden Tsjechen gingen daar gisteren de straat op om hun bezorgdheid te tonen over de energiecrisis. Ze eisten van de regering meer steun om de rekeningen en de boodschappen te kunnen blijven betalen. Veel betogers hadden bovendien spandoeken bij zich waarop het lidmaatschap van de Europese Unie en de NAVO aan de kaak werd gesteld. Honderden Italianen hebben vrijdag voor het gemeentehuis van Napels hun energierekening verbrand. Daarmee protesteerden ze tegen de opgelopen energiekosten. Achter de protesten zitten pro-Kremlin krachten zoals de extreemrechtse Salvini en de neofascisten van Fratelli d'Italia. Poetin zal het met plezier hebben aanschouwd. Intussen houdt Gazprom de gaskraan dicht.

     Ook bij ons waren dergelijke demonstraties, maar op de Dam in Amsterdam kwamen maar een paar honderd mensen opdagen. Er waren veel omgekeerde Nederlandse vlaggen te zien. De bijeenkomst was georganiseerd door verschillende organisaties zoals Viruswaarheid, Nederland in Verzet en Stichting Vaccinvrij. Willem Engel en Gideon van Meijeren spraken de demonstranten toe. In de demonstratie liep iemand mee met een hakenkruis.

Vannacht om vier uur bleek bij ons de stortbak van het toilet defect. Gelukkig kon ik hem maken. Later vanochtend lukte het ook de stofzuiger te repareren. Ik ga een zaakje beginnen. Het is een warme dag, 27 graden met noordoostenwind die later naar het zuiden draait. In de middag krijgen we bezoek van Barbara en Nikita met baby Zaila. Even later voegt Esri zich erbij. Naar het begin van dit kwartaal

De gasprijs tot en met vandaag.

Maandag 05-09-2022

Gazprom opende Nordstream 1 niet, al zijn de drie dagen voor 'onderhoud' verstreken. Er wordt vaag gemompeld over 'lekkage'. Niemand gelooft dat. Gevolg: na een aanvankelijke daling stijgt de gasprijs weer. Zelensky zou dit weekeinde hebben gezegd dat Poetin de Europese energiemarkt deze winter een genadeklap wil uitdelen. Inderdaad lijkt de Russische president ogenschijnlijk stoïcijns zijn kaarten uit te spelen. Het zat hem tot dusver tegen bij de 'speciale actie' in Oekraïne, maar Rusland heeft met zijn olie en gas grote mogelijkheden om deze winter de EU en zijn lidstaten te ontregelen en tegen elkaar op te zetten. De hoge energieprijzen en de stijgende inflatie leidden dit weekeinde in verschillende Europese landen tot protestdemonstraties - ik schreef er gisteren over - en dat verzet speelt de ultrarechtse partijen, die Poetin vaak steunen, in de kaart. De verschillende regeringen maken dure steunpaketten bekend om hun bevolkingen door de winter te helpen. Die paketten kosten tientallen miljarden euro's. Verschillende landen overwegen het invoeren van een prijsplafond voor Russisch gas. Of de pakketten voldoende zullen zijn?

     Blijven de EU-landen de dure oorlog  aan de oostgrens steunen? Ondertussen kwam een maand geleden in Bulgarije een Eurokritische interim-regering aan de macht, die weer met Moskou wil onderhandelen over gasleveranties. Het land is voor 90 procent afhankelijk van Russisch gas. Orban neemt ook gas van de Russen af. Welke eisen stelt Moskou daarvoor in ruil? Cyprus is ook een paradijs voor vakantievierende Russen. De dreiging van een Europa dat uit elkaar valt onder de aanhoudende economische oorlogsvoering van Poetin, maakt me angstig. Voor zwakte heeft het Kremlin alleen maar minachting. Dan is het einde ver zoek. Poetin zal doorgaan zijn Russisch Rijk uit te bouwen met volgende veroveringen. Alleen een sterk en verenigd Europa kan hem daarvan afhouden. Oekraïne vecht ook voor onze vrijheid. Daarom verdient het land onze maximale steun. 

Opmerkelijk bericht van Schiphol. Over strategische positionering van bedrijfsnieuws geproken. De nationale luchthaven maakt vanmorgen bekend dat er voor minimaal een miljard euro een nieuw terminal gebouwd gaat worden, 'om capaciteitsproblemen te ondervangen'. Terwijl er geen milieuvergunning is voor het vliegveld, er een stikstofcrisis en een onoplosbaar personeelsgebrek is, er een leegstaande luchthaven bij Lelystad ligt en het rijksbeleid inhoudt dat Schiphol moet krimpen. Benschop is niet goed bij zijn hoofd.

We hebben nu in Gorcum ook een pyromaan. In het achterliggende weekeinde werden er drie auto's in brand gestoken, allemaal in de buurt van de Weverstraat. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 06-09-2022

Van 3 op 4 september vond er dit jaar opeens een massief afsmelten plaats op de ijskap van Groenland, waarbij in 24 uur bijna 600.000 vierkante kilometer ijs verdween. Die hoeveelheid zou op de piek van het smeltseizoen al een recordwaarde hebben gehad, maar nu is het begin september! De grafiek van het NISDC hierboven laat zien dat zoiets al eens eerder plaatsvond, te weten in 2003. Net als in dat jaar is het afsmelten vooral geconcentreerd in het zuidwesten, zoals je op het linker kaartje kunt zien. Alleen gaat het sindsdien meer dan vier maal sneller. Wie weet kondigen megafluctuaties als die van 2003 en van eergisteren de nadering van een tipping-point aan. De versnelling in het smelten van de ijskap is zeer verontrustend omdat het substantieel zal bijdragen aan de wereldwijde stijging van de zeespiegel.

De persconferentie van Kremlin-woordvoerder Dmitri Peslov maakte het gisteren volledig duidelijk: Rusland zal de gastoevoer niet hervatten tenzij het westen de sancties opheft. Sancties, waarvan het regime overigens altijd zei er geen last van te hebben. 'Other reasons that would cause problems with the pumping don’t exist', zei Peskov. Poetin hoopt nu dat de torenhoge energieprijzen en de gierende inflatie zullen leiden tot een energiecrisis en tot snelle verarming en volksopstanden in Europa, die de Unie uiteen zullen drijven. Een beredeneerde gok, want waar kan hij ondertussen zijn gas kwijt? Zijn uitvoer wordt beperkt door gebrekkige logistiek. Er zijn nauwelijks pijpleidingen naar China of elders en spoor- en wegtransport heeft onvoldoende capaciteit. Dus komt het erop aan hoelang, geholpen door massale overheidsteun, de bedrijven en de verwende Europese bevolking standvastig zullen blijven. Armoede en gebrek zijn onvermijdelijk. Hebben we dat voor Oekraïne over? Wie houdt het 't langst vol? Poetin of het westen? Zijn we in staat tot een versnelde energie-transitie? Kracht en eenheid van de EU worden zwaar op de proef gesteld.

Dit bericht wekt geen verbazing. Wel ergernis. CERN overweegt om de LHC, de grootste botsingsmachine voor elementaire deeltjes stil te leggen als de energiecrisis erger wordt. 'Our concern is really grid stability, because we do all we can to prevent a blackout in our region.'

Gisteravond viel er dan eindelijk regen. Eerst trok de zuidenwind enorm aan. De vlaggen van het Lingehavenconcert klapperden wild en er flakkerde kort wat weerlicht, maar er viel niet veel neerslag. Het neerslagtekort steeg naar 318 mm, maar de rest van de week komen er zwaardere buien. Dan zal het wel wat zakken, maar er zijn weken tot maanden met bovengemiddelde neerslag nodig om de huidige tekorten weg te werken. Op dit moment hebben we de op één na droogste zomer ooit gemeten, op 1976 na. Ook vandaag is het een warme zomerdag.

     Eveneens gisteravond keek ik vast eens in mijn UMCU-dossier. Verheugd zag ik dat het radiologieverslag van mijn MRI-prostaat van zaterdag er al opstond. De uitslag was geweldig: van mijn tumor is niets meer te zien! 'In de perifere zone dorsaal links op het onderzoek van 11-10-2021 wordt geen rest of recidief gezien. Ook elders geen suspecte laesies. Geen lymfadenopathie. In het afgebeelde skelet geen ossale laesies.' De prostaat zelf is ook geslonken: 2,8 x 4,2 x 3,4 cm (21 ml). Al;s je dat volume deelt door de PSA van 0,5 ng/l krijg je een PSA-dichtheid van 0,02. Nou, beter kan het niet, zou ik zeggen! De intensieve bestraling met iridium in november vorig jaar heeft gewerkt. Ik ben een geluksvogel.

     Een groot deel van de dag besteed ik aan het verzenden van uitnodigingen voor het 10-jarig bestaan van de Gorcumse Poëzieroute. Email-adressen zoeken, tekst kopiëren en plakken, fröbelen kortom. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 07-09-2022

Het orkaanseizoen in de noordelijke helft van de Atlantische Oceaan lijkt nu - pas over de helft - goed op gang te komen. Orkaan Danielle is als gevolg van het koudere water op de hogere breedten aan het verzwakken, trekt ten noorden van de Azoren naar het oosten en zal na het weekeinde als een zware depressie waarschijnlijk bij de Spaans-Atlantische kust opduiken. Orkaan Earl zou weleens als een zware orkaan - de eerste dit seizoen - over Bermuda kunnen trekken. Ten westen van de Kaapverden is een kern ontstaan met 60% kans op een cyclonische ontwikkeling.

     In de Pacific begon het orkaanseizoen iets eerder. De orkaan Kay bedreigt het Mexicaanse schiereiland California. Reddingswerkers hebben in de Zuid-Koreaanse stad Pohang na een zware orkaan zeven doden aangetroffen in een parkeergarage. Het waren bewoners van de appartementen daarboven die hun auto's in veiligheid wilden brengen. De orkaan heet Hinnamnor en hij trok over het zuidoosten van Zuid-Korea. Pohang werd het zwaarst getroffen. De stad en omgeving zijn tot rampgebied verklaard. Huizen en wegen kwamen onder water te staan. Op meerdere plaatsen ontstonden aardverschuivingen.

Vannacht trok met geknetter en weerlicht in korte tijd een onweer over. Elders in het land zorgden onweersbuien voor meer overlast en inslagen.  In Limburg en Noord-Brabant leidde dat onder andere tot brand en stroomuitval. Toch is het vandaag opnieuw warm en zonnig; de temperatuur kan oplopen tot 25 graden.

     In De Volkskrant noemt Maarten Keulemans de zomer van 2022 in Europa 'een zomer vol extremen'. Hij maakte een reconstructie van drie chaotische, extreme maanden (de heetste zomer ooit gemeten), waarin zich ons nieuwe klimaat aftekent: heet, droog, met af en toe een tornado. De temperaturen waren hoger dan normaal met veel meer natuurbranden dan ooit. Op sommige plaatsen was het 6 graden Celius warmer dan normaal.

Ook de droogte hield langer aan dan normaal. Keulemans praat erover met het KNMI. 'Bezorgd zijn ook KNMI’ers Van den Besselaar en Van der Schrier, die Europa onder hun ogen zien veranderen. Minder verkoelend poolijs in het hoge noorden, minder vochtige zeewind vanaf de Atlantische Oceaan, minder sneeuw en ijs op de bergen en minder doorstroom van hoge- en lagedrukgebieden over het Europese vasteland. Wat je dan overhoudt, is een continent dat ’s zomers ligt te verdorren en te verpieteren in de brandende zon, en ’s winters druilt in de regen.'

Alsof de ellende nog niet groot genoeg is, benoemt de nieuwe Britse PM Liz Truss vandaag een notoire klimaatontkenner, Brexiteer en investeerder in fossiele brandstoffen Jacob Rees-Mogg tot lid van haar kernkabinet en minister voor energie en bedrijfleven.

Vandaag is de verjaardag van mijn kleindochter Nora. We gaan er zaterdag heen. Ze wordt 2. Het is zoals gezegd een redelijk zonnige dag. Anna past in het huis van Nikita & Denzell op achterkleindochter Zaila. Ik zet het verzenden van uitnodigingen voort voor het 10-jarig bestaan van de poëzieroute in Gorcum. Naar het begin van dit kwartaal

Spinnenwebben en geraniums in de Lingehaven (foto: Johannes van Camp)

Donderdag 08-09-2022

Hoelang zou het geleden zijn dat er een dag verstreek zonder dat ik het nieuws volgde? Ik zou het niet weten, ik deed het eigenlijk altijd, ook toen ik nog werkte. Nieuwsfreak van geboorte. Vandaag dus ook, maar ik heb opeens geen zin om erover te schrijven: de inflatie en de energieprijzen, het beschamende debat in de Tweede Kamer over de asielcrisis en het opschorten van gezinshereniging, de opvallende successen van Oekraïne op verschillende fronten, de recordwarme zomer van 2022, de Raad van State die gehakt maakt van de innovatieve veeteelt, de rentestap van de ECB, orkaan Earl die later deze dag Bermuda zal treffen en wat er nog meer geschiedt. Gewoon een keer geen zin in.

