Logboek rest 2007 (Willemstad>Lagos)

                                            

Direct naar het laatste verslag van 2007

Dit Reislogboek 2007 is nogal omvangrijk. Het downloaden kost even tijd. Geduld! Bij tragere PC´s of verbindingen kan het wat langer duren.

15-07-2007
Gisteravond was het nog lang gezellig aan boord. Zie foto hier. Aan het begin van de avond komt er een verontrustend bericht van vriend Pieter de Kort via SMS: op de eerste dag van de zeilwedstrijd van Scheveningen naar Cork in Ierland is de mast van zijn Matjas tijdens harde wind in vieren gebroken! Ik bel Pieter en hoor het verhaal. Natuurlijk veel schade en geen zeilvakantie dit jaar. We bieden aan dat Esther en hij een tijdje met ons meevaren. Hij reageert aangedaan, het is niet mis wat ze overkomt.

Na een korte nacht vertrekken we om half zeven, het is bewolkt en er is nauwelijks wind. Bij de Volkeraksluis wachten we een uur en praten met een Belgische zeiler, die naar de Roompot moet. Als we tenslotte maar eens op "de bel" drukken, worden we terstond geschut, zonder dat er uitvaart kwam. Was de sluiswachter in slaap gevallen?

We motoren snel over het Volkerak. Het water is gifgroen en stinkt van de alg. De Krammersluis staat open, we kunnen meteen door en eindelijk, eindelijk is er dan weer zout water. En een opkomend onweer, heftige bliksem geselt Zierikzee. Op zeker moment horen we een hees gieren en waait het in een oogwenk 34 knopen op de kop. We zijn voorbereid en hebben de zeilpakken klaargelegd. Het regent woest, de golven slaan helemaal plat. Toch trekt de bui langs ons heen en niet over ons. Bij de Zandkreeksluis worden we vlot geschut en om 15.00 uur meren we af aan de langssteiger onder de Veerse Jachtclub, voor ons staat de Kampveerse Toren in al zijn pracht. In de jachtclub, bij de dames Juul en Nicky, eten we tapas en gegrilde gamba´s, stijf van de knoflook. Klik hier voor een viertal foto´s van vandaag.

16-07-2007
Een dag vol zon en regen en een hard onweer aan het eind van de middag. Met het ontbijt komen dichter Koos Dalstra en Marion van Wijk ons bezoeken. Hun intense belangstelling voor ons avontuur verwarmt ons hart. Als we morgen de zeesluis van Vlissingen passeren willen ze ons filmen.

Als ze weg zijn, slenter ik door Veere. Ik voel me nog niet weg en nog niet bevrijd. Dat zal wel komen. Op de dijk voor het havenfront zet ik me op een bank tussen de toeristen, Duits en Frans en Nederlands klinken door elkaar. Later, de zon schijnt nog en de broeierigheid neemt toe, tap ik alle watertanks vol. Onderwijl peins ik voor me heen, zoals ik dat in eerder jaren zo vaak deed, maar toen wist ik dat het eindig was, dat ik over een aantal dagen weer aan het werk moest. Het is nu voor het eerst dat er binnen afzienbare tijd geen eind aan komt en er geen haast meer is ergens op tijd te zijn.

Het voorspelde onweer breekt los aan het eind van de middag. Tevoren heb ik de bimini opgevouwen, is die tenminste droog. Na het onweer breekt een lange periode van gestage regen aan. In de kajuit mijmer ik over een gedicht van Robert Creeley, een Amerikaanse dichter uit de jaren zestig, die (ongeveer, ik citeer uit mijn hoofd) schreef:

"...and again falls this quiet, persistent rain..."

waarbij hij wenst dat zijn geliefde zó voor hem zal zijn als die rustige, aanhoudende regen.

