Logboek 2015/3 Thuiskomst

Gorcum met tolhek over de Merwede, getekend door Georg Braun en Franz Hogenberg, Civitates Orbis Terrarum, 1576

 Direct naar

 het laatste

 verslag

Het derde kwartaal van 2015 moet, als alles goed gaat, de periode van onze thuiskomst in Gorcum bevatten. Dan komt er een einde aan onze zwerftocht die acht jaar geleden begon. Ondanks een paar zware tegenslagen waren we overwegend gelukkig in die acht jaren. Toen we vertrokken hadden we nog geen idee waar de tocht ons brengen zou. Misschien wel om de wereld, dachten we. Maar de wereld veranderde en we liepen dood in de Rode Zee vanwege de piraterij bij Aden en in de Indische Oceaan. We moesten terug en hadden geen zin meer om een wereldomzeiling langs de westelijke route aan te vangen en de Atlantische Oceaan over te steken. Op één of andere manier waren ook wij veranderd; het was genoeg geweest. Wel wilden we de boot terug naar huis brengen om er in Holland en misschien de Oostzee nog een aantal mee te varen.

Is dit het einde van het weblog? Dat valt nog te bezien. Ik ben het schrijven veel te leuk gaan vinden. Nulla dies sine linea.

We zullen zien. 

Alle kenmerkende lokaties van Camaret bij elkaar: vlnr de kapel der zeelieden, de Tour Vauban en daarvoor de scheepswrakken

Woensdag 01-07-2015

Gisteravond was de maan vrijwel vol. Mijn oude vriend Herman U. zegt dat het weer vaak veranderd bij volle maan. Inderdaad, de wind draait vannacht 180 graden en brengt een vervelende swell in de haven teweeg. De boot rukt aan de lijnen. Tegen de ochtend onweert het met korte, felle regenbuien. Op de weerkaartjes is te zien dat er een koufront overtrekt. Vanaf een uur of negen herstelt het weer zich, de wolken breken en de zon komt tevoorschijn. Buurman Piet stapt op de fiets om vers stokbrood te halen.

Griekenland: Tsipras deed gisteren op de valreep een nieuw voorstel op een A4tje, dat vroeg om uitstel en een derde steunprogramma. De eurogroep wees het direct af. Voor de betaling van 1,5 miljard euro aan het IMF vroeg hij uitstel. De verplichte betaling vond niet plaats. Voor de slechts duizend Griekse banken die open zijn, staan vanochtend lange rijen gepensioneerden. Ze mogen 120 euro opnemen. Van een deel zijn de pensioenen ondanks de belofte van Tsipras niet uitbetaald. De rating van Griekenland werd door Fitch verlaagd van CCC naar CC, de op één na laagste - alsof dat nog enige betekenis heeft. De AEX opent vanmorgen bijna een procent hoger.

Nieuwe onweersbuien verjagen de zon. Die heeft vandaag een bijrol. Als ze voorbij zijn, lopen we richting boulevard. De genua is nog te nat om te repareren. Ach, het weerzien van alles die bekende plekken in Camaret: de Tour Vauban, de kapel voor de zeelieden, de wrakken van vissersboten die tegen de wal liggen te vergaan! (zie foto hierboven) We reserveren een tafel voor vanavond bij Restaurant Le Langoustier, waar we destijds graag aten. Op de boulevard de talrijke plaatsen waar we gewend waren onze café au lait te drinken. Bij de Super U doen we inkopen, onder andere saucisson cuit à l'ail (knoflookworst) waar ik gek op ben.

Terug aan boord. De wind is wat aangetrokken; te hard om de genua uit te rollen. Het repareren van een klapperende genua is niet aan te bevelen. Morgen dan maar. Op het nieuws: Tsipras is met wéér een nieuw plan gekomen, dat meerdere majeure concessies bevat. Men beweert dat als de eurogroep het aanneemt, hij het referendum van aanstaande zondag zal schrappen. Maar ondertussen is de deadline voor het oude plan verlopen en Tsipras zegt op een persconferentie dat het referendum doorgaat. De eerste reacties uit de eurogroep op het jongste Griekse plan zijn sceptisch; de ministers van financiën komen vanavond bijeen om erover te praten. Merkel wees het nieuwe plan impliciet van de hand in de Bondsdag: 'We kunnen het referendum rustig afwachten. Europa is sterk genoeg. Veel sterker dan vijf jaar geleden.' Opvallend is inderdaad dat de beurzen sterk in de plus blijven. Zoals ik dezer dagen al schreef heeft de crisis inmiddels een dynamiek die onvoorspelbaar maakt. Gevoelens krijgen de overhand. In feite gaat de Griekse regering echter met het nieuwste voorstel door de knieën. Ik vrees echter dat de eurogroep het procesgroep - in het kielzog van Merkels uitspraak - het nieuwe plan zal afwijzen en dat het onzalige referendum inderdaad door zal gaan. Iemand zou moeten ingrijpen om de partijen tot rede te brengen.  

Héél ander nieuws: In Israël woont een dochter van Ella Hoffe, de minnares van Max Brod. Hij was de vriend en de biograaf van Franz Kafka. De dochter is in het bezit van duizenden onuitgegeven manuscripten van Brod en ook van enkele van Kafka. Er wordt al jarenlang juridisch over gestreden, maar nu heeft een Israëlisch gerechtshof besloten dat het materiaal aan de Nationale Bibliotheek moet worden gegeven. Die zal het online zetten. Stel je voor: nieuw werk van Kafka! Het zal je leven niet veranderen, dunkt me, maar het moet wel gepubliceerd worden.

Morgen willen we verder varen naar L'Aber Wrac'h, de eerste haven in Het Kanaal. Daarvoor moeten we door het Chenal du Four, een stroomgat als het Raz de Sein, maar dan wat langer en heftiger. We hebben uitgerekend dat als we er morgen om 13 uur zijn, we de tijstroom mee krijgen. Dat betekent om 12 uur vertrekken. Terug naar boven

Uitvergroting van de foto van de eenzame, pyramidevormige berg die ruimtesonde Dawn op 6 juni jl. van dwergplaneet Ceres maakte.

Donderdag 02-07-2015

De dwergplaneten blijven verbazing wekken. Zo ontdekte men op de foto's die de ruimtesonde Dawn op 6 juni van Ceres maakte een merkwaardige, eenzame pyramidevormige berg van vijf kilometer hoog (foto hiernaast). De berg ligt in een vlak landschap tussen twee kraters, maar lijkt daar geen verband mee te hebben. Hij lijkt niet te zijn opgeworpen door de inslagen, die de kraters vormden. Het is niet duidelijk wat de berg dan wel heeft doen ontstaan. Eerder vondt men op Ceres de twee lichte plekken, die ook nog geen verklaring hebben. Op Pluto fotografeerde de ruimtesonde New Horizons een raadselachtige, kolossale krater, die bijna zo groot is als de halve diameter van de dwergplaneet. Die moet zijn ontstaan door een enorme inslag, die Pluto flink uit zijn vroegere baan moet hebben gestoten.

Uit de Zomer-nieuwsbrief van onze buurtvereniging Knake citeer ik een stukje over de voortgang van het Verkeersstructuurplan binnenstad.

'We hielden onze adem in toen de gemeente half juni het rapport van bureau Goudappel/Coffeng met hun beeldvorming en ideeën over de verkeerscirculatie presenteerde. Helaas, we kwamen teleurgesteld uit die sessie. Eén doel is zeker bereikt: de herinrichting van het Eind (‘misschien wel de mooiste locatie van Gorinchem’). Maar verder geen woord over de verkeersintensiteit, de onveilige kruising Buiten de Waterpoort/Eind/Tolsteeg en de lange vrachtwagens. Wat wil dit college nu eigenlijk? We zijn vele jaren van platforms, klankbordgroepen, gesprekken met ambtenaren en wethouders verder en weten nog steeds niet wat zij voor de komende - zeg - 8 jaren vóór hebben met ons mooie historische centrum. Nog meer rijdend blik?'

Je wordt er moedeloos van. De gemeente heeft goud geld betaald voor een rapport dat zulke essentiële omissies kent. Goeie genade, waarom krijgt Gorcum altijd weer zulke beroerde bestuurders?

Vanmorgen regent het pijpenstelen (foto hier) We blijven wat langer in bed liggen. Als het zo hard regent, is varen vandaag geen pretje. We wachten het maar af, per slot hoeven we niet eerder dan 12 uur te vertrekken. Ik erger me aan de ophef betreffende Srebrenica. 'Dutchbat is lafhartig verraden in Srebrenica', schreef iemand gisteren in De Volkskrant, alsof Dutchbat zelf niet laf was. Men doet alsof het een geheim was dat de VS, Groot Britannië en Frankrijk luchtsteun weigerden. Dat was helemaal geen geheim. Ik herinner me hoe kwaad ik twintig jaar geleden was dat die landen Dutchbat niet wilden helpen, omdat hun blauwhelmen door de Serviërs waren gegijzeld, vastgeketend aan lantaarnpalen. Ze zouden gedood worden, dreigden de Bosnische Serviërs onder leiding van Mladic en Karadžić, als Dutchbat luchtsteun zou krijgen. Joris Voorhoeve, destijds minister van defensie, doet nu alsof hij dat niet wist, waarschijnlijk om zijn paadje schoon te geven. Maar hij wist het donders goed. Iedereen wist dat de Nederlandse blauwhelmen in de steek werden gelaten. Op zijn beurt stak Dutchbat geen vinger uit om de onder zijn bescherming staande moslims te redden. Duizenden werden onder hun ogen vermoord. De lafheid van overste Karremans ('Don't shoot the pianoplayer') werd legendarisch. Beschamend, uiterst beschamend.

Om half twaalf overleggen we met Piet & Ineke. Nog steeds vallen er regenbuien en de wind is Oost 4. Tegen dus, als we uit het Chenal du Four komen. 'Morgen is er weer een dag', zegt Piet. Een halfuur later klaart als bij toverslag de hemel op. vanuit het westen komt er steeds meer blauwe hemel. Ik loop naar de Tartaan. 'Zullen we toch maar weggaan?' Een kwartier later varen we uit, we zijn nog op tijd voor de tijstroom door het Chenal du Four. Van de oostenwind uit de prognoses is geen sprake; het waait hooguit Bf 3 uit noordwest. We motoren in glorieuze zonneschijn de Rade de Brest door naar de rode Vieux Moines boei, de ingang van het Chenal (foto hier) Waarom de boei 'oude monniken' heet? De stroom pakt ons op en voert ons met 10,2 knopen naar binnen, 3,5 knopen stroom mee. Het beeld is hetzelfde als bij het Raz de Sein: rafelingen, kolken, verwarde golven en rare opborrelingen van water. We schieten erdoor heen. Aan de bakboordkant liggen zandige eilanden. We volgen de rode boeienlijn. Een uur later ligt alleen nog het grote eiland Ouessant aan bakboord. Eens heette het Westzand, een gevreesde naam omdat veel Hollandse handelsschepen er in de loop der eeuwen schipbreuk leden. Negen jaar geleden bracht ik er een bezoek en geloof me, het is een prachtig eiland.

Om 15.00 uur passeren we de beroemde vuurtoren Le Four (foto hier), bekend van de posters die je overal kunt kopen. Zelfs nu, geen spectaculaire dag, slaat de branding ertegenaan. Wat een plek! Nu zijn we het Chenal uit en lopen Het Kanaal in. Het tij en een lange oceaandeining voeren ons voort naar het noordoosten. Om 16.00 uur varen we de rivier bij L'Aberwrac'h in, om 16.30 leggen we aan de binnenkant van de bezoekerssteiger aan. Tartaan komt even later naast ons liggen. In de zon in de kuip beschouwen de wonderlijke tocht. We deden 4,5 uur over 39 mijl en op het log staat 29,5 mijl. Tien mijl cadeau gehad door de tijstroom! Behalve in het begin is de SOG niet onder 8 knopen geweest. Piet en ik checken in bij de capitainerie (36 euro) en nemen een biertje c.q wijntje bij de Bar/tabac aan de straat. Morgenochtend kun je daar vanaf zeven uur vers stokbrood kopen. We bekijken de getijdentafel. Morgen kunnen we om 13.00 uur verder bij de tijwisseling, op weg naar Roscoff. Nu ga ik op zoek naar het nieuws. Terug naar boven 

Vrijdag 03-07-2015

Feiten! De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur laat ook over juni een plus zien. Verder ondanks de recordhitte in Nederland geen commentaar, want de relaties tussen weer en klimaat zijn ingewikkeld en duister. Een enkele hittegolf zegt niet zoveel. Klimaatveranderingen spelen zich af over periodes van minimaal 30 jaar. Een team van klimaatwetenschappers van Oxford University, KNMI en Red Cross Red Crescent Climate Centre concluderen in een juist verschenen studie dat de kans op hittegolven met temperaturen boven 30 graden in Europa duidelijk is toegenomen. Die zouden nu zelfs eens in de drie jaar voorkomen.

Vanmorgen is er weinig wind. Kans om het voorzeil te repareren. We laten het zakken en Piet komt ons helpen met het plakken van nieuwe stukken over de zwakke en gescheurde plekken in het achterlijk (foto hier) Juist als we klaar zijn, trekt de oostenwind aan naar Bf 4; het zeil is dan alweer gehesen en ingerold. De aanvankelijk blauwe hemel betrekt steeds meer, maar later knapt het toch weer op. Vandaag is de verjaardag van mijn jongste zoon Bas. Hij wordt 25. Ik bel zijn mobiel maar krijg de voicemail. Ik feliciteer hem en hoop hem vandaag nog even aan de lijn te krijgen.

Ans en ik klimmen 1,5 kilometer omhoog naar het dorpje Landéda. We genieten van de landelijke stilte, de hoge bermen vol veldbloemen, de zang van talrijke vogels en de prachtige bloementuinen bij de villa's. Meestal zijn die verlaten, het zijn vakantiehuizen. In het dorpje is een supermarkt, waar we wat inkopen doen.

Zorgen op de Tartaan, bij terugkomst. De motor lekte al enige tijd kleine hoeveelheden koelwater. Extern koelwater. Niet van het waterlock, zoals bij ons, maar bij de verbinding van een koperen buisje met de motor. Daar zit fikse corrosie. Vandaag sprong er bij het draaien van de motor veel meer water uit. De lekkage is te groot om verder te varen en Piet ging op zoek naar een monteur. Het is zeer de vraag of het vandaag nog gerepareerd kan worden; misschien moet er een nieuw buisje besteld worden. Dan kan het wel tot dinsdag duren, want het weekend staat voor de deur. Overigens zijn ook de voorspellingen voor de komende dagen slecht: Bf 6 tot 7. We stellen ons in op een wat langer verblijf.

Griekse regering nog op enige wijze de belangen van de Griekse bevolking dient, of die juist door hoog spel in de weg staat. Terug naar boven 

Dulce (rode cirkel met Tartaan aan de bezoekerssteiger van L 'Aber Wrac'h

Zaterdag 04-07-2015

Het gecorrodeerde koperen buisje van het buitenkoelwater van de Tartaan kan inderdaad niet meer gerepareerd worden. De monteur heeft een nieuw besteld, dat dinsdagochtend vroeg met de eerste postbestelling hier kan zijn (in Frankrijk hebben ze nog twee bestellingen per dag) Om tien uur kan de reparatie gereed zijn, zodat we - ijs en weder dienende - nog dezelfde dag kunnen vertrekken.

Gisteravond loopt een groepje Nederlanders over de steiger. Ze beginnen een praatje. Eén van hen blijkt Aad Twigt te zijn, wereldzeiler in hart en nieren sinds de jaren '70.  Jaren terug ontmoette ik hem eens op de HISWA. Hij schreef toen een aardige opdracht in een boek dat ik van hem kocht. Nu is hij hier met zijn vrouw Hella. Ze varen mee op een jacht dat verderop ligt en dat via de Azoren uit de Carieb kwam. Vandaag gaan ze verder, in één keer naar Hellevoetsluis. Dat soort zeilen is niks voor ons, zeg ik. Je ziet alleen maar water. Eigenlijk houden we helemaal niet meer zoveel van zeilen. Wij liggen 90 - 95% van de tijd in havens, zitten op terrassen of reizen door het binnenland. Twigt snapt het wel, geloof ik. We wisselen onze visitekaartjes uit.

We nemen het er dit weekend lekker van. Vanmorgen lopen we een eind langs de rivier, waar de ebstroom in gang is. Ook in de haven zakt het waterpeil snel (foto hier) Het is zonnig met een pittige wind uit het westen. Hadden we weg kunnen gaan, dan hadden we voor het lapje naar Roscoff kunnen zeilen. Erg is het niet, we hebben nog steeds alle tijd. We reserveren voor vanavond een tafel met zijn vieren bij Restaurant 'l'Abri du Canot', naast de haven.

Nederland heeft vandaag officieel een hittegolf. In Gorcum treffen ze het met het jaarlijks Hippiefestival. Het lukt om Bas aan de lijn te krijgen en hem te feliciteren met zijn 25e verjaardag. Het zijn spannende dagen, want volgende week hoort hij of hij naar het derde jaar van het conservatorium mag.

'Heb je ook last van de hitte?'

'Neuh...'

Terug naar boven

Zondag 05-07-2015

De dag van het Griekse referendum. History in the making. Hier is het een onstuimige dag met harde zuidwestenwind, een enkele regenbui en veel zon. Ans krijgt een aanval van schoonmaakwoede; de voorhut en het kleine hutje moeten helemaal leeggeruimd. We komen vier paraplu's tegen die we vergeten waren. Daarna moet alles weer worden ingeruimd.

De hele dag lezen we in de kuip. In de luwte van de buiskap is het wel uit te houden. Ik lees geboeid de herinneringen van de vertaalstster Thérèse Cornips 'Met een bevroren jas en een geleend tientje' (Van Oorschot, 2015), opgetekend door Guus Middag. De titel slaat op haar vlucht uit het ouderlijk huis in Maastricht. Cornips leefde lang samen met de dichter Chris van Geel, over wie ze interessante dingen weet te vertellen. Bijvoorbeeld over het raadselachtige proces van poëzie schrijven. 'Ineens is er iets dat opgeschreven moet worden', zei hij. Daarna volgt een zeer langdurig proces van schaven, schrappen en herschrijven. Elke dag ontstonden er varianten en die werden door van Geel allemaal bewaard op gekleurde papiertjes. Cornips moest daar intensief aan meedoen 'Tuttelen' noemden ze dat gezamenlijk herzieningsproces. De eerste bundel van Van Geel draagt dan ook haar naam, zij het andersom geschreven: 'Spinroc en andere verzen' uit 1958. Interessant zijn de verklaringen die Cornips voor sommige van die gedichten geeft. Soms zijn het liefdesgedichten. Van Geel dumpt zijn geliefde in 1962 voor een andere vrouw. Dat greep diep in Cornips' leven in. 'Ik heb het hem nooit vergeven.' Toch neemt ze hem niet terug als hij tenslotte met hangende pootjes wil terugkeren.

Op de kade langs de haven is vanaf twee uur een Bretons festival aan de gang, waar de hele dag volksdansen is in klederdracht. Voortdurend klinkt die eeuwig rond-en-ronddraaiende doedelzak muziek, temerig en na een tijd onuitstaanbaar. Eentonige pijperige pijpdeunen. Bij ons aan de steiger ligt de lokale reddingsboot. Hij maakt rondvaarten met belangstellenden. Wij hebben er geen zin en blijven lezen.

Halverwege de middag is het opkomstpercentage in Griekenland al hoog genoeg (40%) om het referendum geldig te maken. Ergens in de loop van de avond zal de uitslag bekend worden. Terug naar boven

Le Café du Port, l'Aber Wrac'h.

Maandag 06-07-2015

Tsipras heeft het referendum gewonnen. Ruim 61% procent van de Grieken denkt dat Europa gek is en dat de Europese volken graag blijven betalen voor het Griekse begrotingstekort, bankensteun en nieuwe leningen, zonder hervormingen. Zo werkt het natuurlijk niet. Tsipras loost in elk geval Varoufakis, die in de aanloop van het referendum de Eurolanden beschuldigde van 'terrorisme'. Een groot ego minder in het spel. 'Varoufexit' noemt iemand het op Twitter.

Zon en wolken wisselen elkaar af. De wind is opnieuw hard uit het westen tot zuidwesten. 's Ochtends maken we opnieuw de klim naar het dorpje Landéda voor boodschappen. We drinken op de terugweg onze café-au-lait bij Le Café au Port (foto hiernaast), de plek waar we 's ochtends vers stokbrood plegen te halen. 's Middags koop ik een vol Campinggaz-tankje en een nieuwe stootwil bij de coöperatieve winkel van de vissers. Er bleken van de week namelijk twee stootwillen lek te zijn. Ik zal nog een poging doen ze te repareren; ik heb wel eens gehoord dat je het lek met een aansteker dicht kunt schroeien.

Middag in de kuip Verderop legt een RIB aan met acht douaneambtenaren. Ze verspreiden zich over de bezoekerssteiger en kloppen aan bij een paar jachten; gelukkig niet bij ons. Wij zijn niet verdacht. Daarna kijken we naar de boten die met HW aankomen. Dat zijn de jachten die vandaag uit Camaret vertrokken. Iedere dag tweemaal, bij het keren van het tij, komen en gaan er jachten. Bij HW uit Camaret, bij LW uit het oosten (Roscoff of verder)

Wonderlijk bericht uit de wereld van het diabetesonderzoek. Bij diabetes type 2, wel te verstaan, ouderdomssuiker. In de kou - 14 à 15 graden - blijken de spieren van de patiënten veel beter op insuline te reageren dan onder normale omstandigheden. Daardoor nemen de spieren meer glucose op uit het bloed. De gevoeligheid voor insuline nam met maar liefst 43 procent toe! De onderzoekers spreken van 'een onverwacht, spectaculair en zeer gunstig resultaat.' Dat is uitermate grappig. Tja, zeg ik tegen Ans, dan zullen we de komende jaren toch naar Scandinavië moeten met de boot. Of naar Spitsbergen. Ze lacht wat schaapachtig. 'Ga jij van de winter lekker buiten lopen.'

Vandag verder geen ontwikkelingen in de Griekse schuldcrisis. Het lijkt of de partijen over en weer op elkaar wachten. Morgen is er een ingelaste Eurotop en ik lees dat Tsipras voor de zoveelste keer met een nieuw voorstel zal komen. De banken in Griekenland zijn op zijn minst nog een aantal dagen dicht. Ook deze week blijft het openbaar vervoer in Athene gratis. De beurzen in Europa zakten met 2% maar krabbelden in de loop van de dag weer wat op. Terug naar boven

L'Aber Wrac'h. Zonsondergang boven zee, gisteravond

Dinsdag 07-07-2015

Wie doet de eerste zet, na het 'nee'-referendum in Griekenland? Het leek erop dat de Grieken vandaag met een nieuw voorstel naar Brussel zouden reizen, maar tot veler verbazing en ergernis had de nieuwe Griekse minister van financiën niets bij zich. Ook Tsipras zal vanavond geen nieuw plan inbrengen op de speciaal voor Griekenland ingelaste top van eurolanden. De irrititaie stijgt, er is weer een dag verloren. Morgen zal Tsipras het Europees parlement toespreken. Ondertussen ontstaan er problemen in het dagelijks leven bij de Grieken. Steeds minder ATM's hebben geld. Mensen kunnen hun ziekenhuisrekeningen niet betalen. Restaurants en winkels verliezen klandizie en omzet. De autoverkopen zijn volledig ingezakt. Moet het onderhandelingsspel op kosten van de bevolking gespeeld worden? Wie houdt het langst de rug recht? Waarom kwamen de Grieken niet met een voorstel?

Het weer is onrustig. Gisteravond toch een mooie zonsondergang (foto hiernaast) Vannacht enkele regenbuien. Vanmorgen is het zwaar bewolkt maar droog. Later klaart het op. De wind loeit hard uit het westen. Goede wind om verder Het Kanaal in te zeilen, maar het wachten is op het koperen buisje voor de motor van de Tartaan. Helaas wordt het vandaag niet afgeleverd, ondanks de twee dagelijkse postbestellingen die je hier nog hebt. De frustratie bij Piet & Ineke groeit.

We maken een mooie wandeling in de omgeving. Heuvelop in het begin, over holle wegen, wegen tussen hoge wanden van oude stenen, aarde, gras en bloemen. Tenslotte komen we weer uit bij het dorpje Landéda. langs een ander pad naar beneden en tenslotte langs de rivieroever weer terug. We plukken een veldboeket. Hier 2 foto's. Middag in de kuip. De wind is nu West Bf 5 - 6, gelukkig recht van voren, zodat de buiskap optimale luwte geeft. Ik hervat de lectuur van het boek over Poetin, dat ik maanden geleden 'even' weglegde: 'Mr. Putin. Operative in the Kremlin', (Brookings, new and expanded edition, 2015) van Fiona Hill en Clifford G. Gaddy. Aan het eind van de middag helpen de mensen van de haven alle jachten naar binnen, die aan de buitenkant van de bezoekerssteiger liggen. De wind staat vanaf zee recht de rvier in en geeft een rottige swell aan de buitenzijde. Er is een near gale op komst. Bij de Kanaaleilanden, niet ver hiervandaan, waait het Bf 8 - 9. Zometeen op de borrel bij Tartaan om het leed te delen. Terug naar boven

Aan de wandel in L'Aber Wrac'h.

Woensdag 08-07-2015

Onrustige nacht. Harde wind en een vervelende swell maken het oncomfortabel. Dan is het na twee uur ineens over, van het ene moment op het andere. Tegen de ochtend steekt de zuidwester opnieuw op, even hard als de dag tevoren. Ook vandaag komt het koperen buisje voor de motor van de Tartaan niet tevoorschijn uit het postcircuit van de Franse staat. Vrijdag verstuurd, woensdag nog niet gearriveerd.

We doden de tijd met een lange wandeling, ditmaal langs de baai ten westen van de haven (foto hiernaast) Jassen aan want het is koud, slechts 18 graden. Soms verlang je gewoon terug naar Zuid-Portugal. Langs de weg ligt een oude abdij, de Abbaye Notre-Dame des Anges die uit 1507 dateert. Je kunt er helaas niet in; bouwvakkers zijn bezig met de restauratie. We vinden een pad langs zee, dat in de luwte ligt (foto hier) De eb is in gang. Mooie wandeling; wat valt er nog meer van te zeggen?

Het is te koud om in de kuip te lezen. Dus zitten we binnen in de kajuit. Buiten is het grijs. Ik ga verder in 'Mr.Putin. Operative in the Kremlin'. Me nooit gerealiseerd hoezeer corruptie een constituerend element is in het Russische staatsbestel van Poetin. Dat wil zeggen dat het een noodzakelijke bestaansvoorwaarde is, het is de lijm die het systeem bijeen houdt. De weelde van iedere speler is verdacht en met reden. Het maakt dat iedereen zich ervan bewust is hoeveel hij te verliezen heeft en dat hij kwetsbaar is. 'There are rumors of corruption about everyone. (...) No one passes unschathed. Everyone must be vulnerable.' Poetin bezit al die informatie via een speciaal bureau, het GKU (vert. Algemeen Contrôle Directoraat) direct verbonden aan het presidentschap. Hij kan naar believen mensen laten vallen, door informatie over hun corruptie te publiceren. 'This binds the inner circle even more tightly and makes it impossible for anyone to leave or betray the system.' Corruptie mag, wordt zelfs gestimuleerd, als je de president maar trouw bent. Op die manier wist hij ook de machtige oligarchen aan zich te binden. Het doet denken aan Stalin, die ook alles wist van iedereen om hem heen en het naar gelieven gebruikte om mensen te verwijderen.

Griekenland. Tsipras debatteert in het Europees Parlement. Hij kondigt een aanvraag voor een nieuw steunprogramma aan en belooft serieuze hervormingen op het gebied van belastingen en pensioenen. Die horen we morgen en hij wil ze volgende week al implementeren. Het liberale lid Verhofstadt roept: 'Weg met de Griekse privileges!' Hij eist ook een einde aan de privileges voor reders en de Grieks-Orthodoxe Kerk. Tsipras moet er om lachen maar hij zou het er in zijn hart toch mee eens moeten zijn, dunkt me.

Aan het eind van de middag breekt de zon door. De wind neemt af. Ook meldt de monteur dat hij morgen om negen uur het buisje komt installeren op de Tartaan. Geen grote klus. Laat het dan juist HW zijn en het weer een heel stuk beter. Piet & Ineke zijn opgelucht en wij ook. We kunnen dus verder! Terug naar boven

Invaart Roscoff. De ferry is gereed om uit te varen, maar wacht even tot we voorbij zijn. Ans hangt net de stootwillen op.

Donderdag 09-07-2015

Soms ontmoet je bijzondere mensen. Gisteravond krijgen we bezoek van Wim van Dijk. Hij ligt met zijn boot Paladijn aan een andere steiger en zeilt met zijn partner Nelly de Jong. Meer dan 25 jaar geleden reageerde ze op een advertentie van Wim en sindsdien zeilen ze samen door het leven en over de zeeën. Wim - oud Utrechter - zit vol verhalen, want hij is al twee keer de wereld rond geweest en schreef in de jaren '80 regelmatig in het blad Zeilen. Dit jaar publiceerde hij het boek 'Eigenlijk kon het niet. Van Zeeland naar New Zealand op een 24 voeterje' (Free Musketeers, 2015) In ons exemplaar schrijft hij 'Gezellig ervaringen uitwisselen in L' Aber Wrac'h'. Dat deden we inderdaad.

Na het bezoek struikel ik op de kajuittrap met de kooi van Dom Viano in mijn handen. De kooi dondert op het aanrecht en stort alle bodemkorrels massaal uit. De kooi blijft gelukkig heel en de Dom maakt de indruk dat hij er totaal niet van geschrokken is. Opruimen geblazen.Mopperend haal ik stofzuiger uit het kleine hutje en daarbij breek ik de zuigslang. Zwak spul. Met ducktape poog ik het oz goed en kwaad mogelijk te repareren, maar de breuk zit bij het begin, dus waar de slang aan de stofzuiger zit. Het resterend stukje is nauwelijks breed genoeg voor een goede aanhechting, ach, je voelt het wel, het wordt niks. Toch lukt het door de einden tegen elkaar te drukken, het aanrecht schoon te zuigen. Ik heb het helemaal gehad. 

Rustig weer vanmorgen. Om negen uur zou de monteur voor de Tartaan komen net het koperen buisje, maar hij verschijnt niet. Om kwart voor tien houdt Piet het niet meer; hij gaat erheen. Ondertussen betalen we alvast het havengeld en halen vers stokbrood gehaald. Ook bel ik de verzekering (Unigarant) om onze dekking om te zetten van het zogenaamd 'groot vierkant' in het 'klein vierkant'. Zie hier het verschil daartussen (PDF) Het scheelt een stuk in de premie. Tien overtien, Piet komt terug. Over tien minuten zal de monteur er zijn. Het punt is dat je beter beleefd kunt blijven, anders gooit zo'n vent nog zijn kont tegen het blok. Gelukkig verschijnt de monteur nu wel. Piet had alles al voorbereid en het buisje zit er  met een paar minuten in. Motor starten en luisteren naar het gezond plonzen van het koelwater uit de uitlaat.

Om elf uur varen we af. In beginsel is er nog juist voldoende tijd tij mee tot bij Roscoff. Het is zonnig en er is vrijwel geen wind. Wel een hoge zeegang van bijna drie meter. Wiegelend zoeken we ons een weg naar het oosten. Het hijsen van het grootzeil als steunzeil heeft geen zin; er is geen wind en dan staat het alleen maar heen en weer te floppen. We volgen een de kardinale boeien die ongeveer vier mijlen uit elkaar liggen. Ze hebben mooie namen: Libenter, Lizen van Ouest, Aman ar Ross en liggen ver in zee. Het is hier een kust vol riffen en rotsbanken, dus je vaart ver uit de wal.

Er is geen wolkje aan de lucht, behalve in het verre noorden. Daar ligt Engeland waar het altijd regent. Meestal hebben we 2 tot 3 knopen stroom mee. Onderweg komen we veel jachten op tegenkoers tegen. De meeste mensen zwaaien even, behalve de Nederlanders. Die groeten niet. Vreemd, een andere generatie? Het is zo'n aardig gebruik en je weet meteen dat alles in orde is, daar aan boord. Rond drie uur 's middags komen we bij het Île de Batz, een groot eiland voor de Bretonse kust, met een karakteristieke vuurtoren, de Ar C'hein. Er ligt een ondiep kanaal tussen de kust en het eiland, het Canal de l'Île de Batz, dat bij vloed bevaarbaar zou zijn. Veel korter, maar het is geen vloed dus proberen we het niet. Nu krijgen we de tijstroom goed tegen, 2 à 3 knopen, en wild water, vooral boven de wat ondiepere plekken. Ik denk dat er hier brekers staan bij harde wind. Opeens schrikken we op. Met een oorverdovend en zeer angstaanjagend gebrul vliegt een straaljager vlak over ons heen. Wat een idioot.

Om half vijf varen we de ferryhaven en daarna de nieuwe marina van Roscoff binnen. Die was er acht jaar geleden nog niet. Er ligt een grote ferry klaar om uit te varen (foto hierboven), maar de kapitein wacht even tot we voorbij zijn. We meren af aan een bezoekerssteiger. Morgen verder naar het mooie Treguier.

Gauw naar het nieuws kijken. Het Griekse kabinet zit al uren te vergaderen over het nieuwe pakket aan maatregelen. Het lijkt er nu op aan te gaan komen, want de banken zijn al bijna twee weken gesloten. Vannacht of morgenochtend moeten de Griekse voorstellen ingeleverd worden. Ik vrees dat de regering van Syriza uiteen gescheurd zal woren en dan resulteert een impasse - een dramatische impasse waar niemand raad mee weet, terwijl het land failliet gaat. Regering die aftreedt? Verkiezingen? Die opnieuw een patstelling opleveren? Terug naar boven

Dolfijnen om de boeg in de aanloop van Treguier.

Vrijdag 10-07-2015

Opluchting. De Syriza-regering is erin geslaagd een nieuw voorstel naar Brussel te sturen, dat vraagt om nieuwe 53.5 miljard euro steun voor drie jaar en 12 miljard euro bezuinigt. Het schijnt dat Frankrijk ze geholpen heeft. Ze zijn de eurolanden ver tegemoet gekomen, want nu worden ook de pensioenen gefaseerd verhoogd tot 67 jaar, de BTW verhoogd voor verschillende diensten (restaurants, hotels en transportbedrijven) en voor de Griekse eilanden, de belastingvrijdom voor de rederijen zal verdwijnen, op defensie  wordt bezuinigd en vliegvelden, havens en het electriciteitsbedrijf geprivatiseerd. Belastingontduiking wordt streng aangepakt. Ik denk dat dit pakket het zou moeten doen bij de eurogroep van Dijsselbloem. In feite is het een capitulatie van Tsipras. Zeer curieus is het feit dat dit nieuwe plan op onderdelen verder gaat dan het plan, dat de Grieken nog geen week geleden in het referendum afwezen. Vanavond stemt het Griekse parlement erover. Europa moet nu van zijn kant iets doen aan de sanering van de onhoudbare Griekse schulden.

We ontwaken bij uitbundige zonneschijn. Piet brengt een vers stokbrood langs. om negen uur varen we uit. Zorgvuldig varen we langs de boeien in de Baai van Morlaix, die rotsige ondiepten markeren. Er is weinig wind uit het oosten. Op kop dus. De ongemakkelijke swell van gisteren is nu helemaal weg, dus een steunzeil is niet nodig. We hebben berekend dat we zeven uur lang de tijstroom mee hebben; dat is genoeg om het doel van vandaag - Treguier - te halen. We varen zuidelijk van van de groep rotsen van La Meloine langs. Je ziet dat het hier kan spoken bij harde wind.  De tijstroom mee wisselt van 0,5 tot 1,5 knopen. We moeten uitwijken voor een boot, die duikers onder water heeft, goed zichtbaar door de oranjerode boeitjes die ze boven zich hebben.

Om kwart over elf komen we bij de Bar Ar Gall kardinaal, die de oostkant markeert van de Baai van Lannion. Het water gedraagt zich ineens als in een soort raz: rare golven, wervelingen en opborrelingen. De stroom gaat opeens naar 2,5 tot 3 knopen. We schieten het Canal des Sept Îles in, tussen een lange groep kale eilanden en de kust. We tellen ze; inderdaad zeven. Entry prohibited, staat op de kaart. Verderop ligt er tegen de kust, alsof het er tegenaan is gesmeten, nog zo'n kaal eiland: Île Tomé. Anders dan gisteren komen we vandaag weinig jachten tegen. De wind trekt inmiddels aan tot Oost Bf 5 en zelfs 6 en zweept de golven op in de tegenstaande tijstroom. Niettemin maken we nog steeds snelle voortgang - 7,6 knopen SOG - al klapt de boot soms op de driftige zeegang.

Om één uur krijgen we op 2,5 mijlen de rode boei Bs Crublent in zicht. Die markeert de invaart naar de rivier de Treguier. Het is goed opletten geblazen want links en recht liggen verraderlijke rotsen onder water. In de verte onderscheiden we de rode Le Corbeau boei en de groene Pierre à l' Anglais. Daar moeten we tussendoor en vervolgens bij de nauwelijks zichtbare groene Petit Pen a Guézec scherp naar stuurboord, om achter een grote rotstong langs te varen. het gaat allemaal goed maar opeens zie ik vlak voor de boord een donkere boei. Ik wil het roer omgooien als de boei opeens weg is. Dolfijnen!, roept Ans. En verdraaid, een paar forse dolfijnen begint om onze boot te dartelen (foto hierboven) Ze lijken egaal donkergrijs te zijn, zonder de bekende zandloperfiguur van de common dolphins en het zijn de grootste dolfijnen die we op onze tochten zagen. Damp komt uit het grote ademgat op de koppen. Ze blijven wel twintig minuten om de boeg spelen en drukken zich soms helemaal tegen het schip aan. Een enkele keer voel ik dat ze het roer raken. Waar de oevers van de invaart naar elkaar toe buigen, bij het baken La Corne, haken ze opeens af. Later vragen we Piet & Ineke, die een mijl achter ons voeren, of ze ze ook gezien hebben. Nee, geen dolfijn gezien.

En dan varen we een arcadische idylle binnen. Het riviertje de Treguier kronkelt over acht mijlen tussen prachtige, zandige oevers en vloeiende heuvels naar het gelijknamige stadje. De harde wind in ineens weg. Grazige weiden, agele akkers en tedere diepgroene bosschages wisselen elkaar af. Ertussen staan oude boerderijen en landhuizen. kleine boeien geven hier en daar de ondiepten aan. Er liggen wat boten aan moorings, maar niet zo overstelpend veel als in de Engelse rivieren. Rustig kabbelt het groene water langs de boot. Zo is varen leuk, zegt Ans, hier houd ik van. Zie 2 van de foto's die ik maakte.

De droomtocht duurt een uur. Dan rijst om een bocht opeens de stad Treguier op met zijn torens en kerken. Ik was erop voorbereid (foto hier) Evenals de vorige keren komt dat lied van Schubert me in de zin (op een tekst van Heinrich Heine):

Am fernen Horizonte
Erscheint, wie ein Nebelbild,
Die Stadt mit ihren Türmen,
In Abenddämmrung gehüllt.

Natuurlijk is het geen avond en hangt er geen nevel en ik verloor er ook nooit het liefste ('Und zeigt mir jene Stelle,
Wo ich das Liebste verlor') Maar toch vallen beeld en lied voor me samen. Misschien snap je het als je die foto ziet. Over de eerste keer lees je hier; dat was in 2006.

Bij de haven vaart een jongeman ons tegemoet. We krijgen een mooi plekje aan de eerste steiger. Het is pas half drie. Vanavond eten we aan de wal met Piet & Ineke. Ook dat is traditie. Er is hier aan de haven een restaurant waar we goede herinneringen aan hebben. Of we morgen naar Guernsey oversteken, staat nog niet vast. De hemel betrekt namelijk snel en er vallen wat regendruppels. Terug naar boven

Onderweg naar Guernsey.

Zaterdag 11-07-2015

Die gezellige oude eetschuur aan de haven van Treguier, die is er niet meer. Afgebroken. Er staat nu een modern cafetaria-achtig ding. Dus zoeken en vinden we gisteravond in de historische binnenstad een restaurant. In een schilderachtig straatje met mooie, ietwat verzakte kabouterhuisjes met vakwerkmuren treffen we boven een winkel met zeevruchten een restaurantje, dat zeevruchten serveert. We nemen met zijn allen schotel waarin kreeften, langoesten, grote en kleine garnalen, oesters, kokkels, wokkels en aliekruiken. Alles bij een lekkere Muscadet-sur-Lie. Na afloop drinken we koffie op een terras op de Place du Martray. Verwondering over de kerk daar, de kathedraal Saint-Tugdual. Een mooie gothische kerk uit (vooral) de 14e en 15 eeuw. Hij heeft drie torens waarvan de grootste niet werd afgebouwd, totdat men er aan het eind van de 18e eeuw er een spitse klokkentoren opzette in een heel andere stijl. Geen gezicht, alsof een dominee een kabouterpuntmuts draagt. Het verhaal gaat dan ook dat de duivel zelf hielp bij de bouw ervan. Hier is een foto van die toren, dan kun je het zelf zien.

Het Griekse parlement nam gisteravond met grote meerderheid het nieuwe hervormingsvoorstel van de regering Tsipras aan. De oppositie van de oude partijen Nieuwe Demokratie en PASOK, wier regeringen destijds mede schuldig waren aan alle Griekse ellende, hielpen eraan mee. Tsipras erkende dat hij zijn verkiezingesbeloftes moet schenden. 'Nu hebben we de uiterste grens bereikt. Daarachter ligt een mijnenveld.' Ik heb wel enige bewondering voor hem. Nu ligt de bal bij Europa.

Het is vanochtend kil en grijs bewolkt en het waait hard uit het westen. Ineke komt twee verse stokbroden brengen. We zien er tegenop om in die somberte naar Guernsey over te steken, maar aan de andere kant is dit wel een gunstige wind. Ook Piet & Ineke voelen ervoor om door te gaan. De prognose is West Bf 4 – 5 en de tijstroom hebben we grotendeels mee. Dus om elf uur verlaten we het stadje Treguier. Toen ik even tevoren de instrumenten aanzette, zag ik NO FIX op het plotterscherm. Dat wil zeggen dat de koerscomputer geen gegevens van de GPS ontvangt. Nu gebeurt het wel vaker dat het wat langer duurt, maar nu komt er niks. Je kunt wel zonder dat je schip in de kaart geplot staat, maar het is niet meer mogelijk om een waypoint in de kaart te maken en de stuurautomaat daarheen te laten varen. We spreken af dat de Tartaan voorop zal varen. Ik baal ervan; er is verdorie altijd wel wat mis op zo’n boot.

Voor de stadskade leggen we de boot in de wind en hijsen het grootzeil. Daarna motoren we achter Tartaan aan het riviertje Jaudy af (gisteren noemde ik het Treguier, maar het heet dus Jaudy) Ondertussen zoek ik op het menu van de plotter de functie ‘Restart GPS’. Dan gaat hij opnieuw de hemel afzoeken naar GPS-satellieten. Bij de tweede keer heb ik het voor elkaar. Mooi.

Bij de rivieruitvaart ditmaal geen dolfijnen. De wolken verdwijnen geleidelijk en er komt steeds meer zon. Tegelijk is de wind inderdaad uit de goede richting, iets achterlijker dan dwars vanaf de uiterton. Dan is het kwart over twaalf. De genua uit en gaan met die banaan: ruim 43 mijlen naar Guernsey. We verheugen ons op een mooie zeildag met de motor eindelijk eens niet aan. De zeegang is wat tuitelig, schuin van achteren, maar we maken goede voortgang: 6,5 knopen op het log, 7,5 knopen SOG. Een knoop stroom mee. We koesteren ons in de zon (foto hierboven) Groepen Jan van Genten vliegen in formatie vlak over de golven, duiken in de golfdalen en komen weer tevoorschijn. Altijd in een rechte lijn van vier of zeven.

Helaas, het was te mooi, na anderhalf uur begint de wind in te zakken. Piet riep een halfuur eerder al op dat hij de motor ging bijzetten, maar toen liepen wij nog prima. Nu moet ook bij ons de motor aan. Tegelijk neemt de zeegang toe naar zeker anderhalve meter, de boot gaat slingeren en de zeilen slaan en klapperen. Om de genua te sparen – we ontdekten gisteren weer wat losse naden – draaien we hem in. Het grootzeil trekken we wat strakker om als steunzeil te dienen. Om half drie passeren we de Franse groep rotsen die Les Roches Douvres heet. Er staat een vuurtoren op. Nu zijn we op de helft.

Op 17,5 mijl zien we flauw in de verte de hoge kust van Guernsey. Tijd om het gastenvlaggetje te wisselen (zie de tradtionele foto ervan hier) De vervelende swell werpt het schip af en toe wild heen en weer. In de blauwe hemel staan vliegtuigstrepen, contrails in het Engels. We zien er een flauwe bocht naar rechts maken. een koersverandering van flinke grootte, wat zou er aan de hand zijn? Ik dacht dat vliegtuigen altijd de kortste route namen; de rechte lijn is immers de kortste verbinding tussen twee punten. Peinzen over zee over van alles, over mijn tijd op MST, over mensen die ik in het verleden kende, over de Gorcumse gemeentepolitiek, ik weet het niet meer.