     Vannacht onweersbuien en veel regen, het neerslagtekort is wat gezakt naar 305 mm, vandaag is het redelijk zonnig en droog bij 22 graden. Wat doe je als je niet over het nieuws schrijft? Klusjes. Het versturen van uitnodigingen voor het jubileum van de Poëzieroute op 30 september. Sommige voor adressen in de binnenstad breng ik zelf even rond. Als ik de kringloop winkel Woord & Daad op het Melkpad passeer zie ik dat ze bij de ingang net twee leuke, crèmekleurige stoeltjes van leer neerzetten. Dat is toeval: we zoeken al een week of wat op internet naar zulke stoeltjes voor op mijn studeerkamer. De oude, van kunstleer, zijn versleten. Maar wat is dat spul duur? Deze kosten maar 15 euro het stuk en ze zien er prima uit. Waarom niet? 'Ach, zegt de kringloopdame met een knipoog, 'we wilden juist een leuk zitje maken bij de ingang'. Ik koop ze en haal ze later met het autootje op en breng de oude naar de vuilstort. De kringloop wilde ze niet hebben. Leve de circulaire economie!, roepen Anna en ik. Nu moet ik alleen nog een nieuwe relax-leesstoel hebben.

Zelfs ogenschijnlijk simpel nieuws blijkt soms niet onschuldig. We zagen gisteravond in de journaals dat de giftige valse wolfspin komt steeds vaker voorkomt in Nederland. Wel tien keer zo vaak als in 2018. Die kwam tot dusver alleen voor in Zuid-Europa maar door klimaatopwarming... Enfin, je snapt het al. De beet is overigens niet gevaarlijk, ongeveer zoals een wespensteek. Hoewel de haven vol hangt met webben hebben we die spin nog niet gezien.

     Eind van de middag komen Barbara, Nikita en baby Zaila langs. Vanavond komen Wiger & Arina op het eten. Naar het begin van dit kwartaal

Onze persoonlijke pagina bij EnergieDirect. D e hele week al..

Vrijdag 09-09-2022

Er is veel te doen over de hoge prijzen van energie. Netbeheer Nederland, de vereniging van alle elektriciteits- en gasnetbeheerders in ons land, waarschuwde gisteren dat er snel afspraken gemaakt moeten worden 'om massale energieafsluitingen te voorkomen. (...) Ons grootste rampscenario is als we eind deze winter een miljoen huishoudens moeten gaan afsluiten.' De politiek wil dat kost wat kost verhinderen; de ministers Schouten en Jetten praten vanmiddag met de energiebedrijven. 'Mensen moeten gewoon niet in de kou zitten deze winter', zegt Schouten. Er is alle reden om naar je eigen energiegebruik te kijken en het - waar mogelijk - te verlagen.

     Ook wij gebruiken beduidend minder, we doen bijvoorbeeld 's avonds niet meer alle lampen aan, maar ons appartementje is klein, nog geen 90 m2 en goed geïsoleerd. De cv hebben we uiteraard nog niet aan gehad. Iedere maand ontvangen we een maandoverzicht van onze leverancier, waaruit blijkt dat we beduidend minder stroom en gas gebruiken dan een gemiddeld 2-persoonshuishouden. Over de maand augustus 166 kWh stroom versus 211 kWh gemiddeld voor 2 personen en 6 kuup gas versus 13 kuup voor een gemiddeld appartement. Maar een deel van augustus waren we uiteraard nog op de boot. Het is dus beter om eens naar ons gebruik van dit jaar te kijken en het te vergelijken met vorige jaren. Dat kun je inzien op de persoonlijke pagina van onze EnergieDirect, onze leverancier. Tenminste, als je erbij kunt want hun website is bijna permanent overbelast. Ik stuit de hele ochtend op 'je kunt je verbruik tijdelijk niet inzien'. 's Middags kun je niet eens meer inloggen.

     Wij hebben een variabel contract voor groene stroom en gas. Begin dit jaar betaalden we per maand nog een termijnbedrag van 110 euro. Dat hebben we in het vroege voorjaar verhoogd naar 162 euro en later naar 188 euro. Vandaag adviseren ze een verhoging naar 342 euro. Dat advies nemen we over. Via een omweg bij Energiedirect kan ik toch wat berekenen. In 2021 gebruikten we 3190 m3 gas en tot en met augustus 2022 1636 m3. Wat stroom betreft 1017 kWh in 2021 en tot en met augustus 2022 505 m3. Ik kom er nog op terug zodra ik weer kan inloggen. 

Niemand weet wat de energieprijzen gaan doen. Velen verwachten verdere stijging door toenemende schaarste als gevolg van de energieoorlog van Poetin en klimmende inflatie, maar die vrees heeft niet iedereen. In De Volkskrant verwacht columnist Peter de Waard zelfs een daling. We zouden de piek van de inflatie al achter ons hebben. 'Zelfs de gasprijs ligt nu onder de 200 euro per megawattuur, tegen 300 euro begin deze week. Mogelijk verdwijnt het inflatiespook vanzelf, hoewel dat in de cijfers nog niet te zien is.' Hij somt op welke prijzen nu dalen: olie, ijzererts, koper, hout, computerchips, halfgeleiders en de prijs voor de huur van zeecontainers. Ook die van agrarische producten dalen: palmolie, tarwe en de voedingsmiddelenindex van de FAO − de voedsel- en landbouworganisatie van de VN − daalde in augustus voor de vijfde achtereenvolgende maand. Het is een oude wet: 'What goes up, must come down', zegt De Waard. Tja.

     Je vraagt je af of het af zal hangen van de maatregelen die de EU-commissie voorstelt, waaronder een maximumprijs voor Russisch gas. Die kan de inflatie flink terugbrengen. De ministers voor energie praten er vandaag over in Brussel. Unanimiteit is niet gegarandeerd want vooraf liet Hongarije al weten niet naar zo'n pricecap te willen uit vrees dat Poetin meteen alle gasexport naar de EU zal stopzetten. Ook Slowakije is tegen. De afhankelijkheid van gas uit Rusland is voor beide landen groot. Het geheugen is zwak. Ze leefden al een halve eeuw onder de knoet van Moskou.

De wrede rotzooi van ons asielbeleid. In ter Apel moesten 400 mensen slapen in de regen. Tentjes worden afgepakt door 'handhavers', want dan kun je niet zien wat ze aan het doen zijn. Blijf vooral vertellen hoe het de schuld van vluchtelingen is dat onze opvang een puinzooi is. Hoe laag kan ons land nog zakken? Ondertussen wordt eindelijk een 'overlooplokatie' in elkaar gezet in een polder bij zee op vijf kilometer van Zoutkamp. Hier kunnen vijf tot zevenhonderd asielzoekers uit ter Apel tijdelijk terecht.

Kort schijnt de zon vanochtend, maar vanaf half tien vallen er buien en is het afwisselend een uurtje droog. Gerrit Hiemstra waarschuwt op Twitter dat er zwaar weer op komst is. Hij is doorgaans allesbehalve alarmist. 'Vanaf nu tot en met morgenochtend vooral in ZW-Nederland kans op wateroverlast door zware buien. Verwachte hoeveelheden 30-50 mm, lokaal meer. Meeste regen is waarschijnlijk in de regio Den Haag-Gorinchem-Zierikzee. Lokaal kan wateroverlast ontstaan. Straten kunnen blank komen te staan, tunnels kunnen onder lopen, rioolputten kunnen overstromen. Oorzaak: een lagedrukgebied dat heel langzaam over het land naar het oosten trekt. Dit zijn dé situaties die extreem veel regen kunnen veroorzaken.' Hij verwijst naar de waarschuwingen van het KNMI. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 10-09-2022

Oekraïne heeft sinds drie dagen twee offensieven. Het offensief bij Cherson is al maanden op weg en maakt moeizaam voortgang, waarbij vooral belangrijk is dat met behulp van de langeafstand-raketsystemen die de VS levert, zoals de HIMARS, de bruggen over de Dnipro systematisch zwaar beschadigd werden zodat de bevoorrading met voedsel en munitie van de Russische troepen sterk gehinderd wordt. Het verrassende offensief bij de grote stad Charkov maakt veel snellere voortgang. Dat zou volgens analisten komen doordat de Russen hun rijen uitdunden door troepen te verplaatsen naar de aangevallen regio Cherson. Het nieuwe offensief richtte zich allereerst tegen het spoorwegknooppunt Balakliya, een centraal punt in de Russische verdediging ten zuidoosten van Charkov. Oekraïne omsingelde daar het Russische garnizoen, maar stootte daarna direct door. In een razendsnel tempo rukten ze op en erachter werd het front verbreed. De aanval had een duidelijke richting: het nóg belangrijker knooppunt Koepjansk. De herovering ervan kan tamelijk rampzalige gevolgen hebben voor het gehele noordoostelijke leger van de Russen. Binnen drie dagen rukten de aanvallers over 60 kilometers op. Gisteren stonden ze aan de rand van Koepjansk. Zuidwestelijk daarvan pogen ze Izjoem te omsingelen, een ander knooppunt. Daar liggen circa 10.000 man Russische troepen. Vandaag staan op de sociale media niet te controleren berichten als zouden de Russen bezig zijn de stad te verlaten. Een analist schrijft: 'De Russen kampen met een ernstig soldatentekort. Dat klinkt heel vreemd, omdat je bij Rusland altijd denkt aan eindeloze golven met soldaten. Nu dus even niet. Onder andere dit probleem maakt dat RU niet goed kan reageren. Ze hebben geen reserve.'

Even na elf uur vanochtend komt het geverifieerde bericht van de inname van Kroepjansk. Er verschijnen foto's van Oekraïense militairen voor het stadhuis van de stad. Door de snelle aftocht van de Russen veroveren de Oekaïeners veel achtergelaten arsenalen met wapens, munitie en voedselvoorraden. Ze maken ook drommen krijgsgevangenen. In een leger dat zich gedwongen snel moet terugtrekken, kelderen moraal en vechtlust. Na het middaguur komen er meer en meer berichten dat de Russische frontlijn in het oosten in elkaar stort. Niet alleen bij Izjoem en Koepjansk, maar ook op andere plaatsen. Lyman zou heroverd zijn. Volgens onbevestigde berichten zou Oekraïne zelfs het vliegveld van de stad Donetsk hebben heroverd. De frontlijn liep daar al sinds 2014 vlakbij. Je krijgt de indruk dat het maandenlange, trage offensief in het zuiden bij Cherson bedoeld was als afleidingsmanoeuvre, waardoor de Russen ter versterking er veel troepen heen zonden en de andere linies verzwakten. Die vallen nu het Oekraïense leger Moskou verraste. 'Gradually, then sudenly', lees hier het commentaar - de inkt is nog nat - van militair analist Lawrence Freedman.

     Aan het eind van de middag maakt het Russische leger bekend zich te hebben teruggetrokken uit de steden Izjoem en Balaklia. Volgens Moskou gebeurt dat ‘om de inspanningen in de Donetsk-regio op te voeren’. In de grotendeels vernietigde stad Mariopol hangen op veel plaatsen opeens Oekraïense vlaggen. Een actie van het ondergronds verzet.

     Volgens de Amerikaanse CIA loopt de oorlog in Oekraïne uit op 'een totale mislukking' voor Moskou. 'Zo missen veel hightechraketten hun doel, en kampen de Russen, na 198 dagen vechten, met een schreeuwend tekort aan geavanceerde wapens en manschappen. Ook zijn duizenden tanks en pantserwagens vernietigd en lopen de verliezen onder de soldaten elke dag flink op.' Als alle berichten waar zijn, dan is hier een van de meest opvallende en - wie weet - beslissende veldslagen van deze eeuw aan de gang. Hier had ik niet op durven hopen. De CIA veronderstelt dat Poetin echter denkt dat hij alsnog als overwinnaar uit de strijd kan komen. Ook de Russische staatstelevise is onverkort optimistisch: 'How do they hope to defeat a nuclear power?' Een nauwelijks verhuld dreigement.

Aan deze nuchtere tweet van Jelle Brandt Corstius hoef ik helemaal niks toe te voegen: 'Dat een vrouw die doodgaat op de respectabele leeftijd van 96, die toevallig koningin is geweest door geboorte, wat inhoudt dat je zeventig jaar een beetje zwaait en af en toe minzaam lacht, al dagenlang het wereldnieuws beheerst vind ik niet te bevatten.'