Mijn eigen geliefde zet ondertussen een tafel vol lekkere hapjes klaar (foto) Er is prachtige muziek op de radio, want nu ontvangen we Klara, wat staat voor Klassieke Radio, een Belgische zender voor klassieke muziek, nog beter dan onze Radio 4. Kennelijk staat alles vanavond daar in g-klein. Eerst horen we het dramatische Pianokwintet van Shostakovitch in de ontroerend mooie uitvoering van het Borodin Kwartet met Richter als pianist, en dan ook nog (eveneens in g-klein) het Strijkkwintet van Mozart met dat hartbrekende thema in het eerste deel. Tranen.  Desondanks reken ik daarna met de tijtafels uit hoe het morgen zit met het tij op weg naar Ostende. We moeten vroeg weg, want vanaf ongeveer 13.00 uur gaat het tij langs de Belgische kust tegen staan. De verwachte wind is ZW 4 - 5, met uitschieters naar 6 in de ochtend (wind tegen tij dus) maar er zijn  minder buien. We zien morgen wel. In de Jachtclub nemen we afscheid van Juul, met een omarming. Ooit verstevigden we hier onze relatie. Wanneer komen we hier terug? Nou, een hele tijd niet, als het aan mij ligt. Niet omdat ze onvriendelijk zijn, integendeel, maar omdat we eindelijk het land uit willen. Niet vergeten morgen de brief aan de SVB op de bus te doen met onze aanvraag voor de vrijwillige voortzetting van de AOW-opbouw (wat een gezeur eigenlijk)

17-07-2007
Om 6 uur staan we op, om half 7 varen we en om 7 uur worden we het Kanaal door Walcheren in geschut. Het is droog maar er staat erg veel wind, Bf 6 uit ZW, precies op de kop. Dat geeft op de Westerschelde en de Wielingen en langs de Belgische kust een onaangename tij-tegen-wind situatie. Dat willen we onszelf niet aandoen. We besluiten in Vlissingen de jachthaven van VvW "Schelde", vlak voor de zeesluis, aan te doen.
Tegen half 11 komen we daar aan, op de steiger staat een jongen die meldt dat er geen boten vertrokken zijn. Weinig plek, behalve een moeilijk plekje aan de hoge wal bij de haveningang. Met moeite wurm ik Dulce tegen de harde wind erin. De niet zo snuggere jongen houdt de lijn op de boeg niet strak, waardoor de kop wegwaait en ik mijn stuurboord navigatielicht versplinter. Shit!

Enigszins aangedaan gaan we eerst maar boodschappen doen bij een super. Vlakbij is een watersportwinkel, waar we een nieuwe lamp kopen. Maar liefst 77 euro en ook nog een ander merk! In een paar uur puzzelen en één keer kortsluiting lukt het ons samen het nieuwe licht op de preekstoel te bevestigen. We zijn niet weinig trots als hij het doet. Ondertussen is een Voicemail-bericht van Koos Dalstra. Marion wil vanavond mosselen en spaghetti voor ons koken, hebben we daar zin in? Dat hebben we. (Er was in het Gastenboek ook een berichtje van oud-collega Joep, die voor zijn werk in Vlissingen was) In de jachthaven blijkt een gratis draadloos netwerk beschikbaar, dat is gemakkelijk! Vanavond zullen we de weersituatie bezien en bepalen of we morgen naar Ostende gaan.

18-07-2007
Koos Dalstra heeft een prachtig atelier/studio in een voormalige kazerne van de marine, aan de zeedijk bij de Oranjemolen, vlak naast het centrum van Vlissingen. De hoge ruimte is volgebouwd met plateaus, laddertjes, kasten, werkplekken, e.d. Naast een lange tafel met hoge stoelen staan drie koelkasten op elkaar. Het atelier zit vol doorkijkjes en lijkt een beetje op de fantastische ruimtes op een ets van Piranesi. De vrouw van Koos, Marion,  heeft gekookt. De uren vliegen voorbij waarin we van alles uitwisselen, over Bas Jan Ader (over wie ze een boek schrijven), over literatuur, wetenschap en onszelf. Na het eten besluiten we naar de kermis te gaan, vlakbij. Ik zie een stellage voor bungee-jumping en besluit dat ik dát nu wel eens mee wil maken. Ans protesteert maar ik wil er niet van horen. Samen met een andere kermisbezoeker stap ik in een bolvormig staketsel, wordt vastgegord met een grote beugel en moet mijn bril inleveren. Dan schieten we omhoog, tientallen meters, vertragen en duiken voorover naar beneden. Je kan niet verhinderen dat je schreeuwt. Zo stuiteren we op en naar tot we uitdeinen. Het viel eigenlijk wel mee. Ik las ooit dat er door de plotselinge hevige afremming hersenschade kan ontstaan, maar daar heb ik niets van gemerkt (dat is natuurlijk allerminst een garantie) Daarna bezoeken we een kroegje van een oud-Utrechter, Willem Houtman, en drinken koffie met Calvados. Willem komt bij ons zitten. Hij werkte in de jaren ´60 en ´70 in het bekende café "De Vriendschap" op Het Wed. Boven kon je eten bij een soms narrige exploitant. Als die een slechte bui had, zette hij iedereen zijn zaak uit. We nemen het toenmalig Utrechts kroegleven door, bekende namen passeren de revue zoals het nachtcafé van Willem Slok en Cor Netto met zijn kroeg ´t Pandje (het oude Pandje dan, later kwam er even verderop een nieuw) in de Nobelstraat. Toevluchtsoorden voor velen die liever leefden dan te gaan slapen.