Om kwart voor zes komen we bij de zuidoostpunt van Guernsey, St. Martin’s Point (foto hier) Het lichtbaken hebben we ooit te voet bezocht, waarschijnlijk acht jaar geleden. Verderop vaart Tartaan de haven van Saint Peter Port al binnen. Onder de luwte van de kust laten we het grootzeil zakken, net op het moment dat er een valwind van de rotsen komt. Toch krijgen we het redelijk goed op de giek. Piet roept op VHF 16. We gaan naar kanaal 77 (het babbelkanaal). Piet meldt dat hij een plek heeft in de voorhaven aan de drijvende steigers. De havendienst zal ons tegemoet varen. De Victoria Marina achter de tijdrempel is vol. Geen probleem; de drijvende pontoons zijn tegenwoordig met de wal verbonden, alleen is er geen walstroom. Even later meren we af naast de Tartaan. We betalen alvast twee dagen (in ponden) omdat Saint Peter Port te leuk is om niet even weer rond te kijken. Terug naar boven

Recente foto van dwergplaneet PLuto, op 9 juli gemaakt door de LORRI-camera van de Amerikaanse ruimtesonde New Horizons

Zondag 12-07-2015

Terwijl de ontwikkelingen in de Griekse schuldcrisis op dramatische wijze lijken te stagneren (de eurolanden zijn het onderling oneens, vooral Finland zou dwarsliggen), verschijnen er nieuwe beelden van het oppervlak van de dwergplaneet Pluto, gemaakt door de ruimtesonde New Horizons. Ze tonen vreemde geologische structuren (genannoteerde foto hiernaast) Behalve het 'staartuiteinde' van de grote donkere vlek rond de evenaar van Pluto die de bijnaam 'de walvis' heeft gekregen, zijn op de foto ook gebieden zichtbaar met een enigszins chaotisch karakter, op het grensgebied van uitgestrekte heldere en donkere delen van het oppervlak. Daarnaast is een grote zeshoekige structuur te zien, waarvan de ware aard onbekend is.

Uitermate boeiend! Je hoopt in je hart dat men hier, verborgen aan de rand van ons zonnestelsel, artefacten vindt die achtergelaten werden door een buitenaardse beschaving. Restanten van een beschaving die hier misschien mijnbouw heeft gepleegd en verder is getrokken, lang voordat er intelligent leven op onze eigen planeet ontstond. Overdreven? Veel astrobiologen zijn ervan overtuigd dat er veel leven in het leven is. 'The universe could be teeming with life', schreven ze al in 2003. In 2006 schreef ik er ook over: 'Het onstaan van leven is onvermijdelijk.' Verder onderzoek zal het leren. De opname kwam op 10 juli binnen bij het vluchtleidingscentrum in Laurel, Maryland. De foto toont voornamelijk het halfrond van Pluto dat altijd naar de grote Plutomaan Charon is gekeerd. De foto is gemaakt vanaf 3,3 miljoen kilometer afstand; dinsdag 14 juli vliegt New Horizons op een ruim 250 maal kleinere afstand langs Pluto.

De vondst van artefacten van buitenaardse passanten zou een oplossing betekenen van de beroemde Fermi-paradox: als buitenaards leven zo waarschijnlijk is, waarom zien we het dan niet? De Griekse schuldcrisis lijkt hierbij vergeleken erg klein en onbeduidend.

Vanmorgen regent het in St Peter Port en de wind is hard uit zuidwest. Grijze wolkenluchten trekken over de haven (foto hier) 'Nom de Dieu c'est triste, Orly, avec ou sans Bécaud', zingt Brel op zijn laatste LP. Dat geldt ook voor St Peter Port. Ik haal vers stokbrood in een supertje dat LePollet Foodmarket heet, een van de weinige zaken die op zondag open zijn. Later wordt het droog en maken we - paraplu's mee - een wandeling door het stadje. Opvallend zijn de smalle stegen en de talrijke bloembakken (2 foto's hier), ook langs de haven, net als in Gorcum. Omstreeks het middaguur lijkt de zon te gaan doorbreken. We strijken neer op een hooggelegen terras met fraai uitzicht over de haven. De ferry vaart juist binnen. Steeds lopen er jachten binnen of varen weg. Maar een uur later is er nog geen zon; de wind trekt aan tot zuidwest Bf 6 en fluit door de wanten. Als het fluit, gaan we er niet uit. Ons windmolentje levert in vlagen liefst 10 - 15 Ampère stroom en heeft de accu's al opgeladen van vanmorgen 94% naar nu (15.00 uur) 97%.

Aan het eind van de middag klaart het toch een beetje op. Straks komen Piet & Ineke op de borrel. Overleggen over wanneer we verder zullen gaan. De volgende haven is Cherbourg, waarvoor we door de beruchte Race of Alderney moeten. Het luistert nauw hoe laat je daaraan begint. Terug naar boven

Op dit schermpje zie je dat het windmolentje de accu's laadt met 10 Amp. Dat is in een windvlaag; meestal is het minder.

Maandag 13-07-2015

Vannacht één keer opgestaan om te zien of er al een accoord is over Griekenland. Maar de regeringsleiders van de eurolanden zijn het nog niet eens. Vanmorgen is er na bijna zeventien uur vergaderen wel overeenstemming. Iedereen noemt het een zware opgave voor Tsipras, die het nu nog versneld door zijn parlement moet zien te loodsen. Het accooord blijkt een dubbeltje op zijn kant te zijn geweest, aldus een reconstructie van de Financial Times. 'Ze hebben Tsipras aan het kruis genageld', zegt een medewerker van die krant. Veel Grieken vragen zich af wat er nu bereikt is met dat referendum waarin ze in meerderheid 'nee' stemden tegen een programma, dat minder ver ging dan het huidige accoord. Ga met maar uitleggen, meneer Tsipras. Eerst leek het een briljante zet, nu lijkt dat hele referendum eerder een blunder. Het kan trouwens nog helemaal mis gaan, als Tsipras thuis geen meerderheid vindt, of als de Griekse regering bij de uitvoering van het accoord probeert er onderuit te komen.

De hele dag harde westenwind Bf 5 - 6. Soms vallen er wat spettertjes regen. Ons windmolentje snort ijverig en houdt de accu's goed op peil (zie foto hiernaast) 's Nachts zet ik hem overigens uit, hoewel hij weinig geluid maakt. Wel zo beleefd jegens de buren. In de havens van de laatste maanden zie je geleidelijk een ander bootpubliek. De zeilnomades verdwijnen uit de mix en de vakantiegangers nemen toe. Mensen die over het algemeen weing verder van huis gaan, omdat ze nog werken. Daar heb je minder affiniteit mee. Vandaag vertrekken er ondanks de harde wind toch jachten, ondermeer omdat ze op tijd terug moeten zijn of - zoals onze achterbuurman - omdat ze voor morgen een restaurant hebben afgehuurd in Cherbourg om zijn verjaardag te vieren. Dan is het toch lekker dat we geen haast hebben en dit hondenweer niet hoeven te trotseren.

Na het middaguur lijkt het even wat zonniger. We lopen de stad in. St Peter Port heeft die knusse kneuterigheid van Engelse stadjes, die je bijvoorbeeld ook in Gibraltar had. We komen langs een herenkapper, Gentlemen's Hairdresser Manzur in een straatje dat The Pollet heet. Het is zo'n zaakje waar je niet kunt afspreken, wel binnenlopen: 'First come. First served. Please take a seat', staat op een bordje. Ans zegt al weken....enzovoorts. Ik ben sinds ons vertrek niet meer naar de kapper geweest. Vooruit, er zit één man te wachten. Een halfuurtje later ben ik aan de beurt. Hoe ik het wil hebben, vraagt de kapster.

'Eh, more civilised, please.'

'What you mean?'

'Eh, shorter, I mean.'

'And the ears? Covered or not?'

Ik kijk via de spiegel naar mijn geliefde. 'Ears free, please.'

Het meisje gaat aan de slag. Het is een zorgvuldige kapster, zegt Ans, die er kijk op heeft.

'And the eyebrows?'

'No, thank you.'

'OK, they are OK.'

Ans maakt een foto (zie hier) Je lijkt een stuk jonger, zegt ze. Dat zeggen ook Piet & Ineke als we aan boord terugkeren. Maar eerst ontdek ik naast de kapper een tweedehands boekenzaakje. Een mooi zaakje, met twee aardige dames die zitten te handwerken. Er zitten kaartjes op de boekenkasten om de rubrieken aan te geven.'Poëzie' staat naast 'cricket', een indeling die mijn benul te boven gaat. Ik vind een exemplaar van de dikke biografie over Bruce Chatwin van Nicholas Shakespeare (The Harvill Press, 1999) voor slechts £ 2,50. Vergenoegd zit ik er even later in te bladeren op het terras voor The Arcades op het pleintje van Market Street. Chatwin was een verwoed reiziger, die geloofde dat de mens een roeping heeft om te zwerven en te ontdekken.

Terug aan boord. Wind, wind en nog eens wind. Als het zo blijft gaan we morgen nog niet weg. Zorgen over mijn jongste zoon Bas. Hij heeft opnieuw problemen met zijn studie compositie aan het conservatorium. Talent heeft hij genoeg, dat is het probleem niet, maar de discipline om ook vakken die hem niet zo liggen, goed te doen, ontbreekt hem. Terug naar boven

Ans repareert een losse naad in de UV-strip van de genua

Dinsdag 14-07-2015

Gisteravond besloten we om vandaag te vertrekken. De wind is ietwat verminderd en zal bakstag zijn. Zuidwest Bf 3/4 is de prognose. Om op de juiste tijd in de Race of Alderney te zijn moeten we pas rond 16.00 uur afvaren. Eerst nog even goedkope Britse diesel tanken bij de bunkersteiger in St Peter Port (die alleen bereikbaar is half tide up, half tide down) Vanmorgen laten we de genua zakken om helemaal bovenin een losse naad van de UV-strip vast te naaien (foto hiernaast) Daarna lopen we nog een laatste keer door het stadje en drinken café au lait op een terras. Jammer om hier alweer weg te gaan, maar we willen naar huis.

Het is vandaag een belangrijke dag, niet zozeer vanwege Quatorze Juillet, maar vanwege de flyby van Pluto door de ruimtesonde New Horizons (na 9 jaar) en het nucleair accoord met Iran (na 12 jaar) Het zal pas vanavond laat in Cherbourg zijn dat ik er verder iets gewaar van wordt. We tanken om 15.30 uur. Bij de bunkersteiger hebben we nauwelijks een meter water onder de kiel. 150 liter voor 69 pond de liter. Grappig dat het weer meteen opklaart. De wolken wijken, de wind wordt minder en de zon schijnt volop als we St Peter Port achter ons laten. We kiezen de uitvaart langs het Little Russell kanaal tussen Guernsey en Herm. Let op de bakens en pas op de ondiepten met scherpe rotsen. We draaien de genua uit, want het is een mooi bakstagwindje. Het grootzeil, tevoren klaargemaakt, laten we op de giek liggen, want het neemt anders de wind uit de genua weg en dat is ons snelheidsmonster.

Een mooi gebied, hier. Achter ons zakt Guernsey weg in wazigheid, naast ons ligt Herm, verderop zijn de contouren van Jersey en de Franse kust zichtbaar en voor ons ligt Alderney als een lichtblauwe vlek op het water. We hebben nog iets tegenstroom maar die valt al snel weg. Zeer pesterig gaat de wind liggen zodat de genua slap hangt en klappert op de swell uit het westen. In het westen hangen donkere wolken met regensluiers, die al smel de zon komen bedekken. De weinige wind draait en komt overal en nergens vandaan. Al gauw grijpt de tijstroom ons en hebben we anderhalve knoop mee. Ongeveer 20 mijl naar de beruchte Race of Alderney. Op een halve mijl varen Piet & Ineke achter ons.

Om 18.00 uur grijpt de stroom ons. Opeens maken we 9,5 knoop SOG. We schieten snel onder Alderney door, richting Cap de la Hague. Het water wordt snel erg wild met rare golven die soms breken en tegen elkaar inslaan (foto hier) Ze slingeren de boot fors heen en weer. Het geeft het gevoel van in een wasmachine te zitten. We krijgen nogal wat water over. Dit water is verraderlijker dan het Raz du Sein of het Chenal du Four. De maximumsnelheid SOG op de plotter is 12,9 knopen (foto hier van 12,6) Het duurt een mijl of vijf, maar de stuurautomaat kan het aan. We zien een ander jacht een koers nemen vlak tegen Alderney aan en dan oversteken; hij nadert ons snel, kennelijk is dat een handiger en snellere route. Onthouden voor een volgende keer (al zal die waarschijnlijk nooit komen)

We kiezen koers richting Cherbourg. Nog 14 mijlen. Nog steeds maken we meer dat 12 knopen SOG. De wind - kaapwind van La Hague - is 16 knopen. Genua uit. Niet te dicht tegen de kust aan varen, want daar staat een curieuze tegenstroom. De zon is nergens meer te bekennen, het miezert en is onaangenaam. Een rijtje van vier Jan-van-Genten, de vleugeltoppen zwart als waren ze in inkt gedoopt, passeert laag over de golven. Het is net een kopgroepje dat dapper voortgang maakt voor een peleton uit dat verdwenen is.

Half negen. We varen de Grande Rade van Cherbourg binnen. Genua in. Door de grijze wolken is het donker, we doen de navigatieverlichting aan. Twee mijlen tot de Petit Rade, de eigenlijke haven. Rechtdoor naar de Port Chantereyne, de mega-jachthaven van de stad. We verkennnen de haven. een bord verwijst ons naar de Q-steiger. geen enkele plek. Ook op de wachtsteiger ligt het driedik. We vinden twee lege plekken op ponton F en lopen naar het havenkantoor. Daar horen we dat de haven complet is. Dat horen we ze ook zeggen tegen jachten die op VHF oproepen. No berths, we are full. Toch zijn ze zo aardig ons voor ons twee boxen te regelen op ponton G, eeneigenaarssteiger op plaats van mensen die weg zijn met hun boot. Om half elf hebben we alles klaar en zitten we aan een verlate maaltijd die Ans op tafel zet: omelet, gebakken aardappelen en sla. Daarna kijkenwe naar een looi vuurwerk voor Quatorze Juillet. Buiten regent het licht, morgen komt er nog meer regen. We blijven een dag. Terug naar boven

Cherbourg. De fontein voor het Theater op het Place du Général de Gaulle.

Woensdag 15-07-2015

Vannacht regen en vanmorgen regen. Vooral miezerregen uit een lage, grijze wolkenlucht. Op het havenkantoor vragen we of we een derde dag op steiger G mogen blijven, omdat ermorgen veel oostenwind is. Maar dat kan helaas niet. Op de Q-steiger, de bezoekerssteiger, zijn een boel jachten vertrokken dus daar is plek genoeg. We varen erheen en klungelen nogal bij het aanleggen. Op zeker moment lig ik dwars in de box. Je moet dan niet geïrriteerd naar elkander doen, weten we, maar dat lukt niet altijd. Enfin, later lopen we samen de binnenstad van Cherbourg in. Het is intussen vrijwel droog. Een leuke binnenstad. We vinden het terrasje terug waar we acht jaar geleden ook zaten.

Samen slenteren door een leuke binnenstad. Daar valt weinig over te vertellen. Dat is bijna altijd zo bij geluk. De zon schijnt steeds vaker. Op het Place du Général de Gaulle tref ik een filiaal van Orange. Een mooie gelegenheid om mijn SIM-datakaartje bij te laden, denk ik. De twee meisjes in de zaak hebben het stervens druk. Na een halfuur wachten ben ik aan de beurt. Maar in dit filiaal kunnen ze mijn kaartje net herladen. Waar dan wel? In ons andere filiaal. Aha! Maar dat is toevallig dicht deze zomer. Dus het kan niet? Nee.

's Middags zitten we weer lang op een terrasje, op een hoekje in de Rue des Portes (foto hier) Zoveel mensen en je kent er geeneen van. We spreken af om vanavond ergens samen te gaan eten.

Ik heb te doen met Tsipras. Hij zegt hardop dat hij een programma moet uitvoeren, waar hij niet in gelooft. Er is geen andere mogelijkheid voor Griekenland om in de euro/EU te blijven. Een meerderheid in het parlement lijkt niet een probleem, want de centrumrechtse oppositie - die nogal wat boter op het hoofd heeft - zal voor stemmen. Ondertussen begint zijn eigen partij Syriza uit elkaar te scheuren. Diverse bewindslieden treden af, anderen blijven zitten. De minister van energie zal tegen de maatregelen stemmen, maar blijft wel in de regering - die de maatregelen moet uitvoeren. Varoufakis schrijft een commentaar: 'Read and weep'. Velen protesteren tegen wat ze als een coup zien van de andere eurolanden; de Grieken hebben niks meer te vertellen. Het is een pijnlijke en onontkoombare werkelijkeid dat in een monetair-/economische unie, wil die succesvol zijn, de exclusieve nationale beslisingsmacht niet meer te handhaven is. Griekenland voelt dat als eerste aan den lijve. Andere landen zullen volgen. Er moet een politieke unie komen, anders wordt het niks met de euro en met Europa. Terug naar boven

Ans luistert naar de telefonische toelichting bij de Franse kernonderzeeër Le Redoutable

Donderdag 16-07-2015

Gisteravond gegeten bij de jachtclub. Hier kunnen ze een biefstuk bakken! Uitzicht over de mega-jachthaven, die meer dan 1500 plaatsen heeft. Uit het raam zien we een groot mistveld uit het westen over de haven trekken. Vanmorgen is het bewolkt met af en toe zon. Het wordt tamelijk warm vanwege een langskomend warmtefront. De wind is als voorspeld oostelijk, maar draait halverwege de middag al naar west. Dat is de wind die we morgen mee hopen te hebben voor de 71 mijlen door de Seinebaai naar Le Havre.

Vanmorgen de motorolie gecheckt; er moet een halve liter bij. Koelvloeistof en wierpot in orde. Ans topt de tanks af. In de stad vind ik een Bar Tabac, waar ik een bon koop met een 14-cijferig nummer waarmee ik mijn data-SIMkaart van Orange kan updaten. Daarna brengen we een bezoek aan La Cité de la Mer, aan de overkant van de jachthaven. Het is een themapark dat gehuisvest is in de vroegere vertrekhallen van de stoomschepen die over de oceaan voeren. Je vindt er ook de atoomonderzeeër Le Redoutable (foto hiernaast) Die deed als onderdeel van de Force de Frappe dienst van 1971 tot 1991. De kernreactor is eruit gehaald. De tocht door de duikboot is wel spectaculair, met een telefoontje aan je oor met uitleg in het Nederlands. Nauw en benauwd. We lopen door de machinekamers, de commandoruimten, de lanceerruimtes voor 16 kernraketten en die voor de torpedo's. Zie hier x foto's.

Vervolgens beoeken we een tentoonstelling over de Titanic met veel objecten die werden opgedoken. Zie Ans hier bij een nagebouwde 1e klas hut. Als laatste gaan wenaar het zeeaquarium, dat zich over drie verdiepingen uitstrekt. Er is veel aandacht voor de vreemde creaturen die in de diepzee leven, vissen met lantaarntjes en zo. Mooi. Helaas kun je die niet in een aquarium houden, voorzover ik weet. Mooi zijn ook de zeepaardjes, die allemaal kennelijk in een erotische stoeibui verkeren, want ze liggen dwars over elkaar, enzovoorts. Je schaamt je dood.

Terug aan boord. Het opladen van mijn data-SIMkaartje lukt na enige faalpogingen. Straks nog een keer naar de weersvoorspellingen kijken voor de Seinebaai morgen. Ik help een Nederlandse kakmeneer naast ons aanleggen. 'Ik heb geen boegschroef nodig', zegt hij. Ik zeg niks. Ik hoef niks te zeggen. Terug naar boven

Seinebaai: een lege, vlakke zee.

Vrijdag 17-07-2015

In Cherbourg lag een Brits motorjacht naast ons, een 42-voeter met de naam Lady Martina. Op de ramen zaten talrijke plakplaatjes van Nederlandse havens. De eigenaar, David Broad, vertelde ons trots dat hij voor Imray een pilotbook over ons land had geschreven: 'Inland waterways of the Netherlands'. Hij probeert nog altijd het boek up-to-date te houden. Broad was ook in Gorcum en in het boek staat een foto van de Lingehaven, die precies van voor ons huis op de voetgangersbrug is genomen.

Gisteravond aten we nogal vette pikante worstjes, nog uit Spanje. Die worstjes bederven niet zo snel, denk je, maar hadden we het maar niet gedaan. Allebei misselijk en 'aan de dunne' vannacht. Ook vanmorgen voelen we ons ietwat trillerig. We varen desondanks om 7 uur af. Het is droog, nogal bewolkt en de wind is Zuidwest Bf 2/3. Al in de Grande Rade, de immense voorhaven van Cherbourg, krijgen we de tijstroom mee. Dat was de bedoeling. Buitengaats lopen we 9,5 knopen SOG (speed over ground) Je moet daar langs een aantal kardinale boeien varen, maar ik denk een stukje af te kunnen snijden en beland opeens in zeer wil water. Dat is boven ondiepten van 13 tot 18 meter, niks aan de hand - dacht ik - maar de boot krijgt nogal wat water over voordat ik eruit ben. Ans moppert. Je zit er op de Baisses du Renier en daar moet je duidelijk niet zijn.

Om half negen passeren we de vuurtoren op de Pointe de Barfleur (foto hier), de noordoostpunt van het schiereiland Cotentin waar Cherbourg op ligt en dat ver in Het Kanaal uitsteekt. Ook hier is het water wild, maar minder dan over de Basses. Nu is het 45 mijlen over de Seinebaai naar de uiterton van Le Havre. We lopen inmiddels 11,9 knopen SOG. Allemachtig, op die manier zijn we veel eerder op onze bestemming dan gedacht. De uren verstrijken, terwijl uitgedraaide genua snelheid toevoegt door een windje van 12 knopen. De zee is leeg (foto hierboven) Achter ons hangen donkere wolkenbanken, voor ons ook maar iets minder donker. De zon komt er helaas niet doorheen. Een enkele visser controleert zijn netten. Die zijn overigens lastig zichtbaar. Soms ontwijken we ze nét op tijd. Varbazend hoeveel insecten er intussen aan boord komen meevaren. Een van de passagiers is een grote, nogal vervaarlijk uitziende libelle (foto hier) Hij verdwijnt als we een aantal uren later de genua moeten wegrollen, omdat de wind terugvalt naar 5 tot 6 knopen.

Half twaalf. De zee vlakt helemaal af. Toch maken we nog 8,5 knopen SOG. Een paar uur later komen we op de rede van Le Havre, een gebied buuitengaats waar zeeschepen ankeren en wachten op hun beurt om te lossen en te laden. Het zijn er tientallen. Om 14.00 uur bereiken we de uiterton. Een achterop lopend zeeschip, de tanker STOLT GUILLEMOT, wijkt uit om aan stuurboord een plek op de rede te zoeken. Bij de invaart varen we even buiten de rode tonnenlijn, zodat we de uitvaart uit de haven niet hinderen. Bovendien is aan die kant straks de jachthaven. Er komen drie schepen aan, de tanker MSC America met de loodsboot erachter, de containerboot BOMAL Resolute (foto hier) en de containerboot SHANTI.

Bij de haveningang is de jachthaven direct aan bakboord. Er branden echter drie rode lichten op de dam, en dat betekent 'invaart verboden'. Inderdaad vaart er nog een zeeschip uit, daarna wippen we snel naar binnen, ook al branden de lichten nog, want volgens Reeds Nautical Almanac mag dat. Inmiddels is het gaan miezeren en juist als we aan de bezoekerssteiger aanmeren, begint het echt te regenen. Het is vier uur. We hebben 57 mijlen op het log staan; van de 71 mijlen hebben we er dus 14 cadeau gehad. Ik zie dat de buiskap wat lekt; dezer dagen even opnieuw impregneren met de spuitbus. Morgen verder, 61 mijlen naar Dieppe. We willen nu snel thuis zijn. Terug naar boven

Onderweg langs de Normandische krijtkust

Zaterdag 18-07-2015

Rustige nacht met regen in het begin. Vanmorgen worden we wakker in een grijze, bewolkte dag. Wel droog. De wind mag geen naam hebben, is noordwest met een knoopje of tien. Het is de verjaardag van Ans' moeder; was ze niet een paar maanden terug gestorven, dan was ze nu 96 geworden.

We varen om acht uur uit. Gisteravond heb ik met Piet berekend dat we dan de langste tijd de tijstroom mee hebben. Bij de haveningang vaart juist een grote ferry binnen, dus ik wijk even terug en loop pardoes aan de grond onder het rode havenhoofd. Niet op de kaart gekeken. Direct in de achteruit en ik ben weer los. Gelukkig hebben ze op de Tartaan niks gezien. We varen uit en volgen de rode boeien tot voorbij de tweede. Daar ben je een ondiepte voorbij en kun je stuurboord-uit. De geringe wind kan net de genua vullen. We hebben nog 1,5 knopen tij tegen, maar dat zal hooguit anderhalf uur duren. We motorzeilen zo goed en zo kwaad als het gaat langs de ellenlange kalkklifwanden van Normandië. Aan de overkant, in Engeland, heb je net zulke wanden. Ooit ontstaan uit de sedimenten van zeeën van tientallen miljoenen jaren geleden. De hoge wanden zijn grijswit van kleur, hier en daar onderbroken door roestbruine strepen, vlekken en stroken. Geoxideerd ijzer. Hier moeten veel fossielen te vinden zijn.

Vanaf tien uur krijgen we stroom meer en meer mee. Om kwart over tien passeren we de gasterminal van Port du Havre en vijftien minuten later zijn we bij Cap d’Antifer. Ik puzzel over die naam: anti-ijzer terwijl er overduidelijk ijzer in de rotsen zit? Even later wijkt de klifwand voor een badplaatsje. Étretat (foto hier), ik herinner het me van acht jaar geleden. Wat ligt dat mooi én nietig tussen die hoge wanden. De SOG is nu 9,7 knopen en de wind zakt weg, zodat de genua ingedraaid moet.

Eigenlijk is deze kust dodelijk saai. Om 11.20 uur zijn we bij de haven van Fécamp. Achteraf gezien hadden we gisteren beter hierheen kunnen varen; het was slechts acht mijl verder geweest. De zon breekt steeds meer door de bewolking en kleurt de zee groen. De kalsteenklifwand wordt af en toe onderbroken door mooie doorkijkjes in smalle dalen vol groen. Hier konden beken uit die, begonnen als watervallen, in milennia de rotswand hebben uitgesleten. Soms zie je kerken, dorpjes, watertorensen een enkel kasteel.

Om ijf over één zijn we bij het haventje van St Valérie-en-Caux. Je kunt erin bij hoog water en er is een jachthaven achter een sluis. Daarvoor staat de invaart bij eb totaal droog. We zijn er nooit geweest, het kwam niet uit, en we zullen er zeer waarschijnlijk nooit meer heengaan. Onze C-map NT+ electronische plotterkaart vertoont vanaf hier een opmerkelijk hiaat. Dieppe en omstreken staan er niet op. Ik gebruik de kaart van het Central English Channel. Op de vervolgkaart Netherlands and Belgium staat het ook niet. Ze denken je misschien te dwingen om voor dit kleine gebiedje de kaart van het East English Channel aan te schaffen, maar dat doe je natuurlijk niet. Je hebt hier geen plotterkaart nodig maar voor ze zekerheid – er zal eens plotseling mist komen – zet ik mijn smartphone aan. Op de nvionics-kaarten staan Dieppe en zijn invaart wel.

Dieppe! Hoe leuk is het om hier weer binnen te varen. We meren af aan de onooglijk korte vingersteigers en raken niet met elkaar in de clinch als gisteren, hoewel het niet helemaal ideaal verloopt. De buren aan deze steiger zijn vrijwel allemaal Hollanders op vakantie. De stad is een oase van gezelligheid. We zitten een tijd op een terras aan de haven te kijken naar al die mensen, een glas campari/tonic (zij) en een pastis (hij) in de hand. Gek, ook dit voelt weer als thuiskomen. We kopen lekkernijen voor vanavond bij een traiteur, onder andere visballetjes en rundertong. Daar ben ik persoonlijk gek op. Met Piet & Ineke dinken we later wat op hetzelfde terras. We kijken hoe de door de eb het hele areaal van jachtsteigers in een diepe put zakt tussen de donkere, druipende havenmuren. Ach, het is zo verleidelijk om hier nog een dag langer te blijven. Ik herinner me nog mijn omzwervingen, negen jaar geleden, toen ik hier verwaaid lag met mijn opstapper Freek. (Niet een verhaal om nu te vertellen) Twee mannen in een havenstad op zoek naar vertier. Maar we we blijven toch toch maar niet. Het weer is morgen prima en we willen naar huis.

PS: Volgens lezer Huib Koel in het Gastenboek was de passagier van gisteren geen libelle maar een libel en wel een paardenbijter. Een paardenbijter?  Hm, ik vond hem veel geler van kleur dan op het plaatje in Wikipedia. Als ik beter Internet heb zal ik nog eens verder zoeken, Huib. Terug naar boven

We stormen met 10 knopen SOG op Boulogne-sur-mer af

Zondag 19-07-2015

Vanmorgen haal ik vers stokbrood voor de Tartaan en ons. Terug op de steiger loop ik langs wat mannen bij een nederlands jacht. 'Dag Tom', hoor ik opeens. Verbaasd kijk ik de jongeman aan due het zegt. Ik ken hem niet. Hij blijkt een lezer van mijn weblog en wist dus dat we in de buurt moesten zijn. Hij is juist aangekomen na een doorzeilde nacht. Ooit ga ik doen wat jullie deden, zegt hij. Leuke ontmoeting.

Dewind is vanmorgen minimaal, west tot zuidwest Bf 1. Het is bewolkt maar droog, na regen vannacht. Om half tien varen we af, samen met andere Hollanders die naar Boulogne gaan. Dat is 53 mijlen. Boulogne-sur-Mer wordt door velen als een vervelende haven beschouwd. De haven is rommelig en vooral loopt er op gezetten tijden een idioot harde stroom uit de uitwateringsluis vlakbij. Vooral als er regen is gevallen. Mensen houden er soms onvoldoende rekening mee en lopen gemakkelijk tege een ander jacht aan. Acht jaar geleden lagen we er tien dagen verwaaid; dagen aan het begin van onze tocht. het was slecht weer, veel wind en regen, maar alles was nieuw voor ons en we vermaakten ons best.

weer varen we langs de eindeloze Normandische krijtkust, maar nu naar het noorden. De wind trekt aan tot 8 - 9 knopen, de genua kan uit. De verwachte tegenstroom is er niet. We schren ons in het rijtje Hollanders dat naar het noorden gaat. Die zijn allemaal op vakantie en willen zeilen, wij niet, wij willen alleen maar opschieten. Geleidelijk aan lopen we ze allemaal voorbij. Tegen elven zakt de wind helaas terug naar 5 knopen. Genua in. Zelfs het windmolentje draait niet. gelukkig komt er wel meer zon. Aan stuurboord wijkt de lange krijtkust steeds verder weg. We passeren de Wanderer uit Dordrecht, de tweemaster Moody 42 die in Dieppe naast ons lag. Allebei een iets ander waypoint, ik moet oppassen dat ik hem niet aanvaar.

Uren verglijden. Ans leest, ik staarover zee en peins. Gedachten springen van het ene naar het andere. Mijn tijd in MST (waarom dat ziekenhuis toch zo'n slangenkuil was), over Jansen Steur (die nu een cassatie-beroep moet ondergaan), over Prismant (dat ter ziele ging aan de megalomane voorzitter van de RvT), over mijn zoon Bas en hoe hij nu verder moet, over deel 4 van mijn boek en hoe dat verder moet, en de discussie die ik soms voer op Facebook over Europa en de Grieken. Intussen hebben we een halve tot een hele knoop stroom mee. Nog 35 mijl. Boven de kust hangt bewolking, wij hebben zon. uit de richting van Boulogne komt een rijtje tegenliggers. Opvallend: de Belgische jachten voeren allemaal een zwarte kegel in de voordriehoek. Dat is verplicht, herinner ik me, ook in Nederland staat het in het BPR (Binnenvaart Politie Reglement) In de Middellandse Zee doet niemand het, maar misschien is het daar niet verplicht. Het dient overigens om andere vaartuigen duidelijk te maken dat je op de motor vaart en dus niet de voorrang behoeft van schepen onder zeil. Waar is mijn zwarte kegel eigenlijk? Ik duik in de bakskisten en graaf hem op (foto hier)

Om 13.15 uur varen we onder dikke bewolking, de zon is weg en het wordt koud. De wind trekt aan naar 9 knopen, de genua kan weer uit. We maken 8,8 knopen SOG. Een halfuur later is de zon weer terug en trekt de wind nog wat verder aan. Hij ruimt ook en staat schuin achter. We maken een SOG van 10 knopen. Zo schiet het op! In de verte zien we vaag de contouren van Kaap Gris Nez, waar we morgen de hoek om moeten om door de Straat van Dover te varen. De wind doet de zeegang toenemen tot anderhalve meter. Hadden we die wind niet schuin achter dan was het niet leuk, zeker 20 - 22 knopen. We stormen op Boulogne af (foto hierboven) Er staat een wilde zee met golven die tegen elkaar en over elkaar slaan. Dit water is berucht en we zijn blij als we om het havenhoofd heen in het rustige water van de Rade Carnot komen. We motoren naar de stad en de marina. Het ligt er vol, heel wat Nederlandse jachten, maar een medewerker op de steiger wijst ons een plekje achterin, bijna tegen de wand (foto hier) Piet & Ineke komen na ons en hebben niet zoveel geluk; zij vinden met moeite een krap plekje aan een buitensteiger.

We willen vanavond ons favoriete restaurantje van destijds bezoeken, Chez Alfred op de Place Danton. Ik zoek het nummer op om te reserveren, maar het blijkt niet meer te bestaan. Nou ja, we vinden wel wat. Afhankelijk van het weer morgen weg, naar Duinkerken. Vanwege het tij bij Gris Nez pas om twaalf uur. Terug naar boven

Containerschip 'Violetta' draait vlak voor ons langs naar stuurboord bij de invaart van de industriehaven bij Dunkerque

Maandag 20-07-2015

Een triest geval, Chez Alfred, ons favoriete restaurantje op de Place Danton in Boulogne-sur-Mer. Acht jaar geleden, toen we hier tien dagen verwaaid lagen, kwamen we er een aantal keren. Een vrolijk, informeel etablissementje. Ze hadden er de lekkerste paella die ik ooit at. Maar gisteravond staan we voor een dichte deur. Vuile ramen, afbladderende verf, de deur gebarricadeerd met een blok hout, Alfred heeft het niet gered. In het steegje ernaast vinden we gelukkig een Japans restaurantje, waar we lekkere sushi eten. Maar we missen Alfred.

Vanmorgen vieze miezerregen. Vanochtend voor het licht wordt veel misbaar van motoren en boegschroeven van jachten die met tij mee naar het zuiden vertrekken. Als het rond tien uur droog is, doen we boodschappen bij de Carrefour aan de overkant van de haven. Nog even de kans om saucisson cuit à l'ail en (idem) fumer à l'ail, confit de canard, wijn en kaasjes au lait cru voor thuis in te slaan. Op de Navtex melden Radio Ostende en Radio Dover winden van 4 tot 5 Bf uit Zuid tot zuidwest, occasionally Bf 6. Gaan of niet gaan? Hm, moeilijk kan het niet worden, we krijgen bakstagwind op voor het lapje, zeker na Cap Gris Nez. Gaan dus. Piet & Ineke komen overleggen en zijn het ermee eens. Om 12 uur knopen we los en varen achteruit de box uit, tussen het rijtje jachten links en rechts door. Om kwart over twaalf verlaten we de Rade Carnot langs een staketsel dat voor het rode baken moet dienen. Inderdaad, knap wat wind, 18 knopen, maar bakstag. We rollen de genua uit. De zeegang is fors maar draagbaar. De stroom is een knoop tegen. Toch 6,5 knoop voortgang. We zetten koers naar de Grijze Neus, ruim zeven mijlen noordwaards. Aan bakboordzijde komt de shipping lane steeds dichter bij ons te liggen. Drie zeeschepen, formaat flatgebouwen, varen er met ons op.

13.15 uur. We zijn bij Grijze Neus (foto hier) Het waait flink maar van de gebruikelijke extra kaapwind merken we weinig. Ondertussen hebben we een knoop stroom mee. Dit is de Straat van Dover. Het weer knapt wat op, er zijn hier en daar blauwe stukken hemel zichtbaar. Nu is het opletten geblazen vanwege de invaart bij Calais van de talloze veerboten van/naar Engeland. Even verderop aan stuurboord is de onopvallende broer van Grijze Neus, Cap Blanc Nez. Uit het noordoosten komt een ferry recht op ons af. Op de AIS zie ik dat hij Pride of Canterbury heet. Wat gaat hij doen? Ik verwacht dat hij zometeen scherp de invaart van Calais indraait, maar dat doet hij niet. Hij blijft recht op ons af varen. Met een half oor hoor ik om VHF 16 een gesprek met Port Control Calais. De haven is vol, de ferry moet buiten blijven. Aha, ik wijk uit naar stuurboord en even later vaart hij boven me langs. Nu kan ik de vaargeul - de fairway - wel oversteken, denk ik. Je moet je voorstellen dat de veerboten hier onafgebroken af en aan varen. Daar moet je tussendoor oversteken, terwijl de zeegang een heksenketel is. Maar ik zie mijn kans. In de verte nadert een ferry, maar die is ver weg, en er is geen uitvaart uit Calais. Naar de rode boei aan gene zijde is het 4,5 mijlen en met deze snelheid (9 - 10 knopen SOG) ben ik daar snel.

Om 14.15 uur ben ik er overheen. Ten zuiden van me vaart de Spirit of France uit. De Tartaan is ook de fairway over. We hebben de wind pal achter en maken een SOG van 9,5 knopen. Af en toe krijgen we flinke opdonders en schuiven wild heen en weer. De hoge golven lopen schuimend onder ons door, de zee heeft een intrigerend groene kleur. Pas verderop in de Ridens de Calais wordt het rustiger. Toch is er teveel drukte voor genoeglijke peinzerij. Ik zoek en vind de boeien die me tussen de zandbanken door oostwaards zullen brengen naar de Passe de l'Ouest. Dat is een betonde geul naar de industriehaven van Gravelines. We zijn terug in de Noordzee, onze zee, en wel in het zuidelijkste putje ervan. Van achtern nadert een groot containerschip, de Violetta, zie ik op de AIS, met bestemming Dunkerque. We zijn valkbij de aftakking naar Gravelines/Port Ouest, ik moet opletten, misschien noemt men dit ook wel 'Duinkerken' en slaat hij voor mijn neus af. Inderdaad geeft hij vlakbij ons een enkele stoot op de scheepshoorn, hetgeen betekent: ik sla naar stuurboord. Ik houd in en op slechts honderd meter gaat hij voor ons lang (foto hierboven)

Voor ons nadert op tegenkoers een ander vrachtschip, de Tiare. Op zijn AIS-gegevens staat dat hij eveneens naar 'Dunkirk' gaat. We kijken om en volgen hem, maar hij slaat niet af. Zeker de AIS-gegevens nog niet aangepast. We varen nu langs een industrielandschap, waarvoor de duinen moesten wijken. Er komt een nare chemische stank vandaan. We maken een SOG van 10,1 knopen. Ik zeg dat we wel door kunnen varen naar Nieuwpoort, want we zijn veel sneller hier dan verwacht. De geliefde kijkt me bestraffend aan. Geen sprake van. Om vijf uur draaien we de haven van Dunkerque in (foto hier) en draaien het voorzeil in. Eerst proberen we dezelfde jachthaven als vroegr, de Port Est, maar die ligt duimendik vol met vooral Nederlandse jachten. Van crisis en ellende lijkt in de vaderlandse botenwereld geen sprake. Grappig is altijd hoe mensen steels wegkijken als ze denken dat je naast hen wilt aanmeren. We kijken nog even binnen, maar nergens is plek. Hoogseizoen. Dus terug naar de overzijde, naar de ons niet bekende Port du Grande Large. Piet & Ineke leggen er juist aan langs een motorboot en wij volgen naast een andere. Een uurtje later meert de Wanderer uit Dordrecht naast ons af.

Een aantal uren later hebben we een afscheidsborrel bij ons ik de kuip. We toasten op een geslaagde tocht vanaf Portugal in goed harmonie, zonder onvertogen woorden en met de nodige flexibileit over en weer. Daar kunnen we dik tevreden over zijn. Piet & Ineke zullen morgen in Nieuwpoort familie oppikken en wij gaan door naar Ostende. Vanwege het tegenzittend tij gaan we de dag erop naar Breskens en de weer een dag later naar Veere. Het hoogseizoen trotseren en zoals acht jaar geleden beloofd eten in de jachtclub bij 'de meiden' (als ze er nog zijn)

Twaalf uur 's nachts. Ik vul de laatste coördinaten in van onze route op de pagina Kaarten en Routes. Je weet toch dat, als die invoert op Google Earth, je met een mooie boog aanvliegt naar de exacte lokaties waar we waren? Buiten loeit de wind en laat de boot schudden. Benieuwd hoe het morgen is. Vaak weer anders dan voorspeld. Terug naar boven

De lijn met de gastenvlaggetjes van de landen die we bezochten.

Dinsdag 21-07-2015

Flink wat wind vannacht, gefluit en geloei in de wanten en geruk aan de touwen. Vanmorgen is het echter stil. We drinken thee in de zon in de kuip. Piet & Ineke zijn al vertrokken, wij wachten tot de tijwisseling na het middaguur. Ik kom op het idee om een vlaggenlijn te maken van alle gastenvlaggetjes van landen die we bezochten. Daar ben ik een mooi uurtje mee bezig. Het resultaat ziet er feestelijk uit (foto hiernaast) We zullen het in Holland hijsen met de vlaggetejes van Frankrijk en België erbij.

Vertrek om 14.00 uur. We moeten wachten voor de uitvaart; drie rode lichten boven elkaar beduiden dat er grote schepen manoeuvreren. Inderdaad: een tanker schuift langzaam een dok binnen terwijl verderop een zeesleper een groot containerschip naar binnen trekt. Het duurt niet lang en met een tiental andere jachten varen we uit, het contingent dat met de tijstroom mee naar het noordoosten wil, naar België. Buitengaats is het Zuidwest  5 tot 9 knopen wind. Nét genoeg om de genua bol te zetten. Het is dood tij in de Passe de l'Est, onder de Hills Bank. We koesteren ons in de zon en laten de andere jachten achter ons. Dat zijn mensen op vakantie die zeilen willen en geen motor horen. Gelijk hebben ze. Ons kan het niet schelen, we willen gewoon opschieten - en hoe eerder je in Ostende bent, hoe meer kans op een plek in het hoogseizoen.

O"m drie uur komen we bij de vermaarde Pas van Zuydcoote. Dat is een betond gaatje tussen de Hills en de Trapegeer Bank door. Hier zeilen we lekker omdat de wind meer dwars inkomt. We zijn er binnen twintig minuten door en richten de steven weer naar ONO, naar de groene Trapegeerboei. Die markeert de noordkant van de beruchte zandbank. Piet zei vaak: 'De Trapegeer mag je niet missen!' en Ineke vulde ieder keer aan: 'Anders ga je hobbelen.' Welnu, hier een foto die ik van de boei maakte als bewijs dat we hem niet gemist hebben.

We komen in het West Diep en verderop ligt Nieuwpoort. We zijn dus in België, hetgeen ook blijkt uit de onafzienbare rij flatgebouwen. België is een rij flatgebouwen aan zee, zeggen ze wel. Dat krijg je nu als je de vastgoedjongens de vrije hand geeft. het schiet goed op. de wind is Noordwest Bf 3 geworden, de genua trekt goed en we hebben 1 tot 1,5 knoop stroom mee. Om vier uur zijn we voor de inloop van Nieuwpoort, waar druk gezeild wordt. Het is een mooie zomerdag en voor het eerst deze reis zitten we in korte broek en t-shirts in de kuip. We kiezen koers onder de Stroombank door naar Ostende, dat we al in de verte zien liggen. De SOG loopt op van 9,4 naar 10, 4 knopen.

Peinzen. Straks is het over, denk ik, de droom is geleefd. Anders dan verwacht, maar er is geen reden tot klagen. Acht jaar lang, met het liefste wezen dat ik ken. Niet de wereld rond, maar wel ontzettend veel beleefd en gezien. En aan het schrijven geraakt, door dit weblog. De oogst had minder kunnen zijn. Het is vijf uur als we bij Ostende komen. Verbaasd stellen we vast dat het hier volledig is veranderd. Er is een nieuwe voorhaven gemaakt, die verder in zee uitsteekt. Is dit Ostende wel?, denk je even. Maar gelukkig hebben ze de houten westpier laten staan, waar de mensen wandelen en de hengelaars hun hengels uitwerpen. We lopen binnen bij de RNSYC, de Royal North Sea Yacht Club, direct aan stuurboord. Zoals verwacht ligt hij vol gestapeld, maar een jongen in een dinghy weet ons nog ergen tussen de vakantievierders te plakken, zelfs met de kont tegen de kant zodat onze loopplank weer eens dienst kan doen en we niet over andere boten naar de wal hoeven te lopen.

Het is een vreemde ervaring, onwerkelijk om gewoon weer terug te zijn in Ostende. Hoe vaak waren we niet hier voor een lang weekeinde! Het lijkt eeuwen geleden en toch ook weer als gisteren. Ik hoop dat we niet te vroeg moeten uitgebouwd worden voor jachten die weggaan. Morgen eerst vers brood halen en 's middags door met het tij naar Breskens (om de dag erop vroeg in Veere te kunnen zijn) Naar Nederland. Terug naar boven

Ostende.Op gezette tijden schuift de baggerboot achter ons langs om de bagger weg te brengen

Woensdag 22-07-2015

Vanmorgen zon, ook wolken maar vooral veel zon. We liggen nog steeds ingebouwd (foto hier) Ik loop de stad in voor verse pistoletjes. Daarna verkassen we de boot alvast omdat de buurman om twaalf uur wil vertrekken. Kunnen wij ongestiird de stad in. We meren af naast een Hollands jacht. Gaan jullie vandaag we? Nee, wij gaan morgen pas weg. Met een gerust hart leggen we Dulce vast. Wat is Ostende een levendige en gezellige stad! We kwamen er in het verleden graag met de boot. We drinken koffie op een terras op het Wapenplein en slenteren daarna verder. We stuiten op een boekhandel, een Standaard Boekhandel. Vroeger had je die ook in Nederland, meen ik. Ans loopt mee, zoals ik ook met haar meeloop, bijvoorbeeld een schoenenwinkel in. Aha! Ik vind de Nederalndse vertaling van een nieuw boek van Henri Kissinger, 'Wereldorde' (Spectrum, 2015) Interessant, zeg! Aanschaffen dus, het verder verzamelen van boeken begint al voor onze terugkeer.