Vannacht veel regen en vandaag eveneens veel buien. Zoals voorspeld. In Zeeland is veel wateroverlast. Op sommige plaatsen viel 60 mm regen. Om zeven uur in de ochtend kan ik bij Energiedirect nog steeds niet mijn verbruikcijfers inzien. 's Middags rijden we naar Rommert & Lois voor de verjaardag van Nora (2). Bas is er ook. Ze kreeg een poppenkast waar ze daverend veel plezier mee heeft. Wij geven een triangel en een beeldig wikkelrokje, nog uit Veere. Dat rokje kun je aan twee kanten dragen. Ook leuk, hoor.  Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen mist en daarna een zonnige zondag.

Zondag 11-09-2022

Oorlogen laten zich moeilijk voorspellen. Niemand zag - voorzover ik weet - de plotselinge doorbraken naar Koepjansk en Izjoem aankomen. Oekraïne maakte slim gebruik van de verzwakking van het Russisch leger vanwege de versterkingen die het naar het Chersonfront zond. In sommige commentaren spreekt men al van een kantelpunt, 'een ontwikkeling van historische belang' maar dat geloof ik niet, het is een taktische overwinning maar Moskou is nog lang niet verslagen, dunkt me. Zelenski zegt zelf dat de komende drie maanden bepalend zijn. Rusland trekt zich lokaal terug en moet hergroeperen, Oekraine moet snel meer terreinwinst boeken voordat de sneeuw valt. Anderen denken dat Rusland aanstuurt op een kernramp bij Zaporisha. Gisteren werd ook de laatste kerngenerator stilgelegd. De centrale is nu voor zijn koeling en veiligheid volledig afhankelijk van dieselgeneratoren. In de vlakbij gelegen stad Enerhodar woont het personeel. Door beschietingen is de stroom daar uitgevallen en is het steeds moeilijker om de kerncentrale veilig te laten werken. In Enerhodar werken water- en rioleringssystemen niet meer. Weer anderen vrezen dat Poetin erop aanstuurt om op gigantische schaal mensen in Oekraïne deze winter te laten doodvriezen. In veel gebieden is sowieso al een kapotte infrastructuur. In beide opties zou Poetin een enorme vluchtelingenstroom van naar schatting tien miljoen mensen teweeg willen brengen om Europa te ontwrichten. Daar hoopt iedereen op een zachte winter.

(Naschrift: door het herstellen van een reservekabel werd vanmiddag de stroomtoevoer naar de kerncentrale hersteld.)

Velen denken dat Poetin misschien de oorlog op de grond kan verliezen, maar dat hij de energieoorlog, die hij met het Westen voert, zeker kan winnen. Energiespecialist Thane Gustafson van Georgetown University is het daar niet mee eens. In een interview met Bloomberg zegt hij: 'I don't think Putin is winning the energy war at all. In fact, the very idea that energy is a geopolitical weapon runs counter to the main thrust of Russian energy policy for most of the Putin period.' Hij denkt dat Poetin met de inzet van het energiewapen een irrationele keus maakt. In hoog tempo maakt het Westen zich onafhankelijk van Russisch gas en olie. De keus van Moskou 'goes to the heart of what is so very baffling about Putin's behavior with this invasion. It is incredibly self-destructive from the standpoint of Russian national interest. He has effectively put a bullet through the heart of the Russian gas business in Europe. And by the same token, he has set in motion a process — I mean the sanctions — that is ultimately going to drag down the long-term competitiveness of the Russian oil industry.' Hm, mogelijk is dat zo, ik kan het onmogelijk overzien. Een andere deskundige zegt tegen hetzelfde persbureau dat hij denkt dat de hoge inflatie weer zal afkoelen.

Later vandaag zijn er onbevestigde berichten dat het Oekraïense leger de steden Roebizjne, Severodonetsk en Lysychansk hebben bezet en oprukken in de provincie Loechansk. Dat kan ik haast niet geloven. Niet-bevestigde berichten melden ook dat Oekraïense troepen - parachutisten? - het vliegveld van Donetsk hebben ingenomen en dat de Russen zich terugtrekken. Oekraïne zou nu de buitenwijken van de hoofdstad van het separistenrepubliekje binnen trekken. De leider ervan, Denis Poesjilin, zou enkele uren eerder de stad ontvlucht zijn. Ook ten noorden van Charkov spreekt men nu van een offensief. Oekraïense troepen zouden op 50 kilometer van de Russische grens bij Belgorod zijn, volgens de Oekraïense generaal en oppercommandant Valerii Zaluzhnyi. Tevens zou het leger volgens Zaluzhnyi in het zuiden en oosten van de regio oprukken.

Ondertussen zijn er vandaag deelraadsverkiezingen in de regio Moskou, die tevens zijn 875-jarig bestaan viert. De Moskovieten konden zich zaterdagavond vergapen aan een van de grootste en duurste vuurwerkshows van de afgelopen jaren. Hele volksmassa’s dromden dit weekend samen op pleinen en in parken. President Poetin opende met een druk op de knop een nieuw reuzenrad, dat het hoogste in Europa heet te zijn, maar dat meteen al stilstond omdat het kapot ging. De vorige verkiezingen waren in 2017, dus mocht het volk kritisch zijn over de oorlog, dan zou het zich nu ertegen kunnen uitspreken. Helaas weet vrijwel niemand ervan af, noch van de Russische terugtocht, noch van de verkiezingen zelf. In 2017 was de opkomst al 15 procent, weinigen verwachten dat die ditmaal hoger zal zijn.

Vandaag mooi weer na een mistige ochtend. Ik ga verder met het versuren van uitnodigingen voor het 10-jarig bestaan van de poëzieroute. De grootste omslag is het opzoeken van de adressen. Het komt me voor dat  veel mensen in de huidige tijd liever niet gevonden worden. Enfin, ik ben bijna klaar. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 12-09-2022

Gisteren lukte het me uiteindelijk toch om in te loggen bij EnergieDirect. Daar zie ik veel betere verbruikscijfers dan ik eergisteren becijferde. Een rekenfout, waar een vaste lezeres me op wijst. Zo slecht is het dus niet, maar er is natuurlijk altijd ruimte voor verbetering. Je ziet dat ons variabel contract eens per jaar wijzigt op 9 februari. Daarom zitten we in geld uitgedrukt nu nog vrij goed, maar dat verandert volgend jaar flink. Het termijnbedrag van 342 euro per maand dat men ons dezer dagen adviseerde, anticipeert daarop. Intrigerend is de kolom voor 2022, waar de eerste acht maanden zijn ingevuld. Wat betekent het lege deel daarboven? Is dat de verwachting? Berekend op grond van die eerste acht maanden? Ik vermoed van wel. Daar kunnen we iets aan doen.

Overigens dook de prijs voor een megawattuur gas weer onder de 200 euro. Zulks in afwachting van plannen van de Europese Commissie om de gasprijs te beteugelen. Rond 12.10 uur was de prijs voor een levering van gas in oktober 192 euro per megawattuur. Vrijdag lag de prijs rond de 207 euro. De prijs is nog wel altijd vele malen hoger dan normaal in deze tijd van het jaar.

Oekraïne claimt dat het vandaag opnieuw verschillende dorpen heeft bevrijd tijdens de tegenaanval in Oost-Oekraïne. Het leger zou op sommige plekken zelfs de grens met Rusland hebben bereikt, volgens Oleh Synjehoebov, de gouverneur van de provincie Charkov. Inwoners zijn teruggekeerd naar dorpen die voorheen bij de frontlinie lagen, meldt AP. De Russische terugtrekking uit de regio Charkov verloopt dermate chaotisch dat grote aantallen legervoertuigen en veel munitie werden achtergelaten. Volgens het blog Oryx, waar opensource-onderzoekers de hoeveelheid achtergelaten materieel tellen dat op beeld is gevangen, werden alleen al zondag meer dan honderd tanks ingenomen. Dit zijn alleen de tanks die op beeld zijn vastgelegd. Het Oekraïense ministerie van Defensie noemde Rusland in een tweet al ‘de grootste leverancier van militair materieel voor het Oekraïense leger’.

Vandaag gooien we het roer om. Omdat er vanaf morgen regen verwacht wordt, zeggen we de man af die het onderhoud van de CV-installatie zou komen doen en rijden naar Numansdorp om de buiskap en de grote genua te bergen. Morgen een foto. Aan het begin van de middag liggen ze bij ons beneden in de kelder. Dan rest alleen nog de boodschappen te doen voor de komende drie dagen. Nu flink moe maar wel tevreden. Naar het begin van dit kwartaal

Gisteren haalden we de genua van de boot.

Dinsdag 13-09-2022

De H.J. Schoo-lezing van minister Yesilgöz. 'Verdraagzaamheid is de kern van de rechtstaat'. Woke en wantrouwen zijn een gevaar, zegt ze. Zucht. Een overheid die betrouwbaar is, is ook een kern, een overheid die milieuregels handhaaft, die verdragen naleeft, die het volk beschermd tegen klimaatrampen, die geen informatie achterhoudt. Wat is de kern van de rechtstaat? Het woord zegt het al: het recht en de handhaving ervan. En die dame is dan minister van justitie.

Vanaf dat ik me in ons gasverbruik verdiep zijn de prijzen aan het zakken gegaan. Correlatie is nog geen verklaring. In minder dan drie weken tijd is de gasprijs met maar liefst 45 procent gedaald. Op 26 augustus werd nog een recordprijs van ruim 346 euro per megawattuur bereikt, gisteren was de slotkoers ruim 190 euro.

Oekraïne. Volgens doorgaans betrouwbare bronnen waren er vandaag zware explosies bij de Russische stad Taganrog aan het oostelijk uiteinde van de Zee van Azov, niet ver van Rostov, waar een belangrijke luchtmachtbasis is. Onder meer de meest moderne Russische AWACS-radarvliegtuigen A-100 zijn daar gestationneerd. Nu schijnen er overal secundaire branden en explosies te zijn. Als het bericht klopt, hindert deze aanval de luchtverkenning voor de Russische troepen in Oekraïne sterk. Opmerkelijk is de afstand. Die is met circa 400 kilometer beduidend groter dan het streng beperkte maximumbereik (80 kilometer) van de door de VS geleverde HIMARS-raketten. Zouden de Amerikanen...?

     Bij Izjoem zou de Oekraïne het prestigieuze 1st Guard Army Tankleger hebben vernietigd. Dat zou bij de Russen het grootste verlies zijn van een geïntegreerde aanvalseenheid sinds WO2. Er zouden 10.000 man aan troepen gevangen genomen zijn. Verder zijn er de hele dag al berichten als zouden de Russische troepen op de noordelijke oever van de Dnipro op dit moment onderhandelen over het neerleggen van hun wapens voor een vrije overtocht naar de zuidelijke oever.

Neveneffect. Nu Rusland militair verzwakt is, probeert Azerbeidjan er gebruik van te maken en valt buurland Armenië aan, dat politiek en militair wordt gecontroleerd door Moskou. Azerbeidzjaanse raketten en drones zouden vannacht doelen hebben geraakt tientallen kilometers van de grens in Armenië, en daarbij ook burgerdoelen hebben geraakt. Dit is nog niet onafhankelijk bevestigd.

Covid. datagraver ziet de eerste indicaties voor een nieuwe golf komen in de stijgingen bij de rioolmetingen en de Infectieregistratie.

Opnieuw een aardige dag met zon en wolken. Anna gaat op bezoek bij Tessa die op baby Zaila past. Ik verstuur de laatste uitnodigingen voor het jubuleum van de Poëzieroute en verzamel materiaal voor een voordracht over de geschiedenis van de route. Naar het begin van dit kwartaal

Ligt daar opeens de 'Stoer' van Piet & Ineke in de sluis!

Woensdag 14-09-2022

Rustige ochtend. Buiten regent het, een regen die tot na de middag zal aanhouden. In de tweede havenkom is men bezig om boven het wateroppervlak het grote podium op te bouwen voor het Lingehavenconcert dit weekeinde. Ik lees de nieuwssites als de telefoon gaat. Het zijn Piet & Ineke. 'We liggen voor de sluis en varen zo naar binnen!' We schieten wat kleren aan en spoeden ons naar buiten. Inderdaad schuiven ze juist voorzichtig naar binnen, de fenders weggenomen, want de Stoer is met 4.35 meter nog tien centimeter breder dan onze Dulce. Maar het lukt, en even later dobberen ze in de eerste havenkom. Ze proberen de box aan de overkant, naast die waar Dulce altijd overwintert, maar daar raken ze klem. Dus meren ze af onder het raam van onze woonkamer. Daarna zitten we gezellig aan de koffie bij hen in de kajuit.