De volgende dag staan we om half 8 op. We waarschuwen de twee bootjes die naast ons gemeerd zijn. Met enige moeite wurmen we ons uit de lastige ligplaats, bellen Koos & Marion en varen naar de zeesluis. Een groot schip van Rijkswaterstaat moet er eerst in. De grijnzende kop van Koos verschijnt over de kaderand boven ons, Marion filmt en wij stuntelen natuurlijk juist dan bij het afmeren in de sluis. We willen namelijk zoveel mogelijk afstand tussen ons en die grote boot houden. Enfin, het schip vaart heel voorzichtig de sluis en dan volgen wij, in vol ornaat, zwaaiend gefilmd door Marion. De zon schijnt en het waait ZW 4. Rustig motoren we tegen de wind in, laten twee zeeschepen passeren en steken achterom de Westerschelde over. Het tij staat 2 knopen mee. Bij Zeebrugge laten we ook een Cobelfret Ferry voorgaan, eer we de havenmonding oversteken (foto boven) Het klotst daar altijd aardig van alle boeggolven en  kielzoggen van in- en uitvaart. Dan zetten we koers naar Ostende, nog 11 mijl. Voor we er zijn overvalt een ons een fors onweer met veel regen en dus slecht zicht, maar vlak voor de havenmonding klaart het op en om half 1 leggen we zonder problemen aan bij de Royal North Sea Yacht Club. Het is tegen verwachting helemaal niet druk en de alom bij zeilers bekende havenmeester Robèrt (met die snoeiharde, bekakte stem) geeft ons een mooi plekje aan een langssteiger. Ans belt haar moeder die vandaag 88 wordt. Hier willen we tot en met het komend weekend blijven om uit te rusten van alle vermoeienissen van de laatste maanden. We hebben een zwak voor Ostende, een cosmopolitische badplaats vol vertier en cultuur.

Om 4 uur ´s middags liggen we allebei te slapen in de kuip, als een stem van de steiger vraagt of we straks een borrel willen drinken. Er staat een donkerharige dame in een rood zeilpak. Ze stelt zich voor als Nicolette, de wederhelft van oud-HBS-genoot Jozua van Sprang. (We ontmoetten Jo een week geleden in Willemstad) Ze zijn juist aangekomen met hun schip Enigma en komen naast ons liggen. Voor die borrel werk ik nog snel dit weblog bij en plaats drie foto´s van vandaag in het Fotoboek (klik hier) Want óók hier is een onbeschermd draadloos netwerk op te vangen in de haven.

19-07-2007
Stralende zonneschijn wekt ons rond 9 uur, in de loop van de dag ontstaat een aardige zeewind. Vanmorgen vond ik in mijn postbus een e-mail van zwager Cees met een brief van de Gemeente Papendrecht als bijlage. Het gaat uiteraard over de behandeling van mijn bezwaarschrift tegen het niet-toekennen van een briefadres en de behandeling ervan in de commissie van advies voor de bezwaarschriften op 22 mei j.l. Na bijna twee maanden schrijven ze:

"....Het advies van de commissie is reeds verzonden naar het College van B & W. Het College dient nog een besluit te nemen of zij het advies van de commissie overneemt. Daar het College zomerreces heeft, zal het besluit niet voor 20 augustus genomen kunnen worden"

Dan zijn we dus drie maanden verder! En dacht je dat het advies van de commissie erbij zat? Nee, dat ken ik dus niet eens. Bovendien was deze brief naar ons adres in Andel gestuurd (en door de verhuisservice doorgestuurd), terwijl ze wisten dat de correspondentie voortaan naar zwager Cees in Papendrecht moest. Wat een gestuntel. Als je meer over het onderwerp "briefadres" en mijn controverse met de Gemeente Papendrecht wilt weten, klik hier.

