Logboek 2022/1 Coronawinter 2 in Gorcum

Tekening Cornelis Jonker, 1826

Direct naar

het laatste

verslag

De prent hierboven werd bijna 200 jaar geleden getekend door de destijds bekende Gorcumse schilder en tekenmeester Cornelis de Jonker (1761 - 1830). Van hem is overgeleverd dat hij zijn hele leven doofstom was. Het dichtvriezen van de Merwede kwam vaak voor en soms kon men zelfs naar Sleeuwijk aan de overkant lopen. De Jonker maakte ook daarvan tekeningen.

     De prachtige molen op de wal naast de sluis is oliemolen De Eendracht, jammerlijk gesloopt in 1916 omdat hij zwaar verwaarloosd was en men het hout nodig had.

We gaan 2022 in lockdown in en met de oprukkende omikornvariant van het coronavirus. Er zou na nieuwjaar nog een nieuwe besmettingsgolf op ons af komen. Volgens (nu nog) minister Hugo de Jonge moeten we dit jaar nog wel twee keer boosterprikken krijgen. De komende maanden kan beter vastgesteld worden of de inwendige bestraling van mijn recidief prostaattumor succesvol is geweest. Tenslotte hopen we medio mei ons weer te kunnen inschepen, ditmaal naar Zeeland en de Belgische kust.

Zaterdag 01-01-2022, Nieuwjaarsdag

De jaarwisseling beleven we samen. De oudjaarsconference van Peter Pannekoek boeide ons niet. We keken naar Matthijs en later naar een concert van de Snollebollekes in de Gelredome. Duidelijk van voor corona, of vergis ik me?. Merkwaardig gebeuren dat wel indruk maakte. De nieuwste versie van 'brood en spelen' voor het volk, maar zeker wel aanstekelijk. De feestende kinderen kennen alle teksten uit hun hoofd. Onwillekeurig voel je je oud. Al voor 12 uur trok ik de Cremant de Bourgogne open. Buiten was het vuurwerk al begonnen toen we toastten op 2022. Zo'n gevoel waarbij je denkt 'dat hebben we weer gehaald' als je elkaar in de ogen kijkt. Voor het raam keken we naar het vuurwerk, veel mooie sierpijlen maar soms ook hevige knallen alsof er bermbommen afgaan. Van een verbod was weinig sprake en van handhaving helemaal niet. weer dat gevoel van 'brood en spelen'. Als ze dat maar hebben is alles goed. Ik word echt oud, zie je wel. Om half een belt Bas om nieuwjaar te wensen. Hij is bij vrienden in de Achterhoek. Half twee slapen. Dat was het oudejaar.

Vanochtend is het licht zonnig en zacht. Het voelt aan als is het lente. Het nieuwe jaar vangt meteen aan met de warmste 1 januari sinds 1901 in de Bilt. De politie meldt veel incidenten tijdens de jaarwisseling maar 'nergens liep het uit de hand'. Een vreemde verklaring! Politie- en ambulancemedewerkers werden op meerdere plekken in het land bekogeld met zwaar vuurwerk, raakten gewond en liepen gehoorschade op. De politie trad ook op tegen talrijke illegale feesten. Op de SEH-afdelingen was het een drukke nacht met veel alcohol- en drugsvergiftigingen. Er kwamen ook veel mensen met brandwonden, vooral van jongeren die zo nodig als TikTok-challenge vuurwerk uittrappen. Brood & Spelen. In Gorcum waren er overigens geen problemen. We lopen naar de boot om de natte handdoeken te vervangen door droge. Ik mopper tegen de vissers, ondanks het parkeerverbod zetten ze hun auto de hele dag op het Eind en er liggen ook weer visvoerkorrels op het dek van Dulce. Wat voor narrigheid is er in me gevaren?

     Anna kijkt als ieder jaar naar het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker in Wenen. Deed mijn moeder ook altijd. Halverwege de middag komt Tessa met haar gezin langs om nieuwjaar te wensen.

De Webb ruimtelescoop bracht vanaf de midscheeps de rechter uitzetboom met succes uit en ontplooide het zonneschild verder. Een kritische operatie die goed afliep.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 15.667 nieuwe positieve tests gemeld. Voor een zaterdag is dat het hoogste aantal in bijna drie weken tijd. Dat zijn er 1086 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1660 mensen met corona (gisteren: 1779), van wie 472 op de IC (gisteren: 494). Er waren 27 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De Lingehaven in kerstsfeer met erachter de Merwede (foto: Leuk! Makelaars op Funda)

Zondag 02-01-2022

Regen bij het opstaan, die vrij snel verdwijnt voor schuchter zonlicht. Later trekken grijze luchten binnen. Het is nog steeds wonderlijk zacht en de vierde dag waarop weerrecords worden gebroken. Nooit eerder sinds 1901 werden er op 2 januari warmere temperaturen gemeten. Was het gisteren lenteachtig, vandaag lijkt het herfst. Het KNMI geeft voor zondagmiddag code geel uit voor een groot deel van Nederland vanwege zware windstoten, eerst in het noorden, later in de avond voor het zuiden. Daarna zullen de temperaturen geleidelijk naar normaal niveau zakken van een graad of zes overdag.

     Ik ben al dagen verzonken in twee mooie boeken: 'De hemelschijf van Nebra' van Harald Meller en Kai Michel (ned.vert. 2019, Balans), waarin een aantal geheimen van een zeer intrigerende, bijna 4000 jaar oud en in astronomisch zeer vernuftige vondst (1999) uit de regio Nebra, 60 kilometer westelijk van Leipzig uit de doeken wordt gedaan. In het verlengde ontdekte men een verdwenen en vergeten beschaving in het hart van Europa. Fascinerend! het andere is een roman van Louise Fresco, 'De Plantenjager uit Leningrad' (2021, Prometheus) over het bewogen leven van de Russische plantkundige Nikolaj Vavilov, tegenspeler van de malloot Lysenko, die natuurlijke selectie ontkende maar door het regime van Stalin omarmd werd. Vavilov kwam daarentegen in de Goelag terecht en stierf daar van uitputting. Wetenschappers mochten niet afwijken van de officiële leer. Lysenko's pseudo-wetenschap bracht echter misoogsten en honger in de Sovjet-Unie teweeg. Een tragisch voorbeeld wat er gebeurt als de politiek de wetenschap negeert, ontkent of het de vrijheid ontneemt.

In het pand naast ons aan de sluis staat het bovenste appartement te koop op Funda. Daar vond ik de mooie luchtfoto hierboven, vermoedelijk gemaakt door Leuk! Makelaars met een drone. Hij toont in het midden de twee appartementengebouwen, voorop het onze en erachter dat van de buren. Je ziet ook de kerstverlichting van Dulce rechts van het passantengebouw. In het zuiden, boven de Merwede, licht de hemel op. Het appartementje trekt al dagen veel aandacht van wandelaars over de sluis. Het zal wel snel verkocht worden.

Er is een duidelijke stijging van besmettingen. Omikron zorgt voor een trendbreuk, schrijft De Volkskrant. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 17.531 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1880 meer dan gisteren. Ook in de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1675 mensen met corona (gisteren: 1660), van wie 475 op de IC (gisteren: 472). Er waren 6 coronadoden.

     De sfeer in Amsterdam is grimmig. De gemeente kondigde in de loop van deze zondag een noodbevel af voor het Museumplein, waar een demonstratie tegen de coronamaatregelen al eerder verboden werd. De mobiele eenheid had de voorgenomen staking beperkt en kreeg assistentie van de marechaussee. Er waren 30 arrestaties en er vielen gewonden. Tegelijk is er een legale bijeenkomst van Forum voor Democratie in het Westerpark. Het afgesproken maximum aantal deelnemers is daar 2000. Veel demonstranten trekken van het Museumplein daarheen, zodat er teveel mensen samenkomen - uiteraard zonder mondkapjes en binnen 1,5 meter.  Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 03-01-2022

De update over afgelopen december van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, kwam op +0,21 graden Celsius uit. In november was het +0,08 graden. Over het hele jaar 2021 was het +0,134 graden boven het dertigjarige gemiddelde vam 1991 - 2020. Dat maakt 2021 het achtste warmste jaar van de satellietmetingen over 43 jaar, na 2016, 2020, 1998, 2019, 2017,2010 en 2015. De lineaire opwarmingstrend sinds 1979 blijft +0,14 graden per 10-jaarperiode (+0,12 boven de oceanen en +0,18 graden per decennium boven landmassa's).

Vannacht flink veel wind. Ik was wat benauwd dat de kerstlichtlijnen op de boot teveel slingeren, maar ze doorstaan het. Vandaag minder wind, soms zon, en veel bewolking. Separaat doen we onze boodschappenrondes. Bijna geen kramen op de maandagmarkt, eigenlijk alleen de Turkse viskraam en de kaasboer. 's Middags komt Barbara gezellig op bezoek.

Vandaag moet men beslissen of de scholen over een week weer opengaan. Het OMT vergadert vanochtend. Lastige beslissing! Omikron verspreidt zich nu snel, de besmettingen stijgen snel. Een zeer recente studie uit Texas laat echter zien dat er 3,5 maal minder kans op ziekenhuisopname is bij omikron ten opzichte van de alfavariant ('Britse'). 'Significantly increased vaccine 2 breakthrough, decreased hospitalization rates, and less 3 severe disease'. Maar het gaat slechts om 'early signs' en de onzekerheden zijn groot. Het probleem is ook dat, als bij opengesteld onderwijs niet alleen de besmettingen stijgen maar de omikronvariant bij ons toch zieker zou maken en de ziekenhuizen doen volstromen, de scholen niet zomaar weer dichtgegooid kunnen worden. De wetenschap is niet onfeilbaar. Dan kun je het voorzorgsbeginsel hanteren: de scholen zullen flink kunnen bijdragen aan de verspreiding, dus sluiten. Maar de schade bij kinderen is al zo groot. Anderzijds: geen jojo-beleid. Ga er maar aanstaan.

     In de loop van de middag maakt Arie Slob de beslissing bekend: de basisscholen en het voortgezet onderwijs gaan volgende week maandag weer open voor alle leerlingen. Ook de buitenschoolse opvang. Het OMT vindt het verantwoord, zegt Slob, want de besmettingen bij de jongsten zijn afgenomen. Het testbeleid blijft van kracht en ze maken zich zorgen over een omikronpiek verderop in de maand. Tja. Als je over de hele coronaperiode terugkijkt, komt er na elke versoepeling steeds weer een stijging. De vaccinaties en de boosters zijn cruciaal. We zullen het snel weten.

Het nieuwe kabinet zal volgende week over voortzetten van de lockdown moeten beslissen. Rutte IV heeft toch al veel moeilijke kwesties op het bord. Trouw spreekt vanmorgen van 'een sprong in het diepe'. Guus Valk vindt in de NRC de keus voor ministers en staatsecretarissen niet erg gedurfd. Het zijn allemaal ervaren en gelouterde politici, met uizondering van Ernst Kuipers en Robert Dijkgraaf. De zwaarste problemen liggen volgens Valk vrijwel allemaal niet bij de VVD maar bij de andere drie partijen, vooral bij D66: klimaat, corona, Groningen en onderwijs bij D66, de belastingdienst en de woningnood bij het CDA en landbouw bij de ChristenUnie. Volgens mij valt het wel mee. De VVD heeft nog wel het toeslagenschandaal, de asielzoekers en de stikstofcrisis. Nog een ander probleen vormen de medisch-ethische kwesties. Daarin mogen de kamerleden vrij kiezen. De achterban van de CU mort. Segers zei alvast dat als de Kamer een voltooidlevenwet van D66 aanneemt, zijn partij die niet zal uitvoeren met dit kabinet.

De aantallen besmettingen gaan op en neer. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 14.623 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 2881 minder dan gisteren, maar het weekgemiddelde stijgt. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1743 mensen met corona (gisteren: 1675), van wie 488 op de IC (gisteren: 475). Er waren 14 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De James Webb ruimtetelscoop onderweg op dag 9. Het zonneschild is uitgevouwen maar nog niet gespannen. Boven de opgeklapte hoofdspiegel. (bron: NASA)

Dinsdag 04-01-2022

De James Webb ruimtelescoop heeft vandaag, dag 9 van zijn 30-daagse tocht naar Lagrange 2, een pauze in het gecompliceerde proces van uitvouwen. Het zonneschild, dat de telescoop moet gaan beschermen tegen verstorende warmtestraling van de zon, is nu compleet uitgevouwen, zoals je hierboven kunt zien. Het meerlagige scherm moet nog wel strak gespannen worden door een systeem van elektromotoren en kabels die langs tientallen katrollen lopen, maar dat heeft men een dag uitgesteld om de motoren van de ruimtetelescoop de optimale bedrijfstemperatuur te laten bereiken. Het formaat van het scherm is dat van een tennisbaan. Omdat de Webb in het infrarood 'kijkt' zou additionele warmtestraling erg verstorend werken op het zwakke licht van de allereerste sterren en sterrenstelsels in het jonge heelal. De eerstvolgende stap is het uitklappen en vervolgens precies uitlijnen van de zeshoekige segmenten van de hoofdspiegel. Zorgvuldige uitlijning is van groot belang voor de scherpte van de opnamen en kan weken duren.

Het is een grijze dag met enkel een zonnige periode rond het middaguur. Het wordt allengs kouder. Anna heeft een aanval van schoonmaakwoede en geeft badkamer en toilet een grote beurt. Het is nog lang geen voorjaar. Vaak is zulke plotse properheidsdrift een voorbode voor een migraineaanval. Laten we hopen van niet.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 18.616 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 3993 meer dan gisteren. De bezetting in de ziekenhuizen is afgenomen. Er liggen nu 1706 mensen met corona (gisteren: 1743), van wie 477 op de IC (gisteren: 488). Er waren 19 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Coronabesmettingen met 7-daags gemiddelde, met rechts de oude risiconiveaus (bron: Yorick Bleijenberg)

Woensdag 05-01-2022

Mensen kunnen niet meer wachten, zeker niet de demonstranten op het Museumplein en de wappies in het algemeen. 'Het Geduld Raakt Op!', kopt De Telegraaf vanmorgen. 'Ondernemers hebben de indruk dat het OMT dit land runt en niet het kabinet'. Omikron is toch lang niet zo erg als de vorige varianten? Hef die lockdown maar op en laat het vooral rondgaan in de samenleving, dan zijn we er het snelste van af. Dat lijkt ook de gedachte van de Britse premier Johnson, die weigert de maatschappij weer op slot te doen hoewel de besmettingen dagelijks hoger boven de pan uitrijzen. De aangekondigde opening van basis- en middelbaar onderwijs veroorzaakt vermoedelijk een golf van besmettingen eind januari en begin februari, schrijft het OMT in een advies aan het ministerie van Volksgezondheid. Bovenop de piek die omikron toch al zal scheppen.

Ook bij ons begint omikron aan zijn mars door de ziekenhuisbedden en, hoewel de zieken beduidend minder vaak op de IC's terechtkomen, zal de geplande zorg opnieuw in de klem komen. Dus meer sterfte onder niet-Covidpatiënten. Het OMT schat dat het aantal coronapatiënten maximaal oploopt tot 620 op de IC (momenteel 464) en 2.400 op de reguliere afdelingen, want als het virus zich razendsnel onder de bevolking verspreidt, dan geldt de wet van de grote getallen en kan ook een minder ziekmakende variant op den duur tot een flink aantal ziekenhuisopnamen leiden.

     Het OMT verwacht in een optimistisch scenario dat het aantal besmettingen pas midden februari weer gaat dalen, omdat dan het effect van de boostercampagne vermoedelijk zichtbaar wordt. Dat lijkt me - met wat slagen om de arm - plausibel.

Vanwaar die weigering dat te begrijpen? Die drang om de werkelijkheid te negeren? Sommigen zeggen dat het neoliberale kapitalisme sedert de jaren '70 consumenten van ons heeft gemaakt. Uitstel van lustbevrediging, de essentiële karaktereigenschap van de vroegere arbeidersklasse, zoals de allang verouderde neofreudianen redeneerden, dát vermogen bezitten de nieuwe generaties niet meer. Destijds sprak Herbert Marcuse over een consumptiemaatschappij met ééndimensionale mensen, gericht op gemak, verzorging en consumeren. Die hebben geen zin in problemen en ze doen er geen moeite voor, vooral niet als ze die niet begrijpen. 'Wie nu op het Museumplein in naam van de Holocaust gaat demonstreren, heeft eigenlijk geen idee. En vooral geen geduld. De pandemie gaat slechts langer duren, als je zonder prik wilt dansen', schrijft Max Pam in zijn column in De Volkskrant. Volgens hem ligt het aan de jeugd, die notoir geen geduld heeft, maar dat geloof ik niet, je ziet talrijke oudere wappies onder die demonstranten. Het is altijd fijn als je iemand - of een hele generatie - de schuld kunt geven, maar wat schiet je ermee op? Generaties veranderen en de geschiedenis neemt een loop, of autoriteiten nu wel ingrijpen of niet.

Ochtendrood, water in de sloot, geldt vanochtend. De wind waait noordwest en is vrij krachtig, het wordt kouder. Door de vele regen begint de Merwede weer te stijgen. Morgen kunnen de kades in Dordrecht al onder water lopen, meldt iemand op Twitter. Ook hier staan de uiterwaarden vol, je zag het al voor de kerstdagen (foto hier) en iedere dag komt het hoger. Toch zijn de afvoeren van de grote rivieren nog slechts licht verhoogd.

     Is het 's ochtends redelijk droog met zelfs wat zonnige perioden, in de middag valt veel regen. Floor & Jason eten vanavond bij ons en slapen in Stadshotel Goud & Zilver op de Langendijk. Vanmorgen hebben we alle vier een zelftest gedaan. Alles negatief.

De Webb heeft de opspanning van het grote, meerlagige zonneschild voltooid. Het bestaat uit vijf membranen. Door de ruimtes tussen die lagen kan de warmte van de zon naar de zijkanten ontsnappen, zodat de telescoop er niet warmer van wordt. Nu is men bezig met de uitlijning, die weken kan duren. Vandaag begint verder de plaatsing van de secundaire spiegel, die het licht van de primaire spiegel moet reflecteren, focusseren en als een bundel naar de instrumenten moet stralen. De snelheid is teruggevallen naar minder dan een halve kilometer per seconde.

De besmettingen stijgen explosief. Niet de Uil van Minerva maar Omikron spreidt zijn vleugels. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 24.590 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 5997 meer dan gisteren en het is het hoogste aantal op één dag sinds het begin van de meting. Dat gebeurt ondanks de beperkingen die van kracht zijn. Maandag gaan de scholen open... De gevolgen daarvan komen binnen twee weken bovenop de huidige aantallen besmettingen. Het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is verder gedaald tot 1.634. Dat zijn er 59 minder dan een dag eerder. Er liggen er 449 op de IC's (15 minder dan gisteren). Er waren 39 coronadoden.

     In Frankrijk dook alweer een nieuwe coronavariant op, waarvan de herkomst in Kameroen lijkt te liggen. Hij werd aangetroffen bij twaalf personen in het zuidoosten van Frankrijk, onder wie vijf kinderen, en werd in het IHU Méditerranée Infection-onderzoekscentrum geïdentificeerd en heet daarom voorlopig de IHU-variant. De WHO onderzoekt de variant ook; vooralsnog is hij niet betiteld als 'variant van zorg' zoals de omikronvariant. Naar het begin van dit kwartaal

Op de boot halen we vandaag de kerstverlichting naar beneden.

Donderdag 06-01-2022

We hadden een geweldig leuke avond met Floor & Jason. Anna serveerde rivierkreeftjes als voorgerecht en een lekkere sushi-salade als hoofdgerecht en daarna een plateau met kaasjes. Veel naar chansons geluisterd omdat Floor meewerkt aan de tweede aflevering van 'Chansons' van Matthijs ven Nieuwkerk en Rob Kemp. We speelden onder meer Claude Nougaro af, die in versie 1 ontbrak, evenals Serge Lama, Mano Solo en Serge Reggiani (zat wel in 1). Floor & Jason overnachten met veel plezier bij Goud & Zilver op de Langendijk en roemen het ontbijt, dat in verband met corona op hun kamer geserveerd werd. Vandaag vervolgen ze hun tocht en bezoeken Dordrecht. Wij ruimen de kerstspullen op. Ook de lange lichtlijnen op de boot. Alles gaat voor een jaar naar de kelder. Het is een dag met redelijk wat zon, maar een stuk kouder dan de eerdere warme dagen. Winter zit er nog steeds niet in.

Opnieuw een record-aantal besmettingen, ondanks opnieuw een storing bij het RIVM waardoor niet alle opgaven verwerkt konden worden. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 24.700 nieuwe positieve tests gemeld. Dat is voor de tweede dag op rij het hoogste aantal besmettingen dat in een dag werd gemeten. Gisteren waren het er 24.561, 139 minder dan vandaag. Bijna 40% van de testen is positief. Er is een wedloop gaande met de boostercampagne. Nu is 86 procent van de mensen volledig gevaccineerd en ontving 38 procent van de mensen boven 18 jaar een booster. De bezetting in de ziekenhuizen is, net als de afgelopen drie dagen, licht gedaald: er liggen nu 1551 mensen met corona  (gisteren: 1644), van wie 429 op de IC (gisteren: 459). Er waren 21 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De derde Deco M4-wifibooster staat in de vensterbank van de woonkamer..

Vrijdag 07-01-2022

Een grijze dag met wat korte, zonnige perioden. Gisteren was ik begonnen met de installatie van drie wifi-boosters, Deco M4 wifipods. Bescheiden, niet erg opvallende zuiltjes. Ziggo heeft een actie en stelt ze gratis beschikbaar. Anders kosten ze 99 euro. Wifi was soms nogal instabiel bij ons. Maar ik liep ermee vast, toen ik een letter vergat bij het instellen van een privé- toegangscode. Het beste kun je het dan even van je afzetten. Vandaag leverde dat (plus nadenken) succes op: simpel resetten en overnieuw beginnen. Je gebruikt er je mobiele telefoon voor. Nu staat er één zuiltje naast het wifi-modem, één in de gang en één op de vensterbank in de woonkamer. De internetsnelheid is flink meer. Een test levert op dat het zelfs 'zeer snel' is: 109,5 Mbps bij downloaden en 25,7 Mbps bij uploaden. Zeer bevredigend.

Na het middaguur bezoeken we de nieuwe woning van Anna's oudste kleinzoon Jordin en zijn vriendin Dane. Ook dit keer hadden we ons allevier tevoren gezelftest: negatief. Hun flatje in de binnenstad was heel erg klein. Nu betrekken ze een ruimere bovenwoning niet ver van Barbara & Michel. Leuk om zo te beginnen, konden we dat ook maar. Anna is het daar niet mee eens, ze heeft gelijk, alles gebeurt maar één keer. In de loop van de middag betrekt het, wolken zwaar van regen trekken binnen. De waterstanden in de grote rivieren stijgen verder, maar het dagelijks waterbericht van Rijkswaterstaat spreekt nog van 'licht verhoogd'. Er is veel regen en smeltwater uit Duitsland en Zwitserland en is er sprake van een verhoogde waterstand in de Rijn, Waal en IJssel. De piek verwacht men morgen al.

Wat ook stijgt zijn de coronabesmettingen - en hoe! Maar pas op, de cijfers bevatten ook nameldingen door de storing van gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 34.954 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 10.282 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1526 mensen met corona (gisteren: 1551), van wie 419 op de IC (gisteren: 429). Er waren 24 coronadoden.

     Ondanks de lockdown is de omikrongolf nu echt begonnen. De incubatietijd lijkt korter dan bij de vorige varianten. Nadat maandag de scholen opengaan zullen de cijfers nog sneller stijgen, maar niemand durft te zeggen hoever ze zullen oplopen. Epidemioloog Frits Rosendaal van het LUMC sprak over een bandbreedte van 35.000 tot 100.000 per dag. Positief punt: de variant maakt veel minder ziek Essentieel is de snelheid van boosteren, maar op de sociale media betwijfelen velen of de boosterinjecties wel bescherming bieden tegen omikron. Nederland stijgt nu snel op de Europese boosterranglijst: van laatste naar nu de 12e positie. Veel meer besmettingen verlopen zonder symptomen en het patroon van klachten is anders: minder mensen ervaren reukverlies en meer hoofdpijn en plotselinge, ernstige, vermoeidheid. Het wordt een hachelijke periode, omdat het ziekteverzuim onder ziekenhuispersoneel snel toeneemt. In de tv-journaals sprak men vanochtend al van 20 - 25 procent. Ondanks de mildere aard van omikron kan er door personeelstekort dan toch een zorginfarct optreden. Vandaag komt het OMT bijeen. Ik vermoed dat men geen ruimte ziet voor verdere versoepelingen in de komende week. Wat is wijsheid?

     Een epidemiologe in Denemarken denkt dat de Omikronvariant het begin van het einde is voor de coronapandemie. Ze denkt dat door de snelle verspreiding en het veel geringer aantal mensen dat ziek wordt, de samenleving heel snel immuniteit opbouwt en over twee maanden volledig open kan gaan. Revival van de groepsimmuniteit. Een blijde boodschap. Wensdenken? Het komt me voor als een grote gok op dit moment en van nieuwe varianten blijven we vast niet verschoond in een wereld, die voor een groot deel nog helemaal niet gevaccineerd is.  Naar het begin van dit kwartaal

Nog een foto uit de kerstperiode van de Lingehaven en ons huis, die Funda maakte voor het bovenste appartementje naast ons.

Zaterdag 08-01-2022

Om twaalf uur vandaag vindt het constituerend beraad van het nieuwe kabinet plaats. Wat een geweldige start voor een nieuwe regering, die ook nog een andere bestuurscultuur moet brengen. De missie van Rutte IV is bijna klassiek Nederlands: alsof alles anders moet, opdat alles hetzelfde kan blijven, schrijft de NRC vandaag. En ziedaar: het kabinet is nog niet eens begonnen maar het allereerste omstreden besluit ligt er al: verdubbeling van het oppompen van gas aan de Groningse bodem. Noodgedwongen, dat wel, de nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek die buitenlands gas moet aanpassen is later klaar, voor de Duitse gebruikers is er te weinig gas en nog een derde reden die me niet helemaal duidelijk is, maar die wel de grootste factor is. Nederland heeft zelf namelijk te weinig gas opgeslagen; de gasreserves zijn lager dan ooit. Daar werd in het vroege najaar al voor gewaarschuwd, onder meer door The Hague Center for Strategic Studies in een rapport 'De afnemende leveringszekerheid van aardgas in Nederland'. Ons land heeft zitten slapen, kun je concluderen. De Nederlandse overheid heeft geen lange termijncontracten voor de import van gas uit het buitenland gesloten, ook al adviseerde de Gasunie dat wel. Onze buurlanden hebben een groot deel van de import wel afgedekt met vastgestelde langetermijntarieven. Maar volgens de demissionaire minister Stef Blok en staatssecretaris Dilan Yeşilgöz (beiden VVD) van Economische Zaken & Klimaat was er niets aan de hand. Ze schreef toen nog aan de Tweede Kamer dat 'radicale veranderingen' in het gasbeleid op dit moment 'niet nodig' zijn. Nu is het te laat. Dat we meer gas uit Groningen moeten halen is dus grotendeels onze eigen schuld, maar Yeşilgöz mag gewoon minister van Justitie en Veiligheid worden. Het geeft onmiddellijk een enorme deuk in het vertrouwen. Afspraak is afspraak, roepen ze in Groningen en daar hebben ze gelijk in.

     De drie factoren zijn ongelijk van grootte. Op dit moment haalt men 3,9 miljard kuub uit het Groningse gasveld. Dat moet dit jaar (september tot oktober) 7,6 miljard worden. Nederland heeft nog tot 2030 langlopende leveringscontracten met Duitsland, Frankrijk en België, zodat het Groningse gasveld mogelijk helemaal niet dicht kán vóór die tijd. Aardbevingen in Groningen zijn geen geldige reden die contracten te ontbinden. De Duitse behoefte bedraagt 1,1 miljard kuub, de tegenvaller bij de bouw komt door corona en bedraagt ongeveer eenzelfde hoeveelheid. De rest is onze eigen schuld. Het TNO moet nu onderzoeken of de extra winning veilig kan gebeuren. Eerdere inschattingen van dit instituut waren dat er bij winning van 7,5 miljard kuub geen extra schade aan de huizen te verwachten is. In Groningen zijn ze er niet gerust op. De voor de hand liggende oplossing is dat ons hele land deze winter zélf minder gaat gebruiken. De regels schrijven voor dat industrie en landbouw het eerst moeten reduceren, de burgers zijn het laatst aan de beurt. Ik hoor de tuinbouwbedrijven al woedend protesteren.

De James Webb ruimtetelescoop heeft met succes het bakboordpaneel van de primaire spiegel uitgeklapt en gefixeerd. Elk paneel bevat drie van de in totaal 18 zeshoekige segmenten van de spiegel. Het uitklappen van het stuurboordpaneel begint op zijn vroegst om 15.00 uur Nederlandse tijd. In de loop van de avond wordt waarschijnlijk duidelijk of alles goed ging. De telescoop heeft nu meer dan één miljoen kilometer afgelegd op weg naar Lagrange 2. Nog 400.000 kilometer te gaan, over twee weken moet hij daar aankomen. Zijn snelheid liep verder terug en bedraagt nu iets meer dan 400 meter per seconde.

Vanochtend is het nog droog met wat zon. Er volgt een troosteloze middag met waterkoude regen. De Merwede  en de andere grote rivieren stijgen wat verder zozeer zelfs dat een miljoenairsjacht op weg van de werf in Oss blijft steken voor de spoorbrug over de Maas. De komende dagen zullen de waterstanden geleidelijk gaan zakken.

Minder besmettingen dan gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 28.003 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 6908 minder dan gisteren, toen er sprake was van veel nagekomen meldingen vanwege een storing op donderdag. In de ziekenhuizen daalde de bezetting verder. Er liggen nu 1490 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1526), van wie 414 op de IC (gisteren: 419). Er waren 8 coronadoden.

     In een aantal steden zoals Sittard, Roermond en Bussum openen winkeliers hun zaken uit protest tegen de lockdown. In Urk zijn al een paar dagen winkels open. Daar zijn nog geen boetes voor uitgedeeld zegt de gemeente. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 09-01-2022

Gistermiddag begon de James Webb ruimtelescoop met het uitklappen van het tweede paneel van zijn metershoge primaire spiegel. De spiegel, die door de betrokken NASA-medewerkers vanwege zijn kleur 'Het Gouden Oog' wordt genoemd, is nu compleet uitgeklapt. De hele opbouw van de telescoop tijdens zijn 1,5 miljoen kilometer lange tocht naar het waarnemingspunt Lagrange 2, is een sterk staaltje. Op de rest van het traject moet het toestel nu verder afkoelen tijdens het resterende traject van 350.000 kilometer. De snelheid is afgenomen tot 0,38 kilometer per uur.

Sinds we afgelopen zomer op de Waddenzee de Bark Europa tegenkwamen, is het schip alweer enige maanden met passagiers onderweg in de zuidelijke oceanen. In november werd het schip getroffen door de bliksem, toen het op weg was naar South-Georgia. Niemand raakte gewond, maar het moet een beangstigend voorval geweest zijn.

     De inslag was op de hoofdmast waarbij navigatieapparatuur werd vernield. Er zat niets anders op dan terugkeren naar Ushuaia voor reparatie. Lees het verhaal hier van kapitein Eric, ook de schipper op mijn onvergetelijke tocht van bijna twee jaar geleden. Hij lag te kooi om zes uur scheepstijd toen hij een harde klap hoorde, onmiddellijk gevolgd door het snerpen van het scheepsalarm. Omdat men in de kombuis met het ontbijt bezig was, dacht hij eerst dat het rookdetector daar afgegaan was, of elders door iemand die een erg hete douche nam. Met moeite wist hij in de stuurhut het alarm uit te schakelen. Daarna bleek dat de energie van de inslag deels de weg had gevolgd van de bedrading van de navigatielichten in de hoofdmast. De meeste zekeringen in de stuurhut en de schakelruimte waren uitgeslagen en vrijwel alle navigatieapparuur was uit. Hoe de energie verder werd afgeleid is me uit het relaas niet duidelijk, maar Bark Europa is van staal en de energie vloeit dus gemakkelijk af naar het zeewater. Er was nergens brand ontstaan en evident was dat je in deze wateren niet verder kon varen zonder de voorgeschreven apparaten.

     Hoe is dat bij onze Dulce? Voor onweer en bliksem zijn we altijd beducht. We maakten ettelijke onweders op zee mee, maar een inslag hadden we nog nooit. Als het gebeurt, meestal op de mast, vloeit de energie door de stalen zijwanden weg. Die zijn vanaf de puttings met zware accukabels verbonden met de kielbouten. De hoop is dat de stroom door de stalen kiel snel naar zee ontsnapt en geen gat slaat in de polyester romp.

Vannacht veel regen, vandaag veel zon. Lezen: het leuke boekje van letterkundige en vroegere mede-studient Niels Bokhove 'Awaters spoor' over literaire omzwervingen door het Utrecht van Martinus Nijhoff (Salon Saffier, 2010, herdruk 2021). Lopen door de stad die vijfien jaar ook de mijne was, is een groot genoegen. Ik blijk tweemaal vlakbij plaatsen te hebben gewoond, waar de dichter zijn domicilie had: de Oude Kamp en de Oudegracht. Nooit geweten of vergeten.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 32.581 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 4615 meer dan gisteren. Sinds 2 januari dalen de ziekenhuisbezettingen iedere dag. Er liggen nu 1479 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1490), van wie 406 op de IC (gisteren: 414). Er waren 7 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Van de ene werkelijkheid naar een andere? Roterende ultrakoude atomen gaan over in een quantumstaat (foto: MIT)

Maandag 10-01-2022

Het komt voor dat de aanhef van een artikel genoeg is om je aan het peinzen te zetten. Zo gebeurde het me van de week bij het lezen van de eerste regels van een stukje op Phys.org over quantumgedrag bij hogere vormen van materie dan elementaire deeltjes. In dit geval een snel roterende vloeistof van ultrakoude atomen, maar al meteen troffen me die eerste regels. In vertaling: 'De wereld zoals we die ervaren wordt geregeerd door de klassieke natuurkunde. Hoe we bewegen, hoe we zijn en hoe snel we ons verplaatsen wordt bepaald door de klassieke aanname dat we alleen maar kunnen bestaan op één plaats op één en hetzelfde ogenblik van de tijd.' Alleen kunnen bestaan. In de quantumwereld is immers alles anders. Deeltjes kunnen tegelijk op verschillende locaties zijn. Kun je daar eigenlijk wel spreken van 'bestaan'? Existeren? Goeie vraag. Onder de klassieke werkelijkheid gaat de quantumwerkelijkheid schuil; verbergt 'bestaan' zich daar ook ergens? Of kun je daar niet van existeren spreken, omdat alles er mogelijk blijkt? Dus ook 'niet-bestaan', maar iets anders? Non-existentie - die juist daarom alles toestaat? Die vreemde toestanden zijn mogelijk, want ze bestaan niet? Hm.

     Het artikel geeft er geen antwoord op, het gaat over roterende, ultrakoude vloeistoffen. Natuurkundigen onder leiding van Martin Zwierlein van het MIT zagen hoe daarin een aanvankelijk bolvormige wolk van natriumatomen bij 100 nanoKelvin en 100 rotaties per seconde aanvankelijk veranderde in een dunne, naaldvormige structuur, die vervolgens spontaan opbrak in een kristalpatroon, dat leek op een snoer van miniatuur-quantumtornado's. Het patroon deed de onderzoekers denken aan de manier waarop weerpatronen ontstaan door de Corioliskrachten in het magnetisch veld van de ronddraaiende aarde. De patronen van wolken geven dan soortgelijke spiraalvormen. Eerst begonnen de atomen te schommelen, dan vormen ze kurkentrekkerfiguren om tenslotte op te breken in een streng van roterende bolletjes oftewel mini-tornado's. Daarmee zou de grens tussen de klassieke wereld en die van de quantumfysica gepasseerd worden, zodat je precies zou kunnen begrijpen hoe (en waarom?) ze in elkaar overgaan. Het verband tussen beide is nog nooit gevonden. Fascinerend!

Het wordt vandaag steeds zonniger, de wereld krijgt weer kleur op de dag dat het kabinet Rutte IV wordt beëdigd, onder de wetenschap dat slechts drie op de tien kiezers er vertrouwen in hebben. Alleen de kiezers die vorig jaar maart op de VVD stemden zien het in meerderheid zitten met Rutte IV. Ga er maar aan staan! Van geen enkel onderwerp denkt een meerderheid dat Rutte IV het probleem in kwestie effectief zal oplossen. Het meest geldt dat voor de coronacrisis, de Groningse gaswinning en de migrantenproblematiek. Slechts een klein deel van alle kiezers (14 procent) denkt dat het nieuwe kabinet anders zal optreden dan het vorige.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 27.993 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 4569 minder dan gisteren. Toen registreerde het RIVM het op een na hoogste aantal positieve tests ooit. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1535 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1479), van wie 405 op de IC (gisteren: 406). Er waren 8 coronadoden.

     Deze week moet het nieuwe kabinet beslissen over al/niet continueren van de coronamaatregelen. De grote vraag is, zo hoor je steeds vaker om je heen, of de regering Covid-19 nu maar eens moet aanmerken als niet meer dan een nieuwe griepsoort waar je niet meer zo erg ziek van wordt, met een of meer vaccinaties in het jaar voor ouderen en zwakken, om de samenleving zo snel als het kan open te gooien. Tja, cruciaal is hoe hoog de druk in de ziekenhuizen dan oploopt. Ik durf het niet te zeggen. Intussen is het nieuwste OMT-advies binnen. Dat gaat de andere kant op. Het team adviseert met het oog op de snelle toename van de omikronvariant: medische mondneusmaskers voor iedereen vanaf 13 jaar in publieke binnenruimtes, zoals hoger onderwijs, musea, en buiten in bijv. drukke winkelstraten. Let op: en in de horeca, ook als je zit. Ik zie de nieuwe minister Kuipers dat nog niet zomaar naast zich neerleggen. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 11-01-2022

De samenleving verandert snel en dat wordt zichtbaar op tal van terreinen. Neem bijvoorbeeld de inflatie. Het CBS meldt dat de inflatie in ons land over afgelopen december 5,7 procent bedroeg, vooral omdat de prijs van energie 75 procent steeg. Ook vlees, groenten en fruit werden fors duurder. Dat we al tientallen jaren veel te weinig betaalden voor ons tomeloze energiegebruik en en passant de aarde onleefbaar maken, lees je weinig in de media. Sinds de jaren 80 is de inflatie nooit meer zo hoog geweest. Het gaat samen met toenemende onzekerheid; onzekerheid die toch al heel groot was door de diverse crises, die van klimaat, wonen, migratie, corona, milieu (stikstof), de zwakheid van Europa en de toenemende vergrijzing. Bij veel van die onderwerpen wordt een onuitstaanbaar grote wissel getrokken op de generaties na ons, die alle gevolgen van die crises zullen ondergaan en moeten oplossen. De gouden tijden liggen achter ons.

     Het nieuwe kabinet belast evenals alle vorige regeringen de factor arbeid nog steeds zwaarder dan kapitaal. Jammer, want het zijn juist de lager betaalden die de tol betalen van de coronacrisis. Een opvallend fenomeen is trouwens hoe in de achterliggende decennia de oorspronkelijke arbeidersklasse geleidelijk verdween. Dat is de sociale laag die samen met de middenklasse ooit het cement van de samenleving vormde. De meeste banen zijn allang niet meer in de industrie, maar in de talrijke vormen van dienstverlening, distributie en transport, gevoegd bij een groeiend legioen van pensionado's. De vakbonden verloren in getal en macht en steeds meer werk wordt verricht door kwetsbare ZZP'ers en algoritmes. Een kleine elite vergaarde ongekende rijkdom en spreidt die onbeschaamd ten toon. Denk eens aan dat megajacht, dat van de week de bruggen over de Maas niet kon passeren. Het verdwijnen van de progressieve arbeidersklasse geeft gevaarlijk veel ruimte aan een opkomend fascisme, in de vorm van ultrarechts populisme met alle fenomenen van voorheen: geweld, militarisme, irrationalisme, vreemdelingenhaat en bekrompen nationalisme.

De groeiende onzekerheid wordt ook gevoed door de toenemende onevenwichtigheid in de wereld. Voor het eerst in decennia lijkt er een gerede kans op oorlog in Europa, nu Poetin een grote invasiemacht heeft samengetrokken bij de oostgrens van Oekraïne. Als de NAVO zijn vergaande eisen niet inwilligt, zullen er 'militaire gevolgen' zijn, zei hij deze week. Van NAVO-zijde werd met 'massieve gevolgen' gedreigd, als Poetin Oekraïne daadwerkelijk aanvalt. Deze week voert men nog overleg maar zonder nader tot elkaar te komen. De kans op een grote oorlog na ruim 70 jaar vrede in Europa is dermate afschuwelijk, dat je ertoe neigt te denken dat het denkbeeldig lijkt en dat de partijen ervoor terug zullen schrikken. Is dat echter wel zo? Het kan goed zijn dat Poetin de inschatting maakt dat hij, net als bij de bezetting van De Krim, er opnieuw met een beperkte oorlog vanaf komt. Uitbreiding van zijn bufferzône. Bijvoorbeeld door, na de afwijzing van zijn onmogelijke eisen, het Russischsprekende oosten van Oekraïne te bezetten met de industriecentra rond Charkov. Het Oekraïense leger is onvoldoende partij en de NAVO is teveel verzwakt door bezuinigingen en zal niet kunnen ingrijpen, anders dan met zware sancties en troepenconcentries in Oost-Europa. En dan? Europa is sterk afhankelijk gebleken van de Russische olie- en gastoevoer. Het niet-openen van de gasleiding Northstream II slaat als een boemerang in ons eigen gezicht. Ik vrees dat Poetin denkt dat hij ons bij de strot heeft.

     Kan de NAVO misschien terugslaan met een beperkte actie, bijvoorbeeld met de inname van de enclave Kaliningrad? Ik las wel eens dat daar plannen voor bestaan. Dat is zeker hachelijk, verdere escalatie is haast onvermijdelijk. De Russen kunnen op hun beurt de Baltische staten bezetten. Die zijn lid van de NAVO en het krachtens artikel 5 van het handvest kan het bondgenootschap dat niet over zijn kant laten gaan en moet militair ingrijpen. De geïsoleerde ligging van de drie landen maakt zo'n ingrijpen erg lastig, het is zeer de vraag of de Amerikanen eraan mee willen werken terwijl de Russen een tweefrontenoorlog wel aan kunnen. Beide partijen zullen dreigen met de locale inzet van tactische kernwapens. En dan? Zal de afschrikking van een mondiale kernoorlog en wederzijdse vernietiging - Mutual Assured Destruction (MAD) - nog werken? Zo ja, dan ontstaat er in het beste geval een impasse, een nieuwe Koude Oorlog met een wat opgeschoven ijzeren gordijn tussen NAVO en een mogelijk groter Rusland. Zou dat alle dood, ellende en risico waard zijn geweest? Nee, natuurlijk, maar je weet niet hoe Poetin denkt. Hij is persoonlijk allang schatrijk en bekommert zich waarschijnlijk voornamelijk over zijn plaats in de geschiedenis. Liefst als de architect van een nieuw Russisch Rijk.

Een fraaie hemel met een rosekleurige wolkendeken begroet ons vanochtend bij het opstaan. Zie de nieuwe header aan de bovenkant. Het is de inleiding voor een zonnige winterdag zonder vorst en sneeuw. Anna kreeg vannacht last van migraine, maar het lijkt of haar kwaal opschuift naar een ander soort migraine, waar ze weliswaar ook hoofdpijn van heeft maar vooral duizelig en misselijk is. Vestibulaire maigraine, VM, sinds kort een officiële diagnose die wel spoort met het feit dat ze een jaar of tien geleden veel last had van Menière. Veel verschil maakt het niet, de behandeling blijft gelijk.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 29.107 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1145 meer dan gisteren. Volgens een hoge WHO-baas krijgt in dit tempo in zes tot acht weken de helft van alle Europeanen een besmetting met omikron. Het reproductiegetal staat op 1,26 (23 december). De ziekenhuisbezetting daalt weer. Er liggen nu 1497 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1535), van wie 395 op de IC (gisteren: 405). Er waren 18 coronadoden. Na het publiceren van het huisadres van Sigrid Kaag heeft Twitter twee accounts van activist Willem Engel offline gehaald.  Naar het begin van dit kwartaal

Een aangename werkhouding is belangrijk.

Woensdag 12-01-2022

Droog en overwegend bewolkt. Het is een doe-ochtend. Allereerst zet ik een smalle schoenenkast van IKEA in elkaar, voor in de gang. Zo'n kastje met van die openklapbare vakken. Teveel schoenen slingerden rond op de bodem van de meterkast en er is ook een plaats nodig waar het zuiltje van de tweede WIFI-booster kan staan. Behoorlijk wat gepuzzel want je mag beslist geen verkeerd schroefje gebruiken. Dan klopt het niet meer. Daarna op de fiets naar de poli oogheelkunde van BZ voor 75+ keuring voor rijbewijs. Voor mijn gevoel vertrek ik iets te laat. Onderweg blijkt fietsen ineens een top-ervaring. Het is of ik door de straten vlieg als een vrije vogel in de lucht. Wat een vrijheid! Opgetogen, haast juichend, koers ik op hoge snelheid langs het stadhuis, maar daar is de klim naar de overweg en die gaat juist dicht voor het boemeltje naar Dordrecht. Tegenvaller, zal ik toch te laat komen? Hijgend arriveer ik bij het ziekenhuis en zink neer in de wachtruimte. Daar kom ik bij. Een erg aardige vrouwelijke oogarts spiegelt mijn oogfundi. Niks mis. Hele lichte troebeling in de rechter ooglens, nog lang geen indicatie voor een staaroperatie. Ik merkte al dat ik minder scherp zag met dat oog. Binnenkort maar een nieuw glas in de bril.

     Bij het ziekenhuis bleek de achterband van de fiets leeg. Geen probleem, al in mijn tijd hadden we een persluchtpomp bij de fietenstalling gezet. Die staat er nog. Bij het afschroeven van de ventieldop loopt de band helemaal leeg; de dop zat er niet goed op. Helaas, de persluchtpomp is kapot. Dat wordt lopen naar de binnenstad; in de Westwagenstraat is tegenover de Coöp een fietsenmaker. De hal voor de winkel is open en er hangt, jawel, een persluchtpomp. Handig, zelfbediening, denk ik, ik kan me voorstellen dat de fietsenmaker geen zin heeft voor iedere lege band naar buiten te komen. Ik vul in een handomdraai de achterband maar opeens vliegt de winkeldeur open en komt een lijvige, zeer boze man naar buiten. 'Jullie denken zeker dat we door corona geen zin hebben om onze winkel uit te komen!', brult hij, 'Kan je het niet even fatsoenlijk vragen?' Verbouwereerd verklaar ik dat het juist andersom lag en dat ik veronderstelde dat het zelfbediening was. Kribbig pakt de man me de slang uit de hand en vult mijn beide fietsbanden. Nou, naar die fietsenmaker ga ik nooit meer.

     Thuis maak ik mijn IKEA-klusje af: het hangen van de schoenenvakken in het nieuwe kastje. Anna is er verrukt van en maakt de hele gang schoon en ik vervang een kapot spotlampje aan het plafond. Samen komen we er wel.

De wereld is een krankzinig oord, we weten het. Hoewel ik het nooit gebruik ben ik al decennia een groot voorstander van de legalisatie van wiet, maar vandaag krijgt die opvatting in de hele natie een enorme stimulans door de resultaten van een laboratoriumstudie van de Universiteit van Oregon, die uitwijst dat delen van cannabis-molecule, meer specifiek de stoffen CBGA en CBDA kunnen voorkomen dat het coronavirus gezonde cellen in het lichaam binnendringt. Ze binden aan de spike van het virus en blokkeren zo een stof die de ziekteverwekker gebruikt om mensen te infecteren. Wat een chotspe! Stoned de pandemie uit! Nu snel legaliseren en we krijgen Covid-19 wel onder de knie!

De besmettingen stijgen flink door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 32.149 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 3089 meer dan gisteren. De ziekenhuisbezetting nam af. Er liggen nu 1435 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1497), van wie 378 op de IC (gisteren: 395). Er waren 8 coronadoden. Vanmiddag komt het OMT bijeen voor advies aan het nieuwe kabinet, dat vrijdag de knoop doorhakt en 's avonds een persconferentie geeft.

     Uit de VS en het VK komen berichten dat omikron over zijn piek heen zou zijn. 'The variant has proved so wildly contagious that it may already be running out of people to infect.' Sommige deskundigen, onder wie de bekende Belgische viroloog Van Ranst, denken ook dat de piek voor omikron bereikt is. 'Er moet niet blindgestaard worden op het aantal besmettingen.' Besmette mensen komen veel minder vaak in ziekenhuis en IC. Corona zal zich ontwikkelen in de richting van een griep. Dat denk ik ook wel, maar is het al zo ver? Kunnen nieuwe varianten niet opnieuw roet in het eten gooien? En de wet van de grote getallen dan, kan die nog een zorginfarct bewerkstelligen? Is het niet te vroeg om te versoepelen? Het bedrijfsleven met de horeca en de detailhandel voorop, stelt haast ultimatieve eisen. Ook bij ons op de Langendijk gaan komende zaterdag veel winkels open, wat het kabinet ook beslist. Het zal er lekker druk worden! We kunnen de straat voortaan beter Langewappiedijk noemen. Het voortdurende kreunen en krimmeneren ergert me een beetje. In ruim dertig jaar gingen er ondanks de verschillende lockdowns niet zó weinig bedrijven failliet als vorig jaar. Het CPB waarschuwde toen al dat de overheidssteun ook niet-levensvatbare bedrijven overeind houdt. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 13-01-2022

Omdat het alsmaar doorgaat. Omdat er niet genoeg aan gedaan wordt. Het overgrote deel van de warmte die de aarde extra invangt door de voortgaande stijging van broeikasgassen in onze atmosfeer wordt opgenomen door de oceanen. Ongeveer 90 procent. In 2021 was er de hoogste Ocean Heat Content ooit gemeten: 400 biljoen KiloJoule méér dan in de jaren 40, toen de metingen ervan begonnen. Het is het zesde achtereenvolgende jaar dat het record werd gebroken. Temeer opmerkelijk omdat de huidige La Niña nog steeds aanhoudt; die heeft doorgaans een koelend effect. De opwarming van de oceanen is de krachtigste indicator voor de opwarming van het klimaat. Warmere oceanen geven een grotere warmte-expansie in het water en veroorzaken sterkere oplading met energie van stormen en orkanen, meer afsmelten van de ijsvelden rond Groenland en Antarctica en meer aantasting van voedselrijke koraalriffen wereldwijd. In de meetreeks hierboven zie je dat er vanaf eind jaren 80 sprake is van een versnelde opwarming van zowel de oppervlakkige als de diepe lagen in de oceanen.

     Wetenschappers verwachten dat de nog steeds aanhoudende La Niña nog deze maand zal pieken en dat het broertje, El Niño, dat juist veel extra opwarming teweegbrengt, laat in 2022 zal beginnen.

Bij ons gaat alle aandacht naar de vraag of het nieuwe kabinet de lockdown wel of niet zal versoepelen, en voor welke groepen. Gisteren kwam het nieuwste OMT-advies, dat nog niet uitlekte. Vanaf vanmorgen half tien is de regering bijeen in het Catshuis. 'Het zal een touwtrekwedstrijd worden', zegt Maarten Keulemans in De Volkskrant. Tussen de zorgministers en de economisch georïenteerde bewindslieden dus. Enerzijds nemen de omikron-besmettingen enorm toe, het RIVM verwacht de piek pas over twee weken, en anderzijds blijven de opnames in ziekenhuizen en IC's beperkt. Maar wat als de wet van de grote getallen ook de zorg zwaar gaat belasten? Er lijkt dus ruimte voor enige versoepeling, vinden velen, al zijn ook de virologen en epidemiologen het niet met elkaar eens. De druk uit de samenleving is enorm, vooral van het bedrijfsleven. Veel horeca en niet-essentiële winkels willen op zaterdag demonstratief opengaan, ook als de sluiting blijft. Veel burgemeesters hebben geen zin om te handhaven.

     Ik ben voor kleine stapjes in de versoepeling en, gelet op de grote maatschappelijke schade, denk ik dat we allereerst zouden moeten beginnen met het openen van de rest van het onderwijs, dus de middelbare scholen en het hoger onderwijs en het MBO. Maar dat zal de luidruchtige meute kroegbazen stellig in hevig verzet brengen.

     Om twaalf uur wordt het OMT-advies bekend: inderdaad stapjes. 'Onder voorwaarden' zou er ruimte zijn voor versoepelingen in de sportsector, het onderwijs, de contactberoepen (o.a. kappers) en de detailhandel (winkelen op afspraak). Mét mondkapjes. De horeca en de cultuursector moeten nog even wachten. Hm. Als het klopt - en dat zal wel - vind ik het niet een klein stapje.

De ochtend begint met dichte mist die niet helemaal optrekt. Het blijft nevelig. Anna doet boodschappen bij de Plus op Oost. Ze brengt ook medische mondkapjes mee, die nu advies zijn. Het was druk, zegt ze, en er liepen nogal wat klanten demonstratief zonder mondkapje rond. Wie er wat van zei, kreeg de wind van voren. Goed afstand bewaren, is het devies. Een pakketdienst brengt een nieuw toestel voor haar. In de badkamer experimenteert ze ermee: een hand-stomer. Bruikbaar voor overhemden, jurken, broeken en zo. Dan hoef je die niet te strijken. Ze vindt het een handig ding.

Stijging. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 33.436 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1318 meer dan gisteren, maar pas op: er was weer een storing bij het RIVM dus de cijfers zijn in wezen nog hoger! De ziekenhuisbezetting blijft dalen. Er liggen nu 1360 mensen met Covid-19 in het ziekenhuis, 72 minder dan gisteren en het laagste aantal in meer dan twee maanden. Er waren 13 coronadoden.

Ik ben trouwens niet gerust over de deze versoepelingen. Ik zie net dat volgens de laatste berichten uit de VS niet alleen de besmettingen daar snel stijgen, maar ook de ziekenhuisopnames. Die liggen 80 procent hoger en overschrijden het vorige record. Zie hierboven. Wat is er aan de hand? Naar het begin van dit kwartaal

Artists' impression van de Lokale Bel met in het midden ons zonnestelsel. NB: de zon is véél te groot weergegeven (afbeelding: Leah Hustak STScI)

Vrijdag 14-01-2022

We leven in een bubbel. Voor wie geldt het niet? Zelfs ons hele zonnestelsel bevindt zich in een bubbel, een bubbel van leegte, om precies te zijn met randen van enorme gaswolken - een schil van stofmuren. Interstellaire stofmuren die in feite dichte gebieden van stervorming zijn en die vol jonge sterren zitten. Merkwaardig dat ons zonnestelsel vrij precies midden in die lege bubbel staat, alsof die ooit bij ons begon met uitdijen. Astronomen noemen hem de Lokale Bel, een holte in de Orionarm van het Melkwegstelsel. De bubbel is niet mooi rond, hij heeft meer de vorm van een zandloper. De doorsnede varieert van 200 tot 700 lichtjaren. Astronomen van het Center Harvard & Smithsonian (CfA) en het Space Telescope Science Institute (STScI) maakten een reconstructie van de ontwikkeling van de Lokale Bel. De afbeelding hierboven zag je deze week in veel kranten. Daaruit blijkt dat we niet altijd in die bel zaten. Hij ontstond vanaf 'pas' 14 miljoen jaar geleden door een reeks van vijftien supernova-explosies, exploderende sterren die aan het eind van hun bestaan kwamen. Daarbij werden de interstellaire materiewolken uit elkaar gestoten zodat er een zeepbelachtige structuur ontstond. Op de randen begon materie samen te klonteren tot nieuwe sterren. Het zonnestelsel met onze aarde was toen nog helemaal niet in de buurt. Pas 5 miljoen jaar geleden vloog het zonnestelsel de enorme bubbel binnen en nu bevindt het zich toevallig precies in het midden. Ooit zal het er weer uit vliegen en de materieschil passeren. Om de Lokale Bel heen zijn meer van die grote bubbels, want de ruimte heeft hier een bellenstructuur zoals zeepsop. Overigens is de leegte binnenin de bubbels, ook in de onze, relatief. De kosmische bellen zijn niet helemaal leeg. Zeker is er wel materie in te vinden, zoals gaswolken, sterrenstelsels en exoplaneten, bijvoorbeeld Proxima Centauri, onze meest nabije buur op 4, 24 lichtjaren afstand, of de heldere ster Sirius op 8,6 lichtjaren afstand.