In het nieuws zie ik vanmorgen een bericht over een school van FvD, ondergebracht in een clubhuis van de padvinderij in Almere. De krant interviewt een moeder: ‘Ik vind het een fantastisch concept’, zegt de vrouw die zichzelf ‘heel spiritueel’ noemt en voor haar werk ‘Soulmeet Sisterdagen’ en workshops over paardenbewustzijn organiseert. Ze overweegt haar zoon en dochter naar de school te sturen. Arme kinderen. In mijn jeugd was ik jarenlang lid van de padvinderij. Met veel plezier. Moet ik me daar nu voor schamen?

Klimaat. Moet je hier blij mee zijn? De uitstoot van broeikasgassen daalde in heel Nederland in het tweede kwartaal met 9 procent op jaarbasis. Dat is veel. De afname is te danken aan de hoge aardgasprijs, waardoor huishoudens en bedrijven energie gingen besparen. Ook het zonnige en relatief warme voorjaar hielpen mee. Tot zover relatief goed nieuws. De CO2-uitstoot door de Nederlandse elektriciteitssector is in het tweede kwartaal min of meer gelijk gebleven. Hoewel meer stroom werd geproduceerd uit duurzame bronnen ging de potentiële CO2-winst deels verloren doordat kolencentrales harder draaiden en die produceren juist veel CO2.

Na alle regen in de ochtend krijgen we een mooie middag met gefilterd zonlicht en geen zuchtje wind. Anna gaat naar een vriendin en ik heb een werkvergadering van de poëzieroute. We nemen alle aspecten van ons jubileum op de 30ste deze maand door. Vanavond borrel op de 'Stoer' en daarna met zijn vieren uit eten bij Mykonos. Naar het begin van dit kwartaal

In de verte, in de 2e havenkom, bouwt men aan het podium voor het Lingehavenconcert. Op de voorgrond ligt 'Stoer' van Piet & Ineke.

Donderdag 15-09-2022

Gisteren een geweldig leuke avond met Piet & Ineke. Eerst aan boord voor een borrel (foto hier), daarna eten aan het raam bij Mykonos en nog een leuke nazit, weer aan boord. Vandaag na een kop koffie bij ons vertrekken ze weer voor een meeting van een motorbotenclub aan de overkant in Sleeuwijk. We zwaaien ze uit vanaf de sluis. In de ochtend vallen enkele buien, 's middags is het aangenaam met zon en wolken. Vandaag weer het nodige werk voor het jubileum van de Poëzieroute. Behalve nog meer uitnodigingen verstuur ik ook een tiental persberichten. De laatste bevatten door een stommiteit de verkeerde datum dus dat moet ik nog een keer overdoen. Enfin, vanmiddag staat het (goede) bericht op de website van Gorkums Nieuws.

Het einde van de corona-pandemie is in zicht, zei WHO-baas Ghebreyesus deze week. Volgens hem begint corona een normale, beheersbare ziekte te worden, ondanks het feit dat er in 2022 wereldwijd al 1 miljoen mensen overleden aan corona. Maar weg gaan doet corona niet meer, benadrukt de WHO. In zes adviezen raadt de organisatie aan hoe landen moeten omgaan met het virus: streef ernaar om alle risicogroepen volledig te vaccineren, blijf testen en het virus volgen, wees voorbereid op nieuwe oplevingen, leg eventuele maatregelen goed uit. Hm. Ik hoor de WHO-voorman niet over het risico op nieuwe varianten. Bestaat dat niet meer? Omikron en zijn subvarianten zijn nu driekwart jaar dominant. Virologe Marion Koopmans durft niet te garanderen dat het zo blijft. Eén ding is zeker, zodra we een uitnodiging krijgen halen wij terstond onze derde boosterinjectie. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 16-09-2022

Van de week werd de kaart hierboven gepubliceerd. Van alle landen ter wereld loopt ons land en ons volk het grootste risico - 59 procent van onze bevolking! - op een watersnood ten gevolge van de rijzende zeespiegel en andere gevolgen van een snel opwarmend klimaat. Op de tweede en derde plaats staan het dichtbevolkte Bangladesh (58 procent) en Vietnam (46 procent). Veel landen in Azië staan hoog op de lijst. Tegelijk zag ik dat ons land onderaan bungelt in een overzicht van landen waar de bevolking zich zorgen maakt over klimaatverandering.

Het is steeds de vraag in hoeverre extreem weer en overstromingen worden veroorzaakt door klimaatopwarming. De studies daarnaar heten attributiestudies en ze worden vaak verricht in het kader van het internationele netwerk World Weather Attribution (WWA). Juist gisteren verscheen er een attributiestudie onder auspiciën van het WWA van 26 klimaatwetenschappers. Zij concluderen dat de extreme regenval de afgelopen zomer in Pakistan en die catastrofale overstromingen teweegbracht, waarschijnlijk samenhangt met klimaatverandering. Ze baseren dat op klimaatmodellen en weerdata. Die laten zien dat de huidige temperatuurstijging op aarde van 1,2 graden ertoe heeft geleid dat de regenval in de zwaarst getroffen zuidelijke provincies Sindh en Balochistan met 75 procent toenam op de dagen met het hevigste noodweer.

Sinds twee dagen geen gevechten meer tussen Azerbeidjan en Armenië, maar voor hoelang? Steeds meer van die bevroren conflicten aan de periferie van Rusland lijken op te laaien. Leiders denken gebruik te kunnen maken van de zwakheid van Poetins leger, waarvan 60 tot 70 procent in Oekraïne vastzit. Op Twitter circuleren berichten dat Georgische troepen het door de Russen bezette Zuid-Ossetië zouden binnendringen. Ook zouden er grensgevechten zijn uitgebroken tussen de ex-Sovjetrepublieken Kirgizistan en Tadzjikistan.

Nieuwe aanwijzingen voor oorlogsmisdaden. In het deze week bevrijde Izjoem werden massagraven gevonden met honderden lichamen. Meerdere doden hadden een touw om de nek en de handen vastgebonden. Er is een kuil waarin 17 dode Oekraiense militairen lagen. Uit hun verwondingen viel op te maken dat ze werden gemarteld en geëxecuteerd. Een ander deel betrof burgers die waren neergeschoten of omgekomen door raketaanvallen, artillerievuur en mijnen. Volgens Oekraïne gaat het om meer dan 440 lichamen. Ze worden opgegraven en forensisch onderzocht.

Veel fikse buien vandaag, afgewisseld met korte zonnige perioden. Nikita brengt voor oppas Zaila bij ons omdat ze stage loopt in een verloskundige praktijk in Leerdam. Buiten werkt men hard aan de opbouw van kramen en sanitaire voorzieningen voor het Lingehavenconcert. Op het podium zijn repetities aan de gang voor de kindervoorstelling van vanmiddag. Vanavond zijn er twee concerten. In de regen, zo valt te vrezen. Ik verstuur de laatste uitnodigingen voor het jubileum van de Poëzieroute. 's Middags detailleren we de hele gang van zaken uitvoerig in restaurant Metropole in een leuk gesprek met de uitbater Jeroen. We worden het eens over opzet en kosten; hij schenkt ons de zaalhuur. Naar het begin van dit kwartaal

Podium van het Lingehavenconcert gisteravond op een droog moment.

Zaterdag 17-09-2022

De avonduitvoeringen van het Lingehavenconcert 2022, 'Shaffy & Brass', waren bij ons goed te beluisteren. De schaarse toehoorders op het Eind en de Peterbrug moesten er wel de plensbuien voor trotseren. Ook het nafeest voor officials en genodigden in de partytenten bij de sluis leek minder uitbundig dan andere jaren. Vandaag is het weer beter ondanks dat het soms tien minuten of een kwartiertje giet. Het Lingehavenconcert brengt traditioneel licht-klassieke muziek. Daar horen kennelijk ook Willeke Alberti bij en Gorcumse carnavalsiederen door een plaatselijke zanger. In het middagconcert is zelfs iemand die liedjes van Tom Manders ('Dorus') zingt. "Zorg dat je erbij komt, bij de marine' en 'Twee motten' onder andere.  Maar het stoort me niet maar ik zing het niet mee (Anna wel de caravalsliederen), ik ben druk bezig met het ontwikkelen van mijn presentatie over twee weken voor het 10-jarig bestaan van de Poëzieroute. Ik kom wel een paar opmerkelijke zaken te weten. Welke? Daarvoor moet je op 30 september 's middags naar Restaurant Metropole komen.

     Middag. Nog steeds overwegend zonnig. Ik werk verder. Uit de kamer klinkt prettig geroezemoes van ons bezoek: Barbara, Nikita met Zaila, Tessa met haar meisjes. Later komt Esri er ook bij. Naar het begin van dit kwartaal

De illustratie bij het artikel in de Physical Research Letters is fout. Het experiment vond plaats binnen de satelliet. De hamer en het veertje zouden meevliegen met dezelfde snelheid als de satelliet wanneer ze worden losgelaten.

Zondag 18-09-2022

Terwijl de wereld zich gestadig naar de afgrond beweegt blijft mijn belangstelling voor wetenschap vooralsnog ongeknakt. Stel je voor: Simon Stevin laat in 1584 of 1586 in Delft (het is het jaar van de moord op Willem van Oranje) twee loden ballen vallen van de toren van de Nieuwe Kerk. De ene was tien keer zwaarder dan de andere. Hij wilde daarmee een oud idee van Aristoteles weerleggen, namelijk dat zware voorwerpen sneller vallen dan lichte voorwerpen. Als je bij het neerkomen beneden op straat twee ploffen hoorde, dan had de oude Griek gelijk. Maar Stevin hoorde maar één plof, de ballen vielen ondanks het verschil in gewicht even snel. Galilei zou het experiment twintig jaar later hebben herhaald vanaf de scheve toren van Pisa, maar daar bestaat twijfel over. De Italiaan Giovanni Battista Benedetti heeft naar verluid het experiment nét iets eerder uitgevoerd, maar duizend jaar eerder zou de Byzantijnse geleerde John Philoponus in Alexandrië al valproeven met ongelijke gewichten gedaan hebben om het ongelijk van Aristoteles aan te tonen. De valsnelheid hangt dus niet af van de zwaarte van de bol. Je kunt de proef ook doen met een veertje en een kanonskogel, maar dan moet je het wel in vacuüm doen want anders valt het veertje langzamer door wrijving van de moleculen in de lucht. Daar heeft de kogel minder last van.

     Bij de snelheid van bewegen is de massa voor de zwaartekracht niet van belang. Dat staat bekemd als ‘het zwakke equivalentieprincipe’ oftewel 'de universaliteit van de vrije val'. Alleen de uitgangspositie en de snelheid van een lichaam doen ertoe. Het is een belangrijke experimentele basis voor het latere zwaartekrachtonderzoek van fysici als Isaac Newton en Albert Einstein. Maar is dat ook zo als het om superkleine massa's gaat? In de microwerkelijkheid weet je het maar nooit. Het beginsel is onlangs getest in een satelliet met twee voorwerpen er in: eentje van een legering van titanium en de andere van een legering van platina, zodat ze onderling alleen van massa verschillen. Omdat satellieten in hun baan eigenlijk 'om de aarde heen vallen' met een snelheid waarbij het aardoppervlak steeds terugwijkt, vallen die beide legeringen mee. In publicaties in onder meer vakblad Physical Review Letters, zo meldt George van Hal in De Volkskrant, schrijven de onderzoekers woensdag 'dat een eventuele valafwijking tussen de voorwerpen niet groter kan zijn geweest dan één op een biljard (1.000.000.000.000.000). Het is daarmee de meest nauwkeurige bepaling van het zwakke equivalentieprincipe ooit.' We kunnen gerust zijn. Na bijna 440 jaar heeft Simon Stevin nog steeds gelijk.

Een bestuurder van het OLVG in Amsterdam meldt dat zo'n 5 tot 10 procent van alle zorgmedewerkers worden geconfronteerd met loonbeslag, omdat ze hun rekeningen niet kunnen betalen. Hij stelt voor dat specialisten en hogerbetaalden een deel van hun inkomen afstaan om ze te helpen. 'Zorgmedewerkers stonden vanwege corona al onder hoge druk, en nu krijgen ze dit er ook nog eens overheen. Wat je gaat krijgen, is uitval onder het personeel, want geldproblemen zijn ook slecht voor de gezondheid.' Inmiddels heeft de Federatie voor Medisch Specialisten, waar 23.000 specialisten lid van zijn, gezegd het initiatief te steunen. Dat geldt ook voor de VvAA, waarvan zo'n 124.000 artsen en andere medici lid zijn. Een goed initiatief. Ondertussen begon vandaag op het ministerie van Financiën in Den Haag overleg op hoog niveau over de stijgende energieprijzen. Enkele bewindslieden en fractievoorzitters van de coalitiepartijen zijn even na 15.00 uur aan het spoedoverleg begonnen.

     Er is nog een bericht waar je wat vrolijker van wordt: de meeste Nederlanders steunen het asielbeleid (hoe krakkemikkig het ook is). Opvallend in het onderzoek is dat mensen met een asielzoekerscentrum (azc) in de omgeving, positiever zijn dan mensen die daar geen ervaring mee hebben.