Dan komen we bij die prachtige St Petrus en Paulus Kathedraal, de herbouw van een Gothische kerk die op deze plek stond en afbrandde in 1896. Men fluistert dat het brandstichting was. Nu is het sieraad voor de stad, een geschenk van God, zogezegd (foto hier) en ik snap al die mensen niet die vinden dat je historsche monumenten om historische redenen niet mag herbouwen. Net als bij de Gorcumse Waterpoort. Of die wondermooie oliemolen De Eendracht op de Altenawal naast de sluis? Dat zou historisch niet verantwoord zijn. Onzin! Als de mens mag verwoesten, mag hij dan alsjeblieft ook herbouwen? De schade herstellen van onbezonnen, jammerlijke beslissingen? Aan de schitterende kathedraal in Otende kun je zien hoezeer dat bijdraagt aan de schoonheid van een oude binnenstad.

We keren terug naar de haven en zien dat onze boot tegen de steiger ligt afgemeerd. De buurman die tot morgen zou blijven, is weg. Vreemd. Later vertelt de havenmeester dat ze elders aan een boei zijn afgemeerd (omdat ze morgen vertrekken) en dat hij hielp ons bootje afmeren. OK. We kijken naar alle bedrijvigheid, jachten die komen en gaan en ook naar het grote baggerschip dat voor de haveingang baggert en de bagger elders in de haven komt afleveren (foto hierboven) Even is er de verleiding nog een nachtje te blijven, even maar, want we willen naar huis. Om half drie varen we af. Buitengaats staat NW Bf 5, mooie wind, de genua uit! We hebben één knoop tegenstroom, maar dat zal niet lang meer duren. Ondertussen hopen zich donkere wolken op boven de stad en de kust en het lijkt of die met ons mee reizen. We hopen ze nog te ontlopen - of te ontvaren. Om 16.40 uur zijn we bij Blankenberge, stad met volle badstranden en een pier die lijkt op die van Scheveningen. Er zeilen veel jachten en verder op zee lijkt zelfs een zeilwedstrijd aan de gang. Maar het is er geen; het zijn de talrijke windmolens van een Belgisch windpark.

De donkere wolkenpartij zeilt nog steeds met ons mee boven de kust. De wind wakkert aan tot Bf 6 en vergroot onze snelheid nog eens. We naderen de grote haven van Zeebrugge en beginnen stroom mee te krijgen. Op de AIS kan ik goed de in- en uitvaart zien, ook binnen de haven. Nuttige informatie. Om 16.15 geraken we in de heksenketel van golven die hier altijd staat. Maar op dit moment is er geen uitvaart dus we zetten snel door en kruisen voorlangs de wijde haveningang. Daarna bedaart de zeegang wat; we maken 8,8 knopen SOG. Aan de kust volgt na de zeehaven nu de lange muur van flatgebouwen die Knokke heet. De Belgische kust is een voorbeeld van hoe het niet moet. Even denken we in deze hoek de vin van een griend te zien, maar hij keert niet terug. Het is bekend dat er hier zitten. Aan bakboord komt de shipping lane naar de Westerschelde en Antwerpen steeds dichterbij. Het is druk met zeescheepvaart.

Dan zien we schuin over de boeg aan bakboord iele, donkere heuveltjes: de duinen van Walcheren! rechts ervan schitteren lichtgekleurde gebouwen: Vlissingen! We naderen Cadzand en het donkere weer klaart op, de zon schijnt weer. We spurten op Holland aan en lopen ruim tien knopen over de grond. Om 17.03 uur passeren we de grens. Dulce is na acht jaar terug in Nederland! Ze heeft het hem gelapt en wij ook! Bij Cadzand zijn ze bezig met de aanleg van een jachthaven. We stromen met een SOG van 9,3 knopen de Wielingen binnen. Het is een indrukwekkend gezicht, die twee duienrijen, die van Walcheren en die van Zeeuws-Vlaanderen, zich naar elkaar toe te zien bewegen als je Westerschelde binnen vaart. Geografie in de werkelijkheid, alsof je over een enorme zeekaart vaart. Ik probeer het te fotograferen (foto hier), maar dat lukt natuurlijk niet. Op advies van (destijds) Piet  bel ik de jachthaven in Breskens. 'Ik kom eraan, hebben jullie een ligplaats?'

'Jawel, meneer, gaat u maar naar steiger D nummer 8, Delta 8.'

Goed geregeld, je kunt meteen naar je ligplek varen. We leggen achteruit aan in fikse wind. Achteruit, zodat we optimale luwte achter de buiskap hebben. De walstroom kent typische Hollandse knijterigheid: je moet er muntjes ingooien van 50 cent en die hebben we niet. Vrijwel overal op onze tocht was het liggeld inclusief walstroom, maar hier moet het apart.

Morgen dus naar Veere, via de zeelsuis bij Vlissingen en het knusse Kanaal door Walcheren. We willen er vroeg zijn en er een dagje uitrusten. Daarna verder naar Numansdorp voor een aantal reparaties bij Fons. Terug naar boven

Oversteek van de Westerschelde. Het zeeschip gaat achter ons langs

Donderdag 23-07-2015

Al om acht uur vertrekken we uit de grote jachthaven van Breskens. De weinige wind is uit het noordwesten en de hemel heeft hoge sluierbewolking, waar de zon meestal doorheen schijnt. In het geultje boven de jachthaven hebben we even stroom mee, dan leggen we de boot op koers voor de oversteek van de Westerschelde-monding naar de zeesluis van Vlissingen. Een containerschip vaart voor ons langs naar binnen en iets verderop steekt een veerboot over. Ook vanuit de richting Antwerpen nadert er in de verte een zeeschip; voldoende ver weg om het maar te wagen. Met ons steekt een Belgisch jacht over. Vanaf de groene boei steken we de vaargeull van de grote vaart over. Met enige spanning kijk ik steeds oostwaards naar het zeeschip - een auto-carrier, zo blijkt op de AIS (foto hiernaast) Maar op zeker moment draait hij naar bakboord om de vaargeul te volgen, achter ons langs. Voor de zeesluis hoeven we niet lang te wachten. Neemt u de Kleine Sluis, verzoekt de sluismeester. Vlot leggen we aan; we zijn het nog niet verleerd.

Dan volgt de kalme rust van het Kanaal door Walcheren. Vijf bruggen en aan het eind een sluis, de Veerse sluis. Een idylle met groene oevers en na Middelburg koeien in de wei. Wind is er niet meer. Zo wil ik altijd wel varen, zegt Ans. Inderdaad, ik moet toegeven dat het best aangenaam is. In klein konvooi van wat jachten en een beroepsschipper motoren we van brug tot brug. De bruggen openen vlot, ze worden op afstand bediend door de zeesluis in Vlissingen. Aan het eind van het kanaal krijgen we de grote sluis, samen met de beroepsschipper. Ook nu leggen we vlot en gemakkelijk aan (foto hier) Ans pakt eerst de middenbolder, dan voor, dan ik achter.

Tja en dan slaan we stuurboord-uit het Veerse Meer op, druk met tientallen bootjes en boten. Alles is er nog, de Kampveerse toren, de stadswallen, de smalle invaart. Achteruit varen we binnen, waar de havenmeester op de kade bij de Jachtclub staat. Verdraaid, hij geeft ons het beste plaatsje dat er is, op de hoek van die kade voor de binnenhaven. Frontbalkon (foto hier) Het is kwart voor twaalf en volstrekt niet druk. Nee, zegt de havenmeester, het begint pas deze week een beetje te lopen. Op het kantoor vindt hij in de computer de laatste datum dat we hier waren: 17 juli 2007. En in de jachtclub zien we Juultje weer, een van de meiden uit die tijd. Ze zijn er allemaal nog, zij, haar man Edwin en haar zus Nicky. Leuk weerzien.

 
Tamelijk beduusd lopen we door de het stadje, tussen de ronddrentelende toeristen. Het is net of het niet echt is en toch ook wel. Bovendien hebben we allebei het gevoel nog te deinen, hoewel er vandaag niet te deinen was. We drinken koffie op een terras in de zon en halen nog warme pistoletjes bij de bakker om de hoek op de Markt. De ragfijne klanken van het beroemde carrillon van de stadhuistoren klinken over de stad, een Schots liedje over Loch Lomond. 's Middags zitten en sluimeren we in de kuip. Opeens een bekend gezicht: onze oude vriend Herman U. komt ons begroeten. Dat is erg aardig, per slot is hij de schuld van alles. We drinken thee. De passantenboten beginnen onderwijl binnen te lopen. Vanaf ons frontbalkon kunnen we het allemaal goed zien. Om vier uur vertrekt Herman. De hemel betrekt. Vanavond gaan we bij Juultje eten in de sociëteit van de Jachtclub. Morgen komen mogelijk de meiden van Ans met een deel van hun aanhang; ze hebben vakantie. Overigens is de verwachting dat er in het weekeinde slecht weer komt; we blijven hier rustig liggen tot het over is. Nu er eind is gekomen aan de gestrekte draf naar Holland van de laatste weken, hebben we geen haast meer. Terug naar boven

Bezoek in Veere: vlnr. Michel, Ans, Esri en Barbara

Vrijdag 24-07-2015

Gisteren aan het eind van de middag, ik heb net het dagelijks verslag af, roept iemand van boven 'Tom!' Op de kade staat de dichter Koos Dalstra. Die kennen we sinds de kunstmnifestatie BRAIN/Internal Affairs in 1992. De manifestatie vond plaats in het oude ziekenhuisgebouw, voordat het gesloopt werd, en Koos was een van de talrijke deelnemers. Hij ontmoette er zijn partner, de kunstenares Marion van Dijk. Acht jaar geleden namen we in Vlissingen afscheid van Koos & Marion. Koos woont nog steeds in Vlissingen en hij las op mijn weblog dat we in Veere lagen. En daar is hij. We eten met zijn drieën bij de sociëteit van de Jachtclub en hebben er lange en geestige gesprekken (foto hier) Ondermeer over literaire roem en hoe lang dat duurt. Niet lang, is mijn stelling, je bent gauw vergeten (als je al roem verwerft) Koos meent dat het veel langer duurt. Over 10.000 jaar weet noiemand meer wie Mozart was, zeg ik. Koos gelooft daar niks van. Het probleem is uiteraard dat we er geen beiden zullen zijn om vast te stellen wie er gelijk had. Enzovoorts.

Vannacht is het opvallend stil in dit overdag zo drukke stadje. Vanmorgen haal ik weer verse pistoletjes bij Bakker Bliek, die enige faam in den lande bezit. Later drinken we onze koffie in het etablissement aan de overkant. Daarna slenteren we langs de antiek- en prullariawinkels en de boetiekjes. We vinden twee mooi gestileerde stenen ammonieten voor op de vensterbanken in onze woonkamer. Ammonieten waren een soort inktvissen in het laat-Paleozoïcum, dus zo'n 300.000 miljoen jaar geleden. Er zijn veel fossielen van. Die voor ons thuis zijn geen fossielen, maar uit steen gehouwen exemplaren. Ze zijn loodzwaar, dus ik haal het steekkarretje van de boot om ze te vervoeren. Later vind ik bij De Aquamarijn, een speciaalzaak in mineralen en edelsteensieraden op de Markt, een echt fossiel van een ammoniet. Het is afgeprijsd want, vertelt de eigenaar, hij wil er zo langzamerhand mee ophouden. Dat buitenkansje laat ik me niet ontgaan, dus in onze vitrine met onze reisvondsten komt nu ook een ammoniet.

De weerprognose voor het koemd weekeinde is slecht. Voor morgen wordt er een echte noordwesterstorm verwacht, een zeldzaamheid in hoog zomer, met Bf 9. Het KNMI heeft code geel afgegeven voor ondermeer Zeeland. langs de kust is zelfs Bf 10 mogelijk. Gedurende de dag raakt de haven dan ook vol met jachten, die voor morgen in een veilige haven willen liggen. Achter ons liggen drie mega-motorjachten van 2- tot 255 meter. Daarbij verdwijnen we in het niet. Maar vandaag is het warm, weliswaar overwegend bewolkt, maar droog al vallen er soms enkele druppels. Om half vier arriveren Barbara & Michel met hun jongste dochter Esri. We zijn blij ze weer te zien en het is gezellig bij ons in de kuip (foto hierboven) Er is ook een telefoontje van Piet. Hij en Ineke zijn vandaag teruggekeerd in hun thuishaven Middelburg, eveneens op tijd voor de storm. Terug naar boven 

Zaterdag 25-07-2015

Om kwart voor acht begint het opeens. Van de ene op de andere minuut staat er Bf 6 en nog een minuut later Bf 8 met vlagen tot Bf 9. Noordwesterstorm langs de kust, het eerst in Zeeland. Het KNMI heeft code oranje gegeven. De boot helt en ik trek een jack aan om naar de stootwillen te kijken. Buiten drizzle. Ik hang voor en achter de beide grote stootwillen uit Egypte op, die anders bij de achterplecht hangen. Ook de andere ballen hang ik hoger en daarbij slipt er eentje uit mijn handen. De wind grijpt hem meteen en drijft hem de haven in, naar de overkant. Mopperend loop ik met een pikhaak om over het ophaalbruggetje en haal hem op. De populieren krommen zich in de harde wind en ruisen geweldig. Alle bomen zijn vol in blad en vangen veel wind. Op de kade zijn mopperende mannen doende om een kraam op te bouwen. We gaan toch maar proberen onze aardbeien te verkopen, zeggen ze als ik langsloop. Een halfuur later zie ik dat ze vertrokken zijn.

Om half tien neemt het windgeweld wat af. Misschien zijn die kooplui te vroeg vertrokken. Hoewel, het regent nu een stuk harder. Later waait het tussen Bf 5 en 8. Het KNMI geeft vanaf elf uur zelfs weeralarm af, code rood, voor Zeeland en Zuid-Holland, en vanaf twaalf uur ook voor Noord-Holland. Men verwacht zeer zware windstoten van 100 tot 110 kilometer per uur. Geen enkele boot vertrekt of loopt binnen. Regen striemt de ramen.

We houden pyamadag en nestelen ons een dag lang met boeken in de kajuit. In de loop van de middag neemt de storm geleidelijk aan af. De zon komt zelfs nu en dan tevoorschijn. Voor Zeeland wordt de code rood ingetrokken. Het blijkt de zwaarste juni-storm te zijn geweest sinds 1901, het begin van de metingen. Terug naar boven

Water tanken. Dulce in de haven van Veere.

Zondag 26-07-2015

Na de pyamadag van gisteren zijn we vandaag vroeg in de kleren. Want de zon schijnt. Volgens de prognoses een enkele, geïsoleerde mooie dag; daarna komen er tot woensdag opnieuw harde wind en regen. Al voor negen uur vertrekken de eerste boten. Ans maakt van de gelegenheid gebruik om de wasmachine te laten draaien; door de vochtige atmosfeer droogde de was de afgelopen dagen niet, maar vandaag wel. Ook toppen we de watertanks af (foto hier en hiernaast) Van de havenmeester komt er bericht dat de Zandkreeksluis, die de verbinding vormt van het Veerse Meer met de Oosterschelde, kapot is. Er zijn grote rijen wachtende bootjes. Dat is een tegenvaller voor de mensen die vandaag de thuishaven moeten bereiken, omdat ze morgen moeten werken.

We maken een ontspannen kuier door Veere. Het is druk in de straatjes; het lijkt wel of alle mensen uit hun schuilplaatsen zijn gekropen. Bij ons boven op de kade staat een haringkraam. De eigenaar had ervan afgezien om gisteren te komen. Het is de eerste keer dat ik de Hollandse Nieuwe van dit jaar proef en het valt zeker niet tegen.

Tegen twaalf uur is het haventje bijna leeg. De sluis in de Zandkreek draait weer. Ondertussen betrekt de hemel geleidelijk en rond half drie begint het te regenen. Het wordt killer en als de prognoses kloppen zal het drie dagen zo blijven. We trekken ons met Dom Viano en onze boeken terug in de kajuit. Door de beregende ruiten zien we veel jachten binnenlopen. Het stapelen vanaf achterin is weer begonnen. Tot dusver kregen we geen nieuwe buren; hopelijk blijft dat zo, want dat geloop over het dek kan hinderlijk zijn. Maar het is krachtens het BPR, het Binnenvaart Politie Reglement, verplicht om langszij boten te accepteren - en dat is een goede zaak. Het kan ieder overkomen dat je binnenloopt en er nergens plek is; dan ben je blij als je ergens langszij kunt aanmeren. Soms zijn er aso's die een rubberbootje naast hun boot leggen om te voorkomen dat ze buren krijgen. Onacceptabel.

Tegen vijf uur is het weer even droog. Nog steeds geen boot naast ons. Vanavond zullen we, net als gisteravond, op DVD naar een aantal afleveringen van de serie Black Adder met Rowan Atkinson kijken. Heerlijke Britse humor. Grappig, we hebben heel wat films bij ons maar in de afgelopen drie maanden hebben we er nooit eentje bekeken. Dat komt nu goed uit. Misschien later nog even naar de sociëteit van de Jachtclub. Terug naar boven

Artist's impression van de aardachtige planeet Kepler-452b

Maandag 27-07-2015

Veel regenbuien vannacht en vanmorgen. Roffelen en tikken op het dek. Het gaat gepaard met flinke rukwinden uit het zuiden tot zuidwesten. Je verwacht dat er niemand weg zal gaan met zulk hondenweer, maar een onbezonnen platbodem vaart weg, de wind grijpt hem en hij knalt reddeloos tegen ons en onze buurman op. Ja, zo'n boot heeft geen kiel en de midzwaarden waren omhoog. Dan begin je niks als de wind je te pakken heeft. Gelukkig hebben we geen schade.

Ik verheug me over de intensivering van de zoektocht naar signalen van buitenaardse beschavingen, die mogelijk wordt door de investering van 100 miljoen euro door een Russische miljardair. Het speuren naar dergelijke radiosignalen werd in 1960 gestart door de astronoom Francis Drake. Ik schreef er enige keren over, ondermeer hier. De kans op het opvangen van een dergelijk signaal is buitengewoon gering, omdat zelfs het grootste project maar zeer kleine segmenten van het immense universum kan afzoeken. Bovendien weet je niet precies op welke frequenties je moet zoeken. Een speld in een hooiberg is gemakkelijker te vinden. Dat men in het nieuwsbericht spreekt van 'de ultieme zoektocht naar buitenaards leven' is schromelijk overdreven. Wel gaat men nu twee van de grootste radiotelescopen ter wereld te gebruiken.

Op een persconferentie deze week maakte NASA de vondst bekend van een exoplaneet (een planeet bij een ander sterrenstelsel) die sterk op de aarde lijkt: Kepler-452b. Zie de artist's impression hierboven, die overigens volledig speculatief is. De planeet bevindt zich op zo’n 1400 lichtjaar afstand van de aarde en draait om een ster die sterk lijkt op onze eigen zon. De ster is slechts 4 procent zwaarder en zendt ongeveer 10 procent meer licht uit. Ook is de ster 1,5 miljard jaar ouder dan de zon. Het gaat volgens NASA om het ‘grotere, oudere neefje van de aarde’. De planeet is ongeveer 60 procent groter dan de aarde en waarschijnlijk vijfmaal zwaarder. Kepler-452b heeft zijn omloopbaan binnen de bewoonbare zône van zijn ster; er zou dus vloeibaar water kunnen zijn - een voorwaarde voor het ontstaan van leven (zoals wij het kennen) Bovendien bevindt hij zich al zes miljard jaar in die zône, langer dan onze aarde (5 miljard) en dus is er ruim de gelegenheid voor het onstaan van leven geweest. Uit vervolgonderzoek moet blijken of de planeet rotsachtig is, zoals de aarde, en of er een atmosfeer is en welke moleculen die bevat. Dat kunnen markers voor leven zijn.

Vanmiddag wakkert de wind aan naar Bf 6 en 7, maar het is wel droog. in de loop van de middag verschijnen er nog wat jachten, die moeizaam aanleggen door de harde wind. Tja, wie gaat er nou varen met zoveel wind, denk je, maar als je nog werkt en maar een paar ween vakantie hebt...

We brengen de middag lezend door. Het boek van Kissinger, dat ik eerst voor louter een overzicht van buitenlandse politieke situaties versleet, is boeiender dan ik dacht. Om vijf uur telefoon: een oude schoolvriend van me, die in Middelburg woont, las dat we in de buurt waren. Zometeen komt hij langs met zijn vrouw. Terug naar boven

Een oude HBS-vriend op bezoek. Vlnr. Wim, Angélique en Ans.

Dinsdag 28-07-2015

Gisterenavond kregen we aangenaam bezoek van Wim T., oude vriend uit mijn HBS-jaren in Breda, en zijn vrouw Angélique (foto hiernaast) Die jaren komen voor in deel 1 van mijn romancyclus en Wim komt er ook in voor. De tijd dat we samen in de redactie van de schoolkrant Fetisj zaten en dirigent Hein Jordans van Het Brabants Orkest interviewden. Dat is allemaal meer dan vijftig jaar geleden. We zagen elkaar voor het laatst in 2007 (zie hier), toen we tijdelijk in De Oude Silo in Andel woonden. Dat is intussen 8,5 jaar geleden, dus er was heel wat bij te praten. Wim is bijna 70 en intussen gestopt met zijn werk op de TU Delft. Sinds enige tijd wonen ze niet meer in Den Haag, maar in Middelburg, waar ze een mooi, monumentaal pand in de binnenstad hebben betrokken. Na een uurtje of wat besluiten we met zijn vieren te gaan eten in de sociëtiet van de Jachtclub Veere. Dat is de vierde keer, als ik het goed tel.

Vandaag een winderige maar droge dag. Willem & Angélique komen ons met de auto ophalen voor een bezoek aan hun huis in de binnenstad van Middelburg. Inderdaad een fraai, deels Middeleeuws pand, met veel treffende details en een mooie, besloten tuin. Zo'n tuin, dat mis ik wel maar het is een gemis waarmee valt te leven. Tenslotte rijdt Wim ons langs een Jumbo-supermarkt. In Veere is er geen, zelfs geen kruidenier, dus we waren behoorlijk op onze voorraden ingeteerd.

Na aflevering van de inkopen in de boot, lopen we langs de talrijke kraampjes van de historische markt die in Veere gehouden wordt. Leuke dingen gevonden, zoals een schapenkaasje met fenegriek, een grappig potje om honing in te doen en een fossiel van een trilobiet uit het Devoon. Trilobieten zijn nog ouder dan Ammonieten, het andere fossiel dat ik eerder in Veere kocht. En we eten heerlijke, gerookte paling.

's Middags loeit de wind om de boot. Ik verzeil in eeen discussie op de FB-site van Oud Gorinchem over het autoluw maken van 't Eind. Dat is een goed doordacht plan uit januari 2015 van onze buurtvereniging KNAKE. De ervaring is teleurstellend. Iemand beweert dat 'ondernemers' er tegen zouden zijn. Welke ondernemers? Dat krijg je niet te horen, maar in de huidige politieke onmacht van het stadsbestuur zou het me niet verbazen. De discussie is erg teleurstellend. Vooral als je zorgvuldig alle bezwaren kunt weerleggen en iemand zich volstrekt ongevoelig voor argumenten toont en snel het debat verlaat en zijn bijdragen wist, als je vraagt welke redenen er nog over zijn om tegen te blijven.

Morgen nog kans op regen en wind. Als het meevalt, gaan we weg, naar Numansdorp. Anders blijven we nog een dag, de zevende dag lig je hier gratis. Terug naar boven

Oosterschelde West 6. De splitsingsboei niet ver van de Zeelandbrug.

Woensdag 29-07-2015

Gisteravond kijken we naar het tweede seizoen van Blackadder. Dat werd drie jaar na het eerste seizoen gemaakt, in 1985. Prins Edmund is een heel ander karakter dan in het eerste seizoen, cynischer, minder clownesk, verweven in de intriges van het Elisabethaanse hof. Leuker, vinden we.

Talrijke buien kletteren vannacht over het dek. De wind is gaan liggen. Vanmorgen een kort onweer met hagel. Dan komt de zon weer. Zullen we weggaan? De wind is West Bf 6, maar die hebben we het grootste stuk van het traject naar Numansdorp in de rug. Go!, luidt de gezamenlijke beslissing. Het is half tien. Ik hecht aan die gezamenlijkheid, zodat ik niet alleen de schuld krijg als het tegenvalt. Ik bel de havenmeester in Marina Numansdorp voor een ligplaats. H19 of H10, zegt hij. Dat is geregeld.

Het Veerse Meer, de bekende slingerende route van 'paaltjes pikken'. Inderdaad West Bf 6, meestal van achteren maar geen van ons heeft zin om zeil te zetten. Waarom niet? Ja, die korte stukjes, daarvoor trek je je zeiltje niet uit. Mooie landschappen onderweg en weinig boten. De meeste mensen blijven in de haven bij zoveel wind, denken we. Aan de overzijde van Wolphaartsdijk staat de oever vol campers en caravans. Om 10.50 uur komen we bij de Zandkreeksluis, de toegang tot de Oosterschelde. De wind staat recht in de sluis. We hoeven niet lang te wachten, er zijn weinig boten en de sluis is groot genoeg. We meren af met enige spanning, aan stuurboord, Ans als eerste met een lijn aan de middenbolder. We zijn het volledig ontwend, naar het gaat goed. De eerste van drie sluizen achter de rug.

We varen de Zandkreek uit en om half twaalf zijn we op de Oosterschelde. Er is behoorlijk veel wind. Het is ongeveer een mijl of drie tot vlakbij de Zeelandbrug, voor we stuurboord-uit kunnen. Het is allemaal bekend terrein, om zo te zeggen, we waren hier vroeger zo vaak. De wind is scherp voor en de tijstroom is tegen, dus we maken slechts 5,4 knopen SOG. Wat geeft het, tijd genoeg. Achter ons hangt er een onweerswolk boven Goes. Om 12.10 uur zijn we bij de splitsingsboei, niet ver van de Zeelandbrug (foto hierboven) De brug gaat juist open. Naar Zierikzee gaan? Nee, zegt Ans, dat doen we niet. OK. Na de boei hebben we de vloedstroom mee; we maken 8,4 knopen SOG en een mijl later zelfs 9,1. Dat schiet goed op. Met één oor luister ik naar Post Wemeldinge op VHF 68. Er is geen beroepsvaart uit het Brabants Vaarwater, een doorvaartgeul tussen de banken vanaf Wemeldinge en het Kanaal door Zuid-Beveland. ik ga naar de stuurboordwal en vaar op naar De Keeten. Vanuit het Zijpe komen nogal wat jachten, tegen wind en stroom in, aan onze kant is het rustig terwijl die wind en stroom mee heeft. We passeren Tholen en de aftakking naar Sint Annaland. Op VHF 68 roept een jacht de centrale, een vrouwenstem die heel rustig klinkt:

'Post Wemeldinge, zeiljacht Doorzetter.'

'Wemeldinge luistert.'

'Goedemiddag meneer, we zijn in De Keeten en we hebben motorpech. We hebben een zeiltje gezet en willen overleggen over wat 'we moeten doen.'

We spitsen de oren en kijken rond. We zijn die plek juist gepasseerd, maar zien geen jacht dat aan de beschrijving beantwoordt. Wemeldinge geeft geen reactie, dus na een minuut of vijf roep het jacht opnieuw op.

'Oh', zegt Wemeldinge, 'we dachten dat u op zeil wel een haven kon bereiken.'

'Nee, meneer, dat vinden we met deze harde wind te gevaarlijk.'

'Waar bent u?'

'Tussen boei KT 26 en 28.' Even is het stil. 'We denken dat we op het zeiltje Sint Annaland kunnen aanlopen. Kunt u dan zorgen voor assistentie?'

ik kijk op de kaart. Gezien wind en tij is het een logische propositie. Even later hoor ik dat het zo wordt geregeld: bij Sint Annaland vaart een berger ze tegemoet. Wat zou dat kosten? Je leest wel eens dat zeilers in nood geweldig worden afgezet. En betaalt de verzekering dat dan? We weten niet hoe het afloopt.

de harde westenwind zou in de middag afnemen, maar dat gebeurt niet. Hij trekt zelfs aan. Om 14.00 uur zijn we bij de Krammersluizen. Die vormen ook de scheiding tussen zeewater en het zoeten water op het Volkerak. Pech, de beide sluizen zijn net bezig naar het noorden te schutten. Dat duurt te lang, we moeten aanleggen. Aan de wachtsteiger gaat dan van: 3 naast elkaar aanleggen, de 4e erachter. We meren met de harde wind achter aan een Duitse motorzeiler, een degelijk ding. Pas na drie kwartier gaat de linkersluis open en toont een groen licht. Invaren! Hoffelijk laat de Duitser ons voorgaan, waardoor hij er even later zelf niet meer bij kan. Tja. De wind, inmiddels Bf 7, staat recht de sluis in. Met moeite weet in een voordringend motorjacht te ontwijken en krijg het voor elkaar om aan de stuurboordwand aan te leggen. Ans aan de middenbolder, uiteraard. Pfff..., ook de tweede sluis gelukt (foto hier)

Daarna stormen we met de wind achter of bakstag De Volkerak over, door het smalle gaatje boven de Noordplaat. Dulce terug op het Volkerak, denk ik, hoe is het mogelijk? Hoe wonderlijk voelt dat? Zoet water, alle zoute aangroei op de romp gaat afsterven. Galatheese Haven komt langs, wondelijke naam. De beroepsvaart vlakbij in de grote vaargeul, wij ernaat langs de recreatieboeien. Om 16.00 uur missen we net de schutting van de Volkeraksluis en moeten aanleggen aan de wachtsteiger. Dewind wakkert aan en tot mijn schrik zie ik 38 knopen op de windmeter. Dat is ruim Bf 8. En de wind zou vanmiddag afnemen? geen van de recreanten aan de andere kant van de steiger komt even een touwtje aannemen, dus we raken de steiger tamelijk onzacht; gelukkig met de stootrand aan de achterplecht. Wachten en zien op de windmeter en voelen hoe koud het is. 'Had ik dit geweten', zegt Ans, 'dan waren we niet weggegaan.' Achter ons meren meer wachtende jachten aan.

Iedereen gedraagt zich sociaal en we varen als eerste de sluis in. Doorvaarthoogte 18.30 meter, stond aan de ingang. Wij zijn 18 meter, het kan net. Om 17.00 uur varen we de sluis uit, het Hollands Diep op. Ons thuiswater! Alle schepen slaan af naar Willemstad maar wij steken recht over naar Marina Numansdorp. Een kwartier lang nijdige, dwarse golven, dan varen we de nauwe invaart binnen. Ik wil ons melden bij de havenmeester, maar om onnaspeurbare redenen staat mijn telefoon in flightmode. Ik vaar voorzichtig verder en we kijken: H19 is in de wind en H10 is met de kop in de wind. Die kiezen we. Tot onze verbazing staat Jeannet, de partner van Waldi Wiedmer, de eigenaar, op de steiger en heet ons welkom. Acht jaar geleden namen we afscheid.

Later drinken we een welkomstborrel in het havenkantoor. Waldi komt ook langs. We halen herinneringen op. Ik kan niet laten om verwonderd rond te kijken. In deze haven kwamen Ans en ik vaak in het begin van onze liefde. Zelfs in de wintermaanden van 2002 en verder. En het is er allemaal nog! Er is nauwelijks iets veranderd, net of je nooit weg was. Van bovenaf zie ik de boot aan steiger H liggen. Alsof ze daar altijd al lag. Net alsof we niet met deze Dulce door het Suezkanaal voeren, De Dardanellen of de Bosporus, maar met een andere. Vreemd, heel vreemd. Misschien komt het van de borrel, maar dat geloof ik niet. Na de borrel lopen we even naar de werf van Rexwinkel, want we vernamen dat onze maat Fons moet overwerken. Bij de bunkersteiger treffen we hem; een warm weerzien. Moregn komt hij langs om verder te praten, want hij is nog druk aan het werk. Terug naar boven

Dulce in Marina Numansdorp. Op de achtergrond het kantoor van de havenmeester.

Donderdag 30-07-2015

Bij het opstaan is het even zonnig (foto hiernaast) Daarna valt de ene na de andere pittige regenbui, soms vergezeld van onweergerommel. We beginnen de operatie van schoon schip maken. Gisteravond zagen we Fons nog even; hij moest overwerken. Jachtwerf Rexwinkel heeft geen gebrek aan werk en dat is een goed teken. Fons zal in de loop van de dag even langskomen en anders na vijf uur.

Buien wisselen af met zonnige periodes. Tussen twee buien in weten we de bimini droog binnen te halen. Uit de voorraadruimtes diepen we levensmiddelen op, blikjes, e.d., waarvan de houdbaarheidsdatum overschreden is. Weg ermee. Het is wat melancholiek, de voorlopig laatste dag aan boord. Morgen zal schoonzoon Michel ons om één uur komen halen. De meeste zaken hebben we gereed. We komen met heel wat spullen thuis, nu we voor het eerst niet met een vliegtuig terug reizen.

Als de reparaties klaar zijn, willen we de boot naar Gorcum varen en voorlopig wegleggen bij W.V. De Merwede aan de vluchthaven. Op 1 oktober komt hij dan voor de winter tegenover ons appartement in de Lingehaven te liggen. Dan kunnen we hem verder uitmesten, na acht jaar boordleven.

Terug naar boven

Ans met Esri en de kooi met Dom Viano voor onze voordeur.

Vrijdag 31-07-2015

De verhuisdag breekt aan met stralende zonnneschijn in een wolkenloze hemel. We zitten met een kop thee in de kuip. Dat is alweer even geleden, bedenken we, we hebben niet vaak zulk lekker weer gehad in de afgelopen maanden. Er is totaal geen wind. Om ons heen de groene landelijkheid van deze haven, de hoge populieren, het geblaat van de schaapskudde verderop. Na het ontbijt pakt Ans de kleren in en ontruimt de koelkast. Koelkast uit. Alvast de afsluiters dicht van het kleine toiletje. De grootzeilval sla ik een aantal malen om de kraanlijn en zet hem vast op de giek. Dat is tegen het resoneren van de strakgespannen lijn. Ik loop de landvasten na en hang de stootwillen wat hoger.

Om tien uur komt Fons praten over de reparaties. De lijst bevat twintig items, zoals een nieuwe accu voor de generator en de inbouw van een nieuwe warmwaterboiler (sinds de vorige in Kreta plofte hadden we er geen enin de warme Med was dat niet erg, maar het gemis deed zich voelen op de tocht langs de kille Atlantische kust) De schacht van ons anker is door een botsing in Santa Pola, toen we niet aan boord waren, verbogen. De dader meldde zich toen niet. Ook de ankerrol werd beschadigd en de gelcoat bij de tunnel, waardoor de ketting de bun in loopt, is eraf gespat. Dan is de dynamo iets naar buiten gezakt en dreigt tegen de kajuittrap te rammelen. Dat komt omdat de V-snaar is uitgerekt, zegt Fons, een nieuwe zal het verhelpen. Hij zal ook de nieuwe radio/CD-speler die ik van een trouwe lezer in Lagos kreeg, erin zetten, zoat we weer muziek hebben. En dan zijn er nog veel kleine puntjes.

Ik heb weinig tijd,zegt Fons, het is erg druk op de werf en ik ben nog niet met vakantie geweest. We kiezen twee prioiteiten uit: de nieuwe V-snaar en de radio/CD-speler. De andere zaken, inclusief de vervanging van het lekkende waterlock/uitlaatdemper, kunnen op termijn en zelfs pas komend voorjaar. Fons duikt onder de vloer; hij heeft de indruk dat de uitbouw van de dieseltank, die ervoor nodig is, gebeuren kan zonder de een deel van de keuken af te breken en mogelijk hoeft de generator ook niet weg (foto hier)

Als Fons weg is, pak ik de boeken, de CD's en de DVD's in die ik thuis wil hebben. Bij het havenkantoor haal ik een karretje. Er komen wat wolken aan de hemel, maar regen zal er zeker niet komen. We werken systematisch door en zijn precies om één uur klaar. Tien minuten later staan Michel, Barbara en Esri bij het hek. Snel laden we de koffers, de tassen en de zakken in, alsook de grote pseudo-ammonieten die we in Veere kochten. En natuurlijk Dom Viano, in zijn kooi met een een handdoek erover. Op de A9 belanden we in een file ten gevolge van een geschaarde aut-/caravan. Zo te zien zonder slachtoffers. Om kwart voor drie rijden we door de Tolsteeg het Eind op. Het is druk; de haven ligt vol passantenboten. Ans opent de voordeur, Esri staat ernaast met de kooi (foto hierboven) We lopen haastig door het appartement en bevinden alles in orde. Snel laden we alles uit en zetten het in de kamer, omdat we nog langs Tessa & Jeff gaan - en natuurlijk de kleine Vajèn - die vannacht weg zullen rijden voor een vakantie in Frankrijk. Vanuit daar rijd ik met Michel mee om ons autootje op te halen.

Tegen vier uur zijn we weer thuis en vangen de operatie 'opruimen' aan. We zijn gewend om meteen aan te pakken en zo snel mogelijk alles op zijn plek te hebben. Maar eerst sluit ik de geluidsinstallatie aan en zet Radio 4 op. Eindelijk muziek! De gordijnen gaan na drie maanden open. Vanaf de sluis groet de sluismeesteres als ze het ziet. We genieten van ons uitzicht op de oude haven. Na twee uur doorwerken is alles klaar. De pseudo-ammonieten staan erg goed in de vensterbanken van de twee ramen aan de oostkant. De fossielen van een ammoniet en een trilobiet staan fraai in de vitrinekast. De boeken staan op hun plek en de DVD's ook; de CD's komen in het weekeinde wel. Voor de oude wereldbol (uit Santiago de Compostela) en het 2CV-model (uit Lagos) vind ik mooie plekken in mijn studeerkamer. Vervolgens schiften we de stapels post, waar gelukkig geen vervelende zaken in zitten. We hebben uitnodigingen voor het landelijk darmkankeronderzoek. ook is er een exemplaar van het boek over de valkunstenaar Bas-Jan Ader 'Let Go/Bas Jan Ader. Een biografiek' (Lecturis, 2015)  van Marion van Wijk, de partner van de dichter Koos Dalstra (die we nog een paar dagen geleden in Veere troffen) Zelf schreef ik in 2006 hier en hier over Ader.

Even na zes uur is alles klaar. Vergenoegd zakken we naast elkaar op de bank. We hebben voor straks een tafel aan het raam gereserveerd bij de Griek op de Langendijk, een traditie bij thuiskomst die we graag in stand houden. We zijn ruim drie maanden van huis geweest. Onze boot is weer in Nederland en wij zijn thuis. Nu de boot nog hierheen. Terug naar boven

Dom Viano in zijn nieuwe kooi in de serre.

Zaterdag 01-08-2015

De eerste nacht thuis prima geslapen. Ik ben al vroeg wakker en kijk met een kop thee op de bank naar de herhaling van het laatste Journaal. Om acht uur is de bakker in de Gasthuisstraat open. Ik haal er ons favoriete pompoenbrood en wat oude kaas bij de kaasboer ertegenover. In de stad is het lekker fris en er heerst een matineuze stilte; de meeste winkels zijn nog dicht.

Een aantal uren later schijnt de zon volop en doen we samen boodschappen bij de Spar in de Arkelstraat. Overigens schijnt de Citymarkt in de Westwagenstraat te zijn overgenomen door de Coöp. De Aldi in de Rosmolenstraat is weg. Die lag daar inderdaad nogal ongelukkig. Er zijn meer veranderingen in onze drie maanden afwezigheid: nog meer gesloten winkelpanden, hoewel er achter de ramen van het gesloten pannenkoekenrestaurant op de Langendijk staat dat er in november een nieuw zal komen. In de Hoogstraat is de Primera verhuisd naar een groter pand in de Arkelstraat; begrijpelijk, de oude plek was uitzonderlijk smal. Omgekeerd zal de Handyman, zo vertelt hij ons als we lampen komen kopen, van de Arkelstraat verhuizen naar de Hoogstraat. Waarom? Dit pand, zegt hij, wordt samengevoegd met de panden hiernaast en dan komt de ANWB erin. Als we alles hebben, drinken we koffie in de zon op het terras van het museumcafé op de Markt (foto hier)

We rijden naar het Tuincentrum Ranzijn in Spijk, aande andere kant van de A15. Daar verkopen ze ondermeer kanaries en kooien. Kanaries zijn er weinig, zo blijkt, maar we vinden wel een mooie, grote en witte kooi. Bij de Praxis aan de Spijksedijk zoeken we het materiaal bij elkaar om de kooi in de serre op te hangen. Dan kan Dom Viano, die van gezelligheid houdt, mooi naar buiten kijken en zien wie er allemaal over de sluis wandelen. Thuis gaan we aan het werk en de kooi hangt er even later prachtig (foto hierboven) Tja, die vogel, helemaal meegevaren uit Portugal en nog steeds geen noot zingen. Maar de Dom is erg ingenomen met zijn nieuwe woning en hij voelt er zich meteen op zijn gemak.

Het valt op hoeveel lege parkeerplaatsen er zijn op 't Eind. Veel bewoners zijn met vakantie. Thuis lunchen we met gerookte makreel. Daarna een middagdutje, daarna verder met het schoonmake en het verwerken van drie maanden post. In het nieuws: hoe de Turkse president Erdogan de strijd tegen IS aan de Syrische grens gebruikt als alibi om af te rekenen met de PKK. De NAVO kijkt besmuikt toe. Terug naar boven

Koffie met appeltaart op het terras van Restaurant Bon'Apart op de 3e Waterkering

Zondag 02-08-2015

Gisteravond genoten van het zien van 'The Hobbit' deel 3 van Peter Jackson op DVD. Vaste lezers weten nog wel dat ik een groot fan van Tolkien ben en van de verfilmingen van die Jackson van zijn boeken maakte. Ook dit derde deel van de Hobbit-trilogie mag er zijn. Dat je bekende patronen tegenkomt, zoals de tragiek van de liefde tussen een dwerg en een onsterfelijke elf (de dwerg Kili en de elfin Tauriel - een pendant van die tussen Aragorn en Arwen in de Ring-trilogie), doet daar voor mij niet aan af. Ans verbaast zich over mijn liefde voor deze films. Hoe kan zo'n wetenschapsadept als jij daar nou van genieten? Tja, dat weet ik ook niet, ik ben verzot op die wereld van Midden Aarde en de verhalen die er zich in afspelen. Maar hoe dat komt?

Vandaag is het een mooie zomerdag. Hoge sluierbewolking tempert het zonlicht, zodat het nietal te warm wordt. We maken een volledige wallenloop en beloven onszelf dat we voortaan dagelijks gaan lopen. Voor de conditie. Onderweg zien we een aantal elementen van de manifestatie Symposium Gorinchem 2015. Op het Dalembolwerk zien we een intrigerende sculptuur: spiegelende letters tussen het gras op het talud, die de tekst 'STAND WATER' vormen (foto hier) Sommige letters zijn eraf gevallen; ze staan beneden tegen elkaar gezet onder de wal. Of het bij de manifestatie hoort, weet ik niet, maar het zal wel.

Het is aangenaam wandelen over de wal. Bij de jachthaven van WV De Merwede zien we open plekken. We moeten komende week gaan vragen of onze boot er tot 1 oktober tijdelijk kan liggen. Misschien herinneren ze zich ons nog; we gaven er 2,5 jaar geleden een lezing. Terug in de haven drinken we koffie op het terras van Restaurant Bon'Apart op de 3e Waterkering. Ans neemt een stuk appeltaart met slagroom (foto hierboven) maar ik weet me te beheersen. 'Ik kan het hebben', zegt ze, 'en jij niet.' Dat is zo. Ik heb niet de wallenloop gemaakt om de calorieën er meteen weer aan te eten. We zitten lekker te kijken naar het manoeuvreren van jachten voor de sluis. We treffen er Cees S., een schoolvriend van Ans en zijn vrouw. Cees is een trouwe lezer van de website.

Om vijf uur haal ik onze nieuwe vriendin Karin Kr. op van haar appartement in de Molenstraat, voor een borrel bij ons in de serre. Leuk commentaar heeft ze op de talrijke halfontblote mensen die van over de sluis langslopen. Karin weet per slot nog hoe het hoort. Grappig is dat ik opeens in een soort vloedgolf allerlei ideeën krijg over deel 4 van mijn romancyclus. Waar vandaan? Het leert me dat ik me gewoon weer moet concentreren op de schrijverij. Om zeven uur breng ik Karin weer thuis. Ans maakt vanavond confit de canard uit een blik dat we in Boulogne-sur-Mer kochten. Terug naar boven

Ans zet bloemen op het graf van haar ouders.

Maandag 03-08-2015

Vanmorgen naar de maandagochtendmarkt. Het is er niet erg druk. We kopen verse kabeljauw bij de Turkse viskraam. Inderdaad is er in de Westwagenstraat een Coöp in de plaats van de Troefmarkt gekomen. Bij de Marokkaanse groenteboer kopen we peultjes voor bij de vis, en een grootpak losse Turkse black tea. Dan rijden we met bloemen naar het kerkhof aan de De Vries Robbéweg om ze op het graf van Ans haar ouders te zetten (foto hiernaast) De ruim drie maanden geleden bestelde grafsteen is er nog niet.

Bij de Praxis koop ik een fitting en ander materiaal om de mooie schelpenlamp, die we in het Portugese Cascais kochten, te kunnen installeren. Hij komt bij de serredeur in mijn studeerkamer, hebben we besloten, en daar hangt hij prachtig. Een ultrasoft-focus peertje licht hem fraai aan. We drinken koffie op de Markt en voor de rest van de dag doen we weinig. Het is een lome dag met wat wind uit het zuiden en temperaturen boven de 30^o. Ook bij ons is het vakantie.