Na de besprekingen tussen de Russen en de NAVO, Europa en de OVSE werd het even stil. Partijen kwamen niet tot elkaar, de dreiging van oorlog is groter dan ooit. Ook de Serviërs in de gedeelde Balkanstaat Bosnië/Herzegovina willen in de schaduw ervan de Akkoorden van Dayton schenden en zich afscheiden. Ook dat levert zeker oorlog op. Afstemming van hun leider Dodik en Poetin ligt voor de hand. Vandaag is er opeens een grote cyberaanval op Oekraïense overheidswebsites. Op de websites van onder meer het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Veiligheids- en Defensieraad is een waarschuwing in het Oekraïens, Russisch en Pools te lezen: 'Wees bang en verwacht het ergste.'

We hebben een grijze, sombere dag. In de binnenstad haal ik fruit en twee grillkipjes bij de poelier. (Die eten we niet in één keer op, hoor). Overal zijn café's en winkels druk doende hun zaken klaar te maken om op te starten. Zeker nu blijkt dat je voor de winkels geen afspraak hoeft te maken. Ze zijn niet meer te houden, heel Gorcum gaat morgen open, zeggen de mensen. Of er gehandhaafd zal worden? De burgemeesters van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht zijn niet van plan om de opening van horecazaken en culturele instellingen zaterdag toe te staan, maar in Zuid-Limburg vinden ze alles goed want het is 'een demonstratie tegen de coronamaatregelen'. Dan mag het wel. Voor één dag neem ik aan. Natuurlijk zal het een stijging van besmettingen teweegbrengen en mogelijk de wet van de grote getallen in werking zetten, als er veel mensen ziek worden en opgenomen moeten worden in de ziekenhuizen. Het kan echter ook meevallen, als je de cijfers ziet. Het kabinet wil het nog even aanzien. Als er geen gekke dingen gebeuren, mag de horeca over tiendagen open. Vanavond persconferentie.

De cijfers stijgen maar de ziekenhuizen dalen vandaag verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 35.521 nieuwe positieve tests gemeld, 2112 meer dan gisteren. Dat is het hoogste aantal sinds het begin van de pandemie. In de ziekenhuizen nam de bezetting dus af. Er liggen nu 1289 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1363), van wie 335 op de IC (gisteren: 361). Er waren 16 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 15-01-2022

Science publiceerde eergisteren baanbrekend nieuws over de vaak langzaam slopende zenuwziekte multipele sclerose (MS). De ziekte zou met grote waarschijnlijkheid veroorzaakt worden door het Epstein-Barr virus (EBV), een virus uit de groep van de circa honderd soorten herpesvirussen, onder meer bekend van waterpokken en de koortslip (herpes simplex). Herpesvirussen en ook EBV worden met speeksel overgedragen ('kissing diseaese') en blijven levenslang aanwezig in hun gastheer, doorgaans latent. Het latent aanwezige virus vermenigvuldigt zich niet en blijft onopgemerkt door het immuunsysteem. Af en toe vlamt het op. EBV is vooral bekend als veroorzaker van de Ziekte van Pfeiffer, waarbij het zich nestelt in de lymfeklieren en de milt. Er is in 2007 zelfs een vaccin tegen ontwikkeld, dat heel vroeg in de jeugd gegeven moet worden. EBV is al vele jaren een van de verdachten voor het veroorzaken van MS, maar dat kon tot nu toe nooit afdoende bewezen worden. Dat is nu wel gebeurd. Bekend was dat de latente aanwezigheid van EBV in het lichaam doorbroken kan worden (dysregulated latency). De auteurs ontrafelen hoe dat zou kunnen gaan en dat geeft de mogelijkheid van (vroege) vaccinatie, net als bij Pfeifer. Maar mensen die al MS hebben, hebben er dus niets aan.

     Goed nieuws is verder dat de vaccinfabrikant Moderna, ook bekend van zijn coronavaccin, juist nu succes boekt met de ontwikkeling van een anti-EBV vaccin: mRNA-1189. Een RNA-vaccin dus, dat nu uitgeprobeerd wordt in een trial bij 270 mensen. Wordt in de nabije toekomst preventie van MS mogelijk? Dat zou geweldig zijn, maar hoe een dergelijke vaccinatie uitgevoerd zou moeten worden, is me niet duidelijk. Dysregulated latency, het uitbreken van EBV uit zijn lange latentie, vindt bij MS meestal pas op latere leeftijd plaats, merken deskundigen in de discussie over het Science-artikel op. Vaccineren op jonge leeftijd zou het ontstaan van MS kunnen uitstellen, maar kan misschien ook leiden tot meer MS-gevallen. Om de immuniteit tegen EBV op peil te houden zijn er misschien boosterinjecties op latere leeftijd nodig. Zoals altijd: meer onderzoek is gewenst. Wappies en complotdenkers zullen het allemaal van heel omineuze betekenis vinden.

Met bijna zes miljoen mensen kijken we gisteravond naar de persconferentie. Naast een wat andere opzet, gebarentolk in venstertje rechtsonder en grafieken, is er geen echt nieuws meer. Ondanks alle onzekerheden ben ik het vooral eens met de keus om de rest van het onderwijs open te gooien. Dat is belangrijker dan shoppen (mag trouwens ook) en uitgaansplezier. Een delicate balans. Versoepel te snel en men riskeert een Amerika, waar met 150 duizend coronapatiënten in het ziekenhuis tóch weer een zorginfact dreigt. Maar versoepel te langzaam, en men riskeert een eeuwig tobbende pas-op-kijk-uitsamenleving, altijd maar in schaduwgevecht met een virus dat allang zo gevaarlijk niet meer is. Toch maakt het me ongerust dat Kuipers c.s. kennelijk rekening houden met 80.000 besmettingen per dag, Dat is 560.000 besmettingen per week! Het is weer de aanpak langs 'groepsimmuniteit', een aanpak die alsnog de samenleving onderuit kan halen. In de NRC staat een overwogen artikel van antropologe Ginny Mooy, lid van het dit najaar opgedoekte Red Team: 'Het virus laten uitrazen is een slecht idee'. Ze schrijft daar: 'Corona rond laten gaan klinkt in theorie beter dan het in de praktijk uitpakt. Gaat er veel virus rond, dan zullen veel mensen tegelijk ziek worden of sterven. Dan komt er een moment dat de samenleving stagneert door het virus zelf, niet door maatregelen.'

Vanochtend is er een viswedstrijd in dichte mist. Van de week hadden ze al een een grote hoeveelheid kleine visjes uitgezet, tot genoegen van de vaste havenreiger, de futen, de meeuwen en enkele aalscholvers (foto hier). De steigers zitten vol somber geklede mannen tot om half twaalf een fluitje het einde aankondigt. In de binnenstad zijn de winkels open en demonstratief ook de café's en restaurants. Tot acht uur vanavond. Uit angst om besmet te raken piekeren we er niet over te gaan kijken. Wel kijken we even aan boord, waar we een vislijn uit de reling halen. De nevel is uiteindelijk weg en het is niet koud. Tot dusver hebben we een hele zachte winter. De gemiddelde dagtemperatuur lag gemiddeld 1,3 graden hoger dan in dezelfde periode in voorgaande jaren.

     In het hele land zijn veel horecazaken open. Over handhaving lees ik nergens. De incubatietijd van omikron is een dag of drie. De effecten zien we komende weken vanzelf.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 31.963 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 3526 minder dan gisteren. Eén op de drie testen is positief. De ziekenhuizen dalen flink. Er liggen nu 1220 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1289), van wie 322 op de IC (gisteren: 335). Er waren 6 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De NAVO omcirkelt Rusland (bron: Bruno Maçães)

Zondag 16-01-2022

De Portugese auteur en politicus Bruno Maçães spot op Twitter met de omsingelingsretoriek van Poetin (zie hierboven): 'I hadn’t realized the extent to which Nato has completely encircled Russia. Nato borders in red.' De voormalige Oostbloklanden zijn om zich veilig te stellen tegen de (toen nog) grootmacht Sovjet-Unie 'bij de eerste gelegenheid, in 1989, meteen westwaarts gerend en zo snel mogelijk lid geworden van de NAVO en daarna de EU', schrijft Caroline de Gruyter gisteren in de NRC. Oekraïne, Armenië, Moldavië, Georgië en andere oud-Sovjetlanden wilden dat ook maar kwamen te laat. 'Rusland maakte daar bruut een einde aan. Dat werkte. Maar hoe harder Poetin dreigt, hoe anti-Russischer zij worden'.

     Nieuw woord geleerd: false-flag operatie. Het zou een aanval zijn, die beoogt de schuld in de schoenen van het aangevallen land te schuiven. Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van defensie een aanval zijn, die bedoeld is als provocatie en Rusland het motief verschaft om Oekraïne binnen te vallen. De pseudo-aanval zou gericht moeten zijn tegen pro-Russische opstandelingen in het oosten van het land. Het Kremlin weerspreekt dat. Witte Huis-woordvoerder Jen Psaki zei dat als een Russische invasie in Oekraïne zou plaatsvinden, die ‘tussen midden januari en midden februari’ zou kunnen beginnen. Er is meer pesterij van Poetin. Zijn politiek kun je karakteriseren als rancunepolitiek (Menno ter Braak), als volgt te definiëren: als het liberalisme niet iedereen gelijkmaakt, rijzen rancune en fascisme. Kennelijk geldt die zegswijze niet alleen voor teleurgestelde groepen mensen maar ook voor staten.

     Op onverklaarbare wijze viel van de week een van de twee fiberoptische datakabels tussen NAVO-land Noorwegen en Spitsbergen uit. Doorgeknipt? Ondertussen voerde de Amerikaanse regering afgelopen vrijdag overleg met verschillende internationale energiebedrijven over de levering van extra gas aan Europa in geval van een oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De leveranciers waren echter weinig optimistisch dat het met de huidige krapte op de gasmarkt mogelijk is het Russische gas te vervangen. Oekraïne meldt vandaag dat de hack gisteren van Oekraïense overheidswebsites het werk was van een Wit-Russische computerspionagegroep UNC1151. Op die websites was in het Oekraïens, Russisch en Pools te lezen: 'Wees bang en vrees het ergste.'

     Ondanks de verdeeldheid in Europa en de militaire zwakte van de NAVO kan Poetin deze zaak niet winnen, denk ik. Integendeel: zijn gedram en zijn dreigementen zullen eerder de eenheid van het Westen bevorderen en met name Oost-Europa weer naar de westelijke partners toe drijven. Ook de bevolking in de buurstaten van Rusland keert zich juist meer en meer van Rusland af. Het dreigende conflict zal bovendien de energietransitie in het Westen bevorderen om zo snel mogelijk een einde te maken aan de afhankelijkheid van Russisch gas. Bovendien stagneert de Russische economie en daalt de populariteit van Poetin in eigen land. Is er dan sprake van bluf bij de Russische leider? Tja, we weten: een kat in het nauw maakt rare sprongen.

Opnieuw een grijze dag en een doe-dag. Minder succesvol dan de vorige. Allereerst hebben we een verstopping in de afvoer van de keuken (gootsteen en vaatwasser) en de badkamer (wasbak en wasmachine/wasdroger, niet van het bad). Al weken hoorden we verdacht gegorgel, maar nu loopt het afvoerputje van de badkamer - het laagste punt - over als we een kraan of wastoestel aanzetten. Maandag een loodgieter bellen. Ten tweede begeeft het bovenste scharnier van een deurtje in de mediakast met de audio en de PS4 het. De schroefgaten zijn uitgelubberd. Doordat het scharnier in een ronde uitsparing valt, kan je het niet verplaatsen en nieuwe gaten boren. Ik probeer het met houtlijm vast te zetten, maar dat mislukt. Morgen kit kopen voor een nieuwe poging, of misschien beter twee boutjes met moertjes. Onderwijl komt Tessa gezellig langs.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 36.308 nieuwe positieve tests gemeld. Nooit eerder werden er zoveel nieuwe coronapatiënten vastgesteld op één dag. Vandaag waren er 4366 nieuwe positieve tests meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen minder snel. Er liggen nu 1218 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1220), van wie 312 op de IC (gisteren: 322). Er waren zeven coronadoden.

     Duizenden tegenstanders van het coronabeleid lopen een mars door Amsterdam. 'Koffiedrinken' op het Museumplein. Bij het huis van burgemeester Femke Halsema scanderen ze 'Femke, rot op!' Er zijn ook boeren met tractoren. Die zijn ook tegen het coronabeleid en dragen leuzen als 'samen staan we sterk', 'don't worry, be wappie', 'wij zijn de leugens zat' en 'gebruik je boerenverstand, geen 2G'. Naar het begin van dit kwartaal

Potentiële klimaatimpact van de vulkaaneruptie bij Tonga: een korte dip in de voortgaande opwarming..

Maandag 17-01-2022

De zware vulkaanuitbarsting in de Stille Oceaan bij de eilandstaat Tonga was tot in Nederland te merken. Althans als je een barograaf hebt. Twee tegengestelde schokgolven vlogen om de aardbol en zorgden voor twee waarneembare schommelingen in de luchtdruk, de eerste (en dus het meest krachtig) omstreeks 20.00 uur en de tweede om 02.30 uur. De eerste legde 16.500 kilometer af in 15 uur, de tweede, zwakkere, 23.500 kilometer in 23,5 uur. De wereld is dus rond. De drukgolven volgden een grootcirkel. Dat is de kortste afstand. De eerste ging bovenlangs Siberië. Ook op mijn eigen barograaf zie je een heel kleine uitslag op die tijdstippen.

     Hoe erg Tonga zelf getroffen werd is nog niet duidelijk. Een onderzeese glasvezelkabel naar de eilandengroep is beschadigd. Australië en Nieuw-Zeeland stuurden vliegtuigen. Er zouden weinig dodelijke slachtoffers zijn, maar wel veel schade aan huizen en resorts. Giftige vulkanische as schijnt lucht en drinkwater te bederven. De eruptie veroorzaakte een tsunami die verschillende landen langs de Stille Oceaan trof. In Peru kwamen twee vrouwen om door de hoge golven aan de kust.

     'De ontploffing werd veroorzaakt door zeewater dat in contact kwam met magma (ondergrondse lava) in de vulkaan. Daardoor was de explosie erg krachtig en abrupt, die hadden we niet kunnen zien aankomen. Maar dat kan in Europa niet gebeuren', zei meteoroloog Wouter van Barnebeek op Weerplaza. Het is natuurlijk van belang om af te wachten in hoeverre alle in de stratosfeer uitgestoten zwaveldioxide, fijnstof en as een koelende invloed zullen hebben op de wereldtemperaturen. In de grafiek hierboven werd daar een poging toe gedaan op basis van de kortdurende afkoeling door de uitbarsting van de Pinatubo in 1991. Waarschijnlijk is die op Tonga kleiner.

Het wordt vandaag allengs zonniger. Mooie dag. Een loodgieter van het bekende Gorcumse bedrijf Zillig slaagt er vandaag niet in de verstopping van onze keuken/badkamerafvoer op te lossen; het euvel zit dieper. Hij belt een expert. Nog even geduld. Via email krijg ik bericht van het CBR dat mijn rijbewijs verlengd kan worden tot 17 maart 2027. De hele procedure is ruim binnen een maand afgewikkeld. Ik meen dat Alexander Pechtold daar de chaos moest aanpakken. Daar heeft hij wat mij betreft succes mee gehad.

Flinke stijging van de besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 42.472 nieuwe positieve tests gemeld, opnieuw een recordaantal. Het zijn er 6202 meer dan gisteren. Lichte stijging in de ziekenhuizen. Er liggen nu 1240 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1218), van wie 317 op de IC (gisteren: 312). Er waren 3 coronadoden (maar het was weekend). Naar het begin van dit kwartaal

De segmenten van de grote spiegel van de James Webb telescoop worden in tien dagen precies ingesteld (foto: NASA)

Dinsdag 18-01-2022

De James Webb ruimtetelescoop is al een aantal dagen doende om de 19 segmenten van de grote spiegel stuk voor stuk heel precies uit te lijnen. Allereerst moeten ze 12,5 mm omhoog bewegen van hun positie tijdens de lancering. Ze worden ongeveer 1 mm per dag versteld De segmenten hebben nummers die beginnen met A, B of C en een nummer. A3 en A6 worden op een andere manier ingesteld aan het eind. Het hele instelproces duurt 10 dagen, waarvan er nu nog 4 resten. Een dag later komt de Webb aan bij Lagrage 2.

De mist blijft vanochtend lang hangen. 's Middags is er zon. Helaas kan de rioolontstopper vandaag niet komen; het wordt morgen. Ik scheer me met een kopje warm water. Verder weer een technische ochtend, terwijl Anna ondertussen boodschappen doet. Op mijn studeerkamer installeer ik een Dual IR 3A internetadapter, die ik wil aansluiten op de AUX-ingang van mijn Soundmaster nr513a, een toestel vol nostalgie waarop je vrijwel iedere soort geluidsdrager kunt aansluiten. Voor de aansluiting moet ik wat gaatjes boren in een boekenplank. Als alles klaar is blijkt er een probleem: de keuzeknop aan de voorkant geeft de optie AUX niet. Wat raar, want er zit wel een AUX-ingang aan de achterkant. Bij toeval ontdek ik dat het wel werkt op PHONO, mits je geen vinyl-LP afspeelt. Maar dan krijg je maar één stereokanaal. Merkwaardig. Enfin, dat komt nog wel, vooralsnog kan ik mijn favoriete internetradiokanaal 'Geen Dag zonder Bach' van de Concertzender beluisteren zonder dat de laptop (met Bluetooth) de hele tijd aan hoeft te staan.

De besmettingscijfers springen raar heen en weer. Storing of werkelijkheid? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 31.426 nieuwe positieve tests gemeld. Het zijn er 10.004 minder dan gisteren. Het reproductiecijfer dd. 3 januari is ook flink lager: 1,16. Het reproductiegetal voor de omikronvariant zelf is ook gedaald, van 1,63 naar 1,25. Ruim de helft van de 18-plussers (53%) heeft nu een boosterinjectie gekregen. Vooralsnog zijn er weinig ouderen besmet. De ziekenhuizen dalen wat. Er liggen nu 1186 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1240), van wie 303 op de IC (gisteren: 317). Er is minder ziekte onder het ziekenhuispersoneel, er zijn meer operatiekamers in gebruik en er is meer ruimte voor planbare zorg. Allemaal positieve ontwikkelingen, lijkt het, wat is wijsheid? Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 19-01-2022

De grafiek hierboven van het RIVM geeft de laatste stand van de coronapandemie, en meer speciaal rond de omikronvariant, voor ons land goed weer. Wat zijn de feiten van dit moment rond omikron? Allereerst is hij 76 procent besmettelijker dan de deltavariant, brengt echter 64 procent minder ziekenhuisopnames teweeg, 70 procent minder IC-opnames en 95 procent minder doden. Kliniek en besmettingen lopen sterk uit elkaar. Het wekt onmiskenbaar de indruk dat het virus met omikron succesvol bezig is zich aan te passen aan samenleven met de mens, zoals het griepvirus veel eerder deed. Cruciaal is nu: hoeveel mensen raken besmet én ziek en hoe hoog wordt de piek? De wet van de grote getallen kan nog steeds een zorginfarct veroorzaken, maar de kans neemt af. Vrijdag komt het OMT weer bijeen, dinsdag zal het nieuwe kabinet beslissen.

In de Kamer is de tweede dag over de regeringsverklaring bezig. Behalve de querulantie van Wilders en de afwezigheid van Baudet c.s. valt me vooral op hoe weinig aandacht er is voor de Russische dreiging in Oekraïne. Rutte noemt het punt wel en hij wil binnenkort zelfs met minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken naar Oekraïne gaan, maar de leden van de volksvertegenwoordiging vinden het niet belangrijk genoeg voor reacties. Wel: koopkracht en ontkoppeling AOW, woningbouw en Groningen. Ondertussen stijgt de spanning. Russische troepen namen posities in Wit-Rusland in langs de Oekraiënse grens. Voor 'oefeningen met Witrussische troepen' tussen 10 en 20 februari. Dat zou voor de allereerste keer zijn. Oefeningen in wat? In 'het afslaan van een buitenlandse aanval', aldus de Russische onderminister van Defensie Fomin. Aan de andere kant levert het VK antitankwapens aan Oekraïne en overweegt de Amerikaanse regering extra munitie, raketten en luchtafweersystemen te sturen. Volgens mij deden ze dat allang.

     Rusland bevestigt vandaag dat het geen genoegen zal nemen met minder dan een officieel verbod op uitbreiding van de NAVO. Er wordt nog steeds gepraat, zoals Baerbock met Lavrov in Moskou. De VS, de NAVO en de grote Europese landen verzochten om een bijeenkomst van het zogenaamde Normandië-overleg (Duitsland, Frankrijk, Oekraïne en Rusland.

Een grijze ochtend, de derde dag met een verstopte afvoer. Anna kreeg vannacht een zware aanval van migraine en blijft in bed. Gelukkig belt om kwart over negen de loodgieter, een aardige en handige jongen. Hij leert me het verschil tussen rioolbuisjes van 40 en 50 mm. De laatste soort is breder en geschikter voor het invoeren van een spiraal. Ze beginnen bij ons bij de plek waar ze de vloer ingaan en de best bereikbare is die van de wasmachine/wasdroger (foto hier). Daar voert hij uiteindelijk zes meter van een trillende spiraal in, eerst met een bochtje aan het eind (passeert gemakkelijk bochten) en daarna met een staaf van 20 cm en een ketting. De ketting schraapt vuil van de wanden af. Uiteindelijk komt de oorzaak tevoorschijn, een dikke prop haar (foto hier). De afvoeren in keuken en badkamer lopen weer prima en tonen daarbij mooie draaikolkjes. Het advies is om 1 - 2x per maand 's avonds wat soda in alle afvoeren te gieten en een nacht te laten staan. Zullen we doen.

     Er volgt een rustige middag met regen. Anna slaapt en ik begin met plezier aan 'Revolusi' van David van Reybroeck (De Bezige Bij, 2021).

De coronacijfers van vandaag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 38.282 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 6868 meer dan gisteren. Er liggen nu 1149 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1186), van wie 303 op de IC (gisteren was dat hetzelfde aantal). Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 20-01-2022

Dit is een heel curieuze grafiek. Wat betreft de aantallen opnames van Covid-patiënten per miljoen wijkt Nederland sterk af van veel andere Westerse landen. Wat is het verschil? Dat we een hoge vaccinatiegraad hebben en als enige een strenge lockdown? Terwijl bij ons het aantal omikronbesmettingen explosief stijgt is de druk uit de samenleving enorm om zo snel mogelijk te versoepelen. Het kabinet lijkt daaraan te zullen toegeven. Het virus zal hierdoor nog harder rondgaan. Ongecontroleerd rondrazen. De vergrieping van Nederland. Groepsimmuniteit waardoor de pandemie verder gaat als endemie. Maar als die koers slecht uitwerkt, moeten we toch weer maatregelen instellen. Let op wat Jaap van Dissel vandaag in de Kamer zegt en kijk daarbij vooral naar het VK en Denemarken in de grafiek hierboven, maar ook naar Spanje, Frankrijk en België. Die landen lopen wat omikron betreft op ons vooruit. De piek van ziekenhuisopnames was daar verhoudingsgewijs dubbel tot vijf keer zo hoog, maar moet bij ons nog komen. Het zou een 'zeer forse' druk op de zorg opleveren, zegt Van Dissel. 'Je zou die aantallen niet in Nederland willen hebben.' Nu snel versoepelen is een gok, die goed of slecht kan uitvallen. Heel interessant. Ook een nieuwe variant kan nog roet in het eten gooien, want tot dusver had het virus steeds een nieuwe verrassing in petto.

Wat ik verbaasd oppik van de kamerdebatten over de regeringsverklaring: het lijkt of we gewoon een rechts kabinet gekregen hebben als het gaat over de kloof arm/rijk en herverdeling. Ga eens na, de vier regeringspartijen hadden zonder uitzondering, dus zelfs de VVD, in hun verkiezingsprogramma's verhoging van de belasting op winst en vermogen staan. Op een rijtje: CDA: 2,7 miljard euro, VVD: 3,6 miljard euro, CU: 8 miljard euro en D66 zelfs 15,3 miljard euro. Maar in het regeerakkoord staat: lastenverlichting voor vermogens 0,1 miljard euro. En verder: einde koppeling AOW aan het minimumloon. Wat is hier gebeurd? Kiezersbedrog, zou je zeggen.

Anna had vannacht opnieuw migraine, dus vandaag slaapt ze veel. We hadden onze training bij SportCity weer willen beginnen, maar dat wordt nu komende maandag. Het is een dag met zon en buien. Rond twee uur valt er een korte hagelbui, later natte sneeuw. Het probleempje van mijn nieuwe internetradio-adapter (geeft slechts één stereokanaal op de versterker) is simpel opgelost met een beter kabeltje.

De coronacijfers van vandaag bevestigen het uit elkaar drijven van besmettingen en opnames. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 39.978 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 1716 meer dan gisteren. NB: in werkelijkheid zijn ze hoger; er is weer een storing. De onderrapportage is niet mis; het RIVM schat die op 27.000 positieve tests over de afgelopen drie dagen. In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1124 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1149), van wie 290 op de IC (gisteren: 303). Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 21-01-2022

Wie kent hem niet, de vermaarde Keelingcurve? De curve van de concentratie van het broeikasgas CO2, die sedert 1958 wordt bijgehouden in het Mauna Loa observatorium op Hawaii en die alsmaar verder stijgt in de vorm van een onheilspellende zaagtandlijn. Deze week kwam er in de media een naar de toekomst verlengde curve van CarbonBrief langs, zoals hij zou moeten zijn als de mensheid de Parijse Akkoorden van 2015 zou willen halen en de opwarming van de wereld ten tijde van de eeuwwisseling beperken tot 1,5 graden boven de pre-industriële tijd. Tja, dat wordt door veel deskundigen als onhaalbaar beschouwd. Steeg de curve rond 1970 nog met een snelheid van 1 ppm per jaar, tegenwoordig is dat al bijna 2,5 ppm per jaar (zie geciteerd artikel), maar nu wat lager door het koelend effect van La Niña. 'Once the La Niña event has ended, we would expect the rate of CO2 rise to return to about 2.5 ppm per year, unless emissions start to fall substantially', zegt CarbonBrief. Weinigen zien de broeikasemissies stoppen voor 2050.

Gisteren schreef ik wat corona betreft over de ontkoppeling tussen besmetting en kliniek (verpleegafdelingen en IC's). Terwijl de aantallen besmettingen sterk stijgen, blijven die van de ziekenhuizen dalen. De Volkskrant gaat er vandaag wat dieper op in. De omikrongolf heeft in Nederland, in tegenstelling tot veel landen om ons heen, de ziekenhuizen nog nauwelijks bereikt en dat kun je toeschrijven aan de gedeeltelijke lockdown bij ons en ook aan de hoge vaccinatiegraad incl. boosters. Omikron gaat daardoor vooral om in jonge leeftijdsgroepën, maar een uitgestelde piek in de ziekenhuizen dreigt nog steeds. Het is de reden dat het OMT, dat vanmiddag bijeen komt, sterk aarzelt om ondanks de grote druk van burgemeesters, horeca, cultuursector en anderen tot verdere versoepeling te adviseren. Voor aanstaande dinsdag neemt het kabinet geen besluit, zegt Kuipers vanmiddag.

Gisteravond volgden we het nieuws over de The Voice of Holland en de MeToo-misdragingen van vier mannen. John de Mol verbergt zich achter een formaliteit: 'Als niemand wat zegt, dan kunnen we niks doen.' Zijn zwager gaf hij een preek en daarmee was de kous af. Vanochtend verschijnt in de kranten een grote advertentie van de vrouwen van The Voice: 'Beste John, het ligt niet aan de vrouwen.' Lezers herinneren zich misschien dat Anna's kleindochter Nikita er twee keer, in 2015 en in 2017, aan meedeed en het ver schopte. Kijk bijvoorbeeld hier. Wees gerust, zij heeft er nooit mee te maken gehad.

     Dag van zon en wolken en een enkele regenbui. Anna is weer uit het migraine-dal gekropen. Ze bakt een cake met bananen en noten en zonder suiker, zodat ik hem ook kan eten. Groente en fruit gehaald in de Arkelstraat. 

Wat moet je verwachten? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 57.549 nieuwe positieve tests gemeld. Een nieuw record. Het zijn er 17.591 meer dan gisteren. Volgens het RIVM is dit een goede weergave van het aantal besmettingen. De achterstand van de laatste dagen moet nog altijd worden verwerkt en is niet in dit dagcijfer meegenomen. Bovendien houdt de storing vandaag nog aan; het aantal niet-opgenomen besmettingen steeg naar 30.000. In de ziekenhuizen neemt de bezetting nog steeds af. Er liggen nu 1108 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1124), van wie 287 op de IC (gisteren: 290). Er waren 12 coronadoden. het tempo van de boostercampagne gaat omlaag. 55 procent van de volwassen bevolking heeft er nu een. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 22-01-2022

Poetin annexeert in kleine happen. In 2014 nam hij onverhoeds De Krim af van Oekraïne toen het land de tweede oranjerevolutie doormaakte. In het begin van 2015 probeerde hij meer te pakken en liet de separatisten van het Donbassgebied hard uitvallen naar de stad Mariopol aan de Zee van Azov, met de bedoeling een landbrug naar De Krim te scheppen. De separatisten werden toen teruggeslagen ondanks ondersteuning door duizenden Russische militairen. Het lijkt een droom van de Russische dictator om het oude Nieuw Rusland (Novorossiya) te herstellen, dat reikt van de Donbass via Mariopol, De Krim en Odessa tot aan het door Russische troepen bezette Transnistrië, het oosten van de vroegere Sovjetrepubliek Moldavië. Dat zou Oekraïne van de Zwarte Zee afsluiten en insluiten als een landlocked state.

     De besprekingen tussen Rusland en het Westen hebben de afgelopen week niets opgeleverd. Dus zal er mogelijk escalatie volgen. Poetin heeft een geweldige troepenmacht samengetrokken, bijna een kwart van zijn landleger. Kan hij nog op zijn schreden terugkeren? Dan heeft hij niets bereikt; het zou een blamage zijn die hij - wie weet - politiek niet eens overleeft. Hij moet dus iets. Het zou me niet verbazen als Poetin in de huidige crisis tenslotte opnieuw kiest voor het binnenhalen van een beperkte buit. Hij heeft de Russische troepen langs de lange Oekraïense grens gelegerd, van Wit-Rusland tot aan de Zee van Azov. Haast een omsingeling. Zo houdt hij Oekraïne in onzekerheid over waar hij zal toeslaan. Kiev moet dus zijn troepen verdelen. Een grote inval richting hoofdstad Kiev zal een reactie van het Westen uitlokken, misschien niet militair maar in de vorm van zware sancties (Nordstream II niet open, uitstoting uit het betaalsysteem SWIFT), die het volk in Rusland flink zullen treffen. Maar met een beperkte verovering, zoals de corridor van Mariopol naar De Krim, kan hij mogelijk wegkomen. Misschien bedoelde hij dat wel toen hij deze week zei dat hij ‘militair-technische maatregelen’ overweegt.

Dmitri Trenin, een voormalige Russische legerofficier en directeur van het Carnegie Center Moscow, verwees eergisteren naar het Vredesverdag van Versailles in 1919 na WO I, de bron van het Duitse revanchisme: ‘De geschiedenis leert dat als een grote, verslagen partij niet is opgenomen in de naoorlogse orde, of als haar daarin geen plaats is aangeboden die zij acceptabel vindt, ze na verloop van tijd actie zal ondernemen gericht op de vernietiging van de orde of, op z’n minst, de aanzienlijke wijziging ervan.’

     De NAVO-landen, militair ernstig verzwakt door decennia van bezuinigingen, hebben in deze tweede coronawinter zelf weinig trek in grote economische schade, die sancties teweegbrengen, en in nog meer problemen met de gastoevoer. Als Poetin de gaskraan dichtdraait hebben we voor maximaal vier weken gas in Nederland. Poetin heeft tot ongeveer april de tijd om zijn gasmacht te gebruiken, dan breekt het voorjaar aan en daalt de vraag naar gas sterk. Als hij aanvalt, moet het in de komende weken gebeuren. Veel Europese landen (met uitzondering van de voormalige oostblokstaten) vinden eigenlijk dat het verpauperde en corrupte Oekraïne alle ellende niet waard is. De beer krijgt dus een nieuw brok toegeworpen en zal zich weer een tijd rustig houden, zo denkt men naar ik vermoed. Tijd winnen, Poetin zit al zo lang in het Kremlin, misschien wordt hij opgevolgd door een soepeler regime. Het is uiteraard een speculatie, maar de taktiek van kleine stapjes past in het patroon dat Poetin eerder volgde in Georgië, Moldavië en Oekraïne.

     Daarom geloof ik niet dat er daadwerkelijk een militair conflict uitbreekt. Allereerst is zo'n invasie de gekroonde waanzin en het invasieleger is een erg dure zaak, maar echte oorlog is héél veel kostbaarder in levens en in geld. Een akkoord over een neutrale status van Oekraïne is - indachtig Versailles - verkiesbaar en mogelijk en het Westen kan vrij gemakkelijk voor een deel aan de Russische eisen tegemoet komen. Een moratorium op uitbreiding van de NAVO voor een jaar of 40 is geen ramp, want ondanks uitgesproken intenties liggen er helemaal geen echte plannen voor klaar. De paar duizend NAVO-troepen in de Baltische staten hebben meer politiek gewicht dan militaire betekenis. Ik kan me voorstellen dat Poetin daar wel mee kan leven. Nieuwe afspraken over een bevriezing van de aantallen raketten over en weer zijn denkbaar. Zolang we het gas nog nodig hebben, zullen we Nordstream II moeten accepteren. Een oorlog voeren is krankzinnig, hachelijk en onnodig.

Vandaag maakt de NRC het OMT-advies bekend. Het luidt dat het kabinet de horeca en de cultuursector tot 20.00 uur weer open kan laten gaan. Openingstijden en voorwaarden zijn nog niet duidelijk. Het gaat om eventuele aspecten als verplichte zitplaatsen ('placering') in de horeca, beperkingen aan bezoekersaantallen en het gebruik van coronatoegangsbewijzen. Dinsdag beslist het kabinet en komt er weer een persconferentie.

     Is dit het einde van de corona-ellende? In het bekende medische tijdschrift The Lancet kondigt iemand deze week inderdaad het einde van de pandemie aan, dat wil zeggen 'COVID-19 will continue but the end of the pandemic is near.'  Maar we moeten wel oppassen, 'New SARS-CoV-2 variants will surely emerge and some may be more severe than omicron. Immunity, whether infection or vaccination derived, will wane, creating opportunities for continued SARS-CoV-2 transmission. Given seasonality, countries should expect increased potential transmission in winter months. (...) The era of extraordinary measures by government and societies to control SARS-CoV-2 transmission will be over.' Te mooi om waar te zijn?

     Het RIVM en de GGD'en kunnen de stijgende aantallen besmettingen niet meer aan. Op zijn website schrijft het RIVM dat de onderrapportage nu al oploopt tot 46.000 gevallen. Het dagelijks cijfers zegt dus nauwelijks iets. Je kunt beter naar de weekcijfers kijken. Hm, zitten ze daar dan wel in? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 46.219 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 11.287 minder dan gisteren, maar de onderapportage is even groot.

     In de ziekenhuizen nam de bezetting af. Er liggen nu 1083 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1108), van wie 287 op de IC (gisteren: 287). Er waren 11 coronadoden. Bij ons. Vandaag was het in de VS de tiende dag op rij met de meeste coronadoden sinds februari 2021: bijna 4000. Iedere 22 seconden sterft er een Amerikaan aan corona.  Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 23-01-2022

Een grijze, saaie zondag. Een man in camouflagepak staat beneden op de steiger te vissen. Vissen is oorlog. Vandaag weet ik niet waarover ik schrijven zal. Dat komt niet vaak voor, elke dag is er meer dan genoeg om je over op te winden, om somber van te worden of juist vrolijk. Ook deze dag is er geen gebrek aan, maar af en toe werkt het niet. Machteloosheid, zinloosheid, tegenzin, zelfs walging, dat soort gevoelens. 'Existenz-Ekel' zeg ik dan tegen Anna, laat me maar. De wereld gaat naar de knoppen - of niet, waarom zou ik me daar in de laatste jaren van mijn leven nog om bekommeren?

     Ik doe er beter aan wat muziek op te zetten, iets waar ik pas tegenaan liep op NPO Radio4 Concerten, een prima DAB-kanaal met 24/7 klassieke muziek zonder geouwehoer van ijdele presentatoren waar die verdomde NPO deze maand een eind aan maakt. Nu kun je via internetradio diverse NPO 'speellijsten' opzetten, maar het aardige van het DAB-kanaal was dat je wel eens iets nieuws hoorde en soms een vondst deed van muziek die je niet kende. Zoals nu, een strijkkwartet, een eerste deel met een vaag bekend thema. Stuwend, opstandig en melancholiek, mineur. Mozart? Mendelsohn? Het stuk blijkt een strijkkwartet van ene Emilie Mayer te zijn, een Duitse componiste die leefde van 1812 - 1883. Haar Streichquartett in G-klein opus 14. Nooit gehoord, maar waarom klinkt dat vitale eerste deel, een Allegro appasionato, zo vagelijk bekend? Nadenken en zoeken levert KV 516 van Mozart op, een strijkwintet, ook in G-klein. Warempel! Hier begint het ook met een allegro en er is onmiskenbare verwantschap qua thema en in het onrustig stuwend ritme. Mayer is niet de mindere. Frappant! Mijn dag is weer goed.

     Het leven van Emilie Mayer was niet zonder tragiek. Ze werd geboren als derde kind in een apothekersgezin in Friedland (Mecklenburg-Vorpommern). Haar vader benam zich het leven toen ze zeven jaar was. Het strijkkwartet opus 14 uit 1858 is aan hem opgedragen. Dat verklaart wat, denk ik, het moet een zware slag voor het kind geweest zijn. Later leed ze aan eetstoornissen en bleef haar hele leven ongetrouwd. Hoewel ze vrij laat ging componeren schreef ze 8 symfonieën, 7 strijkwartetten - opus 14 was haar eerste - en 2 kwintetten en nog veel andere kamermuziek. Aan succes ontbrak het haar niet, men noemde haar zelfs de 'weibliche Beethoven'.

De coronbesmettingen lopen verder uit. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 65.393 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 19.174 meer dan gisteren. Maar de achterstand van het RIVM liep op tot 48.000. Moet je nog waarde hechten aan die cijfers of, sterker, je je erover bekommeren? De ziekenhuizen zijn weliswaar iets toegenomen. In totaal liggen er nu 1093 patiënten (gisteren 1083). De IC's liepen wel verder terug van 287 naar 275 patiënten. Er was maar 1 coronadode (maar het is weekend).

Ik beluister meer kwartetten van Emilie Mayer. Met name een strijkwartet in e, ook in mineur dus, uit 1851. De moeite waard. Even hoor je in het eerste deel een citaat: het thema van opus 14, deel 1. Het is buiten nog steeds grijs. Veel wandelaars over de sluis. Straks gaan we op de borrel bij buren Lourens & Joke. Naar het begin van dit kwartaal

De James Web ruimtelescoop komt vanavond aan op zijn observarielocatie, een kleine baan om Lagrange 2. (credit: NASA)

Maandag 24-01-2022

Bijna een maand na zijn lancering op 1e Kerstdag zal de James Webb ruimtelescoop vandaag op zijn bestemming aankomen: een baan om het punt Lagrange 2, circa 1,5 miljoen kilometer van de aarde. Tot dusver verliepen alle ontplooiings- en uitvouwoperaties vlekkeloos. In de loop van vanavond zal het mission control de opdracht aan de telescoop sturen om zijn motoren voor vijf minuten aan te zetten om hem naar zijn plek te brengen. Daarna volgen wekenlange kalibraties en precieze uitlijning van de 18 goudkleurige segmenten van de primaire spiegel, tot hij één geheel vormt. Pas in de loop van de zomer zal hij volledig operationeel zijn en de eerste beelden naar de aarde sturen. Het is goed nieuws in een tijd dat oorlog op het Europese continent nabij is.

Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zegt vandaag dat de kans op een militair conflict begint ‘groter is dan ooit’. Meer precies: de kans dat Oekraïne een oorlog begint, want de Russen zoeken naar een rechtvaardiging van een actie door Kiev om een aanval te lanceren. De concentratie van Oekraïense troepen bij de frontlijn van de oostelijke separatistenregio's Donetsk en Loehansk kan gemakkelijk zo'n motief leveren. Poetin heeft nu Oekraïne aan drie kanten omsingeld met circa 127.000 militairen. The New York Times meldt vanmorgen dat president Biden overweegt om enkele duizenden militairen naar de Baltische landen en andere buurlanden van Rusland te sturen - dus niet naar Oekraïne - als reactie op de Russische dreiging. In totaal zou het op den duur zelfs om 50 duizend militairen kunnen gaan. De NAVO stuurt al oorlogsschepen en vliegtuigen naar het gebied. Nederland kondigde gisteren aan twee F-35's naar Bulgarije te sturen en heeft een amfibisch transportschip, met landingsvaartuigen en helikopters, en twee landeenheden klaarstaan. Verder zendt Frankrijk versterkingen naar Roemenië en Denemarken naar Litouwen en de Oostzee. De VS, het VK en Duitsland evacueren al een deel van hun diplomaten uit Oekraine. Volgens Peskov is dat alleen maar bedoeld om de spanning verder op te voeren.

We hebben ook nog corona. Het Catshuisoverleg beslist vandaag om de sluitingstijd voor horeca en cultuur te verlengen tot 22.00 uur. Het OMT had 20.00 uur geadviseerd. Het politiek en maatschappelijk verzet tegen de pandemie zakt versneld in elkaar. Onbezonnen? Teveel optimisme?

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 64.757 nieuwe positieve tests gemeld. Door enorme achterstanden bij het RIVM ligt het werkelijke aantal positief geteste mensen echter al een aantal dagen veel hoger, misschien al boven de 80.000. Bovendien is de maximale capaciteit van GGD'en en aangesloten laboratoria voor PCR-testen bereikt. De ziekenhuizen stijgen voor de tweede dag. Er liggen nu 1141 mensen met corona (gisteren: 1093), van wie 262 op de IC (gisteren: 275). Er waren acht coronadoden.

Opnieuw grijs en somber. Voor het eerst gaan we weer naar de fitness. Helaas ligt ons gebruikelijke Biocircuit eruit, maar een coach helpt ons door een vergeijkbaar parcours met andere toestellen heen. Daarna snel boodschappen bij de Plus. Naar het begin van dit kwartaal

De James Webb ruimtelescoop in zijn halo-baan om Lagrage 2 (credit: NASA)

Dinsdag 25-01-2022

De laatste MCC2 boost - dat woord wordt in onze taal opgenomen - van de Ariane 5 raket bracht de James Webb ruimtetelescoop in zijn baan om het punt Lagrange 2. Daarna werd de raket afgestoten. Het observatorium neemt in de baan een positie in waarbij het grote zonneschild dwars op de richting van de zon staat en de instrumenten met de spiegel permanent tegen zonnestraling afschermt en ze in diepe koude houdt. De Webb volgt nu een cirkelvormige halo-baan. Dat is geen vast traject, maar een serie van banen. Waarom weet ik niet, dus dat moet ik opzoeken. Het blijkt te maken te hebben met de voortdurende stralingsdruk van de zon op het grote zonneschild Die dreigt de Webb uit zijn baan te drukken. Daarnaast is er in Lagrangepunten sprake van de dynamiek van het zogenaamde drie-lichamen-probleem. Het zon-aarde-telescoop systeem is er een. De oorzaak is de enorm ingewikkelde interactie van de zwaartekracht van hemellichamen (zon en aarde in dit geval) en de Coriolis- en centrifugale krachten met de Webb. In de directe omgeving van Lagrangepunten heb je daar nog het minst last van. Daar heffen de verschillende krachten elkaar grotendeels op en is - met af en toe koerscorrecties - een stabiele baan mogelijk. Buiten die punten is het heel veel erger. De resterende in stabiliteit van halo-banen moet wel steeds gecorrigeerd worden door korte boosts van de stuwraketten. Dat heet orbital stationkeeping.

     Erg gunstig is daarom dat er na de lancering en in het lange traject naar L2 vrijwel geen boosts nodig waren, zodat er voldoende brandstof over bleef om de telescoop in zijn baan te houden voor 10 jaar van observaties. Dat is een grote meevaller. Nu moet de Webb verder afkoelen tot zijn bedrijfstemperatuur van –223 °Celsius en de grote spiegel met zijn 18 segmenten precies uitlijnen tot op bijna een nanometer (een miljoenste van een millimeter) nauwkeurig. Daarbij zullen talrijke testopnamen worden gemaakt van de Grote Magelhaense Wolk – een klein buurstelsel van onze Melkweg. De eerste ‘echte’ opnamen zal Webb op zijn vroegst eind mei gaan maken.

Weer een grijze dag. Niks te melden.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 54.225 nieuwe positieve tests gemeld. Wat moet je ermee? Het RIVM heeft grote achterstanden, er moeten nog 60.000 positieve tests van de afgelopen 8 dagen verwerkt worden. In werkelijkheid zijn er dus meer positieve tests dan nu uit de cijfers blijkt. Het reproductiegetal lag (10 januari) op 1,19. Onder de 60-plussers zijn nog nauwelijks nieuwe besmettingen, omikron gaat vooral rond onder de jeugd. Het RIVM ziet de opkomst van de omikronvariant nu ook op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen, maar nog niet op de IC's. Er liggen nu 1163 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1141), van wie 252 op de IC (gisteren: 262). Er waren 9 coronadoden.

     Op diverse plaatsen in de wereld (in Europa en in India) wordt de opkomst van een nieuwe variant op omikron gesignaleerd: BA.2 omicron geheten, die ook wel de 'stealth variant' wordt genoemd omdat hij nóg besmettelijker zou zijn, maar vermoedelijk niet gevaarlijker. In Denemarken zou hij al 65 procent van de nieuwe besmettingen uitmaken.

     Vanavond persconferentie, maar de samenleving doet zichzelf al open. 'Het maatschappelijk ongenoegen corona was nog nooit zo hoog', zegt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Pieter-Jaap Aalbersberg. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 26-01-2022

Europa wacht met ingehouden adem de volgende stappen van Poetin af. Het wemelt in de media van analyses, scenario's en inschattingen. Mijn eigen inschatting was afgelopen zaterdag dat Rusland geen massale invasie van Oekraïne zou aandurven en hooguit zou trachten in het oosten of zuiden een beperkt deel van het land te annexeren. Bijvoorbeeld de strook van de separatistenregio's van de Donbass naar De Krim, dus langs de Zee van Azov. Het is interessant wat militaire deskundigen in Kiev erover denken. Dat kwam ik tegen in een artikel van The Kyiv Indepandent van eergisteren over de beoordeling van een denktank met militaire deskundigen (het Center for Defense Strategies). Hun conclusie: 'A full-scale invasion capturing most or all of Ukraine in the near future seems unlikely.' 

     De vraag is waar ze dat op baseren. Het aantal van 127.000 Russische militairen waarmee de Russen het land in het noorden, oosten en zuiden omsingelen - een groot aantal in mijn ogen - zou daarvoor te gering zijn. Dat aantal zou sinds april vorig jaar niet eens gegroeid zijn, met uitzondering van de troepen die sinds een paar maanden in Wit-Rusland oefenen met die van Loekasjenko. Voor een succesvolle invasie van de hele Oekraïne zouden meerdere honderdduizenden troepen vereist zijn, niet alleen langs de grenzen maar ook ettelijke strategische reserve-eenheden zo'n 150 - 300 kilometer in het achterland, ter ondersteuning. Die zijn er niet. Het aanvoeren van zoveel versterkingen zou tijd vergen en onmiddellijk opvallen. Verder zijn er geen aanwijzingen dat de Russen achter hun troepen een medische infrastructuur, zoals militaire noodhospitalen, hebben opgebouwd om gewonden op te vangen en er zijn er geen noodzakelijke reservevoorraden voedsel, brandstof, munitie en ander materiaal aangelegd. Bovendien is het Oekraïense leger goed getraind en een geduchte tegenstander. Ook heeft het land veel burgermilities die in staat geacht worden tot een effectieve guerilla na een bezetting.

     De scenario's die overblijven zijn in volgorde: een hybride oorlog, dus cyberaanvallen (die al begonnen zijn), dreigementen- en desinformatiecampagnes, sabotage van energievoorzieningen en gas- en voedselopslag, alles om regering, leger en volk voortdurend onder stress te houden en Oekraïne zoveel mogelijk te destabiliseren en te demoraliseren. Ook het Westelijk bondegenootschap deelt in de stress. In de tweede plaats zijn een of meerdere fase-flag incidenten mogelijk, provocaties om de Russen excuses te geven tot beperkte invallen. Ten derde blokkades van de gastoevoer en de Oekraïense zeeroutes, bijvoorbeeld van de Straat van Kertsj en de bezetting van Serpenteiland voor de monding van de Donau, zouden grote schade aan de Oekraïense economie toebrengen. Ten vierde provocatieve acties over de grenzen van Belarus en Transnistrïe, om Oekraïne te dwingen troepen weg te halen uit het oosten. Zo kan Poetin het nog lang volhouden zonder dat de NAVO en Kiev er veel aan kunnen doen. Ik vermoed dat hij die koers kiest. Hoe langer het duurt, hoe meer Oekraïne verzwakt en onstabiel wordt.

     De denktank noemt ook nog de optie van een miltaire blokkade van de hoofdstad Kiev en de installatie van een Moskougezind regime, maar het lijkt me erg gevaarlijk voor de Russen. Eigenlijk is dat een soort herhaling van Hongarije 1956 en Praag 1968. Niet omdat de NAVO in dat geval wel zou ingrijpen, want dat deed ze in 1956 en 1968 niet, maar onder meer omdat de lange aanvoerlijnen kwetsbaar zijn voor een effectieve guerilla. Daarnaast zou het zeker leiden tot zware sancties tegen Moskou door het Westen. De vraag blijft ondertussen wat de wereldeconomie en de financiële markten zullen doen. Nu al verliezen de Russische miljardairs wekelijks miljarden en daalt de waarde van de roebel drastisch. De Centrale Bank van Rusland pompt per dag tevergeefs 500 miljoen dollar in de markt om waarde roebel te verdedigen. Door de hoge prijzen van olie en gas zijn de Russische valutareserves weliswaar sterk gegroeid, maar hoe eerder het Westen alternatieve energiebronnen weet te ontwikkelen, hoe minder dat telt. Voorlopig is dat helaas nog niet het geval.

Weer een saaie, grijze dag. Winter is ver te zoeken. Ik fiets naar het ziekenhuis om bloed te laten prikken voor de bepaling van de PSA. Ik ben razend benieuwd of die, anders dan de vorige keer, wél gezakt is. Volgende week heb ik een telefonische afspraak met de radiotherapeut. Vanavond hebben we een vergadering van onze VVE over de aanleg van een videobelsysteem.

Gisteravond dus de persconferentie. Niet veel nieuws, de verlenging voor horeca, cultuur en sport naar 22 uur was al bekend. Je ziet hoe Rutte en Kuipers inwendig huiveren voor de mogelijke gevolgen van de enorme groei van omikronbesmettingen, die extra losgaat en op zeker tijdstip ook de ziekenhuizen kan aandoen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 58.666 nieuwe positieve tests gemeld, maar je hebt er niet veel aan. De achterstand bedraagt nu 78.000. In de ziekenhuizen nam de bezetting overigens af. Er liggen nu 1154 mensen met corona (gisteren: 1163), van wie 249 op de IC (gisteren: 252). Er waren 12 coronadoden.  Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 27-01-2022

Het ziet ernaar uit dat de jaren 20 van de 21e eeuw in het teken zullen staan van energieschaarste en een falende klimaataanpak. De financiering en bouw van nieuwe kernenergiecentrales is dermate kostbaar en langdurig, dat ze met geen mogelijkheid voor 2035 operationeel kunnen zijn. Duurzame energie van zon en wind zal nog dit hele decennium onvoldoende in staat zijn om in de huidige energiebehoefte van de wereld te voorzien. Zowel de rijke als de arme landen zullen niet bij machte zijn om met minder energie toe te kunnen. Onontkoombaar zal men doorgaan met het verstoken van fossiele brandstoffen en dus met het versnelde opwarmen van de aarde naar een chaotisch, onevenwichtig en katastrofaal klimaat. Zo zit het. Een aanzienlijk deel van dit decennium zullen Anna en ik nog wel meemaken.

     Deze week kwam de optie van (schone) kernfusie weer voorbij, toen het nieuws verscheen dat het een team van meer dan honderd fysici van de  National Ignition Facility van het Lawrence Livermore National Lab in California was gelukt om voor het eerst méér energie uit een fusiereactie te halen dan erin werd gestopt. Tot dusver was niemand daarin geslaagd. Het nieuws verscheen gisteren in een voorpublikatie in het blad Nature. Leuk is (voor mij) dat de lead author een naamgenoot is: Alex Zylstra. Vast van origine een Fries. Ook De Volkskrant schreef erover. Het grote probleem bij kernfusie is om het gloeiend hete plasma van de waterstofisotopen deuterium en tritium in stand te houden. Bij temperaturen van miljoenen graden Celsius fuseren die in het plasma tot helium en daarbij komt er ongeveer tien keer meer energie vrij dan erin moest worden gestopt.

     In de experimentele fusiereactor van Iter, die sinds 2013 in Zuid-Frankrijk wordt gebouwd, wil men het ziedende plasma in bedwang houden door krachtige magneetvelden. Dat heet 'magnetische opsluiting'. Of dat werkt moet nog blijken, want de eerste testen van Iter met plasma worden verwacht in 2025 en de echte fusie-experimenten in 2035. Het is daarom wel bijzonder dat het met een andere techniek in Californië wel schijnt te lukken - voor een biljoenste van een seconde. De Amerikanen gebruiken een kleine, haast nietige capsule van één bij een halve centimeter, waarin in een piepklein bolletje het mengsel van de twee waterstofisotopen zit, dat ze door 192 krachtige laserstralen bestoken. De gigahoeveelheid energie doet het minieme bolletje imploderen en dat krijgt inwendig een onvoorstelbare druk van 100.000 miljard hPa. De energie van het binnenste van de zon in een kubieke centimeter. Die dwingt de deuterium en tritium tegen elkaar aan en overwint de afstoting door de sterke kernkracht, zodat ze fuseren en, behalve helium en neutronen, een uitbarsting van een geweldige hoeveelheid energie produceren.

     Het zal wel duidelijk zijn dat één biljoenste seconde aan energie in de verste verte geen efficiënte energiecentrale geeft. De onderzoekers zeggen weliswaar dat de reactie opschaalbaar is, maar dat moet vooral gebeuren door het gecoördineerd bestoken van honderden of duizenden capsules tegelijk. Vooralsnog meerdere bruggen te ver en geen oplossing voor het energieprobleem van de komende tien jaar. Experts schuiven het tijdstip dat fusiecentrales op commerciële basis operationeel zijn ieder decennium verder op. Nu denken ze aan 2060 of 2070. De vraag is hoe die wereld (zonder ons) er dan uitziet.