Orkaanwaarschuwing. De tropische storm Fiona is voorbij de Benedenwindse Eilanden een orkaan geworden en dreigt uit te groeien tot de zwaarste categorie.

De buien van gisteravond en vannacht worden gevolgd door buien vandaag. Soms hele forse. Het is donker in huis en we houden de verlichting uit. De kachel hoeft niet aan, want koud is het binnen niet. Nog 22,5 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 19-09-2022

Orkaan Fiona kwam gisteren aan land op de zuidoostkust van Puerto Rico en bracht er hevige wind en regen. Op het eiland viel het volledige stroomnetwerk uit. Behalve overstromingen verwachten de autoriteiten aardverschuivingen en modderstromen, evenals 'historische' hoeveelheden regen. Vrijwel exact vijf jaar geleden trok orkaan Maria (categorie 5) over het eiland als de hevigste storm in 90 jaar. Ook toen was er zeer veel schade. In afgelegen gebieden kan meer dan 60 centimeter regen vallen. In de loop van vandaag zal de orkaan over de Dominicaanse republiek trekken en vervolgens over het noorden van Haïti. De verwachting is dat Fiona daarna in noordoostelijke richting verder trekt en boven het warme oceaanwater uitgroeit tot een major hurricane (M, categorie 4 en 5). Bermuda ligt op de route.

     Ondertussen gaat een zware orkaan de komende dagen over Japan trekken. Nanmadol kwam gisteren aan land op het eiland Kyushu. Tien mensen raakten gewond door onder meer rondvliegend glas. De electriciteit viel uit bij zo'n 300.000 huishoudens en straten overstroomden door de vele regen en harde wind, die met een gemiddelde snelheid van 108 kilometer per uur en windstoten tot 162 kilometer per uur. Boven land zwakt de orkaan af en trekt vandaag als tropische storm weg richting het noorden, over het eiland Honshu. Dinsdag komt Nanmadol dan aan bij Tokio.

De Oekraïense opmars in het oosten lijkt wat van zijn momentum te verliezen. Ondertussen neemt Rusland wraak door steeds meer voorzieningen van de civiele infrastructuur te vernietigen met raketten: stuwdammen, treinstations, energiecentrales, winkelcentra, e.d. Afgelopen nacht voerde het land een aanval uit op de kerncentrale Joezjno-Oekrajinsk, meldt de Oekraïense atoomwaakhond Energoatom. Dat is na de centrale bij Zaporisja in grootte de tweede van Oekraïne. Op vrijgegeven beelden is te zien dat vannacht een krachtige explosie op het terrein plaatsvond op slechts 300 meter van de drie kernreactoren. Die bleven in werking. De kerncentrale ligt op 200 kilometer afstand van het front, ten noordwesten van de stad Mykolajiv en op 150 kilometer afstand van de Moldavische grens. Het gevaar is groot dat de Russen met hun ouderwetse, weinig preciese raketten toch een keer een reactor treffen en een kernramp veroorzaken. In de afgelopen week zijn overigens 500 stuks Russisch materieel (waaronder 157 tanks, 5 vliegtuigen en helikopters, en 151 infanterievoertuigen) naar schatting verloren gegaan. De bevestigde verliezen aan Oekraïense zijde zijn vele malen lager.

     Een (in Rusland) bekende popster Alla Poegatsjova veroordeelt op Instagram de oorlog in Oekraïne. Ze schrijft dat 'onze mannen' sterven voor fictieve doelen 'die van ons land een paria maken en het leven van onze burgers bemoeilijken'. Poegatsjova heeft op Instagram ruim 3,4 miljoen volgers. Er kwamen op de eerste dag 80.000 reacties los, de meeste ter ondersteuning. In 1997 kwam ze nog voor Rusland uit op het Songfestival. Maar de zangeres vluchtte dit jaar en schijnt nu in Letland te wonen. Toch denkt Jelle Brandt Corstius dat de kritiek van deze Diva van Rusland 'Poetin harder zal raken dan een al dan niet tactische kernbom'. 

Corona. Vandaag begint de derde ronde van boosterinjecties. We zijn nog niet aan de beurt. Deze week kan iedereen die geboren is in of voor 1942 een afspraak maken voor de herhaalprik. Hoewel de huidige omikronvarianten niet erg ziekmaken, kan vaccinatie - zeker op onze leeftijd - het verschil uitmaken tussen een ziekenhuisopname en thuis uitzieken. We wachten de uitnodiging af. Deskundigen verwachten in  het najaar een opleving van de pandemie. Covid19 is een luchtweginfectie en die nemen altijd toe in de herfst. Het ziet ernaar uit dat de helft van de volwassenen in Nederland geen herhaalprik gaat halen.

Vandaag enige buien en een plagerige wind. Anna past op baby Zaila in het huis van Nikita. Ik begin met het schrijven aan mijn lezing voor 30 september. Ik liep er al een tijd mee rond maar het begin is er nu. Het persbericht werd deze week integraal opgenomen in De Stad Gorinchem. Naar het begin van dit kwartaal

De huidige coronavarianten (bron: De Volkskrant)

Dinsdag 20-09-2022

Daar heb je het al: Covid19 ontsnapt alweer aan het vaccin en nog gemakkelijk ook, kopt De Volkskrant vanmorgen. Wat is er aan de hand? Enkele dagen terug verscheen er in preprint een studie door onderzoeker Xiaoliang Xie van de Universiteit van Beijing en collega’s waarin blijkt dat vaccins en doorgemaakte infecties hun greep op het coronavirus lijken te verliezen. 'Bescherming tegen ernstige corona en ziekenhuisopname biedt ons afweersysteem waarschijnlijk nog wel. Maar de nieuwe cijfers lijken aan te geven dat corona steeds makkelijker leert rond te gaan als vervelende koorts-, snotter- en hoofdpijnziekte, die mensen herhaaldelijk thuis het bed in jaagt. Nieuwe, bijgewerkte boosterprikken en het doormaken van infecties halen domweg steeds minder uit tegen nieuwe varianten', meldt De Volkskrant. Ons afweersysteem reageert langzaam - te langzaam - op nieuwere coronavarianten.

     Xiaolang Sunney Chie staat overigens niet bij de auteurs van het artikel. In elk geval zat de biochemicus al langer op dit spoor, zo blijkt bijvoorbeeld uit dit artikel in Nature van augustus: 'BA.2.12.1, BA.4 and BA.5 escape antibodies elicited by Omicron infection'. Hij is een internationaal gerenommeerde wetenschapper.

Eigenlijk zijn we vooral beschermd tegen eerdere varianten, zoals dat jaarlijks ook bij influenza (griep) het geval is. ‘Tot dusver verdrongen de varianten elkaar volledig. Na alfa kwam delta, na delta werd omikron dominant’, zegt de Nijmeegse microbioloog Mulder. ‘Maar nu zie je een fenomeen dat ik al eerder verwachtte: meerdere varianten naast elkaar, die allemaal ongeveer dezelfde mutaties verwerven en zo onder de vaccins uit kruipen. Dat is best vervelend nieuws. We gaan nooit meer vrij zijn van corona.’ De Chinese onderzoeker Xie schetst een toekomst, waarin we keer op keer ziek thuiszitten met corona, terwijl vaccins en eerdere infecties weinig meer uithalen tegen herbesmetting. Uiteraard zal het wappie-dom luidkeels 'Zie je wel!' gaan roepen. In feite is het helemaal niet echt nieuws dat het virus zo snel weet te muteren dat ons immuunsysteem het niet bij kan houden. Dat weten we allang en het is niets ongewoons. De Chinese studie betekent overigens niet dat kwetsbaren en ouderen nu maar moeten afzien van een boosterprik, vinden experts. Zo kan de booster mogelijk de T-cellen versterken, de verdediging tegen ernstige ziekte, en vooral ziekenhuisopname voorkomen. Enfin, zeer vervelend allemaal, hoewel dus te verwachten en geen ramp. Gewoon je derde herhaalprik nemen! Net als later dit jaar je jaarlijkse griepprik.

Prinsjesdag. De regen is weggetrokken en de zon schijnt tussen de stapelwolken door. Veertig boze boeren wilden vanochtend met groot materieel demonstreren in Den Haag, maar dat mocht niet. In beslag genomen tractoren zijn met opleggers van Defensie afgevoerd. Kèrrolain van BBB verschijnt in carnavalskostuum. Een aantal boeren weet de afzetting te omzeilen en parkeren vier tractoren op de Benoordenhoutseweg. Later staan ze te joelen bij de rijtoer van de Glazen Koets en tijdens de balkonscène. Geweldig, maar niet heus. In De Volkskrant schrijft hoogleraar Jan Douwe van der Ploeg van de Wageningse landbouwuniversiteit in een helder opiniestuk dat het stikstofvraagstuk oplosbaar is  maar dat een deel van de boeren het probleem helemaal niet wíl oplossen. 'De aanscherping van het stikstofbeleid is niet, zoals militante boeren stellen, een abrupte overval die geen tijd voor aanpassingen biedt. Er wordt al dertig jaar aan gesleuteld. Het stikstofbeleid stelt boeren evenmin voor onmogelijke opgaven. Het is oplosbaar. Dat is volop aangetoond. Het punt is evenwel dat een deel van de boeren het stikstofvraagstuk helemaal niet wíl oplossen.'

Met behulp van de cijfers over de energiehulp uit de Miljoenennota reken ik snel uit wat het voor ons in 2022 zou betekenen, uitgaande van een gastarief van 1,50 euro/m3 en voor electra 0.70 euro/kWh voor de eerste 2400 kWh en (aangenomen) 2.00 euro/kWh daarboven. In feite maakt het kabinet gas extra goedkoop ten koste van stroom. Ik gebruik de reeds bekende cijfers over 2022 tot 1 september en voor de laatste vier maanden die van 2021. Dan hebben we geen probleem. Voor gas kom ik op 970 m3 en voor stroom op 2437 kWh. Daarvoor zouden we in 2022 in totaal 2.724 euro moeten betalen. Dat is 227 euro per maand. Geruststellend, temeer waar we behoorlijk veel zuiniger met electriciteit zijn. Uiteraard moet het niet een erg koud najaar worden c.q. een hele koude winter. Ons voorschotbedrag van 342 euro/maand zou omlaag kunnen, maar ik houd het nog even zo.

Het schijnt dat Poetin vanavond de natie toe gaat spreken. Dat zou de formele annexatie van de Oekraïense provincies Loehansk en Donetsk en de regio Cherson kunnen betekenen, maar velen vrezen dat hij volledige troepenmobilsatie en een oorlogseconomie gaat afkondigen. Want op de huidige manier komt Poetin niet verder met zijn oorlog. Gaat de Russische beer echt los? Dat zou een enorme stap verder in de escalatiespiraal zijn.

Dag van zon en wolken. Ik schrijf de helft van mijn lezing voor 30 september en fotografeer een aantal locaties in de poëzieroute voor de plaatjes erbij. Leuk werk. Morgen zetten we de boot op de kant in Numansdorp en ruimen alle lijnen aan dek op. Donderdag verder met die lezing. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 21-09-2022

Deze dag staat geheel in het teken van onze Dulce. Die gaat de wal op. We treffen het met het weer: zonnig en zacht. Een overgeschoten zomerdag. Om half elf zijn we in de haven om ons vertrek te melden. De rekening van de ligdagen zullen ze mailen. Anna verruilt de natte handdoeken bij de drie lekkages door droge. Ik zet de wieken van het windmolentje vast met een tie-rip en zet de afsluiter voor het koelwater van de motor open. Het is te zien dat de werf de motorbeurt deed want er staat een plas olie onder. Slordig werk.  Enfin, dat ruimen we later wel op. We kruien de dinghy van het voordek naar de auto; die brengt de komende winter in onze kelder door. We koppelen de walstroom af en varen achteruit naar de bunkersteiger om de tanks af te toppen. Dat voorkomt condenswater in de brandstof. Er gaat 186 liter in, dat is ons gebruik vanaf de laatste tankbeurt. Die was in Middelburg. We hebben dit seizoen maar één keer brandstof ingenomen. Dan varen we het kraangat in. Wolter-Jan, die we nog kennen van vroeger, hijst ons omhoog. Ik spring nog snel van boord om de foto hierboven te maken en vergeet daardoor de motor uit te zetten. Gelukkig ziet W-J dat; Anna zet snel het contact uit. De scheepshuid heeft minder aangroei dan verwacht na anderhalf jaar in het water. Ook de anodes zijn redelijk intact. De achterkant van de kiel is kaal tot op het staal. Dat moet snel een coating krijgen want anders zit hij in het voorjaar vol roest.