Sinds kort kent de website ook een zoekfunctie. Ik heb hem vanmorgen aangezet. Rond het middaguur vertrekken Jozua & Nicolette. Ze gaan naar Nieuwpoort of Duinkerken, mogelijk zien we ze in de komende tijd nog. We lezen en luieren de middag door, drinken thee op een terras in de stad en houden het vroeg voor gezien. De vooruitzichten voorspellen een verslechtering, veel regen en wind en opnieuw onweer in de komende dagen.                                                  Terug naar boven

20-07-2007
Een zwaar onweer wekt ons deze ochtend. Hevige regen striemt het dak en af en toe duiden felle flitsen meteen gevolgd door schel knappende knallen, op inslagen vlakbij. Na 10 uur klaart het wat op en haal ik verse broodjes en NRC/Handelsblad van gisteren. Na een laat en langgerekt ontbijt maak ik met behulp van het programma Map Creator een routekaart voor de rubriek Kaarten & Routes, waarop men kan zien waar we zijn. Morgen is de Nationale Feestdag van België, maar vandaag houdt de koning een toespraak over alle radiozenders. Hij vindt dat het goed gaat met het land, maar werkelozen moeten over de taalgrens gaan werken.

´s Middags bezoeken we het Ensorhuis in de Vlaanderenstraat. Het is het huis waar de beroemde Ostendse schilder James Ensor met zijn huisknecht heeft gewoond van 1917 tot aan zijn dood in 1949; 32 jaar waarin hij niet meer heeft geschilderd. Het is een smal, onopvallend huis. Beneden is het winkeltje in carnavalsartikelen en souvenirs van Ensors oom en tante nog intact. In donkere vitrines zien we schelpen, opgezette kikkers en vissen en talloze maskers. Achter een katheder staat een griezelig bleke man met plakhaar, die met afgewend hoofd ons kaartjes verkoopt. Een smal trappenhuis leidt naar bedompt ruikende, zwaar gestoffeerde kamertjes. Overal hangen reproducties van Ensors schilderijen, de originelen hangen in musea over de hele wereld. Op de tussenverdieping is een vitrine met een dodenmasker, een afdruk van de handen en het opgedroogde, laatste palet van de schilder. Ensor leefde vooral op de verdieping erboven. Daar is de "blauwe" salon, met een piano en een harmonium, waar de schilder op speelde. Naast de piano staat een roerloze vrouw met hondenhaar. Zij is suppoost. Als er een zachte, vriendelijke stem klinkt, zien we eerst niet dat zij het is die spreekt. Zij bevestigt dat Ensor in dit huis niet meer schilderde. "Hij was zijn inspiratie kwijt", zegt ze. Eén wand van de salon wordt geheel in beslag genomen door een grote reproductie van het beroemde doek "Intrede van Christus te Brussel", een even adembenemend als bizar werk dat waarschijnlijk nog nooit volledig ontraadseld is. Het ruikt vreemd in het huis, alsof er ergens iets ligt te rotten, we worden allebei wat licht in het hoofd - hier wordt vast nooit gelucht, er klopt iets niet, we gaan weg. Pas later bedenk ik hoe vreemd het is dat bij het dodenmasker in de vitrine dat laatste palet ligt, vol aangekoekte en opgedroogde verf. Hij schilderde toch al dertig jaar niet meer?
Teruglopend naar de haven zien we een Aziatische supermarkt, waar we gretig allemaal lekkernijen inslaan. Want het ziet ernaar uit dat het weer morgen beter is en we verder kunnen. Ondanks de Nationale Feestdag der Belgen.

Oud-collega en oud-opstapper Freek Linnebank kritiseert in het Gastenboek de keus voor de chronologie in dit Reislogboek (laatste bericht onderaan), omgekeerd als in het Logboek vooraf. De snelle link naar het laatste bericht werkt bij hem niet. Tja. Bij mij werkt hij wél. Ik vermoed eigenlijk dat Freek op de link heeft geklikt, toen ik juist bezig was de hyperlink op een volgende dag over te zetten. Dan werkt hij even niet. Mochten meer mensen de chronologie liever andersom hebben (laatste bericht eerst), willen die dat dan melden. Of als de snelle link ook bij hen niet werkt. En ook als men het juist liever zo houdt. Hoewel het - zoals Freek terecht opmerkt - een heel werk is zal ik de wens van de meerderheid volgen en de zaak omdraaien. De klant is koning!                                Terug naar boven