Nóg een grijze dag, nu met motregen. We gaan plichtsgetrouw sporten. Ons Biocircuit werkte nu wel. Uiteraard moesten we de zwaarte een paar tandjes terugzetten, maar we hebben de draad in elk geval weer opgepakt.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 64.602 nieuwe positieve tests gemeld. Door het voortgaande capaciteitsgebrek bij het testen loopt de achterstand steeds verder op. Gisteren beliep dat 78.000 gevallen; vandaag maakt het RIVM het niet eens meer bekend. De ziekenhuizen dalen weer wat, de IC's ook. Er waren 14 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Opname van het centrum van ons Melkwegstelsel met in het midden het enorme zwarte gat Sagittarius A* als een groot spiedend oog (Beeld I. Heywood, SARAO)

Vrijdag 28-01-2022

Kijken naar het heelal op radiofrequenties. Er is veel meer te zien in het heelal dan alleen op de golflengtes van zichtbaar licht. Sinds de bouw van grote, samenwerkende radiotelescopen krijgen we meer intrigerende beelden. Deze week verschenen er opnames van het centrum van de Melkweg, gemaakt door het areaal van 64 radioantennes MeerKAT in Zuid-Afrika. De afkorting KAT staat voor Karoo Array Telescope omdat hij staat opgesteld in de Karoo halfwoestijn. De nieuwe beelden zijn door een supercomputer samengesteld en bewerkt uit zo'n 70 terabyte aan observatiegegevens en werden als het ware vertaald van de radiofrequenties naar zichtbaar licht, zodat we ze kunnen zien. Het levert fascinerende beelden op zoals die hierboven. Midden in het kunstmatig gekleurde Melkwegcentrum staart in oranjegeel het enorme, centrale zwarte gat Sagittarius A* als een spiedend oog van Sauron, de zwarte koning van Mordor in de Tolkienromans. De breedte van de opname is 1500 maal de diameter van ons zonnestelsel en het is de scherpste opname tot nu toe van dit chaotische gebied, op een afstand van 25.000 lichtjaren. Radiogolven hebben een langere frequentie dan zichtbaar licht en dringen gemakkelijker  door versluierende gaswolken heen. MeerKAT maakte nog veel meer boeiende opnames en die leverden nieuwe raadsels op, die ik de komende tijd in de vorm van close-ups zal laten zien. Lees er hier in De Volkskrant alvast een artikel over. De auteur maakt een andere vergelijking dan ik; hij vindt dat het beeld 'oogt als het product van een schilder die met rode verf tekeer is gegaan op een rokerig grijs canvas'. Dat kan ook.

Tegen de ochtend krijgt Anna helaas weer een migraine-aanval. De afgelopen maanden was de frequentie afgenomen maar nu slaat het soms tweemaal in de week toe. Vandaag schijnt voor het eerst weer de zon. Anna slaapt bij en doet daarna toch boodschappen. Ik ga op mijn beurt naar de groenteboer. In de winkelstraten heerst grote drukte.

     In mijn patiëntendossier bij Rivas zie ik de uitslag van de PSA-bepaling van eergisteren: 1,3 µg/l. Dat is 0,2 µg/l hoger dan half december. Hm, ik had op een lagere waarde gehoopt. Er kan uiteraard sprake zijn van interlaboratoriumvariabiliteit, de vorige was van het UMCU. Het is overigens niet zo dat de PSA na de inwendige bestraling van 18 november meteen naar beneden duikt. Dat gaat heel langzaam, je moet je voorstellen dat de straling het DNA van de tumorcellen beschadigde, waardoor ze zich niet meer kunnen delen. Zolang ze nog leven, produceren ze nog steeds het PSA. De volgende bepaling is pas in mei, misschien vraag ik wel of er eentje extra tussendoor mag.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 74.085 nieuwe positieve tests geregistreerd, ongeveer 10.000 meer dan gisteren. Een absoluut record. De achterstand in de registratie bij het RIVM liep terug naar 76.000. Vandaag stijgen de ziekenhuizen en de IC's wat. Er liggen nu 1141 mensen met corona in het ziekenhuis. Dat zijn er tien meer dan gisteren. 238 liggen op de IC, dat zijn er 5 meer ten opzichte van gisteren. Er waren 9 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 29-01-2022

De werkelijkheid is een plaats vol raadsels. We zijn zelf ook een raadsel - een raadsel dat raadsels ontdekt. Na iedere ontdekking blijven er altijd raadsels over. Dat aantal wordt nooit kleiner. Als het universum oneindig is, dan zijn er namelijk oneindig veel raadsels. Veel raadsels treft men per toeval aan.

     Deze week dook er een raadsel op in een serie van vier jaar oude waarnemingen op radiogolflengten. Een team astronomen van Curtin University in West-Australië (Nature, 26 januari): trof er een bijzonder raar object aan dat drie keer per uur een enorme uitbarsting van energie produceert. Het object draait rond en staat op 'slechts' 4000 lichtjaren van ons af. Het zond driemaal per uur een bundel met gigantisch veel energie in onze richting. De roterende bundel was toen korte tijd een van de helderste bronnen van radiostraling aan de hemel. Een radiotelescoop in de woestijn van West-Australië, de Murchison Widefield Array, pikte het signaal op in de maanden januari tot maart 2018. Daarna werd het niet meer gezien. Men vond het twee jaar later bij het doorploegen van de data en gaf het de naam GLEAM-X J162759.5. Nu zijn kosmische objecten die aan- en uitknipperen niets bijzonders. Ze worden 'transients' genoemd, maar een dermate helder object dat een paar uur lang in zo'n langzaam ritme knipperde en waarbij het wel een minuut lang aan bleef als een galactische vuurtoren, werd nooit eerder gezien. Men denkt aan een neutronenster of aan een witte dwerg – beide ineengestorte kernen van sterren – met een extreem sterk magnetisch veld. Of een magnetar met een ultralange periodiciteit, een bijzonder soort neutronenster met een enorm krachtig magneetveld? Of was het iets heel anders? Was het een eenmalige gebeurtenis of komt het fenomeen weer terug? Men blijft de locatie van GLEAM-X 1162795,5 in de gaten houden.

Er is vandaag af en toe zon, maar de grijsheid overheerst. Met meer dan tien graden is het opmerkelijk zacht. Eind januari, het kan nog gemakkelijk winter worden. De barometer daalt. Op maandagochtend wordt een noordwesterstorm verwacht met windkracht 9 bij de eilanden, maar ook langs de kust tot in Zeeland. Sinds kort heerst de idiote gewoonte om niet alleen orkanen, maar ook stormen namen te geven. De vorige heetten Arwen en Barra, maar deze kreeg van het MetOffice de naam Corrie, naar Corrie van Dijk. Zij was in 1964 de eerste vrouwelijke meteoroloog bij het KNMI.

Het is helemaal hommeles met de registratie van positieve coronatesten bij het RIVM. De achterstand is vandaag opeens opgelopen naar 122.000. Vanmorgen werden 39.536 nieuwe positieve tests gemeld, een record-onderrapportage. Wat heb je hier nou aan? Voor zover ik kan zien windt niemand er zich over op. Ziekenhuizen en IC's dalen weer. Er zijn 8 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

SagittariusA*, het superzware gat in het centrum van onze Melkweg, in detail. Direct links erboven een restant van een supernova-explosie, een galactische superbel (beeld: Heywood, SARAO)

Zondag 30-01-2022

In vervolg op mijn post van eergisteren over de nieuwe radiopnames van het centrum van de Melkweg nu meer in detail SagittariusA*, het superzware gat in het centrum. Het loerende oog van Sauron onthuld, zeg maar. Direct links erboven zie je een bolvormige schaduwstructuur. Dat is een galactische superbel, het langzaam uitdijende restant van een voormalige supernova, de kosmische ontploffing waarmee grote sterren aan hun einde komen. De lichte strepen in het beeld zijn zeer geheimzinnig. Daarover de volgende keer.

Stormweer. in de buurt. Gistermiddag en - avond trok er al een krachtig windgebied over het noorden van ons land en zorgde voor omgevallen bomen en schade aan daken. In de gangbare mode noemde het Deense weerbureau de storm Malik. In Groningen woeien er panelen af van het bekende gebouw van de Gasunie, waarvoor men de ringweg moest afsluiten. In het noorden was sprake van hoogwater, door de noordwestenwind opgestuwd. De dijkdoorgangen in Delfzijl moesten dicht. In Duitsland kwam de wind harder aan. Spoorwegen werden gesloten en door de overvloedige regen stond een deel van de Wijk Sanct Pauli onder water. Op de Noordzee raakte bij windkracht 10 een 190 meter lang vrachtschip in de problemen. Er moest een sleper aan te pas komen om het schip in veiligheid te brengen om te voorkomen dat hij op de kust zou lopen. De waterstand was daar 1,5 meter boven normaal.

     Het is nu weer rustig. Morgenochtend is er kans op een zware noordwesterstorm, vooral opnieuw in het noorden. Storm Corrie. Men verwacht stevige buien en zeer zware windstoten van 110-115 km/uur. Vrijwel zeker gaan de Hollandsche IJsselkering en de Haringvlietsluizen morgen dicht. En waarschijnlijk sluiten ook de Oosterscheldekering en de Ramspolkering.

     In het noordoosten van de VS veroorzaakt een uitzakking van de poolwervel zwaar winterweer. In de staat New York vielen twee doden. In vijf staten riep men de noodtoestand uit. Zelfs in de zuidelijke staat Florida heerst ongewone koude. Het kan daar een exceptionele zes graden onder het vriespunt worden.

Lazy sunday. Zon en wolkenvelden en Gorcummers over de sluis. We kijken even aan boord en vervangen bij de lekkages wat natte handdoeken door droge. Ik heb bijna 'Revolusie' van David van Reybroeck uit (De Bezige Bij, 2021). Een geweldig boek. Opmerkelijk hoe hij het verhaal van de Conferentie van Bandoeng in 1955 en de oprichting van de beweging van ongebonden landen onder meer ziet als belangrijke aanleiding voor het streven in Europa naar eenwording. Die beweging nam een dermate grote vlucht dat velen in Europa vreesden dat het oude continent afgedaan had en gemarginaliseerd zou worden en daarom in een tegenreactie een krachtige economische eenheid moest vormen. De zojuist onafhankelijke landen kritiseerden dat als 'neokonialisme'. Van dat motief tot Europese eenheid heb ik nog nooit gehoord, volgens mij ging het in de jaren vijftig en zestig vooral om een eind te maken aan de eeuwige rivaliteit tussen Duitsland en Frankrijk en om 'nooit meer oorlog in Europa'. Misschien zag ik dat motief over het hoofd en heb ik een al te eurocentrische mening?

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 75.199 nieuwe positieve tests gemeld, het hoogste aantal sinds het begin van de coronapandemie. Weet dat hoe meer het virus circuleert, hoe groter de kans is op nieuwe varianten! Waarschijnlijk heet dit 'gecontroleerd verspreiden'. De achterstand in de registraties loopt nog steeds op en bedraagt nu 133.000. Die moeten nog verwerkt worden. De ziekenhuizen stijgen wat, de IC's dalen licht. Er waren 2 coronadoden.

     In navolging van Canada rijdt er vandaag een kolonne truckers door het land die protesteren tegen de coronamaatregelen. Welke?, vraag je je af, de samenleving is al grotendeels opengesteld. Door de langzaam rijdende kolonne kwamen bij Budel op de A2 vijf auto's met elkaar in botsing. De truckers reden door. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 31-01-2022

Vandaag trekt storm Corrie over het land. In de noordelijke provincies en langs de kust van Noord-Holland geldt code oranje, in de rest van het land code geel vanwege de kans op zware windstoten Lege vrachtwagens, campers en busjes mogen niet de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad op. Alleen in het uiterste noordoosten blijft het kalm, daar trekt de kern van het lagedrukgebied over. Eigenlijk is het geen ongewone storm. Zo eentje komt gemiddeld eens in de 2 tot 5 jaar voor. Op een liveblog volgt de NOS wat gebeurt en toont een foto van de 83-jarige meteorologe Corrie in de wind. Zij was in 1964 de eerste vrouwelijke mteoroloog bij het KNMI. Bomen waaien om, dakpannen vliegen van de daken, treinen en vliegtuigen vallen uit, in Rijswijk waait een bushuisje om, van een strandtent in Scheveningen waait het dak af, maar de boomactivisten in het Sterrebos bij VDL/Nedcar blijven dapper zitten. Rond half elf gaat de Oosterscheldekering dicht. Het waterpeil is meer dan 3 meter boven NAP. Voor de kust van IJmuiden is een aanvaring geweest tussen twee zeeschepen. Een van beide schepen maakt water en drijft stuurloos naar een windpark. De 18-koppige bemanning is geëvacueerd door helikopters en ook het personeel van een productieplatform. Nu, tegen vijf uur 's middags, drijft het schip naar de kust en dreigt rond zeven uur bij Scheveningen op het strand te lopen. Er is echter al een sleepboot bij. In delen van Zeeland en Zuid-Holland zijn de waterschappen begonnen met dijkbewaking. In Rotterdam stromen kades over. Ondertussen wordt voor het noorden code oranje ingetrokken. Het water langs de kust stijgt nog steeds.

Ook in Gorcum waait het aardig maar ach, we zitten hier aan de Lingehaven in de luwte. Het regent flink maar we gaan toch sporten. Ik kijk even bij onze Dulce, ze deint door de wind maar ligt prima. Het windwieltje spint bovenin de mast. Meeuwen dartelen op de windvlagen. Thuis op internet vind ik een goede (Britse) zender, Davide of MIMIC Radio, met 24/7 goede klassieke muziek, ook modern, geen fragmenten, geen reclame en bescheiden aankondigingen.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 112.278 nieuwe positieve tests gemeld. Een ongelooflijk hoog aantal, hoger dan ooit tijden de pandemie, maar ik vermoed dat er heel veel van de achterstanden in de registratie zijn verwerkt. Daarvan zijn er nog 105.000 over. De bezetting in de ziekenhuizen nam toe. Er liggen nu 1247 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1154), van wie 212 op de IC (gisteren: 209). Er waren 5 coronadoden.

     Ocharme, het carnaval begint op 27 februari en de BOA-bond ziet het handhaven van de afstandsregels tijdens de carnaval niet zitten. Nee, natuurlijk niet, daar is geen beginnen aan. 'Dan krijg je grote menigtes tegenover je en dat wil je helemaal niet. De eigen veiligheid gaat voorop', zegt de voorzitter. Een mega-besmettingsevent lijkt onvermijdelijk, want het volk wil hossen en knuffelen. Minister Yesilgöz gaat met de burgemeesters praten.

     Eindelijk verschijnt vanmiddag het rapport van ambtenaar Suzan Grey over het Britse 'Partygate', de lockdownfeestjes in Downingstreet 10. PM Boris was er zelf vaak aanwezig. Grey spreekt van 'falend leiderschap'. Johnson moet zich vanmiddag al in het Lagerhuis verdedigen. In de aanloop tot staatsmanschap begon de blonde blaag de laatste dagen 'Churchilletje' te spelen door Britse troepen naar de Russische grens te sturen en militair materieel aan Oekraïne te leveren. Hij verdient dat zijn partij hem er eindelijk uitgooit, maar welke brekebeen krijg je daarna? Zijn partij heeft louter lichtgewichten in de aanbieding. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 01-02-2022

Dezer dagen circuleerde dit gedicht 'Roeping' van Gerard Reve in de sociale media, uit ergernis over de truckerskolonne die langzaam over de wegen reed uit protest tegen de coronamaatregelen (en die ook nog een kettingbotsing veroorzaakte). Van die acties zijn we overigens nog niet af. Actiegroep Wij Eisen Lente gaat woensdag langzaamaanacties voeren op de snelwegen. 'Het is gewoon genoeg. We zijn het zat. We willen weer zon'. De geschiedenis leert dat, als er maar genoeg jaren overheen gaan, alles 180 graden gedraaid terugkeert. Het gedicht 'Roeping' dateert uit 1973. Er was destijds veel negatieve kritiek op: 'een platitude' (Wam de Moor) en 'pathetische bombast' (Harry van Santpoort). Het gedicht werd desondanks een klassieker en wordt heel vaak geciteerd. De schrijver woonde toen in Weert en had als naaste buren een commune van zo'n tien kloosterzusters.  Voor zover ik me herinner schreef Reve het destijds uit ergernis over drammerige linkse demonstranten. Ik was een van hen.

     Anders dan velen (waaronder ik) werd Reve in de jaren 60 steeds rechtser. Rabiaat rechts. Hij ergerde zich bijvoorbeeld aan de Vietnamdemonstraties, die onder meer geleid werden door de februaristaker en ex-verzetstrijder Piet Nak. In maart 1968 stuurde hij dit gedicht aan verschillende kranten:

Ho Sjih Min moordenaar!

Dood aan de Phytth Ckhong!

Weg met Piët Nak!

Leve het kapitalisme.

De altijd aanwezige ironie gaat nauwelijks schuil in de expres fout gespelde namen.

Het is een grauwe dinsdag met veel regen, vooral 's ochtends. Anna gaat naar de supermarkt en ik naar de groenteboer. Vanavond weer eens bezoek, een vriendin uit onze ziekenhuistijd.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 105.840 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er bijna 6500 minder dan gisteren. De achterstand in de registraties is wat teruggelopen en bedraagt nu 81.000. Die moeten nog verwerkt worden, zodat je niet weet wanneer we over de piek heengaan. De bezetting in de ziekenhuizen is toegenomen. Er liggen nu 1343 mensen met corona (gisteren: 1247), van wie 206 op de IC (gisteren 212). De ziekenhuizen schalen hun operatiecapaciteit op. Er waren 16 coronadoden. Volgens experts is België intussen over de omikronpiek heen. De piek was daar op 24 januari.

Opmerkelijk: terwijl steeds meer Westerse landen (defensieve) wapens leveren aan Oekraïne en troepen brengen naar de Russische grenzen begint Rusland juist vandaag meer gas aan Europa te leveren via de route door Oekraïne. De gasprijs gaat steil naar beneden. Wat is er aan de hand? Beseft Poetin dat hij het momentum voor een invasie heeft gemist? Dat de kans om er iets mee te winnen voorbij is? Of meent hij dat zijn punt gemaakt is?  Naar het begin van dit kwartaal

Een detailopname op radiofrequenties van het centrum van de Melkweg. Let op de betoverende radiofilamenten. Niemand weet wat die zijn. (Beeld: Heywood, SARAO)

Woensdag 02-02-2022

Hierboven een opname op radiogolflengtes van het centrum van onze Melkweg, onlangs gemaakt door het Zuidafrikaanse areaal aan radioantennes MeerKAT. In het midden zie je een bubbel, dat is het overblijfsel van een ontplofte supernova. Het debris van de explosie werd alle richtingen opgeslingerd. Links ervan vliegt een heldere ster, een pulsar oftewel een snel rondspinnende neutronenster die werd weggeslingerd na een eerdere galactische ontploffing. Rechts zie je een van de geheimzinnige filamenten. Deze heet 'de slang'. Deze lange, zwierige strepen door de ruimte zijn lichtjaren lang, honderden keren groter dan ons eigen zonnestelsel. Niemand weet nog wat de radiofilamenten precies zijn.

Gisteren schreef ik dat Rusland opeens meer gas leverde aan Europa via Oekraïne. Dat was via de Yamal-pijplijn door Polen, bljkt nu en het heeft niet lang geduurd. Van gisteravond 22.00 uur tot 06.00 uur vanochtend slechts. Daarna werd die aanvoer alweer stilgelegd en het bedrijf Gazprom heeft voorlopig nog geen nieuwe capaciteit geboekt voor de rest van februari. Die boekingen gebeuren via dagelijkse veilingen. Gazpom heeft er zich niet meer gemeld. Hm, ik heb er geen verstand van, maar speelt Poetin een spelletje? Ondertussen slaat door de hoge energieprijzen de inflatie hard toe. In januari liep die in ons land op tot 7,6 procent. In de hele Europese Unie was het 5,1 procent. Op zich zijn hoge energieprijzen een goede prikkel om de energietransitie een duw te geven. Komende zaterdag - een iets ander thema - wordt het erg gezellig. In Amsterdam is er dan de halve finale zaalvoetbal tussen Rusland en Oekraïne. Zaalvoetbal is oorlog. Waarom overigens heet dat spel opeens overal 'futsal'?

Dag met zon, wolken en wind. In de loop van de middag zullen er buien komen. Anna krijgt bezoek van een vriendin. Tijdens mijn studentenjaren was ik een groot fan van de Italiaanse actrice Monica Vitti. Zij schitterde in films als als L'Avventura (1960), La Notte (1961), L'Eclisse (1962) en Il Deserto Rosso (1964) van regisseur Michelangelo Anónioni. Intelligent en mooi was ze. Ze overleed op 90-jarige leeftijd vandaag aan de gevolgen van de ziekte van Alzheimer.

De besmettingen gaan vreemd op en neer. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 67.045 nieuwe positieve tests gemeld. Ik vermoed dat het komt doordat de achterstand in de verwerking weer is gegroeid. Die is nu weer boven de honderdduizend: 104.000. In de ziekenhuizen is het aantal nieuwe coronapatiënten opnieuw toegenomen. Er liggen nu 1372 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1343), van wie 215 op de IC (gisteren: 206). Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-02-2022

De update over januari 2022 van de gemiddelde wereldtemperatuur over januari, gemeten door satellieten, vertoont slechts een plus van 0,03 graden Celsius boven het gemiddelde van de jaren 1991 - 2020. Dat is grappig, want exact 10 jaar geleden was het ook niet veel: een plus van 0,09 graden, maar dan boven het gemiddelde van 1981 - 2010. Ieder decennium schuift de referentieperiode van 30 jaar op en ligt een stuk hoger. Opmerkelijk is ook dat er zowel toen als nu in januari sprake was van een La Niña, die wereldwijd een koelend effect heeft. Deze januarimaand was zij zelfs 'near peak strength', aldus de NOAA. Daaronder gaat dus onverminderd voortgaande opwarming schuil.

     De lineaire opwarmingstrend blijft op +0,13 graden per decennium staan; dat is te verdelen in +012 graden boven de oceanen en +0,18 graden boven landmassa's.

     Onlangs dook er weer eens een professor op in het nieuws met een technofix: Space based geo-engineering door middel van tienduizenden satellieten die een zonneschild vormen voor de aarde. Een oud idee dat in 2007 al een keer werd voorgesteld. Hoe het schild op een veilige manier ongedaan moet worden gemaakt bij voldoende afkoeling, wisten de techneuten niet. Voor je het weet helpen ze ons een nieuwe ijstijd in. Er waren zelfs fysici die de aarde willen afkoelen met frituurvet. De bakvetten die vrijkomen bij het frituren zouden bijdragen aan het ontstaan van wolken. Er zijn ook lieden die de het versneld smeltende noordpoolgebied (arctict amplification) compleet willen herbevriezen, 'als we niet binnen dertig jaar onder water willen staan.' Hoe ze dat doen? Met een onderzeeër, die onder het ijs alsmaar vijfhoekige ijsschotsen produceert. Helaas zijn daarvoor 10 miljoen duikboten nodig en dan hebben we het nog niet eens over de enorme energiekosten. Zweden staakte vorig jaar zomer een experiment om zonlicht te dimmen met een ballon, die in de stratosfeer een laag reflecterende deeltjes moest brengen. De Sami-bevolking protesteerde. Deze technofix zou extreme gevolgen kunnen hebben, zoals het veranderen van de waterkringloop, het verstoren van moessonpatronen of het verergeren van droogte.

     Zeven jaar geleden heb ik veel van die climate-engineering voorstellen in een reeks posts op mijn blog op een rijtje gezet en besproken. Allemaal waren ze dubieus tot en met gevaarlijk. Ze zijn geen alternatief voor wat werkelijk soelaas zou bieden: drastische reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Je weet echter zeker dat politieke bestuurders dergelijke doorgaans onbeheersbare paniekprojecten zullen gaan opzetten, die ons van de regen in de drup helpen.

Migraine sloeg vannacht weer toe bij Anna. Het duurde lang voor de medicatie hielp. Vanmorgen ga ik op mijn eentje sporten. Het is een grijze dag met geleidelijk aan meer motregen. 's Middags komen Barbara & Nikita gezellig op bezoek. De laatste staat zoals dat heet 'op alle dagen'.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 82.961 nieuwe positieve tests gemeld, maar nog altijd zijn er zo'n honderdduizend besmettingen niet in de registratie verwerkt. In de ziekenhuizen nam de bezetting opnieuw toe. Er liggen nu 1386 mensen met corona (gisteren: 1372), van wie 218 op de IC (gisteren: 215). Er waren 11 coronadoden.

     De verwachting is dat de besmettelijker subvariant van omikron, BA2, in de komende weken dominant wordt in Nederland. Ik schreef er vorige week al over. Die maakt waarschijnlijk niet zieker. Er is zelfs in enkele landen al een derde subvariant opgedoken: BA3. Door een andere eiwitsamenstelling in de spike van het virus bij BA2 en BA3 lijken de vaccinaties en de boosterinjecties minder werkzaam. Veel mensen kunnen dus snel weer Covid krijgen, ook al kregen ze pas een boosterprik. Dat kan al na een paar weken. BA2 wordt daarom de stealth variant genoemd. Ook bij het testen is BA2 minder goed te identificeren. Sommige mensen zijn dus besmettelijk of zelfs ziek ondanks een negatieve testuitslag.

     Hans Kluge, regiodirecteur van de WHO voor Europa, zegt dat ons continent nu een unieke kans heeft om het coronavirus uit te doven - ondanks dat er een nieuwe, besmettelijker variant is bijgekomen. Dat komt door de hoge vaccinatiegraad en de boosters. 'This period of higher protection should be seen as a “ceasefire” that could bring us enduring peace.' Er zijn wel voorwaarden: (1) doorgaan met zoveel mogelijk vaccineren en boosterprikken in alle hoeken van de wereld, geen vaccinongelijkheid, (2) kwetsbaren beschermen, (3) afstand in acht nemen, mondkapjes dragen en ventileren en (4) nauwkeurige surveillance van nieuwe varianten. De boodschap is duidelijk, maar ik moet het nog zien. Carnaval, etc.  Naar het begin van dit kwartaal

De mysterieuze filamenten in het centrum van de Melkweg (beeld: Northwestern University)

Vrijdag 04-02-2022

Eergisteren schreef ik over de mysterieuze filamenten die te zien waren op de radio-opnames van het Zuidafrikaanse areaal MeerKAT van 64 radioantennes in de Karoo woestijn. Het waren er veel meer dan men eerder zag, duizenden zelfs, rare strengen of slierten van enorme lengte, soms meer dan 150 lichtjaren lang, en die zich door de ruimte slingeren. Vaak vormden ze paren of clusters, die zich net als de snaren van een harp, strikt evenwijdig aan elkaar uitstrekten op - zeer curieus - gelijke afstanden van circa 150 miljoen kilometer van elkaar. Evenwijdig dus, op een afstand die gelijk is aan die tussen de aarde en de zon. Of ze bewegen is nog niet bekend, evenals hoe het kan dat de strengen electronen versnellen tot bijna de lichtsnelheid. Ook versterken ze magnetische velden om hen heen. De eerste filamenten waren al veertig jaar eerder ontdekt, maar nooit zag men er zoveel. Niemand weet hoe ze zijn ontstaan.

Detailopname van evenwijdige filamenten in het Melkwegcentrum. NB: de strengen lijken dicht naast elkaar te lopen, maar in werkelijkheid zijn ze circa 150 miljoen lichtjaren lang en liggen circa 100 miljoen kilometer van elkaar af.

Op basis van de nieuwe radio-opnames maakte de natuurkundige Farhad Yusef-Zadeh van Northwestern University een statistische analyse in de hoop een verklaring te vinden. Hij was degeen die ze begin jaren 80 als eerste ontdekte. Lees hier het persbericht. De analyse van variaties wees uit dat er waarschijnlijk geen relatie is met de resten van supernova-explosies in de buurt. Een mogelijkheid is dat de lange slierten verband houden met vroegere activiteit van het superzware zwarte gat Sagittarius A* in het centrum van de Melkweg, of te maken hebben met de enorme radiostraling-uitzendende bellen die Yusef-Zadeh en medewerkers in 2019 eveneens met MeerKAT hebben ontdekt. Die bubbels hebben doorsneden van honderden lichtjaren en zijn de grootste structuren in het galactische centrum. Het onderzoek gaat verder.

Gistermiddag had ik een telefonisch consult met mijn radiotherapeut. De licht gestegen PSA viel hem ook tegen, maar het is nog vroeg, nog geen drie maanden na mijn inwendige HR-bestraling. Hoe zit dat? De hoogenergetische straling van Iridium beschadigt het DNA van de tumorcellen waardoor ze niet meer kunnen delen. Een zeker aantal cellen is nog niet aan delen toe en blijft PSA produceren. Dat is de reden dat het gehalte niet meteen scherp daalt na de bestraling, maar pas op termijn daalt. Het kan ook zijn dat de tumorcellen niet meer gevoelig zijn voor bestraling. Mogelijk zijn er cellen die de bestraling van 12 jaar geleden hebben overleefd en zich langzaam zijn blijven vermenigvuldigen. In dat geval stijgt de PSA de komende maanden flink verder en is verdere bestraling niet meer zinvol en moet ik, als het PSA-gehalte hoog genoeg gestegen is, aan de hormoontherapie om die groei voor langere tijd stil te leggen. Dat zou een vervelende tegenvaller zijn. Je moet er niet aan denken dat de cellen ook nog tegen hormonale behandeling bestand zijn. Een derde mogelijkheid is dat er direct buiten het bestraalde gebied actief tumorweefsel is, bijvoorbeeld in een lymfeklier. In dat geval stijgt de PSA ook door, maar minder snel. Dan is herhaling van de inwendige HR bestraling mogelijk.

     Alles in aanmerking genomen komen er lange maanden van onzekerheid aan. Over drie maanden wordt de PSA opnieuw bepaald. Ik krijg sowieso dan een MRI-onderzoek en, als de stijging doorgaat, mogelijk ook een nieuwe PET/CT-scan. Duimen dus. Ondertussen heb ik overigens totaal geen klachten. Dat voedt bij mij echter de sombere gedachte dat het misschien komt omdat de bestraling misschien helemaal niks deed.

Vannacht was Anna's migraineaanval lichter en de medicatie hielp snel. Een grijze ochtend breekt aan, gevolgd door een verregende middag. De temperatuur loopt op naar 10 graden. Separaat boodschappen in een rustige binnenstad.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 72.162 nieuwe positieve tests gemeld. De achterstand liep weer op en bedraagt nu 124.000 positieve testen. In de ziekenhuizen is de bezetting licht afgenomen. Er liggen nu 1366 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1386), van wie 214 op de IC (gisteren: 218). Er waren 5 coronadoden.

     In de riolen van New York vonden wetenschappers coronavarianten aan met onbekende stekeltjes (spikes). Wat betekent dat? Misschien gaan ze rond onder de rioolratten. Media spreken al van spookvarianten. Al eerder trof men het virus bij knaagdieren aan (b.v. nertsen in Denemarken en bij ons), waar het zich langere tijd schuil kan houden en opnieuw mensen kan besmetten. Ook omikron bleef waarschijnlijk langere tijd onder de radar in een populatie gastdieren.  Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 05-02-2022

Je moet hopen dat de gang van zaken rond de vervuiling door Tata Steel in IJmuiden niet typerend is voor het nieuwe kabinet. De stikstofvoetafdruk van het concern is veel groter dan ik dacht. Lees het in dit rapport van 22 januari. Enorm! En dit is alleen nog maar de uitstoot van Tata, dus landbouw en industrie in Nederland voegen er nog een hoop aan toe. De keus is glashelder: vóór of tegen natuur in ons land en de gezondheid van de bevolking. Maar wat doet de nieuwe minister Van der Wal? Terwijl het OM eindelijk een strafrechtelijk onderzoek begint, heeft hij nota bene de stikstofnorm versoepeld door vanaf 20 januari maar tot 25 km toe te rekenen en zo 98% van de stikstof onder de mat te kunnen schuiven. Ook voor boeren en de industrie is deze nieuwe norm een versoepeling. Zijn ze gek geworden? Dat is flagrant in strijd met Europese wetgeving. Ambtenaren waarschuwen dat de milieubeweging die 'oplossing' meteen juridisch onderuit zal halen. Waarom doet Van der Wal het dan toch? Men wil 'een rechterlijke toets krijgen', schreef het ministerie van landbouw al in een document uit juni 2021. Vreemd, want het is onderhand duidelijk dat er voor een dergelijk ouderwets vervuilend bedrijf in dichtbevolkt Nederland geen plaats is. En de werkgelegenheid dan? Ik begreep dat het om 9000 - 10.000 arbeidplaatsen zou gaan. Bij de huidige krapte aan personeel moet dat noodzakelijke offer op te brengen zijn, uiteraard met ruime ondersteuning voor de werknemers.

Uitgeslapen. Tegenzin aan de dag te beginnen. Die trekt er zich niets van aan, de zon schijnt na dagen van regen en somberheid. Opbeurend telefoontje van een oude vriend. Binnenkort gaan we met zijn vieren uit eten in Utrecht. Dan kunnen we eerder op die dag eindelijk eens de nieuwe Broese boekhandel in het vroegere PTT-kantoor op de Neude bekijken en in de Domkerk naar de expositie kijken van werk van onze buurvrouw Vera Galis. Een van de belangrijkste lessen in het leven is het verdragen van onzekerheid.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 40.133 nieuwe positieve tests gemeld. De achterstand liep flink op naar 176.000 positieve testen en daarnaast was er nog een andere storing, dus je weet niet of we misschien al over de piek heen zijn. Waarschijnlijk niet. In de ziekenhuizen blijft de bezetting vrijwel gelijk. Er liggen nu 1363 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1366), van wie 229 op de IC's (gisteren: 214). Die stijgen dus wel. Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Radioctief kernafval over de eeuwen (afbeelding: Follo The Money)

Zondag 06-02-2022

Over het besef van tijd. Daar zijn we slecht in. Het kabinet-Rutte IV wil twee nieuwe kerncentrales laten bouwen. Ik heb me wel eens aarzelend voor kernenergie uitgesproken, want zonder zag ik geen kans op een geslaagde energietransitie. Maar ik blijf twijfelen. Volgens TNO is kernenergie niet persé nodig om de klimaatdoelen te halen. En hoe zat het ook alweer met dat afval? Die oplossing daarvoor is er nog lang niet, het spul is 'tijdelijk' opgeslagen in een bomvrij gebouw bij Borssele, hoogradioactief afval, geproduceerd in de kerncentrale ernaast en de onderzoeksreactoren van Delft en Petten. 'Tijdelijk' is tot 2100, dan zou er een definitieve oplossing moeten zijn. We willen het diep wegstoppen in bewegingsloze zout-, graniet- of kleiformaties, maar over periodes van tientallen eeuwen kan dat nauwelijks veilig zijn. De Belgen hebben zeven kerncentrales en overwegen eindberging in kleilagen in de Kempen. Het drinkwaterbedrijf in de Nederlandse provincie Brabant protesteert. Met een raket kernafval naar de zon schieten dan? Als het gevaarte explodeert is de ramp niet te overzien. Misschien kan na 2050 een deel van het afval tegen hoge kosten gerecycled worden in thoriumcentrales. De rest blijft nog 300 jaar radioactief. Hoe stabiel zijn samenlevingen over zulke periodes?

     De oplossing is nog niet gevonden. Een eeuw is niets. Het kernafval blijft zeker 20 duizend jaar verhoogd radioactief, de restanten gebruikte splijtstof zelfs 300.000 jaar. 'Een tijdspanne waarin mensensoorten kwamen en gingen, waarin ijstijden opkwamen en weer verdwenen', schrijft De Volkskrant. Toch kiest het nieuwe kabinet voor kernenergie want kerncentrales hebben immers het voordeel dat ze geen broeikasgassen uitstoten en ons minder afhankelijk maken van (buitenlands) gas. Het heeft iets van de duivel uitdrijven met Beëlzebub. Opvallend is dat het bij die broeikasgassen ook om nauwelijks voorstelbare tijdspannes gaat, periodes waarin hele soorten van leven kunnen ontstaan en weer uitsterven. De moderne mens zelf bestaat nog geen 300.000 jaar. De impact van het verstoken van fossiele brandstoffen op het klimaat zal nog veel langer bestaan dan de huidige leeftijd van Stonehenge (ca. 4300 jaar). Tien procent van de kooldioxide uit het verbranden van kolen heeft over 100.000 jaar nog gevolgen voor het klimaat op aarde ( o.a. David Archer - 'The Long Thaw', Princeton, 2009). Hoogradioactief kernafval en een klimaatkatastrofe. Waar halen we het gore recht vandaan om tientallen nieuwe generaties dit allemaal aan te doen? Tot zover de zondagochtendoverweging.

Het regent de hele nacht pijpenstelen. Vandaag regent het door. Met 30 - 40 mm regen valt er een halve maandhoeveelheid in één etmaal. Er is ook veel wind. Boven land waait het matig tot vrij krachtig en aan de kust krachtig tot hard, Bf 4 tot 7 en zelfs even 8. In nagenoeg het hele land, uitgezonderd de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel, geldt code geel vanwege de harde wind. In Vlissingen meet men vandaag tussen 11.00 en 12.00 uur een gemiddelde stormkracht 9. Daarmee is het binnen korte tijd de tweede officiële storm dit jaar, maar omdat het alleen daar is krijgt de storm geen naam. Toch waait in Katwijk 30 meter dak van een flatgebouw. 'Je kunt van bovenaf naar binnen kijken', zegt de brandweer. In plaats van winter hebben we al 5 maanden herfst. in de loop van de middag nemen regen en wind af.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 80.946 nieuwe positieve tests gemeld. Nog geen piek. De achterstand bij het RIVM loopt op tot 186.000 positieve tests. De bezetting in de ziekenhuizen is de afgelopen dag afgenomen. Er liggen nu 1344 mensen met corona (gisteren: 1363), van wie 211 op de IC (gisteren: 229). Er waren 8 coronadoden. Bijna 60 procent van de volwassenen kreeg een booster. Naar het begin van dit kwartaal

Vliegverkeer boven Europa gisterochtend (bron: ADS-B Echange)

Maandag 07-02-2022

Vliegen stoot twee tot vier keer meer CO2 uit dan autoverkeer en zeven tot elf keer meer dan reizen per trein. De uitstoot is het grootst bij korte trajecten, afstanden van minder dan 700 kilometer. De klimaatimpact van de luchtvaart bedraagt 7 procent van de totale Nederlandse klimaatbelasting. Binnen heel Europa is het 3,5 procent. Op kerosine wordt nog steeds geen belasting geheven. Na veel zuchten en steunen geldt er sinds 1 januari 2021 een vliegbelasting voor alle passagiers die vertrekken vanaf een Nederlandse luchthaven: die bedraagt een luttele € 7,845 per persoon per vlucht. Een schijntje. Niet serieus te nemen. In het begin van de coronapandemie nam het vliegverkeer enorm af, maar dat duurde niet erg lang. Hierboven zie je het vliegverkeer boven Europa van gisterochtend zoals het te zien was op ADS-B Exchange. Natuurlijk is de afbeelding niet op schaal, behalve misschien qua fossiele uitstoot.

     De luchthaven Schiphol zou vanaf 2012 voor de eigen activiteiten een CO2-neutraal vliegveld zijn. Dat wordt ieder jaar gecontroleerd door Airports Council International (ACI). Het wordt wel betwist. De Schiphol Group heeft meerdere vliegvelden; naast Schiphol Airport zijn dat Rotterdam The Hague Airport en Lelystad Airport. Bovendien is Schiphol Group voor de helft eigenaar van Eindhoven Airport. Onderzoeksbureau CE Delft zocht in 2019 uit dat al die luchthavens bij elkaar 34,8 kiloton (0,0348 megaton) CO2 uitstoten. Denk aan verwarming van de enorme hallen en terminals, aan reizigers- en bagagetransporten en taxieën, starten en landen van vliegtuigen. Bij afspraak worden die niet aan vliegmaatschappijnen toegerekend; kerosine overigens wel. Vergeleken met vliegen is de uitstoot heel veel geringer: CE Delft kwam voor KLM uit op 8,6 megaton CO2-uitstoot.

     Bij Schiphol zitten de problemen vooral in de enorme geluidsoverlast en de vervuiling. Elke dertig seconden stijgt er vanaf Schiphol een vliegtuig op. Eén opstijgende Boeing 747 stoot evenveel fijnstof (roet) en ultrafijnstof uit als 1 miljoen vrachtwagens. Beide stoffen zorgen voor ernstige gezondheidsproblemen zoals asthma, hart- en vaatziekten, hersenschade en (long)kanker.

     Schiphol is zo groot geworden door het mainport- & hub concept, leer ik uit ''De Blauwe Fabel' van FTM-journalist Ties Joosten (Follow The Money, 2022). Ongeveer 70 procent van de passagiers komt helemaal niet naar ons land, maar gaat naar een andere terminal en vliegt door naar andere bestemmingen. VROEM-politici zweren erbij. Transfers dragen echter weinig bij aan de Nederlandse economie en de werkgelegenheid, maar wel sterk aan geluidsoverlast en vervuiling. Die reizigers betalen ook geen vliegbelasting. De luchthaven voldoet verder van geen kant aan de stikstofregels en heeft niet eens een natuurvergunning. Een enorm areaal in de Randstad is niet beschikbaar voor de hoognodige woningbouw in ons land.

      Schiphol verwerkt jaarlijk een half miljoen vluchten en kan dus beter niet verder groeien, maar afslanken. In het nieuwe regeerakkoord Rutte IV lijkt de uitbreiding naar 540.000 vluchten gelukkig van de baan en er is een reële kans dat de luchthaven 100.000 vliegbewegingen moet inleveren - als men tenminste wil voorkomen dat boerderijen in de wijde omgeving moeten worden opgekocht en een maximumsnelheid van 80 kilometer per uur op de snelwegen rond Schiphol moet worden ingesteld om een beetje in de buurt van de stikstofnorm te komen. Helaas is er nog steeds kans op verschuiven van de problemen door de vakantievluchten naar Lelystad te brengen, want de mainport- en hub-functie is heilig. Ons land is echter te klein voor honderduizenden transferpassagiers, die beter door Frankfurt, Londen en Parijs verwerkt kunnen worden.

Een heerlijke zonnige dag. We sporten en Anna maakt ook nog een lange wandeling met haar jeugdvriendin. Ik poets de grafitti en een sticker met 'NOS = Fakenews' van de rioolpompkast tegen ons huis af. Benieuwd wanneer hij er weer opgeplakt wordt.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 77.648 nieuwe positieve tests gemeld. Dat is lang niet alles; de achterstand is nu 191.000 positieve tests. De corona-opnames in de ziekenhuzen stijgt nu flink. Het is zelfs de grootste stijging sinds eind 2020. Er liggen nu 1493 mensen met corona (gisteren: 1344), van wie 214 op de IC (gisteren: 211). Er waren 4 coronadoden.

     Ondertussen loopt de petitie van Onverdeeld Open (o.a. de ontslagen CDA-staatsecretaris Mona Keijzer) tegen het coronatoegangsbewijs (CTB) als een tierelier. De mensen hebben de lente in de bol, maar de winter is nog niet voorbij. De stand is nu ruim 800.000, maar de petitie blijkt erg fraudegevoelig. Het is gemakkelijk om meerdere keren te tekenen. Mede-oprichter Reinder Rustema geeft dat zelf toe. Gelukkig - met het oog op de zorgelijke ziekenhuiscijfers - blijft minister Ernst Kuipers bij het voorlopig handhaven van het CTB) in reactie op - godbetert - bijna 150 (!) ingestuurde Kamervragen. Wat een geweldige volksvertegenwoordigers hebben we. Zolang er steeds weer nieuwe coronavarianten op komst zijn, is hethelemaal niet verstandig het CTB nu al weg te doen. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 08-02-2022

'Wat ging er fout bij ziekenhuis Bernhoven, de favoriet van de verzekeraars?', kopte de NRC onlangs. Dat wilde ik wel eens weten, ik kende in mijn tijd het ziekenhuis redelijk goed, net als wij in Gorcum hadden ze daar in Noordoost Brabant de koers van zorgvernieuwing en transmuralisering ingezet. Over en weer legden we bezoeken af om van elkaar te leren. Nu is het 25 jaar later en - anders dan Gorcum - verkeert het ziekenhuis in een zware financiële crisis. Er moet 20 miljoen euro bezuinigd worden en met 100 tot 200 personeelsleden inkrimpen.

     Tien jaar geleden was Bernhoven de lieveling van de zorgverzekeraars, maar de liefde is over. Een nieuwe topman wilde in 2011 een eind maken aan de perverse inkomensprikkel bij de medisch-specialisten. De prikkel heet: méér productie, méér inkomen, een prikkel die haast onvermijdelijk leidt tot méér ingrepen en een hoger aantal behandelingen dan nodig is. Dus kocht de bestuurder voor een zeer hoge prijs (het inkomen in de vrije praktijk) de dokters om en nam ze in loondienst. Want een vast inkomen stijgt niet bij meer behandelingen. De verzekeraars maakten het mogelijk door lucratieve contracten voor vijf jaar af te spreken. 'Artsen gingen andere gesprekken voeren met de patiënt. Ging het bijvoorbeeld om een liesbreuk, dan namen ze de tijd om goed uit te leggen wat de voor- en nadelen zijn. Zo zagen veel patiënten toch van de ingreep af'. Het succes was groot, de zorgomvang daalde met 13 procent terwijl de omliggende ziekenhuizen niet meer patiënten kregen. Met andere woorden: er was overbodige zorg verdwenen. Geweldig! Iedereen blij.

     Maar de idylle duurde niet lang. De specialisten registreerden steeds minder nauwgezet. Begrijpelijk, hun inkomen hing er niet meer van af. Ook deden ze niet meer aan wat we vroeger DBC-creep noemden: het opplussen van de DBC-codes naar de duurste soort. (DBC = diagnose behandel combinatie, de eenheid waarmee ziekenhuis en verzekeraars afrekenen). De aantallen DBC's in Bernhoven liepen terug, maar de dokters bleven hun hoge salarissen innen.

     In de 90'er jaren stond ik mede aan de wieg van het DBC-systeem. 'Echte producten, echte prijzen', zeiden we. Als het ziekenhuis minder en goedkopere DBC's declareert, krijgt het minder geld. Na de vijf jaar incasseerden de verzekeraars in Brabant met genoegen de lagere omzet van Bernhoven, maar aan de vaste contracten kwam een eind. In feite viel het ziekenhuis in zijn eigen zwaard, er kwamen tekorten. Bernhoven had niet moeten wachten met bezuinigen. De coronapandemie vergde even later méér personeel en middelen en die maakten de tekorten nog erger. Wat de KLM lukte - de duurbetaalde piloten leverden 20 procent van hun salarissen in - lukte Bernhoven niet. De bevlogen bestuurder was inmiddels exit; een interimmanager moet de zaak nu rationaliseren. Wat zegt de vertrokken topman nu? 'We zien nu vooral dat bij de manier waarop de zorg gefinancierd is, zinnige zorg niet wordt beloond. Ik hoop dat we in plaats van een goede strategie te killen, het systeem gaan corrigeren.' Hij heeft gelijk.

     Dat dit bitter lot het Gorcums ziekenhuis in de jaren 90 niet overkwam heeft met vier zaken te maken. Onze specialisten wilden toen beslist niet in loondienst en hun declaratievolume liep niet terug, de nieuwe transmurale zorgketen Rivas van ziekenhuis, verpleeghuizen, thuiszorg en verzorgingshuizen onder één bestuur werkte efficiënter, de financiële schotten tussen acute en langdurige zorg hadden we deels kunnen opheffen en de verzekeraars waren mild voor het ziekenhuis. In Uden gaan ze het nu toch oplossen met reductie van personeel. Het ziekenhuis wordt onvermijdelijk kleiner. Tja. Een opmerkelijk fenomeen in coronatijd. Hoe dan ook, de alsmaar stijgende zorgkosten en de toenemende zorgbehoefte (vergrijzing) zijn al jaren het echte probleem en daarvoor bestaat nog geen oplossing. Maar dat geldt voor veel meer problemen.

De hele dag verloopt grijs, zacht en droog. In de loop van de middag klaart het wat op. Om de beurt doen we ons boodschappenrondje, zodat we alles voor de komende dagen weer binnen hebben.

Er gaan geruchten dat Macron gisteren aan die idiote lange tafel in Moskou aan Poetin de 'finlandisering' van Oekraïne zou hebben voorgesteld. Hm, misschien for the time being niet zo'n gek idee, Poetin krijgt iets toegeworpen en Oekraïne blijft een zelfstandige staat, hoewel niet geheel souverein. En of het voor Zelenski en de NAVO aanvaardbaar is? Voor Finland heeft het lang geduurd maar uiteindelijk goed gewerkt. Het land is geen lid van de NAVO (net als Zweden) maar mocht wel lid van de Europese Unie worden.

Corona. Het RIVM is er niet met de dagelijkse besmettingscijfers. Het schijnt dat ze vandaag de hele achterstand weggewerkt willen hebben. Dat zal een extra hoog aantal worden! In de ziekenhuizen nam de bezetting vrij hard toe. Er liggen nu 1580 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1493), van wie 226 op de IC (gisteren: 214). Nieuw onderzoek van het RIVM laat zien dat de boosterprikken voor 68 procent beschermen tegen omikron. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: Natuur & Milieu)

Woensdag 09-02-2022

Nederland heeft de over 2020 het klimaatdoel van het Urgendavonnis gehaald, koppen de bladen vanochtend. Het vonnis van 2015 verplichtte de overheid om de uitstoot van broeikasgassen dat jaar met een kwart te verminderen ten opzichte van het ijkjaar 1990. CBS en RIVM publiceren vandaag de definitieve uitslag: een reductie van de uitstoot met 25,5 procent. In 2020 lag die 8,8 procent lager dan 2019. De oorzaken? Gedeeltelijk toeval. Het jaar 2020 was een relatief warm jaar, gas was nog goedkoop en relatief schoon (dus kolencentrales weinig actief) en het was het eerste jaar van de coronapandemie, maar vooral het sluiten van een paar kolencentrales zette zoden aan de dijk. Kolencentrales zijn zeer vervuilend; behalve CO2 stoten ze stikstofoxide, zwaveloxide en kwik uit. Tien kolencentrales leverden voor 2015 nog 28,7 procent van de electriciteit in ons land en leverden 8 procent van de CO2-uitstoot. In 2019 waren er nog vijf centrales over; goed voor 14 procent van de electriciteit en 7,6 procent van de uitstoot. Eind van dat jaar ging de kolencentrale Hemweg in Amsterdam dicht en één van de centrales op de Maasvlakte zal begin dit jaar sluiten. De resterende drie moeten voor 2030 dicht.

     Er is wel discussie over het gehaalde resultaat voor 2020. Dat betreft onder meer het verstoken van biomassa. Dat is omstreden, maar het telt niet mee voor het Urgenda-doel. Biomassa wordt aangemerkt als een hernieuwbare grondstof, maar velen zijn het daarmee oneens. Het is maar de vraag of de koolstofschuld, die door de verbranding ontstaat, ooit wordt ingelost. Er zit heel wat tijd tussen het moment dat CO2 vrijkomt bij verbranding van biomassa en weer wordt vastgelegd door groeiende planten en bomen. In die tussentijd zit de CO2 in de atmosfeer en draagt het bij aan klimaatverandering (lees hier meer). De heraanplant van compenserende bossen is nergens gegarandeerd en eenmaal in de atmosfeer gebracht blijft CO2 vele eeuwen aanwezig. Toch is biomassa de meest gebruikte vorm van hernieuwbare energie in Nederland. Het is de zoveelste wissel op de toekomst.

     Biomassa zorgde volgens het RIVM in 2020 voor 18,4 megaton CO2-uitstoot bovenop de totale 138,3 megaton CO2. Van die 18,4 ton wordt volgens Johan Vollenbroek, voorzitter van Mobilisation for the Environment (MOB), 'op zijn best 1% weer opgenomen in de geplunderde bossen. Dus dit betekent praktisch gezien dat Nederland in 2020 een overschrijding van het vonnis laat zien van circa 12%. Het klimaat laat zich niet voor de gek houden. We houden onszelf voor de gek..'

     De telling van de uitstoot over 2021 is nog niet afgesloten. 2021 is het jaar dat de aardgasprijzen door verschillende redenen enorm stegen: o.a. aantrekkende economie, conflict rond Oekraïne, stagnatie in de aanvoerlijnen. Daarom leverden de kolencentrales in het eerste halfjaar van 2021 de helft meer energie. Eerdere cijfers van het CBS lieten zien dat Nederland in de eerste drie kwartalen van vorig jaar 3 procent meer broeikasgassen uitstootte dan in 2020.

De dagelijkse coronacijfers waren gisteren verlaat omdat het RIVM in één dag de achterstand van circa 300.000 positieve testen had verwerkt. Het aantal van gisteren kwam daardoor uit op 394.759. Mooi, vanaf nu is de opgave weer betrouwbaar. Volgens het RIVM lijkt het erop dat de piek in het aantal besmettingen binnenkort wordt bereikt. 'We zien een afvlakking van de groei van het aantal meldingen. De snelheid is er grotendeels uit', zei Aura Timen gisteren.

     De dagelijkse cijfers van het aantal positieve testen van RIVM zijn er nog niet. De ziekenhuizen daalden. De totale bezetting nam af. Er liggen nu 1531 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1580), van wie 206 op de IC (gisteren: 226). Er waren 8 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 10-02-2022

Een grijze ochtend met motregen. We lopen snel naar de auto om te gaan sporten. Op een ducdalf voor ons raam zie we de reiger, onze vaste havengast. Hij staat roerloos te peinzen. Misschien vraagt hij zich af waarom er dit jaar zoveel futen zijn. Vanochtend telden we er twintig. Tien hechte paartjes, die zich allemaal ophouden in het oostelijke deel van de havenkom bij de sluis. Nog steeds aangetrokken vanwege het uitzetten van kleine visjes door de hengelsportvereniging een paar weken geleden? Voer genoeg? Ook lijken er dit jaar meer meeuwen te zijn. Wat ons verder opvalt is dat sinds de coronapandemie het aantal mensen dat met een hond over de sluis loopt, sterk gestegen is. Bijna de helft van de passanten laat een hond uit. Van de week las ik dat hondendrollen veel extra stikstof in de plantsoenen, grasvelden en wegbermen brengt. Het gaat ten koste van bloemen en bijen; zeldzame planten hoef je in groenstroken in de stad niet meer te verwachten - tenminste als men de hondenpoep niet opruimt. Hèhè, na 16 jaar gaat het op dit blog eindelijk over hondenpoep. Uit een Belgische onderzoek blijkt dat het in drukbezochte natuurgebieden gemiddeld om 11 kilo stikstof per hectare per jaar gaat. Dat is veel! In woonwijken kan dat zelfs fors meer zijn. Ter vergelijking: per hectare slaan veehouderij en wegverkeer via de lucht jaarlijks ongeveer 30 kilo stikstof neer.

Wie zou er met Marc Overmars willen ruilen? Frits Abrahams vraagt in de NRC aandacht voor de andere kant. Ik wil de zaak beslist niet bagatelliseren, maar ook ik heb me geërgerd aan de luidruchtige verontwaardiging van sommige mensen. Daarom citeer ik met instemming: 'Digitaal lynchen als modern tijdverdrijf. Het doet me denken aan de foto’s van uitgelaten mensen die na de Bevrijding de zogenaamde moffenhoeren stonden uit te jouwen terwijl die publiekelijk kaalgeschoren werden. Opeens was iedereen in het verzet geweest, behalve die vrouwen. (...) Je hoort zulke opgetogen cynici niet over de gevolgen voor het gezin van Overmars. Over de kinderen die toch weer naar school moeten, nu niet meer met een naam waar ze trots op konden zijn, maar met een naam die voorgoed bezoedeld is. Overmars, ha!'

Het verlaat uitgebrachte aantal coronabesmettingen bedroeg gisteren 86.623. Vandaag tot 10.00 uur zijn het er 81.443. De getallen zouden nu moeten kloppen. Niemand bekreunt er zich meer om. De ziekenhuizen dalen namelijk verder. Er liggen nu 1513 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1531), van wie 198 op de IC (gisteren: 206). Er waren x coronadoden.