     Na het afspuiten krijgt Dulce zijn vaste plek naast de tweemaster met de mooie Teutoonse naam Drachenmond. Ooit een prachtig schip, nu een opknapproject van jaren. Anna bergt de grote Egyptische fenderballen en ander gerei onder in de kajuit en ze haalt de hoezen van de overige stootwillen om mee naar huis te nemen. Daarna zijn we nog anderhalf uur bezig met het opbergen van alle touwen en lijnen onder de grootzeilhuik. Ook de lazyjacks stoppen we daar weg. De rest van het touwwerk nemen we mee naar huis om te wassen. Het is bijna drie uur en we zijn knap moe. Voor de files zijn we thuis, ruimen het autootje uit en stouwen de dinghy bij de grote genua in de kelder. Oef! 

Vandaar weinig aandacht voor het nieuws. Orkaan Fiona versterkt zich op weg naar Bermuda, eerst als een categorie 3 en nu richting categorie 4 orkaan. Boven het midden van het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan ontwikkelt zich een nieuwe tropische storm: Gaston.

De toespraak van Poetin tot zijn volk was gisteravond om onbekende redenen uitgesteld naar vanochtend. Zoals gevreesd kondigt hij een mobilisatie aan, een gedeeltelijke. Die gaat meteen vandaag in. Allereerst voor degenen die in militaire dienst zijn geweest en bepaalde militaire specialismes en ervaring hebben. De Russische minister van Defensie zegt dat het gaat om 300.000 reservisten, ongeveer 1 procent van alle mensen die in aanmerking komen. De president zegt dat hij zich 'gedwongen' voelt door het westen. Hij beperkt wel zijn doelen tot het 'bevrijden van de Donbas'. Ook dreigt hij met 'zijn enorme arsenaal' aan wapens. Met de mobilisatie erkent Poetin in wezen dat zijn leger uitgeput en vastgelopen is en dat versterking onontkoombaar is. Analist Mick Ryan spreekt een waar woord als hij zegt: 'The speech from Putin today is a careful balancing act of a leader under pressure, who is trying to: 1. please hardliners and Russian milbloggers; 2. not displease the general populace; 3. appease the military; 4. give the impression he is not losing a war.'

     Er bestaan verdenkingen op een gekunstelde constructie rond de spoedreferenda in vier Oekraïense provincies, behalve de separatisten-republiekjes ook de regio's Zaporisja en Cherson. De gedachte is dat als die zich door vervalste plebiscieten aansluiten bij Rusland, de (succesvolle) Oekraïense aanvallen gezien kunnen worden als aanvallen op Rusland zelf. Misschien, Poetin heeft vaker van die pseudo-democratische stunts uitgehaald, onder andere in De Krim en in de 'volksrepubliekjes'. Me dunkt dat hij dat niet nodig heeft, maar wie zal het zeggen?

     De 300.000 reservisten kunnen niet onmiddellijk worden ingezet. Analisten denken dat de mobilisatie en de nep-referenda een escalatie inhouden die het Westen niet kan negeren. Mart de Kruif ziet het als een 'escalatie waar we niet omheen kunnen', ook voor de buurlanden van Oekraïne. 'De Baltische staten zullen zich bedreigd voelen en daar moet de NAVO op reageren. Het kan niet anders dan dat het Westen nog meer bij het conflict betrokken wordt.' Hoe dan? Dat zegt De Kruif niet. Moet het Westen vliegtuigen en raketten met groter bereik leveren? Moet het een grotere troepenmacht in de Baltische staten legeren? Veel Russen vluchten ondertussen naar het buitenland om onder de mobilsatie uit te komen. Op sociale media gaan geruchten rond dat er bij de grens van Finland een kilometerslange rij staat van Russen die aan de mobilisatie willen ontkomen, maar die berichten zijn nog niet bevestigd. We zijn in elk geval weer een sport gestegen op de escalatieladder. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 23-09-2022

Orkaan Fiona is een naar exemplaar. Eergisteren groeide zij uit tot een categorie 4 orkaan boven het warme oceaanwater (29 tot 30 graden). Hij trekt nu op 150 kilometer noordwest langs Bermuda. Zijn omvang is 550 kilometer vanaf de kern, die dieptes heeft tot 922 mb. Later op de dag zakt die nog verder naar een haast ondenkbare 914 mb. Er worden windsnelheden gemeten van 140 knopen (260 km/uur) Na Bermuda  trekt Fiona als een rare, extopische orkaan verder naar het noorden richting Canada. Volgens de laatste Europe Wave modellen zal de orkaan op de oceaan golven van recordhoogte veroorzaken van bijna 28 meter hoog en daarmee Nova Scotia, Prins Edwardeiland en Newfoundland treffen.

     De tropische storm Gaston in het centrum van de noordelijke Atlantic koerst naar het oosten en zal op de westelijke en centrale eilanden van de Azoren veel regen en wind brengen. Boven de centrale Caribische Zee vormt zich een tropische depressie (nummer 11) die verder kan uitgroeien tot orkaankracht voordat hij Cuba en Florida bereikt. Dat zou komende dinsdag de lancering van de Amerikaanse maanraket Artemis 1 in gevaar kunnen brengen.

Het is de tweede dag van de 'partiële' mobilisatie in Rusland. Volgens Novaja Gazeta worden veel meer mannen opgeroepen dan 300.000. In het decreet van Poetin zou een geheime paragraaf ziten. Volgens een anonieme bron uit presidentiële kringen staat daarin dat er tot een miljoen Russen gerekruteerd mogen worden. Het verloopt chaotisch. De Britse krant The Guardian rapporteert bijvoorbeeld dat dorpshoofden in afgelegen gebieden simpelweg tientallen rekruten moeten vinden, de manier waarop doet er niet toe. Een 63-jarige man met ouderdomssuiker en een slechte hersendoorbloeding werd opgeroepen en zonder verder medisch onderzoek geaccepteerd voor het front. Het voornaamste doelwit van de mobilisering zouden etnische minderheden zijn. Worden die ook meteen uitgedund. De mensen in de straat zijn somber en gelaten. Wat moet je straks met een leger waarvan een groot deel niet wil vechten? De nep-referenda die Rusland organiseert om veroverde delen van Oekraïne in te lijven zijn nu ook begonnen in de Donetsk- en Loehanskregio’s. Eerder vanochtend is al bevestigd dat in Zaporizja en Cherson ‘gestemd’ wordt. 

Buitenlandcommentator Nikolas Busse van de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung formuleert het dilemma van het Westen heel goed. ‘Tot dusver heeft het Westen, vooral Washington, er alles aan gedaan om te voorkomen dat de Oekraïners Russisch grondgebied zouden aanvallen. Dat was een cruciaal criterium bij de wapenleveringen. Door de grens te verleggen, plaatst Poetin het Westen voor een moeilijke keuze: als het vasthoudt aan zijn huidige beleid, zou dat neerkomen op het accepteren van de terreinwinst van Rusland. Als dit beleid wordt verlaten, kan een niveau van escalatie worden bereikt dat men had gehoopt te vermijden.‘ Volgens hem zijn er nu drie opties voor het Westen. (1) Toegeven en ophouden met wapenleveranties. (2) De Oekraïense president Zelenski vragen te gaan onderhandelen met Moskou. Of (3) doorgaan met die wapenleveranties, maar dan met een groot risico op een kernwapenoorlog. 'Het Westen zal voor dat laatste kiezen'.

     In Trouw schrijft Rob de Wijk vandaag: 'Poetins taktiek brengt de inzet van kernwapens angstaanjagend dichtbij. Omdat hij met de rug tegen de muur staat, moest hij zijn enige en belangrijkste troef, het kernwapen, wel op tafel leggen.'

     Klein nieuws: De voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi, die meedoet aan de verkiezingen van aanstaande zondag in één blok met de neofascisten van Meloni, steunt zijn vriend Poetin. Volgens persbureau Reuters zei Berlusconi dat ‘Poetin werd gepusht door het Russische volk, zijn partij en zijn ministers om deze ‘speciale operatie’ te beginnen’.

Vanochtend is de oostelijke hemel tijdelijk rood gekleurd. Regen op komst? Maar het blijft droog tot in de avond. Dat is goed voor de Botenbeurs, waar veel mensen op af komen. Onder ons raam ligt een prachtig, stalen motorjacht. Vraagprijs 240.000 euro. Het trekt veel bekijks maar niet van ons. Te duur en we hebben ook geen zin om voor die laatste jaren nog aan een ander schip te beginnen. Om negen uur staat onze verwarmingsmonteur voor de deur voor de jaarlijkse beurt van onze CV-ketel. Alles is in orde. De CV is trouwens nog niet aan geweest. De warmte van de laatste tijd hangt nog steeds in huis.

     Ik vul op onderdelen mijn lezing voor 30 september aan. In de bus ligt een brief van de overheid; mijn uitnodiging voor de herhaalprik. Online blijkt dat ik vanmiddag nog terecht kan en wel om 15.45 uur in de hal van Piratenland, een kinderspeelparadijs in West. We zijn er wel eens met Thijs en ook met de meisjes van Tessa geweest. Ik fiets erheen. Het is niet druk en er heerst een ontspannen sfeer. Alle speel- en klimtoestellen zijn aan de kant geschoven. Een jongen, een medewerker, vraagt waar ik mijn petje vandaan heb. Hij vindt het leuk. Nou, bij Jos van Dijck in de Bakkerstraat in Utrecht, zeg ik. Hij zal er achterheen. Ik krijg een injectie met Moderna. Geregeld. Ik fiets terug. Om vijf uur begint het te regenen. Naar het begin van dit klwartaal

Zaterdag 24-09-2022

Het was een slechte nacht vanwege mijn linkerarm, die gevoelig is na de boosterinjectie van gisteren. Deze zaterdag wordt een troosteloze, kletsnatte dag. Een woud van paraplu's trekt langs de kramen en langs de bootjes die in de verkoop liggen op de Botenbeurs. Kromgebogen onder hun regenschermen sjokken mensen langs de kramen met scheepsbenodigheden en de eetkarretjes. Vanmorgen werd in allerlei een podium opgebouwd op de Kriekenmarkt waar een blaasorkest treurige deuntjes blaast. Athans, waar ik treurig van wordt. Ik maak mijn lezing voor 30 september af met een motto voor onze Poëzieroute: een eerste regel van een bekend gedicht van Jacques Bloem: 'Is dit genoeg, een stuk of wat gedichten'. Wij vinden van wel. De hele dag dreint de regen over de stad, soms licht, soms zwaarder. Niks aan.

     De herfsten worden in ons land in het westen natter en in het oosten droger door klimaatverandering. Door de nog steeds hoge temperatuur van het zeewater is er in de kustprovincies meer vocht in de lucht. Ik geloof dat ik dat vorig jaar ook al meldde. Doordat de zee in het najaar tegenwoordig warmer is, verdampt er meer vocht uit de zee. Hierdoor ontstaan grotere en zwaardere buienwolken. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 25-09-2022

Rare tegenstelling. Terwijl de mensheid er alles aan doet om zichzelf te vernietigen met catastrofale klimaatverandering en een dreigende kernoorlog, spannen anderen zich in om een heel andere potentiële ramp te voorkomen: de inslag van een planetoïde. Het is een menselijke tegenstrijdigheid, een inconsequentheid die ons nog eens zal opbreken. De Amerikanen proberen in de nacht van maandag op dinsdag met de ruimtesonde Dart de grote ruimterots Dimorphos uit zijn baan om een nog groter hemellichaam (Didymos) te schieten. Daar vormt hij op circa 6 miljoen kilometer van de aarde een binair systeem mee. Na een ingewikkelde manoeuvre zal de sonde met een snelheid van 22.000 kilometer per uur op Dimorphos inslaan en de planetoïde slechts 1 procent uit zijn baan slaan. Die is zelf 160 meter lang (Didymos is 780 meter) en door de inslag van Dart zal hij iets dichter om zijn tweelingbroer draaien. Dart is zelf een kubusvormige ruimtesonde van ongeveer twee bij twee bij twee meter en een massa van 610 kilogram. Hierboven zie je een helder schema van de missie. Ter vergelijking: de planetoïde die 65 miljoen jaar geleden op het Mexicaanse schiereiland Yucatan insloeg en onder meer het uitsterven van de dinosaurussen veroorzaakte, was 10 tot 15 kilometer groot. In 2013 sloeg er een ruimterots in bij de Siberische stad Tsjejabinsk; die was circa 17 meter groot. Hij veroorzaakte een honderdtal gewonden en veel schade. Een inslag van een planetoïde van het formaat van Dimporhos (10 x zo groot) kan dus een grote ramp veroorzaken.