21-07-2007
Om 7.15 uur kijk ik op Internet naar de weerberichten. Ze lopen uiteen van ZW 3-4 (WeerOnline) tot ZW 5-6, occ. 7 (BBC) Op de Bracknell-weerkaarten kom ik zelf eigenlijk ook niet verder dan ZW 3-4. We hebben hoe dan ook tegenwind, maar de zon schijnt en het ziet ernaar uit dat het droog blijft. Gaan met die banaan. Eerst haal ik nog verse broodjes, sap en broodbeleg. NRC/Handelsblad is er niet, dus neem ik genoegen met de Volkskrant. Om 9 uur motoren we de haven uit en leggen de boot op koers. Het waait ZW 4-5 met uithalen naar 6. Ans is wat zeeziek, dus besluiten we op de motor te blijven varen en niet eindeloos tussen de zandbanken te gaan kruisen. Overigens krijg ik ook vandaag het gevoel dat ons schip door het toegenomen gewicht bij het kielvlak (m.n. de generator) stabieler in de golven is geworden.

Om 10.30 uur passeren we Nieuwpoort. Het achterste toiletje blijkt verstopt, hoe kan dat nu weer? Kijk ik in de haven wel naar. Het tij is mee gaan staan en de golven worden (wind tegen tij) hoger. We horen schepen vóór ons bij de E11-boei, waar de Franse grens is, zich melden op marifoonkanaal 16 bij de Franse kustwacht. Waarom is dat, zou het een nieuwe verplichting zijn? Nooit eerder hier gedaan, maar vooruit, ik meld me ook. Een dame vraagt me naar kanaal 10 te gaan, vraagt scheepsnaam en callsign, havens van vertrek en bestemming, aantal personen aan boord en de diepgang. Daarna bedankt ze vriendelijk. Het is 12 uur en we varen voorzichtig door de Pas van Zuydcoote, de nauwe geul tussen de Tragegeer Bank en de Hills Bank. De plaats van deze geul kan jaarlijks veranderen, dus een recente kaart is nodig. Weinig schepen liggen op dezelfde koers als wij, de meesten varen ruim met de wind mee naar het oosten. Voor twee foto´s van vandaag, klik hier.

Om 13.00 uur meren we af in een ruime box bij de Yacht Club de la Mer du Nord, de haven die het dichtst bij het centrum van de stad ligt. Vorig jaar lagen we op de heenweg hier vier dagen verwaaid en de stad Duinkerken vonden we maar somber en verwaarloosd. Maar nu schijnt de zon al waait het nog hard af en toe. Ik duik het achterste toiletje in, sluit de afsluiter van de WC-afvoer, draai de slangklemmen los en wring de afvoerslang los. Precies: een dot...nou ja...dat zal ik maar niet zeggen. Na verwijdering van het ongerief pompt het toiletje weer als de beste. Fons zou tevreden over me geweest zijn. De jachthaven heeft een eigen draadloos netwerk en bij de receptie krijg ik gratis de toegangscode, want ze verontschuldigen zich dat het meestal niet werkt. Nou, dat valt hard mee! Verder wachten we de weersontwikkelingen maar eens af, de komende dagen wordt veel regen en ZW-wind verwacht, maar vanaf dinsdag voorspelt men een verbetering.

Ans kookt een heerlijke, simpele pasta. Die zijn vaak het lekkerst. Veel knoflook uiteraard. Als ik daarna een volle vuilniszak naar de vuilcontainer breng, loop ik Jozua van Sprang tegen het lijf. Hij en Nicolette liggen hier al een paar dagen. Jo krijgt met zijn laptop geen verbinding met het draadloos netwerk van de haven. Hoe ik ook zoek, op zijn laptop lukt het mij ook niet. We gaan naar Dulce om de grib-files, via mijn laptop verkregen, te bekijken. Die wijzen uit dat we morgen rustig weer hebben en gunstig tij om Kaap Gris Nez te ronden en naar Boulogne sur Mer te gaan. Maandag is er veel regen. Dinsdag lijkt rustig en geschikt om door te varen naar Dieppe. Daarna komen er vier dagen met harde wind en regen uit W tot ZW. Dan is Dieppe niet slecht om verwaaid te liggen. De voortdurende veranderingen in de planning horen bij het zeilen. Mijn oude zeilvriend Erik de Haan en ik noemden dat altijd: vooruitschuivend beslissen. 
                                                             Terug naar boven