     Voor de samenleving is de pandemie voorbij. De Tweede Kamer maakt abrupt een eind aan de mogelijkheid om 2G in te zetten, dus die optie zal wel niet in de gereedschapskist voor pandemie-bestrijding terechtkomen. Kuipers zal er zich bij moeten neerleggen. Komt er toch een nieuwe, gevaarlijke variant dan hebben we die optie dus niet meer achter de hand.

     Volgende week is er weer een persconferentie waar vergaande versoepelingen bekend zullen worden gemaakt, maar PM Rutte doet niet meer mee. De nachtclubs en discotheken gaan als protest tegen de coronamaatregelen dit weekeinde open. Verschillende burgemeesters (onder wie Halsema) willen dat niet toestaan en dreigen met boetes tot 4500 euro, maar de politie voert actie voor een betere CAO en zullen niet handhaven. De BOA's zijn solidair en doen ook niks. De zaak op de spits drijven, typisch voor de ellebogensamenleving van nu, de mensen zitten elkaar nu eenmaal graag in de weg. In Heerlen vielen actievoerders een GGD-vaccinatielocatie binnen en beschuldigden de medewerkers van 'genocide op de Nederlandse bevolking'. Betogers gingen met het personeel op de vuist.

     In navolging van Ottawa, Canada, waar de truckers na twee weken de economie ontregeld raakt, komen er dit weekeinde ook truckersacties in Europa. Ondanks verboden gaan ze in kolonnes de weg op in Frankrijk, richting Brussel. 'Vrijheidskonvooien' met veel ultrarechtse en wappie-deelname, met gele hesjes, hakenkruizen en jodensterren. Ook in ons land willen ze meedoen. Sinds eind januari klinkt via sociale media de roep om met trucks, tractoren en andere voertuigen te gaan rijden. Dat zou hier op zaterdag moeten beginnen, met als uiteindelijke doel meedoen aan een blokkade in Brussel. Nachtclubrellen en truckerblokkades, het kan een gezellig weekend worden. Allemaal uit protest tegen maatregelen die de komende week afgeschaft gaan worden. Het gaat al die betogers om iets anders, vrees ik soms. Blijf vooral bedenken dat het om een kleine minderheid gaat. Naar het begin van dit kwartaal

Artists' impression van Proxima d, die van alle drie exoplaneten het dichtst bij de ster Proxima Centauri staat (credit: ESO/L.Calçada)

Vrijdag 11-02-2022

Een team van astronomen vond met de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili bewijs dat er nóg een planeet om Proxima Centauri draait, de ster die het dichtst bij ons zonnestelsel staat op 4,24 lichtjaren in het sterrenbeeld Centaur. Het is de derde planeet van de ster en hij heet officieel Proxima d. De planeet staat met een afstand van circa vier miljoen kilometer dichter bij zijn ster dan Mercurius, de binnenste planeet van ons zonnestelsel, bij de zon Waarschijnlijk is de planeet rotsachtig en is zijn massa maar een kwart van die van de aarde. De omloopbaan rond Proxima Centauri voltooid hij in slechts vijf dagen. De baan is tussen de ster en diens bewoonbare zône in. Het oppervlak is dus te heet voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen. Een bemande reis van de aarde naar Proxima en zijn (nu) drie planeten zou bij de huidige stand van de techniek duizenden jaren duren.

     Van het stelsel van Proxima Centauri kennen we nu drie planeten: Proxima b, een rotsplaneet met een massa vergelijkbaar met die van de aarde die om de elf dagen een rondje om de ster voltooit, en Proxima c, die een wijdere baan met een omlooptijd van vijf jaar doorloopt. Proxima b is ongeveer 1,3 maal zo groot als de aarde en ligt wél in de bewoonbare zône. Het Proxima-stelsel begint dus meer en meer op het zonnestelsel te lijken, behalve dat de ster zelf een tamelijk zwakke rode dwerg is, een stertype dat eveneens veel in de Melkweg voorkomt. Onze zon is in zijn huidige fase een gele dwerg, zoals we elke dag kunnen zien als er geen bewolking is. Daar zijn er ook veel van, bijvoorbeeld Alpha Centauri, de hoofdster van het sterrenbeeld Centaur. Hij is een dubbelster (A en B) en hun afstand tot ons is 4,39 lichtjaren. Met Proxima erbij vormen ze een drievoudig stelsel. Planeten zijn er rond Proxima A en B nog niet gevonden. Een 3-tallig stelsel heeft om zich heen weinig stabiele banen.

De Monthly Notices of the Royal Astronomical Society van 11 februari meldt de ontdekking van een exoplaneet in de leefbare zône van de witte dwergster WD1054-226, die op 117 lichtjaren van ons afstaat. Het betekent dat water er in vloeibare vorm kan zijn, een voorwaarde voor ons soort leven. Een witte dwerg is een van de mogelijke eindfasen van een ster die aan het einde van haar levenscyclus is gekomen. In de witte dwerg vinden dus geen kernfusiereacties meer plaats. Na de fase van opzwellen zal onze zon ook eindigen als een witte dwerg. De net ontdekte planeet, die niet rechtstreeks waarneembaar is, zou ongeveer net zo groot en zwaar zijn als de aarde. Hij is in kosmisch opzicht niet erg lang geleden gevormd, na die fase van opzwelling. Genoeg voor het ontstaan van leven?

Vanmorgen grijs bewolkt maar de dag wordt allengs zonniger. Kort boodschappenrondje en wat irrelevante technische klusjes.

Geringe daling in de besmettingscijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 80.723 nieuwe positieve tests gemeld, dat zijn er ruim 6000 minder dan gisteren (86.862). In de ziekenhuizen geringe stijging, in de IC's daling. Er liggen nu 1540 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1513), van wie 189 op de IC (gisteren: 198). Er waren 19 coronadoden.

     Parijs zet meer dan 7000 agenten in tegen het 'vrijheidskonvooi' van truckers (weinig), busjes, tractoren campers, motoren en gewone auto's, dat op weg is naar de Franse hoofdstad. De autoriteiten kondigen strenge sancties aan zoals hoge boetes, celstraffen en jarenlange intrekking van het rijbewijs. Maandag willen ze met het konvooi doorrijden naar Brussel. De stoet is in België verboden; de regering wil ze bij de grenzen tegenhouden. In Ottawa leggen ze ondertussen het noodnummer 911 plat door het alsmaar te bellen. Veel sneuer kan het niet. Demonstreren tegen maatregelen die volgende week toch al zullen vervallen. De terugkeer naar vrijwel normaal staat voor de deur. Ik zei het gisteren al: daar steekt iets anders achter. Ondemocratisch ultrarechts on the move.

Ik verbaas me weer eens over Thierry Baudet. In een tweet zegt hij vanmiddag: 'Poetin toont zich steeds duidelijker de leider van conservatief Europa. Prachtige vent. En hij heeft zo gelijk over de NAVO-agressie en de absurde oorlogszucht van EU, WEF, etc. Dus hup, MarkieMark, naar Moskou en een deal maken met die man. Sluit vriendschap met Rusland!' Prachtige vent! De schatrijke leider van een criminele autocratie, dat zou Thierry ook wel willen zijn.  Naar het begin van dit kwartaal

Een van de eerste opnames van de James Webb ruimtelescoop was van zijn grote spiegel met de 18 segmenten (credit: NASA)

Zaterdag 12-02-2022

Vannacht verschenen de eerste opnames van de James Webb ruimtetelescoop. Het toestel is nu bijna 50 dagen op missie en bevindt zich op Lagrange 2 op 1,6 miljoen kilometer afstand. De eerste opnames maken deel uit van het langdurige proces van kalibreren van de 18 segmenten van de grote spiegel. Ook maakte Webb ter contrôle selfies van zijn grote spiegel en de segmenten. De segmenten werden gericht op HD 84406, een ster op 260 lichtjaren afstand in het sterrenbeeld Grote Beer. Niet omdat die ster zo bijzonder is, maar omdat hij een stabiele helderheid bezit. De opname was nog niet gefocused, dus onscherp en laat 18 beelden van de ster zien. Kalibratie moet alle 18 segmenten scherp gaan stellen en alle segmentbeelden met elkaar uitlijnen en coördineren ('image array'), gericht op verschillende objecten in de ruimte. Tegen het eind van april zal die voltooid zijn en zal Webb niet meer omkijken naar HD 84406, want die is dan te helder voor de telescoop. Ondertussen moet Webb verder afkoelen tot 223 graden Celsius. Omdat de telescoop zijn waarnemingen doet op de golflengten van infrarood, in feite warmtestraling, is die lage temperatuur vereist.

De ontregeling van de wereld neemt steeds meer bizarre vormen aan. Terwijl door de pandemie handelsstromen verstoord raken en er steeds meer honger ontstaat in de arme (ondergevaccineerde) delen van de wereld, werden in het VK al meer dan 35.000 varkens geruimd - doodgemaakt, niet voor consumptie maar als gevolg van een acute achterstand in slachthuizen. Niet geslacht dus, maar als afval afgevoerd. Varkensbedrijven kunnen door tekorten op de arbeidsmarkt vanwege Brexit en door de pandemie geen slachters meer vinden. De varkensboeren eisen van de regering compensatie, want ze maakten wel kosten voor voedsel en huisvesting.

     Ook bij ons kan men er wat van. Het voorbeeld betreft niet schade door pandemie of Brexit, maar door pure kapitalistische misdadigheid. Gisteren werd bekend dat Tata Steel in IJmuiden voor contante betaling schepen afval voor de kust in zee laat dumpen. Het gaat per schip soms om duizenden kilo's resten steenkool en ijzererts, van soms een halve meter dik, die na het lossen van de vracht bij Tata op het dek van het schip achterblijven. Gauw wegsmokkelen naar zee, terwijl milieuregels het verbieden. Een ’crimineel milieudelict’, zegt Greenpeace. Tata Steel weet nergens van, zegt het bedrijf. Ze stellen een onderzoek in.

Vannacht een paar graden vorst. Het is een fraaie, zonnige dag. Truckers en sympathisanten van het zogenoemde Freedom Convoy Nederland blokkeren vanmorgen in Den Haag de toegang tot het Binnenhof. Ze dragen Nederlandse, Brabantse en Friese vlaggen en protesteren tegen coronamaatregelen zoals toegangsbewijzen en mondkapjes, maar er komt steeds meer bij, nu zijn ze ook tegen klimaatwetten en de digitale euro. Er zijn veel boeren op tractoren. 'We kunnen het hier heel lang uithouden'. De politie eist dat de betogers vertrekken naar het Malieveld en de voertuigen naar het ADO-voetbalstadion. Dat doen ze niet en de politie laat het toe. Tja, het zijn geen klimaatactivisten of bezetters van bomen. De Haagse binnenstad is niet goed toegankelijk voor gewoon verkeer, winkelend publiek, ondernemers en openbaar vervoer. Dat zullen de winkeliers op zo'n zonnige dag voor Valentijn leuk vinden. Komende dinsdag zullen bijna alle maatregelen verdwijnen. Na half vier arriveren bergingswagens om de boel weg te slepen; eigenaren van de trucks, trekkers of auto's draaien zelf voor de kosten op, zegt de politie. Het is half vijf, de mensen blijven rustig, de politie ook, ik geloof dat het vandaag wel meevalt. Nu de nachthoreca nog.

     In en om Parijs zijn duizenden politieagenten op de been om te verhinderen dat drieduizend vrachtauto's, campers en gewone auto's van het Convoy de la Liberté de stad binnenrijden. Vijfhonderd voertuigen worden tot elf uur vanmorgen gestopt bij drie toegangswegen naar de hoofdstad. Er zijn meer dan 200 bekeuringen uitgedeeld. Degenen die de stad wel bereiken proberen vanmiddag het verkeer rond de Arc de Triomphe en de Champs Elysées lam te leggen.Op Twitter staan filmpjes van agenten die de autoruiten inslaan bij mensen die niet willen vertrekken.

     Na een rechterlijk bevel de Ambassadorbrug tussen de VS en Canada vrij te maken en de weigering van de truckers eraan gevolg te geven, begint de politie vanmiddag de brug te ontruimen.

De coronacijfers dalen door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 70.410 nieuwe positieve tests gemeld, dat zijn er rond 10.000 minder dan gisteren (80.723). In de ziekenhuizen daling, in de IC's ook. Er liggen nu 1471 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1540), van wie 176 op de IC (gisteren: 189). Er waren 12 coronadoden.

Vanmiddag bezoek van Barbara en Nikita. Nog geen bevalling op komst. Vanavond eten we bij Wiger & Arina. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 13-02-2022

Rusland heeft inmiddels alle voorbereidingen voor een invasie in Oekraïne voltooid. Ook de infrastructuur achter de linies, - voorraden, reservetroepen, militaire veldhospitalen - zijn nu aanwezig. Extra troepen uit het verre oosten aan het invasieleger toegevoegd. Russische oorlogsschepen uit het Balticum zijn aangekomen in de Zwarte Zee en voltooien de omsingeling met een blokkade van het grootste deel van de wateren rond Oekraïne. Dezer dagen bereikt de militaire opbouw zijn hoogtepunt en Rusland trekt niet-essentieel personeel uit zijn ambassade in Kiev terug. Een invasie begint waarschijnlijk met luchtbombardementen, zei Bidens nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan vrijdag. Westerse landen waaronder Nederland laten hun ambassadepersoneel onmiddellijk vertrekken.

     Of het ervan komt? Dat weet alleen Poetin. De vraag is of een invasie hem grotere winst kan bieden dan hij nu al heeft bereikt. Westerse leiders telefoneren en vliegen af en aan om met hem te overleggen. De energieprijzen zijn hoger dan ooit en zijn grondstoffeneconomie profiteert er goed van. Oekraïne mag dan sinds 2014 het NAVO-lidmaatschap hebben aangevraagd, het westen zal tot in lengte van jaren toetreding niet toestaan. De finlandisering is een feit. Wat wil Poetin nog meer? Een reconstructie van het Russische rijk en hartland Oekraïne eraan toevoegen? Die stap is te groot, denk ik. Alexej Navalny vatte een aantal weken geleden de taktiek van Poetin goed samen: 'It just takes my breath away to watch how Putin pulls this on the American establishment again and again: threaten to escalate—negotiate—pull back; threaten to escalate—negotiate—pull back'.

Een dag met zon en hoge sluierbewolking. We blijven desondanks binnen. Het is tamelijk zacht en lijkt al maart. Steeds meer planten bloeien al en sommige struiken worden al groen. Weeronline schrijft dat de ontwikkeling in de natuur momenteel ruim drie weken voor ligt op wat we 50 jaar geleden normaal vonden. In een tuin aan het Nonnenveld zagen we van de week zwarte elzen in bloei. Vervelend voor mensen met hooikoortsklachten. Komende week passeren steeds lagedrukgebieden. We krijgen onstuimig weer: veel wind en regen, mogelijk zelfs een storm.

De besmettingscijfers dalen momenteel elke dag met zo'n tienduizend gevallen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 60.227 nieuwe positieve tests gemeld (gisteren: 70.348). In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1482 mensen met corona (gisteren: 1471), van wie 179 op de IC (gisteren: 176). Er waren 7 coronadoden.

     Een groep truckers die sinds gisteren bij het ADO-stadion in Den Haag staat geparkeerd, wil het terrein niet verlaten. Ze mogen niet met hun wagens naar het Malieveld, waar een kleine demonstratie is van Nederland in Verzet tegen de coronamaatregelen - welke nog? - maar dat mag niet. De politie vreest opnieuw wegblokkades. Ze mogen wel vertrekken als ze de stad verlaten, maar dat willen ze niet. Dus hebben ze zich ingesloten. Lekker lastig doen. In Canada is de Ambassadorbrug bijna ontruimd. Naar het begin van dit kwartaal

Artistis' reconstructie van Utaurora comosa uit the Wheeler Formation, Utah, USA (Cambrium). Credit: Artwork by F. Anthony

Maandag 14-02-2022

Vijf ogen, een mond aan de achterkant van het hoofd, enge dunne uitsteeksels om voedsel mee te grijpen, in de tijd van de Cambrische explosie ontstonden de meest bizarre vormen van meercellig leven. Daarvoor was er miljarden jaren lang weinig evolutionaire ontwikkeling geweest met uitzondering van de raadselachtige Ediacarische soorten, die geen skelet bezaten. Die zouden in de periode van 575 tot 545 miljoen jaar geleden geleefd hebben. Ondertussen nam het zuurstofgehalte in de atmosfeer toe van 3 procent tot 12 procent. Daardoor zou er meer energie voorhanden zijn geweest en dat leidde 540 miljoen jaar trerug tot een enorme explosie van evolutionaire experimenten. Ik schreef een paar keer eerder ver die Cambrische explosie, onder andere hier. Jaren geleden genoot ik van het prachtige boek 'Wonderful Life' (Norton, 1989) dat de evolutiebioloog Stephen Jay Gould erover schreef. In Nederland werd hij ook bekend door zijn deelname aan de prachtige televisieseries van Wim Kayzer 'Een Schitterend Ongeluk' (1993) en 'Van de Schoonheid en de Troost' (2000). Wonderful Life gaat over de Burgess Shale, een schaliegroeve in het Canadese deel van de Rocky Mountains, ontdekt in 1909, waar het wemelde van bijzondere fossielen uit het Cambrium. Bijzonder omdat niet alleen het skelet maar ook de weke delen van al die rare levensvormen waren gefossiliseerd. Het boek staat vol plaatjes. Een keur van rare schepsels. Vormen die in de natuurlijke selectie niet overleefden. Een van de bekendste was Opabinia, een dier van 40 tot 70 millimeter dat zo vreemd was dat men het in geen enkele categorie kon onderbrengen: vijf ogen, een soort slurf als een stofzuiger (een proboscis), zoals vlinders die later kregen, en een flexibel, niet-verkalkt buitenskelet met kieuwen. Nooit vergeet ik hoe Gould over die Opabinia sprak, alsof hij verliefd was.

     In 2008 werd er een nieuw soort Opabinia ontdekt, de tweede, die Utaurora comosa genoemd wordt. Hij werd gevonden in de Wheeler Shale in Utah. Toen dacht men dat het een radiodont was. De term 'radio' slaat in dit geval niet op straling, maar op het Griekse radius oftewel spaakwiel. Het monddeel doet daaraan denken. Een internationaal team van onderzoekers van Harvard University oordeelt in een nieuw artikel dat het toch de tweede soort van Opabina is. Daar ben ik blij om, vooral omdat het Gould vrolijk zou hebben gemaakt. Hij overleed al in 2002. Wat die Cambrische explosie van al die levensvormen je ook leert, is hoe anders het leven eruit had kunnen zien, waren de omstandigheden anders geweest. Dan had de evolutie totaal andere soorten geselecteerd. Daar moet je erg rekening mee houden bij de zoektocht naar buitenaards leven.

Het is niet goed of het deugt niet. Velen doen smalend over het RIVM. Dat zou twee jaar geleden in paniek zijn geraakt over de gevaren van de pandemie. Dat was zeker niet het geval; de impact van de coronauitbraak in China was nog onduidelijk en zoals het betaamt werkten ze mogelijke scenario's uit. Dat ze die nog niet aan de grote klok hingen, ligt voor de hand. De bemoeienis van ambtenaren met OMT-adviezen is een ander verhaal. Vanwege 'de communicatielijn'. Daar erger ik me zeer aan. OMT en RIVM zijn statutair onafhankelijke instanties. Het gilde van communicatiemedewerker, ik heb alleen maar vervaging en verhulling van ze gezien.

Motregen. Mijn Valentijnskaart staat bij haar bordje. Haar stralende lach. We rijden naar SportCity voor ons biocircuit. Op de terugweg is het droog, later schijnt de zon, 's middags zon en wat buien.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 55.116 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren dat nog 60.129. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1554 mensen met corona (gisteren: 1482), van wie 181 op de IC (gisteren: 179). Er waren 6 coronadoden. Morgen persconferentie.  Naar het begin van dit kwartaal

Bijna volle maan gisteravond. Ik maakte de foto door het glas van het raam, vandaar wat reflecties, met name linksonder.

Dinsdag 15-02-2022

Gisteravond was de hemel schoon. Bij de invallende schemer verscheen er vlak boven een laatste wolkje een bijna volle maan boven de huizen van de Kriekenmarkt, met een nadrukkelijk licht dat de aandacht opeiste alsof er een wonder geschiedde. De maan volgt wetten die wij niet maakten. Vanmorgen zijn er veel wolken afgewisseld met zon. Nog even een opleving voor twee dagen met storm en regen. Men verwacht een kletsnatte avondspits. Donderdag en vrijdag passeren de stormen Dudley en Eunice. Klinkt wel beter dan storm Corrie. In de loop van morgen zal de wind uit het westen aanzwellen en de beide dagen erna zal het aan de kust, met name in het noordwesten, windkracht 9 waaien met zware windstoten tot misschien wel 120 km/uur. Kracht en richting van de stormen kunnen nog wat veranderen.

Juichende berichten over het herstel van de Europese economie in het derde kwartaal. De personeelstekorten stegen verder en liggen op 105 banen per 100 werkwilligen. De uitstoot van broeikasgassen is weer bijna helemaal terug op het niveau van voor de coronapandemie.

'Recordhoeveelheid opgewekt met Europees experiment kernfusie' kopte de NRC vorige week. Nou, dat blijkt hard tegen te vallen. Het gaat om de experimentele Europese fusiereactor Joint European Torus (JET) in Culham bij Oxford in het VK. NB: dus niet om Iter, de fusiereactor in aanbouw in Zuid-Frankrijk. De JET produceerde onlangs in vijf seconden 59 megajoule aan warmte-energie; een ruime verdubbeling van het vorige record van 21,7 megajoule uit 1997 – eveneens door JET. In 25 jaar een verdubbeling, dat is niet erg indrukwekkend. Een doorsnee gezin gebruikt dat in 2 dagen. JET en Iter isoleren het ziedende fusieplasma met behulp van magneten en een sterk magnetisch veld, anders dan het Amerikaanse experiment van het Lawrence Livermore in Californië waar ik vorige maand over schreef. Die isoleren het plasma in een piepklein bolletje van waterstofisotopen, dat ze met bijna 200 laserstralen beschieten.

Op nieuwe satellietfoto’s die gisteren werden gepubliceerd, was zichtbaar dat Russische militairen werden verplaatst naar vooruitgeschoven posities dichterbij de Oekraïense grens. Ook voerde men nieuw militair materieel aan, zoals gevechtshelikopters en vliegtuigen. Aan de andere kant claimt het ministerie van Defensie in Moskou dat er militairen worden teruggetrokken uit het Zuidelijke- en Westelijke Militaire District. Op een video die het departement vrijgaf, is te zien hoe tanks en pantservoertuigen worden ingeladen en via het spoor worden afgevoerd. De Amerikaanse regering houdt desondanks vol dat er morgen een invasie komt. Tja, Wat moet je ervan denken? Heeft Poetin een concessie binnen? Ik vertrouw het niet. De Russische leider is een meester in het scheppen van onzekerheid. De weggehaalde troepen kunnen misschien ook snel elders aan de OekraIense grens worden ingezet.

Anna en ik doen ieder ons boodschappenrondje. In de winkels zie je steeds meer mensen zonder mondkapje. 'Ach, het wordt toch afgeschaft'. Anna fietst vanmiddag naar Tessa. De meisjes hebben hun schoolrapporten gehad.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 53.548 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren dat er 55.116. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 1656 mensen met corona (gisteren: 1554), van wie 181 op de IC (net als gisteren). Er waren 12 coronadoden. De omikrongolf ligt achter ons, zegt het RIVM, de subvariant BA2 is nu dominant, 'maar het virus is nog lang niet klaar met ons.' Tja, kwetsbare mensen kunnen de deur beter niet uitgaan, de huidige hoge viruscirculatie is nog niet eens weg en er kan zo een nieuwe variant ontstaan. Vanavond dus Kuipers alleen op de persconferentie. Allemaal versoepelingen. Het zal er wel vrolijk aan toegaan. Naar het begin van dit kwartaal

Op 26 januari 2022 viel een enorm stuk van het restant van de ijsplaat Larsen B uit elkaar (satellietfoto NASA Earth Observatory)

Woensdag 16-02-2022

Een groot deel van het enorme Larsen B ijsveld in de Weddellzee aan de oostkust van het Antarctisch schiereiland viel in de tweede helft van januari opeens - in een paar dagen - uiteen. Het werd verwacht. Het stuk ter grootte van driemaal de stad New York was al los geraakt door de warmte van hevige valwinden vanaf de bergketen die de ruggengraat van het schiereiland vormt. Het drijvende ijsveld van 1000 vierkante kilometer zat 11 jaar lang vast aan de kust, maar in de dagen van 16 tot 21 januari vormden zich poelen van smeltwater en scheuren in de plaat, die losbrak en ook een stuk ter groootte van Parijs meenam van de veel steviger Scar Inlet Ice Shelf. Dat is het zuidelijke - en laatste - deel van Larsen B. Poolwetenschappers hadden nog nooit een zo'n snel uiteenvallen van een grote ijsplaat gezien.

     Het Antarctisch schiereiland is een van de plaatsen in de wereld die het snelst opwarmen. In februari 2020, vlak voordat ik met de Bark Europa naar Antarctica vertrok, werd er al de warmste temperatuur ooit gemeten: 25 graden. Het grote Larsen ijsplateau desintegreert in hoog tempo. In 1995 viel Larsen A uit elkaar, in 2002 begon Larsen B los te scheuren en af te drijven. Ik schreef er zeven jaar geleden over. In juli 2017 brak er een groot stuk met een oppervlak van 5800 km² af van de ijsplaat Larsen C, die hierdoor 12% van zijn massa verloor. Het losscheuren en smelten van drijvende ijsvelden zal het zeeniveau niet verhogen; het ijs drijft immers al in het water, maar door het losscheuren van de kust worden de kolossale gletsjers instabieler. De steun die de ijsplaten gaven is weg en ze zakken met twee tot zesmaal hogere snelheid naar zee. Dat is landijs en in zee doet dat het niveau wel stijgen - en niet zo weinig ook.

     Je zou denken dat Antartica ver weg is en dat we daar in Nederland niet zoveel van zullen merken, maar dat is niet zo. Door zeestromen en merkwaardige zwaartekrachteffecten heeft sneller afsmelten in de zuidpoolregio juist in de Noordzee effect op het waterniveau. Door dit zwaartekrachteffect krijgt Nederland bij sterke opwarming rond 2100 te maken met tot 8 procent meer zeespiegelstijging dan het wereldgemiddelde. Sybren Drijfhout van het KNMI en de Universiteit Utrecht zei dezer dagen: 'De toekomst van Nederland hangt volledig af van de bijdrage van Antarctica. Antarctisch smeltwater zal uiteindelijk 50 tot 90 procent van onze zeespiegelstijging veroorzaken.' Een grens van 1 à 2 meter zeespiegelstijging zien experts als een belangrijke drempelwaarde die Nederland nog zou kunnen opvangen met klassieke maatregelen als dijken en zandsuppleties. Daarboven werken dijken niet meer, met name door de grote opstuwing van de grote rivieren tegen de hogere zeeniveaus. Die dragen ook bij aan sterke verzilting van de bodem, waardoor landbouw in het westen en noorden onmogelijk wordt. We zullen moeten verkassen. Wanneer? Volgens het nieuwe IPCC-rapport zullen, afhankelijk van de mate waarin we broeikasgassen blijven uitstoten, de oceanen deze eeuw circa 32 tot 101 centimeter stijgen. Maar dat is mondiaal, bij ons gaat het dus harder. In een scenario met sterke mondiale opwarming én versnellende afsmelting op Antarctica komen we rond 2150 al uit op 2 meter.

Gisteravond en vannacht al veel regen en wind. Vanmorgen ook. Er geldt zelfs code geel. Na twaalf uur is het droog. We vervangen in de boot de natte handdoeken; de lekkage valt overigens mee. De wind neemt vanavond verder toe en wordt aan zee en op het IJsselmeer stormachtig, windkracht 8. De wind draait later naar het westen en in het Waddengebied is nog enige tijd stormkracht 9 mogelijk. Storm Dudley, de derde storm van het jaar. Morgen gaan we een dagje naar Utrecht, voor het eerst weer eens. Regenkleding mee, hoewel het schijnt mee te zullen vallen. Vrijdag is voor storm Eunice, die wel eens windkracht 10 zou kunnen brengen.

Er is vandaag geen invasie van Poetin in Oekraïne. Er is ook geen enkel teken van terugtrekking van zijn invasieleger.

Veel te doen over het eerste rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Nederland was niet goed voorbereid op de pandemie. ‘Een stille ramp’ voltrok zich in de verpleeghuizen tijdens de eerste golf, die tot ‘schrijnende situaties’ leidde. Hugo de Jonge is het er niet mee eens. Hij mocht het conceptrapport al in december lezen en koos de aanval. Zijn reactie is er nu in opgenomen. Netjes van de OVV. Het is volgens hem 'moeilijk om de context van destijds, de grote onzekerheid, de enorme schaarste, de hoge verwachtingen, de paniek en de emotie, de tijdsdruk en de in zeer korte tijd gemaakte beleidskeuzes scherp te krijgen.' Achteraf kijk je een koe... ik ben dat wel met hem eens, maar we moeten er toch van zien te leren. De Jonge was medeverantwoordelijk voor de verwaarlozing van de verpleeghuizen. Hij was verder nogal eens te stellig; hij noemde dat de 'Man-on-the-moon'-methode, maar te vaak bleek het doel onhaalbaar. Daar hield hij geen rekening mee en het tastte zijn geloofwaardigheid aan. Voorbeeld: de corona-apps. De oppositie trekt nu van leer voor open doel, maar het kabinet en Kuipers willen de 300 bladzijden eerst eens goed bestuderen. Nu is het wachten op het rapport van Sywert over wat er allemaal mis ging.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 63.779 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er ruim 10.000 meer dan gisteren (53.522). In de ziekenhuizen nam de bezetting iets af. Er liggen nu 1650 mensen met corona (gisteren: 1656), van wie 173 op de IC (gisteren: 181). Er waren 18 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 17-02-2022

Twee stormen op één weerkaartje, dat zie je bij ons niet veel. Men spreekt al van 'de tweelingstorm'. De GGD-vaccinatielocaties in Dordrecht en Gorcum gaan voor drie dagen dicht. Dudley bracht stormschade op meerdere plaatsen in het land. Auto's, huizen en gebouwen liepen schade op en bomen woeien om, vooral in het noordelijk deel van ons land. Vandaag is er even een pauze, voordat storm Eunice ons morgen treft. Die wordt veel heviger.  Morgenmiddag en avond trekt hij van Engeland over de Noordzee richting Denemarken en komt met kern waarschijnlijk een stuk dichter langs ons land dan Dudley. Tussen 16:00 uur en 19:00 uur staat er morgen langs de westkust en rond het IJsselmeer een zware storm, windkracht 10 , met pal aan zee windstoten tussen 120 en 130 km/uur. Men vreest veel schade:  bomen in bossen kunnen massaal omwaaien of beschadigd raken en er kan veel schade aan gebouwen ontstaan.

     Vooralsnog schijnt vanochtend de zon en is het een stuk kalmer. De boot ligt er aan de overkant goed bij. Vandaag gaan we voor het eerst sinds lang een dag uit. In Utrecht, mijn studentenstad en de stad van Lucas uit de romancyclus. Zometeen vertrekken we met de bus, vandaar een korte blogpost. Naar het begin van dit kwartaal

De grote hal van de Centrale Bibiotheek in Utrecht, in het voormalige hoofdpostkantoor aan het Neude. vroeger stond ik hier wekelijks in de rij met mijn kascheque.

Vrijdag 18-02-2022

Dat was een fijne dag, gisteren in Utrecht. Het was winderig en soms zonnig. Om 10 over twaalf stapten we op het Jaarbeursplein uit de bus en liepen naar Graaf Floris op de Vismarkt voor een lunch aan het raam, met uitzicht op het Hanengeschrei (foto hier). Nostalgie. Ons eerste bezoek was aan De Rode Winkel in de Elisabethstraat. De enige winkel waar ze goede spijkerbroeken verkopen, aldus Anna. Ze kocht er twee. Daarna naar de Domkerk voor de expositie van onze Gorucmse buurvrouw Vera Galis. Ze maakt van metaal vernuftige constructies en gebruikt er roestvrij staal, messing, koper, alpaca, zilver en goud voor. Haar mooie, ruimtelijke installaties doen het niet allemaal even goed in de enorme kerkruimte, sommige vallen in hun pure kwetsbaarheid wat weg bij alle hoog oprijzende gothische kracht, maar toch, andere doen het er juist goed (foto hier). Kijk hier voor meer informatie.

     We liepen verder naar de nieuwe locatie van Boekhandel Broese aan de Oudegracht. Daar waren we nog niet geweest. Het boekenpand van twee verdiepingen en een entresol is gebouwd tegen het oude hoofdpostkantoor, ingeklemd tussen de twee 'benen' aan de achterkant, maar wel aan de grachtzijde. Niet erg fraai, vinden we, een te groot contrast met de verfijning van het indrukwekkende Art Nouveau gebouw van architect J. Crouwel jr. uit 1924. Enfin, boeken waren er genoeg. Op de tweede etage dronken we koffie met een fraai uitzicht op de gracht en het eveneens beeldbepalende gebouw waar vroeger de Galeries Modernes zaten. Dat dateert uit 1941 en is van architect en verzetsman Dirk Brouwer. Nu zit er een goedkope spullenzaak in à la de Action met schappen vol producten uit lagelonenlanden met kinderarbeid: SoLow. En op de Stadhuisbrug? Waar Broese vertrok is nu een niet onaardige concentratie van zaakjes met duurzame comestibles en verantwoorde theeschenkerijen.

     Het verbouwde hoofdpostkantoor is een bezoek meer dan waard  Nu zit de Centrale Bibliotheek erin, maar ook een theater, een café en vergaderzalen. De ingang is nog steeds aan het Neude, maar de zware deuren staan altijd open. Ik ben meteen weer zwaar onder de indruk van de buitennissige beelden van arduin en de hoge, paraboolvormige bogen (foto hierboven en een andere hier). De ruimte vormgegeven en bezworen. Fantastisch! Ooit stond ik hier in de rij, de jaren zestig, voor het loket waar je je wekelijkse kascheque kon inwisselen. Hoelang bestaan die al niet meer? We doorkruisen de verdiepingen van het gebouw, nu voorzien van lange roltrappen. De balustrades met zicht op die onvergetelijke hal, de studiezalen waar stilte heerst, de studenten die aan de ramen zitten te studeren en over de daken van de stad uitkijken, de rijen met boeken. Ik krijg een idee: zou mijn trilogie hier ook staan? Per slot speelt een groot deel zich in Utrecht af. Jawel, even later ontdek ik hem (foto hier). De drie delen zien er gelezen uit. Dat had ik niet verwacht. Mijn buurvrouw op de planken is ene Sophie Zijlstra, een actieve auteur uit Rotterdam. Nooit van gehoord.

     Ondertussen zijn we knap vermoeid van alle gestruin en drinken thee aan het raam, uitzicht gracht, in een etablissement waar vroeger Alberts' Corner zat en dat nu PK bar & kitchen heet. Buiten komt een spichtige paashaasvoorbij; hij hoort bij een groep die een vrijgezellenfeestje viert. Ach, die grachten en straten in Utrecht, en de stegen niet te vergeten, vol met horeca en leuke winkeltjes. Op ons gemak slenteren we terug naar de Vismarkt, waar we om vijf uur met Paul & Tine hebben afgesproken. De Domtoren staat volop in de steigers. Na de borrel volgt een warm welkom om de hoek in de Servetstraat in Grieks restaurant Sirtaki, waar Dmitri & Sophia nog steeds resideren en gasten ontvangen. De eerste Griek in Utrecht, ik kwam er al vanaf het begin (1973 of daaromtrent). Nooit een vervelende avond daar gehad. We genieten volop van eten en van het weerzien (foto hier).

Dit is de dag van Eunice, de vierde winterstorm dit jaar. Vanaf één uur, net nadat we onze boodschappen binnen hebben, breekt het zomaar opeens los met windvlagen en heftige regenvlagen. Na het regenfront verdwijnen de wolken grotendeels en schijnt de zon. In het hele land geldt sinds vanmorgen vroeg al code oranje, en Het KNMI gaf om half elf code rood af voor Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland, Friesland en Flevoland. De storm laat een spoor van vernielingen achter: in Ierland zitten zeker 73.000 huishoudens en bedrijven zonder stroom, op het Isle of Wight werd een record-windsnelheid van van 196 kilometer per uur gemeten bij The Needles. De nieuwssites houden liveblogs bij. Het nieuws: veel omgewaaide bomen, gekantelde vrachtwagens afgesloten wegen daardoor, afgewaaide daken, waaronder het dak van het ADO-stadion in Den Haag.

     Omsteeeks half vijf is de storm op zijn piek.Er zijn twee doden door een omvallende bomen in Amsterdam en in Diemen doodde een vallende boom een inzittende van een auto. Ik Boekel raakt een bejaarde vrouw zwaar gewond. Ik kijk af en toe uit het raam naar de boot, die soms heftig slingert. Later loop ik er zelfs even heen om de lijnen te checken. Het gaat goed. De achtertros van de narrow boat schavielt door op het beton van de havenmuur. Het havenkantoor zal de eigenaar bellen. De zwaarste windstoot tot nu toe werd gemeten in Hoek van Holland met 141 kilometer per uur. Om tien over vijf krijgen we een NL-alert op de telefoon: binnen blijven! Bij Barbara & Michel thuis waaien de beide tuinschuttingen om.

Intussen blijft Rusland de druk om Oekraïne opvoeren. Dit weekeinde zijn er met nucleair materiaal legeroefeningen langs de grens, onder meer oefenlanceringen van intercontinentale ballistische raketten en kruisraketten plaats. Van de gesuggereerde terugtrekking is geen sprake, integendeel, er zouden zich langs de grens met Oekraïne zo'n 150.000 Russische militairen bevinden. De Belarussische president Loekasjenko zegt dat hij nog met Poetin overlegt over een mogelijk langer verblijf van de Russische legers in zijn land. Hij bezoekt Poetin vandaag in Moskou. In Oekraïne zelf roept de leider van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk in Oost-Oekraïne de burgerbevolking op naar Rusland te evacueren. Het doet allemaal angstaanjagend aan en dat zal ook wel de bedoeling zijn.  Even later volgde Loehansk met eenzelfde oproep. Er zou opvang zijn geregeld in de Russische stad Rostov, vlak over de grens. Vandaag wordt ook bekend dat Nederland scherpschuttersgeweren met munitie, gevechtshelmen, scherfvesten, radars en detectoren voor het opsporen van grondmijnen en zeemijnen aan Oekraïne gaat leveren.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 49.296 nieuwe positieve tests gemeld. In de ziekenhuizen nam de bezetting verder af. Er liggen nu 1584 mensen met corona (gisteren: 1588), van wie 179 op de IC (11 meer dan gisteren). Er waren 16 coronadoden. De Gezondheidsraad adviseert een tweede boosterinjectie voor 70-pussers en kwetsbaren. Na de eerste boosterprik is de kans op een omikron-besmetting mét symptomen 65 tot 75 procent. Na vijftien weken is die bescherming teruggelopen tot tussen de 25 en 40 procent. De bescherming tegen ernstige infectie blijft volgens de raad langer op peil. Twee tot vier weken na de injectie beschermt de prik voor 90 procent tegen ziekenhuisopname. Na negen weken is die bescherming afgenomen tot 85 procent. In ons geval is de booster nu bijna 12 weken geleden. Alle reden om voorzichtig te blijven. Naar het begin van dit kwartaal

Storm Eunice vanaf het Lingesluisje. In de verte stuift de wind schuim op over de Merwede.

Zaterdag 19-02-2022

Storm Eunice was gisteren rond half vijf bij ons op zijn sterkst. Er werd toen windkracht 10 gemeten in het nabije weerstation Herwijnen en windstoten tot 110 km/uur. Nadat ik bij de boot had gekeken liep ik even de sluis op voor foto's van de Merwede en daarna naar Buiten Waterpoort. Daar kon je je met moeite staande houden. Uiteindelijk vielen in ons land vier doden, allemaal door omwaaiende bomen. In heel Europa kwamen 13 mensen door de storm om het leven. Vanochtend schijnt de zon. Het is nog steeds winderig. De kranten maken de schade op van storm Eunice, het was de zwaarste storm sinds januari 2018. Voor komende maandag verwacht men een nieuwe storm: Franklin. Waarschijnlijk minder hevig.

     Na het middaguur komt er steeds meer bewolking op. Tessa en Lina-Mae komen op de thee en even later ook Barbara en Nikita. De laatste is bijna 40 weken. Nog later voegen Jeff en Vajèn zich bij het gezelschap. Vol huis, het mag weer.. Aan de overkant komt op de Altenawal een ladderwagen van de brandweer staan om afgewaaide takken van de grote es uit de dakgoot te halen. Kennelijk sloegen de takken met zoveel geweld tegen de muur, dat er aan de rivierkant een flinke scheur ontstond.

De situatie in Oekraïne houdt de aandacht gevangen. De in Londen gebaseerde analist Alex Kokcharov houdt per uur de ontwikkelingen bij. Is hij onpartijdig? In elk geval is hij duidelijk op de hand van Oekraïne. In de afgelopen 24 uur bestookten separatisten vanuit Loehansk en Donbas 66 maal de Oekraïense stellingen. In 55 van de gevallen met wapens die volgens de akkoorden van Minsk in de regio verboden zijn. Vanmorgen explodeerde een granaat vlakbij Mityakinskaya, een dorp in de buurt van de Russische stad Roskov. Er werden geen slachtoffers of schade gemeld. De inslag is opmerkelijk, omdat het om Russisch gebied gaat. Het lijkt op een false-flag operation, een provocatie en een excuus om een oorlog te laten ontbranden, maar Kokcharov schat in dat het om een afzwaaier gaat van separatistengeschut. Gisteren zouden er massale deportaties van inwoners uit de Donbas en Loehansk regio naar Rostov zijn uitgevoerd. Kokcharov laat zien dat het bericht daarover door de separatisten al twee dagen tevoren was aangemaakt. De facto zouden maar 3400 mensen in Rusland zijn aangekomen, maar vandaag volgen er nog 7000. Gisteren kondigden de separatisten mobilisatie aan van alle mannen tussen 18 en 55 jaar aan. (Dat bericht hadden meerdere kranten). Het commerciële satellietbedrijf Maxar meldde eerder dat militairen een pontonbrug hebben gelegd over een riviertje in Wit-Rusland op zes kilometer van de grens met Oekraïne. In de loop van de middag wordt door separatisten een Oekraïense miltair doodgeschoten. 

     Vanmorgen denkt Caroline de Gruyter in de NRC dat Poetin geen invasie zal uitvoeren maar op langere termijn zijn doel wil bereiken: 'Zo’n groot, weerbarstig land is moeilijk te knevelen. Daarom is – ongelukken daargelaten – een andere strategie aanlokkelijker: Oekraïne langzaam wurgen. Omsingel het, blokkeer havens, bestook het vanuit bezet Donbas, verlam datasystemen. De tactiek van de verschroeide aarde.' Een complete oorlog zou de Russen veel teveel kosten, zowel aan eigen doden als aan geld, onder meer door sancties. Ik denk dat De Gruyter gelijk heeft, maar zeker is dat niet. Hoelang kunnen de Russische troepen achtereen in de hoogste staat van paraatheid blijven? Afgelopen week werd uiteindelijk de week waarin de invasie uitbleef, maar waarin ook langzaam het besef doordrong dat de vrede verloren gaat, schrijft de filosoof Michel Kerres diepzinnig in de NRC.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 33.629 nieuwe positieve tests gemeld. In de ziekenhuizen nam de bezetting verder af. Er liggen nu 1550 mensen met corona (gisteren: 1584), van wie 182 op de IC (3 meer dan gisteren). Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Dit mocht nooit meer gebeuren: 'Peace for our time'. Verdrag van München 1938. Vlnr. Neville Chamberlain, Edouard Daladier, Adolf Hitler, Benito Mussolini en Galeazzo Ciano. President Edvard Beneš van Tsjechoslowakije mocht er niet bij zijn.

Zondag 20-02-2022

Een verregende zondag met veel wind en code geel (windstoten). Het eerste dat je na het opstaan doet is op de nieuwssites kijken: zijn de Russen Oekraïne binnengevallen? Nee, nog niet, maar volgens de laatste schattingen van de Amerikaanse regering bedraagt het aantal troepen langs de Oekraïense grens, zowel in Belarus als Rusland, nu tussen de 170 duizend en 190 duizend man. Amerikaanse inlichtingendiensten verwachten dat Rusland Oekraïne niet alleen via het oosten via de regio Donbas binnenvalt, maar ook vanuit Belarus, niet ver van Kiev. Poetin is nu zo sterk dat zijn prooi hem niet kan ontgaan.

     Met een brok in de keel hoorde ik gisteravond de wanhoop in de stem van Zelensky, die op de veiligheidsconferentie in München het Westen smeekte in te grijpen. Machteloos voerde Zelensky aan dat de Britten, de Amerikanen en de Russen in 1994, bij de ontmanteling van de kernwapens op Oekraïens grondgebied, beloofden 'de territoriale integriteit en onafhankelijkheid van Oekraïne' te respecteren. Associaties met het München van 1938, toen de Britten en de Fransen Hitler toestonden delen van Tsjechoslowakije over te nemen. Peace for our time.  Zelensky als de Tsjechoslowaakse president Beneš, hulpeloos en verraden. Opnieuw vraagt de gekozen leider van een bedreigd land steun aan het Westen, om troepen en wapens te zenden tegen een overmachtige, boosaardige dictatuur. De democratieën weigeren - opnieuw. In 1939, nog geen jaar later, brak de oorlog toch uit toen Hitler Polen binnenviel. In Litouwen kent men dat scenario. Daarom vroeg de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis in het huidige München ook om meer NAVO-troepen in zijn land; na een Russische bezetting van Oekraïne vreest het als volgende aan de beurt te zijn. Die toezegging kreeg hij niet.

     Het verschil in militaire slagkracht tussen de partijen bij beide Münchens is opvallend. De NAVO is ontegenzeggelijk sterker dan de Fransen en de Britten destijds (de Amerikanen waren nog niet in het spel betrokken) en Nazi-Duitsland torende ver boven het huidige Rusland uit. Maar ja, die kernwapens natuurlijk. Aan beide kanten. Je kunt er niet op gokken dat geen van de partijen ze zal inzetten. Is 'finlandisering' van Oekraïne dan de verkiesbare optie? Macron schijnt er een voorstander van te zijn, hoewel hij dat later weer ontkende. Maar het huidige Oekraïne is al een neutraal land en een NAVO-lidmaatschap is voor langere tijd sowieso uitgesloten. Voor Poetin is dat niet genoeg, betoogt Caroline de Gruyter in Foreign Policy. Poetin wil geen bufferstaat; het land moet volledig in de Russische invloedsfeer komen. 'Putin does not want a neutral Ukraine. He wants a Russian Ukraine', schreef ook de analist en vroegere Portugese minister Bruno Maçães deze week. Waarom? Omdat Finland in de loop der jaren, gesteund door een grote meerderheid van zijn bevolking, geleidelijk naar het Westen toe wist te kruipen. Het land is weliswaar nog steeds geen NATO-lid, maar zit wel stevig in de Europese Unie. Poetin ziet volgens De Gruyter in dat eenzelfde proces in Oekraïne onvermijdelijk is, dat de bevolking het met overgrote meerderheid wil en dat zijn invloed dan snel zal tanen. Dus moet Oekraïne weer integraal bij Rusland gevoegd worden en als dat goedschiks niet lukt, dan moet het kwaadschiks.

     Tja, als De Gruyter gelijk heeft dan heeft onderhandelen met Moskou geen zin meer. Voor harde westerse sancties is Poetin niet zo bang. Die zit hij wel uit. Het Westen kan trouwens niet lang zonder zijn olie en gas. Hij heeft met de omsingeling van het arme Oekraïne door zijn invasieleger de troeven in handen, vrees ik, zelfs als de NAVO enige contingenten troepen naar Kiev zou sturen - wat niet zal gebeuren. Rusland zal Oekraïne dezer dagen binnenvallen, schat ik, en we zullen machteloos moeten toezien hoe een vrijheidslievende bevolking heroïsch verzet biedt en het onderspit delft. Iedereen riep al decennialang na WO II dat München nooit herhaald mocht worden, maar van de week zien we toch dat tweede München. De geschiedenis herhaalt zich, eerst als een tragedie en daarna als een klucht, is een bekende zegswijze. Die gaat niet altijd op. Het verschil is dat het deze tweede keer opnieuw een tragedie zal zijn.

Zoals ik zei: de hele dag regen en veel wind. Het KNMI heeft voor de kustprovincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Holland tussen 20.00 uur en 23.00 uur zondagavond code oranje afgekondigd vanwege de kans op zeer zware windstoten. Momenteel geldt in het hele land al code geel. Het voordeel is dat er helemaal geen wandelaars over de sluis lopen. Anna is naar een kinderfeestje met de meisjes van Tessa in Piratenland, een speelparadijs aan de A27. Vanavond en morgen hebben we de derde storm op een rijtje: Franklin, naar een gewaardeerde, onlangs overleden medewerker van het nationale weerinstituut. Men spreekt nu van een drielingstorm, de eerste in bijna honderd jaar (1928). In de tweede helft van de avond kan het tijdens buien nog harder waaien. Dan zijn zware windstoten rond 100 kilometer per uur mogelijk.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 36.448 nieuwe positieve tests gemeld. Dat is meer dan een dag eerder toen 33.629 positieve tests werden gemeld. In de ziekenhuizen nam de bezetting nauwelijks af. Er liggen nu 1546 mensen met corona (gisteren: 1550), van wie 168 op de IC (14 minder dan gisteren). Er waren 8 coronadoden. Her Majesty The Queen of Brittain (95) heeft nu ook corona, waarschijnlijk door bezoek van de kroonprins en Camilla. Van je kinderen moet je het hebben. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 21-02-2022

Vannacht regen en wind, vanochtend trekt in het kielzog van storm Franklin de wind weer aan tot stormkracht bij Vlieland. Voor de zesde dag op rij is er daardoor officieel sprake van storm in Nederland. Nooit eerder werd een dergelijke reeks gemeten in ons land. Het KNMI gaf voor de ochtend en middag code geel uit in verband met zware windstoten. In de loop van de avond zal de wind geleidelijk afnemen. In de afgelopen stormdagen viel er in het rivierengebied 40 tot 45 mm regen op een ondergrond die al verzadigd was. Vooral in de lager gelegen gebieden, zoals de kom om Gorcum, liepen de sloten daardoor snel vol. Tegelijk stuwt de snoeiharde westenwind het water de vloed vanaf zee hoog op, waardoor het meer moeite kost om water af te voeren. De gemalen langs de rivier werken op volle capaciteit. De Arkelse sluis werd gesloten vanwege de hoge afvoer op de Linge. Dat moet voorkomen dat de kades van het Merwedekaal tussen Gorcum en Vianen overstromen. Al het overtollige water moet dus via de Linge en het Kanaal van Steenenhoek wegstromen. In Hardinxveld-Giessendam zijn extra pompen bij het gemaal geplaatst. Bij ons staat het water bijna op steigerhoogte. Gelukkig hebben we lange lijnen aan de Dulce, maar de narrow boat hangt aardig scheef. De eigenaar is geweest, die vond het niet erg, maar ik hoop dat het water niet verder omhoog komt.

     De totale schade van de drie stormen beloopt ruim een half miljard euro. Is het overbodig te zeggen dat dit het nieuwe normaal is? Zachte, natte en stormachtige winters was al meer dan vijftien jaar geleden de voorspelling van meteorologen voor een Nederland in een opwarmende wereld. Enfin, we rijden door wind en regen naar de fitness. Langs de Newtonweg ligt een omgewaaide boom. We zijn voor 12 uur weer terug. 's Middags een paar uren zon. De harde wind is naar het noordwesten gedraaid en er komt weer meer bewolking.

     Van een kennis uit mijn Angolese periode krijg ik een rouwkaart toegestuurd. Hij betreft een oude maat uit mijn studentenjaren, Joop van W. Hij werd ook dokter. Later maakten we allebei deel uit van het medisch-verpleegkundig team dat in september 1975 de MPLA ging steunen in de burgeroorlog tegen de rivaliserende bewegingen FNLA, Unita en FLEC (in onze provincie Cabinda). Joop zat altijd vol tegenstrijdigheden en dat leverde herhaaldelijk ruzie op. Die kwamen voor een goed deel terecht in het derde deel van mijn Lucas-trilogie. Tijd matigt het oordeel, later zag ik beter de pure zijde van zijn karakter. Over en weer bleef er waardering bestaan. Voor het laatst ontmoetten we elkaar in 2014 op een reünie in Utrecht. Joop maakte tientallen jaren lang documentaire films met zijn levenspartner Hillie Molenaar. Haar naam staat niet op de kaart, ze waren niet meer samen. Joop overleed 'bij westerstorm en volle maan'. Dat past hem wel. Joop werd 71 jaar. Hij wordt woensdag op Zorgvlied begraven.

De oorlogsdreiging neemt niet af. Rusland zegt vijf 'saboteurs' te hebben gedood, die vanuit Oekraïne met militaire voertuigen probeerden door te dringen op Russisch grondgebied. Zij zouden van plan zijn geweest aanslagen te plegen. Oekraïne noemt het nepnieuws. De separistenstaatjes Loegansk en Donetsk vragen Rusland om ze officieel te erkennen, nadat vorige week de Russische Doema eenzelfde verzoek deed. Er wordt nog steeds met Poetin gepraat. Dit moet zijn finest hour zijn. Mogelijk komt er een gesprek tussen Biden en hem.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 36.038 nieuwe positieve tests gemeld. Dat is wat minder dan een dag eerder toen 36.448 positieve tests werden gemeld. In de ziekenhuizen steeg de bezetting. Er liggen nu 1611 mensen (gisteren: 1546), van wie 166 op de IC (2 minder dan gisteren). Er waren 7 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Kaart van de vredesakkoorden van Minsk, 2014/2015 (bron: Wikipedia)

Dinsdag 22-02-2022

Gisteravond en vannacht kwam het er dus van. Eerst was er een lachwekkende theateropvoering, een pontificale vergadering van de Russische Veiligheidsraad in een grote, ronde zaal van het Kremlin. Generaals en overige functionarissen spraken uit dat de beide separatistenrepubliekjes erkend moesten worden. Eén wilde ze zelfs meteen maar opnemen in de Russische Federatie, een wens die Poetin glimlachtend 'corrigeerde'. Het is natuurlijk wel de bedoeling, maar nu nog niet. Na aldus geïnformeerd te zijn 'nam Poetin zijn besluit'. Hij hield een opmerkelijk verbeten en agressieve tv-toespraak voor zijn volk, een soort geschiedenisles vol rancune en nationalisme die vijf kwartier duurde en waarin van alles voorbij kwam: de oorlog met Napoleon, de Oktoberrevolutie, de Tweede Wereldoorlog, Stalin en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. De staat Oekraïne was gecreeërd door de bolsjewieken. 'De Sovjetstaat Oekraïne is een bedenksel van Lenin', maar het ging om 'oude Russische gronden'. Zelfbeschikking is uit, het denken van Blut und Boden is terug. Een obsessieve rede, zegt Ruslandkenner Hubert Smeets. Zowel de Russische als Oekraïense geschiedenis begonnen, aldus Poetin, bij het oude vroegmiddeleeuwse rijk van Kiev-Roes, dat het grondgebied van het huidige Rusland, Oekraïne en Belarus besloeg. Daar valt het nodige op af te dingen, het land was bijvoorbeeld ook eeuwenlang in Ottomaanse handen. Maar...het Russische Rijk moet terug! Raar, we zeggen toch ook niet dat het Duitse Rijk van voor WO II terug moet? Volgens de kleptocraat-leider van Rusland is Oekraïne nu een straatarm en corrupt land zonder bestaansrecht, dat wordt geleid door nationalisten en neo-nazistische bewegingen. Nu is het een kolonie van het Westen die gas steelt van Rusland. Over de vredesakkoorden van Minsk hoorde je hem niet meer. Hij zou de staatjes erkennen, een stap die de akkoorden flagrant schendt maar wel een van de scenario's die voorlagen.