     De Dart-missie moet dus laten zien dat we daadwerkelijk een ruimtelichaam uit zijn baan kunnen brengen. De hoop is dat de klap voldoende zal zijn om een planetoïde, die de aarde zal treffen, uit zijn fatale koers te slaan. Pas in 2024 zal de ruimtesonde Hera, die dan naar het tweelingsysteempje vliegt, kunnen vaststellen hoe groot de inslagkrater op Dimorphos is en kunnen we mede daaruit becijferen hoe succesvol de Dart-missie was.

     Momenteel is van ongeveer 40 procent van de ruimtelichamen in onze omgeving de locatie vastgesteld. Geen ervan ligt op ramkoers naar de aarde. Men zoekt verder, maar wat voor een onvergelijkbare dwaasheid zou het zijn om, na te zijn ontsnapt aan verwoesting door de inslag van een ruimterotsblok, alsnog om te komen door een klimaatcalamiteit.

De huidige rampen. Een verbijsterend videofilmpje op Twitter toont hoe de orkaan Fiona, inmiddels afgezwakt tot een zware storm, de kust treft van Newfoundland. Je ziet hoe de hoge golven hele huizen van hun fundamenten slaan. Tientallen huizen spoelen in zee. Honderduizenden mensen zitten zonder stroom. In de Caribische Zee buigt de tropische storm Ian zich naar het noorden en voor de landfall in Cuba tot een zware orkaan uitgroeien. De lancering van de maanraket Artemis 1 in komende vrijdag Florida is er door uitgesteldm, mogelijk tot november. In de Pacific, bij de Philippijnen onderging de tyfoon Noru in slechts 24 uur een ongekend explosieve uitgroei tot een categorie 5 supertyfoon, die vannacht 80 kilometer noordoost van Manilla aan land zal komen met windsterkten van meer dan 250 km/uur. De steden in dat gebied worden ontruimd.

Na de snelle veroveringen bij Charkov lijkt Oekraïne nu te worden teruggeslagen door een Russische tegenaanval bij Koepiansk en ook bij Bahmoet. Daarentegen zijn er meerdere updates van Oekraïense doorbraken bij Izjoem, Lyman en Kreminna in de regio Loehansk.

     Sergej Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, beloofde vandaag bij de Algemene Vergadering van de VN dat de door Rusland geannexeerde gebieden van Oekraïne kunnen rekenen op 'volledige bescherming’ uit Moskou. Hij noemde daarbij specifiek de Russische doctrine over het gebruik van kernwapens. Russische soldaten dwingen de bevolking om te stemmen; niemand mag de bezette gebieden verlaten gedurende het referendum. VN-chef António Guterres noemde de annexatie van de regio's Loehansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja een schending van de internationale rechtsorde.

Wat een tegenstelling met gisteren! We hebben een fraaie, zonnige herfstdag. De bootjes verdwijnen grotendeels, verkocht of niet verkocht, uit de haven. Anna gaat met Tessa en de meisjes naar de kinderboerderij in het Gijs van Andelpark naast het ziekenhuis. Overigens begint het na vier uur weer te regenen. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 26-09-2022

Guur weer, wind en regen. Dan moet ik altijd aan Achterberg denken. We krijgen een week van neerslag en kou. De restanten van de ongewoon hoog naar het noorden doorgedrongen orkaan Fiona stuwen koude arctische lucht naar West-Europa. Toch dreigt er een watertekort in ons land, over enkele jaren al. Daarvoor waarschuwen tien waterbedrijven. Door droogte, verzilting en een steeds grotere vraag naar water omdat de economie meer groeit en er alsmaar huizen bij komen. De oplossing? neoliberalen zeggen dat de economie moet blijven groeien - dus er moeten meer mensen bijkomen. Migranten bijvoorbeeld, die zijn ook nodig om de vergrijzende boomers te verplegen en te vervangen. Socialisten zeggen dat er meer huizen moeten worden gebouwd, maar er zijn te weinig bouwvakkers. Dus er moeten meer migranten komen; die kunnen er tevens in wonen en onze stervende generatie verzorgen. Milieuactivisten zeggen dat we de economische groei juist moeten stoppen en socio's willen toch meer migranten opnemen. Techneuten zeggen dat we langs de kust enorme ontziltingsinstallaties moeten bouwen, maar die gebruiken veel teveel energie zeggen economen. Daar zijn klimaatdrammers weer tegen, het mag niet met fossiele energie en moet met windmolens in de duinen. Daar zijn natuurliefhebbers en bewoners van villadorpen weer tegen, de molens moeten in zee staan. Nee, zeggen de vissers en de zeilers, maar daar luistert niemand naar. De politici tenslotte doen niks, drinkwater wordt onvermijdelijk schaars en onbetaalbaar. Van Thierry Baudet mogen we geen water uit het buitenland invoeren, behalve uit Rusland. Kèrrolain van BBB zegt in Op1 dat ze water voor de boeren wil reserveren. De les: zorg er in de nabije toekomst voor dat je bad altijd vol is en spoel je toilet door met emmers water uit sloten en grachten of uit de Lingehaven.

Tyfoon Noru nam in sterkte af tot een orkaan van de derde categorie en kwam gisteren aan land in de Philipijnen met windsnelheden tot 185 kilometer per uur, met uitschieters tot 240 kilometer per uur. De orkaan verloor nog meer kracht toen hij aan land kwam maar heeft desondanks aanzienlijke schade aangericht. Tot dusver werden vijf doden geteld. Zo'n 2,5 miljoen mensen zitten door windstoten, regen en overstromingen zonder stroom in de provincies Nueva Ecija en Aurora op het grote eiland Luzon, waar ongeveer de helft van de 110 miljoen Filipino's wonen. Het eiland is goed voor ruim twee derde van de totale economie.

Het blok van ultrarechtse, neofascistische en populistische partijen van mevrouw Meloni heeft in Italië de verkiezingen gewonnen. 'De Italianen hebben een duidelijke boodschap afgegeven', jubelt ze, maar meer dan een derde van de kiezers heeft niet eens gestemd. Voor 2008 stemde nog 80 procent van de Italianen. Meloni heeft de facto dus een minderheid achter zich en die kozen als echte latino's een grietje dat er leuk uitziet en dat de rauwe fascist Salvini en de volslagen corrupte opa Berlusconi achter zich aansleept. Die drie zijn het nergens over eens.

     In het VK zien we wat een rechts-conservatieve regering teweeg kan brengen. Het pond raakte vanmorgen in vrije val door de tussenbegroting die de nieuwe regering onder Liz Truss vorige week vrijdag uitbracht. Die behelst een belastingverlaging van 50 miljard pond voor de hoge inkomens, in het onbewezen geloof dat hun rijkdom de economie zodanig aan de gang brengt dat ook de lagerbetaalden profiteren. De  zogenaamde ‘trickle-down’-filosofie uit de jaren tachtig. Anders dan gebruikelijk financiert de Britse regering dit niet door bezuinigingen op overheidsuitgaven of overschotten op de betalingsbalans, maar door geld te lenen. Verder wordt de import duurder en de export goedkoper. De markt heeft er dus weinig vertrouwen in en vreest hogere rentes, stijgende prijzen en inflatie. Dan ebt het voordeel snel weg en leidt tot verdere verzwakking van de Britse economie en toenemende armoede onder de bevolking. Je mag blij zijn dat de Britten niet meer in de EU zitten. Naar het begin van dit kwartaal

Eén van de weermodellen die een strenge winter 2022/2023 voorspellen, zowel in de VS als bij ons (afbeelding uit besproken artikel)

Dinsdag 27-09-2022

Kijk eens aan, er is er alweer één. Ieder jaar zijn ze er, 'weervoorspellers' die een strenge winter aankondigen. Als je dat ieder jaar blijft volhouden, krijg je zeker een keer gelijk. Tot voor kort deed Piet Paulusma dat, maar die is overleden. Nu zijn er volgens de mij onbekende website Nieuwspubliek.nl 'een aantal wetenschappers' die voorspellen dat de winter van 2022/2023 'de koudste winter in 100 jaar zal worden'. 'Verschillende bronnen laten weten dat het echt heel koud kan gaan worden. De Wetenschappers van NASA hebben deze voorspelling bevestigd, en geven aan dat we de komende jaren te maken zullen krijgen met dalende temperaturen door een minder actieve zon.' Het bericht staat ook bij de luchtige website Dagelijkse Feitjes en zo zijn er meer. Van NASA? En de zon? Die is zojuist méér actief geworden in de 25e cyclus van zonnevlekken, die 11 jaar lang juist méér warmte naar de aarde zal sturen.

     Maar hoe komen de redacteuren van Nieuwspubliek.nl bij een voorspelling van NASA? Wat zoeken levert iets op. De komende winter is de derde die onder invloed staat van de aanhoudende La Niña in de Pacific. Dat is de koude fase van het fenomeen dat El Niño Southern Oscillation (ENSO) heet en dat de temperaturen overal in de wereld beïnvloedt. De warme fase kennen we als El Niño. Ik tref een interessant, lang én wetenschappelijk artikel op de serieuze website Severeweather.eu met de titel 'Winter forecast 2022/2023'. Aan de hand van een ingewikkeld ENSO-model verwacht auteur Andrej Flis dat 'The La Nina conditions will prevail over the Fall and Winter. But a weakening of the La Nina is expected for early next year, with an El Niño possible later in the year.' Op een ingewikkelde manier beïnvloedt de verzwakkende La Niña de ligging van de straalstroom en de Polar Vortex. Flis hanteert daarbij inderdaad gegevens van NASA/NOAA en in zijn becijferingen betrekt hij tevens een ander complex systeem, de Indian Ocean Dipole (IOD). De modellen verwachten dit najaar een zeer koude, negatieve IOD-fase in het westen van de Indische Oceaan. Zoiets bestaat vaak samen met een koude ENSO. Flis gebruikt drie weermodellen: het bekende ECMWF uit Europa, het Amerikaanse CFSv2 en een Canadees model.

     De hele redering en de hantering van de diverse modellen zijn voor mij niet te volgen. Tenslotte monden ze uit in de voorspelling van warme (!) winters in de VS en Europa voor 2022/2023. Introductie van prognoses van de polar vortex leiden vervolgens tot de mogelijkheid van juist strenge winters in het komend halfjaar. Flis weet het uiteindelijk ook niet, twijfelt en belooft aan het slot dat hij ons op de hoogte zal houden. Nieuwspubliek en Dagelijkse Feitjes moeten dat ook maar doen voordat ze iets over een strenge winter schrijven.

Het verzet tegen de mobilisatie neemt in Rusland dagelijks toe, vooral in de afgelegen gebieden. 'Dit is niet onze oorlog!'. Gisteren was er een rake tweet van Bob Deen: 'De hele mobilisatie is een fout, en het Kremlin gaat er op den duur nog spijt van krijgen. Vele vluchtelingen, ontwrichting binnenlandse economie & demografie, interne instabiliteit en etnische spanningen die inzet leger/ordetroepen vereisen... en slechts beperkt nut op slagveld.'

De Dart-missie is geslaagd. Vannacht om precies 01.14 uur NL-tijd sloeg de ruimtesonde neer op het oppervlak van de ruimterots Dimorphos. Over twee jaar gaat de ruimtesonde Hera kijken wat het effect was op de baan van de planetoïde.

De oorlogsvoering van Poetin is even veelzijdig als geniepig. Nu is er ineens sprake van sabotage van drie gasleidingen door de Oostzee, waaronder Nordstream 1 en 2. Gas lekt uit enige grote lekken nabij het Deense eiland Bornholm. Ze veroorzaken aanzienlijke bubbels in zee met een diameter van honderden meters, zegt het Deense energieagentschap. Schepen mogen niet in een straal van vijf zeemijl (9,3 kilometer) rondom het lek varen wegens gevaar op een gasexplosie. je zult daar met je zeiljacht varen, zoals wij deden in de zomer van 2004!

     Ondanks dat er geen gas meer door de leidingen wordt geleverd, zit het er nog wel in. Het lekken kan weken duren. Uiteraard ontkent Moskou. Alleen speciale eenheden of marineduikers zouden dergelijke lekkages kunnen maken. Daardoor kan het eigenlijk alleen maar gaan om een actie door een staat, aldus Duitse bronnen.

Het is een koude dag, maar de warmte hangt nog steeds in huis, de kachel hoeft niet aan. Het regent overvloedig; pas halverwege de middag wordt het een beetje helderder en droog. Voor even, waarschijnlijk. Ik geniet van twee dingen: de herinneringen van Vladimir Nabokov ('Speak, memory', 1951) en het spiksplinternieuwe Vioolconcert van de jonge en zeer getalenteerde Amsterdamse componiste Mathilde Wantenaar (geb. 1993). Naar het begin van dit kwartaal

het onbekende gedicht van de Poëzieroute op de binnenplaats van de vroegere woning van Rijk & Joke aan de Havendijk.