22-07-2007
Het regende vannacht af en toe, maar als ik opsta en verse pistoletjes haal bij de jachtclub, is het droog. Aan boord check ik de laatste weerberichten, die in dezelfde lijn zijn als gisteravond: Z tot ZW 3-4. Alleen Méteo France spreekt van ZW tot WZW 4-5, af en toe 6. Als ook de zon schuchter gaat schijnen, hakken we de knoop door. Buitengaats staat het tij nog tegen, dus met de wind mee, de zee is rustig. We rollen de genua uit en stormen met bijna 8 knopen de Straat van Dover in. Zo schiet het lekker op, de afstand naar onze volgende haven, Boulogne sur Mer, is 46 zeemijlen. Bij Gravelines komt ons een ferry achterop (foto hiernaast en hier) We lopen ruim voor hem langs naar de groene tonnenlijn richting Calais. Er komt een zeer dreigende, donkere lucht op. Omdat we harde windstoten vrezen, rollen we de genua weg. Er valt een zware bui maar er komt nauwelijks wind uit de bui. Als de bui over is, is de wind geruimd naar WZW 5. Precies op de kop! Bovendien kentert het tij en begint mee te staan, opnieuw wind tegen tij, boven Calais wordt de deining ongemakkelijk. Er komt veel water over het voorschip, we schuilen onder de buiskap.

Bij Calais zien we aan de overkant the white cliffs of Dover, blakerend in de zon. Wat zijn ze dichtbij! We steken snel de vaargeul over, meestal komen er van alle kanten ferry´s aanstormen, maar vandaag (zondag) is het tamelijk rustig. Dit is het smalste gedeelte van Het Kanaal. Aan beide zijden staan dezelfde hoge kalkrotsen, ingesleten door een machtige rivier die hier stroomde tijdens de IJstijden, en het smeltwater van de ijskappen op het continent afvoerde naar de oceaan. Recent Brits onderzoek wees uit dat de Noordzee destijd, zo´n 200.000 jaar geleden, een groot gletsjermeer was. Het waterniveau steeg voordurend door smeltwater, aangevoerd door grote rivieren zoals de Thames, de Rijn en de Elbe. Op zeker moment brak de verbinding door, mogelijk door overstroming of door een aardbeving, en enorme watermassa´s vloeiden af. Zo werd de Straat van Dover gevormd en werd Engeland een eiland.

De zee is nu erg onstuimig, we maken af en toe forse klappen. Ans baalt ervan en kijkt boos, alsof ik er iets aan kan doen. De ronding om 13 uur van onze eerste kaap, Gris Nez, is daarom wat minder vrolijk. Stroom en wind staan hevig tegen elkaar in, soms zijn er brekers, het water kookt en kolkt wild. (Bijna atijd is het onrustig bij een kaap) Voor een foto, klik hier. Om de kaap heen buigt de wind mee en tot Boulogne hebben we hem tegen. In de voorhaven lopen we de Enigma op van Jo en Nicolette, die het plan om in één keer naar Dieppe door te varen, hebben laten vallen. Even na 15 uur kunnen we aanleggen in de jachthaven. Op het log staat 38 mijl, we kregen dus 8 mijl cadeau van het tij. De buren vertellen dat een aantal schepen vanmorgen naar Dieppe wilden, maar terugkeerden vanwege de harde wind. In de beschutting van de omringende bebouwing merk je er niks van. We koesteren ons behaaglijk in het zonnetje.

Site-lezer Wim van Heel mailt dat hij de chronologie van dit Reislogboek juist prima vindt en dat de link naar het laatste verslag bij hem wel goed werkt. Waarvan acte.                                                     Terug naar boven

23-07-2007
Het miezert de hele dag. Enigma is door naar Dieppe. Wij slapen uit, verleggen de boot als de buurman vertrekt aan een vingersteiger en doen vlakbij in zo´n enorme Franse supermarché boodschappen. Wat is zo´n stad als Boulogne triest als het regent! We lopen langs ons favoriete restaurantje "Chez Alfred" op de Place Danton. Er komt net een man naar buiten, we denken dat het Alfred zelf is. Zijn paella is vermaard. Helaas, vanavond is hij niet open wegens ziekte onder het personeel. Die jonge mensen zijn veel te vaak ziek, moppert Alfred.

Terug op de boot ruimen we de boodschappen op en maken we het maar knus met koffie en boeken. Op de radio vind ik France Culture en France Musique, niet de slechtste zenders om te beluisteren. Ik log in op het (betaalde) draadloos netwerk van de haven (Netabord) en zie op de website www.diederikopreis.nl dat Diederik (mijn oude Fairview) op 17 juli in Horta op de Azoren is aangekomen. Net geen 3 weken vanaf Bermuda, ze hadden veel windstiltes.