Ik trof een mij nog onbekende recensie van deel 3 van mijn romancyclus aan op de website van De Boekensalon:

 'Dit derde deel over het leven van Lucas Dijkstra speelt zich af tussen 1973 en 1976. Hij heeft een relatie met Marieke. Beiden zijn zeer links georiënteerd. Een drietal ervaringen bepaalt in deze jaren zijn leven. De seksuele revolutie heeft grote invloed op zijn relatie tot Marieke; hij is haar niet bepaald trouw. Als arts speelt hij een rol in de destijds spraakmakende problemen in de psychiatrische kliniek de Willem Arntsz Hoeve. Na zijn ontslag werkt hij een half jaar voor een stalinistische beweging als tropenarts in Angola, wat een mislukking wordt. In deze periode gaat hij steeds meer twijfelen aan zijn linkse politieke oriëntatie. Ook verliest hij door ontrouw Marieke. Door de hele roman heen speelt zijn hang naar het schrijverschap een rol. De roman, een uitgewerkt dagboek, geeft een goed beeld van de jongvolwassenen uit de jaren zeventig: vrije seks, linkse idealen, de invloed van Camus en Sartre en de democratiseringsgolf die over Nederland rolt. Met een lijst van gebruikte afkortingen van organisaties die nu vrijwel vergeten zijn. Vrij kleine druk.'

Vooral dat laatste vind ik mooi: 'organisaties die nu bijna vergeten zijn.' Ja.

Terug naar boven

Dinsdag 04-08-2015

De update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer over de maand juli is in de plus: + 0,18 graden Celsius. Al 2,5 jaar in de plus, zie grafiek. Van een hiatus, een stoppen van de opwarming, is geen sprake. Onlangs konden we hoop putten door de aankondiging van het G7 klimaataccoord in juni. Deze week kwam daar de aankondiging van Obama's klimaatplan bij. In 2030 moet de CO2-uitstoot met 32 procent worden verminderd ten opzichte van het niveau in 2005. Om dat te bereiken zullen honderden kolencentrales dicht moeten en het aaandeel van hernieuwbare energie moet drastisch toenemen. Presidentskandidaat Hillary Clinton gaat nog verder: in 2027 moet 33 procent van de energie in het land hernieuwbaar zijn. Republikeinse gouverneurs, vooral in staten met kolencentrales, staan klaar om de plannen te torpederen.

Gaat de aanpak van mondiale opwarming eindelijk lukken? Dat moeten we hopen. Eind van dit jaar is er een belangrijke internationale klimaat conferentie in Parijs. Ondertussen verscheen er een alarmerend artikel van natuurlundige en klimaatwetenschapper James Hansen en 16 andere auteurs. Ondermeer De Volkskrant en de zeer betrouwbare weblog Kimaatverandering berichten daarover. In het stuk onderzoeken de auteurs een worst-case-scenario, dat helaas helemaal niet zo onwaarschijnlijk is. Lees het artikel en huiver. Megastormen, zeespiegelstijgingen van drie meter, kuststeden die binnen enkele decennia onleefbaar worden, hevige bosbarnden in verdrogende gebieden, grote volksverhuizingen, oorlogen. Sowieso loopt de wereld, ook bij maximaal 2 graden opwarming, kans op die dramatische stijging van de zeespiegel. Die 2 graden is het niveau van opwarming zoals het door de EU, de G7 en de VS wordt nagestreefd. Daarvoor moet het CO₂-gehalte in de atmosfeer niet verder stijgen dan 450 ppm (nu 400 ppm) Volgens Hansen moet het terug naar 350 ppm, wil de wereld veilig zijn. Dat lijkt een utopie. Tweehonderd jaar geleden, bij het begin van de industrialisering, was het nog 280 ppm..

Weer is niet hetzelfde als klimaat. Vannacht en vanmorgen vallen er regenbuien en zijn de temperaturen tien graden lager dan op de warme dag van gisteren. Ans wordt door Michel & Barbara opgehaald voor de begrafenis van een jonggestorven vroegere vriendin van Barbara, die ze zelf ook goed gekend heeft. Het sombere weer van vandaag past er wel bij. Ik maak op het havenkantoor de winterplek hier in de Lingehaven in orde. Je kunt er een vaste ligplaats hebben van 1 oktober tot 30 april; daarna is de haven alleen voor passanten. Kosten slechts 149 euro per maand (excl. walstroom) Fons belt ook nog;we spreken af dat ik vrijdagochtend naar Numansdorp kom. Dan zal hij de nieuwe v-snaar aanleggen en kunnen we zien of het kloppen bij de kajuittrap verdwenen is. We zullen overleggen over de andere klussen.

Ans komt met Michel & Barbara en hun zoon Jordin terug van de begrafenis, die erg aangrijpend was. Ze drinken koffie. In de loop van de middag keert de zon weer. Ik doe boodschappen in de stad en stuur een hoestspray van dokter Vogel terug, dat volstrekt niet werkt. Dat had ik wel verwacht, maar Ans wou het toch proberen. Niet goed, geld terug, staat erop. We zullen zien. Terug naar boven

Ans zoekt glazen uit bij de IKEA in Utrecht

Woensdag 05-08-2015

Hulde voor energiebedrijf Delta! Arnoud Kamerbeek, topman van het bedrijf, stelt vandaag in Trouw voor dat alle kolencentrales in Nederland gelsoten worden. 'Er is genoeg capaciteit om dat op te vangen, en Nederland zou met die sluiting in korte tijd voldoen aan de afgesproken terugdringing van de CO2-uitstoot.' helaas reageren andere energieleveranciers zoals Eon en Essent/RWE negatief op het voorstel. 'Voor een goede energiemix is de goedkope stroom van kolencentrales straks hard nodig', zegt Frits Bruijn van Eon in Trouw. Delta sluit zelf per 1 januari a.s. vijf oudere kolengestookte energiecentrales. Dergelijke centrales dragen fors bij aan de CO2-uitstoot van ons land.

Na het overlijden van de moeder van Ans mochten wij haar grote TV meenemen. Omdat we kort erna naar onze boot in Portugal vertrokken, was er geen tijd meer om hem te installeren. Dat doen we dus nu, op onze slaapkamer. De kleine, platte televisie die daar nu staat, kunnen we mooi op de boot gebruiken. Dus rijden we vanmorgen naar de IKEA-vestiging in Utrecht, om er een beschaafde plank te kopen waar hij op kan staan. Aan het voeteneind van ons bed. We vinden er een LACK-wandplank van 70 cm lengte en 26 cm dik. 'Door het verborgen ophangbeslag wordt de plank één met de muur', staat erbij. Precies, dat is nu beschaafd. Het is altijd leuk om door de IKEA te lopen, maar je wordt er wel erg hebberig van (foto hiernaast) We kopen ook een setje van zes drinkglazen, want bij de afwas vielen er gisteren twee stuk. Het is een prachtbedrijf, die IKEA. Wie die formule bedacht heeft, is terecht multimiljonair geworden. Je vindt er haast alles en men grossiert in oplossingen voor kleinbehuisden zoals wij. Bij de uitgang kun je allerlei lekkers uit Zweden kopen, zoals ingemaakte haringfilet in een potje, smeerbare kuit in een tube en ouderwetse dropjes.

Om half twee zijn we weer in Gorcum. Eerst rijden we door naar de jachthaven van WV De Merwede aan de vluchthaven en zoeken de havenmeester op. Kunnen we onze boot hier tijdelijk kwijt tot we per 1 oktober naar deLingehaven gaan? Hij schrijft de gegevens op en zal ons terugbellen. Thuis pakken we de klus voortvarend aan. De oude TV schroeven we van de muur en bergen hem voorlopig op. De nieuwe wandplank laat zich tamelijk gemakkelijk aanbrengen. We houden aan de achterkant wat ruimte over voor de snoeren van de TV-kabel en de voeding; die stoppen we in de kabelgoot die er nog zat. Keurig. We sluiten ook het jaren geleden in Ashkelon, Israël, aangeschafte DVD-spelertje aan. Als de zaak klaar is, proberen we het uit. Mooi beeld! In bed TV-kijken zal de komende tijd populair worden bij ons (foto hier) Ja, lezer, ons leven kenmerkt zich door een forse dosis hedonisme. Ondertussen kapseist een boot met honderden migranten voor de kust van Libië. een onbekend aantal mensen verdrinkt. Kun je in Fort Europa leven en genieten zonder schuldgevoel en een geweten dat kriebelt? Terug naar boven

Met mijn oude vriend Ad H. in Aquazoo onder Verpleeghuis Lingesteyn in Leerdam

Donderdag 06-08-2015

Vanmorgen naar een oude vriend, Ad H. uit het Betuwe-dorp Deil. We leerden elkaar kennen toen ik in de zomer van 1979 naast hem kwam wonen aan de Deilsedijk. De beste buurman die je kunt hebben is een wijnhandelaar die je vriend wordt. Ik vertelde al eerder hier over hem en over het gedicht van de Perzische kwatrijnendichter Omar Khayyám, dat ik bij gelegenheid placht voor te dragen. Maar nu maakt Ad een zware tijd door en hij verblijft, 83 jaar oud, op de revalidatieafdeling  in Verpleeghuis Lingesteyn in Leerdam. Hetzelfde verpleeghuis waar in 2001 mijn moeder overleed. Voor de afleiding nemen we hem mee naar Aquazoo in het souterrain (foto hiernaast) Dat bestaat uit een groot aantal fraaie aquaria en terraria, die er al vijfentwintig jaar door een enhousiaste groep vrijwilligers worden beheerd. In mijn Rivas-tijd zaten ze er al. Alleen de grote bak met haaien is 'in reconstructie'.

Het is leuk om Ad weer te zien, maar zijn omstandigheden maken me niet vrolijk. Hopelijk slaagt de revalidatie en kan hij weer naar zijn huis in Deil. Maar het is de vraag of dat lukt en of hij er zich nog langer alleen kan redden. Wat een ellende brengt de ouderdom.

Op de terugweg rijden we langs de Plus-supermarkt in Gorcum Oost. Boodschappen voor het weekeinde. Het is een warme zomerdag met 26 graden in de schaduw. Vanmorgen stond ik voor het eerst na onze terugkeer op de weegschaal. Een aangename verrassing: 4 kilo afgevallen. Net als Ans val ik aan boord altijd af. De middag brengen we door met een dutje en lezen. Morgen naar de boot in Numansdorp. Terug naar boven

De opgeblazen accu van de generator.

Vrijdag 07-08-2015

Wat is dat op de foto hiernaast? Dit is - of liever, was - een accu. Ik kom er zo op. Onder een stralende ochtendzon rijden we vanochtend naar Numansdorp. Weinig verkeer op de weg; het is duidelijk nog vakantietijd. Om half elf treffen we Fons op het havenkantoor. Eerst even koffie. Een maal aan boord vervangt Fons de V-snaar van de dieselmotor. Hoog tjd; hij was behoorlijk uitgelubberd, langer geworden dus. De laatste die hem strak zette was een monteur op Sicilië. Juist omdat hij zoveel langer was geworden, stond de alternator fors verder zijwaarts en dreigde tegen de zijwand van de kajuittrap te gaan rammelen. Met de nieuwe V-snaar staat hij veel dichter boven de motor. Weg rammelgeluid. Overigens komt er bij het starten en lopen van de motor ditmaal vrijwel geen lekwater in de bilge van hetlekkend waterslot/uitlaatdemper.

Daarna halen we de gecorrodeerde radio/CD-speler uit de houder. De aansluiting met het nieuwe exemplaar, dat in Lagos kreeg van een trouwe lezer, is anders. Fons improviseeert met de oude contactdoos een werkende aansluiting, maarook de antenne-aansluiting is anders. Daarvoor bestelt hij een adapter, die met een bode zal komen. Fons haalt de magnetron uit de kast, waar hij is ingebouwd. Die doet niks meer; een plaatje aan de zijkant is voor een klein deel weggesmolten. Misschien is dat de oorzaak. We zullen een nieuwe gaan zoeken, in de hoop dat dit kleine formaat nog ergens te krijgen is. Het is een Whirlpool Max 18. (later: de Max 38 SL, een opvolger, met dezelfde afmetingen, blijkt nog verkrijgbaar) Vervolgens gaan we kijken naar de accu van de generator. Dat is een Mastervolt gel-accu. Die blijkt helemaal wijlen (foto hiernaast) De accu is sterk uitgezet omdat, naar Fos vermoed, het accuwater heeft gekookt vanwege te sterk opladen. Vermoedelijk is de acculader ervan stuk, zodat hij niet stopte met laden. De accu had wel in brand kunnen vliegen. Ans is er helemaal ontdaan van - en terecht. Stel je voor dat het onderweg in de Golf van Biscaje was gebeurd, zegt ze. Tja. We hebben weer eens geluk gehad,luidt de nuchtere conclusie. Fons voert de accu af. Komend voorjaar zullen we een nieuwe installeren.

We zoeken allerlei zaken bij elkaar, die we mee willen nemen, zoals de opgezette kogelvis (van de Eolische eilanden), een aantal boeken en CD's en kleren (waaronder korte broeken) We rijden over de Haringvlietbrug naar de watersportwinkel van John Wiertz in Willemstad. Daar is het vakantieseizoen volop gaande. We kopen we vier platte, rechthoekige stootwillen voor als we hopelijk volgende week door het smalle sluisje van de Lingehaven moeten (4.50 meter breed; wij hebben 4.19 meter) Met de grote ronde stootwillen kom je er niet eens door. Ook kopen we een nieuw glas voor de olielamp aan de kajuitwand. Bij een cafetaria eten we patat (Ans) en een frikandel speciaal (ik)

Het is warm vandaag. Om drie uur zijn we thuis. Hoogste tijd voor het middagdutje. Zometeen gaan we goedendag zeggen bij mijn vriend Inge van Wijnhuis Heukelum. Terug naar boven

Zonnevlekken getekend door Galileo

Zaterdag 08-08-2015

In de achterliggende periode dachten klimaatwetenschappers dat de in gang zijnde opwarming van de aarde niet louter en alleen op het conto van de toename van CO2 en andere broeikasgassen in de atmosfeer geschreven kan worden. Met name variaties in de activiteit van de zon zouden eveneens een grote rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan het nekende Maunder Minimum, de periode in de 17e en 18e eeuw dat de aarde veel kouder was. Die tijd wordt ook wel De Kleine IJstijd genoemd (ik schreef er al eens hier over) In die tijd was volgens oudere meetgegevens de activiteit van de zon (= het aantal zonnevlekken) erg laag. Dat gezichtspuntis nu onderuit gehaald door astronomen die een fout hebben ontdekt in een van de meetreeksen uit die tijd. Dat is tamelijk onthutsend, zie het persbericht hier: 'Corrected Sunspot History suggests Climate Change since the Industrial revolution not due to Natural Solar Trends'. Nu deze fout is rechtgezet, zijn de beide historische meetreeksen veel beter met elkaar in overeenstemming en lijkt het erop dat de zonneactiviteit de afgelopen 300 jaar niet significant is veranderd. Met andere woorden: het is vooral de mens zelf die de opwarming veroorzaakt door het opstoken van fossiele brandstoffen.

Is nu het Maunder Minimum nu ook van de baan? Nee, natuurlijk niet, dat heeft echt bestaan. Alleen werd het dus - mogelijk - niet veroorzaakt door verminderde activiteit van de zon. Wat dan wel, blijft onduidelijk.

Na gisteravond twee afleveringen te hebben gezien van het 3e seizoen van House of Cards zijn we verslaafd. Het liefst keken we de hele nacht door alle afleveringen uit, maar genot en spanning moet je uitsmeren in de tijd, hebben we in ons leven geleerd. Gisteren waren we ook even in Heukelum bij mijn goede vriend Inge. Bijpraten bij een mooi glas wijn (foto hier)

Vandaag alweer een mooie zomerdag. Over augustus valt tot dusver niet te klagen. We doen wat boodschappen in de binnenstad. In de winkelstraten staan talrijke kraampjes met koopwaar, zoals de ultieme brillendoekjes en draad-in-naald apparaatjes. Tweedehands boeken ook en aardbeien, kersen en ander fruit. Op de Langendijk staan geen kraampjes; die doet kennelijk dit jaar niet mee.

Vaste lezer Frans meldt in het Gastenboek dat we ons over brand door het opblazen van de gel-accu van de generator (zie verslag van gisteren) achteraf geen zorgen hoeven te maken. De vlamdovende constructie verhindert dat. 'De oorzaak van het "opblazen" in 9 van de 10 gevallen een defekte regelaar.' Wat Fons ook al dacht.

Drukte in de haven en drukte op en in de sluis. We zitten in de serre en wachten op mijn jongste zoon Bas en op Barbara en leden van haar gezin, die vanmiddag langs zouden komen. Terug naar boven

Ans op de loopbrug voor ons appartement aan de Lingehaven

Zondag 09-08-2015

Bas kwam gisteren niet opdagen. Met een emailbericht had hij afgezegd: andere prioriteiten, een vriend was door zijn relatie verlaten. Tja, wat moet je ervan zeggen? Ik was teleurgesteld. Vijfentwintig jaar oud blijft hij een zorgenkind. Zijn opleiding op het conservatorium heeft hij onlangs verknald. Waardoor? Stomweg door de vakken te verwaarlozen die hem niet interesseren. Het enige diploma dat hij bezit is dat van de HAVO. Nu stopt zijn studiefinanciëring en staken zijn moeder en ik onze toelages aan hem. Hij moet dus gaan werken. Daarover had ik graag met hem gepraat.

Over onze opgeblazen accu is het laatste woord nog niet gevallen. Lezer Ger reageert in het Gastenboek op de post van lezer Frans dat het geen AGM-accu was, maar een gel-accu. Inderdaad. Of die bij overladen in brand kan vliegen weten we niet. 

Vandaag is het een broeierige dag. Geleidelijk aan neemt de hoge sluierbewolking toe maar het blijft droog. Van de havenmeester van WV De Merwede hebben we nog niet gehoord of onze boot er volgende week terecht kan. We brengen de dag door met lezen en luieren. Daar valt niks over te vertellen. O ja, vanmorgen was ik bezig om CD's uit de mapjes die we al die acht jaren mee aan boord hadden, over te brengen in de doosjes in de CD-kast. Een tijdrovend karwei, want het zijn er enige duizenden. Een enkele keer vind ik het doosje niet terug, bijvoorbeeld van de strijkkwartetten van Martinů. Wat raar; die komt vast nog wel tevoorschijn. Ik heb ze aan boord nooit gedraaid, trouwens. Tegenwoordig zet men ze op een USB-stick of iets dergelijks.

Straks gaan we voor een borrel naar de boot van onze buren Lourens & Joke. Dat is een mooi, oud aakje met de naam 'Niets Zonder Gods Zegen'. Die ligt in het kanaal tegenover het station. Het werd gebouwd in 1925 voor de beurtvaart en het is werkelijk een varend monument. Er is zelfs een Wikipedia-lemma over. Terug naar boven

Bij de viskraam op de maandagochtendmarkt

Maandag 10-08-2015

Gisteravond een gezellig bezoek aan onze buren Lourens & Joke. Voor hun prachtig motorscheepje 'Niets Zonder Gods Zegen' uit 1925 hebben ze een mooie ligplaats aan het Kanaal van Stenenhoek bij het station. Een idyllisch plekje onder de bomen, waar ze een leuk tuitntje hebben gemaakt, een zitje en een blokhut. We praten over onze tochten en over de zaken die ons bezig houden: de Gorcumse gemeentepolitiek, het autoluw maken van onze straat 't Eind, het 1e Gorcums Boekenbal in april volgend jaar en de te koop staande, voormalige watersportwinkel van Bouwmeester op de begane grond van onze panden.

Vandaag begint de dag met bewolking. Aan de overkant, op de Kriekenmarkt, zijn mensen in de weer. Het gaat om de opbouw van een filmset voor de opname van een reclamespot, horen we. Felle lampen op hoge statieven lichten de boel bij. Het duurt de hele dag. 's Middags zien we pas iets van acteerwerk. Er staat een oude Volvo stationcar met de achterklep open. Een meisje komt aannrennen en werpt een naakte modepop in de auto. Daarna fietst een ander meisje in een rode jas langs (zie foto hier) We slagen er niet in te raden waar het over gaat. Later lezen we in Gorkums Nieuws dat het om een spotje van brillenwinkelketen Hans Anders gaat.

's Ochtends onze gebruikelijk bezoek aan de maandagochtendmarkt. De gewoonten van voor onze tocht nemen we weer snel aan. Bij de viskraam kopen we verse kabeljauw, net als vorige week (foto hiernaast) en bij de bloemenkraam een bos van 10 grote zonnebloemen voor vijf euro.

Thuis lees ik het grootste deel van de dag, als ik niet bezig ben met het terugzetten van CD's die van de boot afkomen. Ik vind het doosje terug voor de strijkkwartetten van Martinů.

Een paar dagen geleden ontving ik de uitslag van een test op darmkanker, in het kader van het bevolkingsonderzoek bij mensen tussen 55 en 75 jaar. Het onderzoek test op obscuur bloed in de ontlasting, die je moet opsturen. Het resultaat is negatief, dus voor mij positief. Over twee jaar ben ik weer aan de beurt. Ondertussen heb ik een afspraak met mijn uroloog over een paar weken gemaakt, voor contrôle van de PSA.

De discussie over de opgeblazen generator-accu levert een reactie op van Fons: de accu was geen gel-accu maar toch een AGM. Oh. Lezer Frans had dus gelijk. Iedere accu kan bij overladen zo heet worden, dat hij in de fik vliegt. Waarvan acte. Over accu's gesproken: we krijgen telefoon van de alarmcentrale dat de accu van ons alarmsysteem leegraakt. Die moet vervangen worden. Ik check het op het display en het klopt. De accu is bedoeld het systeem in bedrijf te houden bij een stroomonderbreking. De beveiligingsfirma zal een nieuwe opsturen, die ik hoop zelf te kunnen plaatsen.

's Middags gezellig bezoek van Ans' jongste dochter Tessa, terug van vakantie, en haar dochter Vajèn. Kleinkind Esri is er ook. Het is inmiddels allang een zomerse dag met zon geworden. Van de jachthaven hier hebben we nog niks gehoord. Toch besluiten we om onze boot woensdag naar Gorcum te varen. Het is dan nog mooi zomerweer. We kunnen zolang in elk geval afmeren aan de 'Niets Zonder Gods Zegen' van Lourens & Joke in het kanaal. Morgen zal ik telefonisch de bruggen regelen bij Papendrecht, Sliedrecht en Gorcum. Terug naar boven

Thermal runaway in batterijen

Dinsdag 11-08-2015

Opnieuw over opgeblazen accu's. Lezer Frans schreef me een interessant stukje over opgeblazen AGM-accu's. Behalve overladen door een defecte lader kan de oorzaak ook het 'thermal runawayfenomeen' zijn: hoe warmer de accu is, hoe sneller elektrolyse optreed, hoe meer het ongewenst 'gassen' ontstaat. (Of de defecte lader brengt het fenomeen op gang, omdat hij niet meer stopt als de accu 'vol' is) 'Een kleine gen-set met ingebouwde (start)accu is in dat opzicht vragen om moeilijkheden. Die accu's worden gegarandeerd te warm geladen. Broken by design heet dat in vakkringen en ik heb het al een aantal keren aangetroffen', schrijft hij. Fabrikanten doen er niets aan, omdat de fout doorgaans pas na de tweejarige garantieperiode aan het licht komt. 'Wedden dat de ingebouwde laadregelaar in jouw gen-set geen temperatuursensor heeft en afgeregeld staat op 14.52 volt?' Frans ziet twee oplossingen: 1. de accu's op een koelere plaats zetten. 2. De laadspanning van de gen-set lager afstellen. 'Ik zou niet boven de 13,5V gaan, vooropgesteld dat de accu zijn eigen laadcircuit heeft.' Dat is bij ons het geval. Ik ben benieuwd wat Fons ervan vindt. In elk geval bedankt, Frans!

Het 'thermal runaway fenomeen' is ook te vinden op Wikipedia. Daar staat inderdaad dat het behalve bij kernfusie in sterren ook kan gebeuren in accu's. Met name bij lithium-ion batterijen zou het zich voordoen en leiden tot geëxplodeerde mobiele telefoons.

Een met wolken wat omsluierde zomerdag. 's Ochtends bestel ik bij de Regionale Verkeerscentrale Dordrecht ('Post Dordrecht') de brugopeningen voor morgen: de verkeersbruggen over de Oude Maas (wegverkeer en spoor) van Dordrecht om 11.12 uur, de verkeersbrug over de Beneden Merwede bij Papendrecht om 11.50 uur, de spoorbrug bij de Baanhoek in Sliedrecht om 12.16 uur en de Merwedebrug in de A27 bij Gorcum om 14.00 uur. We willen morgen om half negen diesel tanken in Numansdorp en dan meteen vertrekken.

Daarna halen we alle oude en kapotte electronische apparaten uit de kelder, twee beeldbuis-TV's, een tuner/versterker/CD-combinatie, een andere CD-speler, een DVD-speler, een rol oude vloerbedekking en de kapotte magnetron van de boot, en brengen het bij wat je vroeger de gemeentewerf noemde. Nu is het kennelijk geprivatiseerd en heet Waardlanden Reinigingsdienst. Ze zitten op het Papland. Opgeruimd staat netjes.

De laatste dagen komt er af en toe een naar, schril ratelgeluid onder de motorkap van ons autootje vandaan, vooral als de motor stationair draait of we in een file staan. Omstanders kijken ons verbaasd aan. Gelukkig houdt het steeds vanzelf weer op. Het lijkt niets met het draaien van de motor zelf te maken te hebben; misschien is het de ventilator? We rijden naar onze monteur Fred en die heeft al snel door dat er inderdaad een lager in de ventilator versleten is. Kan pas gerepareerd worden over een dag of tien; ondertussen kunnen we morgen wel naar Numansdorp rijden, want als je hard rijdt koelt de motor voldoende af. Dan gebeurt het niet.

We rijden ook langs het havenkantoor van WV De Merwede. De havenmeester pleegt terstond een telefoontje en we krijgen met ingang van morgen een plek buitenop aan de K-steiger, tot 1 oktober a.s.  als we verkassen naar de Lingehaven bij ons appartement. Mooi geregeld; kunnen we morgen zo aanleggen.

Filmbeelden uit het Griekse eiland Kos. Groepen wanhopige migranten vechten met de politie en met elkaar. Mensen slapen op de grond langs de boulevards en in parken. Toeristen scharrelen er ongemakkelijk langs. We zien plaatsen die we herkennen; we waren er drie jaar geleden nog met de boot. 'Zie je wel', zegt Ans, 'overal waar we geweest zijn, breekt de pleuris uit. Goed dat we terug zijn.' Inderdaad, som het eens op: Oekraïne (2009), Turks Koerdistan (2010), Syrië (2010), Egypte (2011) en Griekenland (2008/9 en 2011/12) Terug naar boven

Vandaag 14.15 uur. Aankomst in de vluchthaven van Gorcum, op weg naar de gastvrije haven van WV De Merwede (foto Herman Ursinus)

Woensdag 12-08-2015

De dag waarop we onze Dulce naar de thuishaven Gorinchem varen. Bij elkaar zo'n 30 mijl over het Hollands Diep, de Dordse Kil, de Oude Maas en de Beneden Merwede, een traject met vijf belangrijke bruggen. Het luistert nauw! Als we de eerste vier niet op tijd halen, komen we te laat voor de laatste, de brug bij Gorcum van de A27. Die moeten we om 14.00 uur hebben, anders moet je wachten tot acht uur vanavond.

Om zes uur loopt de wekker af. Het is nog donker. We rijden om zeven uur af naar Numansdorp. Een klein uur. Daar treffen we Fons, die de reservesleutels nog heeft. Bakkie doen. Bij de boot schrikken we; hij is ondergescheten door vogels. Bah, wat een zooi! Om half negen liggen we bij de bunkersteiger van Jachtwerf Rexwinkel en tanken 184 liter diesel. Dat hebben we gebruikt vanaf St Peter Port op de Kanaaleilanden. Niet slecht. Terwijl Ans de vogelstront van de boot afspuit ga ik naar het havenkantoor om af te rekenen. Even is er tijd om de nieuwe radio/CD-speler te proberen, gekregen van een goedgeefse lezer in het Portugese Lagos. Fons had hem aangesloten en hij doet het prima. Er is telefoon: een verslaggeefster van het AD ontdekte dat we vandaag in Gorcum zullen terugkeren en wil een interview.

Om kwart over negen motoren we Marina Numansdorp uit, langs het grafietschip dat als golfbreker fungeert. Het is tamelijk bewolkt met 20 knopen wind uit noordoost. En het is kil op het water; we trekken onze fleecejacks aan. Hopelijk komt er geen regen. We nemen de ondiepe noordelijke geul op het Hollands Diep. Goed op de paaltjes letten. Verderop zuidelijk is de vaargeul voor de beroepsvaart. Daar is het druk, hier niet. We zien Willemstad en later de invaart van Noordschans, de haven waar ik met mijn eerste boot lag, de Gib'Sea 352 'Fairview'. Daar is het Hollands Diep tegenwoordig een stuk smaller, omdat er een enorme berging voor vervuild havenslib kwam. Er is veel beroepsvaart bij de ingang van de Dordse Kil. Voorzichtig maar snel steek ik over achter twee zeeslepers, die eruit varen. De stuurboordoever; ik werd er in 1996 eens aangehouden toen ik nog van niks wist en aan de verkeerde wal voer. We lopen een groot baggerschip achterop. Het heet Geopotes 14 en wordt gesleept door vier sleepboten (foto hier) Ik kijk op mijn horloge: verdorie, het is al half elf, we moeten opschieten om de bruggen van Dordrecht om 11.12 uur niet te missen! Wat meer gas.

We zijn er toch op tijd. Er liggen twee andere jachten en opnieuw een sleepboot, die een grote drijvende kraan sleept. Moet hij misschien naar Alphen aan de Rijn om de rommel op te ruimen? Snel vaar ik hem voorbij om bij de doorvaart van beide bruggen geen tijd te verliezen (foto hier), want om 11.50 uur moeten we de verkeersbrug van (het onzalige) Papendrecht hebben. We varen langs de wonderschone waterkant van de stad Dordrecht met zijn oude, kromgezakte huizen en intieme stadshaventjes. Geen tijd om er van te genieten en het is ook veel te druk met af en aan varende watertaxi's en veerboten. Volgend jaar dan maar, als we door Nederland gaan varen. Verderop passeren we een heel eigenaardig schip: de Ark van Noach die een leuk attractiecentrum voor kinderen is (foto hier) We zijn op tijd bij de brug van Papendrecht. Verrassing: schoonzusje Mieke staat op de oever naast haar fiets te zwaaien (foto hier) Een leuk welkom! Nog een verrassing: op het zeiljacht naast ons zitten vier jongens en één van hen is Bart, de zoon van onze vriendin en buurvrouw Arina (nu zeilend in Schotland) De brug opent op op tijd (foto hier) Het drijvend dok komt moeizaam achter ons aan.

Slechts een mijltje verder is de spoorbrug bij de Baanhoek in Sliedrecht. Die opent om 12.16 uur na de passage van twee treinstellen en dat doet hij stipt (foto hier) Iedereen is op tijd, ook de sleep met de drijvende kraan.

Nu komt het lange stuk Beneden Merwede langs Sliedrecht en Hardinxveld. We hebben er 1.40 uur tijd voor. De bewolking is dunner geworden en geeft de zon meer en meer ruimte. Fleecejacks uit, het is warm. De noordoever heeft veel bebouwing, industrie en scheepswerven. De zuidelijke oever is een idylle van beschaduwde strandjes, groene oevers en kribben waar het hard stroomt. We hebben een knoop stroom tegen. Veel gelegenheid voor melancholiek mijmeren is er niet; je moet goed uitkijken voor de kribben die ver uit de wal steken. Als je erop zit ben je niet jarig. Toch is er op een recht stuk tijd om onze feestelijke vlaggenlijn te hijsen, met de gastenvlaggen van alle landen die we bezochten in de acht jaar van onze reis. Bij de splitsing van de Boven Merwede slaat de drijvende bok af naar Werkendam. In de verte zien we de bogen van de Merwedebrug. Daar is thuis! We zijn op tijd. Voorzichtig naderen we langs de werfhaven van Damen Shipyards de brug, waar zwaar vrachtverkeer overheen dendert (foto hier) Die moeten zometeen allemaal voor ons stoppen; wat een gekanker zal dat geven! Dan klinkt er een belsignaal, het verkeer remt en komt tot stilstand, de slagbomen gaan dicht. Exact op tijd gaat de brug omhoog en samen met een ander zeiljacht varen we erdoor (foto hier) De aanvaart van Gorcum ligt open.

Een kwartier later varen we langs De Punt de vluchthaven binnen. Iedere Gorcummer kent die Punt en beleefde er zijn/haar eerste amoureuze avonturen. Verderop is de grote Merwedesluis, maar wij slaan af naar de jachthaven. Op de wal zien we een bekende gestalte: onze vriend Herman U. komt ons welkom heten. Dat deed hij al in Veere en nu nogmaals. Hij maakt foto's van onze binnenvaart (foto hierboven) en neemt even later aan het einde van de K-steiger onze touwtjes aan. Ik loop er nog even aan de grond, omdat door de weinige regen dit seizoen het waterpeil in de rivieren behoorlijk laag is. Als de boot goed ligt, stapt de journaliste van het AD aan boord  en interviewt ons beiden. Het staat morgenochtend in de krant, met foto. We drinken thee en ruimen op; het voelt nogal onwezenlijk. Er is iets bij elkaar gebracht, boot en thuis, dat altijd ver van elkaar verwijderd was. Vreemd, vreemd. Over Buiten de Waterpoort lopen we naar ons appartement. Het is raar dat dat kan, maar het zal wel snel wennen. Boot terug, reis van acht jaar voorbij. Tja, simpel gezegd, gemengd gevoel dat hapert. Terug naar boven

Dulce in de jachthaven van WV De Merwede, gezien vanaf de stadswal. In de verte een van de bogen van de Merwedebrug

Donderdag 13-08-2015

Het is vandaag een hele warme dag, mogelijk de laatste in een lange reeks. We gaan al vroeg naar de boot in de jachthaven (foto hierbij) om hem verder uit te mesten. Wijn uit de wijnkelder onder de navigatiehoek en grote aantallen blikjes uit de voorraadbakken onder de vloer van de kombuis. Ook dweilen we het lekwater op van gisteren, afkomstig van het waterlock/uitlaatdemper, uit de bilge voor de motor. Overigens liep die motor gisteren voortreffelijk en hoorde je niets meer van rammelgeluid van de kajuittrap. De nieuwe V-snaar heeft geholpen en houdt de alternator een eind verder van de trap af.

Vanmorgen staat ons interview inderdaad in AD Rivierenland. Je kunt het hier lezen. Onderweg in de stad voor wat boodschappen wijzen een paar bekenden ons erop. 'Waarom staat Ans niet op de foto?', vragen ze. 'Ik wil niet met mijn kop in de krant', zegt de geliefde. Kijk, dat niveau heb ik niet bereikt.

Ondanks de vochtige warmte is het redelijk koel in ons appartementje. Toch doen we niet veel behoudens lezen. Ans fietst naar het kerkhof om te zien of de bijgewerkte grafsteen al op het graf van haar ouders is geplaatst. Dat is het geval en hij ziet er goed uit, zegt ze bij terugkomst.

Het KNMI geeft code geel uit voor hevige onweersbuien, die vanavond zullen vallen. Ze kunnen zware windstoten, hagel en wateroverlast veroorzaken. Er is opvallend economisch nieuws: allereerst is tot ieders verbazing de Griekse economie in het tweede kwartaal van dit jaar gegroeid met 0,8%. Iedereen had krimp verwacht. Het is naar mijn mening een aanwijzing dat het austerity-program van de vorige regeringen, opgelegd onder druk van de eurogroep, het IMF en de ECB, toch werkte. Over het derde kwartaal verwacht men wél krimp, vanwege de onzekerheid die toen heerste bij de markten over een mogelijke Grexit. In China devalueert het regime van deze grootmacht in opkomst voor de tweede dag de yuan om de groei te stimuleren. De economie hapert en dat maakt de leiders bevreesd voor onrust onder de bevolking. De groeiende middenklasse in het land is gewend geraakt aan toenemende welvaart en wenst niets in te leveren. Het lijkt wel mee te vallen; de groei kent dan geen dubbele cijfers meer zoals in de achterliggende decennia, maar bedraagt nog altijd ongeveer 7%. Vergelijk dat eens met de Grieken of met ons (ca. 2%) Terug naar boven

Het onweer vannacht, gefotografeerd door Bas 't Hoen

Vrijdag 14-08-2015

De voorspelde regen en onweer treffen ons pas tegen middernacht. Omstreeks half twaalf geselt hevige regen de scheepjes in de haven. Water stroomt in kleine watervallen over de kades naar beneden. Felle bliksems schieten door de lucht, gevolgd door krakende en ratelende donderslagen. De haven licht hel op in het licht. Het duurt ongeveer een uur en dan is het voorbij. Stadsfotograaf Bas 't Hoen was op de been en legde een vertakte bliksem vast bij de toren van de Grote Kerk (foto hiernaast) Vanmorgen om half zes hoor ik een korte, geïsoleerde knal alsof er vlakbij een wapen wordt afgevuurd. Het is beslist geen onweersknal. Ik tuur de haven in waar het zacht regent, maar er is niets te zien. Raar, want in de vorige nacht hoorden we ook al zo'n knal. Dat was eerder, om half vier. Curieus.

Gisteravond zagen we de laatste aflevering van het 3e seizoen van House of Cards. Verdorie zeg, die eindigt met een geweldige cliffhanger! Kevin Spacey heeft juist nipt de eerste van de voorverkiezingen voor de democratische presidentskandidatuur gewonnen, als zijn vrouw hem in de steek laat. Er moet dus een 4e seizoen komen! Dat zal ergens in 2016 verschijnen.

We staan op om half acht. Het is bewolkt doch droog. Een uur later breekt zelfs de zon door. Het onweersfront is al verder getrokken. Om tien uur komt Herman U. me halen. We rijden naar Numansdorp om het autootje te halen. Dat staat er nog sinds we er eergisteren de boot naar Gorcum brachten. De logistiek is bij het varen soms wat ingewikkeld. We doen een bakkie met eigenaar Waldi en de havenmeester. Om twaalf uur ben ik weer thuis. Ans is erop uit met haar jeugdvriendin Jannie.

Ik hervat het inruimen van CD's uit de mapjes die we mee aan boord hadden. Ondertussen draai ik sommige, bijvoorbeeld de Bach-cantate BWV 106, 'Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit'. Een van zijn eerste cantates, ook bekend als de Actus Tragicus. Heerlijk; hoe kon ik zo lang zonder muziek? Ach, die woordenloze Sonatina voor twee blokfuiten en orgel waarmee die cantate begint! Een gedragen adagio waarin beide fluiten klaaglijk samen klinken in zo'n wondermooie melodie dat je wel moet luisteren. Daarna hoef je eigenlijk niets meer te horen, maar zo werkt het natuurlijk niet.

In zijn boek over Bach ('Johann Sebastian Bach', Arbeiderspers, 2000) heeft Maarten 't Hart een 'Klein compendium van de cantates' opgenomen. Nieuwsgierig naar wat hij erover schrijft blader ik naar BWV-nummer 106. Het staat er niet eens in! Hoe kan dat nou? Is de sonatina hem niet opgevallen? Dat 't Hart de cantate niet kent, kan ik me niet voorstellen. Hoopvol grijp ik - het voordeel van een eigen bibliotheek - naar het oudere 'Du holde Kunst. Over muziek' (Arbeiderspers, 1994) Daar staat ook een hoofdstuk over de cantates in. En ja hoor, hij noemt BWV 106 'het onbetwiste meesterstuk uit die tijd': 'Deze verbluffende compositie demonstreert dat de dood Bach steevast inspireerde tot zijn beste muziek.' Gerechtigheid bestaat. Het enige bezwaar dat je kunt opvoeren is, dat 't Hart eigenlijk alles van Bach ongelooflijk goed vindt.

Leuk nieuws rond mijn boeken. Nestores, de vereniging van oud-bestuurders in de zorg, vraagt me om een presentatie te doen op haar winterbijeenkomst op 19 januari 2016. De zogenaamde winterlezing. Vertellen over mijn tweede loopbaan als auteur. We komen overeen dat het in de vorm van een interview zal gebeuren. dat is spontaner en bovendien hoef ik dan niks voor te bereiden. Het interview zal worden afgenomen door professor Ruud Lapré, emeritus hoogleraar gezondheidszorgbeleid en economie en een gerenommeerd kunstkenner.

's Middags komt Barbara thee drinken. Terwijl ik dit verslagje schrijf zitten moeder en dochter gezellig met de ramen opengeschoven te kletsen. Het is warm en zweterig weer. Een hoge vochtigheidsgraad. Er zou opnieuw onweer komen. Vanavond naar een orgelconcert in de Grote Kerk; morgen komt mijn jongste zoon Bas. Terug naar boven

'Signature de la terre' (93/100), Jan Montyn

Zaterdag 15-08-2015

Gisteren las ik dat de kunstenaar Jan Montyn is overleden, in Amsterdam op 90-jarige leeftijd. Ik leerde hem kennen door het boek dat Dirk Ayelt Kooiman over zijn veelbewogen leven schreef ('Montyn', De Harmonie, 1982) Sindsdien kocht ik af en toe een werk van hem. Om hem te gedenken heb ik de mooiste een ereplek in onze woonkamer gegeven: 'Signature de la terre' (93/100) uit 1989 (foto hiernaast) In 2009, geankerd voor een Grieks eilandje, moest ik een keer aan dat werk denken.

In de warme avond liep ik gisteren naar de Grote Kerk voor een concert op het mooie Bätz-Witte orgel. In de banken en op de rechte stoelen met rieten zittingen zitten ongeveer dertig mensen; de gebruikelijke opkomst voor een orgelconcert hier. Buurvrouw Joke is er ook en komt naast me in een kerkbank zitten. De stoelen zijn ongerieflijk en de banken ook, maar net iets minder. Dat heb je er graag voor over. De solist is Everhard Zwart, telg uit een organistengeslacht met illustere voorgangers als Jan Zwart (grootvader) en Willem Hendrik Zwart (vader) Van beiden speelt hij een stuk: van zijn vader aan het begin en van zijn grootvader aan het eind van het concert. Dan een speelse echofantasie van Sweelinck en de machtige Fantasie en Fuga in g BWV 542 van Bach. In het begin wat vlak maar gaandeweg vol overtuiging en rake detaillering gespeeld. Ik raakte erg onder de indruk van de rijke Choral I in E van César Franck. Je kunt het stuk hier beluisteren. Buiten de hoge kerkramen kleurt een zachtrood langzaam de donker wordende hemel. Ik zou hier wel eeuwig willen zitten luisteren. Maar het volgende stuk, de Sonate Eroica van de Belgische componist Joseph Jongen, haalt me er weer uit. Soms moet ik zacht lachen vanwege de overdreven pathetiek die ik ervaar.

Vanmorgen is het droog. De warmte is in huis blijven hangen en ook buiten is het niet koud. het schijnt ondanks de frontpassage toch nog een graad of 24 te worden. Om half acht maken we op aandringen van Ans een vroege (halve) wallenloop voor het ontbijt. Niet onaangenaam, moet ik bekennen. Diverse vroege wandelaars, joggers en hondenuitlatenden groeten ons. Nooit geweten dat het 's ochtends zo levendig toegaat op de wallen. Op de terugweg halen we in de Gasthuisstraat bij Bakker Bart drie gesneden pompoenbroden om in de vriezer te stoppen.

Een uurtje of wat later doen we boodschappen in de stad. Het is minder bewolkt en soms is er wat zon. Koffie bij het museumcafé. Daarna neem ik kritisch de concept-teksten door van de nieuwe brochure, die wandelaars langs de 39 gedichten van de Poëzieroute moet leiden. Het wordt een mooi bundeltje dat mensen wellicht ook in hun boekenkast willen hebben. Alle gedichten staan er in plus een toelichting over de auteurs, een routebeschrijving en een plattegrond. Ik haal er nog een aantal fouten uit. Na de lunch een tukje tot de bel gaat. Daar is Bas. Daarover vertel ik morgen. Terug naar boven

Bas heeft het logo van zijn media-webstek in de Cloud op zijn borste laten tatoeëren.

Zondag 16-08-2015

Hij heeft zijn haar weer laten groeien, Bas. Staat hem veel beter. Hij heeft prachtig, dik haar. Een jaar geleden was hij nog volledig kaal. We gaan samen in de serre zitten. Hij is mager en bleek, zijn vlassige baardje rood. 'Ja', zegt hij, 'als ik in de zon zit word ik rood en daarna weer bleek. Bruin worden is er niet bij.' Inderdaad, dat was altijd al het geval. Het gesprek komt gemakkelijk op gang. Wat doet hij op het ogenblik? Hij werkt drie dagen per week in de bloemen-distributie, waar hij bossen bloemen sjouwt van containers naar lorries. Daar verdient hij genoeg mee om als vrije kunstenaar te kunnen leven.

'Je had beter je diploma op het conservatorium kunnen halen.'

'Nee, pa. Daar kun je alleen maar muziekleraar mee worden. En dat wil ik beslist niet. Voor wat ik nu doe, heb ik dat diploma helemaal niet nodig.'

'Maar nu sloop je je rug met sjouwen.'

'Het gaat wel. Ik ben trouwens op zoek naar ander werk.'