Woensdag 28-09-2022

Na dagen van regen is het vanochtend droog. Een schuchtere zon rijst allengs op boven de huizen aan de Kriekenmarkt. Hij staat flink lager en verschuilt zich als snel weer achter de nog dichte bladerkroon van de grote es. Wie treedt tegenwoordig nog met plezier een nieuwe ochtend tegemoet? De verwoesting van de gaspijplijnen Nordstream 1 en 2 bij Bornholm en de scherpe stijging van de gasprijzen onmiddellijk erna, stellen de verhoudingen in Europa verder op scherp en brengen de oorlog weer een stap dichterbij. Volgens de Duitse veiligheidsdiensten is Nordstream 1 onherstelbaar beschadigd, tenzij ze snel worden gerepareerd. Als dat niet gebeurt, zullen ze door het binnenstromende zoute water al gauw gaan roesten. Een van de twee leidingen van Nordstream 2 is nog wel te gebruiken, maar dat gaat niet gebeuren. Het Kremlin ontkent met klem dat het iets te maken heeft met de sabotage. Niemand gelooft dat. De strategie van Poetin is volkomen duidelijk: Europa verzwakken en pogen te manipuleren door te dreigen met de volledige afsluiting van Russisch gas.

     De woordvoerder Dmitri Peskov noemt de beschuldigingen aan het adres van Rusland ‘behoorlijk voorspelbaar en ook voorspelbaar dom’. Ik heb er geen enkele twijfel over dat het een actie was van de Russen. waarom stegen de gasprijzen? Er kwam immers al geen gas meer door de pijpleidingen? Zeker, maar de markt verwacht meer krapte als Europa, dat de sabotage niet over zijn kant kan laten gaan, reageert met nieuwe sancties tegen het Kremlin. Zal Europa stand houden of inbinden? De Amerikaanse ambassade in Moskou roept alle Amerikanen op om per direct Rusland te verlaten.

Er is vandaag veel te doen voor het 10-jarig jubileum van onze poëzieroute overmorgen. Onder meer bezoek ik het voormalig huis van Rijk & Joke aan de Havendijk. Daar hebben we 10 jaar geleden een gedicht op de muur van het binnenplaatsje gezet, een probeersel om te zien hoe het 'hield' op de muur. Het is van Chris van Geel en maakt geen deel uit van de route en niemand weet de tekst nog, ook Rijk & Joke niet die ik bel in hun woonplaats Oegstgeest. Een vriendelijke dame doet me open en neemt me mee naar achteren. Daar maak ik de foto hierboven. Op hun buitenmuur staat een andere tekst van Van Geel; een tekst die aanvankelijk slecht hield en allengs vervaagde, tot we er een coating onder aanbrachten. Nu ziet het er nog prima uit en de bewoners hebben bij het verven van hun muur er mooi omheen gekwast.

Vanmorgen past Anna op op baby Zaila bij Nikita thuis. Ik zie op internet dat haar jaargang (1950) aan de beurt is voor de corona-herhaalprik en maak voor haar een afspraak in de tweede helft van de middag. Ook op Pirateneiland aan de Kleine Schelluinse kade. Het aantal coronabesmettingen neemt weer toe. 'Mogelijk is dit het begin van de verwachte covid-najaarsgolf', schrijft het RIVM. Ook in de ziekenhuizen worden meer mensen met het virus opgenomen, maar het aantal coronapatiënten dat op de intensive care belandt is nog relatief klein. In de haven bergt men de huurkano's op (ander onderwerp).

Ian trok als categorie 3 orkaan een spoor van verwoesting over Cuba. Het hele eiland zit zonder stroom. Boven de Mexicaanse Golf versterkte hij zich tot categorie 4 en zal vanavond om 20.00 uur NL-tijd in Florida aan land komen. Aan de westelijke kust van Florida zijn 2,5 miljoen mensen geëvacueerd uit angst voor de storm, hoge golven uit zee en overstromingen die de hevige regens veroorzaken. Door de harde windstoten zaten vanmorgen al zo'n 100.000 mensen in de staat zonder stroom. De riolen in Miami beginnen al over te lopen.

     Nadat de tyfoon Noru veel schade bracht in Vietnam kwamen vandaag zestien mensen om het leven door overstromingen in Cambodja. De Mekong trad door het noodweer buiten zijn oevers. Zowel Noru als Ian wisten in ongewoon korte tijd zich te ontwikkelen - haast explosief - tot zware orkanen.

Ons parlement debatteert ondertussen over de Transgenderwet. SGP'er Bisschop zegt: 'God schiep hen: man en vrouw. Dat is de essentie waar de samenleving op gebouwd is. Dat moet je niet achteloos naast je neerleggen.' Simons van BIJ1: 'God neemt geen deel aan dit debat.' Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 29-09-2022

Op deze mooie herfstdag rijden we vlak na de files naar onze werf in Numansdorp om te kijken hoe het zit met de lekkages na alle regendagen. De werf heeft de kale kiel al aangepakt, zien we. De plaatsen waar het staal bloot was zijn van een eerste coating voorzien. Meteen leg ik Dulce even aan de walstroom om de accu's even goed op te toppen. Ze zijn flink nat, de handdoeken. We vervangen ze door droge. We zien dat de werf intussen de boot winterklaar heeft gemaakt, maar ik vergeet te vragen of ze de buitendouche ook hebben meegenomen. Mopperend poetst Anna de verschillende flatsen vogelpoep van het dek. We schuiven alle gordijntjes in de kajuit open om de zon binnen te laten. Dat scheelt aanzienlijk in de vochtigheid aan boord. We leggen alle kussens van de banken weer op hun plaats en zien ook dat de werf de gelekte olie (bij de motorbeurt) onder de motor netjes heeft verwijderd. Verder pakken we het electrisch kacheltje in; dat kunnen we nu beter thuis gebruiken als het nodig is. Overigens is het nu nog niet nodig.

     Met de werf spreken we af dat we afzien van het volledig vernieuwen van de verflaag op de geribbelde anti-slip delen van voordek, kajuitdak en kuip. In het komend seizoen willen we alle kale putjes zelf opvullen met gelcoat. Voor de resterende jaren dat we nog varen moet dat voldoen. Ook zal de werf op proef een vloerdeel uit de kajuit halen en opknappen, om te beoordelen af dat lukt en hoeveel tijd het kost. Het vervelende is dat er fineer op zit. We zullen zien.

     Om half één keren we terug naar Gorcum en doen uitgebreid boodschappen bij de AH op Oost. 's Middags neem ik voor de laatste keer mijn lezing voor morgenmiddag door, als we in restaurant Metropole het 10-jarig bestaan van de poëzieroute vieren. De laatste aanvullingen, de laatste correcties van zinnen die niet lopen.

Orkaan Fiona trekt afgezwakt dwars over Florida en gaat daarna verder over een stukje oceaan naar de kust van North en South Carolina. Westelijk van de Kaapverden zit tropische depressie 11, die uiteen lijkt te gaan vallen.

     Morgen, vrijdag, zal Poetin na de nep-referenda de annexatie van de vier Oekraïense regio's formeel maken. Grote delen van Donetsk en Zaporisja zijn niet eens in Russische handen. Een massieve overtreding van het internationale recht en van het VN-handvest. Maar de VN is door het Russisch veto in de Veiligheidsraad krachteloos. De president maakt er een hele show van en gaat een uitgebreide toespraak in de Doema houden.

     De Zweedse kustwacht ontdekte een vierde lek in de Nordstream-pijpleidingen.

     Over anonieme brieven betreffende de vorige voorzitter van de Tweede Kamer ga ik het niet hebben. Wat een laffe vertoning. Terecht dat Arib er niet aan meedoet. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 30-09-2022

De zon komt op in een vrijwel onbewolkte hemel. Om negen uur vertrekt de kleine, stalen platbodem, die een kleine week voor ons raam lag, door de sluis. Vanmiddag is dan het feestelijke symposium voor het 10-jarig bestaan van onze poëzieroute. Ik had deze maand ruim 60 uitnodigingen verzonden, maar het is totaal ongewis hoeveel mensen acte de presence zullen geven. We hebben in elk geval gehoord dat de wethouder voor cultuur & kunst ook zal komen.

     Die uitnodigingen. Er kwamen slechts weinig afzeggingen. Daaronder een kaart van een onbekende dame uit Rotterdam, ondertekend met 'Mw W.' Ik noem alleen haar initiaal.  Ik heb helemaal geen invitatie gestuurd aan zo iemand. Bovendien was de kaart gericht aan mijn adres - en dat stond nergens in de uitnodiging, wel dat van de secretaris. Vreemd. Het is ook geen afzegging maar een felicitatie. Het bewustzijn is als een spinnenweb waarin soms opmerkelijke vangsten zitten en we zijn zelf met ragfijne draden aan vroeger verbonden. In een helder moment vannacht dacht ik ineens te weten wie Mw W. was. In de zomer 1999 was ik met mijn toenmalig gezin in Denemarken op vakantie met mijn eerste boot Fairview. In de oude haven van Middelfart meerden we af naast een Centurion 45 met Nederlandse vlag. We troffen een ander gezin, hij was directeur van een psychiatrisch hospitaal, ik van een somatisch ziekenhuis. Genoeg gesprekstof, een mooie lange avond van twee gezinnen, de kinderen speelden met elkaar. Later kwamen we elkaar wel eens tegen in de zorgwereld. Hè, zei hij dan, kunnen we eindelijk over belangrijke dingen praten! In 2010 kreeg ik in Kreta bericht van zijn plotselinge overlijden. Inderdaad, de dood waart rond met niet-aflatende willekeur. Ik schreef erover op dit blog. Als de kaart van zijn weduwe is, dan is ze kennelijk lezeres geworden. Ik noem haar naam niet, het kwetsbare spinrag moet je intact houden, maar ik dank haar voor de gelukwens en wens haar het allerbeste.

Gisteravond ondertekende Poetin twee decreten waarin de Oekraïense regio's Cherson en Zaporizja erkend worden als onafhankelijke gebieden. Dat is een tussenstap, die vooraf gaat aan de annexatie van de regio's bij Rusland vanmiddag op het Rode Plein. Het is nu anders dan in 2014 met de annexatie van De Krim, want de regio Zaporizja is nog voor eenderde in Oekraïense handen en van de regio Donetsk ongeveer de helft. Het doet me daarom sterk denken aan imperial overstretch. Er komt een toespraak van de president en een concert om de inlijving van de vier regio's te vieren. In 2014 was er een soortgelijk concert na de annexatie van de Krim, Poetin houdt van herhaling. Dat geeft meer status aan het gebeuren. Er gaan geruchten dat de vier regio's worden samengevoegd tot één provincie met de (weinig verrassende) naam Novorossiya. De bullebak Dmitri Rogozin, oud-NAVO-gezant en tot voor kort hoofd van ruimtevaartorganisatie Roscosmos, zou al zijn aangewezen als de nieuwe leider van het gebied.

     De VN-Veiligheidsraad zal vandaag stemmen over een veroordelende resolutie, die zeker zal worden afgevangen door een Russisch veto. Daarna zal de resolutie in de Algemene Vergadering worden gebracht. Daar is geen vetorecht. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken spreekt van 'landroof'.

     Een enorm aantal van honderdduizenden Russische mannen heeft in de afgelopen anderhalve week het land verlaten uit angst om opgeroepen te worden om te vechten in Oekraïne. Het zouden er meer zijn dan het aantal troepen dat op 24 februari de invasie begon. Het lijkt erop dat ze nergens zullen worden teruggestuurd, ook niet in voormalige Sovjet-staten zoals Kazachstan en Oezbekistan. Het lijkt er intussen op dat Oekraïne met succes bezig is om de Russische bezetters van de belangrijke plaats Lyman te omsingelen. Verschillende Russische bronnen melden dat de val van Lyman aanstaande is als er niet snel versterkingen komen, zo schrijft iemand van de denktank ISW.

Doden, stroomuitval en enorme schade in Florida door orkaan Ian. De orkaan trekt nu naar South Carolina, waar hij naar verwachting vrijdag rond de middag aan land komt. Dan is het hoogwater, wat het gebied kwetsbaarder maakt voor overstromingen.

De inflatie in de EU stijgt ondertussen verder en de stijging is in Nederland het hoogst. In september waren de prijzen in ons land ruim 17 procent hoger dan een jaar geleden, volgens een eerste raming. De hoofdoorzaak ligt in de stijgende energieprijzen, maar voedsel en kleding zijn ook flink duurder geworden. De lonen kunnen de inflatie niet bijhouden.  In augustus waren de cao-lonen gemiddeld 3,3 procent hoger dan een jaar eerder. Poetins oorlog brengt ons collectieve verarming.

Buiten heerst een zonnige herfstdag. Om een uur zal ik naar restaurant Metropole lopen, mijn presentatie en de USB-stick met plaatjes in een tas. We zullen nagaan of alles loopt en in orde is. Vanaf half drie komen de genodigden. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/74