Tegen vier uur regent het nog. Toch willen we wat ondernemen en we klimmen onder de paraplu door de benedenstad omhoog naar de citadel. Daarbinnen ligt de oude binnenstad. Daar waren we niet eerder, maar het blijkt de moeite waard. Straatjes, steegjes, volledig ommuurd door oude stadswallen. We bezichtigen de indrukwekkende romaanse basiliek Notre Dame de Boulogne. Pet af bij de ingang, ik weet hoe het hoort. Er is een prachtig, houten beeld van Koning David, spelend op zijn harp. Ooit stond het boven op het oorspronkelijke kerkorgel, maar dat ging in 1944 verloren bij een bombardement. Op de rondgang zien we tal van curiosa, zoals een afgietsel van een hand van een heilige (vergeten wie), op een fluwelen kussen. Religie kan niet zonder mystificaties. We nemen plaats in één van de rijen stoelen voor het hoofdaltaar en kijken rond, tot er een dikke neger op ons afkomt. Een bedelaar. Niet zelden geven we wat, maar nu word ik boos en stuur hem weg. Ga werken, denk ik zelfs. Misschien niet zo christelijk - we zullen nog veel bedelaars tegenkomen, vrees ik. Dan dalen we af in de crypten onder de basiliek. Spectaculair vind ik die. De oorspronkelijke kathedraal is uit de 11e of 12e eeuw, van vóór de kerkscheiding dus, en werd vernield tijden de Franse revolutie. Na de restauratie begon men in 1827 op de ruïnes een nieuwe basiliek te bouwen en ontdekte men die crypten. Geweldig, niemand wist meer van het bestaan ervan. Ze zijn beeldschoon, de kapellen, nissen, tombes, vooral die onder de grote domkoepel, ingezakt maar gerestaureerd. Ans maakt een foto van me bij een beeltenis van Sint Thomas, mijn heilige naamgenoot (klik hier) Helaas sluit de crypte om vijf uur. Bij de uitgang van de kerk staat opnieuw die neger. Bruusk weiger ik weer, waarna hij Ans uitscheldt. Merkwaardig. In een piepklein kroegje drinken we wat. Op mijn beurt maak ik een foto van Ans (klik hier) We hebben elkaar zeer lief sedert het gesteggel van gisteren. Buiten clapoteert de regen op de kasseien van de oude stad, ik denk aan Barbara (Il pleut sur Nantes) en vervolgens aan Brel (Il neige sur Liège) Maar het sneeuwt tenminste niet en morgen zou het droog zijn en gaan we verder, 51 mijl naar Dieppe.                  Terug naar boven

24-07-2007
Een onrustige nacht, want de wind (Bf 5) is NW. Dan loopt er een verveldende swell de haven binnen (in Dieppe heb je overigens precies hetzelfde), waardoor alle schepen in de haven liggen te dansen en aan hun landvasten trekken. We zijn na ampele overweging vanmorgen niet vertrokken, want:

1. Stroomopwaarts, op maar 150 meter van de jachthaven is een spuisluis. Die werd vannacht ook nog eens helemaal open gezet en vanwege de overvloedige regenval gaat het spuien de hele dag door. Er loopt dan een vervelende stroom dwars door de haven, onder de drijvende steigers door, van wel zo´n 3 knopen. Kijk maar op de foto hiernaast en hier. Er is ook nog heel weinig manoeuvreerruimte tussen de boten aan onze steiger en die opstrooms aan de overkant. Ongeveer 15 meter, schat ik, terwijl Dulce inclusief het anker voorop en de windvaanstuurinrichting 13,5 meter lang is. In die situatie durf ik niet weg te varen, het risico van schade is veel te groot. En inderdaad, vandaag zien we een paar keer hoe in- of uitvarende schepen door de spuistroom gegrepen worden en met een rotklap een ander schip raken. Gebroken scepters, ontwrichte ankerrollen, verbogen voetrails, e.d. Zie hier een foto van één van die aanvaringen.

2. Het weer is ook niet goed. Vandaag is het zonnig en lijkt het redelijk, maar toch staat er meer wind dan gedacht (NW 5 met uitlopers naar 6) en krimpt hij snel naar ZW, zodat het grootste deel van de tocht naar Dieppe weer hakken zou worden, wind tegen tij.