Wat doet hij verder? Hij componeert muziek. 'Ik ben nu bezig met een zangstuk.' Op het conservatorium mag hij als extraneus in een speciaal arrangement blijven komen, lessen volgen en dergelijke. Hij denkt over het schrijven van een opera over zombies. 'De eerste zombie-opera, pa, zoëen is er nog niet.' Hij schrijft ook, proza en Engelse poëzie, organiseert 'events' met vrienden, hij werkt in twee studio's en hij schildert ook nog. Alles is vrij en gratis beschikbaar in 'The Cloud' op zijn websteks Horsehead en Horseart. Op zijn linkerborst heeft hij het logo van zijn onderneminkje laten tatoeëren (foto hierboven)

Ontroerd hoor ik hem aan. Mijn jongste zoon zit vol zelfvertrouwen en creatief élan. Hij toont een absoluut geloof in zichzelf en dat dit vrije kunstenaarsleven zijn bestemming is. Ik merk met enige triestheid dat ik iets van afgunst voel: zó jong te zijn en zóveel plannen te hebben en er zóveel tijd voor uit te kunnen trekken - voorbijgaand aan alle conventies en vaderlijk vermaan! Mooi is dat, eigenlijk. Mijn bezwaren smelten. 'Ik wens je heel veel succes, zoon!' Maar hij moet nu, op zijn 25ste, wel op eigen benen gaan staan. 'Dat snap ik, pa.'

Het is tijd voor muziek. Doen we altijd en je steekt geweldig veel van hem op. Het wordt BWV 1013, een partita voor solo-fluit van Bach, gespeeld door Stephen Preston. Toch geen geringe naam, maar Bas vindt de uitvoering niet sterk. Grappig genoeg denken we allebei op hetzelfde moment hetzelfde: is dit stuk misschien oorspronkelijk voor solo-cello geschreven? Of voor viool? Een fluitist moet nu eenmaal ademhalen tussen de noten door en dat vertekent de compositie onvermijdelijk. Vandaag zoek ik uit dat een kopie van het manuscript werd gevonden in een verzameling partita's voor solo-viool, dus het kan best.

Bas eet smakelijk van de spare-ribs die Ans hem voorzet. Kunstenaars moeten goed eten. Als hij na het eten vertrokken is kijken we op DVD naar een aantal afleveringen van de erg spannende Vlaams/Britse serie 'The Missing' van Tom Shankland uit 2014, los gebaseerd op de (nog altijd niet opgeloste) verdwijning van Madeleine McCann in Portugal, 2007.

Vanmorgen vroeg, om tien over vijf, wekt een harde knal in de haven ons. Alweer! Het is de derde keer, de vorige waren eergisteren (6.30 uur) en de dag ervoor (4.30 uur) We kijken uit het raam. De mensen van de twee zalmschouwen aan de kade voor ons appartement staan te praten met de opvarenden van het motorjacht dat voor hen ligt. Ze kijken zoekend rond maar er is niets te zien. Toch leek de knal van vlakbij te komen. Raadsel.

Vandaag hebben we een rustige en droge zondag. Ik blijf binnen bezig met CD's uit de boot overzetten in hundoosjes en houd er opnieuw eentje over. Vreemd. Natuurlijk staat het ergens en kom ik het de komende dagen nog tegen. Ans gaat met Tessa en kleinkind Vajèn naar het jaarlijkse timmerdorp kijken op Buiten de Waterpoort. Terug naar boven

Bij de kanoverhuurplaats beneden ons huis vanmorgen. Regen.

Maandag 17-08-2015

We brengen de zondagavond door als velen: met zomergast Adriaan Geuze. Het viel niet mee. De gesprekspartners praatten vaak volledig langs elkaar heen. Niet zozeer toen Geuze met een reeks foto's vanaf de A4 bij Leiderdorp de verrommeling van Nederland toonde, maar wel bij moeilijk grijpbare onderwerpen als de volksaard van Spanjaarden en Nederlanders. Geouwehoer, dacht ik. Leuk was weer de veronderstelde indeling van de polder Flevoland aan de hand van Mondriaan, met het magische vierkant in het midden. Maar verder pasten Geuze en zijn interviewer volstrekt bij elkaar.

Vannacht worden we niet gewekt door een onverklaarbare knal, zoals de meeste eerdere nachten. Misschien door de regen die almaar door valt? Ook vanmorgen regent het, maar we laten ons niet weerhouden van de obligate lichaamsbeweging middels een halve wallenloop. Met paraplu (foto hier) We hebben afgesproken dat we het drie keer in de week doen. Eigenlijk valt het wel mee, als je eenmaal onderweg bent - zelfs in de regen. Ditmaal nemen we de westelijke stadswallen, dus we komen ook langs de jachthaven waar ons bootje stil in de regen ligt te treuren. Het schijnt echter dat verderop in de week de zomer nog een keer zal terugkeren.

Behalve het inruimen van CD's uit de boot in de CD-kasten verdiep ik me in het nieuwste boek van Frank Westerman over Srebrenica: 'De slag om Srebrenica. De aanloop. De val. De naschok' (De Bezige Bij, 2015) Teleurstellend is dat het grootste deel al in eerdere boeken van zijn hand stond; alleen het derde deel over de naschok is nieuw, de weerslag van een reis naar het gebied in april 2015. Kennelijk wilde de uitgever bij de 20-jarige herdenking van de genocide snel een nieuw boekje op de markt brengen. Het oordeel van Westerman over het verzaken van Dutchbat in het derde deel is duidelijk: 'De blauwhelmen hebben verzaakt tijdig alarm te slaan. (...) De eerste en belangrijkste functie van zijn (= Dutchbat, TZ) aanwezigheid - "de ogen en oren van de internationale gemeenschap te zijn" - was nog 400-voudig operationeel. In plaats van te waarschuwen klapten bij de bataljonsleiding echter de luiken dicht.' Alarm- na alarmbericht had moeten uitgaan, maar de eenheid deed niks terwijl op slechts vijftig meter afstand, in het zogenaamde 'verhoorhuis', tientallen mannen werden vermoord. Een Dutchbatter maakte zelfs foto's van de lijken (die bij het ontwikkelen op raadselachtige wijze mislukten) Waarom alarmeerde Dutchbat niet grootscheeps? 'Niet aan gedacht, eerlijk gezegd', zei Karremans in 1998.

(Ik schreef eerder over Srebrenica: hier, hier en onlangs hier)

Terug naar boven

No go areas voor toeristen, uit het Reisadvies van BuZa. Rood: niet reizen; oranje: alleen noodzakelijke reizen; geel: veiligheidsrisico's

Dinsdag 18-08-2015

'Buiten Europa loopt toerist bijna overal risico', kopt De Volkskrant. Dat kunnen we beamen, vooral wat het Midden-Oosten betreft. Van de landen die we bezochten kun je nu niet meer naar Syrië, in Libanon smeult een nieuwe ronde van de burgeroorlog, Egypte is weer een ordinaire militaire dictatuur, door oorlog en piraterij is de Golf van Aden voor jachten al jaren een no go area, in het oosten van Turkije is het conflict met de Koerden opgelaaid en in Oekraïne dreigt de strijd opnieuw op te laaien. De wereld buiten Europa is in de laatste jaren minder vriendelijk geworden. Ook in de Griekse en Italiaanse wateren zou ik liever niet meer varen.

De Volkskrant publiceert een wereldkaart met de risicolanden, opgesteld door het Ministerie van Buitenlandse Zaken, en laat de verschillen zien met 2010. Hiernaast een uitsnede uit de kaart van 2015. Van de landen buiten Europa die we met de boot bezochten, blijft alleen Marokko over als land zonder risico. Overigens staan binnen Europa ook Kroatië, Bosnië en Macedonië bij de risicolanden. Afrika en het Midden-Oosten domineren echter de kaart. Het is niet vreemd dat mensen er massaal vandaan vluchten.

Achteraf kun je zeggen dat we onze tocht nog juist op tijd maakten (behalve dat we in 2011 niet meer langs Aden konden vanwege de piraterij)

TCTubantia meldt dat de bekende emeritus-hoogleraar strafrecht Tom Schalken zware kritiek heeft op de vrijspraak voor ex-neuroloog Jansen Steur. Niet alleen werd JS niet ondervraagd door het gerechtshof in Arnhem, maar vooral werd volgens Schalken het criterium van 'opzettelijkheid' door het Hof onjuist gehanteerd. Ik schreef daar al over na de uitspraak, toen we dit voorjaar op het Franse Île de Ré lagen: iemand die anderen willens en wetens in gevaar brengt, zoals bijvoorbeeld een dronken automibilist, handelt opzettelijk. Ook JS had zich moeten realiseren dat hij door zijn verslaving over een verminderd oordeelsvermogen beschikte. Hij/zij had beter kunnen en moeten weten. Dat hij desondanks al die jaren doorging met het fout behandelen van patiënten, valt hem strafrechtelijk aan te rekenen. Schalken schat in dat het Openbaar Ministerie bij de aangekondigde cassatie voor de Hoge Raad zeker niet kansloos is. Die cassatie zal overigens dit jaar niet meer plaatsvinden.

Gisteravond keken we de TV-serie 'The Missing' uit en waren erg te spreken over de breed uitgesponnen slotaflevering, die eindigt met een onopgelost raadsel. Leeft het doodverklaarde jongetje Olly toch nog? Ergens in Rusland? Zijn lijk werd nooit gevonden en in de laatste sequentie zie je James Nesbitt, die fenomaal rol van de vader speelt, ergens in een flatgebouw in een besneeuwde Russische stad, waar hij denkt zijn zoon te hebben gevonden. Alweer een tergende cliffhanger, aanleiding genoeg voor een spannend vervolg in een 2e seizoen. Inderdaad blijkt er een 2e seizoen aangekondigd te zijn, maar - teleurstellend - dat schijnt een ander verhaal te worden met een totaal andere cast. Hoewel, helemaal zeker is dat niet. Tchéky Karyo, de acteur die de gepansioneerde rechercheur Julien Baptiste speelt, zou in een teaser-trailer gezegd hebben: "To lose somebody can destroy a person. But to find them again, when so much has passed, that can be worse."

Vandaag is het overwegend droog. We halen het oude beddengoed van boord (foto hier) om het na een decennium gebruik weg te doen. Het waterpeil in de haven is na de vele regen flink gestegen, zodat we de bodem niet meer raken. We trekken de boot wat naar achteren, zodat er meer ruimte is voor passanten aan de steiger haaks op die van ons.

's Middags ruim ik opnieuw CD's in de kast. Ook vang ik aan met 'Poging tot lichtvoetigheid', een nieuwe korte roman van Hans Münsterman (De Kring, 2015) Opnieuw een roman over het leven van Andreas Klein, duidelijk een alter ego van de schrijver. Uitstekend geschreven, geestig en boeiend. Daar steek je nog eens wat van op! Terug naar boven

Dulce in de jachthaven vanaf de stadswal op een bewolkte ochtend

Woensdag 19-08-2015

Voor het slapen gaan loop ik altijd nog even de nieuwssites langs. Maar gisteravond geen internet. Vervelend, wat is er aan de hand? Allereerst denk je dat het aan de router ligt, dus die even uit en opnieuw opstarten. Helpt niet. Ik zet de ontvangst van draadloze netwerken uit en de LAN-verbinding aan. Het rare is dat ik wel verbinding heb met de router en daarna ook met internet, maar dat de browser zegt dat er geen internetverbinding is. Ligt het misschien aan mijn eigen laptop? Ik pak de reserve-laptop en zet hem aan. Die reageert precies hetzelfde: geen internetverbinding. Dan ligt het aan de provider, meen ik. Het wordt nog gekker als ik mijn smartphone pak. Die heeft wel verbinding met internet. Tsss. Misschien een ander systeem? Ik ga maar slapen.

Vanmorgen blijkt mijn internetverbinding gered.  Op TV melden de journaals dat er een grote storing was bij ZIGGO, vanwege een massale DDoS-aanval. Oh. We voldoen aan ons voornemen de naderende gebreken van de oude dag te lijf te gaan, door fiks door te stappen op een halve wallenloop. Die brengt ons op de westelijke stadswal langs de jachthaven. Onder de donkere wolken ligt in de verte onze boot als een verre herinnering aan dagen dat de zon scheen (foto hiernaast) Aan de voet van het talud staan helgeel vingerhoedskruid en roestkleurig verdorde kaardebollen (2 foto's hier) Dat is geen vingerhoedskruid, zegt Ans, die heeft andere kleuren en de bloemen zijn klokjes. Tja, de flora ligt aan boord; ik zal een andere keer zoeken wat het wel is. Ooit zei iemand tegen me dat je met kaardebollen de manen van een paard kunt kammen, zeg ik. Lijkt me pijnlijk, zegt Ans, ze gebruikten die bollen vroeger wel voor het uitkammen van schapenwol. Het zogenaamde kaarden (later: op Wikipedia staat dat men ze bij het opruwen van wol gebruikte) Het op de wandeling verzamelen van nutteloze kennis. Via de burgemeesterstrap klimmen we de wal weer op.

Om tien uur heb ik een vergadering van de Gorcumse Poëzieroute. We nemen het concept door van de tweede, herziene en uitgebreide druk van de route beschrijving. Die zal de teksten bevatten van alle 39 gedichten, achtergrondinformatie over de dichters en dichteressen en aanwijzingen voor de wandelaars. Toch nog fouten in het concept en suggesties voor verbeteringen. In september zal de bundel klaar zijn.

Vandaag is mijn oudste zoon Rommert jarig. Hij wordt 28 jaar. Ik bel hem om hem te feliciteren. Achtentwintig klinkt veel ouder dan zevenentwintig, vinden we, alsof er meer dan één jaar verschil is. Veel dichterbij dertig. Vandaag begint in Amsterdam ook Sail 2015. Een massaal evenement dat ik mijd als de pest. Ik heb een gloeiende weerzin tegen opdringende menigten en evenementen waar je volgens iedereen geweest moet zijn. Mij niet gezien.

De zon schijnt vanaf het middaguur. Het is warmer dan gisteren. Rest van de dag: het kamerdebat over het derde steunpakket voor de Grieken. Boeiend! Zometeen komt een oude vriend uit mijn studententijd langs. Terug naar boven

Op de vensterbanken de ammonieten-sculpturen die we een paar weken geleden kochten toen we in Veere lagen.

Donderdag 20-08-2015

Gisteravond met Willem A., oude vriend uit mijn studentenjaren in Utrecht, gegeten bij Mykonos. Boeiend weerzien na bijna 35 jaar. Willem woont al bijna een kwart eeuw in Denemarken. Niet in alle opzichten een plezierig land, blijkt uit zijn verhalen; ondanks de pittoreske buitenkant zijn er veel rigide en onvriendelijke regels, met name voor buitenlanders, zelfs als die uit een ander EU-land komen. Willem zat in het bestuur van de Utrechste Studenten Faculteiten (USF) in 1969/70, het jaar na mij. Dat was de Utrechtse 'grondraad', die sinds een aantal jaren niet meer bestaat. De USF komt voor in deel 1 van mijn boek. Het is geweldig leuk om over de vroegere dagen te praten. We hebben er per slot meer achter dan voor ons en die die jaren legden in zekere mate wie je later zou worden. Willem krijgt de drie delen van mijn romancyclus mee en zal laten horen wat hij ervan vindt. Maar ook het heden heeft onze belangstelling. Willem is scheikundige en werkte tot aan zijn recente pensionnering als wetenschapper inzake klimaat en vervuiling. Vooral de schadelijke rol van ammoniak uit mest had zijn aandacht.

(Later: ik heb uitgezocht dat de USF in 2011 fuseerde met twee andere organisaties voor studentenbelangen tot Vidios Studentenunie)

Na terugkomst thuis blijkt er weer geen internet. De tweede DDos-aanval op Ziggo. Het hackerscollectief Anonymous zou erachter zitten, volgens berichten op YouTube, omdat ze vinden dat de service van Ziggo slecht is. De storing was alleen in het 'oude' Ziggo-gebied van voor de fusie met UPC. Ziggo verwacht nog meer aanvallen. Het bedrijf zegt de beveiliging te hebben opgeschroefd en er alles aan te doen om DDoS-aanvallen tegen te gaan, maar anderen zeggen dat bedrijven zich nauwelijks meer kunnen wapenen tegen dergelijke aanvallen. Een DDos-aanval is de botte bijl van internetcriminelen: gewoon zo vaak mogelijk een website opvragen tot de server bezwijkt. 'Lomp, maar effectief', schrijft de NOS op zijn nieuwssite. Daar vind je ook (niet eens zo lastige) routes om het probleem te omzeilen.

Het is een mooie, warme zomerdag. Er liggen veel boten in de haven. Toeristen scharrelen over de sluis of zitten op de bankjes op de kades. Vadsige mannen met speknekken en geschoren koppen tonen opzichtig hun ontblote bovenlijven, vaak voorzien van tatoeages. Slangen- en drakenkoppen. De terugkeer van de horde.

Ans lapt de ramen, vooral vanwege de grote hoeveelheden spinnen en spinnenwebben; gelegenheid om een foto te maken, niet van dat ze dat doet, maar van de mooie sculpturen van ammonieten die we op de vensterbanken van de ramen aan de oostzijde hebben staan (foto hierboven) Een aantal weken geleden gekocht toen we in Veere lagen. Toen we nog voeren en een bootleven leidden. Op ons gemak doen we wat boodschappen in de stad en drinken koffie op de markt. 's Middags lees ik verder in de korte roman van Hans Münstermann. Die heeft me wel te pakken, ik heb hem bijna uit. De rust wordt even gestoord doordat een bovenbuurvrouw vast zit in de lift. Ze heeft haar mobieltje bij zich en natuurlijk hangt er - zoals in alle liften - een briefje met het telefoonnummer van de storingsdienst, maar ze kan het niet lezen omdat ze haar bril niet bij zich heeft. Dus belt ze een andere bovenbuurvrouw, enzovoorts. Juist als we de storingsdienst aan de lijn hebben, begint de lift uit zichzelf weer te werken.

Zometeen gaan we naar de Molenstraat, een borrel drinken bij Karin K. in haar tuin. Terug naar boven

Van de week in de haven van WV De Merwede (foto Willem Asman)

Vrijdag 21-08-2015

Tsipras irriteert de landen van de eurogroep opnieuw met zijn aftreden en de nieuwe verkiezingen. Exact na de ontvangst van de eerste tranche van 32 miljard euro uit het 3e steunpakket. Alweer een maandlang onzekerheid of de Grieken de afgesproken hervormingsmaatregelen zullen uitvoeren. De eurogroep mag blij zijn met zo'n grillige partner. De financiële markten reageren met sterke dalingen. Er was al sprake van koersverliezen door de haperende groei in China.

Tsipras koos ervoor - en dat is ook wel begrijpelijk - om niet verder te regeren. Door de revolte in zijn partij was hij afhankelijk geworden van de oppositie en dat zou zo blijven. Vijfentwintig parlementariërs van Syriza splitsen zich af om een eigen linkse partij op te richten. De oppositie maakt zich op om de verkiezingen zo lang mogelijk uit te stellen. Er was echter ook een mogelijkheid om een regering van nationale eenheid te vormen om de hervormingen uit te voeren met brede steun in het parlement. In de sterk gepolariseerde Griekse politiek is het geen optie om samen het land uit de modder te trekken en dat mag je de Grieken verwijten.

De bizarre slingerkoers van de Griekse politiek - dit worden de derde verkiezingen van dit jaar - wekt terecht wrevel in Europa. Eerst wezen Tsipras en de Grieken (in het referendum) een hervormingsprogramma af, daarna ging de regering accoord met een programma dat beduidend verder ging en nu staat alles weer op losse schroeven door de aangekondigde verkiezingen.

Vanmorgen breekt een zonnige zomerdag aan. ik ontvang van mijn oude vriend Willem A. twee foto's.die hij van de week bij zijn bezoek had gemaakt (zie foto's boven en hier)

Al vroeg lopen we in een flink marstempo onze obligate halve wallenloop. Augustus gaat records breken, terwijl de maand juli wereldwijd al de warmste maand was sinds het begin van de metingen in 1880. Het is goed mogelijk dat juli de warmste maand van de afgelopen 4000 jaar was. Na het ontbijt loop ik naar de boot om weer een aantal mapjes met CD's op te halen. Het is er lekker op het water. De boot ligt aan de buitenkant met vrij uitzicht over de vluchthaven. Om de hoek liggen de passanten in een dubbele rij. Ik raak in mijn gesprek met de buurman van het zeiljacht naast ons. Hij zeilt in de buurt en om onder de Merwedebrug van de A27 door te kunnen, heeft hij 1,30 meter van zijn mast afgezaagd. Dat vergt overigens ook nieuwe zeilen. De buurman blijkt me te kennen; hij speelt af en toe op de openbare piano die in de hal van mijn vroegere ziekenhuis staat. Die moet overigens wel een keer gestemd worden, zegt hij, hij is zo vals als wat.

Vanmiddag lees ik 'Poging tot lichtvoetigheid' (De Kring, 2015) van Hans Münstermann uit. Goed boek. Lichtvoetig? Nee, niet echt. Een zoon op leeftijd ziet in zijn dromen zijn vader in de gang staan. De vader was een Duitser die in 1943 zijn gezin verliet. Om wat te doen? Dat wordt niet duidelijk, maar in 1946 keert hij terug 'als een halfbevroren uitmergelde mummie' en zit een jaar zonder veroordeling in een kamp voor NSB'ers. Hij zwijgt over alles en zit eenzaam in een hoek van de kamer. 'Pappa was Duitsland-na-de-oorlog. (...) Er was iets kapot gegaan dat hem elk initiatief had ontnomen. Hij was ontmand. De angel was eruit.' Hij bezat boeken van Nietzsche, Goethe en Rilke, maar waarom blijft een raadsel voor de zoon. Zo heerst er in het gezin de sfeer uit romans van W.F. Hermans, door Münstermann zelf genoemd, een sfeer van verdwenen gezinsleden en mislukte pogingen om zaken aan te pakken en impasses te doorbreken.

Tenslotte besluit de hoofdpersoon Andreas Klein (alter ego van de schrijver) om een eredienst te houden voor zijn vader, ook al valt er niets te begraven omdat de vader zijn lichaam ter beschikking van de wetenschap had gesteld. Voor die gelegenheid neemt hij de Amsterdamse dichter F. Starik in de arm. Die kun je inhuren om voor te lezen bij eenzame uitvaarten. Het lijkt een grap maar hij blijkt echt te bestaan! Terug naar boven

Sir Geldof I raakt al op zijn gemak in zijn kooi

Zaterdag 22-08-2015

Lezeres Erna V. meldt in het Gastenboek wat de juiste naam is van het 'gele vingerhoedskruid' dat ik een paar dagen geleden tijdens de wallenloop fotografeerde (foto hier): het is een Gele Toorts ofwel Verbascum. Waarvoor dank! Ik heb het opgezocht, maar er zijn veel soorten Verbascum, zowel wilde als voor tuinen. Gelet op de lokatie (in het wild) en op de dicht bij elkaar geplaatste bloemen zou ik gaan voor de Verbascum densiflorum ofwel de Stalkaars. Die zijn in dit gebied inheems en een van de grote flatgebouwen aan de westrand van de stad, bij de kruising van A15 en A27, is ernaar genoemd: de Stalkaarsenflat.

Overigens ontving ik naar aanleiding van de opgeblazen accu van onze generator van Fons en van lezer Peter ter H. per email uitvoerige informatie over AGM-accu's en thermal runaway. Het laat zien dat de theoretische achtergronden nogal complex zijn en niet zo eenvoudig te doorgronden. Ik zal een keer tijd moeten uittrekken om die stukken tot me te nemen. In elk geval dank!

Ook vanmorgen weer vroeg uit de veren. We rijden naar Waalwijk voor een bezoek aan de vogel- en zaadhandel Geldof BV. Die is ons getipt door een kenner. We hebben onze Dom Viano, die nu bijna vier maanden bij ons is, in het kleine kooitje meegenomen. In de achterliggende maanden is hij steeds zwijgzamer geworden. Aanvankelijk gaf hij nog wel eens een piepje, maar alles wat hij nu op schaarse ogenblikken ten beste geeft is een hees gegorgel, alsof hij zijn keel schraapt. Maar zingen ho maar. Verder is hij tierig genoeg, daar zit het hem niet in.

Het is een schitterende zomerdag. Vanwege het mooie weer nemen we de route door Het Land van Heusden en Altena, die we zes jaar geleden steeds namen op weg naar mijn bestralingen in Tilburg. Dus via Andel en Drongelen. Daar pakken we net als vroeger het gratis veerpontje over de Bergse Maas. We kruisen de A59. Daar iseen opstopping op de afrit aan de westzijde; er staan auto's, politieauto's en ambulances. Kennelijk een ongeval. (Later blijkt dat er een vechtpartij is geweest tussen Belgen en Nederlandse heethoofden, lees hier) Vervolgens belanden we in de file voor De Efteling, maar na een paar honderd meter (bij Piet Klerkx) kunnen we afslaan. Daar vinden we het mekka van de vogelhandel en zetten er de kooi met onze Dom Viano op de tafel. Een medewerker pakt hem eruit en blaast de veertjes tussen zijn pootjes uiteen. Het is een mannetje, zegt hij. Dus toch! Maar hij zingt niet. U kunt hem ruilen voor een ander mannetje, zegt de medewerker. Hij neem ons mee naar een grote kooi vol kanaries. Graag een gele, zegt Ans. En zo laten we Dom Viano achter en rijden we met een licht schuldgevoel en een gele kanarie terug naar Gorcum. We noemen hem Sir Geldof I, want alle kanaries zijn immers van adel. Thuis plaatsen we hem over in de grote kooi die in de serre hangt en laten hem met rust. Het vogeltje blijft een uur op de bodem zitten en wij gaan boodschappen doen.

Bij terugkomst zit hij met heldere kraaloogjes rond te kijken op het onderste stokje (foto hierboven) Natuurlijk, er is veel te zien - de schuifpui is open - met al die mensen die over de sluis lopen. Af en toe slaakt hij een donker piepje, al heel wat volumineuzer dan Dom Viano ooit vermocht. In de loop van de middag wordt hij wat stoutmoediger en verkent zijn kooi en de directe omgeving, af en toe een onduidbaar piepgeluid slakend. In onze oren klinkt het wat droef. Het liefst verkeert hiij nog op de bodem of het onderste stokje. We geven hem een blaadje sla, maar anders dan Dom Viano is hij er niet gek op. We brengen de middag luierend en lezend door en werpen stiekeme blikken op de nieuwe huisgenoot. Terug naar boven

Immigranten gisteren bij de Grieks-Macedonische grens.

Zondag 23-08-2015

Natuurlijk kan Europa de stroom vluchtelingen en immigranten niet tegenhouden noch fors indammen. Het daarvoor benodigde geweld past niet bij de idealen en de lessen die de meeste EU-landen uit de bloedige geschiedenis van ons continent hebben getrokken. De hartverscheurende ellende bij Griekse grens met Macedonië laat dat zien en Angela Merkel had dat goed door, toen ze een week geleden stelde dat het een grotere uitdaging voor Europa is dan de Griekse schuldencrisis. Alleen al dit jaar - dat nog niet voorbij is - zijn het er een kwart miljoen. De huidige strategie heeft geen toekomst. De immigranten negeren en ze marginaliseren als ze eenmaal binnen de muren van Fort Europa zijn gedrongen, is niet langer mogelijk. De opkomst van een werkeloos en permanent behoeftig onder-proletariaat van immigranten zal op niet al te lange termijn onze geordende samenlevingen ondermijnen door criminaliteit, overlast en andere maatschappelijke onrust. Onrust die van twee kanten komt, van de wanhopige immigranten zelf en van een verontruste bevolking en met name van de laagste echelons. Dat lieten de rellen van gisteravond in Dresden weer zien. Het weren van zoveel immigranten is een heilloos pad, het roer moet 180 graden om.

De politieke beleidsmakers zullen met meer inzet, geld en visie de immigranten in Europa massale opvang moeten verstrekken en ze programma's voor integratie, onderwijs en werk aanbieden. Daartoe zal men met overtuiging weerwerk moeten leveren aan het gekanker van een verwend electoraat. Er zit niets anders op, we moeten inschikken, willen we vermijden dat onze vrije democratische landen verworden tot lelijke xenofobe, zelfzuchtige en repressieve politiestaten die, tot de tanden gewapend, alleen verder leven kunnen op een manier die we vroeger als 'fascistoïde' zouden kenschetsen. Europa afsluiten, dat moet niet gebeuren, dan verraden we onszelf en de beginselen van onze eigen beschaving.

De Europese Unie heeft een bevolking van iets meer dan 500 miljoen mensen. Stel je voor dat we erin slagen om tien miljoen berooide immigranten op te nemen en te laten integreren. Dat is slechts 2% van ons totale aantal. Uiteraard kost dat vele jaren, natuurlijk kost het in het begin veel investeringen, maatschappelijke fricties en onrust, dat kan niet anders, maar er zijn kansen en een perspectief om na te streven. Onze landen kampen met een vergrijzende bevolking. Na een paar generaties laten de immigrantenkinderen onze economie boomen. En bedenk: wat een inspirerend voorbeeld van medemenselijkheid en beschaving zouden we de wereld voorhouden! Van verantwoordelijkheid nemen voor een ontwrichte wereld, van een perspectief voor vrede, welzijn en democratie! Nieuw élan voor Europa, dat het zo nodig heeft.

Gisteravond kijken we in de warme zomeravond bovenaan de sluis naar het vuurwerk dat het slot markeert van de week van het Gorcumse Zomerfeest. Het volk is massaal samengestroomd langs de rivier op Buiten de Waterpoort en de stadwallen. De fraaie erupties van het vuurwerk weerspiegelen zich in de Merwede. Om hem niet te laten schrikken van de knallen hebben we Sir Geldof I, een handdoek over zijn kooi, in onze (inpandige) badkamer neergezet.

Vanmorgen is het al gauw weer warm. De dag zal echter eindigen, zeggen de weersites, met zware onweders. Het KNMI heeft code geel afgegeven. Straks hebben we een tuinfeest met barbeque ter viering van de verjaardagen van onze vrienden Paul & Tine. Die zijn ook nog eens tweemaal opa & oma geworden. We hebben besloten om met de bus naar ze toe te gaan in Nieuwegein te gaan. Paraplu's mee. Terug naar boven

Nevel over de Woelse Waard. Links de korenmolen De Hoop op de stadswal

Maandag 24-08-2015

Het liep gisteren niet lekker met het openbaar vervoer. Toen we bij het busstation Vianen aan de A2 uitstapten, reed de bus naar Nieuwegein juist weg. Pech, een uur wachten leek ons geen goed idee. Na een kwartier namen we de volgende bus naar het Centraal Station Utrecht, stapten uit op de Graad van Roggenweg bij de halte van de sneltram naar Nieuwegein. Mijn paraplu liet ik in de bus achter. De sneltram kwam na tien minuten, maar het was de verkeerde, naar Nieuwegein-Zuid. Dus uitstappen bij winkelcentrum en wachten op de sneltram naar IJsselstein. Bij de tweede halte eruit en nog zes minuten lopen. Vanaf ons huis in Gorcum hadden we er bijna drie uur over gedaan. Volgende keer nemen we het autootje, zei ik, hetgeen me een bestraffende blik van Ans opleverde.

Het tuinfeest bij Paul & Tine was gezellig. Beide zonen toonden trots hun baby's. Op de terugweg kreeg ik een paraplu mee. Nu ging het sneller: de sneltram naar Utrecht Centraal en de interliner naar Gorcum, waar we niet lang op hoefden te wachten. In Gorcum kwamen de paraplu's goed van pas; het regende hard. Overigens waren de bussen van Arriva de hele zondag gratis, dus dat was weer een meevaller.

Vanochtend is het nevelig. We lopen over de oostelijke stadswallen. Over de rivier en de uiterwaarden hangen nevelsluiers (foto hierboven) In de hagen glinsteren spinnenwebben (foto hier), het doet herfstig aan. Terug thuis verrast Sir Geldof I ons met herhaalde pogingen tot zingen. Hij produceert zachte rollertjes en lange piepgeluiden. We hebben opgezocht hoe oud hij eigenlijk is. Dat kun je zien op het ringetje om zijn rechterpootje. Die is groen en er staat dwars iets op als ABXXX 183 14 (XXX = niet leesbaar) Ik vermoed dat het betekent dat hij een jaar oud is.

's Ochtends droog, 's middags regenbuien. Boodschappen terwijl het nog droog is. Ik lees een aardig boek van A.N. Wilson, een scherp criticus en novelist, 'Jesus, a biography' (Ned. vert. Prometheus, 1993) Wat weten we van de historische figuur Jezus? Verder wijzig ik het vaargebied van onze bootverzekering van Klein Vierkant in Nederlandse Wateren en stuur ik een lijst vergaderdata rond voor een bijeenkomst van het bestuur van het 1e Gorcums Boekenbal. Dat is al over zeven maanden.

Ans is naar Tessa. Ondertussen storten wereldwijd de beurzen in, naar men zegt als gevolg van de teruglopende economie in China. De AEX is de hele winst van dit jaar kwijt. Beursanalisten zeggen dat het een gezonde reactie is op de zeepbel van de Chinese markten en dat het wel weer goed komt. Als om dit gezichtspunt te onderstrepen breekt buiten de zon door. Niet lang; het KNMI geeft net als gisteren code geel voor stevige onweersbuien op komst. Terug naar boven

Op maat zagen van de nieuwe afvoerslang van de overstort van de CV-ketel

Dinsdag 25-08-2015

Vanmorgen heel vroeg naar de Rivas-prikpost op Oost. Bloed en urine afstaan voor diabetescontrôle en PSA-meting. Volgende week de uitslagen. Het is bewolkt maar droog, later komt de zon. Hollands weer: korte felle regenbuien afgewisseld met felle zonneschijn. Bij tergugkeer staat Ans in de serre te fluiten, niet naar mij, maar tegen Sir Geldof I, die zuinig reageert met zachte riedels. Na het ontbijt gewordt mij de drang tot klussen. Dat heb je soms als je eigenlijk wilt gaan zitten om te schrijven (aan deel 4 of het boek over Jansen Steur), maar het nog even wil uitstellen. Vermijdingsgedrag. Voor de klussen is het goed. Ik vervang de lekkende afvoerslang van de overstort van de CV-ketel (foto hiernaast) en vul het systeem bij, daarna verbeter ik de aansluiting voor TV en DVD-speler in de slaapkamer en vervang de stekker van de vitrine met onze reistrofeeën door een schakelaar. Ans is verbaasd over zoveel ijver.

De middag doorgebracht met lezen in A.N. Wilsons biografie van Jezus. Af en toe voert het onderwerp hem erg mee. De intrigerende figuur van de ongelovige Tomas. Ik draag die naam en werd er als kind wel eens mee gepest. Niet erg, overigens, want al snel ontdekte ik dat je het ook als een geuzennaam kon beschouwen. De apostel Tomas laat zich niet zomaar iets wijsmaken. Zijn kritische vraag ontlokte Jezus bij het Laatste Avondmaal de voor gelovigen zeer belangrijke uitspraak: 'Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand komt bij de Vader dan door mij.' Ook de wederopstanding van Jezus geloofde hij niet, tot hij zijn vinger in de wond in Jezus' zij mocht leggen. En de hemelvaart van Maria geloofde hij ook niet, tot de gordel van Maria naar beneden viel. Onder de apocriefe boeken is ook een Evangelie van de apostel Tomas, dat in 1945 werd gevonden in een kruik bij Nag Hammadi in Egypte. Volgens Tomas is het Koninkrijk der Hemelen al op aarde gekomen, maar de mensen zien het niet. De ongelovige Tomas ziet nu het wel:

'Wat je nog verwacht is al gekomen,

maar je herkent het niet.'

Curieus detail: wijlen Koningin Juliana heeft in de jaren 50 nog een rol gespeeld om Egypte zover te krijgen dat de documenten gepubliceerd werden. Tomas evangeliseerde in Kerala in India en zou daar ook gestorven zijn in het jaar 72 AD. Er leven daar nog Thomaschristenen. Zijn stoffelijk overschot zou via Edessa en het eiland Chios in het Italiaanse Ortona zijn beland, waar het in de Basilica of San Tommaso ligt. Nog in februari van dit jaar schreef ik over het mooie schilderij dat Caravaggio van hem maakte.

Treurig nieuws uit Syrië. ISIS is begonnen met het verwoesten van tempels in Palmyra. De 2000 jaar oude tempel van de Phoenicische God Baal Shamin werd opgeblazen. Nog geen vijf jaar geleden liepen we daar rond en horen dus bij de laatsten die het intact gezien hebben. Terug naar boven

De "Lonely Mountain' op de dwergplaneet Ceres vanaf 1470 kilometer.

Woensdag 26-08-2015

Weer zo'n foto waar je een tijdlang naar moet kijken. Het is een eenzame berg op het oppervlak van de dwergplaneet Ceres, vanaf 1470 kilometer hoogte gefotografeerd door de ruimtesonde Dawn. De foto werd gisteren door NASA gepubliceerd, nadat hij er elf dagen over had gedaan om door de aarde ontvangen te worden. De berg is zes kilometer hoog en hij staat naast een diepe krater. De onderzoekers gaven de berg heeft de bijnaam 'Lonely Mountain', naar het Dwergenkoninkrijk in de boeken van Tolkien. Of het dezelfde berg is waarover ik begin juli berichtte, is me niet duidelijk.

Eind oktober zal Dawn nog dichter bij het oppervlak van de dwergplaneet komen. Op slechts 375 kilometer hoogte komt er misschien ook meer duidelijkheid over de aard van de geheimzinnige lichte vlekken, die al eerder dit jaar werden waargenomen. Het is mogelijk dat er een oceaan van vloeibaar water onder het oppervlak is, en waar water is kan leven (geweest) zijn.

De geliefde maakt ernst met ons voornemen om meer aan de conditie te gaan doen. Gisteravond waren we voor een gratis proefles 'BodyBalance' bij het fitnesscentrum Health Works Fitness in Gorcum Oost. Dat is bovenin het gebouw langs de A15 waar beneden het wokrestaurant is. De meiden van Ans, Barbara en Tessa en kleinkind Nikita deden ook mee. Het is een serie groepslessen, 'een rustige vorm van trainen en toch zo effectief', beloofde de brochure, 'met elementen uit yoga, tai chi en pilates. Je vergroot je lenigheid en kracht, en je voelt je na afloop geconcentreerd en kalm '. Oh, dat lijkt me wel goed. Bij binnenkomst kregen we eerst een kop koffie van de receptioniste. Een vertrouwenwekkend begin, want we keken in een ruime zaal waarin voornamelijk jonge mensen zich afbeulden op een groot aantal martelwerktuigen. Achterin was een zaaltje waar ieder een matje moest pakken en dat moest uitspreiden, je handdoek erop. Onze familie bleef bij elkaar. Op een podium was een aardige allochtoon met een microfoon, die voor zijn mond zweefde. Hij gaf aanwijzingen, soms in Oosterse yoga-termen, en deed alles voor. De oefeningen waren op muziek en volgden elkaar snel op. Het ging eigenlijk redelijk voor mijn gevoel, een enkele oefening daargelaten, maar na drie kwartier had ik het wel gehad. Ik heb spieren waarvan ik het bestaan vergeten was. Gelukkig mochten we toen gaan liggen op het matje en ging het licht uit. 'Beloon nu je lichaam', zei de jongeman en dat bestond uit een welkome ontspanningsoefening. Enfin, het besluit viel dat we dit wekelijks gaan doen, op zaterdagochtenden, vanaf volgende week zaterdag. Dan schijnt het niet druk te zijn.

Vanmorgen moeten we toch, ondanks de inspanningen van de avond tevoren, van de geliefde onze obligate halve wallenloop doen. We hebben overigens niet eens spierpijn van gisteravond, of komt dat nog? We nemen de westelijke kant zodat we een blik op de boot kunnen werpen. Ligt er zo te zien goed bij. Het is tamelijk warm, dus opnieuw komt het luie zweet eruit. Thuis luisteren we naar het genoeglijk gepruttel en riedelen van Sir Geldof I, nog steeds zacht maar toch wat luider dan gisteren. Hij krijgt een snoepstokje als beloning. Van de weeromstuit zit hij eigenlijk de hele dag door op zijn onderste stokje zacht te zingen, met mooie rollertjes waarbij zijn keeltje opzwelt, zoals Lord Byron dat destijds ook deed.

Later fiets ik nog naar de boot. Lekkage in de garderobekast aan bakboord door de hevige regen. Ik leg er droge handdoeken neer. Het zoeken naar het lek is zoeken naar een speld in een hooiberg. Ik neem nog wat mapjes CD's mee naar huis.

'De zomer van 2015 gaat de boeken in als een seizoen vol extremen. Zeer zonnige dagen met tropische temperaturen werden afgewisseld door noodweer', schrijft De Volkskrant. De gemiddelde temperatuur is met 17,5 graden een halve graad hoger dan het langjarige gemiddelde. Voor vanavond waarschuwt het KNMI opnieuw voor onweersbuien met hagel en zware windstoten (code geel) De beurzen herstellen zich wereldwijd, behalve in China. De AEX zakt aan het eind van de middag ook weer weg. Merkel wordt uitgejouwd in Heidenau, waar een asielzoekersopvang door brand verwoest werd. Een groep van vijftig demonstranten schreeuwt 'volksverrader'. Voor de kust van Libië worden 400 migranten gered, maar 50 kwamen om in een scheepsruim door giftige motordampen. Verschillende landen kunnen de stroom immigranten niet aan. Hongarije wil het leger aan de grens inzetten. In België slapen asielzoekers op straat. Ander nieuws. In de VS worden een verslaggeefster en een camaraman live voor de TV doodgeschoten. De wereld lijkt bezig gek te worden. Terug naar boven

Donderdag 27-08-2015

Gisteravond na vele jaren de magistrale film 'Blow-up' (1966) van Michelangelo Antonioni weer gezien. Hij maakt nog net zoveel indruk als toen ik hem eind jaren 60 voor het eerst zag in het Studio-theater in Utrecht. Het verhaal is bekend: een Londense jet-set fotograaf komt er geleidelijk achter dat hij ongemerkt een moord heeft gefotografeerd in een parkje, door achtereen de foto's uit te vergroten (blow-up) Hij vindt het lijk inderdaad ter plekke, maar een dag later is het verdwenen. De film eindigt raadselachtig met een gemimede tennispartij door een gezelschap mimespelers met witte gezichten. De hoofdpersoon raapt een denkbeeldige tennisbal op, die out werd geslagen. Dat einde leidde tot vele interpretaties en ook tot de suggestie dat de film misschien niet afgemaakt was, vanwege budgettaire overschrijdingen.

Het script is gebaseerd op een verhaal van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar. Dat verscheen in 1959 onder de naam 'Las babas del diablo' ( = 'Het kwijl van de duivel') in de verhalenbundel 'Las armas secretas' en handelt over een jonge hobby-fotograaf in Parijs. De veronderstelde moord vindt plaats op het Île de Saint-Louis, waar hij een vrouw en een jongeman fotografeert in een amoureuze omhelzing, die later een dodelijke blijkt. Nog letterlijker dan in de film verdwijnt de fotograaf na de vegrotingen van zijn foto's in een andere, gevaarlijke werkelijkheid. De Engelse vertaling verscheen in 1963 in een verzamelbundel die 'End of the Game and other stories' heette en inspireerde Antonioni tot zijn filmscenario.

De Nederlandse vertaling door Barber van de Pol verscheen in 1984 bij Meulenhoff als 'Het einde van het spel.'

Vijftig jaar na dato vallen me twee specifieke zaken op aan de film, die te maken hebben met de technologische ontwikkelingen sindsdien en met de manier waarop Antonioni die lijkt te voorvoelen. De blow-up van de foto's geschiedt in tijdrovende slagen van ontwikkelen en fixeren in de donkere kamer, die we nu op de computer met enkele muisklikken doen. En de fotograaf gebruikt in zijn mooie Rolls Royce een voorloper van de mobiele telefoon: een marifoon in de auto om de assistente in zijn studio op te roepen. 

Onweer en regen in de nacht. Niet in de hoeveelheden als elders in het land. Vandaag is het een stuk kouder, maar de komende dagen keert de zomer weer terug tot in het weekeinde. Het is een rustige en deels droge dag. Behoudens een enkele boodschap brengen we de dag thuis door. Ik begin een oude bestseller te herlezen, die ik ooit ben kwijt geraakt en in een goedkope editie opnieuw kocht: 'The Great Gatsby' (1925) van F.Scott Fitzgerald.

In de tweede helft van de middag begint het harder te regenen. Een lid van het bestuur van het 1e Gorcums Boekenbal treedt af wegens tijdgebrek. Zo schiet het niet op. In Oostenrijk worden tientallen lijken van asielzoekers in het laaddruim van een achtergelaten vrachtwagen aangetroffen. Ze zijn al enkele dagen dood. De chauffeur is nergens te bekennen. Terug naar boven

Een serieuze zaak: Ans bij de Marokkaanse groenteboer.

Vrijdag 28-08-2015

'The Great Gatsby'. Is het een van de grote liefdesverhalen in de wereldliteratuur? Op het niveau van bijvoorbeeld Romeo & Julia? Tja, daar kun je verschillend over denken. De steenrijke Jay Gatsby en de getrouwde Daisy Buchanan krijgen elkaar niet omdat Gatsby met zijn geliefde in de auto per ongeluk de minnares doodrijdt van Tom Buchanan, de echtgenoot van Daisy. Dat is tegelijk tragisch en ironisch maar de afwijzende reactie van Daisy, die erop volgt, is bij uitstek opportunistisch en Gatsby blijkt een ordinaire drankhandelaar tijdens de Grote Drooglegging van Amerika. De rijken leiden een onbekommerd en egoïstisch leven, lijkt Scott Fitzgerald te zeggen. 'Ze maakten dingen en mensen kapot en en trokken zich dan weer terug in hun geld of in hun onmetelijke onachtzaamheid, of wat het dan ook mocht zijn wat hen bij elkaar deed blijven, en lieten andere mensen de troep opruimen die ze hadden gemaakt...' Daarin gedijdt liefde niet. Of wel? Liefde in tijden van zelfzucht.

In 2013 werd het boek voor de zoveelste keer verfimd, met onder andere Leonardo di Caprio. Die heb ik besteld.