     Vannacht nog rolden de Russische tanks de grens van Oekraïne over en bezetten Donetsk en Loegansk. 'Op verzoek van de legale regeringen', geinstrueerd 'om de vrede te handhaven'. Weer dat kromme formalisme, net als in 2014 bij De Krim. 'Een vredesmissie'. Een armzalige dertig mensen ontvingen ze vannacht op het centrale plein van Donetsk met wat vuurwerk en Russische vlaggen. Toen de foto's waren gemaakt dropen ze snel af. Rusland mag militaire bases inrichten in het gebied. Voor de korte termijn is de vraag of ze alleen de separatistengebieden bezetten of volledig de twee provincies. Tweederde ervan is nog in handen van Oekraïne. In beide gevallen is het een invasie, maar in het eerste geval zal Oekraïne het knarsentandend moeten gedogen en in het laatste geval ontbrandt er een oorlog. Net als in 1939 na dat andere München. Als je overigens de kaart hierboven van de Minsk-akkoorden bekijkt met de 'hoofdsteden' Donetsk en Loegansk direct aan de bestandslijn, dan kun je voorspellen dat de Russen er de komende weken overheen zullen trekken en de twee Oekraïense provincies volledig bezetten, ook al zeggen ze nu van niet. 

     Zelensky sprak vannacht zijn volk toe. Wat kon de man nog zeggen? 'Wij zijn niet bang', zei hij en 'we geven niets weg aan niemand' .De reacties van het Westen zijn als voorspeld. Machteloos protest in de VN-Veiligheidsraad, die nota bene juist een Russische voorzitter heeft. Een mogelijke topontmoeting Biden/Poetin is van de baan. Er komen beperkte sancties. Een kwieke Rutte kwam het vertellen bij Jinek, waar hij de tijd verder besteedde aan het maken van grappen met cabaretiers. Gisteren vroeg oud-generaal van het Nederlandse leger Dick Berlijn zich nog af waarom het Westen Poetin geen ultimatum stelt: 'Als je niet voor eind februari je troepen terugtrekt en niet stopt met het steunen van de separatisten, ontkoppelen we je op 1 maart van SWIFT.' Daar is het dus te laat voor - of niet? Je zou het graag willen, zo'n ultimatum, maar ja, zo gemakkelijk is het niet, we kunnen het Russisch gas nog lang niet missen, vrees ik. Want afsluiting is bij een ultimatum de onmiddellijke reactie. Trouwens, vanmorgen lopen de prijzen van olie, gas en goud meteen al sterk op. Omstreeks het middaguur legt Duitsland de certificering van de twee gaspijplijnen van Nord Stream 2 stil. Dat getuigt eindelijk van moed bij bondskanselier Scholz. En wat is de reactie van Poetins' tweede man Medvedev daarop? 'Welcome to the brave new world where Europeans are very soon going to pay €2.000 for 1.000 cubic meters of natural gas!' De Speld meldt overigens dat Rutte 'hele gave sancties voorbereid'. Daar zegt Medvedev niks over.

Vanmorgen is het droog, vanmiddag zal het weer regenen. Het Nederlandse opvangsysteem voor water is vol, regenwater kan nergens meer heen. In sommige delen van het land dreigt het water woningen binnen te dringen. Gemalen maken overuren. Het waterschap Vallei en Veluwe brengt zandzakken naar boerderijen in een poging het water buiten de deur te houden, meldt Omroep Gelderland. Ook bij ons beneden zijn de steigers ondergelopen, maar mannen beginnen desondanks aan de voorjaars-schoonmaak met bezems en hogedrukspuiten. De steiger bij Dulce is nog nèt droog.

     Natuurlijk volg ik de hele dag het nieuws. Steeds moet ik denken aan die verbeten, verongelijkte toon van Poetin gisteravond. Hier zit een man die werkelijk oorlog wil voeren. In Europa! JA21-Kamerlid Dirk-Jan Eppink, vroeger rotgenoot van Baudet, heeft vandaag de prijs van het leukste commentaar. Volgens hem is er sprake van 'grensoverschrijdend gedrag, maar dan territoriaal'. De populisten scharen zich haast achter Poetin. Ze zijn tegen sancties. Wat raar is dat toch. PVV, FvD en Ja21 stemmen in de Kamer tegen een motie van onvoorwaardelijke steun aan een onafhankelijk Oekraïne. Ze zijn ook tegen sancties. Baudet: 'Ik begrijp de actie van Poetin heel goed. Wij hebben steeds hiervoor gewaarschuwd.'

Er bestaat ook nog een pandemie. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 34.683 nieuwe positieve tests gemeld. Dat is minder dan een dag eerder toen 36.038 positieve tests werden gemeld. In de ziekenhuizen steeg de bezetting. Er liggen nu 1626 mensen (gisteren: 1611), van wie 171 op de IC (5 meer dan gisteren). Er waren 18 coronadoden. Het wil allemaal niet echt zakken, maar het reproductiegetal staat op 0,83. Naar het begin van dit kwartaal

Nieuwe Russische troepenconcentraties vlakbij de grens van Oekraïne met Belarus (satellietfoto: Maxar Technologies)

Woensdag 23-02-2022

Wat gebeurde er vannacht? Poetin verhoogt de druk op de stad Kiev. Satellietbeelden van het Amerikaanse Maxar Technologies tonen (volgens het bedrijf) meer dan honderd militaire voertuigen en tientallen troepententen die een paar dagen geleden nog niet waren waargenomen in het zuiden van Belarus, in de buurt van de grens met Oekraïne. Volgens het bedrijf zijn op de beelden ook een nieuw veldhospitaal en transportvoertuigen voor zwaar materieel te zien in het westen van Rusland, dichtbij de Oekraïense grens. VS-minister van buitenlandse zaken Blinken zegt een gepland overleg met Lavrov in Genève af. Tegelijkertijd verklaart Poetin zich - typerend voor zijn sluipende taktiek - bereid tot overleg over 'diplomatieke oplossingen'. De zaak onduidelijk houden, stapje vooruit doen en consolideren, nieuw stapje voorbereiden en druk op de ketel houden. Daarbij past dat er nog geen bewijs is dat de Russen daadwerkelijk de republiekjes binnen zijn getrokken. De foto's op sociale media van tanks en legervoertuigen waren zonder kentekens of markeringen. Ook dat kennen we, van De Krim.

     De westerse landen reageren met aangepaste sancties, niet maximaal maar wel vervelend voor wat oligarchen, leden van de Doema en twee banken. Zou de schatrijke Poetin niet zelf ook op de sanctielijst moeten staan? Deskundigen menen dat de EU-sancties tegen betrokken Russische individuen hen niet veel pijn zullen doen. 'Dit soort mannen, die entourage van Poetin, zijn er op voorbereid. Ze hebben zeker geen banktegoeden meer in de EU. Ze zijn met hun geld naar andere landen gegaan, vooral de Verenigde Arabische Emiraten. Wellicht hebben ze nog wel villa's aan de Franse Rivièra die ze nu niet kunnen verkopen.' Maar het blad Fortune berekende dat ze dit jaar toch wel een slordige 28 miljard aan vermogen verloren. Grappig is dat de Engelse voetbalclub Chelsea ermee te maken gaat krijgen. Eigenaar is sinds 2003 de Russische miljardair Roman Abramovitsj, die ook onder de sancties schijnt te vallen. Enfin, de belangrijkste stap is de opschorting van Nord Stream 2 door Scholz. China wijst sancties af.

     Trump is er ook weer. In een televisie-interview zei hij gisteren over Poetins erkenning van de separatistenrepubliekjes: ‘Dit is geniaal! Poetin verklaart een flink deel van Oekraïne onafhankelijk. Oh, prachtig'. Van een invasie was geen sprake. 'Hoe slim is dat? Hij gaat het gebied binnen om een vredestichter te zijn. Dat is het sterkste vredesleger ooit. Wij kunnen zoiets ook gebruiken aan onze zuidelijke grens. Ik heb nog nooit zoveel tanks gezien. Zij gaan de vrede handhaven.’ Dezelfde soort kwalificaties kwamen eerder van Baudet c.s. Wat moet je blij zijn dat Tr. niet werd herkozen!

Bert Lanting schrijft vandaag in De Volkskrant dat Poetins militaire ingrijpen de veiligheidssituatie voor Rusland alleen maar heeft verslechterd. De kosten van zijn operatie zijn zeer hoog en hij moet ook nog de pseudo-republiekjes met geld in stand houden, maar op wat langere termijn komen er meer en grotere problemen. 'Met zijn chantagepogingen is Poetin bezig de kip met de gouden eieren te slachten. Het staat wel vast dat de EU-landen naarstig op zoek zullen gaan naar andere leveranciers en andere energiebronnen.' Gisteravond vroeg Rob de Wijk zich in Ëén Vandaag ook al af of Poetin zich niet vertillen zal. Imperial overstretch. Krachtige westerse sancties kunnen daarbij helpen. Oekraïne is begonnen met het oproepen van reservisten tussen 18 en 60 jaar oud en het land heeft de noodtoestand uitgeroepen. Moskou komt met een 'krachtige' en 'pijnlijke' reactie op de westerse sancties. Welke? Dat zeggen ze niet. Ondertussen roept de paus in Rome op tot vasten en bidden en worden vanmiddag tal van websites in Oekraïne, zoals van de regering, het parlement, ministeries en banken door massale DDoS-aanvallen getroffen. 

Deze woensdag is vanaf het ochtenduur zonovergoten alsof na al die regen pardoes de lente uitbreekt. In de haven is het water weer gezakt. De besmettingscijfers stijgen wel. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 41.481 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er ongeveer 7000 meer dan gisteren en ook iets meer dan het gemiddelde over de afgelopen zeven dagen. Er liggen nu 1574 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1626), van wie 163 op de IC (gisteren: 171). Er waren 11 corondoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 24-02-2022

Bij het opstaan schijnt een zwak zonnetje en is het oorlog. Voor het eerst na bijna 77 jaar vrede in Europa (afgezien van De Balkan, maar dat was een burgeroorlog). Nu moet Europa toezien hoe Rusland Oekraïne binnenvalt. Hoe Russische raketten, drones en geschut vanaf een uur of zes NL-tijd de militaire infrastructuur van een onafhankelijke staat proberen uit te schakelen. Hoe Russische kolonnes van drie kanten de grenzen over trekken, in het noorden vanuit Belarus richting Kiev, in het oosten in de Donbas en bij Mariopol en in het zuiden vanuit De Krim. Woede alom in de wereld, die machteloos toeziet. 'There are no Chamberlains in this story. But there are no Churchills, either. And Ukraine will fight alone', schreef Anne Apfelbaum deze week in The Atlantic. Maar het grote verschil met München 1938 is dat er nu kernwapens in de wereld zijn en dat de agressor erover beschikt.

     De VN-Veiligheidsraad was juist in vergadering toen Poetin zijn invasie begon. De scene is dramatisch. In New York was het tien uur 's ochtends, de vergadering werd - ironie van de geschiedenis - voorgezeten door de Russische vertegenwoordiger toen het bericht kwam en insloeg als een bom. De leden keken elkaar verbijsterd aan. De vertegenwoordiger van Oekraïne sprak de Rus direct aan. Sergiy Kyslytsya besloot met hem toe te bijten: 'Oorlogsmisdadigers gaan niet door het vagevuur, die gaan meteen naar de hel'. Na wat gemompel sloot de voorzitter terstond de vergadering.

De hele dag staat de TV aan. Tussendoor ga ik toch maar sporten, alleen want Anna heeft migraine. Er verschijnen berichten over tientallen doden en gewonden, ook onder burgers, ook een kind. Oekraïne lijkt zich fel te verdedigen. Er komt een vluchtelingenstroom naar het westen op gang. De Baltische staten, Polen, Slowakije en Roemenië roepen artikel 4 van het NAVO-handvest in. Dat behelst dat ze zich bedreigd voelen. Het is het voorportaal van het beruchte artikel 5. Omstreeks het middaguur nemen de Russische troepen, aangevoerd door helikopters, het militaire vliegveld Hostomel langs de ringweg van Kiev in. De verdedigers schoten er drie neer en er wordt heftig gevochten. Overal in het land bombarderen de Russen vliegvelden, militaire bases, spoorwegen en bruggen om de verplaatsing van Oekraïense troepen onmogelijk te maken. In het begin van de middag zijn er gevechten langs de hele Oekraïens/Russische grens, met name in de plaatsen Soemie, Charkov, Cherson en Odessa. Beide partijen schieten vliegtuigen van de ander uit de lucht.

     NAVO-chef Stoltenberg zegt op een persconferentie dat Poetin 'de vrede in Europa heeft verbrijzeld'. Morgen is er een extra NAVO-top. Het westers bondgenootschap kan meer dan 100 legervliegtuigen zeer snel de lucht in sturen. Ook dirigeert de NAVO meer troepen naar het oosten van Europa. Twee Nederlandse F35-vliegtuigen gaan in NAVO-verband patrouilleren in het Oost-Europees luchtruim. Zelensky vraagt de Turken om de Bosporus te sluiten voor Russische oorlogsbodems. Dat zal Erdogan niet doen, denk ik.

     De Russische bevolking reageert mat, is mijn indruk. Er zijn toch publieke figuren, waaronder honderden journalisten en wetenschappers, die zich tegen de invasie uitspreken. Helden. Op de sociale media gaat zelfs een protestbrief rond van burgemeesters van 140 steden. In die brief wordt de Russische inval in Oekraïne veroordeeld. Demonstranten in Moskou en Sint Petersburg worden echter onmiddellijk opgepakt. In Novosibirsk is een protestdemonstratie van burgers. Op de sociale media gaat een oproep rond voor een grote demonstratie vanavond om zes uur op het Poesjkinplein in Moskou.

Er is ook steun voor Poetin. De Chinese minister van buitenlandse zaken Wang Yi schaarde zich nadrukkelijk aan de kant van Rusland. Ze zullen meer tarwe kopen van Poetin. En de populisten in Nederland? Wilders veroordeelt de invasie, ook al heeft de NAVO volgens hem 'geblunderd door Oekraïne niet van het lidmaatschap uit te sluiten'. Op NPO2 is er bij de nieuwe omroep Ongehoord Nederland alle begrip voor de Russische aanval. 'Het is een kwestie van 'geopolitiek denken', zegt Arnold Karskens. 'Iemand iets gunnen.' Kunnen we die omroep niet onder de sancties laten vallen? Baudet twittert: 'NL wordt meegetrokken in internationaal conflict waar we niets mee te maken hebben. Heel slecht voor ons! Kijk alleen al naar de gasprijs! Rusland wordt onnodig tot vijand gemaakt.' De zich vaak pro-Poetin uitende leiders in oostelijk Europa, zoals Orban en Zeman (Tsjechië) veroordelen de invasie. 'Het is noodzakelijk om een gek te isoleren', zegt Zeman nu. Inderdaad, de veiligheid en de vrijheid van álle andere ex-Sovjetrepublieken en -Warschaupactlanden staat nu op het spel.

Middag, Harde wind en regen geselen de haven. We krijgen Barbara & Nikita op bezoek. Nog geen bevalling. Ondertussen woedt de oorlog verder, vallen er bommen op woonwijken en ziekenhuizen en komt er een enorme vluchtelingenstroom los. Beelden van enorme mensenmassa's op de vlucht. Veel landen verklaren zich bereid ze op te vangen: Duitsland, Polen, Noord-Macedonië. Ik schaam me weer eens voor Rutte, die niet wil zeggen of Nederland nu ook extra vluchtelingen uit Oekraïne gaat opvangen. 'Opvang in de regio' was altijd zijn devies. Misschien moet hij eens op een kaart van Europa kijken.

     Er zijn Russische troepen gesignaleerd bij de ramp-kerncentralke van Tsjernobyl. Ze kwamen vanuit Belarus. Even later omtploft een raket in de decennialang zorgvuldig beschermde opslag voor besmet nucleair materiaal.

Ik voel me leeg en fatalistisch. Geen lust om te lezen. Dit is een kantelpunt in de geschiedenis, het einde van een tijdperk, de lange vrede in Europa is voorbij. Opeens zijn we weer terug in de vorige eeuw. We hebben weer een vijand, tenminste: zolang Poetin er zit. Dat we dat nog meemaken! Ik heb niet het gevoel dat het gauw over zal zijn.

Covid bestaat ook nog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 41.216 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er bijna evenveel als gisteren. Er liggen nu 1555 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1574), van wie 163 op de IC, net als gisteren. Er waren 13 coronadoden. We kunnen als 70-plussers na 28 februari een tweede boosterprik halen.  Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 25-02-2022

Vroeg op (7 uur) om naar het nieuws van de nacht te kijken. Zelensky, gekleed in een groen leger t-shirt, vroeg gisteravond in een direct contact de 27 bijeengekomen EU-leiders of zijn land alsnog lid van de NAVO kan worden. Niemand antwoordde. Pijnlijke vraag, pijnlijke stilte. Natuurlijk weet de Oekraïense president dat de EU daar niet over gaat en dat het antwoord sowieso 'nee' is. Rutte was vooral onder de indruk van dat t-shirt. Wat een leider! De 27 landen werden het eens over een omvangrijk pakket van sancties, maar de 'nucleaire optie' om Rusland uit het betaalsysteem SWIFT te zetten, zit er niet bij. Italië en Duitsland zouden dat hebben tegengehouden vanwege de grote schade voor de eigen economieën. De VS, het VK, Australië, Nieuw-Zeeland, Taiwan en Japan kondigden vergelijkbare sancties aan. In diverse westerse landen houdt de roep aan om Rusland tóch uit het betaalsysteem te gooien, een stap die tot nu vermeden wordt uit angst dat de gasleveranties stoppen omdat we die dan niet meer kunnen betalen. Poetin financiert zijn invasie er nota bene mee! In elk geval bevriest de EU vandaag ook de bankrekeningen van hem en Lavrov.

     De Oekraïense president groeit in zijn rol. Van komiek tot president tot staatsman. Vanmorgen zie ik de indrukwekkende toespraak die hij , in het Russisch, een paar uren voor de invasie hield op de televisie. Hartverscheurend en historisch. Hij staat hier op YouTube.

     Vannacht gingen de gevechten door. Steden werden gebombardeerd, mensen brengen de nacht door in metrostations en andere schuilkelders. Zelensky zegt dat er tot dusver 137 doden zijn gevallen. Van de Russen zijn geen getallen bekend; Oekraïne raamt meer dan 1000 doden aan Russische zijde. Vooral Kiev wordt aangevallen. Er zouden Russische troepen vlak ten noorden van de stad zijn. Ik krijg de indruk dat het Oekraïense leger stevig verzet biedt. Het militaire vliegveld Antonov-Hostomel bij de hoofdstad zou heroverd zijn en onklaar gemaakt, zodat de Russen het niet meer kunnen gebruiken om troepen aan te voeren als ze het op hun beurt heroveren. Dat her-heroveren gebeurt later op de dag, naar het schijnt. Ondertussen vluchten vrouwen en kinderen massaal naar de westelijke grenzen. mannen in de leeftijd 15 - 55 jaar worden tegengehouden; zij vallen onder de algemene mobilisatie. Er zijn berichten dat de Polen vervelend doen; de douane werkt traag en bureaucratisch. Het eilandje Zmiinyi ofwel Slangeneiland vlak voor de noordelijke tak van de Donaudelta is door de Russische marine veroverd, waarbij 13 grenswachten zich doodvochten. Aan protestdemonstraties in Russische steden deden circa tienduizend mensen mee, vooral jongeren. De meesten werden opgepakt. Novaja Gazeta, een van de laatste kritische kranten in Rusland, schrijft vandaag op zijn voorpagina: '‘Novaja Gazeta vindt de oorlog krankzinnig, we zien het Oekraïense volk niet als vijand of de Oekraïense taal als een vijandelijke taal.’

Later op de ochtend blijkt dat er ook al op de grond wordt gevochten in de noordelijke buitenwijk Obolon van Kiev, op negen kilometer van het centrum en de regeringsgebouwen. De corridor die de Russen willen veroveren loopt van uit Belarus en Tsjernobyl langs de Dnjepr naar de hoofdstad. Op verschillende plaatsen is de strijd hevig en de slag om Kiev lijkt begonnen. De inwoners van de stad krijgen 18.000 vuurwapens uitgereikt. Het Oekraïense leger zou een colonne van 20 Russische tanks hebben vernietigd bij Tsjernihiv, zo’n 140 kilometer ten noordoosten van Kiev. Daarbij werden Javelin anti-tankraketten gebruikt die het land van Estland had ontvangen. In Okhtyrka, niet ver van de stad Soemy, vallen doden en gewonden als Russische raketten een kinderdagverblijf teffen. Twaalf mijlen uit de kust raken granaten van een Russisch marineschip in de Zwarte Zee het Roemeense bunkerschip MILLENNIUM SPIRIT.

Het is duidelijk dat de Russen zich concentreren op de hoofdstad Kiev. kennelijk denken ze dat het hele land zich overgeeft als de regeringszetel is gevallen. Dat lijkt me een misvatting. De mensen zullen niet alleen hun hoofdstad maar hun hele land tot het uiterste verdedigen. Vanmiddag maakt Kiev bekend dat Rusland sinds het begin van de invasie 2800 man aan ‘speciaal personeel’ heeft verloren en dat 80 tanks, 10 vliegtuigen, 7 helikopters en 516 pantservoertuigen werden vernietigd. Een referentie is er niet en de Russen zelf geven geen cijfers. Volgens het Britse ministerie van Defensie is het Russische leger er niet in geslaagd de cruciale stad Tsjernihiv - eerdergenoemd - in te nemen. De stad ligt op de route tussen Gomel in Belarus en de Oekraïense hoofdstad Kiev. Wanneer Tsjernihiv uit  de handen van de Russen blijft, kunnen hun legereenheden Kiev niet via de oostkant aanvallen. Op dit moment vindt de aanval vanuit het noorden plaats. Je moet werkelijk hopen dat Poetin zich vertilt aan zijn invasie. Vanmiddag riep hij het Oekraïense leger op zich te ontdoen van de regering, die hij betitelde als 'terroristen en een bende van drugsverslaafden en neonazi's'. Mijn grote angst is dat Poetin bij tegenslag, om de oorlog snel te beslechten, zal overgaan tot het afwerpen van een kleine, tactische kernbom op Kiev. Wie kan nu nog zeggen dat hij daar niet gek genoeg voor is?

De kloof in Europa wordt snel groter. De Raad van Europa, die de mensenrechten in Europa bewaakt, besluit vanmiddag in een spoedvergadering om Rusland als lid te schorsen. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat wanneer Zweden en Finland lid van de NAVO willen worden, er 'nadelige gevolgen' zullen zijn. Beide landen zijn vandaag aanwezig bij het overleg van de lidstaten van de NAVO. De Russische mediawaakhond Roskomnadzor gaat de toegang tot Facebook "gedeeltelijk" beperken. Het land is ook niet meer welkom op het Eurovisie Songfestival, meldt de European Broadcasting Union (EBU) op Twitter. Het VK, Tsjechië en Polen weren Russische vliegtuigen; Rusland verbood meteen vluchten uit de drie landen. De isolatie van Poetin en zijn regime neemt snel toe.

Vandaag zonnig na buien in de ochtend. We krijgen Cees & Mieke op de lunch Ze brengen bloesemtakken (Prunus?) mee en sneeuwklokjes uit eigen tuin, die ooit overgebracht werden uit de tuin van Oma Steers. Later kijken we even op de boot, Weinig lekkage. Covid.  Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 37.617 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren er 41.216. Er liggen nu 1513 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 1555), van wie 159 op de IC, vier minder dan gisteren. Er waren 8 coronadoden. Vandaag vervallen vrijwel alle resterende coronamaatregelen, behalve in het OV waar je nog een mondkapje moet dragen. Naar het begin van dit kwartaal

(kaart: Financial Times 26 februari 2022)

Zaterdag 26-02-2022

Gisteravond laat zei president Zelensky in een toespraak dat 'dit de zwaarste nacht wordt'. Hij weigerde een Amerikaans aanbod om hem uit Kiev weg te halen. 'Ik heb munitie nodig, geen lift'. Na een nacht van zware gevechten wordt het dag in Oekraïne. Beide partijen claimen overwinningen, die niet verifieerbaar zijn. Zo melden de Russen dat ze zonder slag of stoot de stad Melitopol binnen konden trekken. 'Sommige gepensioneerden gingen de straat op met rode vlaggen.' Oekraïine zegt daarentegen dat ze na zware strijd de Russen terugsloegen. Ook zouden ze naar eigen zeggen de aanval op een legerbasis in Kiev hebben afgeslagen en een Russisch transportvliegtuig met 150 militairen aan boord hebben neergehaald. Er zou zwaar worden gevochten om het militaire vliegveld Vasylkiv, zo'n zestig kilometer ten zuiden van Kiev, waar Russische para's landden, en tevens bij de gevechten om de zuidelijke steden Odessa, Mykolaiv en Cherson. Soemy en Poltava, twee steden ten oosten van Kiev, en Marioepol in het zuiden zouden volgens Oekraïne met kruisraketten zijn bestookt vanaf schepen in de Zwarte Zee. In Rusland werden gisteravond volgens de onafhankelijke mensenrechtenorganisatie OVD-Info zeker 560 mensen opgepakt bij demonstraties tegen de invasie.

     Een resolutie in de VN-Veiligheidsraad om de Russische aanval te veroordelen werd getroffen door een Russisch veto. China, India en de Verenigde Arabische Emiraten onthielden zich. Nu zal de resolutie worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering. De NOS geeft een overzicht van landen die Poetin waarschijnlijk zullen steunen Het is een fraai rijtje onverlaten, dat voedsel geeft aan de gedachte dat de strijd gaat tussen de democratische landen en autocratische schurkenstaten in de wereld: Syrië, Belarus, Iran, Venezuela, Cuba, Nicaragua en Myanmar. Twijfel is er over de houding van China, India, Pakistan, Noord Korea en Servië. Op initiatief van Polen en Litouwen zal de EU opnieuw gaan praten over SWIFT. De verwijdering van Rusland uit het internationale betalingssysteem werd afgewezen door Duitsland, Italië en Cyprus. Nederland was voor.

     De NRC analyseert dat de huidige (strengere) sancties haast niet kunnen werken. In de praktijk 'is dat vaak nauwelijks te doen.' Van 'keihard aanpakken' (Ursula von der Leyen) is geen sprake, het blijft niet meer dan symboolpolitiek. Medvedev, de vaak voor liberaal versleten compagnon van Poetin, is niettemin zo boos over de sancties en dat Rusland uit de raad van Europa is gezet, dat hij de doodstraf weer wil invoeren.

     Dat er jaarlijks miljarden euro’s afkomstig uit Rusland door Nederland stromen, staat wel vast. Toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) schat dat het jaarlijks om 30 miljard euro aan investeringen gaat. Follow the Money komt tot wat lagere cijfers, maar nog steeds betreft het vele miljarden. Ons land heeft massa's boter op zijn hoofd. Grote olie- en gasbedrijven als Gazprom, Lukoil en Rosneft hebben hier in Nederland hun internationale holding gevestigd, net als een aantal grote elektriciteits- en mijnbouwbedrijven. Gaat de regering Rutte er nu tegen optreden? Met alle juridische complicaties die erbij horen? Dat moet nog blijken. 'Een vooruitziende Rus heeft zijn belangen al lang ondergebracht in de Verenigde Arabische Emiraten', zegt een fiscalist in het bovengenoemde FtM-artikel. Je kunt de Russen eigenlijk alleen treffen met sancties op olie en gas en door ze uit dat SWIFT te zetten. Het is tevens erg vervelend voor ons, ik moet nog zien of het ervan komt. Het schijnt dat Italië en Cyprus inmiddels accoord zijn, maar Orban nog niet. Een uur later is ook Hongarije om. Wat ook zou helpen is het aan banden leggen van de lucratieve paspoortenhandel door EU-lidstaten als Malta, Portugal en Cyprus. De ‘golden passports’ van de oligarchen zouden de EU-staten meteen moeten opschorten. Het idee is dat de schatrijke vrienden van Poetin hem dan tot matiging zouden brengen. De vraag is of de president in zijn huidige obsessieve staat nog naar ze luistert.

In ons land begint de carnaval. 'Tijdens carnaval zijn we buiten de deur en zal de situatie in Oekraïne weinig effect hebben op de feestvreugde', zegt de penningmeester van carnavalsvereniging Dun Blaouwun Beer in Berlicum.

Vandaag of morgen zullen er in Kiev en andere steden straatgevechten beginnen, een vorm van oorlogvoering die militairen het meest van al vrezen. Gevechten van man tegen man en langzaam voortkruipen, waarvoor veel troepen ingezet moeten worden. De tegenstander kan overal verschanst zitten en alle gebouwen moeten van de kelder tot de zolder doorzocht worden. Denk bijvoorbeeld aan Stalingrad. Aan moderne drachtwapens (raketten, kanonnen) heb je dan niet veel.

     De Russische vorderingen lijken tegen te vallen. Er zijn geen Russische troepen in Kiev, zegt burgemeester Klitsjko. Gas en electra functioneren. Zelfs de metro rijdt gewoon, maar in andere berichten wordt dat ontkend. Wel zijn er voortdurend beschietingen en luchtaanvallen. De Russen hebben in het uitgestrekte land ogenschijnlijk logistieke problemen; filmpjes op Twitter tonen tanks en legervoertuigen die zonder brandstof stilstaan langs de wegen. De mediawaakhond Roskomnadzor verbiedt het gebruik van de termen ‘invasie’ en ‘oorlog’ in Russische media; ze moeten 'speciale militaire operatie 'zeggen.

     Nederland gaat 200 Stingerraketten aan Oekraïne leveren. Rijkelijk laat. Je kunt er naderende vliegtuigen, drones en helikopters mee uit de lucht schieten. Het is mogelijk ze over de open Pools/Oekraïense grens te leveren. In de Financial Times vind ik een instructieve kaart van de oorlogssituatie (hierboven). Je kunt onder meer de schaarbeweging goed zien, waarmee de Russische troepen de oostelijke strijdkrachten van Oekraïne willen insluiten. Die proberen ijlings naar het westen te ontsnappen. Het is een slimme manoeuvre, die hoe dan ook de druk op de separatistenrepubliekjes zal ontlasten, of de Oekraïeners ontkomen of ingesloten raken. Maar Poetins invasie lijkt nog steeds te stagneren. Ik hoop het van ganser harte. Om half vier vanmiddag maakt het Britse ministerie van Defensie bekend dat de hoofdmacht van de Russische troepen die naar Kiev op weg zijn, nog 30 kilometer van de stad verwijderd is.

Alles is vreedzaam in Gorcum. Het is een dag met rijke zonneschijn en onschuldige schapenwolkjes aan de hemel. Iedereen gaat naar buiten en flaneert door de binnenstad. Er lopen ook wat verloren carnavalsvierders in kostuum rond. Op de Grote Markt is een deel van de terrassen weer neergezet; ze zitten vol. We doen de boodschappen. Op de Langendijk hebben een paar winkeliers de kolder in de kop. De straat is met kunstsneeuw en kerstbomen veranderd in een winterlandschap met kerstmuziek. Walking in a winterwonderland. Er wordt warme snert verkocht. Moeten ze hun kerstballen kwijt? De mensen vinden het prachtig. Later lees ik dat de winkeliers 'de kerst willen inhalen'. Dat is bij mijn weten nog nooit gelukt. Tessa en haar meisjes komen 's middags op bezoek.

Covid.  Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 32.967 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren er 37.617. Er liggen nu 1229 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren 125 meer), van wie 169 op de IC, 10 meer dan gisteren. Er waren 6 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: Wikipedia)

Zondag 27-02-2022

Dag 4 van de oorlog in Oekraïne. Russische troepen trokken vannacht Charkov binnen. In de straten wordt gevochten (filmpje hier). Niet ver daar vandaan werd bij de Russische grens een gaspijpleiding tot ontploffing gebracht. Kiev werd nog niet ingenomen door het taaie verzet van de troepen van Zelensky. Ten zuiden van de hoofdstad nog steeds hevige strijd om het vliegveld Vasylkiv. Een brandstofdepot brandt al uren. Oekraïne vormt een vreemdelingenlegioen. De G7 komt vanmiddag bijeen voor overleg. Een aantal Russische banken werden door de Europese Unie, de VS, het VK en Canada al eerder vannacht afgesloten van het internationale betalingssysteem Swift. Dat is het nieuws van vannacht.

Vanochtend klinkt massale hoon voor onze nationale trots KLM. Steeds meer landen vliegen niet meer op Rusland en sluiten hun luchtruim voor vluchten uit Rusland, zelfs Finland. Maar de KLM blijft in samenwerking met Aeroflot doorvliegen. In de loop van gisteravond stoppen ze er toch maar mee, even later gevolgd door Frankrijk en Noorwegen. De Duitse regering maakt bekend 100 miljard euro vrij te maken voor investeringen in de Bundeswehr en bewapeningsprojecten. 'Een ding is duidelijk: we moeten fors meer investeren in de veiligheid van ons land om onze vrijheid en democratie te beschermen', zegt bondskanselier Scholz. Nederland bereidt eindelijk de sluiting van zijn luchtruim voor Russische vliegtuigen voor. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie zijn er nu bijna 400.000 mensen uit Oekraïne gevlucht. In Nederland vraagt het COA alle gemeentes dringend om opvangplekken. Een eerste oligarch spreekt zich uit tegen de oorlog. Japan sluit Rusland uit van SWIFT. Na Polen en Zweden wil ook Tsjechië niet meer tegen Rusland voetballen in de play-offs voor het WK in Qatar

     Poetin wil met Zelensky onderhandelen, zegt hij, in Belarus. Daar vandaan werden raketten op Kiev afgeschoten. Zelensky weigert - terecht. De 13 grenssoldaten op Slangeneiland schijnen toch nog in leven te zijn, meldt de Oekraïnse grenswacht op FB.

     Een nieuwe aanval op Mariopol werd afgeslagen. Op Twitter staat een filmpje van een bewakingscamera die toont hoe Russische militairen winkels in Charkov plunderen en een bank (filmpje hier). Of het echt is, weet ik niet. Er worden veel beelden gedeeld. In Tsjernihiv houden mensen met hun lichamen Russische tanks tegen. De bemanningen weigeren op ze te schieten. Krijgsgevangen Russen vertellen op hun knieën dat, toen ze achter het ware doel van de operatie kwamen, hen werd verteld dat ze bij weigering geëxecuteerd zouden worden. Rond het middaguur valt Charkov definitief, maar wat is definitief? Een uur later meldt de regionale gouverneur dat de stad weer in Oekraïense handen is. Dat blijkt ook uit andere, doorgaans betrouwbare berichten. Russische soldaten zouden massaal hun voertuigen in de steek laten, aldus de locale bestuurder Oleg Sinegubov, en zich in groepen overgeven. Ze zouden niet opgewassen zijn tegen de man-tegen-man gevechten in de straten. Dat zou kunnen; normaliter bombarderen de Russen steden eerst volledig plat tot er een puinwoestijn over is. Denk aan Grosny 1999/2000.

Het is een zonovergoten zondag. heel Gorcum slentert over het Eind en de sluis. Vanmiddag demonstreren er 15.000 mensen op de Dam in Amsterdam tegen de invasie. Ook in Groningen en Heerlen zijn demonstraties. In Berlijn demonstreren zelfs honderdduizenden. Zelfs in Minsk wagen dappere mensen het tegen de oorlog te demonstreren voor het ministerie van defensie. In Rusland arresteerde de politie 1400 demonstranten in 45 steden. Ze protesteerden niet alleen tegen de oorlog maar herdachten ook de dood van oppositieleider Boris Nemtsov, die zeven jaar geleden nabij het Kremlin werd doodgeschoten.

De indruk groeit dat de Russische invasie misschien wel aan het mislukken is. Een niet-gemotiveerd leger vecht slecht. Dat kan haast niet anders dan de val van Poetin met zich meebrengen. In The Guardian schrijft Vladimir Sorokin dat 'Putin sits atop a crumbling pyramid of power'. Mocht dát eens waar zijn! Maar in een bijeenkomst met hoge functionarissen heeft president Poetin het Russische leger vandaag de opdracht gegeven om nucleaire afschrikkingswapens klaar te zetten en op scherp te stellen, in reactie op 'top officials from leading NATO members who made aggressive statements regarding our country.' Dat melden de persbureaus AP en Reuters. Baudets 'prachtige vent' dreigt met kernwapens. Dat zou volstrekt uniek zijn. Bij mijn weten werd er zelfs in de verschillende crises tijdens de decennialange Koude Oorlog nooit direct gedreigd met het inzetten van kernwapens. Verder zijn er geruchten dat ook Loekasjenko zou dreigen dat Belarus aan de invasie gaat deelnemen. Anderzijds zegt de Oekraïense president Zelensky dat Oekraïense en Russische delegaties met elkaar gaan onderhandelen aan de grens tussen Oekraïne en Belarus. Zonder voorwaarden vooraf. Het allerlaatste nieuws voor de afsluiting van deze blogpost is dat Turkije toch de Bosporus sluit voor Russische schepen.

Covid. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 27.438 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren er 32.967. Er liggen nu 1190 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren 39 meer), van wie 169 op de IC, hetzelfde als gisteren. Er waren 3 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De stad Kiev, hoofdstad van Oekraïne, is een prachtige stad. Blijft dat zo?

Maandag 28-02-2022

Dag 5 van de oorlog in Oekraïne. Deze dag wordt cruciaal volgens Zelensky. De belangrijkste ontwikkelingen van vannacht:

1. Een grote Russische kolonne met zwaar gevechtsmaterieel en voorraden is op weg naar Kiev. Anders dan bij de eerdere invallen beschermt infanterie de kolonnes. De voorhoede zou al op 30 kilometer van Kiev zijn. In de hoofdstad en in Charkov waren vannacht grote explosies van inslaande raketten. Ik denk dat Poetin vanaf vandaag veel meer troepen in zal zetten. Belarus zou ook met troepen aan de invasie gaan meedoen. In het zuiden maken de Russen vanuit De Krim flinke voortgang richting Donbas. Van de troepen die langs de Oekraïense grenzen waren opgesteld, is nu zo'n 60 procent ingezet. De rest heeft Poetin nog achter de hand. Ongeveer 5.300 Russische soldaten zijn volgens Oekraïne omgekomen sinds de invasie afgelopen donderdag begon. Ook zou het Oekraïense leger 191 tanks, 29 vliegtuigen, 29 helikopters en 816 gepantserde gevechtsvoertuigen hebben vernietigd. Rusland geeft geen cijfers. Van hun kant gebruiken de Russen clustermunitie, waardoor veel burgerslachtoffers vallen. Een onderzoek van Bellincat bevestigt dat. De Russen zaaiden er recent dood en verderf mee in Syrië en brengen er nu de hel mee teweeg in Charkov.

2. Niet ver van de grens van Belarus beginnen in de regio Gomel vandaag besprekingen tussen de partijen. 

3. Ursula von der Leyen ziet Oekraïne als toekomstig lid van de Europese Unie. De EU levert voor 450 miljoen euro wapens aan het land. Enkele niet bij naam genoemde EU-landen willen jachtvliegtuigen aan Oekraïne leveren. Waarschijnlijk zijn het vroegere oostblokstaten die nog met Russisch materieel vliegen, dat door Oekraïense piloten gevlogen kan worden. De leverantie van dodelijk wapentuig aan Oekraïne zou historisch zijn; de EU verandert snel van een soft power in een echt machtsblok.

4. Aziatische landen zoals Zuid-Korea en Singapore sluiten zich aan bij de sancties van de westerse landen. De roebel keldert scherp. De munt is nu minder dan een eurocent waard. Drie Russische banken in Europa wankelen en zullen failliet gaan.

5. De Algemene Vergadering van de VN komt vanavond (NL-tijd) in een noodzitting bijeen. De verwachting is dat een grote meerderheid van de 193 leden de Russische invasie scherp zal veroordelen.

De Russen roepen de bijna 3 miljoen inwoners van Kiev op om de stad te verlaten. Nu het de aanvaller niet is gelukt de stad met kleinere eenheden in te nemen moet het Russische leger zwaardere middelen inzetten. Zonder een bloedbad zal dat niet lukken. Oekraïense eenheden hebben zich in de buitenwijken van de stad verschanst. De regering heeft op grote schaal wapens uitgedeeld onder de bevolking, terwijl burgers ook druk bezig zijn met het maken van molotov-cocktails. Er zullen straatgevechten komen met als gevolg veel burgerslachtoffers. Er wonen nog ruim driehonderdduizend etnische Russen in Kiev.

     Beelden. Russische troepen bezetten de stad Berdjansk aan de Zee van Azov, halverwege De Krim en Mariopol. Mensenmassa's jauwen ze uit, zwaaien met blauw/gele Oekraïensce vlaggetjes en scanderen 'Berdjansk is Oekraïne!'. De Russische soldaten kijken niet op of om. 

De roebel daalt vandaag 30 procent in waarde. De bodem lijkt nog niet bereikt. Ex-president Medvedev heeft al opgeroepen om buitenlands bezit in Rusland te nationaliseren.  In Rusland is een bankrun ontstaan. Er staan lange rijen voor de banken van mensen die hun geld willen ophalen. Vandaag sluit ook Zwitserland zich aan bij de zware sancties van de Westerse landen. dat is uniek, want het land wil altijd neutraal bliven. Veel oligarchen hebben hun geld op rekeningen bij Zwitserse banken staan.

Volgens minster van defensie Sergei Sjojgoe zijn de commandoposten van alle Russische nucleaire onderdelen nu versterkt met extra personeel. Het gaat om alle onderdelen die strategische kernwapens beheren, van landmacht, marine en luchtmacht en - neem ik aan - ook de tactische kernwapens.

De klimaatcrisis is naar de achtergrond gedrongen. Niettemin is de opwarming dramatisch. Vandaag verschijnt het tweede IPCC-rapport, ditmaal over de gevolgen van klimaatverandering voor natuur en mens. Die worden steeds erger. De klimaatverandering die de mens veroorzaakt leidt wereldwijd tot ontwrichting van de natuur en heeft een grote invloed op het leven van miljarden mensen. Zelfs als de opwarming beperkt blijft tot 1,5 graad zijn er talloze ‘verliezen en schadeposten’, aldus De Volkskrant. Het tweede assesment-rapport staat hier.

Het lijkt of alles in deze dagen dramatischer wordt. Gisteravond razen vijf brandweerwagens met loeiende sirenes over het Eind. Er moet iets ernstigs gebeurd zijn. Vandaag wordt duidelijk dat ze uitrukten omdat er gemeld werd dat iemand op Buiten de Waterpoort te water was geraakt. Mogelijk een geval van suicide. Een zoekactie van een uur leverde niets op. Vandaag zal Rijkswaterstaat verder zoeken met een sonarboot.

     Het is de derde zonovergoten dag op rij. Geen wolkje vertoont zich aan de hemel. In de haven lijken de futen te zijn verdreven door de aalscholvers. Oorlog alom. We sporten braaf in SportCity, waar je geen QR-code meer hoeft te laten zien. Tevoren reserveren hoeft ook niet meer. 

Covid. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 28.904 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren er 27.438. Er liggen nu 1308 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren 111 minder), van wie 162 op de IC, 7 minder gisteren. Er waren 6 coronadoden. Heel zorgelijk dat de besmettingen in de verpleeghuizen weer sterk stijgen.

     Een nieuwe internationale studie komt tot de conclusie dat het coronavirus inderdaad komt van de markt in Wuhan. Binnen de markt wijzen veruit de meeste sporen naar het gedeelte waar levende wilde dieren verkocht worden. De herkomst van de besmette dieren is niet bekend. Daar zouden de handelsroutes rond de markt beter voor onderzocht moeten worden. 'Alles bij elkaar opgeteld, maakt dit het echt heel onwaarschijnlijk dat er een andere verklaring is', zegt viroloog Marion Koopmans'. Naar het begin van dit kwartaal

Het Russische konvooi van 64 kilometer op weg naar Kiev (satellietbeeld: Maxar Technologies)

Dinsdag 01-03-2022

Gisteren heerste er een sterke indruk dat de Russische invasie haperde, vooral door het felle verzet van Oekraïne. Bovendien waren er al dagenlang demonstraties tegen de oorlog in tal van Russische steden en breiden zware sancties en uitsluitingen zich over een groot deel van de wereld uit. De indruk rees zelfs dat Poetin zich misschien vergiste, dat hij de situatie onderschat had. De hoop groeide dat Poetin in zijn groeiend isolement, gesymboliseerd door de lachwekkende afstand die hij aan overlegtafels in het Kremlin aanhield, mogelijk aan het wankelen gebracht zou kunnen worden en dat zijn medestanders en de oligarchen hem in de steek zouden laten. Helaas, vannacht kreeg de invasie nieuw momentum.

     Het legerkonvooi dat ten noorden van Kiev oprukt, blijkt enorm. Meer dan 60 kilometer lang en het staat op 20 kilometer van de hoofdstad. 'Dit is een gigantisch konvooi. Het zou me verbazen als daar geen verliezen geleden worden. Het is een zeer aantrekkelijk doelwit', zegt een militair deskundige. Denk bijvoorbeeld aan de drones die Oekraïne bezit. Bovendien zijn in het westen van het land nog steeds Oekraïense luchtstrijdkrachten actief. De Russen begonnen een nieuwe, zware aanval op de zuidelijke stad Cherson. Amerikaanse inlichtingendiensten schatten in dat Rusland nu bijna 75 procent van de naar schatting 190.000 man aan troepen rond Oekraïne heeft ingezet in het land. In een briefing voor het Amerikaanse Congres zeggen ze dat Rusland in de komende weken Kiev zal proberen te omsingelen, waarna een 'lange en bloederige' strijd dreigt.

     Het overleg van de partijen in Gomel leverde als verwacht niks op, behalve dat er volgens de Russen nog een tweede ontmoeting zou komen. De Oekraïense delegatie liet zich daar niet over uit. De Volkskrant publiceert vanmorgen een overzicht van de vijf houwdegens die gelden als de vertrouwelingen van de Russische president. Geboefte uit zijn verleden, vooral uit de geheime diensten.

 De situatie in Oekraïne vanmorgen (kaart: De Volkskrant)

Vanmorgen zijn er betrouwbare berichten over nieuwe raketaanvallen op Charkov. Er vielen doden, waaronder een kind, en gewonden. Belarussische militairen dringen de regio van Tsjernihiv binnen. Eerder zei Loekasjenko dat hij zoiets niet zou doen. Er komen verder berichten dat de Russen zeer vernietigende thermobarische wapens gebruikten in Okhtyrka. Die heten ook wel vacuümbommen, die in een wijde cirkel rond de inslag een vacuüm creëren, dat bijvoorbeeld bij mensen de longen uiteen rukt. Het afgooien van dergelijke bommen zou een oorlogsmisdaad zijn. Ze zijn flagrant in strijd met de protocollen van de Geneefse Conventies. De VS gebruikte ze onder meer in Vietnam. Het wapen is na een atoombom het meest krachtige wapen dat er is. Zijn de Russen aan het Grosny-scenario begonnen? Het Kremlin ontkent het.

     Er komen berichten dat de Russen van alle kanten de grote havenstad Mariopol bestormen. Later meldt het Russische ministerie van defensie dat het Oekraïense leger afgesneden werd van de Zee van Azov. De Russen zouden hun troepen in het rebellenrepubliekje Donetsk bereikt hebben. De separatisten zeggen twee corridors aan te wijzen waarlangs mensen tot woensdag Mariopol kunnen verlaten.

     Volgens The Kyiv Independent stelt Bulgarije 16 MiG-29 straaljagers beschikbaar en 14 Su-25s. Polen levert 28 MiG-29s en Slowakije 12. Samen 70. Als het bericht klopt, roept het vragen op. Gaan Oekraïense piloten de toestellen naar hun land vliegen? Of voeren ze straks de gevechtsmissies vanuit bases in de genoemde landen uit? In beide gevallen is het risico dat de NAVO betrokken raakt. Eenzelfde gevaar bestaat in NAVO-lid Turkije, nu dat land gisteren de Bosporus sloot voor Russische oorlogsschepen. Wat gebeurt er als de Russen zo'n schip uit de Middellandse Zee naar de zeestraat sturen? Hoe gaan de Turken het tegenhouden? Het Kremlin kan dergelijke optredens gemakkelijk als vijandige daden beschouwen, een casus belli. Artikel 5 van het NAVO-handvest komt dan wel griezelig nabij.

     Vandaag spreekt Zelensky in een directe videoverbinding het Europese parlement toe. Hij is emotioneel. 'Bewijs dat jullie ons niet laten vallen. Laat zien dat je aan onze kant staat. Dan zal licht van donker winnen en het leven van de dood.' De parmentariërs, velen getooid met de kleuren van de Oekraïense vlag, geven hem een ovationeel applaus. Acht oost-europese EU-landen, waaronder Hongarije (!), roepen de Unie op om Oekraïne direct uitzicht te bieden op een EU-lidmaatschap. De Financial Times bericht dat China zijn toon wijzigde. Het land biedt nu aan te willen bemiddelen tussen de strijdende partijen.

     Volgens het Oekraïense ministerie van Defensie zijn sinds het uitbreken van de oorlog al meer dan 5700 Russische militairen om het leven gekomen. Ook zijn er 200 militairen gevangen genomen. Daarnaast is er volgens het ministerie Russisch materieel vernietigd. Onder meer 29 gevechtsvliegtuigen, 29 helikopters en bijna 200 tanks. De cijfers zijn niet geverifieerd. In de regio Soemy in het noordoosten van Oekraïne werd een gevangengenomen Russische officier vrijgelaten in ruil voor vijf Oekraïense militairen. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie vluchtten meer dan 660.000 mensen sinds het uitbreken van de oorlog uit Oekraïne. Meer dan honderd arriveerden tot dusver in Nederland. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest verbrak alle banden met zijn voormalige chef- en ere-dirigent Valeri Gergjev omdat hij weigert afstand te nemen van de Russische inval. Hij is al decennia een goede vriend van Poetin.

Tegelijk met de oorlog in Oekraïne voltrekt zich in Australië een klimaatramp. In het zuidoosten van het continent moeten tienduizenden mensen huis en haard verlaten wegens een omvangrijke watersnood, na extreme regenval begonnen eind vorige week. In Brisbane, de derde stad van Australië, viel zo'n 80 procent van de gemiddelde jaarlijkse regenval in de afgelopen drie dagen. Tot dusver vielen er zeker tien doden.

Covid. Hoewel het aantal mensen dat zich laat testen steeds meer afneemt, stijgen de aantallen positieve tests. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 36.529 nieuwe positieve tests gemeld. Gisteren waren er 28.904. Er liggen nu 1285 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren 62 meer), van wie 150 op de IC, 12 minder gisteren. Er waren 16 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 02-03-2022

Gisteren werd aan het eind van de middag de grote televisietoren bij Kiev bestookt met raketten. Er vielen vijf doden. De beelden gingen meteen de wereld over. De toren zelf werd slechts licht geraakt en na een paar uren was de zender weer in de lucht. Navrant feit: de toren staat vlakbij het monument van Babi Jar, waar de nazi's in 1941 honderdduizend joodse mensen vermoordden. 

     Vannacht veel bombardementen en steeds meer burgerslachtoffers. De oorlog wordt bloederiger. Het meer dan 60 kilometer lange Russische legerkonvooi staat nog steeds stil op 25 kilometer van Kiev. Russische troepen hebben het treinstation en de haven van Cherson in handen, meldt de burgemeester van de stad, die dicht bij de Zwarte Zee ligt. Volgens CNN zijn de Russen doorgedrongen tot in het centrum. Er zouden honderden burgerdoden zijn. De inslag van een Russische kruisraket in de stad Zjytomyr zou vier burgers het leven hebben gekost. Vlakbij is een vliegbasis. De grote havenstad Mariopol is omsingeld. De strijd om Charkov duurt al dagen. Er landden Russische valschermtroepen. Meer dan een half miljoen Oekraïners vluchtten het land uit, de meesten naar Polen, maar ook naar Slowakije, Hongarije, Roemenië en Moldavië. De wereld isoleert Rusland steeds meer. De Amerikanen sluiten hun luchtruim en havens voor de Russen, meldt president Biden in zijn eerste State of the Union. 'Rusland zal na de oorlog zwakker zijn'. De VS zal zich niet in het conflict mengen, zei hij ook. De Wereldbank en het IMF gaan Oekraïne met miljarden dollars steunen. De beurs in Rusland blijft voor de derde dag gesloten.

Voor het eerst sinds WO II is er een openlijke oorlog in Europa, met wereldwijde repercussies. Een van ernstige gevolgen is dat het klimaatbeleid in het slop dreigt te raken, schijft Ben van Raaij in De Volkskrant. Klimaatbeleid vraagt nauwe internationale samenwerking. Om hun energiezekerheid zeker te stellen spreken de VS, China en Europa over het opvoeren van de productie en import van steenkool en het (her)openen van kolen- en kerncentrales. Vooral Europa is afhankelijk van Russisch gas. We kunnen wel eens een decennium achterop raken in de energietransitie. Anderzijds ligggen er ook kansen en kan de oorlog een aansporing zijn om het afscheid van fossiele brandstoffen te vervroegen door versnelling van de Europese Green Deal.

     Vandaag verschijnt weer de update van de gemiddelde wereldtemperatuur, die satellieten meten in de lagere atmosfeer (hierboven). Die staat over de voorbije maand februari precies op het gemiddelde van de periode 1991 - 2020: 0,00 graden Celsius, een fractie lager dan in januari (+0,03). Het schijnt dat sommige klimaatsceptici al juichen dat klimaatopwarming over de laatste vijf jaren tot stilstand is gekomen. Dat is onzin, destijds gaf een zware El Niño een flinke boost en en de laatste jaren dempt de tegenhanger La Niña de opwarming langdurig. Zodra die afneemt zal het weer opveren. Daarenboven is er de toenemende activiteit van de zon. Bovendien is vijf jaar een veel te korte periode voor een trendbreuk.

     De Europese gasprijs stijgt vandaag naar een nieuwe recordstand van 194 euro per megawattuur. Een vat Brent-olie kost nu meer dan 110 dollar. Verschillende schaarse metalen die voor een belangrijk deel uit Rusland komen, zoals palladium, aluminium en nikkel, worden eveneens rap duurder. De prijs van graan is de afgelopen maand met meer dan 30 procent gestegen, tot het hoogste niveau sinds 2008. Oekraïne en Rusland zijn beide grote graanexporteurs.

De Europese Commissie maakt bekend dat zeven grote, Russische banken uit SWIFT worden gezet. Ze maken 80 procent van de Russische banksector uit. Ruslands grootste bank Sberbank en ook Gazprombank staan niet op de uitsluitingslijst, omdat ze vooralsnog te belangrijk zijn voor de gasbetalingen. Beide banken hebben al wel Amerikaanse restricties opgelegd gekregen. Er komen aanvullende, zware sancties tegen Belarus, onder meer tegen de hout- en staalindustrie.

Er komt later vandaag toch een tweede overleg tussen Oekraïne en Rusland. Op verzoek van de Turkse regering heeft Rusland vandaag ervan afgezien vier oorlogsschepen door de Bosporus en Dardanellen naar de Zwarte Zee te sturen. De burgemeester van de stad Konotop vertelt (filmpje hier) aan toehoorders dat Rusland een ultimatum heeft gegeven. Als hij zich niet overgeeft, opent het Russische leger het vuur op de stad met zo'n 86.000 inwoners in het noordoosten van Oekraïne. De burgemeester wil de stad niet overgeven en vraagt de menigte wie hem steunen. Mensen steken hun hand op maar het is me niet duidelijk hoe het afloopt. Een ander filmpje toont hoe honderden inwoners van de plaats Energodar de weg blokkeren voor oprukkende Russische troepen.

     De hele dag komen er berichten van zware gevechten met veel doden en gewonden. Volgens Oekraïne zijn er 2000 burgerdoden gevallen. Er is vrees voor honderden doden in Mariopol. De locoburgemeester van de stad zegt tegen de BBC dat een wijk aan de rivier, waar 130.000 mensen wonen, 'vrijwel totaal verwoest' is. De Russische troepen zouden bewoners van Mariopol tegenhouden als ze proberen te vluchten en is er geen water meer in de havenstad. Die heeft zo'n half miljoen inwoners. In Cherson wordt nog steeds gevochten. Honderden gebouwen zoals transportfaciliteiten, ziekenhuizen, kinderdagverblijven, universiteiten en huizen zijn verwoest, schrijven de autoriteiten in Kiev in een verklaring. 'Ieder uur komen kinderen, vrouwen en onze troepen om het leven'. 