Gisteravond samen gegeten in Achter de Kerk, een goedkoop restaurantje dat inderdaad achter de Grote Kerk ligt. Ans treft enige Gorcummers van vroeger. Verwacht geen hoogstandjes, het eten is er goed en goedkoop en het is er ook nog gezellig. Vandaag zon en wolken. Vol plichtsgevoel maken we onze derde halve wallenloop van de week. Je gaat het al merken, het gaat vlotter en gemakkelijker dan in het begin, mogelijk ook door de nieuwe gympschoenen die ik gisteren kocht en die lekker licht lopen. Na het ontbijt het nieuws: in de achtergelaten vrachtwagen in Oostenrijk vindt men de halfvergane lijken van 71 asielzoekers, onder wie vier kinderen. Het jongste kind was een meisje van 1 of 2 jaar. Het UNHCR meldt dat er dit jaar al 300.000 migranten over de Middellandse Zee naar Europa vluchtten. Op mijn pleidooi om te investeren in een veel ruimere opvang en integratie van enkele dagen geleden kwamen enkele voorzichtige positieve reacties en twee uiterst afwijzende. Los daarvan is er een kans dat er mede op initiatief van Merkel en Hollande meer geld en ruimte in Europa worden vrijgemaakt.

Ons leven gaat gewoon zijn gang. We doen boodschappen in de binnenstad, onder andere bij de Marokkaanse groenteboer in de Westwagenstraat (foto hierboven) Ik heb de webradio van Radio4 weer ontdekt. Die heeft het grote voordeel dat er niet wordt gekletst. Alleen maar muziek in het genre van je voorkeur. Radio4 zelf is in feite geen klassieke zender meer, maar een ordinaire babbelzender. Radiomakers willen dat helaas zo. Ans krijgt 's middags een vriendin op bezoek en ik ga straks even naar Inge in Heukelum, om wijn in te slaan. Terug naar boven

Vanmorgen drinken we koffie aan boord. Op de achtergrond de stadswal

Zaterdag 29-08-2015

De film 'The Great Gatsby' uit 2013 met Leonardo di Caprio volgt het boek tamelijk nauwgezet. Het is een indrukwekkend visueel geschitter, vooral de feesten, maar brengt dus niets nieuws. Di Caprio speelt een geloofwaardige Gatsby. Gisteravond zagen we de film op Blu-ray.

Een mooie zomerdag, geen wolkje aan de lucht en nauwelijks wind. Na de boodschappen lopen we naar de boot. We hebben koffie meegebracht in een thermoskan en twee stukken van de appeltaart die Ans vanmorgen gebakken heeft. Een uurtje zitten we in de kuip en kijken rond. Kijken naar de stadswal en de bootjes die uitvaren. Het dek is stralend schoon gespoeld door de overvloedige regens van de laatste dagen. In de vluchthaven oefenen kinderen in Piraatjes. Een gevoel van triestheid bevangt me. Om half één lopen we weer terug. Ik heb de laatste mapjes met CD's bij me.

's Middags komen Tessa en Vajèn op de thee. Even voor vier uur vertrekken ze met Ans naar het strandje aan de Merwede. Naar aanleiding van de film Blow-up die we van de week zagen, had ik bij Boekwinkeltjes.nl een tweedehandsexemplaar besteld van de verhalenbundel 'Einde van het spel' (Meulenhoff, 1984) van Julio Cortázar. Maar het verhaal waar de film op gebaseerd was staat er niet in. Verkeerd gekeken, ik moet de bundel 'Geheime wapens' hebben, uitgebracht in 1968, eveneens door Meulenhoff. Bij Boekwinkeltjes.nl vind ik er een voor vijf euro. Tweedehands boeken kosten haast niks meer. What's the use of them? 

Eén van onze twee nationale lachebekjes, Gerard Joling, zegt vandaag in De Telegraaf (het blad van de verongelijkten) dat hij 'helemaal klaar met de Nederlandse politiek en uitgeprocedeerde asielzoekers.' Op zijn website laat hij weten dat er eerst maar eens voor legale Nederlanders gezorgd moet worden. Op die site staan nog meer baanbrekende opvattingen van deze visionaire 'komiek'. Pak je boot, denk ik, en vaar weg uit dit land.

Terug naar boven

Het mobiele koffiekarretje op de sluis tijdens de Hip & Happymarket vandaag

Zondag 30-08-2015

Een dag of tien geleden lag er een briefje in de bus, gericht aan de bewoners van Eind en Kriekenmarkt. Of we op zondag 30 augustus onze auto's elders wilden parkeren in verband met een Hip & Happymarket rond de haven. Natuurlijk doe je dat en het kan ook best gezellig worden, zo'n markt. Vanmorgen om acht uur is men al bezig om kramen op te zetten. Het regent pijpenstelen en af en toe gromt onweer. Een jonge vrouw tijdt uit een bestelbusje een schattig koffiekarretje tevoorschijn. Aan de Kriekenmarkt staan geen auto's meer, maar langs 't Eind staan er allemaal auto's in de parkeervakken. Tja, daar had de gemeente geen borden geplaatst. Maar de mannen zetten de kramen aan de huizenkant van de straat neer. Tegen half negen is het droog en een uur later begint de hemel open te trekken en komt de zon tevoorschijn, dus het komt wel goed. het is de eerste editie van deze markt, waar 'mooie producten,  interessante workshops, verrassende proeverijen en terrasjes met verfijnde foodtrucks' te vinden zullen zijn. Een zogenaamde feelgood market. De organisatie is in handen van ene Petra Schröder en zij is de eigenares van het schattige mobiele koffiekarretje (foto hiernaast)

Een aantal uren slenteren we over de markt. Ans vindt een bijzonder aantrekkelijke halsketting. Onmogelijk die te laten liggen (foto hier) Een lange tijd zitten we op een bank naast het koffiekarretje naar de langstrekkende menigte te kijken. Achter ons is een kraam waar saté wordt geroosterd en daarnaast een deels vegetarische hotdog-kraam. Een vegetarische hotdog is een contradictio in terminis, waar ik me niet aan waag. Er is ook een wijnproefkraam van de Caponnière, maar daar is het nog te vroeg voor. Het is allemaal erg gezellig. Omstreeks twee uur komen Tessa en Vajèn langs met een vriendin en haar kind. De kinderen vermaken zich rond de geometrische figuren van Wyniarski op het talud van de wal. Hier een viertal sfeerfoto's.

Langzaam aan trekt er hoge sluierbewolking binnen. Het wordt broeierig warm. In de haven controleert de waterpolitie schippers op alkoholgebruik (foto hier) We zoeken de verkoeling van ons appartement op. In de serre kijken we naar de kraam voor voetmassage naast ons. Speciaal tarief (10 euro voor 10 minuten, 18 euro voor 30 minuten) Ontspannen zit ik met mijn benen uitgestrekt op de rand van de serre. 'U bent zeker al geweest', zegt een man. Hij wijst naar de massagetent. Sir Geldof I stelt al die gezelligheid en drukte zeer op prijs. Hij kwinkeleert en koereloert dat het een aard heeft, weliswaar zacht maar enthousiast. De weersites waarschuwen opnieuw voor hevige onweers- hagel en regenbuien, die vanuit Frankrijk over België vanavond ons land zullen binnentrekken. Ik lees dat de neuroloog Oliver Sacks is overleden op 82-jarige leeftijd, aan levermetastasen van een oogtumor. Sacks was altijd een voorbeeld voor me hoe je het doktersvak, de wetenschap en schrijven kon combineren. Terug naar boven

Onze schaduwen op de wallenloop. De Merwedebrug op de achtergrond

Maandag 31-08-2015

Een gevaar van een programma als Zomergasten van de VPRO is dat de gast verleid wordt te praten over zaken waar hij of zij onvoldoende over heeft nagedacht. Dat gebeurde AMC-psychiater Damiaan Denys gisteravond in de eerste helft. Zijn afwijzing van verbetering van de mens (human enhancement) was braafjes en onoverdacht. Dan gaat het niet zozeer om de inbouw van een chip die maakt dat je honderd talen vlekkeloos spreekt (lijkt me fantastisch, maar Denys zag er de waarde niet van in), maar om de miskenning op een dieper niveau dat de geneeskunde er altijd naar zal streven de mens te verbeteren zolang de dood niet is overwonnen. En ook in uitspraken als 'pas in de angst ervaren we dat we vrij zijn', schoot Denys wat mij betreft uit de bocht. Interviewer Wilfried de Jong reageerde er weinig kritisch op; als de dokter het zegt, zal het wel waar zijn. En het idee dat Nederland zo'n vrij land was omdat je er per fiets het café in kon rijden, tja, daarvoor moet je misschien Belg zijn. overigens zag ik een keer in Antwerpen een klant op de fiets een bordeel binnen rijden.

Maar later kwam Denys beter op gang, over de bizarre psychiater/filosoof Lacan en een verwarde student uit het publiek, over het onzegbare in wetenschap en filosofie en over het onderscheid brein - bewustzijn en over de vraag of de psychiatrie bedoeld is om mensen gelukkiger te maken.

Denys denkt dat er twee waarheden zijn, die van de wetenschap en die van het toneel. In de eerste kan hij niet altijd de waarheid zeggen, daarom doet hij aan theater. Daar kan hij dat wel. Merkwaardig, zijn er meer soorten waarheid? Kan iets in de wetenschap waar zijn en in het theater niet? Of omgekeerd? Hm, oppervlakkig gezien misschien wel, in het theater (en de literatuur, de kunst) is alles mogelijk, maar.... Mijn gedachte blijft onafgemaakt.

Vannacht langdurig onweer en veel regen. In het naburige Hardinxveld-Giessendam kregen ze veel wateroverlast, horen we vanmorgen op het nieuws. Maar nu schijnt de zon weer en we hebben het warm tijdens onze plichtmatige halve wallenloop. Bij de jachthaven een vluchtige blik op de boot: ligt er goed bij. Na het ontbijt halen we verse vis op de maandagmarkt.

's Middags verdiep ik me in een interessant boek over de herkomst van de politieke cultuur in ons land: 'Ons stipje op de waereldkaart' van historicus Piet de Rooy (Wereldbibliotheek, 2014) Daarna gun ik me een uurtje Skyrim. Mijn game-vaardigheden zijn flink afgenomen in de maanden dat ik niet speelde. In het nieuws tegenstrijdige berichten over de verwoesting door IS van de tempel van de Babylonische god Bel in het Syrische Palmyra. We liepen daar nog geen vijf jaar geleden rond en ik herinner me dat ik een dame hielp, die van de hitte flauw viel op de drempel (lees hier) Het hoofd van de dienst voor nationaal erfgoed in Syrië zegt vandaag dat de tempel nog grotendeels intact is. Ik heb er weinig vertrouwen in.

Bondskanselier Merkel stelt het Verdrag van Schengen ter discussie als de andere EU-landen net bereid zijn om meer vluchtelingen op te nemen. Ik kan haar niet ongelijk geven. Als de eenheid in Europa zó snel verdwijnt door het immigrantenprobleem, dan stelt die niks voor. Duitsland vangt 40% van de toestroom op. 'Naleving van de individuele burgerrechten is een van de fundamenten is van de EU. Als we daaraan tornen blijft er niets over van dat fundament', zegt ze. Juist.

Rond half vijf verduistert de lucht, gevolgd door onweer en regen. Het KNMI waarschuwt voor de zoveelste keer in deze dagen voor extreem weer, code oranje. De gemeente in het nabije Zaltbommel geeft adviezen voor als de straten blank komen te staan. Bewoners moeten dan het deksel op het toilet doen en er iets zwaars op leggen. Ook krijgen ze de tip om dan zandzakken voor de deur te leggen. Tss, denken ze daar dat het overlopend rioolwater niet onder de toiletbril door kan stromen? Terug naar boven

Dinsdag 01-09-2015

Hij is wél verwoest, de prachtige tempel van de Babylonische god Bel in Palmyra, Syrië. Dat zeggen de Verenigde Naties op grond van recente satellietbeelden. Daarop is de tempel vrijwel verdwenen.

Klimaatnieuws, goed en slecht. De media noemen de vele extreme regen- en onweersbuien van de afgelopen tijd expliciet als veroorzaakt door de opwarming van de aarde. In de nabije Bommelerwaard zijn ze 'doodsbenauwd' dat een doorweekte dijk gaat schuiven. 'Klimaatverandering kost verzekeraars steeds meer geld', schrijft De Volkskrant. De afgelopen maand augustus was de warm en komt in in de top-10 van natste augustusmaanden sinds 1906. Bij de Kaapverdische eilanden is een tropische orkaan ontstaan (Hurricane Fred, foto hiernaast) Nog nooit kwam een tropische orkaan zo ver oostelijk op de Atlantische Oceaan. De storm trekt naar het noordwesten en zal onderweg over kouder oceaanwater uitdoven. Obama voedt de hoop van velen. Op een bezoek aan Alaska en het noordpoolgebied zegt hij dat we niet snel genoeg handelen. 'Zonder maatregelen zijn onze kinderen veroordeeld tot een planeet die niet meer te repareren valt.' Die maatregelen moeten worden getroffen op de wereldklimaattop in Parijs in november. Tot dusver lagen de VS vooral dwars op klimaatconferenties.

'Lulkoek van de bovenste plank.' Zo karakteriseert SP-kamerlid Van Bommel tamelijk onparlementair het voorstel van CDA-leider Buma tot het creëren van grote opvangcentra binnen Syrië. 'Safe havens' waarvoor Buma Nederlandse troepen zou willen inzetten. Het voorstel is inderdaad een losse flodder en niet alleen omdat het doet denken aan het beschamende échec van Dutchbat in 1995 in de safe haven Srebrenica. Ook in Darfur mislukten degelijke safe havens. Buma weet natuurlijk best dat een dergelijk plan alleen met instemming van dictator Assad en onder auspiciën van de Veiligheidsraad mogelijk is, en dat de inzet van westerse troepen in Syrië zal stuiten op een veto van Rusland. Bovendien is het Nederlandse leger door de jarenlange bezuinigingen er niet eens toe in staat. Een ongeloofwaardig voorstel. Dat hij het desondanks lanceert kan slechts om banale, electorale motieven zijn.

We hebben vandaag wel een aardige dag, niet zo warm meer maar droog en zelfs af en toe zonnig. We hebben een paar uurtjes kleine Vajèn over de vloer. Ik ga even bij de boot kijken. Tegen de lekkage in de bakboord garderobekast hadden we handdoeken neergelegd. Die zijn nat, dus ik wissel ze met droge. En ik neem het gecorrodeerde radiootje mee, om (verantwoord) af te voeren. Buurvrouw Arina aan de telefoon. Zij en Wiger keren over een week terug na vier maanden zeilen en vaak slecht weer in Schotland. 's Avonds komen ze hier eten. Volgend jaar naar Griekenland, zegt ze.

Een uurtje Skyrim gespeeld en veel gelezen. Terug naar boven

Woensdag 02-09-2015

'Et maintenant que vais-je faire,
De tout ce temps que sera ma vie,
De tous ces gens qui m'indiffèrent,
Maintenant que tu es partie.'

Bij het uitpakken van een van de CD-mapjes kwam Gilbert Bécaud tevoorschijn en tevens de herinnering. Zijn hit 'Et maintenant' uit 1961 was een van de eerste singletjes die ik had. Ik moet toen een jaar of 15, 16 geweest zijn. Het sombere lied over een ongelukkige liefde sprak me zeer aan. Vooral waar Bécaud met een tragische krak in de stem zijn lied besluit: 'Je n'ai vraiment plus rien à faire. Je n'ai vraiment plus rien.' Dat maakte grote indruk op me. De tragiek werd overgedragen, je kon het helemaal meevoelen alsof het jou overkwam. Dat was natuurlijk ook zo, die jaren had ik alleen maar ongelukkige liefdes en het bijhorend gevoel van verlatenheid koesterde ik graag. Je kreeg er ervaringen van eenzaamheid en schoonheid door, en het gevoel door het lot uitverkoren te zijn. Later werd al dat liefdesleed ruimschoots gecompenseerd en toch ook weer herhaald, lees mijn romancyclus. Merkwaardige drang de patronen uit de jeugd alsmaar opnieuw door te maken, mischien net zo lang tot het eindelijk eens een keer anders afloopt. Hiernaast kun je de oorspronkelijke uitvoering van het lied horen. Bécaud overleed in 2001 in parijs, 74 jaar oud.

Vanmorgen lopen we al om half acht onze halve wallenloop, nu over de oostaknt. De lucht is vochtig maar het is droog. Boven de rivier is nog even wat zon te zien onder een langgerekt wolkenfront. Op het pad stappen we voorzichtig om de talrijke naaktslakken heen. Terug door de Arkelstraat om bij de Spar hagelslag en een potje Nutella te kopen, want kleine Vajèn komt bij ons ontbijten en blijft de rest van de dag. Tijdens het ontbijt valt er een regenbui. Geïnspireerd door het horen van Bécaud verbindt ik met wat gepruts mijn reserve-laptop met de hifi-installatie in de woonkamer. Nu kan ik al die oude Franse chansons, die je op YouTube vindt, in volledig digitaal ornaat afspelen. Ans en kleine Vajèn luisteren met ontzag. Ook Sir Geldof I waardeert het; hij probeert er zingend bovenuit te komen. Onze gele kanarie gaat namelijk met de dag harder zingen.

Later schijnt de zon. Bij Boekhandel De Mandarijn haal ik de nieuwe roman van Connie Palmen, 'Jij zegt het' (Prometheus, 2015), die handelt over het leven van het tragische dichtersechtpaar Sylvia Plath en Ted Hughes.

In de loop van de dag wordt het nog overwegend zonnig. Helemaal geen slecht dag. De toestroom van vluchtelingen gaat met steeds meer problemen gepaard. In de Egeïsche Zee zinken twee bootjes, waarbij elf migranten om het leven komen. Het eiland Lesbos is volledig overtroomd door vluchtelingen. Ook Nederlandse zeilers in dat gebied krijgen ermee te maken, zoals Peter & Yvonne van de Ilja (die we in 2013/14 leerden kennen in Sicilië), toen ze vorige maand aan de oostkust van het eilandje Pserimos (bij Kos) voor anker lagen in een rustig baaitje. Op hun website schrijven ze: 'In de ochtend om 7 uur horen we lawaai van veel mensen. Peter springt uit bed en roept "Yvonne, kom kijken, kom kijken!" Een grote zwarte rubberboot met wel zestig vluchtelingen erop, komt langs onze boot en vaart naar het strandje. De mannen zitten aan de buitenkant, vrouwen en kinderen in het midden op de bodem. Ze roepen het uit van blijdschap en varen zo het strandje op, springen de boot uit, maken een vreugdedans, omhelzen elkaar en gooien hun zwemvesten in de lucht of in zee.' Ze steken de rubberboot lek, zodat ze niet meer teruggestuurd kunnen worden, en lopen naar de port-police in het dorpje. Peter & Yvonne zijn nogal uit hun doen. Het moet tamelijk bizar zijn om daar met je boot naast te liggen. Dan komen er Griekse bootjes die de 40pk buitenboordmotor en de bodemplaten van de rubberboot stelen. De ankerende zeilers ruimen de resten van de troep zo goed mogelijk op. Later zamelen de schippers van de toeristenboten de ronddrijvende en slingerende zwemvesten in.

Bij het centrale station van Boedapest zitten duizenden vluchtelingen. Ze schreeuwen leuzen als 'Vrijheid, vrijheid!' en eisen dat ze verder mogen reizen met de trein naar Duitsland. Alleen migranten met geldige visa en paspoorten mogen door; maar die hebben ze doorgaans niet. Opstootjes dreigen. Vrijwilligers geven hulp. Het optreden van de Hongaarse overheid lokt veel kritiek uit in Europa. Er kwamen al 150.000 ontheemden naar het land. Een regeringswoordvoerder verweet Duitsland en wat hij de andere 'linkse regeringen' in Europa noemde dat zij de vloedgolf van vluchtelingen hebben aangemoedigd. 'De verdediging van onze grenzen is belangrijk, niet het openen van onze grenzen', zei de man. Maar een volksverhuizing is niet tegen te houden, dus er dreigt geweld en ellende. In ons eigen land wil de Protestantse Kerk Nederland (PKN) vluchtelingen massaal opvangen in kerken.

Terug naar boven

Still uit de film 'Blow-up', waarin de fotograaf in een park een liefdespaar vastlegt. Later ontdekt hij door de foto uit te vergroten, dat het om een moord ging.

Donderdag 03-09-2015

Gisteren kreeg ik van een antiquariaat in Assen de verhalenbundel 'Geheime wapens' van de Argentijnse schrijver Julio Cortázar (Meulenhoff, 1986) toegestuurd. Ditmaal is het de goede bundel, dat wil zeggen de bundel met verhaal 'Het kwijlen van de duivel' erin, het verhaal waarop de cineast Michelangelo Antonioni zijn magistrale film 'Blow-up' (1966) baseerde. Losjes baseerde, moet ik zeggen nadat ik het gelezen heb. In het verhaal - dat zich afspeelt op het Île St-Louis in Parijs - gaat het niet om een mogelijke moord op een man, maar hooguit om een verijdelde moord op een jongetje dat ontsnapt dankzij een fotograaf die toevallig ter plekke is. Antonioni maakte er een ander verhaal van, maar hij ontleende een aantal belangrijke elementen aan het verhaal van Cortázar, zoals het steeds verder uitvergroten van de foto door de fotograaf en die ophangen aan de muren van zijn appartement, de vrouw die de foto opeist, het unheimisch waaien van de wind en het wit geschminkte gezicht van de man die de scêne gadeslaat. Dat laatste komt in de film terug aan het slot in de groep mimespelers die geluidloos een tennispartij spelen met een onzichbare bal.

Het korte verhaal - slechts 17 bladzijden - is minstens zo raadselachtig als de film. Die had veel succes en uitgevers veranderden de titel van het verhaal in volgende drukken snel in 'Blow-up'. De enige verwijzing naar de oorspronkelijke titel is als de fotograaf wegvlucht van de verijdelde moordscène 'als een herfstdraad in de morgenlucht.' 'Maar herfstdraden worden ook duivelskwijl genoemd.' Een aantal bladzijden verder staat:

'Op dat ogenblik wist ik niet waarom ik ernaar keek, waarom ik die vergroting aan de muur had gehangen; misschien gebeurt zoiets wel met alle fatale daden en is dat de voorwaarde voor hun vervulling. (....) Een vergroting van tachtig bij zestig lijkt per slot van rekening op een scherm waarop een film geprojecteerd wordt, waarin op de punt van een eiland een vrouw staat te praten met een jongen terwijl een boom met dorre bladeren boven hun hoofden zacht beweegt.'

Als dat leest, denk je: het kan niet anders dat toen Antonioni het las, hij op precies dat moment de idee kreeg van een film.

In zijn pleidooi voor safe havens in Syrië en de mogelijke inzet van Nederlandse troepen gebruikt CDA-fractieleider Buma opnieuw de term 'joods-christelijke samenleving' om de waarden van Europa te kenschetsen. Ik herinner me dat Balkenende dat vroeger ook al eens deed. Dat mochten ze willen. Meer dan wat ook is juist de Verlichting, die onze Europese beschaving kenmerkt. Al vanaf de 17e en 18e eeuw maakte die een einde aan de almacht van de Kerk en bracht de scheiding tussen kerk en staat, de mensenrechten en de democratie teweeg. Een beroep doen op de joods-christelijke waarden is een stap terug maken in de geschiedenis, naar tijden die zich eerder kenmerken door obscurantisme, intolerantie en religieus geweld.

Ook de Hongaarse premier Orban refereert er graag aan. In een opiniestuk in de Frankfurter Algemeine over de vluchtelingencrisis ('Wer überrannt wird, kann niemanden aufnehmen') schrijft hij dat de instroom van asielzoekers de 'christelijke wortels van Europa' bedreigt. Als het niet zulke kwalijke onzin was, zou je erom moeten lachen. Over wortels gesproken. Jodendom, christendom en islam komen van dezelfde monotheïstische wortel. 

Overvloedig zonnig zonder een wolkje aan de hemel, zo begint de dag vandaag. Het duurt maar tot een uur of elf. Dan giet het buiten van de regen. Tussen twee buien doen we even boodschappen. In de haven liggen de eerste pontons afgemeerd voor de opbouw van het podium voor het tweejaarlijkse Lingehavenconcert over een dikke week (foto hier) Dan wordt er drie dagen lang populaire klassieke muziek uitgevoerd.

's Middags is er redelijk wat zon. We lezen veel. Met een half oor volg ik het 'Dikke-Ik debat' in de Tweede Kamer. Sommigen beperken zich tot de aanpak van hufterigheid, de bescherming van ongeboren kinderen of een pluim voor mantelzorgers. Buma vindt dat ons land een opvoedingsprobleem heeft. Maar het debat gaat vooral over het grote vluchtelingenprobleem. Samsom wordt emotioneel over het verdronken Syrische jongetje bij Bodrum. Daar lag hij wakker van. Het vluchtelingenvraagstuk is de echte Dikke-Ik test, zegt hij. Maar wat doet het kabinet waar zijn partij in zit? Neem een voorbeeld aan Merkel, Hollande en Cameron, roept de woordvoerdster van D66 de premier op. 'Wanneer gaat de premier naar Ter Apel, of Calais?' Rutte weet niet wat zo'n bezoek zou oplossen en houdt zich verder op de vlakte. Wat een kneuterig debat! Gelukkig begint tot dusver niemand over joods-christelijke waarden. Terug naar boven

Vrijdag 04-09-2015

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, zoals gemeten door satellieten, toont over augustus 2015 een plus van 0,28 graden Celsius (zie hiernaast) De extra forse opwarming heeft waarschijnlijk te maken met de nogal sterke El Niño, die zich nu begint voor te doen. Halverwege augustus voorspelde men al dat de El Niño 2015 wel eens records gaan breken. Hij zou zelfs kunnen aanhouden tot het voorjaar van 2016.

De vluchtelingencrisis in Europa verergert snel, niet in het minst door de uitzichtloze patstelling die de Hongaarse premier Orban in zijn land creëert. Nieuwe duizenden hopen zich zonder voorzieningen op in het centrale station van Boedapest, waar het gaat stinken en forensen door de massa heen waden. Anderen weigeren de treinen te verlaten die tegengehouden worden bij een opvangkamp in Bicske. 'No camp, no water. Germany!', roepen de wanhopige mensen. Op het Griekse eiland Lesbos zijn zo'n 200 migranten zijn slaags geraakt met de politie en de kustwacht. Ze probeerden een schip te beklimmen, maar dat mislukte. De Europese Unie is ondertussen machteloos door verdeldheid. Duitsland, Frankrijk en Engeland vergaderen over oplossingen, die de landen moeten verplichten tot opnamequota, terwijl een aantal Oost-Europese landen (Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië) bijeenkomen om dat te verhinderen. Er zijn meer dan 500 miljoen inwoners in Europa, maar Orbán vreest dat Europeanen in de minderheid raken in hun eigen werelddeel. Hij waarschuwt dat het opvangen van grote groepen moslims het christelijke karakter van Europa zal ondermijnen. Daar heb je de christelijke waarden weer! De Verlichting heeft Hongarije niet bereikt.

Regenbui over de Lingehaven. Links op de voorgrond de Dudok, die werd verhaald vanwege de opbouw van het podium voor de Lingehavenconcerten

Zaterdag 05-09-2015

Hongarije is een raar land. Het blonk altijd uit door jodenhaat. In WO II maakte het onder de fascist Horthy gemene zaak met nazi-Duitsland. Er kwamen meer dan een half miljoen Hongaarse joden om. En nu zwaait de reactionaire premier Orban er de scepter. Die wil geen vluchtelingen opnemen, omdat het christelijk karakter van het land gevaar loopt. Herinnert hij zich de lange kolonnes vluchtelingen niet meer, die na de Hongaarse opstand van 1956 naar het vrije westen strompelden en daar gastvrij werden opgenomen? Ach, Orban is van 1963.

Gisteren lieten de Hongaren eindelijk de massa's vluchtelingen gaan. In Duitsland verwacht men er vandaag wel 10.000 via Oostenrijk. De Hongaarse politie zat ze nog dwars door de propvolle bussen op acht kilometer voor de grens te laten stoppen. In d stromende regen moesten duizenden ontheemden, doorweekt tot op het bot. naar de Oostenrijkse grens lopen. Oostenrijk had de asielzoekers graag op een menselijker manier willen binnenhalen, maar de Hongaarse autoriteiten werkten tegen. Wat bezielt zulke mensen? De erfenis van Horthy? Ondertussen melden zich nieuwe vluchtelingen op het centraal station van Boedapest. Elke dag komen er zo'n 2000 vluchtelingen Hongarije binnen via Servië.

Vanmorgen naar de gym van Health, Works, Fitness op Oost bij de A15, voor een klein uur Body Balance. Daar hebben we een maandabbonnement genomen. Ook geoefend op aantal van die martelinstallaties. Liefhebbers van tortuur mogen er zelfs elke dag naar toe. We besluiten om voortaan de halve wallenloop op woensdagen in te leveren voor een tweede ochtend 'werken' op de toestellen. Dus twee keer per week trainen. Het schijnt dat je snel effect gaat merken: soepeler gewrichten, meer spieren, minder buikvet. We zijn benieuwd.

Juist als we terug thuis zijn valt er een zware regenbui (foto hierboven) Tien minuten later schijnt de zon fel, nog tien minuten later weer regen. 's Middags snel boodschappen tussen twee buien door. Er is veel gedoe rond het 1e Gorcums Boekenbal, ik kom er nog wel op terug.

Het is zover: Hongarije wil het leger inzetten aan de grens met Servië 'tegen het ongecontroleerd binnenkomen van vluchtelingen.' Je kunt wachten tot er doden vallen. De Europese ministers van buitenlandse zaken worden het vandaag niet eens over een gezamenlijke aanpak. De Oost-Europese landen Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije blijven verzetten zich tegen verplichte quata. Na verhitte discussies, dat wel. Terug naar boven

Illustratie uit The New Scientist

Zondag 06-09-2015

Waarom kennen we maar drie ruimtelijke dimensies? Mooie vraag voor de zondag. Waarom niet vier, of twee? Niemand weet dat; het is één van de ontelbare vragen over alles wat er is. Volgens de de snaartheorie zijn er wel tien dimesies (behalve de tijd), maar de meeste zitten ineen gekruld op subatomair niveau. Misschien, héél misschien werd er de afgelopen week weer eens een tipje van de sluier opgelicht, die de aard van de werkelijkheid voor ons verhult. Misschien ook niet. een team wetenschappers aan de Universiteit van Edinburgh onder leiding van professor Arjun Berea bedachten een nieuwe hypothese. Direct na de oerknal zou het universum vol zijn geweest met gluons. Dat zijn de deeltjes die in de atoomkern de sterke kernkracht overdragen. In het begin van de oerknal is er een korte fase van enorme kosmische uitbreiding (die nog niet goed verklaard was), de zogenaamde inflatie. Volgens de nieuwe hypothese organiseerden de gluons zich door de afkoeling in de eerste microseconde van het superhete heelal in superkleine draadachtige objecten, zogeheten flux tubes. Deze flux tubes hebben een energiegradiënt die de kosmische inflatie op gang brengt. Door de snelle uitdijing kunnen zich dimensies ontvouwen, de ene na de andere. De tubes kunnen in elkaar verwikkelen en knopen vormen in drie dimensies. Als ze dat in meer dimensies doen, is er méér mogelijk. Door de grotere vrijheidsgraden raken die knopen weer los - en stopt de inflatie. Daardoor stokt het ontwikkelen van dimensies bij de derde.

Verbluffend! Helaas weet nog niemand hoe deze hypothese getoetst moet worden, net als de hele snaartheorie zelf. En stél dat we ooit begrijpen hoe er in ons heelal slechts drie ruimtelijke dimensies ontstonden, dan weten we nog niet waarom. Zoals steeds levert het voortschrijden van de wetenschap meer vragen op dan ze beantwoordt.

Een tamelijk zonnig begin van de zondag. Rustig ontbijt, bad en veel lezen. Na een wat saai begin krijg ik steeds meer plezier in het boek van de historicus Piet de Rooy over de geschiedenis van de Nederlandse natie en zijn politieke cultuur, 'Ons stipje op de waereldkaart' (Wereldbibliotheek, 2015) Hij kreeg er de Prinsjesboekenprijs voor, de prijs voor het beste boek over de landelijke politiek.

De instroom van vluchtelingen vanuit Hongarije gaat vandaag onverminderd door; de Hongaren hebben de grens met Oostenrijk niet dichtgegooid. De meesten komen uit Syrië, Afghanistan en Irak. In Boedapest wachten alweer duizend op treinen die niet rijden. Vanuit Servië steken zeker 750 vluchtelingen de Hongaarse grens over.

's Middags komen de meiden van Ans op de thee. Hun jongsten hebben ze meegenomen. Veel aandacht voor onze nieuwe kanarie, Sir Geldof I wordt er zenuwachtig van. Later hoor ik vanuit mijn studeerkamer moeder en dochters in de kamer praten. Goeie genade, wat hebben die een hoop te bepraten! De oren van hun hoofd. Wel erg gezellig trouwens. Terug naar boven

Vanmorgen op de Dalemwal

Maandag 07-09-2015

Vanmorgen een frisse wallenloop om de oost (foto hiernaast) Medewerkers van de gemeente zijn bezig om de hagen te knippen Ze waren erg lang verwaarloosd en sterk uitgegroeid. In de Lingehaven wordt verder gewerkt aan de opbouw van het concertpodium en de tribunes. Ons autootje op de Kriekenmarkt heb ik in alle vroegte elders moeten parkeren. Een interessant aspect van het Lingehavenconcert is dat de doorgaande binnenstadroute Peterbrug/Eind/Tolsteeg - al jaren een doorn in het oog van de meeste inwoners - voor een dag of tien wordt afgesloten. Buurtvereniging KNAKE heeft de gemeente gevraagd om de effecten ervan te meten. KNAKE wil graag het doorgaand verkeer weren door de Tolsteeg af te sluiten (lees het plan hier) Een duur adviesbureau had becijferd dat zo'n afsluiting zou leiden tot meer drukte in (met name) de Haarstraat. Daar begrijpen we niets van. Want waar zou die extra drukte dan vandaan moeten komen als het doorgaand verkeer van oost naar west afvalt? Enfin, een meting tijdens de sluiting door het Lingehavenconcert zou daarover uitsluitsel geven. Ik denk echter niet dat de gemeente erop in gaat, want zo zijn ze op het stadhuis.

De massale toevloed van vluchtelingen naar Europa komt vooral van regime change refugees, zegt James A. Paul, voormalig executive director van het Global Policy Forum in New York in een interview op Informed Comment. Het westen intervenieerde in landen als Somalië, Afghanistan, Irak en Libië met het doel van regime change en de opbouw van democratische samenlevingen. Die interventies zijn allemaal mislukt, de landen zijn ontaarde, failed states geworden zonder toekomst, waar talrijke groepen van extremisten en warlords elkaar bestrijden. Met andere woorden: het westen heeft zelf de vluchtelingenstroom teweeggebracht. En Syrië dan? Dat is 'regime change in the making'. Europese landen zeggen niks over hun militaire interventies en regime change acties, zegt Paul, maar ze waren zelf de voornaamste actoren die de landen van herkomst van de vluchtelingen uit elkaar deden scheuren, met burgeroorlogen en ingestorte staten tot gevolg.

De vliegtuigen en troepen bij die interventies werden geleverd door de VS, Canada en veel Westeuropese landen, waaronder Nederland (in Afghanistan, Libië en Irak) Niet onbegrijpelijk dat de voormalige oostbloklanden weinig bereidheid tot opvang tonen; ze deden immers niet mee aan die interventies en voelen zich niet verantwoordelijk voor de gevolgen.

Het is een variant op 'Wie wind zaait, zal storm oogsten.' Welke lessen trekken we eruit? Moet de keus voortaan zijn: bemoei je er niet mee, laat ze maar elkaar afmaken, richt een muur op om Europa en laat bloedige dictators en terroristen vooral ongemoeid? Westers isolationisme? Dat heeft ook grote gevaren. Onmogelijke dilemma's in een verscheurde wereld.

Vandaag verder gewerkt aan een mogelijk boek over Jansen Steur, op basis van mijn weblogposts. Nu 28.500 woorden. Als beloning mezelf een paar uur Skyrim toegestaan. Terug naar boven

De voorpagina van het Britse dagblad The Sun vandaag

Dinsdag 08-09-2015

Een dilemma van deze tijd. Stel: je bent premier van een Westeuropees land. De chef van je geheime dienst komt je vertellen dat ze ontdekt hebben dat landgenoten/jihadisten bezig zijn in Raqqa, de hoofdstad van IS, met de voorbereiding van een terreuraanslag op een grote herdenking van de Tweede Wereldoorlog in je land. Hij vraagt je toestemming om ze uit te schakelen. Voor die vraag moet de Britse premier Cameron onlangs gesteld zijn. Hij besloot de Britse jihadi's Reyaad Khan en Rahul Amin, toen ze in een auto zaten met een derde (onbekende) persoon, op 21 augustus door een drone van de RAF te laten doden. de actie werd nu pas bekendgemaakt. Een derde Britse jihadi (Junaid Hussain) werd drie dagen later gedood bij een Amerikaanse luchtaanval. Zie de triomfalistische frontpagina van het dagblad The Sun hiernaast: 'WHAM.BAM. THANK YOU CAM!' The Daily Mail kopt in grote letters: 'THEY GOT WHAT THEY DESERVED' en verderop in de krant zegt de Britse minister van defensie 'the drone strike was legal and I'd do it again.' Volgens Cameron zelf ging het om zelfverdediging: 'Mijn eerste taak als premier is om de bevolking veilig te houden.' Een groot succes voor de premier, die dat goed kan gebruiken. Maar is het legaal?

Uiteraard zal de politie zijn uiterste best doen een terreuraanslag te verijdelen door de potentiële daders tevoren te arresteren, zodra ze de plannen kent. De samenzweerders moeten voor de rechter gebracht worden, maar bij zo'n arrestatie kunnen ze gedood worden als ze zich verzetten of als het de enige manier is om de aanslag te voorkomen. Uit zelfverdediging. Maar is daar hier sprake van? De jihadisten waren in het buitenland, maar ook het internationaal recht kent het beginsel van zelfverdediging - al wordt het in dit geval behoorlijk opgerekt. Cameron zegt dat het de enige manier was om de voorgenomen aanslag te voorkomen. Die informatie is echter classified en valt helaas niet te beoordelen.

Het internationale recht kent ook de preventieve aanval, die een land kan ondernemen als er onmiddelijke agressie dreigt van een andere partij. Die agressie heet dan al te zijn begonnen, ook al is de aanvaller nog bezig met de voorbereidingen. Dat is niet onomstreden. Het gaat om een ruime interpretatie van de term 'if an attack occurs' in artikel 51 hoofdstuk 7 van het handvest van de UN. Er zijn twee voorwaarden, wil het zelfverdediging zijn: de absolute zekerheid bij het aangevallen land over de komende aanval, en ten tweede de moet de uitgevoerde verdedigingsactie in proportie zijn met de omvang van de dreigende aanval.

Nu gaat het in het Britse geval niet om een aanval door 'een land' (al noemt IS zich een staat), dat wil zeggen 'een lidstaat van de UN', maar alles afwegende heb ik de neiging om Cameron gelijk te geven.

Vandaag is het een redelijk droge dag. We nemen even een kijkje op de boot (foto hier) Lekkage in de bakboord garderobekast, verder is alle in orde. In de haven vordert de opbouw van het podium voor het Lingehavenconcert (foto hier) We rijden naar het Piazza Center om bij Van Rijswijk ('Kleding voor de zelfbewuste en kritische man')  een spijkerbroek en een colbert voor me te kopen. De hoogste tijd, zegt Ans. Daarna doen we boodschappen bij de Jumbo. Grappig hoeveel ruimte er in zo'n supermarkt is voor exotisch voedsel. Pools, Thais, Chinees, Indisch, Japans, Marokkaans, Turks; de Nederlander is op culinair vlak beslist geen enghartige nationalist. We lopen ook even langs bij de fameuze Vishandel Van Lopik voor een gebakken bokkinkje (zij) en een rolmops (hij)

Vanmiddag verder gelezen in Piet de Rooy. Straks vergadering van het bestuur van het 1e Gorcums Boekenbal. Terug naar boven

't Eind is autovrij. Onze straat is afgezet voor de opbouw van de tenten en tribunes voor het Lingehavenconcert. Rechts op de achtergrond het grote podium

Woensdag 09-09-2015

Joost Zwagerman†, Ger Verrips†, de herfst zet vroeg in dit jaar.

Gisteravond de bestuursvergadering van het 1e Gorcums Boekenbal. Zelfs buurvrouw Arina, nog maar een paar uren terug van vier maanden varen in Schotland, is erbij. De moeilijkheden zijn nog niet opgelost. Ik kom er nog een keer over te spreken.

Vanmorgen overdadige zon. Op 't Eind en naast ons zijn werklieden begonnen met de bouw van tribunes voor het Lingehavenconcert. Al een paar dagen stonden er borden die automobilisten waarschuwden vanaf acht uur vandaag hun auto's weg te halen. Toch staan er nog drie. Via de kentekenregistratie spoort men de eigenaren op. Die worden snel gevonden en halen hun auto's weg (foto hiernaast) Het Eind is nu afgesloten, geen doorgaand verkeer meer door de binnenstad van oost naar wets en omgekeerd. Van de effectmeting in de Haarstraat, waar de buurtvereniging gevraagd had, is echter niets te zien. Jammer. Over de haven drijft een mistbank binnen; die blijft een kwartier hangen en lost weer op.

Om kwart voor tien gaan we naar het fitnesscentrum op Oost bij de A15. Ruim een uur lang matten we ons af op diverse martelwerktuigen (foto hier) We proberen alle spiergroepen aan bod te laten komen. Benieuwd wat voor sportieve, afgetrainde lichamen we over een maand of wat bezitten.

Gebeurt er in Gorcum iets rond de toestroom van vluchtelingen? Groen Links stelde deze week de vraag aan het college van B&W. De fractie vindt het een morele plicht dat onze stad huisvesting gaat bieden aan deze mensen. Het verzoek wordt gisteravond raadsbreed ondersteunt. Het college zal onderzoeken wat het kan doen.

De dag verloopt verder zonnig.'s Middags vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute. Verbazing dat het gedicht op het Hamelhuis op de Kortendijk zomaar is verdwenen. Het is het gedicht 'Het oud verlangen' van de Gorcumse dichteres Cor Klinkenbijl. Op een brief van 17 juli heeft de stichting Hamelhuis nog niet geantwoord. Rond de eerste oktober zal de herziene en uitgebreide druk klaar zijn van de routebeschrijving. Tegelijk is dat een mooie dichtbundel, die in de Gorcumse boekhandels te koop zal zijn voor maar 5 euro. Terug naar boven

Nieuwe opname van de witte vlekken in de krater Occator van de dwergplaneet Ceres (bron: NASA)

Donderdag 10-09-2015

Een aantal keren schreef ik over de raadselachtige witte vlekken in de krater Occator op de dwerplaneet Ceres, die vanaf maart van dit jaar op verschillende afstanden gefotografeerd werden door de ruimtesonde Dawn. De NASA publiceerde deze week nieuwe opnames, de meest gedetailleerde tot dusver (hiernaast) Ze werden genomen vanaf een hoogte van 1470 kilometer. Waaruit bestaan die vlekken? Zoutvlaktes? IJsvlaktes? Of iets heel anders? De nieuwe opnames lossen het raadsel niet op. Mogelijk gebeurt dat pas begin december als de sonde nog dichterbij het oppervlak is. Dan schakelt men ook gammastraling- en neutronendetectoren in om de geologische en chemische samenstelling van de vlekken te bepalen.

Een paar dagen geleden schreef ik over het uitschakelen van Britse jihadisten door een drone van de RAF in Syrië. Voorzichtig concludeerde ik dat die actie in volkenrechtelijk opzicht geoorloofd was. Lezer Frans de V. is het er in het Gastenboek niet mee eens. Hij stelt dat er geen sprake is van een oorlogsituatie en dat de Britse justitie de voorgenomen aanslag ook had kunnen vermijden door ze in de kraag te vatten op het moment dat ze in de UK zouden arriveren. De technische details van Frans betreffende afluisteren en lokaliseren kan ik moeilijk beoordelen, maar ik kan me voorstellen dat premier Cameron geen risico durfde te nemen (en niet alleen om electorale redenen) De aanslag had talrijke slachtoffers kunnen maken. In volkenrechtelijke zin rek je het begrip 'oorlog' op als je de moderne vorm van war on terrorism eronder laat vallen, maar artikel 51, hoofdstuk 7 van het VN Handvest sluit het niet letterlijk uit als het om 'selfdefence' gaat. Wel moet Cameron de aanval terstond rapporteren aan de Veiligheidsraad. Ik weet niet of hij dat gedaan heeft.

Valt de drone-aanval niet onder de noemer van de luchtaanvallen die de VS en de UK toch al op IS in Irak en Syrië uitvoeren? Goede vraag. Irak heeft om die luchtaanvallen gevraagd, maar het Syrië van Assad niet. Toestemming van de Veiligheidsraad is er ook niet en zou er, gezien het veto van de Russen, ook nooit gekomen zijn. Ook hier wordt selfdefence tegen IS als justificatie aangevoerd, want Irak heeft formeel de UK en andere landen daarvoor gevraagd en de agressor IS moet je in beide landen aangrijpen. Natuurlijk rammelt dat in volkenrechtelijke zin, maar het recht ontwikkelt zich. Lees bijvoorbeeld dit recente artikel. Sommige juristen vinden dat een staat zou moeten worden toegestaan om terroristen of gewapende groepen ter zelfverdediging aan te vallen in landen waar de overheid onwillig is of niet in staat om ze te effectief uit te schakelen. Het zogenaamde 'unable or unwilling argument.' Dat gaat voor het Assad-regime in Syrië duidelijk op. Hij heeft dan ook nooit heftig geprotesteerd, voorzover ik weet. Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de UN, zei onlangs dat de luchtaanvallen van VS en UK alleen plaats hadden in regio's die niet meer 'under control' waren van de Syrische regering.