Hoe komen we weer uit deze crisis? Analisten bedenken allerlei scenario's. Arend Jan Boekestijn zet ze in een korte twitterdraad op een rijtje. Het zijn er niet zoveel: 1. Catastrofe, 2. Compromis 3. Coup in Rusland.

1. Catastrophe. Bloedige militaire overwinning Rusland, regime change (Zelensky c.s. weg), dus een marionettenregering in Kiev en vervolgens een burgeroorlog want Oekraïners accepteren dit niet en gaan in verzet.

2. Compromis. Rusland annexeert gebied Oekraine en rompstaat Oekraine wordt neutraal. Onacceptabel voor zowel Zelensky en waarschijnlijk ook Poetin. De laatste zal dit waarschijnlijk alleen doen in een uitzichtloze burgeroorlog waarin veel Russen omkomen.

3. Coup in Rusland. Poetin heeft Veiligheidsraad vernederd. Hele wereld tegen Rusland. Russen kunnen geen geld meer pinnen etc. Probleem is dat Poetin een privé-leger heeft van 150.000 man die goed betaald worden.

Tja. 'Meeste experts denken dat scenario 1 zich gaat ontvouwen', zegt Boekestijn. Opmerkelijk dat hij het scenario van escalatie en een oorlog met de NAVO niet noemt, laat staan dat Poetin een beperkte (tactische) kernbom op Kiev gooit om de oorlog snel te beslissen. Dan zou de catastrofe compleet zijn, maar kennelijk denkt hij dat het westers bondgenootschap erin zal slagen buiten het conflict te blijven en een derde wereldoorlog te vermijden. Wat ontzettend jammer dat er geen scenario is waarin Poetin wordt afgezet en vervangen door Navalny.

Covid. Het aantal geregistreerde coronabesmettingen is in het afgelopen etmaal opnieuw gestegen. Een effect van de versoepelingen vorige week? Of van de carnaval? Tussen dinsdagochtend en woensdagochtend zijn 48.503 coronagevallen doorgegeven aan het RIVM. Dat zijn er fors meer dan maandag, toen 36.529 coronagevallen werden gemeld. In de ziekenhuizen liggen 1285 mensen met corona. Dat is een toename van 27 vergeleken met dinsdag. Op de IC's liggen 160 mensen, 10 meer dan gisteren. Er waren 11 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 03-03-2022

Vannacht nieuwe luchtaanvallen op Kiev. Het lange Russische konvooi staat nog steeds stil. Volgens militaire deskundigen zou het zich moeten gaan 'ontplooien' in een omsingeling van de hoofdstad. Die zou dan worden uitgehongerd tot aan de overgave. De vraag is hoe lang dat kan duren en of je zo'n uitgestrekte miljoenenstad wel effectief kunt afsluiten. Volgens de BBC hebben Oekraïense overheidsvertegenwoordigers in de regio gezegd dat Russische soldaten uit het konvooi supermarkten plunderen op zoek naar eten, omdat de maaltijden die het Russische leger aanbiedt bedorven zijn. Er wordt nog steeds hevig gevochten rond Charkov. In het zuiden boeken de Russen wel voortgang. De havenstad Cherson is veroverd en om Mariopol wordt hevig slag geleverd, onder meer met amfibische landingen. Het is het Novorossiya-scenario waar ik onder meer in januari over schreef, waarbij Oekraïne afgesneden wordt van zee en er een brede strook bezet land ligt van de Donbas naar Transnistrië in het westen, waar al dertig jaar een door niemand erkend republiekje ligt, afgescheiden van Moldavië en bezet door 1500 man Russische troepen.

     Het isolement van Rusland neemt sterk toe. De Algemene Vergadering van de VN heeft de Russische invasie in Oekraïne veroordeeld en eist het terugtrekken van de troepen uit Oekraïne. Er stemden 141 landen voor de resolutie, 5 tegen (Rusland, Belarus, Syrié, Noord-Korea en Eritrea) en 35 landen onthielden zich (o.a.China, India en - godebetert - Angola). Kijk hier voor de uitslag. Ondertussen ontvluchtten meer dan een miljoen Oekraïners hun land naar het westen. De regering van Georgië, dat geïsoleerd ligt in de Kaukasus, ziet kansen. Het land gaat morgen bij de Europese Unie een verzoek indienen om lid te worden, meldt regeringspartij Georgische Droom.

     Nederlandse routers van tientallen particulieren en kleine en middelgrote bedrijven blijken gehackt door een beruchte Russische militaire hackgroep. De apparaten maken daardoor deel uit van een wereldwijd aanvalsnetwerk van duizenden gehackte apparaten onder controle van de Russische eenheid 74455. Dat meldt de MIVD. Eenheid 74455, ook wel Sandworm of BlackEnergy genoemd, is onderdeel van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Of er een verband met de oorlog in Oekraïne bestaat, is niet duidelijk, noch wat de Russen met de hacks beogen.

Het is vandaag weer een zonovergoten dag. Daarover niks te klagen. Ik ga alleen sporten omdat Anna uitrust van een zware migraineaanval. We kijken even na elf uur naar de persconferentie van Rutte. Hij noemt de Russische agressie 'totaal ongekend'. Hm, dan kent hij de historie van de vernietiging van Grosny in 1999/2000 niet. Die hel kan nog komen in het ongelukkige Oekraïne. Helaas zegt Rutte niets over hoe we zo snel mogelijk van Russisch gas en olie gaan afkomen.

     Naar wie luistert Poetin nog? Wat kan hem op andere gedachten brengen? Dat is maar een klein groepje, zegt Ruslandkenner Hubert Smeets. De mensen die tot deze kleine kring behoren, zijn 'allemaal haviken, veel oude bekenden van Poetin uit de KGB-tijd, de zogenoemde siloviki', zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen in hetzelfde artikel. Dus op andere gedachten brengen ze de president niet. De oligarchen zijn voornamelijk bang voor de president. Ze vrezen bij kritiek het lot van Chodorkovski in 2003 te moeten ondergaan, die alles werd afgenomen en vele jaren in de Goelag zat. Het moedige verzet van Oekraïne, vooral van ongewapende burgers, en de honger door grote logistieke problemen maakt veel indruk op de vele jonge, onvoorbereide dienstplichtigen in de Russische invasiemacht, maar de kans dat het leger Poetin afzet lijkt me vooralsnog erg klein. Jammer. Het kan niet anders dan dat de Russische president stapelgek is geworden. Meer dan twintig jaar aan de macht. Te lang en steeds meer alleen geweest. It's lonely at the top. Nooit meer gecorrigeerd door een ingekrompen kliek van angstige ja-knikkers, waarin zijn zelfbedachte, historische missie groeide tot een obsessie om wraak te nemen op Ruslands vermeende nederlaag en om de luister en de grootheid van het tsarenrijk te herstellen. Een terugtocht naar een heroïsch verleden. Stapelgek.

Dansleraar Willem Engel, aanvoerder van de wappies sinds het begin van de coronatijd, is ook gek. Hij heeft ievens verstand van wereldpolitiek. Twee dagen geleden zag hij op Twitter 'steeds meer bewijzen dat zelensky zich schuldig maakt aan bedrog, corruptie, opruiing en oorlogsmisdaden. Het uitdelen vannwapens aan 'burgers' is totaal onacceptabel net als het oproepen tot een kernwapenprogramma. Zelensky stuurt aan op een failed state' (typfouten van WE). Hoe kun je de werkelijkheid zó omdraaien?

Omstreeks 12.15 uur zou er een woonwijk in de noordoostelijke stad Tsjernihiv zijn beschoten met raketten, die clustermunitie bevatten. Op beelden van vlak voor de aanval, waarvan locatie en tijd zijn geverifieerd door de NOS, is te zien hoe een tiental raketten neerkomt op een kruispunt tussen flatgebouwen, een apotheek en een ziekenhuis. Er zijn zeker 22 doden en waarschijnlijk meer. Volgens Clingendael-onderzoeker Danny Pronk is sprake van een oorlogsmisdrijf.

     Rond een uur of half drie arriveert de Oekraïense delegatie die gesprekken gaat voeren met Rusland over de oorlog, meldt het Russische persbureau Tass. De delegaties ontmoeten elkaar in het Woud van Bialowieza, op de grens tussen Polen en Belarus, niet ver van Brest, waar meer dan honderd jaar geleden een andere vrede werd gesloten. De Russen zeggen bij monde van minister Lavrov dat ze ditmaal tijdens de onderhandelingen zullen doorgaan met bombarderen. Op tal van plaatsen wordt hevig gevochten. In Charkov zouden weer clusterbommen zijn gebruikt, meldt Amnesty International. 

Russische troepen naderen de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa, zegt het Oekraïense atoomagentschap tegen Reuters. Als de kerncentrale wordt ingenomen, kunnen de gevolgen groot zijn. De nucleaire reactor van Zaporizja levert naar schatting een vijfde van alle elektriciteit voor Oekraïne.

In een telefoongesprek van anderhalf uur met Macron zegt Poetin vanmiddag 'dat het ergste nog moet komen'. Het zou alleen maar ‘slechter worden’ als de Oekraïners de voorwaarden van Rusland niet accepteren.

Covid. Opnieuw stijgen de besmettingen. Tot vanochtend 10.00 uur zijn 58.301 coronagevallen doorgegeven aan het RIVM. Dat zijn er fors meer dan gisteren toen 48.503 coronagevallen werden gemeld. Dat gebeurt ondanks dat het reproductiecijfer op 0,77 staat (per 14 februari). De koepelorganisatie GGD GHOR laat weten dat de forse stijging van gisteren waarschijnlijk het gevolg is van de versoepelingen, het einde van de voorjaarsvakantie en carnaval. Op de verpleegafdelingen in het ziekenhuis liggen 1256 patiënten met corona en op de IC's 155. Er waren 8 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Uit een Oekraïense krant. For what it is worth.

Vrijdag 04-03-2022

De negende nacht van de invasie. De Russen veroverden de kerncentrale van Zaporizja, de op één na grootste kerncentrale van Europa. De beschieting van de centrale was een groot risico, maar het schijnt goed te zijn afgelopen en het IAEA zegt dat er met de Oekraïense autoriteiten wordt overlegd over de situatie. De wereld is verbijsterd. 'Het grote gevaar was dat er onbedoeld een bom op een reactorgebouw terechtkomt en de koelinstallatie onklaar wordt gemaakt', zegt Wim Turkenburg, atoomfysicus en energiedeskundige. 'Zo'n situatie is heel gevaarlijk, vooral als de elementen in het koelbad geraakt worden. Dan krijg je een explosie zoals we die hadden in Fukushima of Tsjernobyl.' Het aanvallen van een kerncentrale zou strijdig zijn met het internationale en het humanitaire oorlogsrecht. Het kenmerkt de roekeloosheid van Poetin. Met de nog dagenlang overheersende oostenwinden was de kans groot dat een wolk van nucleair materiaal zich over West Europa zou verspreiden, net als in 1986 bij de ramp van Tsjernobyl. Hebben we allemaal nog jodiumtabletten in huis? Het risico op straling bij ons schijnt mee te vallen. En wat nu? De centrale voorziet eenvijfde deel van Oekraïne van energie. Zullen de Russen hem afkoppelen om de ellende en de druk op de burgerbevolking te vergroten? Later op de dag zegt het IAEA op een persconferentie dat er bij de inname twee gewonden vielen, maar dat het Oekraïens personeel nog aan het werk is. De Russen houden ze onder schot.

     Het konvooi ten noorden van Kiev schijnt nog steeds stil te staan. Toch zou men bezig zijn om de hoofdstad te omsingelen. In het zuiden hebben de Russen Cherson in handen. Om Mariopol en Charkov wordt voor zover bekend nog steeds gevochten. Het tweede overleg tussen Oekraïne en Rusland in Belarus leverde niets op, behalve een ongespecifeerde afspraak over corridors voor burgers die weg willen uit conflictgebieden.

Vanuit de veroverde havenstad Cherson trekken de Russen op naar Mykolajiv, eveneens een havenstad aan de Dnjepr met een half miljoen inwoners. Het is op de route naar Odessa. De Oekraïense marine heeft donderdag een vlaggenschip doelbewust laten zinken om te voorkomen dat de Russen het schip zouden overnemen. Het lag in dok in een niet nader bekende haven aan de Zwarte Zee voor onderhoud. De werkzaamheden konden niet worden afgerond voordat de Russen naderden, waardoor de kapitein zich genoodzaakt zag het schip te laten zinken.

The Telegraph komt met het bericht dat de eerste breuk in de achterban van Poetin lijkt te worden gemaakt door het oliebedrijf Lukoil. Het bedrijf bezweert de president de oorlog te stoppen. CEO Vahid Alekperov, de op drie na rijkste oligarch in Rusland, verloor al 8 miljard sinds de oorlog begon. In de NRC somt Michel Kerres in een lange rij op hoe Poetin precies dátgene heeft bereikt wat hij niet wilde. 'Hij heeft in zeven dagen een grootmacht aan de rand van het financieel en moreel bankroet gebracht én geïsoleerd.' Ondertussen waarschuwt Poetin op de Russische staatstelevisie de buurlanden niet te escaleren. NAVO-topman Jens Stoltenberg zei daarop dat de militaire alliantie geen no-flyzone zal instellen boven het land. Zelensky had daartoe opgeroepen.

Over de logica van oorlog. 'Militaire campagnes volgen altijd hetzelfde patroon. Je valt meerdere 'ringen' aan: je begint bij de binnenste ring, dat is de militaire en politieke leiding van het land. Als het niet lukt om die uit te schakelen, stap je over naar de volgende ring: de cruciale infrastructuur'. zegt defensie-expert Danny Pronk van het Instituut Clingendael tegen de NOS. Het uitschakelen van Zelensky in de eerste dagen is niet gelukt, daarom is nu de aantasting van de infrastructuur aan de beurt. Daarin past de verovering van de kerncentrale. 'Mogelijk worden de komende uren of dagen andere cruciale voorzieningen doelwit van aanvallen, zoals waterkrachtcentrales.' Uitschakeling ervan legt het land plat. Als er nog steeds onvoldoende effect is, komt de volgende stap: de aanval op de burgerbevolking. Die is volgens Pronk al deels begonnen met de raketaanvallen op woonwijken, in onder meer Charkov, Tsjernihiv en Marioepol. 'De overwinning wordt niet per se behaald door een militaire overwinning op de strijdkrachten, maar ook door het terroriseren van de bevolking. Het gaat om het verhogen van het leed, het afsluiten van de sanitaire voorzieningen, medische hulp en het aanvallen van scholen, om zo uiteindelijk het volk te demoraliseren en te overtuigen dat weerstand volstrekt geen zin heeft', zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga van de Universiteit Leiden in hetzelfde artikel.

     Het strookt met de ervaringen van een Nederlandse vrouw die gisteren uit het belegerde Mariopol wist te ontkomen. 'Mijn idee is dat ze er helemaal niet op uit zijn de stad over te nemen, ze willen Mariopol vernietigen. Ze verwoesten ziekenhuizen, infrastructuur en bloedbanken. Ze schieten willekeurig op mensen, het is een verschrikkelijke vorm van terreur. Ze willen niks anders dan ons verzet afstraffen.’

Vandaag is het opnieuw een zonovergoten lentedag. Boodschappen. De terrassen zitten vol. Kinderen spelen op de geometrische beelden van Winiarski aan de overkant. Op de boot kwasten we Boracol op de plaatsen waar het teakdek groen wordt door alg. De komende dagen valt er geen regen zodat het goed kan intrekken.

Het aantal nieuwe coronagevallen stijgt opnieuw, voor de vierde dag op rij. Vandaag maakte het RIVM bekend dat afgelopen etmaal 68.345 nieuwe positieve tests zijn gemeld. Dat is het grootste aantal nieuwe positieve tests sinds 12 februari toen 70.298 positieve tests werden gemeld. De stijging komt waarschijnlijk door een combinatie van carnaval, terugkerende wintersporters en de versoepeling van maatregelen. Desalniettemin dalen de bezettingen op de ziekenhuisafdelingen en de IC's door. Er waren 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 05-03-2022

Anna was al dagenlang nerveus. Omstreeks kwart voor vijf ging gistermiddag de telefoon, Anna stoof erop af. Kleindochter Nikita. 'Je bent overgrootmoeder geworden, oma!' Ze wilde het zelf vertellen. Om 7 voor vier was haar baby geboren, een meisje. Ze heet Zaila. Moeder en kind maken het goed. Kijk hier voor een van de eerste foto's. Vandaag alweer een dag vol uitbundige zonneschijn. Het is geweldig druk op straat als we door de binnenstad naar het huis van Barbara lopen om de 17e verjaardag van Esri te vieren met koffie en gebak. Tevoren deden we een corona-zelftest. Negatief. Om kwart over een lopen we terug met de zon op onze gezichten.

Zelensky reageerde zwaar teleurgesteld. De NAVO zal geen no-flyzône boven Oekraïne instellen. Daarmee geeft de NAVO groen licht voor bombardementen op zijn land, zegt hij. Natuurlijk begrijpt de Oekraïnse president best dat het bondgenootschap geen oorlog op het hele continent kan riskeren, maar Oekraïne staat er wél alleen voor, ondanks toenemende wapenleveranties uit NAVO-landen. Let op, deze crisis is de gevaarlijkste sinds de Cubacrisis (1962) tussen de VS en de Sovjet-Unie, zegt de Amerikaanse veiligheidsexpert Ian Bremmer. escalatie kan zomaar gebeuren: Russische doctrines voorzien bijvoorbeeld in het gebruik van tactische, ‘kleine’ kernwapens in een conflict. ‘Escaleren om te de-escaleren’, heet dat. Experts verwachten dit niet in Oekraïne: brute, dodelijke vuurkracht van conventionele wapens, zoals clustermunitie, volstaat waarschijnlijk. Het betekent niettemin dat het Westen zich veel meer moet inspannen om Rusland economisch te wurgen, al is ook dat niet zonder risico. Wat kan het Westen nog meer doen zonder in een oorlog te verzeilen? Een hachelijke afweging. De levering van jachtvliegtuigen uit de Sovjettijd door Polen en andere voormalige oostblokstaten gaat in elk geval niet door. Teveel risisco. Wel wordt steun gegeven door inlichtingendiensten en cyberdeskundigen. Sinds kort ontvangt Oekraïne cruciale real time (satelliet)informatie van de VS. Door de inname van de grote kerncentrale in Zaporovitsj dreigt de energievoorziening in de problemen te komen. De EU zou gemakkelijk het eigen electriciteitsnetwerk kunnen verbinden met dat van Oekraïne. Ik heb daar nog weinig over gehoord. Waarom gebeurt dat niet?

     De havenstad Mariopol levert al dagenlang strijd tegen de Russische omsingeling. Er is grote schade aan cruciale infrastructuur als ziekenhuizen, scholen, winkels en wegen en de voedselvoorraden raken snel op. 'We worden simpelweg vernietigd', zei de burgemeester. De stad staat op omvallen. Het Russische ministerie van Defensie maakte volgens Russische persbureaus bekend dat het leger vanaf 10.00 uur Moskou-tijd (08.00 uur NL-tijd) de aanvallen zou opgeschorten om burgers de kans te geven weg te komen. Dat zou onder meer gelden voor Mariopol en de stad Volnovakha, die er ten noorden van ligt. Een aanval op het schone Odessa is aanstaande. Als die slaagt is Oekraïne volledig afgesloten van de Zwarte Zee. Rond Kiev proberen de Russen de omsingeling te voltooien; hun legers uit Soemy in het oosten rukken gevaarlijk snel op.. De stad Charkov houdt nog steeds stand. De Volkskrant brengt hier kaarten van de verschillende fronten.

     De prijzen van energie blijven stijgen. Berekeningen van het CBS laten zien dat een gemiddelde energierekening met 1700 euro per jaar stijgt. Steeds meer gezinnen dreigen in moeilijkheden te raken. Het is niet te vermijden dat we armer worden. In twee weken tijd ging inmiddels zo'n 10 procent van de waarde van de AEX in rook op. Nog niet eens zoveel, zeggen analisten.

De evacuatie van burgers uit de zwaar bevochten stad Mariopol komt niet op gang en wordt uitgesteld. De wapens van de Russen zwijgen niet op het afgesproken uur. Beide partijen beschuldigen elkaar het bestand te breken. Later maakt het internationale Rode Kruis bekend dat er vandaag geen mensen uit Mariopoel en Volnovacha zullen worden geëvacueerd. In de bezette stad Cherson gaan honderden burgers de straat op om te protesteren tegen de invasie. De demonstranten zwaaien met Oekraïense vlaggen en schreeuwen leuzen als 'Cherson is Oekraïne' en 'Zelensky is goed bezig'. De Russen proberen  met waarschuwingsschoten de demonstratie uiteen te jagen. Het is onduidelijk of er slachtoffers zijn gevallen. Er verschijnt in  de media een filmpje van het neerschieten van een Russische helikopter nabij Kiev. Poetin waarschuwt vanmiddag dat de internationale gemeenschap geen no-fly zône boven Oekraïne moet afkondigen. 'Iedere beweging in deze richting beschouwen we als deelname van een land aan het gewapend conflict'.

     Italië nam sinds gisteren voor 143 miljoen euro aan luxe jachten en villa's in beslag van Russische oligarchen. Dat gebeurde onder meer op het eiland Sardinië en aan het Comomeer. Steeds meer internationale media, waaronder CNN, Bloomberg en BBC News en de Duitse publieke zenders ARD en ZDF, stoppen met hun verslaggeving vanuit Rusland. De NOS had dat al gedaan. Krachtens een nieuwe wet kunnen verslaggevers bij 'fake news' voor 15 jaar de gevangenis in. Een paar honderd Russen en Oekraïners protesteren vanmiddag samen voor de Russische ambassade in den Haag. Damen Shipyards in Gorcum, de grootste scheepsbouwer van Nederland, stopt de levering van schepen aan Rusland.

De besmettingscijfers zijn opnieuw hoog. Er werden 67.229 nieuwe coronagevallen gemeld bij het RIVM. Dat zijn er ongeveer 1.000 minder dan vrijdag, toen er na correctie 68.320 nieuwe besmettingen werden vastgesteld.  Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen liggen 1.201 mensen met corona, een afname van 43. Op de IC's nam dit aantal juist toe met 10, tot 157. Er waren 9 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Serhii, de vader van tiener Iliya, rouwt om de dood van zijn zoon in een ziekenhuis in het door Russische troepen belegerde Mariopol.(Beeld AP)

Zondag 06-03-2022

Gisteren schreef ik nog dat de leveranties van straaljagers uit de Sovjetperiode door voormalige oostblokstaten aan Oekraïne van de baan is, maar nu blijkt dat de VS en de Poolse regering toch praten over de levering van zeker 28 MiG-29's straaljagers aan Oekraïne. Dat schreef het blad Politico op 3 maart. Lees hier meer. De MiG-29 is nog altijd een geducht jachtvliegtuig. Het toestel is in luchtgevechten extreem wendbaar. Ook kan de piloot raketten richten met een in zijn vliegerhelm geïntegreerd vizier. De piloot hoeft dus alleen naar het doel te kijken om een raket te richten. Voorwaarde van Polen is dat de VS het gat in de vloot aanvult met F-16's. Verschillende functionarissen van Het Witte Huis bevestigen het bericht van Politico. Ik ben er totaal niet gerust op. Piloten van de Oekraïense luchtmacht kunnen met die jetfighters vliegen. Rusland heeft nog altijd geen volledige contrôle over het luchtruim van Oekraïne. Dat land meldde gisteren dat het gelukt is om vijf vliegtuigen, vier helikopters en een drone uit Rusland neer te halen. Ook zou het Oekraïense leger meerdere luchtaanvallen op Russische kolonnes hebben uitgevoerd.

     Wanneer de MiG-29's naar Oekraïne vliegen zal Poetin dat zonder meer als een escalatie beschouwen. Vandaag meldt Rusland overigens dat het de Oekraïense luchtmachtbasis Starokostiantyniv heeft aangevallen en uitgeschakeld. Niet met luchtaanvallen maar met precisiewapens voor de lange afstand. De luchtmachtbasis ligt zo'n 300 kilometer ten westen van de hoofdstad Kiev en er zijn gewoonlijk meer dan honderd jagers en andere toestellen van de luchtmacht van Oekraïne gestationeerd. Later zegt Oekraïne dat Rusland ook weer met een raketaanval het burgervliegveld van de centraal-westelijke stad Vinnytsja heeft vernietigd. Er is daar ook een luchtmachtbasis met het hoofdkwartier van de Oekraïense luchtmacht. Of die ook zijn getroffen is niet duidelijk. Er zijn ook weer hevige gevechten bij de luchtmachtbasis Antonov-Hostomel bij de voorsteden Irpin en Boetsja, ten noordwesten van Kiev.

De oorlog gaat zijn elfde dag in. De Russische aanvallen op steden worden sterk vertraagd door het Oekraïense leger, zegt de Britse militaire inlichtingendienst. 'De omvang en kracht van het Oekraïense verzet blijft Rusland verrassen.' De verdedigers concentreren zich vooral in de steden en op aanvoerlijnen. Het Oekraïense ministerie van Defensie heeft opnieuw melding gedaan van verliezen aan Russische kant sinds het begin van de oorlog. Er zouden nu 88 vliegtuigen en helikopters zijn neergehaald. Net als ruim 300 tanks en ook zouden er al 11.000 Russen zijn omgekomen. Het ministerie claimt eveneens dat er tientallen artilleriesystemen zijn vernietigd. De Russen maken geen verliezen bekend. Rusland zou weer luchtaanvallen hebben uitgevoerd op woonwijken in de steden Charkov en Tsjernihiv. Er zouden verschillende branden zijn uitgebroken, maar over slachtoffers is niets bekend. De Belarussische oppositiewebsite NEXTA toont foto's van niet-ontplofte bommen in de tuinen van inwoners.

     De evacuatie van burgers uit de belegerde stad Mariopol is gisteren niet gelukt. Volgens de Oekraïense leiding van de stad gingen de beschietingen dag en nacht gewoon door. Wel zijn gisteren ongeveer 400 mensen ondanks Russisch vuur geëvacueerd uit Volnovacha en omliggende dorpen, zo'n 65 kilometer ten noorden van Marioepol. De inwoners in Mariopol zitten al vijf dagen zonder stroom. De waterreserves zijn op en door de Russische blokkade wordt de stad niet meer bevoorraad. 'Mensen drinken regenwater, of sneeuw of water uit verwarmingscircuits. Als er niets gebeurt, vandaag of morgen, heeft dat rampzalige gevolgen', zegt Alex Wade van Artsen zonder Grenzen vanuit de stad. Vandaag mislukt een tweede poging tot evacuatie. Het bestand had tot 8 uur vanavond moeten duren (locale tijd). Russen en Oekraïners beschuldigden elkaar van het schenden van de gevechtspauze.

Rusland beschuldigt Oekraïne opnieuw van het maken van een kernwapen. Dat zou het bij de de verovering van de centrale van Tsjernobyl ontdekt hebben. Het zou gaan om een radioactieve bom op basis van plutonium, een zogenoemde vuile bom. Oekraïne ontkent. De Russen toonden geen enkel bewijs. Uiteraard kunnen de beschuldigingen een opmaat zijn voor Poetin om zelf een beperkt kernwapen in te zetten, vooral nu de oorlog steeds zich steeds slechter voor hem ontwikkelt. Nu de Russen er niet in zijn geslaagd in een Blitzkrieg de hoofdstad in te nemen en Zelensky gevangen te nemen, kan de oorlog nog maanden duren. Voor een permanente bezetting van Oekraïne heeft Poetin niet genoeg troepen - er zou minstens een half miljoen manschappen voor nodig zijn - , de aanvoer van verse troepen en voorraden is voor hem zeer lastig en in een algemene troepenmobilisatie heeft zijn volk helemaal geen zin. De protestdemonstraties van burgers laaien dit weekeinde weer op. In zeker 49 Russische steden zijn vandaag bij anti-oorlogprotesten ongeveer 3900 mensen opgepakt. Poetins invasie lijkt op een ramp uit te lopen. En een kat in het nauw...

     Volgens de Oekraïense president Zelensky hebben zich tot nu toe 16.000 buitenlandse strijders gemeld om met zijn leger mee te vechten. Ook zouden Belarussische milities actief zijn in Oekraïne aan de kant van de regering. 'Hierna bevrijden we Minsk'. Sommigen zijn aangesloten bij het ronduit fascistische Azovbataljon; anderen proberen ongewapend gewone burgers te helpen.

     De Israëlische premier Bennett is bezig met een bemiddelingspoging tussen Moskou, Kiev en Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten. SpaceX-eigenaar Elon Musk gaat volgens Zelensky extra ontvangers leveren voor zijn satellietnetwerk Starlink. Daarmee kan breedbandinternet ontvangen worden op plekken waar internet via de kabel niet mogelijk is. Het schijnt niet ongevaarlijk te zijn. Als je een schotel plaatst om het signaal te ontvangen, kunnen de Russen dat detecteren.

     Creditcardmaatschappijen Visa en Mastercard staken hun activiteiten in Rusland. De creditcards werken daar niet meer en kaarten van Russen doen het ook niet in het buitenland. Er is veel kritiek op Shell. Dat bedrijf heeft nadat het zich terugtrok uit Rusland een lading van 100.000 ton van de beste Russische olie gekocht en daarvoor een flinke korting gekregen. Daar maakt Shell flink winst mee, maar Shell zei snel dat het de winst zal besteden aan humanitaire hulp in Oekraïne. Opmerkelijk in ons eigen land: een meerderheid van de inwoners van Groningen stemt ermee de gaskraan te openen om Poetin te dwarsbomen. Alsof de duvel ermee speelt is er vandaag om 14.15 uur een aardbeving in het Groningse dorp Zeerijp. De beving had een kracht van 2,1 op een diepte van drie kilometer.

De Utrechtse geschiedenishoogleraar Beatrice de Graaf had gisteravond een opmerkelijke visie op wat Poetin drijft bij de oorlog. Volgens haar is de Russische president bezig met een heilige strijd, met zijn droom van het heilige Russische rijk als inzet. Ik schreef al zoiets drie dagen geleden, maar zij trekt het veel verder door. ‘Rusland is voor Poetin het Derde Rome. Dan gaan alle alarmbellen af bij historici.' Het Derde Rome dat Poetin volgens haar wil vestigen is een voortzetting van het oude Rome van de keizers en van het tweede Roomse Rijk van Constantinopel. Hm. Ik heb hem dat nooit zo horen uitdrukken (en het zou volslagen idioot zijn), maar ik ben het wel met haar eens 'dat Poetin gedreven wordt door de opvatting van een heilig Russisch rijk, met zichzelf als redder van de natie. (...) Het samenbrengen van alle Russische volken en het herstellen van de Russische glorie. Hij roept steeds dat hij de tsaar in ere wil herstellen.' Dat is al idioot genoeg.

     Eerder schreef de Portugese ex-minister Bruno Maçães over de ambities van Poetin in The New Statesman. De beslissende waterscheiding was voor hem het succesvolle optreden in Syrië. Ook daar bombardeerde hij scholen en ziekenhuizen en bracht onnoembaar veel leed aan de bevolking toe, waarbij hij het bloedige regime van Assad overeind wist te houden, mede door Obama's aarzelingen. 'By succeeding in Ukraine, Putin will have realised his wildest dream, taking Russia from the bottom of the geopolitical pyramid to its pinnacle. (...) A country capable of replacing the ruling authorities in other countries is what we used to call an empire. Putin dreams of a world where nothing of great importance can be decided without asking Moscow for its opinion.'

Covid. De besmettingen dalen vandaag nauwelijks. Tot vanmorgen 10 uur zijn er  66.794 nieuwe coronagevallen gemeld bij het RIVM. Dat zijn er ongeveer 500 minder dan de dag ervoor. Op de verpleegafdelingen van de ziekenhuizen nam het aantal coronapatiënten met 10 toe tot 1211; op de IC's bleef het aantal gelijk (157). Er waren vier coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 07-03-2022

De zon gaat op in een wolkenloze hemel, de zoveelste stralende dag op rij. Dag 12 van de oorlog. Bij ons is er een landelijke actiedag voor Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie verklaart dat er vandaag vanaf 08.00 uur Nederlandse tijd, 10.00 uur Russische tijd, een staakt-het-vuren ingaat bij Kiev, Mariopol, Charkov en Soemy, om de burgers de kans te geven de steden te verlaten. Vannacht waren er beschietingen op veel plaatsen. Overal werden woonwijken geraakt. Oekraïne vreest dat de Russen zich voorbereiden om vandaag Kiev te bestormen. Vannacht waren ze bezig om de voorsteden Irpin en Boetsja in te nemen. Syriërs die bedreven zijn in stedelijke gevechten worden door Rusland geronseld om te vechten in Oekraïne, meldt The Wall Street Journal.  Op Facebook zegt Zelensky dat 'alle daden van Rusland tegen de bevolking van Oekraïne niet vergeten zullen worden. God vergeeft niet. Niet vandaag, niet morgen. Nooit.' Hij is bitter over de westerse landen.

     Ondertusssen sprak de regering van Japan met de Verenigde Staten en Europa over een verbod op de import van Russische olie. Ruim 1,7 miljoen Oekraïners zijn in tien dagen tijd het land ontvlucht. 'Dit is de snelst groeiende vluchtelingencrisis in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog', aldus Filippo Grandi, Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de VN.

We hebben vanochtend Vajèn op bezoek; ze heeft vrijaf want haar lerares is ziek. Met Anna gaat ze naar de maandagochtend markt. Ze brengen verse kabeljauwhaas, aardbeien en lentetakken mee. Om 12 uur loeit het luchtalarm. Ons volk was extra gewaarschuwd dat het om de maandelijkse oefening ging. Vanavond gaan we op kraamvisite bij Nikita & Denzel.

Vandaag is in de stad Brest, Belarus, de derde ronde van besprekingen tussen Rusland en Oekraïne. De Russen eisen dat het land onmiddellijk op de knieën gaat, terstond alle gevechten staakt, neutraliteit opneemt in zijn grondwet, de Krim erkent als Russisch grondgebied en de separatistische republieken Donetsk en Loegansk erkent als onafhankelijke staten. Als dat gebeurt, zal Moskou 'de speciale operatie' in Oekraïne direct stopzetten. 'Dat is alles', zegt de woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov. Oekraïne moet ook in de grondwet opnemen dat het van geen enkel blok lid wordt. Over 'denazificatie' lees ik niks. Bindt Poetin een beetje in?

     De invasietroepen boeken vandaag nauwelijks voortgang. Wel wordt er gevochten om het bezit van het vliegveld van Mykolajiv. Russische tanks vallen de luchthaven aan. Joeri Prilipko, de burgemeester van de Oekraïense plaats Hostomel, werd door de Russen doodgeschoten toen hij met leden van het stadsbestuur voedsel en medicijnen aan het uitdelen was. Er zijn nu eindelijk diverse corridors waarlangs burgers de belegerde steden kunnen verlaten (zie hierboven), maar de meeste van de veilige vluchtroutes leiden naar Rusland of Belarus. De Franse president Macron noemt dat 'moreel cynisme'. Onze buitenlandminister Wopke Hoekstra trekt de aandacht. Hij zegt dat Nederland open staat voor een NAVO-lidmaatschap van Finland. Onlangs bleek uit onderzoek dat de meerderheid van de Finnen daar voor is. Zijn Finse collega Haavisto vindt het nog te vroeg.

De waarde van de roebel daalt vandaag verder. Sinds de jaarwisseling werd de munt 48 procent minder waard.De AEX zakt vandaag tevens en de prijzen van olie en gas bewegen wild op en neer. De Volkskrant onderzoekt of we snel van het gas afkunnen. Deze zachte winter is er nog geen probleem en in de zomer ook niet, maar de volgende winter wel. Het Bescherm- en herstelplan gas treedt in werking als Nederland moet ‘afschakelen’ bij grote schaarste. Daarna volgt het afsluiten van bepaalde industrieën, al is niet nader gespecificeerd welke. De Groningse gaskraan open zetten kan ons maar beperkt helpen. Wat wel? In Europa zullen kolencentrales weer volop gaan draaien, net als in de huidige winter. Dat is helaas erg slecht voor het klimaat. Ook het langer openhouden van de Duitse en Belgische kerncentrales ligt op tafel en zal men proberen zoveel mogelijk LNG te verwerven. Al met al blijft het minstens tot 2025 zeer onzeker hoeveel LNG er daadwerkelijk voor Europa te halen valt. De markt is pas weer wat ruimer als over drie jaar een aantal LNG-fabrieken opent, concludeert de krant.

Covid. De besmettingen dalen wat. Tot vanmorgen 10 uur werden bij het RIVM 64.107 nieuwe coronagevallen gemeld. Dat zijn er 2.687 minder dan de dag ervoor. Er liggen 1.325 patiënten met corona op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizien, 114 meer dan gisteren, en 161 op de IC's, vier meer dan gisteren. Er waren 5 coronadoden. In Nederland zijn in totaal meer dan 21.500 mensen aan Covid overleden. In werkelijkheid is het een veelvoud. Na bijna 2,5 jaar pandemie is het aantal officieel geregistreerde coronadoden de zes miljoen gepasseerd. Dat blijkt uit de coronacijfers van de Johns Hopkins Universiteit. In Oost-Europa stijgen de besmettingen snel. De vaccinatiegraad is er nog altijd laag en met de enorme vluchtelingenstroom uit Oekraïne wordt ook het virus verder verspreid. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 08-03-2022

De dertiende oorlogsnacht in Oekraïne lijkt rustiger. Alleen vanuit de stad Soemy komen berichten over luchtaanvallen, waarbij tientallen doden vielen. Ook waren er luchtaanvallen in de plaatsen Tsjernihiv en Zjytomyr. Oekraïne zegt dat het bij gevechten in Charkov, in het noordoosten van het land, een hoge Russische generaal heeft gedood. 'Kennelijk zijn de problemen zo groot, dat zo'n hoge generaal naar de frontlinie moet gaan om daar de boel te gaan regelen', zegt een deskundge. In de 21e eeuw is dit vrij uniek'. Het zou gaan om generaal-majoor Vitali Gerasimov, stafchef en plaatsvervangend commandant van het 41ste gecombineerde leger van het Centrale Militaire District, een houwdegen die eerder betrokken was bij de vernietigende Tweede Tsjetsjeense Oorlog (1999-2009) en de Russische militaire operatie in Syrië. Ook kreeg hij een hoge onderscheiding voor zijn rol bij de annexatie van De Krim (2014). 

     Weer komt er een poging voor vlucht-corridors voor burgers. Het zou gaan om mensen uit Kiev, Tsjernihiv, Charkov en Mariopol. Opnieuw leiden vier van die corridors naar Rusland en Belarus. Die mensen willen natuurlijk niet in de armen van hun agressoren vluchten. Volgens de VN vluchtten tot en met gisteren 1,7 miljoen mensen uit Oekraïne, vandaag zijn het er 2 miljoen. Meer dan 1,2 miljoen vluchtten naar Polen. De BBC meldt dat een groep van bijna 300 Oekraïners werd weggestuurd toen ze in het Franse Calais op een veerboot naar het Verenigd Koninkrijk wilden oversteken. De 25 veiligheidsregio's in Nederland kunnen op dit moment 50.000 Oekraïense vluchtelingen opvangen en zoeken naar meer.

In het Turkse Antalya is er overmorgen een ontmoeting tussen de ministers van buitenlandse zaken van Rusland en Oekraïne. De BBC meldt ook dat de Franse President Macron en de Duitse Bondskanselier Scholz vandaag zullen overleggen met de Chinese president Xi Jinping. Maar Wang Ji, de Chinese minister van buitenlandse zaken, gaat vandaag nadrukkelijk achter Rusland staan en legt de schuld voor het conflict in Oekraïne bij de Verenigde Staten. Dat is niet mis! 'China’s steun voor Rusland dreigt een geopolitieke aardverschuiving op gang te brengen, waarin twee ideologische machtsblokken tegenover elkaar komen te staan', schrijft De Volkskrant. We tuimelen pardoes in een nieuwe wereldorde met een nieuwe Koude Oorlog, waarin westerse democratieën tegenover een autocratisch blok in het oosten van Eurazië staan. Beide partijen zullen zich tot de tanden gaan wapenen. Het is een erg gevaarlijke ontwikkeling van wereldwijde betekenis. Voor ons ligt mogelijk een decennialange strijd om invloedsferen en hegemonie, waarin de oorlog om Oekraïne slechts een eerste conflict is. Daarmee staan president Zelensky en zijn volk opeens ook voor onze vrijheid in de bres. Het is van groot belang wie daarin de overhand krijgt. Vrijheid, democratie en mensenrechten staan op het spel. Een tweede gewapend conflict ligt klaar in de coulissen: Taiwan.

     Waar moet je op hopen? De steun onder de Russische bevolking daalt, volgens een internetpeiling onder 700 respondenten van Navalny's Anti-Corruption Foundation. 53 procent van de inwoners van de Russische hoofdstad ziet Rusland als de agressor, tegenover 28 procent die Rusland ziet als de bevrijder van Oekraïne. Hoe betrouwbaar is dat?

     Op verzoek van de NAVO gaat Nederland samen met Duitsland de plaatsing van Patriot-raketten in Slowakije voorbereiden. Er gaan ongeveer 150 Nederlandse militairen mee.

De tendens naar een wereld met twee concurrerende machtsblokken brengt ook een economische ontvlechting teweeg. Rusland dreigt bij monde van vice-premier en energieminister Alexander Novak de toevoer van gas via Nord Streaam 1 naar Europa te zullen blokkeren als het Westen een olieboycot instelt. De VS willen graag zelf een olieblokkade  uitroepen, maar Duitsland en Nederland houden het tegen. Er zijn berichten dat de Amerikaanse president Joe Biden daarom vandaag nog een importverbod op Russische olie zal aankondigen. De olieprijs schiet meteen verder omhoog. De Europese Unie komt morgen met gewijzigde voorstellen voor een snellere energietransitie. Daarin wordt onder meer de bouw van grote windparken op zee naar voren gehaald. De afhankelijkheid van Russisch gas moet snel afnemen door de bouw van nieuwe LNG-stations en nieuwe leveringscontracten met landen als Egypte, Qatar en de Verenigde Staten.

Update: vandaag al komt Brussel met een plan om de import van gas uit Rusland meteen volgend jaar al met tweederde te verminderen.

Giro555 haalde gisteren ruim 106 miljoen euro op met de landelijke actiedag Samen in actie voor Oekraïne. De Wereldbank keurde gisteren een pakket van leningen en schenkingen goed ter waarde van 723 miljoen dollar (666 miljoen euro) aan Oekraïne. Het Nederlandse kabinet is bezig om een crisisorganisatie op te tuigen onder leiding van minister Yesilgöz, om de opvang van de stroom vluchtelingen uit Oekraïne in goede banen te leiden.

Door de oorlog in Oekraïne krijgt de klimaatcrisis weinig aandacht. In Australië is dat anders. Het is er hoogzomer en al ruim een week kampen grote delen van het continent met extreem weer en grootschalige overstromingen. Tienduizenden mensen uit voorsteden van Sydney moeten  daarvoor hun huis uit. Het dodental liep op tot 18. Premier Morrison sprak van de ergste watersnood ooit. In de staat New South Wales zijn zo'n 60.000 mensen gewaarschuwd voor nieuwe overstromingen. 800 van hen verblijven in noodaccomodaties.

Covid. Tot vanmorgen 10 uur werden bij het RIVM 66.257 nieuwe coronagevallen gemeld. Dat zijn er 2.150 meer dan de dag ervoor. De cijfers van ziekenhuizen en IC's zijn er nog niet. Er waren 12 coronadoden. Onderzoek van de Universiteit van Oxford laat zien dat het brein van mensen na een coronabesmetting iets is gekrompen, met vooral beschadigingen in hersengebieden die verbonden zijn met het reukcentrum. De snelheid van de verwerking en sommige uitvoerende functies van het brein, oftewel iemands vermogen om een complexe taak uit te voeren, zijn verminderd. (Geen grappen over nog dommer geworden wappies). Naar het begin van dit kwartaal

Bulletin van 9 maart 2022 van het Britse mininsterie van defensie.

Woensdag 09-03-2022

De belangrijkste ontwikkelingen in en rond de oorlog in Oekraïne:

1. De Russische invasie vordert nauwelijks. Daarom gooien de Russen het nu op het belegeren en zwaar bombarderen van de grote steden. Hun beproefde Grosny/Aleppo-scenario: de tegenstander en de burgers wurgen door grootscheepse vernieling, uithongering en dood.

2. Zorgen over de rampkerncentrale van Tsjernobyl. De centrale zit door de gevechten zonder stroom en draait nu op dieselgeneratoren, die het complex maximaal 48 uur van stroom kunnen voorzien. Als die generatoren ook uitvallen, vallen de koelsystemen uit en dreigen er stralingslekken en op wat langer termijn een meltdown. Oekraïne vraagt om een gevechtspauze teneinde de stroomtoevoer te kunnen herstellen en het personeel af te lossen. De 210 personeelsleden werken al twee weken onafgebroken door en zijn afgesneden van de buitenwereld. Het IAEA ontvangt geen data meer van de contrôlesystemen. Dat geldt ook voor de centrale van Zaporizje, maar later vandaag blijkt het stralingsniveau normaal te zijn.

3. De Polen-deal om 28 verouderde MiG-29 straaljagers via de Amerikaanse basis Ramstein aan Oekraïne te leveren, werd door de VS afgeblazen. Te riskant. 'Niet houdbaar', zei het Pentagon. Dat is verstandig, volgens mij.

4. President Biden heeft een ban ingesteld op de leveranties van Russische olie, gas en kolen aan zijn land. 'We zullen niet meedoen aan het subsidiëren van Poetins oorlog.' Maar de VS importeren weinig Russische energiedragers. Het VK wil de import van gas en olie eind dit jaar afbouwen en de EU wil dan een reductie van tweederde realiseren. 'De pijnlijke realiteit is dat we afhankelijk zijn van gas en olie uit Rusland. Dat afbouwen kost tijd', zei PM Rutte gisteren in Londen. Bijna honderd Europarlementariërs vragen vandaag in een brief de 27 regeringsleiders van de EU toch een volledige boycot in te voeren van Russisch gas, olie en kolen. Morgen en overmorgen is er een top van de regeringsleiders in Versailles. De parlementariërs schrijven dat Europa dagelijks 600 miljoen euro betaalt voor fossiele brandstoffen uit Rusland en rekenen voor dat Poetin van dit geld bijvoorbeeld elke dag zo'n 400 T-72-tanks zou kunnen kopen.

5. De snel stijgende energieprijzen zijn 'een dreun voor de lage inkomens', zegt het CPB. De koopkracht daalt dit jaar volgens het CPB in het slechtste scenario met 3,4 procent. Teveel om volledig te compenseren, als men tenminste de gereserveerde bedragen voor onderwijs, defensie en de klimaat- en stikstofcrises niet wil herbestemmen. Een onverkwikkelijk politiek conflict dreigt.

6. De komst van grote aantallen Oekrainse vluchtelingen vergroot de asielcrisis in Europa. De opvang van asielzoekers komt nog verder in de knel. De noodopvang verliest zijn tijdelijk karakter, de wachttijden bij de behandeling van asielverzoeken lopen weer op en de mentale en fysieke conditie van bewoners verslechtert.

De Amerikaanse spionagediensten verwachten dat de Oekraïne-oorlog de komende weken ‘smerig’ wordt. Ik dacht dat hij dat al was. De Russische president Vladimir Poetin is volgens hen ‘boos’ en zal de oorlog waarschijnlijk flink opvoeren. Ook rukt volgens de VS een nieuw Russisch konvooi op naar de hoofdstad Kyiv. Ze denken dat de Russische president nu 'boos en gefrustreerd is'. 'Hij zal proberen om het Oekraïense leger zo hard te treffen dat het niet meer kan vechten, zonder rekening te houden met burgerslachtoffers.' De diensten hadden het begin van de oorlog ook goed voorspeld; nu denken ze dat Poetin zich lelijk verkeken heeft op de oorlog. Een CIA-topman zei dat de Russische president er heilig van overtuigd was dat het Oekraïense leger zwak was en dat de Russen een snelle en beslissende overwinning zouden boeken, met weinig verliezen. ‘Wat nu onduidelijk is, is of Rusland een plan wil uitvoeren om geheel Oekraïne of het grootste deel in te nemen. Dat zou meer middelen vergen, zelfs nu het Russische leger is begonnen met het versoepelen van de regels op het strijdtoneel om hun militaire doelstellingen te bereiken.’  Hoe lang kan Rusland het volhouden? De oorlog en de sancties kosten Rusland gigantisch veel meer geld en mensenlevens dan het Kremlin dacht. En Poetin zelf? Hoe langer de oorlog duurt, hoe meer het binnenlands verzet zal groeien en zijn eigen positie gaat wankelen. Ieders angst is natuurlijk dat hij de strijd snel en goedkoop zal willen beslissen met één definitieve klap: de inzet van een tactisch kernwapen, zoals de atoombommen op Hisroshima en Nagasaki een eind maakte aan WO II. Ik vermoed dat hij speculeert dat de NAVO dan niet nucleair zal durven terugslaan.

In 2021, het tweede jaar van de coronapandemie, werd wereldwijd meer CO2 uitgestoten dan ooit, blijkt uit onderzoek van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). De stijging afgelopen jaar lag op 6 procent en was nog groter dan het IEA in het voorjaar van 2021 voorspelde. De hoop dat de coronapandemie zou bijdragen aan de ombuiging van het beleid en een wereldwijde reductie van de uitstoot van broekasgassen, is vervlogen. De stijging lag overigens vooral bij de opkomende economieën van China en India. Vooral het kolengebruik nam vorig jaar toe. Het stoken ervan was goed voor 40 procent van de toename in emissies. Wel werd er ook meer kernenergie en zelfs een record aan duurzame energie opgewekt. Misschien dat de ongeremd stijgende energieprijzen in de nabije toekomst bereiken wat de pandemie niet vermocht.

Covid. Het RIVM registreerde tot 10 uur vandaag 74.325 nieuwe coronagevallen. Dat zijn er 8.068 meer dan de dag ervoor, toen 66.257 nieuwe besmettingen werden vastgesteld. De nieuwe gevallen zijn het talrijkst in het carnavaleske zuiden van ons land. Ziekenhuizen en IC's stijgen door. Op de verpleegafdelingen bezetten 1.460 coronapatiënten een bed, 31 meer dan een etmaal geleden. Op de IC's liggen nu 170 patiënten met corona. Er waren 11 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Kinderziekenhuis annex kraamkliniek in Mariopol na het bombardement (beeld: AP/NOS)

Donderdag 10-03-2022

Vol ongeloof en verbijstering zien we gisteravond de beelden van het kinderziekenhuis annex kraamkliniek in Mariopol, dat door een luchtaanval compleet werd verwoest. De regionale gouverneur sprak van zeventien gewonden, onder wie vrouwen die aan het bevallen waren. Later maakte het gemeentebestuur bekend dat er drie doden vielen, waaronder een kind. Er zouden nog slachtoffers onder het puin liggen. Volgens de WHO zijn er in twee weken strijd achttien medische voorzieningen geraakt, onder andere gisteren nog twee bij Kiev. Daarbij zijn, aldus de WHO, zeker tien personen omgekomen. Het bombarderen van ziekenhuizen en het aanrichten van slachtingen onder de burgerbevolkking was onderdeel van het Aleppo-scenario van de Russen in Syrië. Een sarcastische Zelenksy spreekt vannacht van 'denazificatie van een kinderziekenhuis' en van genocide. De Russen noemen het bericht 'nepnieuws'; het ziekenhuis zou 'door radicalen tot militair object zijn gemaakt'. Assad en Poetin zitten nog steeds in het zadel; wat is dit voor wereld waarin leiders wegkomen met oorlogsmisdaden?

     Zeker 1170 inwoners van Mariopol zijn gedood sinds het begin van de invasie twee weken geleden, zegt de locoburgemeester van de stad. De beschietingen gaan deze dag door. Vandaag openen er in Mariopol en Izjoem, in het oosten van Oekraïne, zes vluchtroutes voor burgers. Zelensky meldde dat er gisteren zo'n 35.000 Oekraïners via de corridors zijn gevlucht. Het ging om evacuaties vanuit Soemy, Energodar en steden in de buurt van Kiev. Opnieuw wordt vandaag om Mariopol zwaar gevochten. Daardoor moet een hulpkonvooi terugkeren. Er zijn bombardementen op huizen, een universiteit en een theater. Volgens de burgemeester vielen er sinds de invasie zo’n 1207 doden in de stad. Ze worden begraven in massagraven. Hier een tijdlijn.

Het topoverleg in Antalya, Turkije, tussen Poetin-knecht Lavrov en de Oekraïens minister van buitenlandse zaken leidt vanochtend tot niets. Lavrov geeft de schuld van de oorlog aan het westen: 'Rusland wil een vriendelijk, gedemilitariseerd Oekraïne dat Rusland en de Russische cultuur niet bedreigt.’ Hij zei ook dat Rusland zal proberen om nooit meer afhankelijk te zijn van het Westen en hij zou zelfs gezegd hebben 'dat Rusland Oekraïne niet heeft aangevallen en niet van plan is om andere landen aan te vallen'. Dat roept de vraag op wie er dan wel op 24 februari Oekraïne binnenviel.

     Er zijn diverse overleggen met Poetin gaande, onder meer van de Finse premier en van de omstreden Duitse ex-bondskanselier en Poetin-vriend Schröder. De huidige bondskanselier Scholz en Macron opereren al enige dagen als duo. Vandaag eisen ze in een videogesprek met Poetin een onmiddellijk staakt-het-vuren. Het Russische ministerie van Energie zegt dat Belarussische specialisten de elektriciteitsvoorziening van de kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne hebben hersteld.

Kiev raakt meer en meer ingesloten. Op de wegen rond de stad en in de voorsteden wordt hevig gevochten, onder andere rond de snelweg naar het westelijker gelegen Zjytomyr en in Makariv, dat aan die weg ligt. Het Oekraïense leger zegt eerder vandaag bij Brovary ten oosten van de hoofdstad een bataljon Russische tanks te hebben verslagen. De verdedigers bereiden zich voor op een stadsguerilla. Het soort oorlog dat iedere invasiemacht vreest. Klitsjko, de burgemeester van de stad zegt dat zo'n 2 miljoen mensen de hoofdstad zijn ontvlucht. Dat is ongeveer de helft van het inwonertal. Hij zegt dat de stad nu veranderd is in een fort. 'Elke straat, elk gebouw, elke controlepost is versterkt', zegt hij. 

We hebben al ruim een week dagen vol zon. Vandaag is het de eerste keer dat het dit jaar (in de De Bilt) meer dan 15 graden is. Een vroege lente. In Overijssel werd gisteren het eerste kievitsei gevonden in het Twentse Hengevelde. Ook aan de vroege kant, maar niet exceptioneel, het werd bijvoorbeeld in 2019 al in februari gevonden. Wel was het voor het eerst in honderd jaar buitengewoon zonnig in deze eerste week van maart. Het gemiddelde van de laatste 30 jaar is voor de eerste tien dagen van maart zo'n 39 uur zon; nu hadden we er liefst 72,5.

     We gaan sporten en onderweg naar de sportschool geeft het autootje een storing aan op het dashboard. Meteen naar de garage, waar ze het systeem uitlezen. De ontsteking blijkt het probleem, we moeten nieuwe bougies en een bobine. Dat kan morgen. Gisteren kregen we uitnodiging in de bus voor de 2e boosterinjectie tegen corona. Via het online-afsprakenmaken kunnen we zaterdagmiddag al terecht op Gorcum Oost. Overigens gaat onze gemeente een paar honderd vluchtelingen uit Oekraïne opvangen in sporthal De Hoefslag, waar je je destijds kon laten vaccineren.