Overigens is na Australië nu ook onze eigen Tweede Kamer bereid om IS in Syrië te bombarderen.

Het recht is plooibaar. Soms is dat goed en soms niet. History will judge.

Misschien moet je het ook zien als fenomenen van een desintegrerende wereldorde, gebaseerd op natiestaten. Ook de natiestaat is een voorbijgaande vorm. In vergaande mate achterhaald. Kapitaal, productie en handel zijn allang internationaal georganiseerd. De nieuwe vormen van gewapend conflict zoals terrorisme en sluipend separatisme zijn niet aan staten gebonden. Reden te meer om een sterk Europa na te streven, dat zich in de chaotische ontwikkeling van een nieuwe wereldorde kan handhaven.

Fraaie nazomerdag. Ans lapt de ramen voor de bezoekers van het Lingehavenconcert, dat morgen begint. Het ziet er allemaal professioneel uit, met grote tribunes en een enorm podium in de tweede havenkom (foto hier) Ik werp me op het Jansen Steurboek, nu 30.400 woorden. Daarna snel een boodschap. Verder lezen in het boek van Piet de Rooy, dat steeds leuker wordt. Vanaf drie uur kijk ik naar het vluchtelingendebat in de Tweede Kamer. VVD en PvdA verschillen over de uitleg van de kabinetsbrief. Pechtold: 'Volgens de PvdA zitten de kampen in Libanon vol, volgens de VVD kunnen er nog mensen bij.' Een leuke opmerking van Pechtold is: 'Wat is er nou enger? Mannen met baarden of mannen met geverfd haar?' Verder word je er niet vrolijk van. Het échec straks in Europa staat ook wel vast. De Roemeense president Klaus Iohannis zegt nu al dat zijn land 'in geen geval' het extra aantal vluchtelingen zal opnemen. In Hongarije stuurt men nu militairen naar het grenshek om vluchtelingen tegen te houden. Macedonië (geen EU-land) gaat ook een hek bouwen aan de grens met Griekenland. Maar in Frankrijk en Ierland is de publieke opinie gedraaid en pro-opvang.

Straks komen Wiger & Arina, twee dagen terug van vier maanden varen in Schotland, bij ons eten. Benieuwd naar de verhalen. Terug naar boven

Drie mensachtigen vlnr. Australopithecus afarensis (Lucy), 3,2 miljoen jaar oud, Homo erectus (Turkana Boy), 1,6 miljoen jaar oud, en Homo Naledi, leeftijd onbekend (bron: Scientias.nl)

Vrijdag 11-09-2015

De Volkskrant brengt tamelijk spectaculair en tevens dubieus nieuws over de ontdekking van 'een nieuwe mensensoort' in een diepe grot in Zuid-Afrika. De nieuwe soort werd 'Homo Naledi' gedoopt en zou volgens de ontdekker Lee Berger van de Universiteit van Witwatersrand wel 2 à 3 miljoen jaar geleden geleefd hebben. Het zou gaan om 'een volk van kleine mannetjes en vrouwtjes van amper 1,45 meter groot, met een klein schedeltje en hersenen van apenformaat, maar ook een opvallend plat, menselijk gezicht, met een kleine kaak en mensachtige tanden.' De naam betekent 'mens van de sterren' naar de Rising Star grot waar liefst 1550 botten en fragmenten werden gevonden.

Veel vroege primatensoorten leefden tegelijk in dezelfde periodes op aarde, de meesten in Afrika. Welke van die soorten voorlopers waren van de moderne mens, is onderwerp van veel speculatie, maar onze voorvaders zijn in wezen niet bekend. De ontdekking van vele mensachtige fossielen leiden ertoe om bij iedere nieuwe vondst te spreken van een nieuwe mensensoort. Wanneer kun je spreken van 'een mens'? Spraak en taalgebruik? Grafrituelen? Grotschilderingen? Ook daarover is veel discussie.

Duidelijk is dat - als je het zo mag zeggen - de evolutie veel experimenteerde. Wat de plaats daarin is van de Homo Naledi, met zijn mix van primitieve en geavanceerde trekken, is nog helemaal onduidelijk. Zijn hersenen hadden het formaat van een sinaasappel, gelet op de geringe omvang van de schedel. Zelfs de leeftijd van zijn fossielen staat niet vast. De New York Times schreef gisteren 'Homo Naledi, New Species in Human Lineage', maar het is volledig onzeker of Naledi een voorvader van de moderne mens was of een van de talrijke neventakken.

Gisteravond Wiger & Arina op het eten. Ans zette ze een bepaald on-Schots gerecht voor: confit de canard. Die viel in de smaak, net als de on-Schotse wijnen die ik ontkurkte, meegebracht uit Italië en Portugal en opgedoken uit de wijnkelder aan boord. Mooie verhalen. Maar volgend jaar willen ze wel uit Schotland weg, hoewel het er prachtig was. Maar ze willen naar Griekenland voor het goede weer. Dat is daar overigens ook niet altijd, zoals we meemaakten, denk aan de meltemi die tot heel veel verwaai-dagen leidde.

Tijdens het eten genieten van een betoverende lichtshow. Op het podium van het Lingehavenconcert test men urenlang de verlichting, de schijnwerpers en de rookmachinerie.

Vanmorgen doen we ietwat brak onze obligate wallenloop. Gelukkig is het zonnig en in de frisse ochtendlucht knappen we wat op. We lopen over de oostelijke wallen. Er staan diverse abstracte beelden, die horen bij Symposium 2015, de periodieke manifestatie waar dit jaar 170 kunstenaars aan meedoen met meer dan 400 kunstwerken (foto hier) Mooi vinden we het beeld 'Burcht' van Harrie Gerritz op het Dalembolwerk, vooral in tegenlicht (foto hier)

Terug thuis. In de haven heerst grote drukte. Er komt een schip door de sluis van een duikbedrijf, nodig voor de act van de mystery guest op zaterdagavond. De enorme geluidsinstallatie wordt getest. een sopraan staat zich in te zingen. Over de sluis lopen talrijke musici van de Philharmonie Zuidnederland met hun instrumenten. Overal wordt gewerkt en geoefend. Vanmiddag begint het feest met een concert voor kinderen. Daar gaat Ans' kleindochter Esri ook heen met haar klas.

Vanaf twaalf uur repeteert het orkest op het podium. Je kunt het bij ons uitstekend horen. Ik doe boodschappen in de binnenstad en bij terugkeer staan er drommen schoolkinderen op 't Eind die allemaal een plekje op de tribunes zoeken, geholpen door vrijwilligers in gele hesjes. Het loopt allemaal gesmeerd. Wat een geluk dat het zulk mooi weer is! Kijk hier voor foto's. Straks haal ik onze oude vriendin Karin K. op; die komt bij ons op de borrel en luisteren naar de optredens.

Human Rights Watch en Amnesty International melden via Nieuwsuur dat de IND vluchtelingen terugstuurt, uitgerekend naar Hongarije. Krachtens de Dublinverordening mag dat. Maar 'Asielzoekers worden achter tralies in tenten vastgehouden, de omstandigheden zijn slecht en ze hebben geen idee welke procedure de Hongaarse autoriteiten volgen en wat de volgende stappen zijn. Hongarije heeft nauwelijks asielcapaciteit, de opvangomstandigheden worden met de dag slechter.' Hongarije werd al eerder op de vingers getikt door de UNHCR wegens de misdragingen van de politie en het leger. De aantallen vluchtelingen gaan nog steeds omhoog; dit jaar worden er bijna 400.000 verwacht. In het verdelingsplan van de Europese Commissie gaat het nog om 160.000. Op de bijeenkomst van de Europese bewindslieden verantwoordelijk voor migratie maandagmiddag in Brussel, zullen Tsjechië, Hongarije, Polen en Slowakije naar verwachting tegen stemmen. Dat schijnt ook te gelden voor Letland en Roemenië. Als de ministers geen akkoord bereiken over het vluchtelingenbeleid, dan roept EU-president Donald Tusk een speciale top bijeen. Terug naar boven

De voorkant van de dubbel-CD met werken uit het Geneefse Psalter

Zaterdag 12-09-2015

Gisteravond, na de borrel met Karin K., ga ik niet naar het Lingehavenconcert. Daar wordt vooral populair klassiek gebracht, nee, ik ga naar de presentatie van een nieuwe CD van Gerben Budding, de vaste organist van de Grote Kerk, met de titel 'Het Geneefse Psalter' (zie hiernaast) De Geneefse psalmen werden grotendeels in het Genève van Calvijn gemaakt na de reformatie. De meeste melodieën werden speciaal voor deze psalmen gecomponeerd op basis van kerktoonsoorten, die uit zeven tonen bestaan. Niet lang daarna maakte men Nederlandse berijmingen op de Geneefse melodieën. Ze werden in het begin van de 80-jarige oorlog gezongen tijdens hagepreken.

De CD-presentatie is het middelpunt van een mooi concert door Budding op het prachtige Bätz-Witte orgel. De psalmen worden gezongen door een kamerkoor uit Hardinxveld, Canticum Amicorum. Een goed koor met enkele uitstekende solisten. Veel Nederlandse componisten schreven nieuwe melodieën voor de psalmen. Ik schuif in een harde kerkbank; de rieten stoelen zitten nog beroerder, en kijk rond. Slechte opkomst, nog geen dertig mensen. Komt dat door het Lingehavenconcert? De zetting van Gert Oost (1942 - 2009) van Psalm 6 ontroert me zeer, al kan ik de solisten in het koor niet identificeren. Oost was nota bene een Utrechter. Hij was veertig jaar lang de vaste bespeler van het Hinsz-orgel in de aula van het Academiegebouw. Grappig dat ik me, ondanks onze bezetting van dat gebouw in juni 1969, niet herinner dat daar een orgel was. Misschien heb ik Oost wel eens ontmoet.

Heel mooi zijn ook de Partita op Psalm 130 van de jong overleden Wim Kamp (1962 - 2005) voor orgel solo, en de zetting van Psalm 22 ('Mijn God, mijn God, waarom verlaat Gij mij?') van Johann Lemckert (*1940), ook voor orgel, koor en solist. De laatste staat achterin in de kerk voor een echo-effect. Het wanhopige lied heeft fraaie, klaaglijke harmonieën. Lemckert studeerde onder andere nog bij de beroemde Marie-Claire Alain.

De CD-presentatie wordt verricht door de componist Jan Neels (*1952), een leermeester van Budding. Het is zelfs een dubbel-CD met een groot aantal psalmen uit het Geneefs Psalter, allemaal op muziek gezet door Nederlandse componisten. In de pauze schaf ik hem aan. Er zit een zeer informatief booklet bij. Daar ontmoet ik ook een orgelliefhebber, die ik al eerder zag tijdens orgelconcerten en die ik meende te kennen. Ik spreek hem aan en het klopt, hij was in de tijd dat ik in Gorcum ziekenhuisdirecteur was burgemeester van een gemeente Zederik (dat ik overigens altijd Zwezerik noemde) Teus den Breejen speelt zelf al vanaf zijn elfde orgel en dat doet hij, 72 jaar oud, nog steeds. Leuk om hem weer te zien; hij weet zelfs dat ik later was gaan schrijven.

Na de pauze geeft Jan Neels samen met Budding, hoog boven ons aan het orgel, een instructieve uiteenzetting over de opbouw van zijn Fugatische Fantasie over Psalm 100 in modo conjuncto, die ook op de CD staat. Niet in de gebruikelijke zeventoonsreeks maar in een tonladder met acht tonen. Het werk wordt daarna uitgevoerd; het bekoort me minder, maar misschien moet ik het vaker horen.

Tegen half elf loop ik terug over de Markt. Hoewel het fris is zitten er nog wat mensen op de terrassen. Op de Langendijk komen me drommen bezoekers van het Lingehavenconcert tegemoet. Sommigen mopperen dat het programma nogal 'zwaar' was. Er was geeneens een stuk van Johann Strauss bij, zegt iemand, zoals André Rieu dat doet. Tja, wat de één zwaar vindt, vindt de ander licht. Eerder, rond zes uur toen Karin K. bij ons zat, hoorden we door het open raam nogal wat vrolijke muziek langskomen, zoals bijvoorbeeld Bernstein's 'I feel pretty' uit de West Side Story. Wat is 'zwaar' in muziek? Misschien is dat als je iets vaker moet horen, maar eigenlijk heb je niks aan dat begrip. Muziek vind je mooi of niet mooi. Ik loop langs de tribunes op 't Eind, waar mensen zitten na te praten. Het podium is sprookjesachtig verlicht (foto hier) In de feesttent bij ons voor is een afterparty aan de gang voor de talrijke sponsors. Het is een mooie avond en even heb ik de opwelling om naar binnen te lopen.Maar aan de ingang wordt gecontroleerd of je wel een uitnodiging hebt en ach, wat heb ik er eigenlijk te zoeken?

Vanmorgen hangt er zware bewolking boven de haven. Later regent het licht. We lopen naar de auto op het Nonnenveld. Musici van de Koninklijke Harmonie De Bazuin uit Gorcum staan klaar voor hun optreden. Als dat maar niet in het water valt. We rijden naar het fitnesscentrum aan de A15 voor onze wekelijkse BodyBalance sessie. Tessa is er ook. Het valt me om de donder niet mee en mijn geliefde ook niet. Ik dacht dat je op de duur soepeler zou worden, maar dat lijkt nog ver weg. Doorzetten, kreunen en transpireren dus. Als we een paar uur later naar buiten komen, schijnt de zon. Op het podium in de haven zit de Koninklijke Luchtmacht Kapel. Dat is nou echt niet mijn soort muziek.

Groot nieuws. In Engeland wordt de linkse kandidaat Jeremy Corbyn tot nieuwe leider van de Labourparty gekozen. Hij wil het Verenigd Koninkrijk uit de NAVO halen, het land kernwapenvrij maken, nutsbedrijven weer in staatshanden brengen, belastingen verhogen, stoppen met de bezuinigingen en - godbetert - een eurosceptische koers varen. Ik vermoed dat Cameron ingenomen zal zijn met zo'n uitgesproken linkse tegenstrever. Anderzijds kan Corbyn de electorale wind in de zeilen krijgen, een soort 'Syriza-effect'. Sommigen noemen hem 'een nieuwe Robin Hood' of 'de Britse Jan Marijnissen'. Het valt waarachtig niet mee in deze wereld.

Ans doet de resterende boodschappen. Diverse harmonieorkesten concerteren vanmiddag op het podium in de haven. Het doet me erg aan het Leger des Heils denken. Vanavond komt de luchtmachtkapel. Terug naar boven

Uitvoering van het Canto Ostinato van Simeon ten Holt op het Lingehavenconcert

Zondag 13-09-2015

De dag vangt zeer zonnig aan. Als het nog tot in de middag zo blijft, dan heeft het Lingehavenconcert geluk. Vanaf elf uur zal het Canto Ostinato, de tonale tophit van wijlen Simeon ten Holt, gedurende twee uur uitgevoerd worden door Sandra & Jeroen van Veen. Het wordt een 'ligconcert', dat wil zeggen dat men op een matje op het podium liggend mag luisteren. Mensen mogen ook in open bootjes de uitvoering komen horen. Het is niet de eerste keer dat het Canto Ostinato in Gorcum wordt gespeeld. Dat gebeurde 23 jaar geleden, op een avond in september 1992 tijdens de Kunstmanifestatie BRAIN/Internal Affairs in de oudbouw van het Beatrixziekenhuis door Kees Wieringa en Francien Hommes (zie foto hier)

Om elf uur schuif ik aan op de tribune op 't Eind. (foto hiernaast) Die is lang niet vol. De zon wordt gefilterd door dunne laag schapenwolkjes. Op het toneel liggen achter en naast de twee vleugelpiano's zo'n dertig mensen. Voor het podium drijven zeven bootjes. Ik zie een sloep met prominente leden van het KNAKE-bestuur, de buurtvereniging. De pianisten vangen aan. Ik luister geboeid, de muziek varieert geleidelijk en veroont een groot scala aan stemmingen, van spits en vrolijk naar zacht en droevig. Mooi. Op het terras van Restaurant Bon'Apart op de 3e Waterkering zitten mensen te lunchen. Het getinkel van bestek bij de afwasbalie mengt niet storend met de muziek. Jonge kinderen kunnen niet ang blijven zitten.Sommige mensen halen ergens koffie en keren terug. Het maakt niet uit; Simeon ten Holt, de componist, stelde vroeger dat mensen mochten rondlopen, weggaan, terugkeren, het gaf niet. Om kwart voor één stoppen de solisten abrupt. Een terecht applaus.

In 1992 ging het canto overigens nog zeker twee uur langer door. Ik herinner het me goed. Het concert vond plaats in de wachthal van de röntgenafdeling. Net als elders waren de muren 'tot hersenhoogte' blauw geschilderd, alsof je met je hoofd in de lucht liep. Overal in het oude gebouw, dat door 45 kunstenaars in een hersenspeeltuin was veranderd, hingen geluidsboxen. De bezoekers van het concert dwaalden door het complex en konden de muziek overal horen. Vol ontroering zat ik een tijd op een trede bovenin in het trappenhuis. Daar was op de muur een trompe l'oeuil van Jeroen Werner aangebracht (foto hier) Ik luisterde naar de muziek en dacht: 'Ziekenhuis, ten dode opgeschreven, hoort het Canto Ostinato.' Een goede maand later werd het gebouw gesloopt.

Opvallend. Bild am Sontag meldt dat Duitsland momenteel dagelijks vijf tot tien mensensmokkelaars oppakt. 'De criminelen komen voornamelijk uit Syrië, Roemenië, Hongarije, Bulgarije en Servië.' Dat zijn (afgezien van Syrië) dezelfde landen die morgen tegen de verdeelsleutel van de Europese Commissie zullen stemmen.

Mooie zonnige middag. Tessa komt kleine Vajèn brengen, die de rest van de dag bij ons is. In het boek van Piet de Rooy ben ik nu bij de Nacht van Schmelzer. Dat ziet hij als het tijdstip dat de omslag markeert naar de sixties. Terug naar boven

De 'werkplaats' of de 'tempel' van de Gorcumse vrijmetselaarsloge 'Orde en Vlijt'.

Maandag 14-09-2015

Eergisteren was het Open Monumentendag in Gorcum. Dan kun je een aantal historische panden binnen, die normaliter gesloten zijn. Die kans moet je niet laten schieten. Ik bezoek het pand van de Gorcumse Vrijmetselaars in de Molenstraat 75. Dat is de loge 'Orde & Vlijt'. Op de eerste verdieping is een intrigerende zaal. Die noemt men 'de Werkplaats' of 'de Tempel', dat hangt van de voorkeur van het individuele lid af. De ruimte kent een overdadige symboliek, alles wat je je voorstelt bij een geheimzinnig genootschap (foto hiernaast) Het licht is gedempt, de vloer bestaat uit een mozaïek van witte en zwarte tegels, er staan kaarsenstandaards en driehoekige tafeltjes, waar malle houten zwaardjes aan hangen. Op de muren staan rondom de tekens van de dierenriem. Er is een podium met vijf leunstoelen, de grootste in het midden voor een katheder. tegen de achterwand zijn ronde afbeeldingen van maan en zon en in het midden een goudkleurig paneel, met erboven binnen een staande driehoek een linkeroog dat verlicht is. In een hoeks staat een logevaandel met symbolen en een ver in de toekomst liggend jaartal. Een vriendelijke man in een ruitjesoverhemd beantwoordt vragen. De vrijmetselaars hebben hun eigen jaartelling en die ligt 4000 jaar voor op de onze, de maçonnieke kalender.

De Gorcumse loge is van 1815 en is dus dit jaar 200 jaar oud. In 1851 betrok men het gebouw aan de Molenstraat. Net als elders mogen vrouwen geen lid worden. Dat is natuurlijk een zwak punt, ik geloof dat het tegenwoordig zelfs in de Rotary mag. Afgezien van de prestigieuze geheimzinnigheid, heeft het wel iets van een serviceclub met zijn wekelijkse bijeenkomsten, coöptatie en ledenvoordrachten. Ik dwaal door het gebouw. Er is een kleine, sterk verouderde bibliotheek. Aan een wand hangen groepsfoto's. Ik bestudeer ze in de hoop de vader van Ans te ontdekken, die lid van deze loge is geweest, maar vergeefs. Hij overleed dertig jaar geleden.

Op de begane grond is een vergaderkamer. Daar zie ik een van de vitrines een oude fles met rode wijn. Vin de Pays d'Oc 1998. Op het speciale etiket wordt vermeldt dat Multatuli (1820 - 1887) op 24 april 1853 werd ingewijd als lid van deze loge. In Gorcum! Dat wist ik niet, wel dat hij vrijmetselaar was. Van 1851 tot mei 1855 verbleef de schrijver met zijn vrouw Tine om gezondheidsredenen in Nederland. Wat had hij in Gorcum te zoeken? Hij woonde in die periode immers in Amsterdam en werd er in 1854 als lid opgenomen in de Rozekruisgraad in de loge Concordia Vincit Animos. Maar voor hij in de hoofdstad neerstreek bezochten Multatuli en zijn vrouw diverse familieleden en vrienden in den lande. Wie weet logeerde hij toen een tijd in Gorcum?

Vanmorgen regent het als we de gordijnen open schuiven. Er is weinig wind; we krijgen echter een herfstige week met veel wind en buien. Mogelijk zelfs al de eerste herfststorm op donderdag. De vluchtelingencrisis vergert snel, nu Duitsland heeft besloten dat het de toestroom niet meer aankan en grenscontrôles heeft ingesteld bij de Oostenrijke grens. Het probleem zal zich alleen maar verplaatsen; de vluchtelingen hopen zich nu op in Oostenrijk. In Salzburg slapen ze in parkeergarages. In een paar dagen zullen het er tienduizenden zijn. Tsjechië heeft ook de grens gesloten voor ze, Slowakije gaat dat ook doen. Waar kunnen ze nog heen? Hongarije zet het leger in, Macedonië gaat ze nu ook tegenhouden. De vluchtelingenstroom heeft inmiddels ook ons land bereikt. Er slapen al mensen op stations in Zwolle, Amsterdam en Emmen. Geert Wilders roept: 'Wanneer gaat Nederland de grenzen contrôleren?' Het grensbeleid in Europa raakt volledig versnipperd en willekeurig. Vluchtelingen hebben nog meerdere mogelijkheden om Europa binnen te komen, bijvoorbeeld via Kroatië en Slovenië of opnieuw over zee naar Italië. Er dient zich een onmaat van menselijke ellende aan. Vanmiddag heeft de EU nog één kans om tot eenheid te komen, daarna is het ieder voor zich. Deze dag is de eerste dag van een totaal uit de hand lopende crisis.

We brengen vanmorgen het autootje naar de garage om het versleten lager van de ventilator te laten vervangen. Terug lopen we het hele eind vanaf het industrieterrein van Arkel, over de Kanaaldijk naar Gorcum (foto hier), in de plaats van de verplichte halve wallenloop. Anderhalf uur, gelukkig is het intussen overwegend droog. De hele dag het nieuws gevolgd, afgewisseld met lezen en wat Skyrim spelen. In de haven is men vanaf vanmorgen al bezig om podium, tribunes en tenten van het Lingehavenconcert af te breken. Tegen het eind van de middag trekt een zware onweersbui over. In Brussel blijkt de EU zwaar verdeeld. Beschamend. Langs onze eigen grens komen 'vliegende brigades' van de Marechaussee, extra grenscontrôles 'uit angst dat de grote vluchtelingenstroom richting Duitsland zich ook naar Nederland verplaatst.' Wat moeten die gaan doen? Vluchtelingen terugsturen? Schieten op mensensmokkelaars? Nee hoor, de staatssecretaris 'hoopt daarmee zicht te krijgen op smokkelroutes en wijzigingen daarvan.' Oh. Terug naar boven

Even op de boot kijken. Helaas, we zijn de bootsleutel vergeten.

Dinsdag 15-09-2015

Gisteren telefoon van Fons. De aanschaf van een nieuw waterslot/uitlaatdemper is nog kostbaarder dan vorig jaar: ruim tweeduizend euro (inclusief BTW) De levertijd is zes tot acht weken. Hebben ze die niet op voorraad liggen? Ook bij Global Nautique in Drimmelen hebben ze er geen. Het lijkt erop dat iedere keer dat iemand een lock besteldt, het helemaal nieuw wordt gemaakt bij Jeanneau. Goeie genade, wat een dure aangelegenheid! Maar Ans wil persé volgend jaar geen lekkage meer, dus hebben we de bestelling toch maar geplaatst.

Gisteren toch een overeenkomst in Brussel, maar dan een waarvan de tanden nog niet bijten. De beslissing van de 28 asielministers houdt in dat 120.000 vluchtelingen in Europa kunnen blijven, maar zonder verplichte verdeelsleutel. Overigens zijn er misschien wel een half miljoen. De meeste oostblokstaten waren tegen, ondanks de dreiging van het intrekken van subsidies uit de Europese structuurfondsen. De eindbeslissing kan met 2/3e meerderheid genomen worden want de weigeraars zijn in de minderheid. Die beslissing werd uitgesteld.

In Hongarije is het hek klaar en de grens dicht. De regering riep de noodtoestand uit, zodat ze het leger kan inzetten. Vluchtelingen die illegaal de grens oversteken, riskeren een gevangenisstraf van drie jaar. Vanmorgen werden negen Syrische en zeven Afghaanse pechvogels opgepakt toen ze onder het hek doorkropen. Nu blijft Servië met de rest zitten plus degenen die nog arriveren.

Slechts 28 procent van de Nederlanders is voor het sluiten van onze grenzen, blijkt uit een enquête van IPSOS. Dat valt mee, maar het is een momentopname. Tijdens WO1 hielpen we liefst een miljoen gevluchte Belgen.

Veel wind vandaag. Wolkenluchten trekken over en laten af en toe de zon door. We gaan even bij de boot kijken na alle regen. Op de dijk naar de jachthaven schudt de harde ZZW-wind aan de kastanjebomen. Er liggen tientallen kastanjes op de grond. Bij de boot consteren we dat geen van beiden de bootsleutel meenam (foto hierboven) De één dacht dat de ander...en omgekeerd. Dus terug. Twintig minuten later klimmen we weer aan boord. Van de wind merk je hier niet zoveel meer. We wisselen de natte handdoeken, die het lekwater in de bakboord garderobekast moeten opzuigen, voor droge. Binnen en buiten ziet alles er verder goed uit.

Terug thuis. Geen zin om naar Prinsjesdag te kijken. Gorcums nieuws: de kantoren van zorgverzekeraar VGZ (waarin de vroeger lokale verzekeraar Trias in opging) zullen in 2018 sluiten. Dat gaat Gorcum 250 arbeidsplaatsen kosten. Twintig jaar geleden was ik nog bij de opening van het gebouw door wijlen minister Els Borst.

Ander nieuws: Servië eist dat de Hongaren de grens weer openstellen. 'Deze grensovergang, een van de belangrijkste in Europa, moet openblijven', zegt een Servische minister. Hongarije handelt niet alleen in strijd met de Europese regels, maar schendt ook het internationale asielrecht, zoals vastgelegd in de Rechten van de Mens (1948) en de Conventie van Genève inzake vluchtelingen (1951) Kennelijk kan het premier Orban niks schelen. Vanmiddag vragen Duitsland en Oostenrijk om een extra EU-top over vluchtelingen volgende week. Terug naar boven

De Grote Volksverhuizing in de 4e tot 6e eeuw (bron: Wikipedia)

Woensdag 16-09-2015

Vluchtelingen moeten 'in de regio' worden opgevangen, vinden de meeste politici. Daar zit al 95%, maar de omstandigheden worden er slechter. Er is niet eens meer genoeg voedsel, laat staan werk en onderwijs. We kunnen er meer geld naar toe sturen, maar aangenaam zal het er nooit worden. Dus blijft men naar Europa komen. In Pakistan, buurland van Afghanistan, dwingt men de vluchtelingen naar hun land terug te gaan. Sinds januari zijn er zeker 140 duizend teruggekeerd naar een land waar sinds het vertrek van de Westerse coalitietroepen de Talibaan aan de winnende hand is. Veel jonge Afghanen wagen sindsdien de oversteek naar Europa. Volgens de VN dreigt 'een vluchtelingenstroom van bijbelse proporties.' Het is nu na de Syriërs al de grootste groep. De geschiedenis kent heel wat volksverhuizingen, niet alleen in Bijbelse tijden maar ook erna. Denk aan de Grote Volksverhuizing, die duurde van de 4e tot de 6e eeuw en die de val van het (West-)Romeinse Rijk veroorzaakte.

Hoe gaat Europa reageren? Vooralsnog is het ieder voor zich. De Volkskrant beschrijft de bijeenkomst van de asielministers van eergisteren in Brussel: 'Er waren dreigementen, bitse woordenwisselingen, ministers die in wanhoop hun premiers belden. Uiteindelijk resteerden rond middernacht chaos en verwarring. Het beraad eindigde met de conclusie dat er geen conclusie is.' De Hongaren treden nu keihard op. Andere landen (Tsjechië, Slowakije) overwegen dat ook. Overal stelt men grenscontrôles in. Hongarije begint zelfs een hek te bouwen langs delen van de grens met Roemenië. Merkel roept een extra Europese top bij elkaar. Ik kan me niet voorstellen dat de huidige vluchtelingenstroom Europa zal ontwrichten, maar schiet mijn verbeelding niet te kort? Ze tegenhouden zal niet lukken. Nu al, buigt de stroom om naar Kroatië. Servië brengt ze er zelfs met bussen heen om maar van ze af te raken. Er liggen langs de grens van Servië en Kroatië nog veel landmijnen uit de jaren '90, toen beide ex-Joegoslavische deelrepublieken met elkaar in oorlog waren.   En wij, wat doen wij? Vanmorgen lichte regen. We rijden naar Oost voor onze vaste fitness-ochtend halverwege de week en

putten ons uit. Waarom? Om gezond te blijven en langer te leven. Dat is niet gek, het is een normaal menselijk verlangen, iets dat iedereen graag wil, ook vluchtelingen, migranten en gelukszoekers, een mooi en vervuld leven en dan nog zo lang mogelijk. Iets zegt me dat zelfs zo'n leven nog niet alles is, niet compleet zolang het niet gaat om vermeerdering van kennis en schoonheid. Zoals het nieuws dat Enceladus, een maan van de planeet Saturnus, een wereldwijde, ondergrondse oceaan heeft. Misschien met leven. Zoals het nieuws dat de quantumcomputer met zijn exponentieel grotere rekenkracht op het punt staat om een ware ict-revolutie te ontketenen. Zoals....maar daar gaat het nu even niet om, dat lijkt opeens loze luxe-praat.

We kleden ons om en lunchen. Straks nemen we de Interliner voor een dagje Utrecht in de regen. Terug naar boven

Met Paul & Tine bij Graaf Floris op de Vismarkt in Utrecht

Donderdag 17-09-2015

Gisteren rijdt de Interliner naar Utrecht net voor ons weg, als we bij station Gorcum aan komen lopen. Maar de chauffeur van Arriva stopt nog even voor ons. Een goed halfuur later lopen we door de eeuuwigdurende verbouwing van Utrecht CS, die 53 miljoen euro duurder uitvalt dan begroot, en door Hoog Catharijne naar de binnenstad. het regnt licht en Utrecht is mooi in de regen. Bij mijn vaste pettenzaak Jos van Dijck ('Al vanaf 1923') in de Bakkerstraat vraag ik of ze mijn favoriete pet nog hebben. 'Een blauwe graag.'

De verkoper herkent me. 'U komt toch elk jaar langs, is het niet?' Maar hij kijkt moeilijk. 'Die petten lopen niet, ze zijn veel te goedkoop.

'Kunt u er misschien twee voor me bestellen?'

'Tja', zegt hij, 'je moet er bij de leverancier altijd twaalf tegelijk van bestellen? Maar ik zal nog even in de kelder kijken.'

We wachten en overwegen of we er niet meteen twaalf zullen bestellen, om voor jaren voorraad te hebben. Maar na een paar minuten komt de man met twee blauwe petten tevoorschijn. Eentje met de kleur van een lichtblauwe spijkerbroek - 'Die is nog van vorig jaar' - en eentje donkerblauw. 'Die is nog van 2008, kunt u zien hoe weinig we ervan verkopen.' Ik koop ze allebei en zet de donkerblauwe meteen op. Die past beter bij het herfstweer.

Over de Oudegracht lopen we naar Boekhandel Broese op de Stadhuisbrug ('sinds 1974')  Een van de centra van mijn Utrechtse jaren. Het is nu een Libris Boekhandel. We dwalen gulzig langs de goedgevulde tafels en kasten, maar het lukt om de schade beperkt te houden. Buiten valt een zware hoosbui, zo zwaar dat he regenwater in de straat blijft staan. Dicht langs de gevels lopen we naar de hoek van de Choorstraat en de Steenweg. Daar duikt de geliefde haar favoriete boetiekje in, Cocon Utrecht. Het is mij niet toegestaan daar mededelingen over te doen. De verkoopster geeft me een krukje en een kop thee.

Ons volgende bezoek is aan het overdekte terras van Grandcafé De Winkel van Sinkel aan de bocht van de Oudegracht bij de bioscopen Camera en Studio. Ook een belangrijke lokatie uit mijn studentenjaren. Maar de beide theaters van het Wolff Concern zijn dicht; ze worden verbouwd tot twee winjels en een tiental appartementen. We drinken thee (foto hier) tot het tijd is om naar onze afspraak met onze oude vrienden Paul & Tine te gaan, in Café/restaurant Graaf Floris aan de Vismarkt. Gezellige kout bij de chardonnay (foto hierboven) Zoveel herinneringen aan dit eteblissement! Om half zeven lopen we met zijn vieren naar de Mariaplaats, naar Restaurant '7' dat bekendheid geniet vanwege zijn originele kaart. Traditioneel en exotisch naast elkaar. Vroeger was hier 'De Poort van Cleef' gevestigd, waar ik en mijn vriendinnetje in september 1973 met mijn moeder en oma zat om het behalen van mijn artsexamen te vieren. Lucas-jaren. Nu beleven we er een fijne culinaire en ontspannen avond. Er komt veel aan de orde. We praten ondermeer over het recente TV-interview met ex-premier Wim Kok over Srebrenica. In april 2002 nam hij voor dat échec de politieke verantwoordelijkheid en diende zijn ontslag in, na het verschijnen van het IOD-rapport. Het was een gebaar dat toen indruk op ons maakte; er nam tenminste iemand verantwoordelijkheid voor het falen van Dutchbat. We zijn het erover eens dat het interview indrukwekkend was en de moeite liet zien die Kok nog steeds ervoer. 'Het gaat nooit over', zei hij. Later werd hij fel bekritiseerd voor zijn commissariaten, met name bij de ING. Hij stemde toen in met de exceptionele bonussen voor de raad van bestuur.  Kok heeft nooit iets voor zichzelf gehouden, schijnt het. Hij geeft alles weg aan goede doelen.

Met zijn vieren lopen we na afloop naar de Jaarbeurskant van het station. Onze vrienden wonen in Nieuwegein, ze nemen de sneltram. Het duurt nog een halfuur voor onze bus zal arriveren, dus we lopen terug het station in waar we net de trein naar Geldermalsen kunnen pikken. Een kwartier later stappen we op het boemeltje naar Gorcum. Half twaalf thuis.

Vannacht maken hevige regen en wind ons wakker. Dat gebeurt niet vaak op het luwe plekje waar we wonen. De grote es op de Altenawal ruist met een geweld alsof hij om zal vallen. We vallen weer in slaap en als we een aantal uren later opstaan, is het rustig, zwaar bewolkt en droog. Intussen zijn vele duizenden vluchtelingen in Kroatië aangekomen. Hongarije gaat zich verder inbouwen met hekken aan de grenzen met Kroatië en Roemenië. De opstelling van Viktor Orban, de premier van Hongarije, en Robert Fico, de premier van Slowakije, wordt in de wereld zwaar bekritiseerd. Het maakt geen indruk op beiden. 'We zullen nooit een verplichte opname van vluchtelingen accepteren. Nooit. Zelfs als we daarin alleen staan', zegt Fico. 'Een populist met een aversie tegen 'onverwachte gasten', noemt men hem.

'Nederlandse gezinnen', zei Geert Wilders deze week, 'zitten niet te wachten op "testosteronbommen" die het leven voor hun vrouwen en dochters onveilig maken.’ Hij is niet alleen. Donald Trump, multimiljonair en Amerikaans kandidaat voor de nominatie van de Republikeinen, zei ook al zoiets over Mexicaanse emigranten: 'They're rapists.' Alsjeblieft zeg, ik herinner me de onverkwikkelijke reacties nog van de lokale bevolking over de moord op Marianne Vaatstra. Die kwam volgens de vox populi uit het nabije asielzoekerscentrum. Totdat door DNA-onderzoek uitkwam dat de dader een Friese boer was. In rechtse media vind je die opvatting over verkrachtende asielzoekers vaak terug, zoals hier. Betrouwbare statistieken bestaan er op dit aspect niet, vermoedelijk omdat asielzoekers niet apart als daders geregisteerd worden. Ik herinner me echter recent onderzoek, waarin duidelijk te zien was dat het overgrote deel van de verkrachtingen binnenshuis plaatsvindt door de partner of andere familieleden. De eigen woning is relatief de gevaarlijkste plek voor vrouwen en meisjes. Zie ondermeer hier.

's Middags ook enige buien. Oude vriend Herman U. komt op de thee. Daarna bezoeken we buurman Lourens in het ziekenhuis. Terug naar boven

Vrijdag 18-09-2015

Leviathan. De naam stamt uit de mythologie van de Phoeniciërs, een oud volk van koopvaarders aan de kust van de Oriënt. Het tegenwoordige Syrië en Libanon. Het kende zijn bloeitijd in de periode 1500 - 400 voor Christus. De zeelieden vreesden de gevaarlijke zeeslang Leviathan, die symbool staat voor de chaos die voor de schepping heerste, en die nog altijd onverwacht en vernietigend de kop op kan steken. Hij wordt ook in het bijbelboek Job beschreven: 'Uit zijn muil komen fakkels, vuurvonken schieten eruit. Uit zijn neusgaten komt een damp als uit een kokende en dampende pot. (....) Hij doet de diepte koken als een pot, maakt de zee aan een zalfketel gelijk. (...) Zijn gelijke is er op aarde niet, een schepsel zonder vrees.' (Job 40/41) De Leviathan rust nooit; ondanks de orde in de wereld die God geschapen heeft, dreigt hij steeds opnieuw om met geweld en verwoesting de oorspronkelijke chaos van de oertijd te herstellen. Daarom noemde de politieke filosoof Thomas Hobbes (1588 - 1679) zijn bekende boek over samenleving en politiek naar dit monster: 'Leviathan'(1651) Chaos is de natuurstoestand van de mens. Iedere samenleving dreigt terug te vallen in die chaos, een oorlog van allen tegen allen, indien er geen wetten waren die de totale vrijheid van de mens intoomden.

Het is dus opvallend dat de Russische cineast Andrej Zvjagintsev zijn laatste film die naam meegaf. Leviathan werd voor het eerst getoond op het filmfestival van Cannes in 2014. Gisteravond zagen we hem op DVD. Hij speelt zich af in het barre noorden van Rusland, misschien in de buurt van Moermansk, in een dorp aan een zeearm. Een gebied met verstilde zonsondergangen en een woeste rotskust. Op een strand ligt het verbleekte karkas van een walvis. In het dorp ontvouwt zich traag en onafwendbaar een drama van corruptie, gemeenheid en machtsmisbruik. Een duidelijke verwijzing naar het boek Job. Je wordt er zelf benauwd van, maar wie wordt wel vrolijk van het hedendaagse Rusland? Alleen de winnaars, zij die de macht hebben zoals de vette burgemeester van het dorp, gesteund door de orthodoxe kerk.

Zvyagintsev zegt steeds dat de film een algemeen menselijk drama is en ontkent zelf dat zijn film een kritiek is op Poetins Rusland. Dat lijkt me begrijpelijk, in de aftiteling is duidelijke te zien dat de staat de film subsidieerde. Hij draait er gewoon in de bioscopen en houdt volk en machthebbers een onthutsende spiegel voor. Overigens maakte de Amerikaanse componist Philip Glass indringende muziek bij de film. Hij duurt liefst tweeëneenhalf uur, uren die we geboeid kijkend uitzaten. Zeer aanbevolen, deze film!

Vanmorgen wat zon en wat wolken. We lopen onze obligate halve wallenloop. Daarna verder gewerkt aan het boek over Jansen Steur. Nu ruim 31.000 woorden. Zometeen naar Utrecht voor een feestje: mijn oudste zoon Rommert opent de nieuwe ruimtes van de internetbedrijfjes Thinkbright en Blik filmcommunicatie, waar hij in participeert, in het Hooghiemstracomplex aan de Wittevrouwensingel in Utrecht. Terug naar boven

De dwergplaneet Pluto, recente foto van de sonde New Horizons. Links een gebergte, recht Sputnik Planum. Bron: NASA

Zaterdag 19-09-2015

Adembenemend! Het zijn werkelijk adembenemend mooie foto's van het oppervlak van de dwergplaneet Pluto, die gisteren gepubliceerd werden door de NASA. De sonde New Horizons maakt ze, nog eens achterom kijkend met de camera aan het eind van zijn scheervlucht over het oppervlak. De foto's laten landschappen zien die je haast vertrouwd voorkomen, omdat ze lijken op beelden die je kent van het zuidpoolgebied. Gebergten, ijsvlaktes, gletsjers. Alleen gaat het niet om ijs van water. Pluto is zo koud dat het gaat om bevroren gassen, zoals stikstofgas. Ook toont de atmosfeer een duidelijke gelaagdheid. De atmosfeer bestaat uit stikstof (meer dan 90%), methaan en koolmonoxide. De mensen van NASA hadden niet verwacht dat de dwergplaneet zo op de aarde zou lijken, ook al is het er vele malen kouder (gemiddeld - 230^o C) Het doet je weer eens beseffen dat het heelal niet voor mensen is gemaakt.

Gisteren met de Q-liner naar Utrecht. Paraplu's mee hoewel het droog is. Je weet nooit. We drinken een kop koffie bij King Arthur op de Oudegracht (foto hier) We wilden nog even in het vroegere hoofdpostkantoor op het Neude kijken. Een prachtig gebouw met veel art-deco elementen. Het staat al jaren dicht, maar onlangs viel het besluit er de bibliotheek in onder te brengen. Ik herinner me dat ik er vroeger wel geld haalde. Dan stond je met je ingevulde kascheque in een lange rij voor een loket. De pin-automaat heeft de wereld veranderd. Helaas is he gebouw gesloten;men is bezig het in te richten voor het Utrechts Filmfestival dat volgende week begint.

We lopen richting Voorstraat en komen langs de kantoorboekhandel van Lorjé op de hoek van Neude en Lange Janstraat, waar de busbaan door loopt. Die zaak zit er al zo lang ik Utrecht ken. De plek komt voor in deel 1 van mijn romancyclus. Ik leg het Ans uit. Het is 1965, de eerste dag dat de hoofdpersoon Lucas als kersverse student zijn nieuwe stad op zich in laat werken:

'Beduusd staat Lucas op het trottoir voor een kantoorartikelenwinkel op het Neude en staart naar het langsrazende verkeer. Rechts van hem schieten auto's, bussen, fietsen en brommers uit de Voorstraat langs richting Potterstraat, links van hem suizen ronkende stadsbussen en ander verkeer de Lange Janstraat in alsof de smalte ervan hen niet deert. Een haastige voorbijganger vraagt hij de weg naar - hoe toevallig! - het Lucas Bolwerk. Daar is het sociëteitsgebouw van de studentenvereniging Unitas, waar hij zich als lid wil inschrijven. Hij heeft die keus zelf gemaakt. Het Corps is hem te bekakt en bovendien is het alleen voor mannen.' (blz. 58)

We lopen de Voorstraat af en de Wittevrouwenstraat. Werpen even een blik op het binnenplein van de Universiteitsbibiotheek. Dankzij het zachte weer zitten studenten op de stenen banken. Ach, een tijdmachine! Even terug naar eind jaren 60! We steken de brug over. Rechtuit begint de Bilststraat, maar wij moeten linksaf naar de Wittevrouwensingel. Aan de overkant de barse, hoge muren van het voormalige Huis van Bewaring, dat uit 1856 stamt. Een beruchte gevangenis onder de Duitsers. In 2014 ging het complex dicht. Er zijn nu plannen om er een nieuwe bestemming aan te geven: Stadsdorp Wolvenburg. Ironisch detail: al sinds mijn studenten tijd lag in de singel ervoor een hash-boot. Die is er warempel nog steeds. We lopen de bocht om langs de Koninkrijkszaal van de Jehova's Getuigen Ook die was er vroeger al. Dan komen we bij de plek die tegenwoordig het Hooghiemstracomplex heet, 'de plek voor startende en groeiende ondernemingen.' Daarin zitten de twee bedrijfjes waar mijn oudste zoon Rommert in participeert, Thinkbright en Blik Filmcommunicatie. Ooit was het gebouw met de karakteristieke hoektorentjes een fouragehandel en voederkoekenfabriek, later een etikettenfabriek, weer later zat er een moskee in, nog later werd het gekraakt. De lokatie zal de plaats zijn van een hilarische episode in deel 4 van mijn romancyclus.

Het bedrijfsfeestje is leuk. Rommerts broer Bas is er ook en mijn tweede ex met haar zuster. Heel veel jaren niet gezien. Rommert is blij met het nieuwe boek van Nobelsprijswinnaar Steven Weinberg, dat ik voor hem meebracht. Veel plezier om een ingehuure goochelaar met de toepsselijke naam Marc Morelli, die verbluffende kaarttrucs bij je aan tafel uitvoerde. Ik maakte wat foto's, maar die vind ik niet erg goed. Tegen negen uur lopen we terug naar het stadscentrum en eten mosselen op het terras van Restaurant Vis en Meer in de Drieharingsteeg. Er heerst een gezellige drukte in de steeg. Goeie genade, wat is Gorcum dan saai om deze tijd! We nemen de trein en via Geldermalsen zijn we tamelijk laat thuis.