Covid. In ruim twee maanden tijd zijn in Nederland evenveel personen besmet geraakt met Covid-19 als in 2020 en 2021 bij elkaar. Dat zei de hoofdonderzoeker/arts-microbioloog Hans Zaaijer van bloedbank Sanquin gisteravond in het NTR-tv-programma Atlas. Antistoffen blijven vooral langer in het lichaam aanwezig als een persoon zowel besmet is geraakt als een vaccinatie heeft gekregen. Overigens lijkt er eindelijk een griepepidemie in zicht. Ook een gevolg van de versoepelingen en de carnaval?

     Tot 10 uur vanochtend registreerde het RIVM 74.558 nieuwe coronagevallen, iets meer dan gisteren. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen liggen 1.498 coronapatiënten, 38 meer dan een etmaal geleden, en op de IC's 160, tien minder dan gisteren. Er zijn onverwacht veel coronadoden: 41. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 11-03-2022

Russische troepen rukken steeds wat verder op richting Kiev. Delen van het 60 kilometer lange konvooi splitsten zich op en staan nu in een straal rond 30 kilometer rondom het westen en noorden van Kiev, blijkt ook uit nieuwe satellietbeelden. De stad is nu binnen artilleriebereik. Er werden aanvallen uitgevoerd op twee militaire vliegvelden in West-Oekraïne. De luchthavens in Loetsk en Ivano-Frankivsk zijn 'buiten werking gesteld', aldus het Russische ministerie van Defensie. De centraal gelegen stad Dnipro lag voor het eerst onder vuur. Er zijn grote verwoestingen aangericht, waaronder een schoenenfabriek, een flat en een crèche. Het Russische ministerie van Defensie meldt dat het plaatsje Volnovacha werd ingenomen. Dat ligt 60 kilometer ten noorden van Mariopol. Door de inname heeft Rusland nu volledige contrôle over de toegang tot Mariopol vanuit het noorden. Er zijn nu 2,5 miljoen mensen uit Oekraïne gevlucht. Zelensky zegt vandaag in een televisietoespraak dat er 'een strategisch keerpunt bereikt is'. Waar hij op doelt is niet duidelijk.

     Moskou beschuldigt Oekraïne van chemische en biologische oorlogsvoering, ondersteund door de VS. Rusland leverde nog geen enkel bewijs voor de beschuldiging, en de VS doet de bewering af als 'lachwekkend'. De VN-Veiligheidsraad komt later bijeen om de claim te bespreken. De VN zeggen ‘geloofwaardige rapporten’ in handen te hebben over het gebruik van de verboden clustermunitie door de Russische troepen in Oekraïne. De regeringsleiders van de EU-lidstaten hebben gisteren de aanvraag van Oekraïne om lid te worden, doorgestuurd naar de Europese Commissie. Het is een gebaar, het toelatingsproces kost immers vele jaren. Er bestaat geen versnelde procedure. Wel wil de EU een vierde pakket sancties aan Rusland opleggen en nog eens 500 miljoen euro beschikbaar stellen voor de levering van wapens en uitrusting aan het Oekraïense leger. De VS zullen later vandaag ook met zwaardere sancties tegen Rusland komen.

     Er komen steeds vreemder berichten in omloop, vooral op Facebook. Zo lanceert de inlichtingendienst van het Oekraïense ministerie van Defensie een bericht dat de Russische president Poetin het bevel zou hebben gegeven om een ramp in de kerncentrale van Tsjernobyl voor te bereiden en te beweren dat Oekraïne daarvoor verantwoordelijk is. De Oekraïense luchtmacht meldt dat Russische vliegtuigen vanuit het Oekraïense luchtruim op het dorp Kopani in Belarus hebben geschoten, alsof de Oekraïeners dat deden. Dat zou met de bedoeling zijn om Belarus in de oorlog te betrekken. Je weet niet wat je ervan moet denken.

Het is opnieuw een zonnige dag, met in de middag toenemende sluierbewolking. Het autootje wordt vandaag gerepareerd. Op het stadhuis regel ik de verlenging van mijn rijbewijs met vijf jaar. Volgende week kan ik het afhalen. 's Middags is er bij ons thuis een vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute. We gaan ons 10-jarig jubileum op 10 juni vieren.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanochtend 69.215 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog 74.558. Voor de zesde dag op rij stijgen de ziekenhuiscijfers licht. Op de verpleegafdelingen steeg het aantal patiënten met 5 naar 1.503; de IC's bleven met 160 patiënten gelijk. Er waren 17 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Laatste update van het Britse ministerie van defensie.

Zaterdag 12-03-2022

Het Russische leger blijft steeds verder oprukken naar Kiev, bleek vannacht uit nieuwe satellietbeelden van het Amerikaanse ruimtetechnologiebedrijf Maxar. De CNN-correspondent ziet 'overal in de stad' Oekraïense militairen. 'Ze hebben verdedigingsposities langs alle hoofdwegen die naar de stad leiden. En ze hebben tankvallen geplaatst', zegt ze. 'Zelfs als de Russische troepen in staat zijn om de stad te omsingelen, zal het nog steeds een heftige strijd worden om tot het centrum door te dringen.' Er werd een derde Russische generaal gedood, schrijft het Oekraïense persbureau Interfax op basis van een adviseur van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Andrej Kolesnikov was commandant van het 29e leger van het Oostelijke Militaire District. In het zuiden is de stad Mykolajiv vrijwel geheel omsingeld. Het stadsbestuur van Mariopol meldt dat in de stad nu zeker 1582 doden zijn gevallen. Gisteren werd melding gemaakt van 1207 doden. De Russen beschieten een moskee, waarin 80 mensen schuilden. Wonder boven wonder vallen er geen slachtoffers. Wederom lukte het niet om mensen te evacueren uit de belegerde stad. Zelensky beschuldigt Rusland ervan de evacuaties tegen te houden. 'Russische militairen hebben onze hulp in de stad geweigerd en blijven onze mensen pijnigen.' Vanaf 8 uur vandaag zullen enkele konvooien mensen uit de oostelijke plaatsen Soemy, Trostjanets, Lebedyn, Konotop, Krasnopilja en Velika Pisarivka ophalen en naar de stad Poltava brengen. De vrouw op de foto van eergisteren, die hoogzwanger en bloedend uit het gebombardeerde kinderziekenhuis in Mariopol werd gehaald, is inmiddels veilig bevallen van een dochter.

     Volgens de Europese Commissie kan de EU pas in 2027 zonder Russisch gas: door elders gas te kopen, massaal te investeren in thuis geproduceerde duurzame energie en energiebesparing. Een krachtig ‘nee’ tegen Russische energie nu – zoals de Amerikanen en Britten tegen Russische olie zeggen –stuitte echter op grote bezwaren van landen als Duitsland, Oostenrijk en Bulgarije die niet zonder Russische import kunnen. Duitsland wil aan het eind van dit jaar af zijn van de import van de Russische aardolie en steenkolen. Dat zei de Duitse minister van Economische Zaken en Klimaat Robert Habeck tegen de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Zonder Russisch gas kunnen de Duitsers in jaren niet.

Wat beoogt Poetin?, vraagt Arnout Brouwers zich in De Volkskrant af. 'Bronnen rond Poetin schetsen een geïsoleerde en ontoegankelijk geworden president die "het diepe geloof koestert dat Oekraïne weer onder Russische dominantie moet worden gebracht". De Russische journalist Mikhail Zygar beschrijft (in The New York Times) hoe Poetin de afgelopen twee jaar "compleet zijn belangstelling voor het heden heeft verloren: de economie, sociale kwesties, het coronavirus – al deze zaken ergeren hem.’" Het Westen doet alles om niet in oorlog te raken, zegt Brouwers, terwijl Poetin al jaren in conflict is met het Westen. Dat laat zich nucleair intimideren. 'Poetin heeft zich vergist in het type oorlog dat hij voert, wat hem duur kan komen te staan op het slagveld, maar hij is gebrand op succes door bloedige escalatie. Oekraïne wacht een inktzwarte derde oorlogsweek, maar kan niet opgeven. En het Westen? Dat reageert met een mengeling van actie en inactie, en hoopt een grotere oorlog te voorkomen. Daarom kijkt het toe hoe de Europese ordening definitief wordt verscheurd, bewaakt zijn enige rode lijn (Navo-grondgebied) en hoopt er verder het beste van.'

Wordt de oorlog van Poetin gevaarlijker? Natuurlijk is dat zo en evenzo natuurlijk is dat de Russen het gevaar benadrukken. De EU moet ze vooral hun weerzinwekkende gang laten gaan. APNews bericht vandaag dat een hoge Russische diplomaat de Verenigde Staten waarschuwde dat Rusland wapentransporten vanuit het Westen richting Oekraïne kan gaan aanvallen. Onderminister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov zegt in een televisietoespraak dat Moskou aan Washington heeft laten laten weten dat ‘het pompen van wapens’ in Oekraïne door diverse landen in het Westen niet alleen een gevaarlijke stap is, maar dat het ‘een actie is die deze konvooien tot een legitiem doelwit maakt’. De komende leveranties van wapens voor een half miljoen euro door de EU aan Oekraïne noemde hij 'een gevaarlijke zet'.

     Na een nieuw telefoongesprek van een uur met Poetin roepen Scholz en Macron de Russische president op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren in Oekraïne. Helaas, Poetin lijkt niet van zins te zijn om de invasie in Oekraïne te beëindigen, zegt het Franse presidentiële kantoor na het telefoongesprek. En van matiging lijkt geen sprake. Op de Russische televisie dreigt Poetin vandaag om de bezittingen van westerse bedrijven die zich uit het land terugtrekken, te nationaliseren.

Mooi lenteweer ondanks meer bewolking. Op de Grote Markt staan standjes van de locale politieke partijen. Mensen in jacks met partijkleuren flyeren en voeren gesprekjes met voorbijgangers. Ik ontwijk ze. De Gorcumse gemeentepolitiek is een leeuwenkuil van afgunst, achterklap, kortzichtigheid en elkaar dwarszitten. Groen Links kon dit jaar geen mensen vinden voor op de lijst. Daarom zal ik volgende week op Ilhan Tekir stemmen, de voorman van D66 en een goed, actief raadslid. 's Middags krijgen we onze tweede boosterinjectie tegen corona in de vaccinatiestraat aan de Einsteinstraat. Daarna gaat Anna met Tessa en Lina Mae naar de kinderboerderij in het GvA-park aan de Banneweg.

Covid. De virusinfecties lijken te dalen. Bij het RIVM waren tot 10 uur vanmorgen 60.083 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog ruim 69.000 en donderdag circa 74.000. De carnavalspiek is misschien voorbij. In het beeld van de minder ziekmakende omikronvariant past dat de patiëntenaantallen in de ziekenhuizen nog stijgen (tot 1648) en die op de IC's dalen (tot 154). Er waren 11 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Foto van het in brand geschoten IPSC van een locale fotograaf (bron: The New York Times)

Zondag 13-03-2022

Vannacht overal in Oekraïne luchtalarm, ook in het westen in Lviv. Op 18 kilometer van de Poolse grens werd het militair trainingsveld IPSC gebombardeerd. Daarbij zouden volgens verschillende berichten 9 tot 35 doden zijn gevallen en bijna 60 gewonden. Het IPSC is het International Peacekeeping and Security Center bij Yavoriv, waar vaak buitenlandse instructeurs werken en waar tevens wapens uit het buitenland worden afgeleverd. Onder de gewonden zouden ook Nederlandse vrijwilligers zijn.

     De Oekraïense president Zelensky meldt in een videoboodschap dat bijna 125.000 Oekraïense burgers geëvacueerd zijn via humanitaire corridors. In Rusland pakt de politie honderden betogers tegen de oorlog op in 23 steden. Gisteravond werd in de stad Nizjni Novgorod een betoger aangehouden die een blanco bord vasthield. Het Russische leger gebruikte vandaag verboden fosformunitie, stelt de mensenrechtenombudsvrouw van Oekraïne. De veronderstelde oorlogsmisdaad zou gepleegd zijn in de stad Popasnya, in de regio Loegansk.

     Een sprankje hoop? De Oekraïense onderhandelaar Mykhailo Podolyak houdt het voor mogelijk dat binnen enkele dagen 'positieve resultaten' geboekt worden in de gesprekken met Moskou, melden internationale persbureaus vanmiddag.

De oorlog heeft ook gevolgen voor de samenwerking rond het ISS in de ruimte. Binnenkort moet de baan van het ruimtestation worden aangepast. Dat gebeurt door het laten ontbranden van de motoren van het Russische bevoorradingsschip Progress. Als de Russen besluiten de motoren niet te laten vuren, dan zal het station langzaam terugzakken naar de aarde. Als Rusland het wil, kan het het zo timen dat de resterende brokstukken – het ISS is te groot om compleet in de aardatmosfeer te verbranden – terechtkomen op Europa of de Verenigde Staten. Daarmee dreigde Dimitri Rogozin, het hoofd van het ruimtevaartagentschap Roskosmos (tegenhanger van NASA en ESA) onlangs op Twitter (tweet verwijderd). Andere ruimtemissies worden stopgezet. Zo vertrekt de Europese Marsmissie ExoMars, die door een Russische raket zou worden gelanceerd, niet langer dit jaar. Daarnaast moet een aantal lanceringen van de Europese GPS-satelliet Galileo worden uitgesteld, zijn wetenschappelijke experimenten met Duitsland aan boord van het ISS afgezegd en kan de ‘Nederlandse’ European Robotic Arm, een project dat er – door talloze vertragingen aan (vooral) Russische zijde – 35 jaar over deed om gelanceerd te worden, voorlopig niet in gebruik worden genomen, omdat deze op de Russische zijde van het station zit. Kennelijk is er een grens op het station. Op de lange termijn zullen vooral SpaceX en andere commerciële partijen de rol van de Russen overnemen en van de oorlog profiteren.

Volgens een artikel van 5 maart jl. van Hu Wei, een hoge Chinese politieke analist, vertaald door de US-China Perception Monitor, brengt de Russische invasie van Oekraïne grote tweespalt teweeg in China. Hij zegt - net als vele andere waarnemers - dat Poetins Blitzkrieg mislukte en dat een nucleaire oorlog eveneens niet door hem gewonnen kan worden. Een langdurige oorlog kan Rusland zich volgens Hu financieel niet veroorloven en zelfs als Poetin Kiev zou veroveren en er voor veel geld een marionnettenregering zou neerzetten, is de oorlog nog niet gewonnen. Dan wordt het een jarenlange guerillaoorlog. Zijn beste optie zou zijn om met onderhandelingen vergaande concessies te verkrijgen, maar 'what is not attainable on the battlefield is also difficult to obtain at the negotiating table'. Wu noemt de invasie een 'irreversible mistake'. Muiterij onder de Russische bevolking kan Moskou ernstig doen wankelen. Ik moet erbij aantekenen dat tot dusver geen enkel lid van het Russische establishment de president in de steek liet: geen minister, geen gouverneur, parlementariër, burgemeester, bankier of generaal. In de huidige patstelling zou Poetin toch voor escalatie kunnen kiezen, waardoor de NAVO onvermijdelijk betrokken raakt. Een verliesscenario voor de hele wereld.

     Het resultaat van de invasie is waarschijnlijk een versterking van het wester bondgenootschap en de hegemonie van Washington, aldus Hu. Zwitserland, Zweden, Finland en andere landen zouden hun huidige neutraliteit kunnen opgeven. Er ontstaat een nieuw IJzeren Gordijn in Europa, van de Baltic tot de Zwarte Zee, en een strijd op leven-en-dood voor en tegen de westerse democratie. Japan, Zuid-Korea en andere indochinese landen zullen zich sterker aan het Westen binden. China zal nog meer geïsoleerd raken. 'Once Putin falls, the U.S. will no longer face two strategic competitors but only have to lock China in strategic containment. Europe will further cut itself off from China; Japan will become the anti-China vanguard; South Korea will further fall to the U.S.; Taiwan will join the anti-China chorus, and the rest of the world will have to choose sides under herd mentality.'

     Als China zich aan de zijde van Poetin blijft scharen verliest het aan invloed. 'Being in the same boat with Putin will impact China should he lose power.' Volgens Hu heeft China nog een week of twee de kans zijn bakens te verzetten en de zijde van de meerderheid in de VN te kiezen, 'to change the hostile American attitudes towards China, and to save itself from isolation.' In plaats daarvan wint China veel invloed en aanzien in de wereld als vredelievende natie. Zal Xi Jinping de komende weken die lijn overnemen? Ik vrees van niet.

Anders dan in Oekraïne, waar het erg koud is, hebben we een aangename, vreedzame zondag. Anna had vannacht lichte koorts na de 2e boosterinjectie en mijn linker bovenarm doet nog steeds pijn. De Covid-cijfers: besmettingen dalen verder, de ziekenhuisafdelingen stijgen, de IC's zakken een fractie. Bij het RIVM werden tot 10.00 uur 52.353 positieve tests gemeld. Er liggen 1528 op de verpleegafdelingen (25 meer) en 152 op de IC's (2 minder). Bij elkaar net zoveel als begin december. Er waren 8 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Het snelle uiteenvallen van het Larsen B ijsplateau en de Jorumgletsjer er achter. NB per abuis staat rechtsonder 2021, moet 2022 zijn (Credit: NASA )

Maandag 14-03-2022

Er bestaat geen vrolijk nieuws in deze tijd. Bijna een maand geleden schreef ik dat het restant van de enorme Larsen B ijsplaat aan de oostkant van het Antarctisch schiereiland, in de tweede helft van januari in een paar dagen uiteenviel. Daarmee vervalt de steun die het plateau gaf aan de Jorumgletsjer, die erachter ligt. Op 31 januari jl. vlogen piloten van de British Antarctic Survey over het gebied. Ze maakten foto's van talrijke ijsbergen en grote brokken ijs, die van de gletsjer aan het afbreken waren of al in de baai dreven. Anders dan het ijs van de enorme ijsplaat zelf, die immers al in zee lag, doen die ijsbergen en brokken de zeespiegel snel stijgen. Dat zullen we nog merken (lees op mijn blogpost van hierboven).

De oorlog gaat zijn twintigste dag in. Het is een stedenoorlog geworden. De omsingeling van Kiev wordt nauwer maar is nog niet compleet. In Mariopol vielen tot nu toe 2500 burgerdoden, meldt het stadsbestuur. De voedselvoorraden raken op en hulp kan de stad niet bereiken. Vandaag lukt het een konvooi van 50 auto's de stad te verlaten. Volgens Ukronergo, de beheerder van de rampkerncentrale in Tsjernobyl, hebben Russische militairen opnieuw schade toegebracht aan een hoogspanningslijn voor de elektriciteitstoevoer. Het overleg tussen de strijdende partijen vindt nu online via een videoverbinding plaats. De communicatie verloopt moeizaam, laat de Oekraïense onderhandelaar Podoljak via Twitter weten. Als reden noemt hij het verschil in politieke cultuur. 'Oekraïne is een samenleving van dialoog en consensus, Rusland is een land van ultieme onderdrukking.' Het overleg levert vandaag niets op.

     De zwangere vrouw op een brancard in het gebombardeerde kinderziekenhuis (foto op 10 maart 2022) blijkt toch te zijn overleden. Ze werd nog naar een ander ziekenhuis gebracht, maar haar bekken was verbrijzeld. De baby is nog via een keizersnede ter wereld gebracht, maar het kindje bleek levenloos, schrijft persbureau AP. Daarna is de moeder ook overleden.

     Een van de meest invloedrijke figuren van Rusland heeft publiekelijk erkend dat 'de militaire operatie' in Oekraïne minder goed verloopt dan gehoopt. Het gaat om Poetin-vertrouweling Viktor Zolotov, de leider van de Nationale Garde van Rusland en lid van de invloedrijke Veiligheidsraad. 'Niet alles gaat zo snel als we hadden gewild.' Volgens Zolotov wordt de voortgang bemoeilijkt doordat 'rechtsextremistische Oekraïense milities burgers gebruiken als levend schild'. Dat zei de Russische ambassadeur in Nederland gisterochtend ook in Buitenhof. Ondanks zijn erkenning gelooft Volotov er heilig in dat het Russische leger zal overwinnen.

     Een van de grootste, nog levende schoften ter wereld, Ramzan Kadyrov, de bloeddorstige leider van de Russische regio Tsjetsjenië, zegt in Oekraïne te zijn. Hij zou in de buurt van Kiev zijn om te spreken met Tsjetsjeense troepen die meewerken aan de aanval op de hoofdstad. Het tekent het regime van Poetin dat zo'n oorlogsmisdadiger aan de invasie mee mag doen.

      Huiszoekingen, ontvoeringen en terreur: Rusland laat zich steeds meer gelden in de bezette gebieden, schrijft De Volkskrant. Langzamerhand beginnen de Russische bezetters van Oekraïense steden terreurmaatregelen in te zetten tegen de inwoners. Twee burgemeesters zijn ontvoerd, terwijl leden van de Russische Rosgvardija (de Nationale Garde van de hierboven genoemde Zolotov), die rechtstreeks onder Poetin valt, jacht maken op politici die weigeren met de bezetters samen te werken. De garde is ook bezig met de opzet van schijnreferenda voor 'volksrepublieken', zoals die ook op De Krim en in de Donbas werden gehouden.

      De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR meldt dat er nu 2,8 miljoen mensen uit Oekraïne zijn gevlucht. Daarvan zijn er nu 1,8 miljoen in Polen, maar velen zullen daar niet blijven. Door open grenzen in Europa is niet bekend hoeveel er in elk van de EU-landen worden opgevangen. 

Covid. De omikron-subvariant BA.2, die nóg besmettelijker is dan de oorspronkelijke variant, rukt snel op in China. Hele steden gaan er nu in lockdown. Veel besmettingen vinden onder de radar plaats, omdat deze omikronsubvariant zich nog wat sneller verspreidt en testen ervoor minder goed werken. De subvariant is overigens niet nieuw: in Nederland is die al sinds februari dominant. Hij maakt minder ziek dan de eerdere varianten. zoals delta, maar is niet altijd mild.

     Bij ons hetzelfde beeld als gisteren: de besmettingen dalen, de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen stijgen en de IC's zakken wat. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanmorgen 45.908 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog ruim 52.000, terwijl het zaterdag nog om 60.000 positieve testen ging. Op de verpleegafdelingen liggen 1.769 patiënten met corona, 147 meer dan gisteren. Op de IC's liggen nu 151 coronapatiënten, 1 minder dan zondag. Er waren 6 coronadoden.

     Na een bewolkt begin hebben we een zonnige dag. We sporten. De kwakkeligheid en pijn na de coronabooster van zaterdag ebt weg. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 15-03-2022

Numeriek is het aantal protesten helaas nog gering, maar kwalitatief redt het verzet tegen de oorlog in Rusland iets van de lange maar smalle Russische traditie van menselijkheid, mededogen en moraal. Gisteren waren het de voormalige Russische vicepremier Arkadi Dvorkovitsj, die tegen een Amerikaans tijdschrift zei dat zijn gedachten uitgaan naar de burgers in Oekraïne en dat oorlog een van de ergste dingen is die je in het leven kunnen gebeuren. 'Iedere oorlog, waar dan ook. Ook deze oorlog'. Maar vooral was het die vrouw die gisteravond op de staatstelevisie  live protesteerde tegen de oorlog in Oekraïne. Een paar seconden was te zien dat ze een vel papier omhooghield, met daarop onder meer 'stop de oorlog' en 'jullie worden hier voorgelogen'. Haar naam is Marina Ovsjannikova en ze werkt al jaren voor de omroep. Ze heeft twee kinderen. Haar hangt een gevangenisstraf van 15 jaar boven het hoofd. Wat was de reactie van Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov? 'Wat deze vrouw betreft, is dit hooliganisme. (...) De zender zal dit tot op de bodem uitzoeken.' Later vanmiddag verschijnt Ovsjannikova voor de rechter. Ze wordt beschuldigd van het organiseren van een ongeoorloofd openbaar evenement, gelukkig niet de zwaarst mogelijke aanklacht.

     Sommige Russische schrijvers zijn nog altijd het geweten van de natie. Zoals de eminente Boris Akoenin, die op Svoboda Radio zei: 'Poetin, denkend de Oekraïnse staat te vernietigen, heeft in wezen (ook) de Russische Federatie vernietigd.' Bijna 4000 docenten, studenten en alumni van de Staatsuniversiteit in Moskou, de oudste van Rusland, veroordeelden al op 1 maart jl. in een verklaring 'categorisch de oorlog die ons land begon in Oekraine'.

     De oorlog bereikt meer en meer de Russische burgerij. Niet alleen in de vorm van groeiende aantallen body bags, maar ook wat betreft de prijzen en de beschikbaarheid van levensmiddelen. Vicepremier Viktoria Abramtsjenko waarschuwde gisteren in een verklaring tegen hamsteren. Premier Misjoestin vaardigde gisteren een besluit uit om de export van witte en ruwe suiker tijdelijk te verbieden. Tot de zomer is ook de export van tarwe, rogge, gerst en maïs stopgezet, zelfs naar de buurlanden Kazachstan en Belarus. De VN waarschuwt opnieuw dat de oorlog de wereldwijde voedselvoorziening bedreigt en een gevaar vormt voor de armste landen ter wereld.

     De Russische troepen beschieten nog steeds intensief de belegerde steden in Oekraïne. In Kiev schoten ze in een woonwijk aan de westkant een groot flatgebouw in brand. Zeker één persoon kwam om. Raketten verwoestten de landingsbaan en de passagiersterminal van de luchthaven van Dnipro. Volgens hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga lijkt de invasie zelf overigens stil te vallen. Hij zegt in het live-blog van de NOS: 'Het ziet er nu naar uit dat Rusland te weinig troepen heeft om de grote steden helemaal te omsingelen. In plaats daarvan trekken ze zich misschien wat terug, om vervolgens vooral over te gaan op wat ze de afgelopen dagen al deden: artilleriebeschietingen en beschietingen met langeafstandsraketten.' Al vaker zag het er de afgelopen week naar uit dat Poetin zich misrekende. Een langdurige oorlog richt door de hoge kosten en de sancties zijn economie te gronde. Ze treffen de middenklasse ongekend hard. Het IMF acht een bankroet van Rusland nu mogelijk. Een Britse inlichtingendienst vreest dat hij zich daardoor mogelijk gedwongen voelt om chemische wapens in te zetten, teneinde in een groter gebied zoveel mogelijk verzet te smoren. Al eerder deze week gebruikten de Russen fosformunitie, die ook deels verboden is in het oorlogsrecht. De hitte van fosforgranaten kan oplopen tot 800 graden Celsius. Stukken fosfor kunnen bij contact met de menselijke huid doorbranden tot op het bot.

     Ongeveer 2.000 auto's hebben tot 13.00 uur vanmiddag (14.00 uur lokale tijd) de zwaar belegerde stad Mariopol kunnen verlaten. Er staan er nog 2000 klaar om te vertrekken. Het aantal vluchtelingen uit Oekraïne is opgelopen tot 3 miljoen. Via speciale registratiekantoren in hun land hebben tot wel 40.000 Syriërs zich volgens het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten bij Rusland gemeld voor de oorlog in Oekraïne. Hun land is totaal verwoest en verarmd. Van alle aanmeldingen zijn er volgens de monitor op dit moment zo'n 22.000 goedgekeurd. Ze krijgen een salaris van 1000 euro toegezegd. Bij verwondingen komt daar 7000 euro bovenop en bij overlijden krijgen nabestaanden 15.000 euro.

Vandaag zon en wolken na een grijsbewolkte ochtend. We doen onze boodschappen en stemmen voor de gemeenteraad in De Nieuwe Doelen. Het is er niet druk, je kunt zo doorlopen. Op dinsdagochtend zijn er zelden klanten bij mijn Syrische kapper op de Langendijk. Ze kennen me nu. Als ik in de stoel zit zetten ze muziek van Assala Nasri op, mijn favoriete Syrische zangeres. Lees hier meer over haar. 's Middags heeft Anna een vriendin op de thee.

Covid. Het OMT adviseert om bij het huidige, hoge aantal omikronbesmettingen om, ondanks het betrekkelijk laag aantal ziekenhuisopnames, het dragen van mondkapjes in het OV toch te handhaven. Anders zouden kwetsbare mensen er beter aan doen niet met trein of bus te gaan. Natuurlijk weet je dat het niks wordt; niet alleen het janhagel zal er zich geen moer van aantrekken. Het OMT vindt het ook verstandig om thuiswerken blijvend te stimuleren. Ach, het maakt niets meer uit, het kabinet kondigt vandaag bij monde van minister Kuipers aan dat de laatste coronamaatregelen per 23 maart helemaal worden opheven. Kwetsbare mensen moeten maar thuisblijven. Ik kan begrijpen dat het OMT geen adviezen meer gaat uitbrengen.

     Bij het RIVM werden tot 10 uur vanmorgen 52.948 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog 45.908. Er is ook enige zorg over de alsmaar stijgende rioolwatermetingen. Doorgaans is dat een voorbode voor toename van de pandemie. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen liggen 1796 coronapatiënten, 32 meer dan gisteren. De IC's blijven nagenoeg constant: 156. Er waren 12 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Een van die elegante avenues in de binnenstad van Odessa (foto: Eddy van Wessel)

Woensdag 16-03-2022

Na drie weken oorlog loopt de invasie van Poetin steeds meer vast. Bombardementen in het hele land, veel slachtoffers, weinig voortgang op de grond. De generale staf van het Oekraïense leger zegt in zijn dagelijkse nieuwsbulletin vandaag dat Rusland tot 40 procent van de eenheden heeft verloren, die het eind februari naar Oekraïne stuurde, door vernietiging of verlies van gevechtscapaciteit. De meest recente briefing van de Britse inlichtingendiensten lijkt de claims van Oekraïne te onderschrijven.

     Het artillerievuur op Kiev neemt toe, de stad ligt nog meer binnen bereik van het Russisch geschut, maar de omsingeling vordert nauwelijks. Soldaten sturen de Russen tot dusver nergens de steden in, waarschijnlijk uit angst voor een stadsoorlog met bloedige man-tegen-man gevechten. Daarin hebben de Oekraïnese verdedigers het voordeel. Frans Osinga, bijzonder hoogleraar oorlogsstudies in Leiden en verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie, denkt dat Rusland te kampen heeft met verliezen van materieel en manschappen. Ook raakt op verschillende plekken de munitie op. 'Ze proberen versterking aan te voeren naar Oekraïne, maar die heb je daar niet zomaar.' Bij Mariopol sneuvelt de vierde Russische generaal. Vanaf zee beschoten Russische marineschepen het dorp Tuzly, 60 kilometer ten zuidwesten van Odessa en niet ver van de monding van de Dnjestr. Dat is de rivier waaraan verderop naar het noorden Moldavië ligt, met de door de Russen beheerste enclave Transnistrië. Dat zou kunnen inhouden dat er landingen worden voorbereid, zodat de Russen de stad Odessa net als Mariopol van twee kanten kunnen gaan insluiten. Odessa is voorbereid (foto hierboven). In 2009 passeerden we, op weg naar het wonderschone Odessa, die riviermonding en de lagune die ernaast ligt, met zijn beroemde hefbrug (hier een foto) en het voormalige Ottomaanse Fort Akkerman.

Dan was er die rare missie van de leiders van Polen, Tsjechië en Slovenië naar Kiev. Per trein en niet zonder gevaar. Zelensky was er blij mee. 'Met zulke vrienden kan Oekraïne Rusland verslaan', zei hij, maar ze kwamen niet namens de Europese Unie of de NAVO en wapens brachten ze niet mee. De ultrarechtse vicepremier Kaczynski van Polen was ook mee, de leider van confessioneel/reactionaire regeringspartij PiS, riep op tot het instellen van internationale vredemissies in Oekraïne, een loze oproep want de NAVO durft niet en de VN is krachteloos door veto's van de Russen. En dus gingen de vier maar weer naar huis.

     De oorlog maakt pijnlijk duidelijk hoe zwak de NAVO op dit moment is. Later vandaag komen de NAVO-ministers in Brussel bijeen om over een nieuwe verdedigingsstrategie tegenover Rusland te praten. Ook de bevriende landen Zweden, Finland en Georgië, alle drie (nog) geen lid van de NAVO, nemen deel. Opnieuw Osinga: 'Voor deze crisis zeiden analisten dat de huidige verdedigingsstrategie van de NAVO ontoereikend is. Die is gericht op het achteraf afstraffen van een aanval. Maar je wil juist een strategie die communiceert dat je verdediging te sterk is om een aanval te overwegen. Nu kan dat niet. We hebben daar te weinig troepen. Het zijn lichte eenheden en we hebben bovendien geen overwicht in de lucht. De troepen zijn daar kwetsbaar. Dit betekent dat we permanent grote eenheden in Oost-Europa moeten stationeren.'

Steeds vaker hoor je bemoedigende berichten over onderhandelingen. Het Kremlin laat vandaag weten dat demilitarisatie en neutraliteit van Oekraïne, zoals in Zweden en Oostenrijk het geval is, een mogelijk compromis zou zijn. Eerder suggereerde Lavrov ook al zoiets. Het spreekt voor zich dat Oekraïne alleen zijn (succesvolle) leger zal willen opheffen in ruil voor spijkerharde garanties - en die bestaan niet. In wezen bezat het land dergelijke garanties al in het Boedapest protocol van 1994, gegarandeerd door de VS, Rusland en het VK. Die bleken niets waard. Ik geef de onderhandelingen vooralsnog weinig kans, het is een onmogelijke optie. De enige, echt harde garantie voor Oekraïne zou een NAVO-lidmaatschap zijn, maar dat kan nou juist niet. Natuurlijk weet Zelensky dit. Hij zegt vanmiddag 'een rechtvaardige en eerlijke vrede’ na te streven met ‘echte garanties op veiligheid’. Tragiek.

     Rusland gaat overigens vandaag waarschijnlijk failliet. Moskou moet vandaag een beperkte dollarschuld terugbetalen, en zal dat waarschijnlijk in roebels doen. Het betreft dollarleningen en volgens de contracten mag dat niet in andere valuta. Maar Rusland kan niet bij veel reserves komen, die zijn voor een groot deel in het buitenland ondergebracht- en bevroren. Daarmee roept het land het faillissement over zichzelf af. Het IMF is niet ongerust, maar houders van de Russische certificaten hebben dikke pech.

Je was er al bang voor, de emissies van broekasgassen stijgen weer. CBS en RIVM melden in een eerste raming dat de Urgendadoelen in 2021 niet gehaald werden. De reductie in de fossiele uitstoot had 25 procent moeten zijn ten opzichte van 1990, maar het was slechts 23,9. De oorzaak ligt bij de landbouw, de electriciteitsproductie en in de relatief koude eerste maanden van 2021. Door de pandemie lukte het in 2020 nog wel; 'een toevalstreffer' volgens Urgenda-directeur Marjan Minnesma. In 2030 moet de reductie 49 procent zijn ten opzichte van 1990. Het kabinet wil dat nog ophogen tot 55 procent. Urgenda overweegt dwangsommen te eisen.

Vandaag is het een wat omfloerste dag. Ergens hoog in de atmosfeer moet een dikke laag Saharastof door de atmosfeer trekken. Het deert ons niet zolang het op die hoogte blijft, maar als er neerslag komt kan het stof uitregenen en moeten we dezer dagen boot en auto schoonspuiten. Tien jaar geleden hadden we er in Israël en Hurghada regelmatig last van. Helaas kan het vannacht en/of morgen gaan regenen. Anna is vandaag jarig (72). Met mijn beide cadeautjes naast haar ontbijtbordje heb ik veel succes. Voor die stralende lach heb je alles over. Ze krijgt vandaag veel felicitaties. Vanavond gaan we samen feestelijk uit eten.

Covid. Voortgaande stijging. Bij het RIVM werden tot 10 uur 60.291 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog 52.948. Op de verpleegafdelingen stegen de aantallen coronapatiënten met 14 naar 1810. Op de IC's  liggen nu 161 coronapatiënten, vijf meer dan gisteren. Er waren 11 coronadoden.

     De Volkskrant publiceert een overzicht van actuele virusmutanten, waarvan vier verdacht zijn. 'Een logisch gevolg van de hoge circulatie van het virus’, zegt virologe Marion Koopmans. Naar het begin van dit kwartaal

Een vluchtende burger wordt, handen omhoog, door Russische soldaten doodgeschoten bij Kiev (beeld: ZDF/Frontal)

Donderdag 17-03-2022

In beeld rijden twee burgerauto's over een snelweg richting Kiev, net voorbij een benzinestation. Het is 7 maart 2022. Ze proberen te ontsnappen aan de oprukkende Russische troepen ten westen van de hoofdstad. Verderop ontdekken ze een Russische stelling, een tank met soldaten eromheen. De achterste auto draait snel om en rijdt terug. De voorste stopt, het portier gaat open en een man stapt uit. Hij houdt zijn handen duidelijk in de lucht - en wordt door de Russen neergeschoten. De man valt neer achter zijn auto. Moord op een weerloze burger. Een oorlogsmisdaad. Even later trekken de soldaten zijn lijk naar de wegkant en nemen een vrouw en een kind, die nog in de auto zaten, mee naar de stelling. Het werd allemaal gefilmd door een drone. Geen fake! De Duitse zender ZDF kreeg de twee video's in handen. Een video van 2, en een video van 4 minuten lang. Om het beeld te verifiëren heeft ZDF de dronepiloot die het incident vastlegde, op weten te sporen. Het is hier te zien en het is schokkend. Iemand komt aan zijn eind. We zien een volledig zinloze dood. En flagrant délit. Ik merk dat - en ik kan het niet helpen - het haat bij me oproept. O, wat moeilijk is dat! Moet de NAVO Oekraïne niet toch bijstaan? Poetin is immers onverzoenlijk Het komt altijd weer neer op essentialia. Er is een oud gezegde: geef nooit een mes aan je vriend. Meer wapens brengen de vrede niet dichterbij. Maar zo simpel is het toch niet? Wie de schoft niet schopt wordt door de schoft geschopt. Er komt geen einde aan.

Het Internationale Gerechtshof (ICJ) in Den Haag heeft Rusland gistermiddag opgedragen ogenblikkelijk alle militaire activiteiten in Oekraïne te stoppen. Ook mag Rusland volgens de ‘voorlopige maatregelen’ de pro-Russische separatisten in de regio’s Donetsk en Loehansk niet langer helpen. De uitspraken van het Hof zijn bindend, maar het heeft totaal geen machtsmiddelen. Die kan alleen de VN-veiligheidsraad treffen op basis van het vonnis, maar daar heeft Rusland een veto. Zelfs de voorzitter is op dit moment een Rus. De internationale gemeenschap is dus krachteloos. De VN, na WO II door de wereld opgericht uit het sentiment 'nooit meer oorlog' en bedoeld om geschillen tussen landen vreedzaam op te lossen, vermag niets.

De oorlog is in zijn 22e dag. Bijna de hele stad Mariopol is nu verwoest of beschadigd, zegt loco-burgemeester Serhiy Orlov tegen Forbes Oekraïne. Hij schat dat 80 tot 90 procent van de stad is gebombardeerd. 'Geen gebouw is onbeschadigd. Ofwel verwoest, ofwel beschadigd'. Het laatste dodental is van afgelopen zondag: 2358. 'Dat zijn de lichamen op straat. Er zijn nog mensen onder het puin van wie we het niet weten. Daarom kan dit aantal anderhalf tot twee keer zo groot zijn.' Lijken worden begraven in massagraven. Charkov en andere steden verduren al drie weken vergelijkbare ellende.

     Het Britse ministerie van Defensie en Pentagon-functionarissen stellen na drie weken oorlog vast dat de Russische opmars in Oekraïne grotendeel is vastgelopen, ondanks de vele bombardementen. De Russen gooien steeds meer ouderwetse bommen op de steden in het land, omdat ze een flink deel van hun slimme wapens hebben gebruikt. Die ouderwetse bommen kunnen niet goed gericht worden. Ze veroorzaken grote collaterale schade. Volgens een conservatieve Amerikaanse schatting zijn al meer dan 7000 soldaten gesneuveld bij de zware gevechten met het Oekraïense leger en vielen er minimaal 14.000 gewonden. Dit is meer dan het Amerikaanse doden tijdens de oorlogen in Afghanistan en Irak. De VS gaat de wapenleveranties aan Kiev sterk opvoeren.

Het stroomnet van Oekraïne en Moldavië is vandaag gekoppeld aan het Europese stroomnet. Ze zijn nu niet meer afhankelijk van electriciteit uit Rusland.

We aten gisteravond genoeglijk samen in de serre van De Hoofdwacht voor Anna's verjaardag. Ze zag er betoverend uit. De avond was al gevallen. Aan de overkant liepen nog stemmers naar het stembureau in het museum. Later thuis kijk ik lusteloos naar de uitslagen alsof ze er niet toe doen. Na het bekendmaken van de voorlopige definitieve uitslag bleek dat men vergeten was de stemmen van maandag en dinsdag mee te tellen. Ook was de gemeente niet in staat om de nieuwe zetelverdeling in de raad bekend te maken. Die komt pas vanmiddag. Enfin, In Gorcum blijkt helemaal niks te zijn veranderd. Stadsbelang werd opnieuw de grootste, Democraten Gorinchem nummer 2 en PvdA 3. Teleurstellend na vier jaren van steriele gemeentepolitiek.

     Deze verkiezingen hadden een erg lage opkomst: 51 procent. De locale partijen zijn de grote winnaars. Van de landelijke partijen verliezen CDA, VVD, SP en PVV wat, de PvdA wint licht. Ook de Russen volgen onze democratie. De Pravda prijst FVD en Baudet de hemel in: ‘Although FVD only holds five seats in Dutch parliament, its MP's far outshine their 145 colleagues.’

     Als we vanochtend gaan sporten blijkt dat er een gering laagje Saharazand op het autootje ligt. Vannacht viel er even regen. We kijken niet eens op de boot.

Covid. Na dagen van stijging dalen de cijfers vandaag. Het RIVM registreerde tot 10 uur vandaag 53.695 positieve tests. Een dag eerder waren dat er nog 60.291. Ook de ziekenhuizen dalen. Op de verpleegafdelingen lagen 1801 patiënten met corona, 9 minder dan een dag eerder; op de IC's liggen nu 154 coronapatiënten, zeven minder dan woensdag. Er waren 17 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal 

Vrijdag 18-03-2022

De invasie van Poetin loopt steeds meer vast. Zie het bulletin van het Britse ministerie van defensie hierboven. De Amerikaanse inlichtingendienst DIA waarschuwt dat Poetin uit frustratie opnieuw kan gaan dreigen met kernwapens. Vorige maand deed hij dat ook al. Voorts meldt De Volkskrant dat de Russische president nu binnen zijn eigen inlichtingendiensten zoekt naar schuldigen voor de haperende invasie. Hoge officieren zouden zijn verhoord en vastgezet. Ze zouden hem verkeerd hebben ingelicht over de situatie in Oekraïne. Een klassiek patroon: onderknuppels die hun baas naar de mond praten krijgen altijd de schuld. In Sovjettijden was het niet anders. Poetin is ook erg kwaad op president Biden. Die noemde hem van de week 'een oorlogsmisdadiger'. Poetin toonde zich daarover gepikeerd in een telefoongesprek met de Duitse bondskanselier Scholz. 'Het is een persoonlijke belediging. De verklaringen van Biden worden gevoed door irritatie, vermoeidheid en vergeetachtigheid.' En zijn knecht Lavrov - his masters voice - haalt tevens hard uit. Rusland heeft niet de illusie dat het nog ooit het Westen kan vertrouwen en Moskou zal nooit een kijk op de wereld accepteren die wordt gedomineerd door de Verenigde Staten, zei hij vanmorgen. Onverzoenlijke Koude Oorlogsretoriek. 'Wij doen de deur niet dicht, het Westen doet dat'. Volgens hem hebben de sancties Rusland alleen maar sterker gemaakt. 'Wij zullen onze economie erop aanpassen en de sancties overleven'. Verder zei Lavrov nog dat 'er niet zoiets bestaat als onafhankelijke westerse media.'

     Poetin hield woensdagavond een televisietoespraak tot het Russische volk, die De Volkskrant 'huiveringwekkend' noemt. Het begon met de gebruikelijke teksten dat er al acht jaar een ‘genocide’ gaande is tegen de Russen in het oosten van Oekraïne, de kernbom die Liev maakt en dergelijke. Vandaar de noodzaak van 'de speciale operatie'. Ook in het Westen zouden Russen worden vervolgd; hij trok zelfs een vergelijking met de pogroms tegen de Joden. Het Westen zou er met de sancties ook op uit zijn Rusland te ‘cancellen’. ‘Het enige doel is de vernietiging van Rusland’. Het Russische volk moet dus pal achter zijn leider staan. Mensen die tegen de oorlog protesteren vormen 'een vijfde colonne'. Poetin pleitte voor een ‘zuivering van de maatschappij’, waardoor Rusland volgens hem ‘alleen maar sterker’ zal worden. De Volkskrant: 'Veel Russen zullen er een huiveringwekkende echo in horen van de terreur onder het Sovjetbewind, vooral onder Sovjetdictator Stalin.'

     Vandaag herdenkt Poetin in een afgeladen stadion in Moskou de bezetting van De Krim in 2014. De manifestatie onder het motto ‘Za mir bez nazisma’ – ‘Voor een wereld zonder nazisme’ – werd volgens Russische media door 200 duizend mensen in en rondom het stadion bijgewoond. De toon werd meteen gezet door de Russische popzanger Oleg Gazmanov, schrijft De Volkskrant. De zanger opende met het nummer ‘Made in the USSR’: ‘Oekraïne, de Krim, Belarus en Moldavië, dat is mijn land!’ Poetin hield ook een toespraak, waarin hij de heldhaftige inzet van zijn leger roemde, dat al dagen nauwelijks een centimeter vooruit komt. Merkwaardig genoeg werd de rede op zeker moment, halverwege een zin, onderbroken waarop de regie snel beelden toonde van het volle stadion. Maar het schijnt dat het gewoon een technische fout was.

Het energieagentschap IEA waarschuwt dat de westerse wereld door de oorlog op een energiecrisis afstevent. Overheden moeten maatregelen nemen. Zo moet de maximumsnelheid op de wegen met minstens 10 kilometer per uur omlaag en op zondagen moeten steden tijdelijk autovrij worden. Mensen moeten weer drie dagen per week thuis gaan werken. Eerder deze week waarschuwde het IAE al voor een ongekende olieschok. De toevoer van olie uit Rusland zal de komende tijd sterk terugvallen en daar zijn geen alternatieven voor. Tegelijk trekt de economie (nog) aan, waardoor Europese raffinaderijen moeite hebben om aan de exploderende vraag te voldoen. Dit komt onder meer door de hoge aardgasprijzen. Aardgas is nodig voor de productie van waterstof, dat bijvoorbeeld gebruikt wordt om diesel te ontzwavelen. Duur aardgas maakt ontzwavelen zó kostbaar dat dit gevolgen heeft voor de dieselproductie.

Het is een prachtige lentedag. Vanmorgen haal ik op het gemeentehuis mijn nieuwe rijbewijs op, geldig tot mijn tachtigste. Dat moet ik eerst wél worden en niemand weet of we dan nog een autootje hebben.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanmorgen 49.373 positieve tests gemeld. Een dag eerder waren dat er nog 53.695. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen worden 1.823 patiënten met corona verzorgd, 22 meer dan een dag eerder. Op de IC's liggen nu 152 coronapatiënten, 2 minder dan donderdag. Er waren 19 coronadoden. Daarnaast schijnt de griepgolf door te zetten. Naar het begin van dit kwartaal

Ruben Oppenheimer.

Zaterdag 19-03-2022

De 23e dag van Poetins oorlog in Oekraïne. Opnieuw geen vorderingen op de grond. Het bombarderen van de steden neemt toe. Vannacht en vanochtend meldden de Russen wat meer 'successen'. Bij een grote raketaanval op een kazerne van het Oekraïense leger In Mikolajev doodden ze tientallen jonge Oekraïense militairen in opleiding. Mogelijk meer dan honderd. Het is een afschuwelijk tafereel, zegt een ooggetuige. 'Er zijn al tachtig lichamen geborgen, en er liggen nog tientallen onder het puin - niemand weet precies hoeveel.' Rusland voert steeds meer bombardementen uit in het westen van Oekraïne, een knooppunt voor vluchtelingenstromen en hulpgoederen. De aanvallen kunnen de aanvoer van buitenlandse wapens in gevaar brengen. In de West-Oekraïense regio Ivano-Frankivsk zouden de Russen een grote ondergrondse opslagplaats voor raketten en vliegtuigmunitie hebben vernietigd. Ze gebruikten daarbij voor het eerst hypersonische raketten. De luchthaven bij de zuidelijke Oekraïense stad Cherson is nog steeds het middelpunt van bittere gevechten, net als de zwaar gebombardeerde stad Mariopol. In het centrum van de stad zijn straatgevechten uitgebroken. De buitenwijken van de zuidelijke stad Zaporizja worden ook gebombardeerd. Opnieuw roept Zelensky op tot een directe ontmoeting met Poetin. Polen wil een volledige ban op de handel met Rusland.

     'Zal Marioepol terechtkomen in het rijtje historische Europese schandvlekken, samen met Guernica en Srebrenica?', vraagt De Volkskrant zich af in een artikel over het dilemma van het Westen: afstand houden (met een rode lijn langs de grenzen van de NAVO)? Of Oekraïne bijspringen en een kernoorlog riskeren? De krant weet het ook niet. Rob de Wijk wel. In Trouw pleit hij al weken voor afstand houden, hoe moeilijk en frustrerend dat ook is. 'Een nog grotere oorlog zal Oekraïne vernietigen, ons in gevaar brengen en de hele Navo confronteren met de rampzalige gevolgen van jarenlange bezuinigingen op defensie.' Ingrijpen door de NAVO noemt hij 'oliedom'. 'De mentaliteit om "iets te doen" wordt gedreven door begrijpelijke betrokkenheid, idealisme en een gebrek aan zelfbeheersing. Daardoor verdwijnen consequenties uit beeld. Die consequenties moeten voor politici, journalisten en activistische burgers altijd worden meegewogen. Dat is geen zwakheid, maar het besef dat een nog grotere oorlog Oekraïne helemaal zal vernietigen, ons in gevaar brengt en de hele Navo confronteert met de rampzalige gevolgen van jarenlange bezuinigingen op defensie.' Daar ben ik het mee eens, het risico op een allesvernietigende 3e wereldoorlog is te groot.

     De Deutsche Welle meldt dat ziekenhuizen in het zuiden van Belarus vol liggen met gewonde Russische soldaten. 'Sommige soldaten komen hier binnen zonder armen, benen, oren en ogen'. De chirurgen opereren soms tot vijftig soldaten in een nacht. Veel van de binnengebrachte mannen zijn er slecht aan toe. Volgens Deutsche Welle heeft een aantal al vijf dagen niet gegeten. Ze zouden gedesoriënteerd zijn en hun ouders willen bellen. 'Het gaat soms om patiënten geboren in 2003, uit armere Russische regio's. Het zijn eigenlijk nog kinderen.' Allemaal in opdracht van Poetin.

Na zes jaren publiceert de emeritus-hoogleraar neurologie Rien Vermeulen in Medisch Contact een artikel over de affaire Jansen-Steur. Tijd voor reflexie, wat kunnen we ervan leren? Tegen het eind van de affaire was ik het al erg met hem eens. (Lees onder meer hier). Dit nieuwe artikel herhaalt dat nog eens. ' De acht (foute) diagnoses zijn geselecteerd uit een groep van 7500 patiënten die door Jansen Steur in de loop van een aantal jaren is gezien. Geen van de deskundigen heeft zich afgevraagd wat het te verwachten aantal foute diagnoses eigenlijk is. Het antwoord kunnen we schatten. In Nederland ligt het percentage rond de vijf. Waarschijnlijk ligt het hoger in de categorie die Jansen Steur zag, maar laten we het op die 5 procent houden. Dan zou het aantal te verwachten foute diagnoses 375 bedragen.' Vermeulen liet van het oordeel van de neuroloog-deskundigen weinig heel. In 2015 sprak het gerechtshof in Arnhem de ex-neuroloog met een heel ander motief vrij. Er was geen sprake van opzet geweest, aldus de rechters. De zaak ging als een nachtkaars uit.

Zonnige dag. Ik vul onze belastingaanslagen voor 2021 in en verstuur ze. We krijgen nog wat terug. Vanmorgen trekken honderden schoolkinderen in gele hesjes langs. Ze zijn aan de gang met zwerfvuil oprapen langs de stadswallen in het kader van de Landelijke Opschoondag. Anna doet in de stad de laatste boodschappen voor vanmiddag, wanneer haar kinderen en kleinkinderen en achterkleinkind komen om haar verjaardag te vieren. Gebakjes, chips, limonade. Op zeker moment gaat mijn telefoon. Anna. Ze zag een leuk, crèmekleurig leren jasje en heeft er een foto van geappt; vind ik het mooi? Hm, beetje bleek, zeg ik, maar....ze heeft al opgehangen, zodat ik niet kan vertellen dat het toch wel leuk is. Terugbellen brengt geen contact. Het geluid stond uit, zegt ze later, en over dat jasje twijfelde ik zelf ook. Geen jasje, dus.

Covid. China meldt de eerste coronadoden sinds januari 2021. Het betreft twee mensen in de noordoostelijke provincie Jilin, melden de Chinese autoriteiten. Het coronavirus begon dit jaar aan een grote opmars in het land.

     Het RIVM registreerde tot 10 uur vandaag 41.606 positieve tests gemeld. Dat waren er een dag eerder nog 49.371. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1.665 coronapatiënten, 158 minder dan gisteren. Op de IC's waren het er 139, 13 minder dan vrijdag. Er waren 11 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 20-03-2022

De stand van zaken op de 24e dag van de oorlog zie je samengevat op het dagelijks bulletin van het Britse ministerie van defensie. Er wordt nog altijd flink gevochten in meerdere Oekraïense steden, waaronder Mariopol, Mykolajiv, Makariv, Cherson en Izjum. Oekraïne beschuldigt Rusland ervan illegaal inwoners van Mariopol te deporteren naar Rusland. Raketten verwoestten AzovSteel, het enorme complex van staalfabrieken bij de stad zó grondig dat het nauwelijks meer kan worden opgebouwd. Gisteren zou het gebouw van een kunstacademie in Mariopol in puin zijn geschoten, waar 400 mensen schuilden voor de beschietingen. Er zouden veel slachtoffers onder het puin liggen.

     Zelensky is een belangrijke stem in de bepaling van ons beeld van de oorlog. Hij zegt dat de belegering van Mariopol de geschiedenis zal ingaan als een oorlogsmisdaad door het Russische leger. Over de gesprekken met de Russen: 'niet eenvoudig of prettig, maar noodzakelijk'. Op sommige slagvelden haalt het invasieleger niet eens meer de lichamen op van hun eigen soldaten, zei de president. 'Op plaatsen waar bijzonder hevig werd gevochten, stapelen de lichamen van Russische soldaten zich gewoon op langs onze verdedigingslinie. En niemand verzamelt deze lichamen.'

     Oekraïne acht het risico groot dat het land vlakbij de Poolse grens in het noordwesten wordt aangevallen vanuit Belarus, zeggen de regering en het leger. De regio Volyn zou een doelwit zijn. Waarom men die verwachting heeft en of het om troepen van Loekasjenko of om Russen gaat, is niet duidelijk. In de bezette steden Cherson, Kachovka en Berdjansk betogen mensen tegen de Russische invasie. Tot dusver verlopen de betogingen vreedzaam; ze werden tot nu toe niet door Russische militairen uiteen geslagen.

De blonde populist in Londen reed weer eens een scheve schaats. De invasie in Oekraïne had hem gered van de onverkwikkelijke feestjes-affaire op Downingstreet 10, waarbij hij zijn eigen coronaregels overtrad. Op het congres van de conservatieve partij werd hij gisteren overmoedig en vergeleek de vrijheidstrijd van het Oekraïense volk met de Brexit. Zoals de Britten in 2016 kozen vrij te zijn van de EU, zo kiezen de Oekraïeners om vrij te zijn van Rusland, zei Boris. Hij vergat even dat de Oekraïners juist op leven en dood vechten om lid van de EU te mogen zijn. De vroegere EU-president Donald Tusk zei dat die vergelijking de Oekraïense bevolking pijn zal doen. ‘Ik kan me het enthousiasme nog herinneren van Poetin en Trump na het Brexit-referendum. Boris, je woorden zijn een belediging voor de Oekraïeners, de Britten en het gezond verstand.’

Nederland heeft tot nu toe 200 miljoen euro aan Russisch geld bevroren, zei directeur Klaas Knot van De Nederlandsche Bank afgelopen week in Nieuwsuur. Dat leek me erg weinig en dat gevoel klopt. Het Financieel Dagblad meldt vandaag hoe het zit. In ons land staat maar liefst 80 miljard euro aan vermogen geparkeerd dat verband houdt met Russische ondernemingen. Meer dan de helft daarvan is te koppelen aan personen en organisaties die op de sanctielijst van de EU staan, zoals de bestuursvoorzitter van oliebedrijf Rosneft. Hun vermogens zijn vooral gestald via trustkantoren in ons land en zitten doorgaans in aandelen. Die kantoren zouden - als het goed is - moeten zijn gestopt met de dienstverlening aan de oligarchen, zoals het doen van transacties en het overmaken van dividenten. Ik ben er niet helemaal gerust op.

De lente trekt er zich niets van aan. Die begint vandaag zeer zonnig, maar al gauw komen er wolken binnen. Er kan zelfs een bui vallen. Gisteravond hadden we voor het eerst in twee jaar een vol huis vanwege de verjaardag van Anna. Haar dochters, kleinkinderen en natuurlijk achterkleinkind Zaila. Vanavond komt Bas bij ons eten.

Klimaat. Twee jaar geleden kwam ik terug uit Antarctica. Het was daar toen abnormaal warm zodat we de Weddellzee konden binnenvaren, aan de oostkant van het Antarctisch schiereiland. Het gaat snel. Afgelopen week was het er ruim 40 graden Celsius hoger dan normaal voor deze tijd van het jaar. Vrijdag werd in het Russische Vostokstation, ver op het continent gelegen, -17,7 graden gemeten op bijna 3.500 meter hoogte, een record. Aan de kust werden temperaturen van maar liefst 7 graden gemeten. De temperaturen zouden rond deze tijd van het jaar al moeten zakken, omdat de zomer vrijwel ten einde is.

Covid. Verdere daling. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanmorgen 34.846 nieuwe besmettingen gemeld. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen wel meer coronapatiënten: 1723, 58 meer dan gister. Op de IC's waren het er 137, 2 minder dan gisteren. Er waren 8 coronadoden.

     In Amsterdam demonstreren honderden mensen tegen het coronabeleid. Komende week vervallen alle corona-maatregelen, maar ze zijn bang dat die weer terugkomen. Dat kan natuurlijk best - als het nodig is. Ze betogen ook tegen de aanhouding van dansleraar Willem Engel. Naar het begin van dit kwartaal

Recordhitte in het oosten van Antarctca. Eenmalige extreme uitschieter of komt er meer?

Maandag 21-03-2022

Klimaat. Gisteren maakte ik gewag van de ongebruikelijk hoge temperaturen op Antarctica, maar - zeer opmerkelijk - tegelijkertijd is het ook in de Arctic ongewoon warm. Was het in sommige delen van het zuidpoolgebied 40 graden boven normaal, in het noordpoolgebied  was het 30 graden warmer dan normaal. Het is duidelijk: ondanks de tegengestelde seizoenen warmen de beide polen van de aarde versneld op. Op de Noordpool is het ijs sinds februari al aan het smelten, terwijl dat normaal gesproken pas half maart begint. Er was nog nooit zo weinig zee-ijs bij Antarctica, minder dan 2 miljoen vierkante kilometer ijs rond het continent.

     De explosie van warmte in de oosthelft van Antarctica is uitermate ongewoon (zie hierboven), zeggen klimaatdeskundgen op Twitter. Daar vind je meer achtergrondinformatie. De meting werd op 18 maart jl. gedaan op het afgelegen onderzoekstation Dome C, dat wordt gerund door Fransen en Italianen. Het is een van de koudste plekken op aarde. 'Is this simply a freakishly improbable event, or is it a sign of more to come? Right now, no one knows', zegt klimaatfysicus Robert Rohde. De enorme piek heeft ook iets beangstigends. Ik herinner me dat er de laatste jaren meer van dergelijke rare, piekende temperaturen in de poolgebieden waren, onder andere hier in september 2019. Dat was ook in Antarctica. Dergelijke Sudden Stratospheric Warmings (SSW's) worden sinds de jaren 50 aan de noordpool waargenomen. Het fenomeen is gerelateerd aan het inzakken van de polaire wervel. In 2002 zag men het voor het eerst aan de zuidpool, In 2019 was daar dus de volgende SSW, maar toen was het september. Dit zou nummer 3 kunnen zijn, maar ik weet niet of het fenomeen zich ook in maart kan voordoen. Als het inderdaad een SSW is, zal hij snel voorbij zijn.

Vannacht om 3 uur llep een Russisch ultimatum af. Voor die tijd kregen de Oekraïense troepen de gelegenheid om de ingesloten stad zonder wapens en munitie te verlaten. Daar maakten ze geen gebruik van. 'Er zal geen capitulatie zijn, wapens zullen niet neergelegd worden', zei vicepremier Irina Veresjtsjoek tegen nieuwssite Ukrainska Pravda. Rusland zal nu de trachten met geschut de stad plat te walsen. Een lid van het Oekraïense parlement zegt dat de tactiek van Rusland is om Mariopol uit te hongeren om zo de Oekraïense stad tot overgave te dwingen. Dmytro Goerin deed de uitspraken tegen de BBC. De laatste westerse journalisten (van persbureau AP) worden uit de stad gesmokkeld, omdat de Russen jacht op hen maakten.

     Het Britse ministerie van defensie zegt in de update deze morgen dat Kiev voor de Russen nog steeds prioriteit heeft. 'Ze zullen de komende weken waarschijnlijk prioriteit geven aan pogingen om de stad te omsingelen.' Het dreigt een uitputtingslag te worden. Verder boekten de Russen opnieuw geen voortgang. Het platbomarderen van steden zetten ze voort. In Kiev vielen er bij een bombardement op een winkelcentrum zes burgerdoden. Uit een chemische fabriek in de stad Soemy in het noordoosten van Oekraïne is zeer giftige ammoniak gelekt. De stof kan slijmvliezen en ademhalingsorganen aantasten en de ogen irriteren, maar het lek kon snel worden gedicht. Ongeveer de helft van de medewerkers van de voormalige kerncentrale in Tsjernobyl werd afgelost door ander Oekraïens personeel, zegt het IAEA. Dat duidt op enige samenwerking met de bezetters. Russische rechters hebben op verzoek van openbare aanklagers Facebook en Instagram verboden omdat zij de eigenaar van de sociale media-platformen, het Amerikaanse bedrijf Meta Platforms, extremistisch vinden.

     Ik moet veel nadenken hoe in godsnaam Poetin op de knieën gedwongen kan worden. Met wurgende westerse sancties is dat misschien te bereiken, al zullen ze ons ook pijn doen. Zolang de sancties niet ernstig genoeg zijn blijft Rusland met de oorlog doorgaan. Sinds het begin van de invasie maakten de EU-landen bijna 17 miljard euro aan Rusland over voor de levering van fossiele brandstoffen. Als we daarmee stoppen is het grote risico is natuurlijk dat Poetin, helemaal in het nauw gebracht, vreemde sprongen zal maken.

Teleurstelling: Bas kwam gisteravond helemaal niet opdagen. Hij dacht dat de afspraak komende dinsdag was. Tja. Nu komt hij aanstaande zondag. Vanmorgen begint een stralende lentedag. Anna is wat grieperig. De corona-zelftest is negatief. Ze gaat wel mee sporten.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur 31.883 positieve testen gemeld. Dat waren een dag eerder nog 34.846, en zaterdag 41.606. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen liggen momenteel 1869 coronapatiënten, 146 meer dan zondag. Op de IC's liggen nu 148 Covid-patiënten. Dat is een toename van 11. Er waren 3 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

22 maart 2022. We maken de boot schoon.

Dinsdag 22-03-2022

De oorlog duurt bijna vier weken. Ten noordwesten van Kiev hebben de Oekraïense troepen zich weten te hergroeperen en zijn ze erin geslaagd met aanvallen de Russische troepen bij de strategische voorstad van Kiev, Makariv, te verdrijven. Een breuk in de omsingeling van de hoofdstad. Tegelijkertijd wint het Russische leger juist terrein in andere voorsteden, zoals Bucha, Hostomel en Irpin, zegt het Oekraïense Defensieministerie. Later volgen er andere berichten als zouden de Russen in die drie voorsteden ingesloten zijn geraakt en afgesneden van hun bevoorrading. Ook Nexta TV, doorgaans betrouwbaar, heeft dat nieuws. Het zou een enorme nederlaag zijn. Er gaan geruchten rond dat veel Russische troepen nog maar voor drie dagen voorraden munitie en voedsel hebben. Andere geruchten melden dat soldaten steeds vaker weigeren om orders uit te voeren. In Voznesensk, ten noorden van Milkolajiv, zag een journalist rijen koelwagons staan met de stoffelijke overschotten van omgekomen Russische soldaten. De fabriek bij Sverdlovsk, Uralvagonzavod, de enige fabriek waar de moderne T90 tanks gebouwd worden, heeft de productie stilgelegd omdat ze geen onderdelen uit het buitenland meer krijgen. Wat er waar is van al die geruchten, weten we niet.

     Zelensky hield via een beeldverbinding een toespraak tot het Italiaanse parlement. Opmerkelijk is dat premier Mario Draghi na afloop verklaarde vóór toetreding van Oekraïne tot de EU te zijn.

     Ondertussen stromen de wapens uit het Westen Oekraïne in. Alleen al de VS heeft sinds eind vorig jaar omgerekend 1,8 miljard euro vrijgemaakt en de EU zit nu op een fonds van 1 miljard euro, meldt de NOS. 'Het leidt tot een opeenstapeling van wapens in Oekraïne. En dat is precies het omgekeerde van wat de Russische president Poetin voor ogen had, hij wil het land juist demilitariseren. Daarnaast zie je ook een grote militaire opbouw aan de NAVO-grenzen met Rusland'. Defensieonderzoeker Adája Stoetman van Clingendael ziet daar terecht risico's in. 'Waar is het Westen nou eigenlijk mee bezig: verdedigen, afschrikken, provoceren of zijn dit voorbereidingen voor een veel grotere oorlog?'

Alsof er niets aan de hand is hebben wij hier een gewone, zonnige en zachte lentedag. We grijpen de kans: na de boodschappen beginnen we aan de schoonmaak van de kuip, de achterplecht en het kajuitdak van de boot, met een emmer sop, borstels en de waterslang. Na een aantal uren flink doorwerken zijn we bijna klaar, maar te vermoeid om het helemaal af te maken. Dan morgen de rest maar.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vandaag 44.760 nieuwe besmettingen gemeld, flink meer dan gisteren (31.884). De verpleegafdelingen in de ziekenhuizen daalden naar  1.832 coronapatiënten, 37 minder dan maandag. Op de IC's verblijven nu 158 coronapatiënten. Dat zijn er 10 meer dan een dag eerder. Er waren 23 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

'Z where's the power' luidt de vertaling. Inderdaad. (fotograaf onbekend)

Woensdag 23-03-2022

De Russische opmars in Oekraïne stokt al dagen. Zullen ze niet meer verder komen?, vraagt de NOS zich af. Hoogleraar Oorlogsstudies Frans Osinga zei vanochtend (opnieuw) in het NOS Radio 1 Journaal; 'De enige optie voor de Russen is nog omsingelen, ingraven en beschieten. Rusland lijkt niet de troepen te hebben om alle steden in te nemen en daarnaast zie je ook dat de Oekraïense verdediging sterk is. Dus we praten over een ouderwetse, middeleeuwse belegering, om daarmee de bevolking en de militairen te dwingen om te capituleren.' De ruim 190.000 manschappen zijn verdeeld over vier fronten in een groot gebied. 'De "dichtheid van soldaten" is dus uiteindelijk niet zo groot', zegt Osinga. 'Alleen in het oosten, in de Donbas, rond Marioepol en op de Krim lijkt het succesvol, maar andere doelstellingen zijn niet binnen bereik. Dat noemen we dan het "culminatiepunt": Rusland heeft te maken met desertie, demoralisering van de troepen die al wekenlang in het veld zitten, gebrek aan munitie, lange aanvoerlijnen die verstoord worden door Oekraïne.' Een verwachte landing bij Odessa is niet uitgevoerd, de Russen gebruiken hun marineschepen om ver in Oekraïne lange-afstand kruisraketten af te vuren.

     De Russische deceptie kom je overal tegen in de pers en in de sociale media. Zo als deze van een doorgaans betrouwbare twitteraar, die een onderschepte telefoonconversatie van een Russische officier weergeeft: 'He says:

-  This is worse than Chechnya

-  50% of troops have frostbite

-  They can’t evacuate the dead

-  Don’t have enough tents

-  RU plane dropped a bomb on their own position'.

Je kunt de conversatie zelf beluisteren via de link. Er is geen garantie dat het authentiek is. De grote vraag is natuurlijk wat de gemankeerde overwinning voor de positie van Poetin zal betekenen. Zullen de militairen hem het veld doen ruimen, tegen de wil van de machte veiligheidsdienst FSB? En wat dan?

Vandaag verlaat een eerste hoge figuur uit de menagerie van Poetin het Kremlin. Een oude bekende, overigens: Anatoli Tsjoebajs, een hervormer in de chaotische tijd van Jeltsin. Destijds hielp hij nota bene mee Poetin aan de macht te brengen. De afgelopen tijd was hij betrokken bij het klimaatbeleid. Tsjoebajs zou naar Istanboel gevlucht zijn. Ook Poetins minister van defensie Sergej Sjojgoe zou al 12 dagen niet meer gezien zijn. Er wordt gezegd dat hij 'hartproblemen' heeft.

Er is veel discussie over strengere sancties tegen agressor Rusland. De Tweede Kamer wil dat Europa stopt met het kopen van Russische olie. De landen van de EU importeren dagelijks voor 250 miljoen euro aan olie uit Rusland. Poetin heeft al gedreigd dat hij bij een olieboycot geen gas meer zal leveren. Ik begreep eerder dat Rusland daar niet eens veel van te lijden heeft. Het land kan gemakkelijk de gas- en olieleveranties aan landen als China en India ophogen en door de sterk gestegen prijzen gaat hij er door een Europese boycot niet eens veel door achteruit. Dat is een wrange realiteit: zo'n olieboycot doet ons meer pijn dan de Russen. Ondertussen doet Poetin zijn best het westen te sarren. Hij wil dat zogeheten 'onvriendelijke' landen, zoals alle EU-landen, Amerika en het VK, gasaankopen gaan afrekenen in roebels en heeft de Russische centrale bank en andere instanties opdracht gegeven om dat binnen een week te regelen. Nu wordt gas vooral in euro's en dollars betaald. De roebel is sinds de oorlog sterk in waarde gedaald en door gasbetalingen in roebels te eisen, komt er meer vraag naar de munt. Meteen na de bekendmaking stegen de roebel én de gasprijs.

Zeer zonnig vandaag. Anna kreeg vannacht migraine, maar toch gaan we vanochtend naar de boot om de rest van het kajuitdak schoon te maken. Als ze eenmaal iets in het hoofd heeft, dan moet het. Gelukkig knapt ze geleidelijk aan op. Vanavond komen onze buren Lourens & Joke langs. Die mag ik niet afzeggen van haar.

Covid. Met ingang van vandaag vervallen alle coronamaatregelen, met name het mondkapje in het openbaar vervoer. Tja. Kwetsbare mensen doen er goed aan het OV te mijden. Bij het RIVM is het aantal geregistreerde bemettingen vandaag licht toegenomen ten opzichte van een dag eerder. Tot 10 uur vanmorgen werden 42.835 positieve tests gemeld. Dinsdag waren dat er 40.543. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen liggen nu 1.869 coronapatiënten (wat meer dan dinsdag) en op de IC's 1158, evenveel als gisteren. Er waren 15 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 24-03-2022

Nieuwe berichten bevestigen dat Oekraïense troepen vooruitgang boeken rond Kiev. De kleine stad Makariv, zo'n 50 kilometer ten westen van Kiev, zou volgens het Britse ministerie van defensie door het Oekraïense leger zijn heroverd. Dat geldt ook voor Moschun, even ten noordwesten van Kiev. In Boetsja en Irpin, twee steden net buiten Kiev, is de kans volgens het ministerie "reëel" dat de Russische troepen omsingeld kunnen worden.

     Vandaag zijn er drie westerse topoverleggen. Allereerst een NAVO-top, waar waarschijnlijk besloten wordt extra troepen te legeren in oostelijke lidstaten als Hongarije, Bulgarije, Slowakije en Roemenië, als aanvulling op de al vier gestationeerde gevechtsgroepen in Polen en de Baltische staten. Voorafgaand maakte het VK bekend nog eens 6000 raketten en 25 miljoen Britse pond (bijna 30 miljoen euro) naar Oekraïne te sturen om het leger te steunen. Duitsland zei extra Strela-luchtdoelraketten te zullen sturen, overigens wapens van Russische origine, en Zweden stuurt nog eens 5000 antitankwapens naar Oekraïne. Ook is er een top van de G7-landen bijeen om te praten over de invasie: Frankrijk, de VS, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Canada, Duitsland en Japan, en tenslotte is er een EU-top waar de oorlog aan bod komt. De Amerikaanse president Biden vloog er speciaal voor naar Brussel.

     Wat moet je blij zijn dat Donald Trump geen president meer is! Tegen Fox News zei hij gisteren over Poetin op zijn typische brallende manier: 'Ik hoor hem constant het n-woord gebruiken, het n-woord. Hij gebruikt het constant: het nucleaire woord. (...) Wij zeggen dan: "O, hij is een kernmacht". Maar wij zijn een grotere kernmacht. Wij hebben de beste onderzeeërs ter wereld, de sterkste die ooit zijn gebouwd. Je moet dan zeggen: "Luister, als je dat woord nog één keer gebruikt, dan sturen we ze jouw kant op. Dan gaan we heen en weer en op en neer langs je kust varen. Je kunt deze tragedie niet laten doorgaan. Je kunt niet duizenden mensen laten doodgaan."' Eerder noemde hij het een goed idee om straaljagers te voorzien van een Chinese vlag en die toestellen dan te gebruiken om 'Rusland verrot te bombarderen. Dan zeggen we: "China deed dat, wij niet, China deed dat.' En dan gaan ze met elkaar vechten en kunnen wij achterover leunen en kijken'.  De wereld van een kind.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba heeft zich in een interview met de Spaanse krant El País terneergeslagen uitgelaten over de onderhandelingen met Rusland. ‘Na vier weken praten zijn we min of meer waar we begonnen’.

Opnieuw heel mooi weer. Je krijgt de neiging om de boot maar vast op te gaan tuigen, maar vanaf het komend weekeinde zal het weer snel veranderen. Er komt een serieuze vorstperiode aan met veel sneeuw. Zaterdagnacht kan er op veel plaatsen in het land al 15 tot 20 centimeter sneeuw vallen, in combinatie met een stevige oostenwind (windkracht 5 tot 7). Zondag wordt het volgens weerman Gerrit Hiemstra 3 tot 4 graden onder het vriespunt en die nacht wordt het -7. De vorstperiode zou nog tot volgende week donderdag duren. Goed dat we onze boot nog steeds in winterklare staat gehouden hebben.

     Halverwege de middag krijgen we bezoek van verse oma Barbara en even verse moeder Nikita met Zaila. Een heel lieve baby. Nu 3 weken, zie foto hier..

Voor het eerst zijn er in Nederland meer niet-gelovige mensen dan gelovigen, meldt het SCP. Ik heb een lichte neiging het als vooruitgang te beschouwen, maar helemaal zeker is dat niet.

Covid. Het RIVM registreerde tot 10 uur 39.164 nieuwe besmettingen. Gisteren waren het er 42.835. Het aantal coronapatiënten op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen bedraagt 1826, 43 minder dan gisteren. Op de IC's liggen er 147, 11 minder dan gisteren. Er waren 15 coronadoden, evenveel als gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 25-03-2022

Drie toppen op één dag in Brussel en ook nog met Biden erbij. Eensgezindheid tegen Rusland uitstralen lukte goed en de vaak onderling verdeelde Europese landen hielden zich kalm. Niemand gaat Russische olie en gas in roebels betalen, zoals Poetin wil. Er worden weliswaar meer wapens aan Oekraïne geleverd, maar daar horen geen tanks, zwaar luchtafweergeschut en jachtvliegtuigen bij. Ook installeert de NAVO meer troepen langs zijn oostelijke grens, 'van de Baltische Zee tot aan de Zwarte Zee', maar houdt zich verre van direct ingrijpen. Verstandig. Een duidelijke rode lijn werd niet getrokken (afgezien van artikel 5 van het NAVO-handvest) wat betreft de gevreesde inzet van chemische wapens door de Russen, maar volgens deskundigen is die kans niet groot. Hm, ik hoop dat ze gelijk hebben. In elk geval zullen Zelensky c.s. niet tevreden zijn over de uitkomsten van de drie toppen. Oekraïne blijft er alleen voor staan en dat is een bitter lot.

Ondertussen boekt het land wel successen, zoals het in brand schieten (gisteren) van een Russisch troepentransportschip in de haven van Berdjansk en met name het doorbreken van de omsingeling ten noordwesten van Kiev. Zie het bulletin hierboven en hier. Het schijnt dat ze bizarre aantallen antitankgranaten afvuren, aldus hoogleraar Oorlogsstudies Frans Osinga, en worden daardoor steeds meer afhankelijk van de westerse wapenleveranties. 'Maar de voorraden in het Westen zijn ook niet onuitputtelijk, de productie is niet zo snel op te schroeven.' Hij wijst erop dat ook de Russen gebrek aan munitie en materieel hebben.

     Tot wel 60 procent van de raketten die Rusland afvuurt in Oekraïne treft overigens niet het beoogde doelwit of ontploft niet, meldt persbureau Reuters op basis van drie anonieme Amerikaanse functionarissen. ‘Ze werken niet’, aldus een Pentagon-functionaris tijdens een briefing over de Oekraïne-oorlog. ‘Ze falen. Ofwel de lancering mislukt, ofwel het lukt niet om het doel te raken of ze exploderen niet bij contact’. Dat was ook al in Syrië het geval, toen Russische raketten regelmatig in Iran, Irak of Turkije neerkwamen. Het risico is dat dergelijke afzwaaiers nu op NAVO-gebied kunnen neerslaan. Lees er hier meer over. Enfin, beide partijen in de oorlog putten elkaar uit, maar de Russen kunnen het veel langer volhouden, mag je aannemen.

Een resultaat van de EU-top met Biden is dat de VS samen met andere landen ervoor gaan zorgen dat er nog dit jaar minimaal 15 miljard kubieke meter vloeibaar gas (LNG) geleverd wordt aan de EU. Iets meer dan een druppel op een een gloeiende plaat. In 2021 importeerde de EU nog in totaal 155 miljard kubieke meter aan gas uit Rusland, blijkt uit cijfers van de International Energy Agency. Dat is bijna 40 procent van de totale gasconsumptie in de EU. De deal van vandaag gaat dus om een kleine 10 procent van de EU-gasimport uit Rusland. Bedenkelijk is helaas dat de LNG-productie in de VS substantiële lekkage kent van het sterke broeikasgas methaan. De EU-commissie neemt op zich om ook elders in de wereld contracten voor LNG af te sluiten.

Het Russische ministerie van Defensie komt vanmiddag met een opmerkelijk bericht. Daarin staat dat de eerste fase van wat de Russen de 'militaire operatie' in Oekraïne noemen, grotendeels voltooid is. De nadruk zal nu worden gelegd op het 'volledig bevrijden' van de Donbas-regio in het oosten van Oekraïne. Het ministerie zegt tegen Russische persbureaus dat de door Rusland gesteunde separatisten nu 93 procent van de regio Loegansk en 54 procent van de regio Donetsk in handen hebben. Persbureau Reuters, dat het bericht publiceert, denkt dat het misschien een ommezwaai is. Het zou erop kunnen wijzen dat Rusland zich gaat richten op beperking van zijn doelen, nadat het Russische leger de afgelopen maand op onverwacht zwaar Oekraïens verzet was gestuit. Ook uitTurkije komen berichten dat de onderhandelingen tussen de strijdende partijen een akkoord naderen. Zou Poetin toch eieren voor zijn geld kiezen? Tja, maar wat heeft hij allemaal niet teweeggebracht: een bloedige, rampzalige verwoesting van een buurstaat en een onvermijdeijke armoedeval in zijn eigen land! Wie gaat hem daarop afrekenen?

Weer mooi weer. Ik ga alleen sporten want Anna heeft haar broer en een neef op bezoek. Ze gaan met zijn drieën in de stad lunchen. Het blijft het komend weekeinde mooi weer, zij het een stuk kouder. De ogenschijnlijke komst van winterse kou en buien waar ik gisteren over schreef, behelsde de situatie van een jaar geleden. Excuus, niet goed opgelet.

Covid. Het RIVM meldt dat er tot 10 uur vanmorgen 35.043 nieuwe besmettingen werden geregistreerd. Gisteren waren het er 39.164. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1854 coronapatiënten, tegen gisteren 1826. Op de IC's waren het er 143 tegen gisteren 147. Er waren 20 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Satellietfoto's tonen dat de Conger-ijsplaat op Oost-Antarctica afbrak van ijsberg C-38 en uiteenviel (foto: USNIC)

Zaterdag 26-03-2022

Eerder deze maand meldde ik het volledig verdwijnen van de enorme ijsplaat Larsen B aan de westzijde van het Antarctisch schiereiland. Aan het eind van de huidige Antarctische zomer verdwijnen er in hoog tempo meer ijsplaten, nu ook in het koudste, oostelijk deel van het zuidpoolcontinent. Onder meer de Conger-ijsplaat, oorspronkelijk ongeveer zo groot als de stad Rome: zo'n 1200 vierkante kilometer. Op satellietbeelden die wetenschappers vandaag deelden is te zien dat de ijsplaat in slechts een paar dagen tijd volledig is uiteengevallen. Wikipedia noemt Conger overigens een gletsjer, maar ik denk dat het een plaat was die op het water dreef. Hij was al een jaar of twintig langzaam aan het afsmelten, een proces dat in het voorjaar van 2020 in versnelling kwam. Nu is hij helemaal weg. Deze maand kalfden meer ijsmassa's los van de oostrand van Antarctica: de Tottengletsjer en de Glenzer ijsplaat. Er zullen er meer en grotere volgen in de komende jaren. 'The collapse itself, however, may have been driven by surface melting as a result of the extremely warm temperatures recently recorded in this region. More evidence is needed to link this collapse to the recent warming', zegt een deskundige. IJsplaten drijven op zee, maar zijn verbonden met het vasteland. Ze spelen een belangrijke rol in het tegenhouden van grote ijsmassa's, die zonder de ijsplaten sneller de oceaan in zouden zakken. Dat kan leiden tot zeespiegelstijging, ook bij ons.

Over een mogelijk inbinden van Poetin met zijn invasie hebben we sinds gisteren niets meer gehoord. De Russen zetten hun belegering van grote steden als Charkov, Tsjernihiv en Mariopol voort. Bij Charkov vernietigden ze het Drobytsky Yar Holocaust memorial. In 1941 werden daar 15.000 joodse inwoners van de stad door de Nazi's vermoord. De troepen van Poetin tonen onwil of onvermogen om straatgevechten in de steden aan te gaan en leven zich uit in willekeurige lucht- en artilleriebombardementen om te pogen de Oekraïense weerstand te demoraliseren, zegt het Britse ministerie van defensie. 'It is likely Russia will continue to use its heavy firepower on urban areas as it looks to limit its own already considerable losses, at the cost of further civilian casualties.' Het moreel bij invasietroepen zou erg laag zijn. Er verschijnen berichten dat een Russische brigadecommandant door zijn eigen troepen werd gedood. Het zou gaan om kolonel Joeri Medvedev, die de 37e Motor Rifle Brigade commandeerde. Ook een luitenant-generaal van het 49e Combined Arms Army zou gedood zijn. Daarmee zou hij de negende gesneuvelde Russische generaal zijn. Onafhankelijke bevestiging van beide berichten is er niet.

     Ondertussen vallen Oekraïense troepen het bezette Cherson aan. Opvallend is het bericht dat Rusland opeens militaire oefeningen is begonnen op de betwiste Koerilen-eilanden ten noorden van Japan met 3000 militairen met honderden stukken legeruitrusting. Nog vorige maand zou een Russisch marineschip een Amerikaanse kernonderzeeër bij de eilanden hebben verjaagd. Rusland voerde ook militaire oefeningen uit met S-400 luchtdoelraketten in de westelijke exclave Kaliningrad, meldt persbureau Interfax. Daarmee kunnen gevechtsvliegtuigen binnen een straal van 400 kilometer uit de lucht worden geschoten. Er werd ook met SU27-gevechtsvliegtuigen geoefend.

Arif Husain, de economisch directeur van het Wereldvoedselprogramma (WFP), heeft een duidelijke boodschap voor mensen die denken dat de oorlog in Oekraïne niet hun probleem is. 'Deze oorlog had niet op een slechter moment kunnen beginnen, en niet op een slechtere plaats'. Er zijn weinig landen denkbaar waartussen een oorlog desastreuzer zou uitpakken dan een oorlog tussen voedselproducenten Rusland en Oekraïne, zegt hij. Samen zijn die twee landen namelijk goed voor ongeveer 30 procent van de wereldwijde tarwe-export (een basisingrediënt voor brood), 32 procent van de totale gerstuitvoer (een belangrijke bron voor veevoer), 17 procent van alle maïsuitvoer en ongeveer 75 procent van alle zonnebloemolie. Sinds de Russische invasie begon, exporteren de landen nauwelijks meer voedingsstoffen. Wat Oekraïne betreft moeten we afwachten welk deel van de oogst dit jaar binnengehaald kan worden, voorzover er akkers ingezaaid zijn. Handelaars gaan er vanuit dat ook de volgende Oekraïense oogst gedoemd is om te mislukken, omdat een aanzienlijk deel van het landbouwareaal inmiddels oorlogsgebied is en veel boeren zijn óf hun land ontvlucht óf vechten aan het front. De geringe oogst die er wel is, is natuurlijk niet voor de export maar voor de eigen bevolking. Ruslands export stagneert door de wereldwijde sancties. De prijzen van voedsel en brandstof waren al voor de oorlog enorm gestegen en stijgen door de oorlog verder. De gevolgen voor de rest van de wereld zijn gigantisch, zegt Husain.  Een maand geleden werd er in de wereld iets in beweging gebracht, een steen in de vijver die steeds wijder wordende kringen veroorzaakt.

Een stralende zaterdag. Boodschappen. Hier is de oorlog veraf, de schappen zijn vol, alles is verkrijgbaar in de winkels. Gezellige drukte in de stad. Volle terrassen. Groepen wandelaars van afgemeerde cruiseschepen. We krijgen bezoek van Anna' oudste kleinzoon Jordin en zijn vriendin Dane. Het is trouwens onze 18e trouwdag.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur 30.804 nieuwe besmettingen gemeld. Gisteren waren er 35.043. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1757 coronapatiënten, tegen gisteren 1854. Op de IC's waren het er 149 tegen gisteren 143. Er waren opnieuw 20 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

De asteroïde 2022 FB2 zal vandaag om 17.52 uur vlak langs de aarde vliegen (bron: Small-Body Database Lookup)

Zondag 27-03-2022

Vandaag een near miss. De pas ontdekte meteoriet 2022 FB2 zal om 15.52 uur UTC (17.52 uur bij ons) rakelings langs de aarde vliegen. Rakelings is op 0,39 van de afstand aarde/maan, ofwel 150.000 kilometer. Voor kosmische begrippen is dat inderdaad rakelings. De diameter van het geval is 20 meter. Ter vergelijking: de diameter van de meteoriet die op 15 februari 2013 ontplofte boven Tsjeljabinsk in Siberië zou 17 meter zijn geweest. Er vielen toen geen doden of gewonden maar er was schade aan diverse gebouwen. Tja, wind je je op over Poetin, krijg je bijna zo'n ding op je kop.

Opnieuw verschijnen er van de Britse inlichtingendiensten berichten als zouden de Russen zich nu focussen op het oosten van Oekraïne. In het Donbasgebied zouden ze daarbij bommen met witte fosfor gebruiken. In de rest van het land veranderen de posities niet. Precies tijdens het bezoek van de Amerikaanse president Biden aan Warschau vielen er bij het westelijke Lviv bommen op een fabriek en voedsel- en brandstofdepots. De aanval zou volgens de Russen zijn uitgevoerd met kruisraketten en langeafstandsraketten. Er vielen geen doden, wel gewonden.

     Vandaag zegt Kirilo Boedanov, hoofd van de Oekraïense militaire inlichtingendienst, dat Rusland Oekraïne wil opdelen in twee afzonderlijke landen. Dat zou president Poetins inzet zijn nu hij inziet dat hij Kiev niet kan innemen en de regering-Zelensky niet kan wegkrijgen. Boedanov spreekt van een 'Koreaans scenario'. Hij voorspelt dat een 'totale guerrillaoorlog' van het Oekraïense verzet de Russische plannen zal doen mislukken.

Na een bewolkt begin weer een stralend zonnige dag. Meteen bij het opstaan zet ik de klokken een uur vooruit naar de zomertijd. Het is een rustige zondag. Vanavond komt Bas bij ons eten.

Covid. Bij het RIVM werden 25.013 nieuwe besmettingen gemeld. Gisteren waren het er 28.122. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1776 coronapatiënten, tegen gisteren 1757. Op de IC's waren het er 155 tegen gisteren 149. Er waren 6 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Onderzoeken van de zeebodem van de Beaufort Zee tonen gigantische verzakkingen door smeltende permafrost (beeld: Eve Lundsten, MBARI)

Maandag 28-03-2022

Terwijl de wereld zich opwindt over de ene zwarte acteur die de andere een klap verkoopt tijdens de uitreiking van de Oscars, omdat die zijn vrouw beledigde, gaat het bloedige geweld van de idiote invasie van Poetin in Oekraïne, die de wereld op de rand van een kernoorlog brengt, gewoon verder en achter de mogelijke ramp op korte termijn gaat een nog veel groter ramp op langere termijn schuil, die van rampzalige opwarming van de aarde. Dooiende permafrost in een kwart van de arctische gebieden veroorzaakt overal inzakkende bodems, de formatie van nieuwe meren vol smeltwater en het verdwijnen van andere meren, waarbij het opborrelende broeikasgas methaan de grond optilt tot heuvels (pingo's) of leidt tot diepe kraters. Dorpen, wegen en pijpleidingen zakken steeds vaker weg. Nieuw onderzoek laat zien dat het ook op de zeebodem gebeurt, onder meer in de Beaufort Zee ten noorden van Alaska en Canada. 'We know that big changes are happening across the Arctic landscape, but this is the first time we've been able to deploy technology to see that changes are happening offshore too,' zegt marine geoloog Charlie Paull van het Monterey Bay Aquarium Research Institute (MBARI) en mede-auteur van de nieuwe studie. Het is een duidelijk gevolg van de opwarming van de regio, in dit geval niet zozeer door het verstoken van fossiele brandstoffen door de mens, maar vooral door de opwarming in de 12.000 jaren sinds de laatste ijstijd, dus in het huidige interglaciaal.

     In die lange periode stroomden grote kustgebieden geleidelijk onder door het stijgende zeewater, gebieden waarvan de bodems zo'n honderduizenden jaren bevroren waren geweest (permafrost). Vanaf 2010 werd een groot stuk (26 vierkante kilometer) van de zeeboden herhaaldelijk onderzocht, voor het laatst in 2019. In de periode zagen de onderzoekers dat er op 41 plaatsen diepe sinkholes ontstonden, die er eerst niet waren. Ze waren rond tot ovaal van vorm met een diepte tot 29 meter en 225 meter lengte. Ook vonden ze pingo-heuvels van 10 meter hoog, die ijs bevatten, net als op het land, met name in Siberië.  'Heat carried in slowly moving groundwater systems is contributing to the decay of submerged permafrost, creating large sinkholes in some areas and ice-filled hills called pingos in other areas', zegt Paull. Opborrelend methaangas zoals op land, werd niet gemeten, daarvoor was de meetperiode te kort, maar dat kan nog komen want pas sinds een jaar of twintig warmen de zeeën in de arctische gebieden versneld op. 'Changes described in this study are responding to events that occurred over the centennial to millennial time frame. That said, these changes can still impact climate if they are resulting in emissions of greenhouse gases as the subsea permafrost thaws', zegt Sue Natali, klimatoloog bij het Woodwell Climate Research Center in Massachusetts.

Oekraïne. Op de grond verandert er vrijwel niks, alleen claimt Oekraïne de herovering van Irpin, een voorstad van Kiev. Toch zijn er geen tekenen dat Rusland de omsingeling van de hoofdstad wil opgeven. Er zijn voortgaande zware bombardementen van tal van steden. 160.000 mensen zitten nog vast in het zwaarbestookte Mariopol, waar een humanitaire catastrofe dreigt. Het fascistische 'Somalië Bataljon' uit Donetsk hijst een eigen vlag op het stadhuis van Mariopol. Volgens de UNHCR zijn er nu 3,8 miljoen mensen Oekraïne ontvlucht. Nederland vangt momenteel 18.369 vluchtelingen uit Oekraïne op.

Voor de zoveelste maal vraagt Zelensky vergeefs om direct overleg met Poetin over een neutrale status van zijn land. Volgens buitenlandminister Lavrov komt er zo'n overleg pas als er een deal is. Bij de Turkse haven Igneada bij de Bulgaarse grens en ook bij de ingang van de Bosporus werden losgeslagen drijvende, Russische zeemijnen aangetroffen. We waren daar tweemaal in de de tweede helft van 2009. De scheepvaart moest nu worden stilgelegd om eerst de mijnen op te ruimen. Eerder waarschuwde Rusland al voor de mogelijkheid dat honderden mijnen door slecht weer van hun kabels konden afbreken en daarna richting de Bosporus en andere kustgebieden konden afdrijven.

     Novaja Gazeta, een van de allerlaatste onafhankelijke kranten in Rusland, schort zijn activiteiten op 'tot het einde van de speciale militaire operatie'. Dat vind ik erg, het Russische volk heeft na de afsluiting van de sociale media geen enkele andere bron van informatie meer, behalve die van het regime. Vorig jaar kreeg de hoofdredacteur van NG nog de Nobelprijs voor de vrede.

     Rusland waarschuwt dat, wie niet binnen enkele dagen betaalt met roebels, geen gas meer krijgt. De waarschuwing is specifiek gericht aan de zeven grootste geïndustrialiseerde landen ter wereld (G7), die deze week hadden laten weten de Russische eis om in roebels te betalen naast zich neer te zullen leggen. Verontwaardigd spraken Europese leiders van 'contractbreuk'. Daar zal Poetin lak aan hebben.

We hebben weer een zonnige dag, maar de temperatuur zal elke dag gaan zakken. We sporten en en Anna gaat naar de mondhygiëniste. Nog steeds zet ons leven zich ongestoord voort.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanochtend 21.504 nieuwe besmettingen gemeld, tegenover 25.013 gisteren. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1916 coronapatiënten, 140 meer dan gisteren. Op de IC's waren het er 135 tegen gisteren 145. Er waren opnieuw 10 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 29-03-2022

Daar staat de jonge vrouw opeens, eergisteren, alleen tussen twee trappen in Sint Petersburg. Ze draagt een witte jurk die ze met rode verf besmeurt als met bloed. Haar gezicht en handen ook. Ze roept iets in het Russisch dat ze steeds herhaalt. Mensen filmen haar, maar de meesten lopen door, als je blijft kijken kun je opgepakt worden. Al gauw verschijnt dan ook de oproerpolitie. Ze loopt rustig met de agenten mee. Einde van een indrukwekkend protest. Later blijkt uit een vertaling dat ze iets riep als: 'Met dit bloed gaf ik mijn hart de schuld'. Ach, het echte Rusland bestaat nog, zij heeft het gered uit de bloedbesmeurde klauwen van Poetins penose.

Juist vandaag begint er een nieuwe overlegronde tussen Oekraïne en Rusland, ditmaal in Istanboel, onder voorzitterschap van Erdogan. Dat overleg is omgeven met talrijke geruchten, met name over een bijstelling van de Russische oorlogsdoelen. Het overleg duurde vier uren en na afloop beloofde Rusland (bij monde van zijn viceminister van Defensie Alexander Fomin) zijn militaire activiteiten bij Kiev en Tsjernihiv drastisch te verminderen. De Oekraïense onderhandelaar Mychajlo Podoljak zei na de beëindiging dat Oekraïne een nieuw systeem van veiligheidsgaranties voor Rusland heeft voorgesteld, dat gewaarborgd zou moeten worden door voorzitter Turkije, samen met Israël, Polen en Canada. Als dat systeem werkt, zou Oekraïne bereid zijn akkoord te gaan met een neutrale status, die inhoudt dat het land zich niet meer mag aansluiten bij de NAVO of andere militaire allianties, wat een eis is van Rusland. Het land zou overigens wel mogen toetreden tot de Europese Unie. Over territoriale concessies lees ik niets. Misschien zijn die in deze fase niet nodig voor een wapenstilstand. Als die er komt, dan wordt de huidige toestand bevroren waarin Rusland de lange strook langs de kust van de Zee van Azov (minus een deel van Mariopol) zal blijven bezetten. Ik veronderstel dat de Russen, nu ze hun doelen hebben moeten bijstellen, in elk geval blijven staan op erkenning van Loehansk en Donetsk alsmede De Krim als Russisch grondgebied. Tot dusver was dat voor Zelensky onbespreekbaar. Of het overleg morgen verder gaat is niet duidelijk.

     Het optimisme van iedereen is opmerkelijk. Meteen zorgt de aankondiging van vice-minister Fomin dat Rusland de aanval op de Oekraïense hoofdstad Kiev zal afschalen, voor een daling van de prijzen van olie en gas. Ook graan en mais zakken terstond aanzienlijk. De Amerikaanse president Joe Biden gaat zo dadelijk bellen met de regeringsleiders van Frankrijk, Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk om de nieuwste ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne te bespreken.

Na een grijze start met lichte mist klaart het weer laat op. Voor het eerst in maanden gaan we weer eens voor de boodschappen naar de grote AH-supermarkt op Oost. We zijn onder de indruk van alle lekkernijen die je daar vindt, veel meer dan bij de kleine Spar-super in de binnenstad. Met een kar vol mooie wijnen, kaasjes en potjes keren we terug bij het autootje. Dat lieten we de afgelopen tijd doorgaans staan en daardoor gaat het lukken om de komende tankbeurt uit te stellen tot na 1 april, als de benzine 17 cent goedkoper is.

     Iedereen windt zich zo op over die klap van acteur Will Smith nadat een komiek zijn vrouw beledigde. Maar in Gorcum kunnen we het veel beter. Al dagen meesmuilt de stad over het verhaal van de bouwvakker. Die was afgelopen vrijdag ergens aan het werk in de Kapelsteeg en werd uitgenodigd door een dame die daar woont voor een snelle wip. Helaas (voor het stel) kwam de echtgenoot onverwachts thuis. Die haalde snel een vriend op en met zijn tweeën verbouwden ze de bouwvakker. Hm. Will Smith deed het op zijn eentje. Een ambulance bracht de arme bouwvakker naar het ziekenhuis. En de vrouw? Niks over bekend.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanochtend 30.729 nieuwe besmettingen gemeld, flink meer dan de 21.504 van gisteren. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1933 coronapatiënten, 17 meer dan gisteren. Op de IC's waren het er 135 tegen gisteren 145. Er waren 16 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 30-03-2022

Hierboven de update van heden van het Britse ministerie van defensie inzake Oekraïne. Duidelijke scepsis over de Russische focus op de oostelijke Donbas-regio. Ook Zelensky is sceptisch over de belofte van Rusland om de militaire activiteiten rond de Oekraïense steden Kiev en Tsjernihiv drastisch terug te zullen schroeven en over de kansen op een wapenstilstand. 'Deze woorden komen van vertegenwoordigers van een land dat doorgaat met de strijd om ons te vernietigen', zei de Oekraïense president in een videoboodschap. Na aanvankelijk optimisme heb ik dat gevoel ook, want wat zou Rusland de facto erbij winnen? De volksrepubliekjes van de separatisten in Donetsk en Loehansk en De Krim heeft hij al, de corridor ertussen is niet compleet zonder Mariopol en Oekraïne was al neutraal en maakte geen kans op een NAVO-lidmaatschap. Binnen Rusland zelf klonk al een hoop kritiek op zo'n uitkomst. Overigens ziet het Pentagon slechts 'kleine verplaatsingen' van Russische eenheden bij Kiev, 'geen echte terugtrekking’. ‘De bereidheid tot vredesonderhandelingen moet verhullen dat ze de mislukking van hun inspanningen rond Kyiv hebben geaccepteerd’, aldus Amerikaanse militaire deskundigen van het Institute for the Study of War.

     De beide delegaties die gisteren met elkaar in Istanboel onderhandelden onder leiding van Erdogan zijn vandaag naar hun hoofdsteden teruggekeerd om met hun regeringen te overleggen. Er is geen nieuwe datum afgesproken. Poetin-woordvoerder Peskov tempert vandaag de verwachtingen. Hij noemt het 'positief' dat Oekraïne zijn voorstellen op papier heeft gezet, maar hij voegde daar direct aan toe 'dat we niet kunnen zeggen dat er iets veelbelovends of een doorbraak is geweest'. Ook komen de Russen terug van hun eis dat gasleveranties voortaan in roebels moeten worden afgerekend. De G7-landen weigerden dat vorige week. De levering van gas en de betaling zijn 'gescheiden processen', stelt woordvoerder Peskov nu, maar men wil het wel doorzetten. Onderminister van Buitenlandse Zaken Riabkov zegt dat de ropebelbetalingen wel worden ingevoerd, maar geleidelijk. Dan kan men er nog een tijdje mee dreigen terwijl Rusland onderwijl andere afnemers zoekt.

     De gouverneur van de Noord-Oekraïense regio Tsjernihiv zegt vanmorgen dat de Russen gewoon zijn doorgegaan met aanvallen en dat er in zijn regio (lucht)aanvallen zijn uitgevoerd op de stad Nizjyn. Ook werd de hele nacht de stad Tsjernihiv bestookt. Er zouden gisteravond ook explosies hebben plaatsgevonden bij een militair kamp in de buurt van de Russische stad Belgorod, 60 kilometer noordelijk van Charkov. Persbureau Tass schrijft dat er vier mensen gewond raakte en dat op basis van 'inititial data' een granaat zou zijn afgevuurd vanuit Oekraïne. Hieronder de situatie van vandaag:

Ondertussen vermindert de bloeddorst van Poetin totaal niet. In een telefoongesprek van een uur met Macron zei hij gisteren (volgens het Kremlin zelf), dat de bombardementen op de belegerde stad Mariopol pas zullen stoppen als de Oekraïense troepen in de stad zich overgeven. Het is zonneklaar: hoeveel doden het ook kost, aan soldaten, burgers en ook aan zijn eigen kant, Poetin moet en zal zijn nationalistische droom van Novorossiya eruit slepen.

Het is een koude dag met zon en wolken, maar droog. Het weer gaat nu snel veranderen. Het KNMI heeft code geel afgekondigd vanaf donderdagmiddag vanwege de kans op gladheid door winterse buien, waaronder sneeuw. Het blijft waarschijnlijk tot en met vrijdagochtend sneeuwen, daarna zet vanuit het noorden de dooi weer in. Exceptioneel is deze korte winterinval eind maart niet.

     Anna gaat op bezoek bij Nikita en haar baby en ik loop naar het stadhuis. In het gemeentearchief zoek ik de bouwtekeningen van ons huis naar de installatietekeningen, omdat onze afvoer al maanden vreemd doet. Borrelt terwijl we nergens in ons appartement een kraan open hebben staan of een toilet doortrekken. Soms, onverwacht, loopt de gootsteen niet leeg of borrelt er zelfs even water omhoog. Het malheur bestaat al maanden, sinds de verbouwing door een nieuwe bewoner van zijn keuken en badkamer. Volgens zwager Cees kan het erop duiden dat ergens in het afvoersysteem een ontluchting dicht zit. Niemand weet waar die is. Het archief is zeer behulpzaam; de map ligt al klaar en er is gratis koffie. De beheerder kopieert voor een luttel bedrag de set tekeningen voor me. Ze zijn erg technisch, ik kan ze niet goed lezen, daar moet een deskundige naar kijken.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanochtend 27.818 nieuwe besmettingen gemeld, minder dan de 30.729 van gisteren. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1855 coronapatiënten, 78 minder dan gisteren. Op de IC's waren het er 124, 1 meer dan gisteren. Er waren 35 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 31-03-2022

'Het oude verbond ligt in duigen: uiteindelijk komt de mens erachter dat hij alleen is in de onmeedogenloze immensiteit van het universum, waarin hij louter bij toeval is ontstaan.' 

Een onvergetelijke regel uit 'Le Hasard et la Necessité' (1970) van een van de helden uit mijn jonge jaren, de Franse biochemicus en Nobelprijswinnaar (1965) Jacques Monod (1910 - 1976), omdat hij zich ook in wereldbeschouwelijke aspecten van zijn wetenschappelijke inzichten verdiepte. Ik drukte hier herhaaldelijk mijn bewondering voor hem uit (zet 'Monod' in de zoekfunctie linksboven). Bij de lectuur van het laatste boek van theoretisch natuurkundige Brian Greene 'Until The End Of Time' (Knopf, 2020) moest ik af en toe aan Monod denken, althans in het slothoofdstuk. Greene beziet de ontwikkeling van het universum in termen van toenemende entropie en evolutie en stelt tenslotte vast dat het universum niet bestaat om te voorzien in een arena voor het opbloeien van leven en geest. Ons bestaan is verwonderlijk. Dankzij toevallige veranderingen, geleid door de natuurwetten, zijn we hier. 'How spectacularly unlikely'. 'Terwijl we door een koude en onherbergzame kosmos geslingerd worden, moeten we accepteren dat er geen Grand Design bestaat. Deeltjes zijn niet bekleed met doeleinden. Er is geen definitief antwoord verscholen in de diepten van de ruimte dat wacht op ontdekkking.' Het is '...een verhaal dat weerkaatst in de duisternis...' (vertaling TZ).

Vanmorgen spreekt Zelensky op zijn toer door de westerse parlementen in onze Tweede Kamer. Gloedvol, scherp en adequaat, zoals hij dat kan. Hij refereerde aan de 80-jarige oorlog en het Wilhelmus. 'Nederland viert zijn 450ste verjaardag van het einde van tirannie, en zo begint de weg naar een verenigd Europa. Dat wordt nu aangevallen en moet nu weer verdedigd worden. De oorlog is nu nog alleen in Oekraïne. Nu nog kunnen we de tirannie verdrijven.' Ook noemde hij de 2e Wereldoorlog. 'De schaduw van Rotterdam hangt boven vele Europese landen. Oekraïne is pas het begin.' In het besef dat we te weinig steun bieden en dat ons land een gas- en olieboycot van Rusland niet steunt, luister je met kromme tenen, ook als voorzitter Bergkamp vooraf zegt dat 'er geen afstand is tussen Kiev en Den Haag.' Nou, ik dacht van wel. Rutte is bij Zelensky's rede aanwezig. Over de aanvraag van het EU-lidmaatschap: 'Ons lidmaatschap hangt van jou af, vriend Mark'. Over een boycot die Rusland grote schade zal brengen: 'Er zijn sterkere sancties nodig, zodat jullie geen miljarden aan de oorlog betalen en Rusland geen kans heeft de oorlog verder in Europa te voeren.'

     Ik voel nóg meer schaamte als Rutte na afloop zegt dat er op korte termijn geen energieboycot van Rusland komt. Hij vindt het sanctiepakket 'nu al ongekend'. 'Maar het is ook belangrijk dat we onze mensen kunnen blijven verwarmen en dat onze basisindustrieën blijven draaien.' Juist vandaag rekent de oud-secretaris generaal van het ministerie van economische zaken, Sweder van Wijnbergen, in De Volkskrant dat een boycot van olie en gas uit Rusland minder schadelijk is dan wordt beweerd. Dat zegt onder meer het CPB. Van Wijnbergen ontrafelt de subsitutiemogelijkheden op drie niveaus. Bijvoorbeeld dat, als India en China goedkoper uit zijn met olie uit Rusland, hun aandeel op de wereldmarkt vrij valt, ook voor ons. 'Het CPB ziet wel dat substitutie eenvoudiger zal gaan in Nederland, maar voorspelt een groot drama in Duitsland en Oost-Europa als de aanbodkanalen van Russische olie en gas daar stilvallen. Maar aangezien ook daar de problemen na een boycot oplosbaar zijn binnen de termijn die we hebben – namelijk tot de komende winter – is ook dat argument onnodige paniekzaaierij. En daarom hoeft Rutte zich ook niet zo te verzetten tegen een boycot van alle fossiele brandstoffen vanuit Rusland.' Inderdaad biedt Rusland op dit moment energieproducten aan, bijvoorbeeld aan India, voor 35 procent onder de marktprijs. Enfin, misschien gaat het allemaal veel sneller. Zojuist blijkt dat Persbureau Reuters meldt dat Poetin heeft besloten dat alle afnemers van gas ingaande morgen met roebels moeten betalen en dat contracten worden stopgezet als deze betalingen niet worden gedaan. Frankrijk en Duitsland hebben al laten weten dat ze in euro's blijven betalen.

President Poetin heeft de invasie blijkbaar 'totaal verkeerd ingeschat', zegt Jeremy Fleming vandaag. Hij is hoofd van de Britse inlichtingendienst GCHQ. 'We hebben Russische soldaten gezien, met een gebrek aan wapens en moraal, die weigerden om bevelen uit te voeren, hun eigen uitrusting saboteerden en zelfs per ongeluk hun eigen vliegtuig neerschoten. (...) Er wordt gezegd dat de adviseurs van Poetin te bang zijn om hem de waarheid te vertellen', maar volgens Fleming moet 'de omvang van de verkeerde inschattingen nu glashelder zijn voor het regime.' Hetzelfde zei woordvoerder Kate Bedingfield van het Witte Huis gisteravond. Volgens haar heeft de VS ook informatie dat Poetin zich bedrogen voelt door de Russische legerleiding en leidt dit tot aanhoudende spanningen tussen de president en de krijgsmacht.

Hier word je ook niet goed van: het Pentagon meldt dat Poetin het huurlingenleger van de Wagnergroep naar de Donbas stuurt om mee te helpen het gebied volledig 'te bevrijden. Na de Tsjetsjeense slachters van Kadyrov nu het absolute schuim van het gilde van militaire huurmoordenaars, die hun sporen al decennia lang achterlieten in Afrika en Syrië. Het Kremlin gebruikt Wagner vaker als schaduwleger voor operaties waarvoor het de verantwoordelijkheid wil verbergen. Dmitri Oetkin, de oprichter van Wagner, diende zelf bij de militaire inlichtingendienst GROe. Als je het typische tronie van een criminele moordenaar wil zien, moet je vooral op zijn lemma in Wikipedia kijken. De Wagnergroep vocht al in 2014 mee aan de zijde van de separatisten. Volgens het Pentagon duidt hun deelname aan de strijd op een gebrek aan betrouwbare manschappen bij de Russen.

Het winterweer valt vandaag tot dusver mee. Het is koud maar overwegend droog. We sporten en vragen onderbreking aan van ons abonnement van 1 mei tot 1 oktober, de periode dat we met de boot weg zijn. Straks gaan we voor een borrel naar Ria P. Vanavond en vannacht zullen er harde wind, vorst en dichte sneeuwval komen.

Covid. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanochtend 25.467 nieuwe besmettingen gemeld, minder dan de 27.818 van gisteren. Op de verpleegafdelingen in de ziekenhuizen lagen 1787 coronapatiënten, 68 minder dan gisteren. Op de IC's waren het er 127, 3 meer dan gisteren. Er waren 26 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/72