Vanmorgen ietwat brak, maar we gaan toch naar het fitnesscentrum aan de A15. Discipline! Na afloop is de resterende drank er wel uitgezweet. Ans gaat 's middags boodschappen doen en ik ga naar de Lutherse schuilkerk aan de Langendijk. In dat mooie kerkje is de uittreiking van het Jaarverslag 2014 en de jaarlijkse Stadshertselprijzen van de Stichting Stadsherstel Gorinchem. Daarna is er een boekpresentatie in Boekhandel De Mandarijn. Terug naar boven

De legende van de heilige hazewindhond Guinefort. Die ligt met afgeslagen hoofd rechts op de drempel. Links de slang, ook onthoofd.

Zondag 20-09-2015

Gistermiddag naar de jaarvergadering van de Stichting Stadsherstel Gorinchem (SSG) in de de kleine Lutherse schuilkerk op - of liever - achter de huizenrij van de Langendijk. Je bereikt het kerkje door een poort en een gang tussen twee huizen. Het was vanaf 1633 (en mogelijk zelfs al vanaf 1588) in gebruik. Niet door protestanten maar door roomse-katholieken. Het was immers na de Reformatie. Later was het de kerk van de oud-katholieken. In 1815 werd het kerkje verkocht aan de Lutheranen en in 1860 kwam er een nieuw orgel op een galerij boven de ingang. Ach, dat orgel, een tweeklaviers orgeltje om precies te zijn, dat zou ik wel eens horen. Gelukkig kun je het hier op YouTube beluisteren met foto's van de kerk.

De jaarvergadering werd opgeluisterd door een koor, KLINK geheten. De blijmoedige zang kon me eerlijk gezegd niet erg bekoren. De Stichting heeft in Gorcum veel oude panden voor de ondergang weten te behoeden. Helaas niet de Waterpoort en oliemolen 'De Eendracht', maar die waren al gesloopt toen de stichting in 1976 werd opgericht. Oud-wethouder Bert van 't Land gaf een interessante uiteenzetting over de historische achtergronden van het nieuwste project: de restauratie van een rij panden aan de Hazewindhondstraat. Daarbij zullen ze ook 'de tuin' opknappen. Dat is de buitenruimte aan de overkant van de Schuttersgracht op de hoek van het Geniepad en de Artilleriekade. Lees er hier meer over.

Na de uitreiking van de twee Stadsherstelprijzen verlaat ik snel het kerkje om de boekpresentatie van een ou-Gorcummer bij de te wonen: Vittorio Busato. Busato is een telg uit een bekende Gorcumse familie, ooit uit Italië gekomen en sinds jaar en dag eigenaren van IJssalon Busato in de Arkelstraat 11. Iedereen kent hen. Vittorio is psycholoog en schrijver. Ik bezit zijn biografie over de intrigerende hoogleraar psychologie Piet Vroon, 'Weg met Piet Vroon' (AUP/Salomé, 2004) Vroon nam in 1992 deel aan de kunstmanifestatie BRAIN/Internal Affairs in mijn toenmalig ziekenhuis en pleegde in 1998 waarschijnlijk zelfmoord. Nu presenteert Busato (1965) zijn eerste roman 'Impact' (De Brouwerij, 2015) in Boekhandel De Mandarijn. Er kunnen niet zoveel mensen in de smalle winkel, maar het is er in elk geval gezellig. Voor de presentatie heeft Busato een leuke vorm gevonden, niet door stukjes voor te lezen, maar zich te laten interviewen door zijn vroegere docent Gorcumse docent Nederlands. Als ik het goed begrijp komt Piet Vroon ook in dit boek voor. Over het boek zal ik te zijner tijd berichten als ik het gelezen heb.

Heerlijke luie zondag. Zonnig ook. Daar valt weinig over te berichten. De vluchtelingencrisis kent nieuwe episodes, die uitstekend worden bijgehouden op het live-blog van De Volkskrant. De Oost-Europese landen zijn in een ordinaire scheldpartij verzeild. De Roemeense minister van buitenlandse zaken noemt Hongarije vanwege de grenshekken 'autistisch'. Zijn Hongaarse collega antwoordt daarop: 'We zouden meer bescheidenheid mogen verwachten van de minister van buitenlandse Zaken van een land wiens premier is verwikkeld in een rechtszaak wegens corruptie.'

Luisteren op mijn studeerkamer naar het zondagmiddagconcert op de radio. Violiste Janine Jansen en het Concertgebouworkest spelen het 1e Vioolconcert van Béla Bartók. In de woonkamer zitten Barbara en Tessa met hun moeder. Esri en kleine Vajèn zijn er ook. Sir Geldof I concerteert zacht in de serre. Maar het vioolconcert weet me voldoende te boeien om ieders aanwezigheid te vergeten. Bartók componeerde het in 1907, hij was 26, voor de violiste Stefi Geyer, op wie hij verliefd was. Er zitten wat eigenaardigheden in het concert waar ik morgen op terug zal komen. De pauze in het zondagmiddagconcert is voorbij. Nu luister ik eerst naar de uitvoering van de 7e Symfonie (de Leningrad-symfonie) van Dmitri Sjostakovitsj. Terug naar boven

Stefi Geyer, 1888 - 1956

Maandag 21-09-2015

Stefi Geyer was 18 of 19 jaar toen Béla Bartok verliefd op haar werd. Hij was niet haar enige aanbidder. De ander was Othmar Schoeck, eveneens componist. Geyer was een begaafd violiste en een mooi meisje. De rivalen schreven allebei een vioolconcert voor haar. Schoeck overigens als laatste, toen Bartók het had opgeven om haar hart te veroveren. Ze maakte later veel furore als internationaal concertvioliste en speelde met enige regelmaat het concert dat Schoeck voor haar schreef. (Je kunt dat vioolconcert hier op YouTube horen in een uitvoering met Emmy Verheij)

Geyer beëindigde de relatie per brief in begin februari 1908. Dat was precies op de dag dat Bartók zijn vioolconcert voltooide. Hij schreef haar terug: 'Ik voltooide de partituur van het vioolconcert op 5 februari, dezelfde dag waarop je mij mijn doodvonnis schreef... Ik verborg het in mijn bureau, ik weet niet of ik het zal vernietigen of opgeborgen laat tot het na mijn dood gevonden wordt en met de hele stapel papier, mijn liefdesverklaring, jouw vioolconcert, mijn beste werk tevoorschijn komt.' In plaats daarvan zond hij het manuscript - althans een kopie ervan - toch naar Geyer, vergezeld van een dichtregel van Béla Balázs: 'Geen twee sterren staan zover uiteen als twee mensenzielen.'

Janine Jansen speelt het mooi op het zondagmiddagconcert gisteren, met het Concertgebouworkest. De lange slepende tonen in het eerste deel, een Andante Sostenuto, klinken vol klaaglijk verlangen. Het begint heel zacht, een pianissimo met alleen de viool. Het grondthema is een figuur van vijf noten, die bestaat uit een klimmend grote terts arpeggio met een geïnterpoleerde zevende. Het is Stefi's Leitmotiv, lees ik later in de monografie 'Bartók' van de Britse musicoloog Paul Griffiths (Dent & Sons, 1984)

Griffith schrijft dat Bartók dat motief eerder gebruikte. Dat was in een stuk dat hij schreef naar aanleiding van de tweede brief, die hij van Stefi kreeg, en waarin ze haar mening gaf over zelfmoord. Ze vond de zelfmoordenaar een lafaard. Het was een antwoord op een brief van hem, waarin hij zelfmoord verdedigde. Misschien een raar onderwerp voor twee prille gelieven. Wie weet wou hij indruk

maken op het jonge meisje?

'Na het lezen van je brief', schreef Bartók haar terug, 'ging ik achter de piano zitten - ik had het trieste gevoel dat ik nergens enige verzoening vinden zal, behalve in muziek. Maar toch -'. En dan noteert hij een in notenschrift een adagio, dat hij later uitwerken zal tot het 13e van zijn 14 Bagatellen opus 6 voor piano. Het deeltje is een Lento Funebre en anders dan de andere deeltjes heeft het een titel: 'Elle est morte -'. Het is een uitwerking van Stefi's Leitmotiv uit de genoemde brief. Overigens keert het thema nog een keer terug in het eerste van de Two Portraits opus 5, geschreven in 1911, een suite voor orkest. In feite is dat nauwelijks anders dan het eerste deel van zijn vioolconcert voor Stefi. Verder komt het Stefi-thema nog sterk gemodificeerd terug in het eerste deel van het 1e Strijkkwartet, waaraan hij ook in 1907 begon. Aan Stefi schreef hij dat heet om 'een lijkzang' ging.

Over het eerste deel van zijn vioolconcert schreef Bartók Stefi later: 'Dit geïdealiseerde portret vergde al mijn gedachten en gevoelens. Nooit eerder schreef ik zulke directe muziek. Maar ik geef het honderd maal voorkeur omdat het over jou vertelt (louter en alleen) Ik schreef het echt vanuit mijn ziel - en het kan me niet schelen of iemand ervan houdt, als jij het maar mooi vindt. Het eerste deel is mijn bekentenis aan jou.' (Uit: David Cooper in zijn biografie Béla Bartók, Yale University Press, 2015. Cooper denkt overigens dat Bartók het Syndroom van Asperger had)

Het tweede deel van het vioolconcert is een Allegro giocoso, een heftige antithese van deel 1. Curieus is een korte passage - ik ontleen het aan Griffiths - niet ver van het slot, waar in de partituur een korte fanfare van twee fluiten in A-groot tussen twee vraagtekens is gezet met in een voetnoot een plaats en een datum: 'Jászberény, 28 juni 1907.' Jásberény was de plaats waar Stefi familie had en waar Bartók graag kwam. Je zou graag weten wat daar toen gebeurde. Er was sprake van een derde deel, maar daarover vond ik verder niks. Het is er in elk geval niet gekomen. Pas in 1930 schreef Bartók nog een vioolconcert. Hij noemde het nooit zijn tweede, maar kortaf 'Vioolconcert'.

Het Stefi-thema kwam vaker terug in het vroege werk van de componist, zoals in de korte Opdracht bij de Ten Easy Pieces for piano, waar het thema als het ware verdampt in hoge drieklanken. In hetzelfde jaar 1908 trouwde Bartók met Márta Ziegler, een meisje dat nog jonger was  dan Stefi. Onder haar invloed nam zijn componeren een totaal andere richting, weg van de late romantiek en sterk beïnvloed door de Hongaarse folklore. Stefi Geyer karakteriseerde het eerste deel van het vioolconcert eens als 'het jonge meisje waar hij van hield' en het tweede deel als 'een tribuut aan de violiste'. Maar het 1e vioolconcert van Bartók heeft Geyer nooit gespeeld. Het kwam pas na haar dood in 1956 tevoorschijn en werd in 1958 voor het eerst uitgevoerd. Op YouTube staan verschillende uitvoeringen, bijvoorbeeld deze.

Ondanks verkoudheid en flinke keelpijn loop ik vanochtend toch de obligate halve wallenloop met Ans. Het is redelijk zonnig. Goed nieuws: we kregen weer een subsidie toegekend voor het 1e Gorcums Boekenbal; toch is het bal nog niet uit de gevarenzône. Tsipras wint de Griekse verkiezingen; ik gun het hem. Veel kiezers namen gedesillusioneerd niet deel. Helaas gaat hij weer in zee met de onbetrouwbare rechtse populist Kammenos.

Slecht nieuws: weer een Nederlands zeiljacht overvallen, ditmaal vlakbij de Columbiaanse zeilershaven Cartagena. Het gaat om de Lazy Duck met een wat slordig weblog. De laatste post is van 12 september. De vrouw van het vertrekkerskoppel werd gedood. Weer een droom in duigen. Maar er rijst twijfel over het verhaal.

Wat een ophef over Volkert van der G.! Ik zag gisteravond de Brandpunt-uitzending. Velen kraaien luidkeels hun verontwaardiging. 'Volkert moet weer achter de tralies!' Teveel eer voor een typische kleine loser, die niets beters weet te doen dan een lange neus trekken naar de autoriteiten. Ik had het niet willen weten, hij heeft zijn straf uitgezeten, geef hem vooral geen aandacht en zeker geen podium.

Ans haalt boodschappen en gaat dan op de fiets naar Tessa. Ik werk hard aan het boek over Jansen Steur verder. Nu ruim 41.000 woorden. Terug naar boven

Dinsdag 22-09-2015

Gisteravond lichte koorts vanwege fikse verkoudheid. Ook vandaag voel ik me beroerd met een nare hoest. We zouden vanmorgen in Spijkenisse op de koffie gaan bij onze zeilvrienden Jaap & Diana, maar dat hebben we afgezegd. Het is buiten grijs en koud en onaantrekkelijk. In de loop van de ochtend lijkt het te gaan regenen, maar er komt zowaar een beetje zon.

'Een beroemd probleem lijkt te zijn opgelost', schrijft de NRC. Dat is het discrepantievermoeden, geformuleerd door de Hongaarse wiskundige Paul Erdös. Het zou al uit 1916 dateren, maar toen werd het als eerste geformuleerd door de Duitse wiskundige Hermann Weyl. Formeel kun je het zo uitdrukken: 'Gegeven is een oneindige rij x1, x2, x3, .... waarvan de termen uit de verzameling de verzameling {–1, +1} komen. Dan geldt: voor elke C bestaan er natuurlijke getallen n en d zodanig dat |xd + x2d + x3d + ... + xnd| > C.'  Daar snap ik helemaal geen moer van, maar wiskundigen verlekkeren zich bij zo'n probleem. Het vermoeden zou nu bewezen zijn door ene Terry Tao, een Australisch/Amerikaanse wiskundige die 'de Mozart van de wiskunde' wordt genoemd. Het kwam gisteravond ook bij De Wereld Draait Door aan de orde, maar wat mij betreft slaagden Vincent Icke en Diederik Jekel ondanks hun aanstekelijk enthousisasme er niet in om het begrijpelijk uit te leggen.

Het zou gaan om oneindige rijen getallen van +1 en -1. Bijvoorbeeld +1, -1, +1, -1, -1, -1, -1, +1, +1, +1 ..., een reeks van 10 cijfers (n = 10) Zie ook de geel gemarkeerde formule hierboven. Neem nu een willekeurig getal C. Maakt niet uit hoe groot, de absolute waarde (zonder + of -) van de opgetelde cijfers zal bij elke n-de term van de rij, vanaf een zeker getal in de rij afgekapt, groter zijn dan C. De auteur in de NRC geeft een voorbeeld: neem de rij van 10 cijfers hierboven en stel C = 3. Als je gaat optellen tot en met het 8e getal, krijg je (-)4. Dat is groter dan 3. Tja. Nu dacht ik altijd dat als je de rij steeds langer maakt, de som van de getallen tendeert naar 0. Zeker als de rij oneindig lang is. Maar kennelijk is er altijd een lengte, waarbij de som groter is dan willekeurig welke C. Dat is het dicrepantievermoeden. Icke gaf (achteraf gezien) het verhelderende voorbeeld van C = 1750. Je gooit kop of munt met een euro; kop is +1 en munt is -1. De som van je worpen tendeert steeds meer naar 0, maar binnen een oneindig lange reeks is er altijd een episode van 1751 keer +1 achter elkaar (of 1751 keer -1) De som is op dat moment 1751. Groter dan C.

Neem nu eens C = 333.333.333. Het is niet erg waarschijnlijk dat je 333.333.334 keer achtereen +1 (of -1) gooit. Maar aangezien je een oneindig aantal worpen hebt, komt het wel een keer voor. Oneindig keer zelfs. Zelfs als C = oneindig gaat het op, want oneindig +1 is meer dan oneindig. Goeie genade! Intuïtief voel je dat het klopt, maar bewijs het maar eens. Dat heeft Terry Tao dus mogelijk gedaan in een stuk van 20 bladzijden.

De rest van de dag voel ik me niet lekker. Er zijn nieuwe dieptepunten in de vluchtelingencrisis. Vanavond vergaderen de asielministers opnieuw, morgen is de extra Europese top. Hilarisch: Volkert van der G. blijkt het verbod op contacten met de pers niet te hebben overtreden. Het OM laat weten te hebben ingestemd met de foto die De Telegraaf een aantal maanden geleden plaatste. 'Om de spanning uit de lucht te halen.' Wat een teleurstelling voor al die verontwaardigde mensen. Terug naar boven

Het verloop van de temperatuur (C) en de bijdrage van het smelten van het ijs op Antarctica aan het zeeniveau (D) De gekleurde lijnen geven de verschillende emissiescenario's weer. (bron: Science Advances Magazine, vol 1, nr 8, 11-09-2015)

Woensdag 23-09-2015

Het is waarschijnlijk dat mijn generatie en die van mijn kinderen de laatste zijn die een relatief vriendelijke wereld kenden. Zoals het er nu uitziet zullen hun kinderen en kleinkinderen - onze achterkleinkinderen - in een andere wereld leven, vijandiger, met meer gevaren en conflicten en beduidend minder aangenaam. Hoewel de effecten van de opwarmende aarde nu al merkbaar zijn in extremer weer, smeltende ijskappen en gletsjers, en langzame wijzigingen in eco-patronen, zullen de gevolgen vanaf de helft van deze eeuw dramatischer vormen aannemen. Ze zullen ons vragen: wat hebben jullie gedaan? Waarom hebben jullie als hersenloze idioten alsmaar fossiele brandstoffen opgestookt, alsof het geen kwaad kon? We zullen er niet meer zijn om ons te verantwoorden.

Typisch voor veel studies naar de warmere toekomst is, dat ze zich zelden verder uitstrekken dan hooguit tot en met de 22e eeuw. Daarom is het wel goed dat er nu een is die laat zien dat de gevolgen van onze kortzichtigheid de aarde vele tienduizenden jaren minder herbergzaam zullen maken. Op de website Klimaatverandering van wetenschapper Bart Verheggen lees ik de samenvatting van een artikel van o.a. Ricarda Winkelmann van het Potsdam Institute for Climate Impact Research. Zij heeft becijferd dat als we het huidige restant van de nu bekende winbare voorraden fossiele energie opstoken, de hele ijskap van Antartica zal smelten. 'If we burn it all, we melt it all.' Dat alleen al zal gepaard gaan met een mondiale zeespiegelstijging van uiteindelijk 58 meter. Let wel: daarin is thermische uitzetting van water en het wereldwijde smelten van gletsjers en noordelijke ijskappen niet eens in meegerekend.

Natuurlijk, dat duurt duizenden jaren. Na ons de zondvloed, nietwaar? Letterlijk. Tot dusver kwam er tussen 1870 en 2013 535 gigaton (+/- 55) koolstof in de atmosfeer. Daarvan kwam 390 gigaton (+/- 20) van fossiele brandstoffen en cement. Momenteel voegen we daar jaarlijks ongeveer 10 gigaton koolstof aan toe. (NB: dat is alleen C, CO₂ is ruim 3,5 keer zoveel) De verwachting is dat het nog zal stijgen tot een piek in de nabije toekomst, om in een tijdsbestek van honderden jaren uiteindelijk terug te vallen tot nul. Maar klimaatverandering kent een enorme vertraging, met name door de enorme warmtecapaciteit van de oceanen. Die staan hun warmte slechts zeer langzaam af. De studie laat zien  dat de CO₂-concentratie bij de hoge emissiescenario’s na tienduizend jaar nog altijd op ongeveer 50% van het piekniveau zit (rode lijn in de beide grafieken hierboven) 'Het zal dan ook vele tienduizenden jaren duren voordat alle CO₂ afkomstig van het verbranden van fossiele brandstoffen weer uit de atmosfeer is verdwenen.' (zie bovenste grafiek) Omdat het smelten van de grote hoeveelheden ijs veel tijd kost, blijft de zeespiegelstijging nog millennia lang doorgaan (onderste grafiek)

Je ziet ook het 2-gradenscenario, dat graag door de politiek omarmd wordt (de onderste, donkerblauwe lijn) Het scenario gaat gepaard met een 2 tot 3 meter hoge zeespiegel gedurende tienduizenden jaren. Dat lijkt gerustellend, maar opnieuw let wel: we blijven nu al achter op dat scenario én de thermische uitzetting van warmer zeewater plus de bijdrages van de smeltende ijskap van Groenland en de gletsjers zitten er niet in! Het volledig smelten van de Groenlandse ijskap (kost eeuwen) levert een mondiale zeespiegelstijging van circa zes meter op, de thermische uitzetting - momenteel de belangrijkste oorzaak van de stijging - levert ook nog een fikse stijging.

Wanneer we op de huidige voet doorgaan, dan hebben we al in 2034 voldoende CO₂ uitgestoten om de grens van 2 graden te doorbreken, zegt Urgenda, de organisatie die een rechtszaak tegen de Nederlandse regering won. Onze generatie weet al dertig jaar dat ze een klimaatramp zal veroorzaken, die de aarde voor tienduizenden jaren zal veranderen. Al die jaren verstookten we ieder meer fossiele brandstoffen. Als we nu niets doen, zal men ons de vervloekte generatie noemen. Terecht. Velen zitten daar niet mee, we zullen immers allang dood zijn als het zover is. Ik kan daar niet om lachen of meewarig over doen; het maakt me kwaad.

Een herfstige dag. Vanmorgen buien. Mijn vervelende hoest is nog niet weg, maar we gaan toch naar Health Works Fitness aan de A15 voor een ochtend inspanning. Het valt me mee, ondanks de verkoudheid begin ik te voelen dat al die fitness me goed doet.

Over de rest van de dag is weinig te melden. Af en toe miezert het. Ik verdiep me in strategische en tactische kernwapens van de VS en Rusland. Zie morgen. Barbara, Tessa en kleine Vajèn komen bij hun moeder/oma op de thee. Een klein positief nieuwsbericht over vluchtelingen. Syrische vluchtelingen hebben in Duitsland een Syrian Expat Philharmonic opgericht. Een klassiek orkest dat deze week in Bremen werken uitvoerde van Syrische klassieke componisten. Dit is hun pagina op Facebook. Het orkest bestaat uit professionele musici/vluchtelingen vanuit verschillende Europese landen. Hulde! Terug naar boven

Donderdag 24-09-2015

Deze week werd bekend dat de VS de kernbommen op hun basis in Büchel, Duitsland, wil vervangen door een moderner type. Waar is dat goed voor? Het nieuwe type, de B61-12, zou veel nauwkeuriger zijn. Nota bene: het zijn geen strategische kernwapens, maar tactische. Het verschil is dat de laatste, als aanvulling op conventionele wapens, bedoeld zijn voor het elimineren van nabije doelen op een slagveld. Met strategische kernwapens schakelt men strategische doelen uit, zoals luchtmachtbases, lanceerinrichtingen, industriecomplexen en uiteindelijk ook steden. Ze kunnen grote gebieden voor honderden jaren verwoesten. Het gebruik van tactische wapens heet 'beperkt' te zijn en heeft dus een lagere drempel.

De vervanging zou over vijf jaar moeten plaatsvinden. Ik zie niet direct wat het nut ervan is, behalve dat de Russen ook een dergelijke vernieuwingsprogramma uitvoeren. Bij de traditionele viering van de overwinning op Nazi-Duitsland op het Rode Plein in Moskou toonden ze dit jaar demonstratief de nieuwe kernraketten. Er lijkt dus sprake van een revival van de wapenwedloop. De Volkskrant publiceerde jongstleden juni een overzicht van de sterkte van de legers van de VS en Rusland. In nuleair opzicht is er een evenwicht: 7.260 (VS) en 7.500 (Rusland), volgens schattingen van het Zweedse SIPRI. De jaarlijkse uitgaven aan de strijdkrachten verschillen sterk, de Russen blijven ver achter (VS 600 miljard euro, Rusland 85 miljard) en het is bekend dat hun conventionele strijdkrachten in alle opzichten sterk verwaarloosd en onbetrouwbaar zijn. 'De Russische vloot is volgens sommige westerse deskundigen niet veel meer dan een veredelde kustwacht.' Het ziet er dus naar uit dat de Russen, die kampen met geldgebrek door de lage olieprijs en de westerse sancties, ervoor kiezen om de conventionale zwakte te compenseren met nucleaire modernisering. Zo hopen ze toch voor supermacht door te gaan. Dat is erg gevaarlijk in de ogen van velen, want hoe zwakker de conventionele strijdkrachten, hoe lager de drempel voor de inzet van tactische kernwapens. Maar ook de modernisering aan VS-zijde verlaagt die drempel, dunkt me.

Poetin heeft intussen fel gereageerd. Hij vindt dat de VS 'het strategisch evenwicht veranderen.' Als de Amerikanen de kernbommen gaan moderniseren, dreigt hij 'het evenwicht te herstellen' door de plaatsing van Iskander-raketten in de Russische exclave Kaliningrad, die tussen Polen en Litouwen ligt ingeklemd (kaart hierboven) Die raketten kunnen ook met kernkoppen worden uitgerust. Overigens waren er in maart van dit jaar berichten dat die Iskanders er al stonden.

Vandaag voel ik me alweer een stuk beter, hoewel de hoest nog niet weg is. Helaas heeft Ans het nu te pakkken: loopneus, keel- en hoofdpijn. Gelukkig hebben de oude mensen alle boodschappen al in huis. Het is een sombere dag met mierzerregen in de middag. Door de sluis arriveren veel boten die morgen en overmorgen deelnemen aan de jaarlijkse Boten- en Camperbeurs in de Lingehaven. Het lijkt erop dat we droog weer gaan krijgen. Ik werk flink door aan het boek over Jansen Steur, nu 48.000 woorden. Terug naar boven

Artist's impression van zwaartekrachtgolven in de ruimtetijd.

Vrijdag 25-09-2015

Vanmorgen is het eerst flink bewolkt. Ik loop de halve wallenloop op mijn eentje; Ans voelt zich nog niet fit genoeg. Rond half tien komt de zon door. De haven is over de volle lengte bezet met jachten voor de verkoop op de Boten- en Camperbeurs 2015. Tegenover ons ligt een motorjacht met de naam 'After Sail'. Kennelijk gaat het nu 'after motor' worden. Het leven is hard. Op de kades begint men verkoopkramen op te bouwen. Indien het goede weer aanhoudt - en daar ziet het naar uit - zal het druk worden. Als de beurs dit weekeinde voorbij is, kunnen we onze boot hierheen varen. Waarschijnlijk op donderdag 1 oktober.

Een aantal keren schreef ik op deze plek over zwaartekrachtgolven (ondermeer hier), de rimpelingen in de ruimtetijd ten gevolge van supernovaexplosies of superzware objecten zoals twee zwarte gaten die om elkaar heen draaien. Volgens de theorie zou de aarde iedere maand een keer worden getroffen door dergelijke rimpelingen. Elf jaar meten zou dus genoeg moeten zijn. Een positief resultaat zou het bewijs vormen van het bestaan van het graviton, het theoretische deeltje dat de zwaartekracht belichaamt. Zwaartekrachtgolven zouden niets anders zijn dan de coherente beweging van een aantal gravitons. Honderd jaar geleden voorspelde Einstein al het bestaan van zwaartekrachtgolven, maar ze werden nog nooit gevonden. Sinds elf jaar wordt er intensief naar gezocht met de CSIRO’s Parkes telescope in Australië, en sinds acht jaar door het Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO) in de VS. Ook op andere plaatsen wordt ernaar gezocht, zoals in Duitsland (GEO600) Tot dusver tevergeefs en de wetenschappelijke wereld begint verontrust te denken dat de algemene relativiteit van Einstein misschien niet klopt. Het zou een herziening van de astrofysica vergen en dat is nogal wat, want Einstein krijgt al een eeuwlang gelijk. Het zou ook kunnen dat dergelijke zwarte gatenduo's zich anders gedragen dan men denkt. Maar het is te vroeg om conclusies te trekken. Er zal op meer frequenties naar zwaartekrachtgolven gezocht worden en de komende jaren komen er gevoeliger detectoren bij. De kop 'Speurtocht van 11 jaar zet theorie dubbele zwarte gaten op zijn kop' in De Volkskrant is prematuur. Abscence of evidence is nog niet evidence of abscence.

Terug naar Gorcum. Het Rijk heeft de gemeente gevraagd om een lokatie voor de opvang van asielzoekers aan te bieden: het leegstaande Wellantcollege aan de IJsbaan, geschikt vooor maximaal 300 vluchtelingen. De gemeente, die tot dusver niet erg voortvarend was, gaat het bekijken. Gisteravond werden de bewoners van de omringende wijk, de Lingewijk, per brief geïnformeerd. De gemeenteraad stemde deze week unaniem in met opvang van vluchtelingen in de stad, al ging het voor de partij Stadsbelang allemaal wel erg snel. Volgende week volgt meer nieuws.

Ander lokaal nieuws. Vorig jaar voerden we actie tegen het voornemen van Rijkswaterstaat om het natuurgebied De Woelse Waard, direct naast de oostelijke stadswallen, te gaan gebruiken als overnachtingshaven voor schepen die gevaarlijke stoffen vervoeren. Gelukkig heeft de gemeente nu een andere oplossing bereikt met Rijkswaterstaat (lees hier), zodat het niet door gaat. Terug naar boven

Uitgever en auteur samen bij de boekpresentatie in de studio van DWDD. Rechts boven de schouder van Van Nieuwkerk zie je nog net het hoofd van Ivo Niehe.

Zaterdag 26-09-2015

Aznavour. 'De beste zanger die ooit geleefd heeft', staat op de cover van het boekje met de columns die Matthijs van Nieuwkerk twee jaar lang wekelijks schreef in het blad van de VARA over zijn idool (Carrera, 2015) Daar valt wel iets op af te dingen, ook als het alleen om het Franse chanson gaat. Maar ook ik ben een levenslange liefhebber van Aznavour. Eén van mijn eerste singles in het begin van de jaren 60 was zijn 'Il faut savoir'. Je moet de tafel weten te verlaten, als de liefde niet meer wordt opgediend. Een onvergetelijk chanson van de nu 91-jarige zanger, die nog steeds optreedt. De presentatie van het boek gisteravond in de studio van De Wereld Draait Door is vrolijk en feestelijk. Het is het eerste boek van Van Nieuwkerk als schrijver en - voor mij belangrijker - het is het eerste boek van mijn dochter Floor in haar nieuwe loopbaan als uitgever. Daar wil je bij zijn! Van Nieuwkerk had speciaal gevraagd of de ouders van Floor aanwezig wilden zijn. Waarom is Ans er niet bij? Samenloop van omstandigheden; Ans zit vanavond met haar familie bij Barbara voor de TV te kijken naar het programma The Voice of Holland. De komende weken zijn de eerste ronden. Haar kleindochter Nikita is één van de kandidaten en misschien komt ze vanavond al aan de beurt. Dat gaat voor haar natuurlijk voor.

De VARA-studio's zijn in het complex dat de Westergasfabriek heet, in Amsterdam. Gelukkig kan ik het autootje in de buurt kwijt. Bij de ingang staan mensen met een lijst de genodigden te controleren. Ik word naar de bekende studio van DWDD gebracht. Voor de moeder van Floor, mijn eerste ex, haar man en mij zijn plaatsen op de eerste rij gereserveerd waar we vol verwachting en trots zitten te kijken. Veel jonge mensen om ons heen, die druk met elkaar praten. Iemand met een camera maakt opnamen. Floor is nerveus maar ziet er stralend uit. Van Nieuwkerk komt langs om ons welkom te heten. Aardige man. Ik maak een foto van beiden (hiernaast) De vrouw, de dochter en de vader van Van Nieuwkerk zijn er ook. De presentatie loopt vlot. Ivo Niehe, niet mijn favoriete TV-persoonlijkheid, mag het boek overhandigen. Hij houdt een erg geestige toespraak. 'Liever Montand dan Aznavour, maar vooruit.' Dat ben ik met hem eens (plus Reggiani en Brel wat mij betreft) Hij heeft twee originele cadeaus voor Van Nieuwkerk meegenomen: een foto van een jeugdige Aznavour met Charles Trenet en Jean Cocteau, en een box met de verzamelde CD's van Aznavour (60 CD's) Die had Matthijs nog niet.

Na de presentatie krijgen we allemaal een exemplaar van het boek en gaan we naar de overkant van een binnenstraat, de Westerwijnfabriek, voor een gezellige borrel. Van Nieuwkerk signeert mijn exemplaar: 'Voor de vader van een van de mooiste dochters ter wereld! Matthijs.' Erg attent. Leuk om Liesje & Ron weer te zien, mijn eerste ex en haar man. Bijpraten. Ook praat ik met een voormalige collega van Floor in DWDD, die nu redacteur bij de nieuwsdienst van WNL is, en met de moeder van Pijke, de man van Floor. De schrijver Peter Buwalda loopt voorbij en knikt me toe. Het media-wereldje. Voor mijn gevoel praat iedereen verschrikkelijk opgewonden en snel. Ik vertel Van Nieuwkerk over Nikita en The Voice. Dat vindt hij leuk; ze trad nog dit jaar mei op in DWDD met haar broer Jordin.

Om half twaalf aanvaard ik de thuisreis. Er is weinig verkeer, om kwart voor één ben ik thuis. Ans en ik praten nog bij tot twee uur. Nikita was gisteravond niet aan de beurt bij The Voice. Vanmorgen op tijd uit de veren. De geliefde is nog snotterig en sliep slecht, dus ik ga alleen naar de Body Balance in het fitnesscentrum aan de A15. Twee uur sloof ik me uit. Terug naar huis. Er heerst al grote drukte in de haven. Mensen drommen om de talrijke kramen van de Boten- en Camperbeurs 2015. Verderop staat het obligate shantykoor te galmen over een dronken sailor. De zon schijnt genadig, er is geen wolkje aan de lucht, de beurs gaat een succes worden. Ans heeft de zonwering dicht gedaan, niet alleen voor het felle zonlicht: de mensen kijken gewoon brutaal naar binnen.

Om één uur worstelen we ons door de mensenmassa op 't Eind om boodschappen te doen. Er is een soort shantyfestival aan de gang wegens het twintigjarig bestaan van het Arkels Visserskoor. Dat zullen we weten. In een tent voor de sociëteit begint het zoveelste koor van belegen en besnorde grijsaards in blauwe boezeroen met sjaal en pet aan de zoveelste luidkeels gezongen vertolking van What shall we do with the drunken sailor? Verplicht repertoir voor dergelijke koren. Je kunt het tot op de markt horen. Later op de middag maken we een tour langs de kramen op de Appeldijk en de Havendijk. Ook hier mudvol. We eten kibbeling bij een viskraam. In een kraam met rariteiten en zooi vind ik twee grappige houten beeldjes van een man en een vrouw met kippenkoppen. Samen acht euro, kun je ze niet voor laten staan. Staan leuk in de vensterbank (foto hier) Stond daar niet die houten kikker uit Ashdod, Israël? Gekocht in 2011? Inderdaad, die staat nu in de serre. 'Op den duur krijgen wij ook een uitdragerij', zegt Ans. Nou zeg. Mensen zijn dieren die verzamelingen aanleggen van dingen die ze niet kunnen eten en die dus nutteloos zijn. Als ze dood zijn, vallen die verzamelingen weer uiteen en beginnen anderen weer verzamelingen aan te liggen, die... enzovoorts. Terug naar boven

Vlnr. Aznavour, Trenet en Cocteau, in Parijs, 13 december 1960. Het is de foto die Matthijs van Nieuwkerk gisteren kreeg van Ivo Niehe.

Zondag 27-09-2015

Deze week las ik een kort interview uit 2011 met Aznavour over vrouwen. Hij was toen 88 jaar. Hij heeft nooit dwaasheden begaan, zegt hij, daar was hij te serieus voor. En veel te timide, niet stoutmoedig genoeg. Hij was trouwens zelden verliefd, hij vond zijn werk veel belangrijker. 'Ik heb teveel tekortkomingen voor vrouwen, ik ben een eenzaat en ik heb niet veel te vertellen.' Aznavour trouwt drie keer, de eerste keer was hij 'te jong', de tweede keer 'trop bête' en de derde keer was met de 20-jaar jongere Zweedse Ulla Thorsell, in 1967. Ze kregen drie kinderen en zijn nog steeds bij elkaar. Uit zijn eerdere verbintenissen kreeg hij er ook drie.

Toevallig zag ik de zanger in dezelfde week in een oud interview, waarschijnlijk van rond 1970. Hij was dus nog maar jaar met Thorsell. Over de relatie tussen man en vrouw was hij uiterst conservatief. Een vrouw hoort thuis, haar rol is de man te verzorgen en hem rust te geven na zijn werk. Tja. Hij maakte toen al grote toernees en schreef enige duizenden chansons, dat is waar. Maar of....?

Premier Rutte spreekt in New York de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Wat zegt hij? nota bene op het moment dat Volkswagen ten onder dreigt te gaan aan zwendel met dieselmotoren en dat de hele autoindustrie zich zoveel mogelijk onttrekt aan milieunormen voor schone motoren, zegt onze minister-president: 'Het bedrijfsleven moet meer betrokken worden bij de nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen.' Ja, daar hebben we alle vertrouwen in.

Zonnige dag en er komen nog meer, zeggen de voorspellers. Vandaag een kort stukje, want we gaan zometeen naar Amsterdam om er de verjaardag te vieren van Nicky, de partner van Ans' zoon Derrick. Terug naar boven

Verjaardag van Derrick. De pan met roti op de tafel. Vlnr. Ans, Jordin, Nikita, Tessa, Barbara, Michel, Derrick (staand), Nicky en haar moeder Sue.

Maandag 28-09-2015

Tessa haalt ons gistermiddag op. Jeff is er niet bij, die heeft een optreden. Ans op de achterbank met de kleine Vajèn, zo rijden we naar Amsterdam Noord voor een gezellige verjaarsdagspartij bij Derrick & Nicky. Ans zoon is een prima kok; hij serveert een lekkere roti. We hebben als altijd veel plezier aan de lange tafel (foto hiernaast)

Koude nacht. Vergeten de wekker te zetten voor de rode supermaan met verduistering vanmorgen. Helaas, de volgende is pas in 20133 en die maken we misschien niet meer mee. Er staat me overigens bij dat we het verschijnsel al eens eerder zagen, in het Egyptische Hurghada. Vanmorgen is het tamelijk bewolkt. Ans is weer in staat de halve wallenloop te maken, om de west. Op de terugweg kopen we sliptongetjes op de maandagochtendmarkt.

Nieuws: de dwaze actie van Powned-journalist Jan Roos voor een overbodig referendum over het verdrag tussen Oekraïne en de EU slaagt gemakkelijk. Niet verbazend, de hele aanhang van de PVV en de SP staat erachter. Ze hebben echter het recht, al moet je hopen dat de Kiesraad straks voldoende valse handtekeningen ontdekt om het niet door te laten gaan. Je snapt echter niet hoe ze ertoe komen om de facto de kaart van Poetin te spelen. Wat weet de gemiddelde Nederlander trouwens Van het verdrag met Oekraïne? Ik denk dat de meesten het niet eens kennen, laat staan dat het beoogt de democratische ontwikkelingen in dat land te steunen.

Zeker zo dwaas is de overwinning van de separatisten in het sterk verdeelde Catalonië, onder leiding van de corrupteregeringsleider Artur Mas. Een kamikaze-strategie, dunkt me, Spanje zal een onafhankelijk Catalonië nooit tolereren en zal, mocht de provincie onafhankelijk worden, verhinderen dat het lid van de EU wordt en de euro invoert. Wat zien velen toch in nationalisme en desintegratie? Gezichtspunten die allang niet meer passen in deze tijd.

Vanaf elf uur verschijnt er een intrigerend bericht in de media, namelijk dat de NASA later op de dag een 'belangrijke ontdekking over de planeet Mars' bekend zal maken. Dat zal om half zes gebeuren en je kunt de persconferentie live volgen op de website van NASA. 'A Mars mystery is solved.' Speculaties genoeg! De meest gehoorde is dat er vloeibaar water gevonden zou zijn en waar water is, kan (bacterieel) leven zijn. Of zou er zelfs leven gevonden zijn? 'Gezien de samenstelling van het team onderzoekers (dat bij de persconferentie aanwezig zal zijn - TZ) verwacht ik niet dat ze leven hebben gevonden op Mars', zegt iemand van Universiteit Utrecht. 'Dan had de top van NASA de persconferentie wel gegeven.' 

Een frisse en redelijk zonnige middag. Ik werk verder aan het boek over Jansen Steur. Nu bijna 53.000 woorden. Over een uur zal ik klaar zitten voor de persconferentie van NASA. Terug naar boven

Recurring Slope Lineae op Mars (foto NASA)

Dinsdag 29-09-2015

Recurring Slope Lineae (RSL's) Ofwel terugkerende donkere lijnen op hellingen op Mars (foto hiernaast) De veronderstelling dat ze veroorzaakt worden door stromend pekelwater is nu bevestigd door een ingewikkelde analyse. Pekelwater dat tijdens de zomer op Mars niet bevriest omdat het zo zout is. De RSL's zijn honderden meters lang en een paar meter breed. Kleine, ondiepe beken. Niemand zag ze stromen, maar uit de analyses blijkt dat ze zouthydraten (perchloraten) bevatten, die alleen maar kunnen ontstaan in pekelstromen.

Het is minder spectaculair dan je door de opgeklopte aankondiging van NASA verwachtte, maar vooruit, het is wel belangrijk. Er kan microbieel leven op Mars geweest zijn. Govert Schilling speculeerde op de televisie zelfs dat de ontdekking kan impliceren dat het er nog is. Maar er zijn geen atmosfeer (meer) en geen krachtig magnetisch veld die het beschermen tegen de dodelijke kosmische straling die ongenadig het oppervlak van de rode planeet treft.

Het is een fraaie, onbewolkte dag. We gaan even bij de boot kijken. Alles is in orde. Overmorgen varen we hem naar de Lingehaven. Ik maak alvast de platte fenders klaar, die we in de nauwe sluis moeten gebruiken. De sluis is 4,50 meter breed en wij 4,25 meter.

Daarna lopen we de stad in voor de boodschappen. Terug thuis werk ik verder aan het Jansen Steur boek. Nu 55.380 woorden en voorlopig af. Terug naar boven

Gele cirkel rechtsboven: een mogelijke lokatie voor een asielzoekerscentrum in Gorcum

Woensdag 30-09-2015

'Die smerige beesten willen we niet in Gorinchem (...), het gaat niet gebeuren of de brandweer moet er gaan staan dag en nacht.' Je schrikt even als je op Facebook dit bericht van een plaatsgenoot leest. Het gaat over de mogelijkheid - dus het staat nog niet vast - dat er 300 asielzoekers worden ondergebracht in een leegstaande school in de Lingewijk. Het Wellant College. Het ligt in het noorden van de stad, tegen de A15 aan. Niet zo'n gekke lokatie. zou je zeggen (zie de gele cirkel rechtsboven op de plattegrond hiernaast) Toch lopen de emoties in de wijk zuidelijk ervan hoog op. 'Gorcummers dreigen potentiële opvang in brand te steken', schreef AD Rivierenland gisteren. Gisteravond kwamen Lingewijkers massaal naar de vergadering van de gemeenteraad (zie hier) Het is net als in Enschede, Purmerend en andere plaatsten. Natuurlijk er is altijd een hele kleine minderheid van luidruchtige aso's en racisten. Daarmee heb ik niet gezegd dat ik niet begrijp dat het de mensen in de Lingewijk tamelijk rauw op het lijf valt. het is ook wat, ineens geconfronteerd te worden met de realiteiten van een wereld vol ellendige conflicten. West-Europa bleef al zo lang - 70 jaar - een vreedzame regio, niet in de laatste plaats dankzij de Europese Unie.

Sommigen zeggen dat de Schengen-accoorden, waarbij de contrôles aan de binnengrenzen van de meeste EU-landen werden opgeheven, gepaard hadden moeten gaan met een strengere bewaking aan de buitengrenzen. Dat zegt ook Paul Scheffer, hoogleraar Europese studies in Tilburg, in een recent (overigens erg interessant) interview in het Financieel Dagblad. 'Europa bewaakt zijn buitengrenzen niet. Hoe kun je een unie willen vormen zonder buitengrenzen? (...) Voor het eerst snappen we dat de grens van Griekenland ónze grens is. En dat het begrotingstekort van Italië óns begrotingstekort is.' Het debat over de grenzen van grenzenloze solidariteit is begonnen. Een lastig debat, terwijl de vluchtelingenstroom naar Europa niet afneemt.

Vanmorgen een stralende zonsopgang. We rijden na het ontbijt naar de fitness en sloven ons twee uren lang uit. Kracht- en duursport. Daarna boodschappen bij de Jumbo op Oost. Daarna gaat ieder naar de eigen kapper. 's Middags komt Barbara langs die haar huis niet in kan, omdat ze de sleutel kwijt is. Bericht dat komende vrijdag in de aflevering van The Voice of Holland Nikita optreedt in (wat heet) de 'blind auditions'. Ik mail mijn nieuwe manuscript naar een aantal uitgevers. Dat kan niet bij allemaal; sommige willen alleen uitgeprinte manuscripten ontvangen. Dat is wat meer gedoe; zal ik morgen doen.

Rusland bombardeert vandaag IS-doelen in Syrië. Dat zat eraan te komen. Toch is er iets eigenaardigs: volgens Amerikaanse autoriteiten gaat het niet om gebieden waar IS actief is. Het Russische ministerie van Defensie houdt vol van wel. Het is mogelijk dat Rusland niet alleen de terreurgroep Islamitische Staat, maar ook gematigder oppositiegroeperingen zal aanvallen. Hm. Assad steunen is de enige kaart die de Russen in het Midden Oosten kunnen spelen. Doen ze het niet, dan dreigen ze die kaart te verliezen want Assad was aan de verliezende hand. Simpele, ergerlijke machtspolitiek. Terug naar boven

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/34