3. Ook de komende dagen blijft het slecht. Opnieuw trekt depressie over Engeland en sleurt de bijbehorende fronten met wind en regen door Het Kanaal. Dus als we toch naar Dieppe gaan dan liggen we er vermoedelijk drie dagen verwaaid. Het havengeld bedraagt daar voor ons bijna 50 euro per nacht. In Boulogne lig je goedkoper verwaaid voor 29 euro per nacht. Van het verschil kunnen we wel een keer paella eten bij Alfred.

Dus brengen we een aangename dag door in Nausicaa, Centre National de la Mer, aan het begin van de boulevard. Een boeiende mengeling van maritiem museum, acquarium en pretpark, met veel aandacht voor milieu, overbevissing en overbevolking. Natuurlijk is er ook hier weer zo´n enorme bak met ongelukkig kijkende vissen, die door opgewonden kinderen geaaid mogen worden. Tegen vijfen zijn we terug bij de haven. Het spuien gaat onverminderd door en duurt nog wel even, vertellen ze bij de receptie, want stroomopwaarts zijn er overstromingen door de hevige regenval van de vorige dagen. Al dat water moet weg. Voorlopig zijn wij nog niet weg.                                                      Terug naar boven

25-07-2007
Wind ZW 5-6 maar wel zonnig. Een uurtje voor de kentering van het tij vertrekt een viertal schepen richting Dieppe. Wij zien het niet zitten, zes uur wind tegen tij en maar "hakken" Na een paar uur komén ze allemaal, de één na de ander, weer terug: het was niet te doen.

We zitten lekker in het zonnetje in de luwte onder de buiskap (foto) Verder rommel ik vruchteloos met de diverse radio´s; het lukt niet om de Wereldomroep te ontvangen, de Navtex geeft ook al geen berichten, het is net of we hier een slechte ontvangst hebben door al die hoge flatgebouwen op de oever. In arren moede doe ik een andere klus: ik wikkel ter versterking beiderzijds tape om de spruit, op de plekken waar de nieuwe bimini in opgevouwen toestand ertegen aan leunt. Zeilmakerij Abos beloofde daar nog een oplossing voor te maken, maar ze lieten ons helaas in de steek. Je moet er niet aan denken dat de spruit gaat rafelen en zwakker wordt, straks valt de mast om!

In de loop van de dag neemt het spuien van de spuisluis gelukkig af. De nieuwkomers, die einde middag met wind van achter uit Dieppe arriveren, lopen daardoor geen risico op averij meer. Tot het komend weekend wordt slecht weer verwacht. Morgen ZW 6-7, vrijdag ZW 8, met veel regen.                                 Terug naar boven

26-07-2007
De ZW-wind staat vanmorgen goed door, zelfs in de haven waait het nu en dan Bf 6. Niemand die vertrekt, maar een paar mensen kijken moeilijk. Ze moeten a.s. maandag weer aan het werk. Ik herinner me nog goed hoe die druk ook ons in het verleden ertoe bracht om grotere risico´s te nemen dan we eigenlijk wilden. Gelukkig hoeft dat niet meer (als het ooit heeft gehoeven, want het is en blijft je eigen beslissing - beter te laat op je werk dan je leven in de waagschaal stellen)

Het is overigens de hele dag droog, op een enkele spat na, en niet koud. In de ochtend laat ik de generator weer een uurtje draaien. Hij loopt als een zonnetje. Volgens de handleiding moet je liefst belast draaien, dus tegelijk draait de wasmachine. Daarna lees ik geboeid verder in "Rare Earth" van Ward & Brownlee. Over dat boek ga ik het zeker nog hebben. `s Middags bezoeken we de grote burcht in het ommuurde stadscentrum, die een museum herbergt met een collectie oudheden en een tijdelijke tentoonstelling over de volkeren van de Stille Oceaan. Door de museale aankleding is er van de burcht zélf niet veel te zien, wat ik jammer vind. Tot we in de kelders komen. Daar kun je door tal van opgravingen in de fundamenten van de burcht lopen en zie je resten van eerdere kastelen en muren en zélfs resten van de romeinse vesting, die hier van de 2e tot de 4e eeuw na Christus stond. Boulogne was na de verovering van Gallia door Julius Caesar uitvalsbasis voor de verovering van Engeland door de Romeinen. Op het oude stadsplein voor het raadhuis eten we een crèpe sucre bij de thee. Verderop zit een Hollandse kakfamilie keihard te converseren over familieden met kanker. Zó hard dat je wel moet luisteren. Ik beheers me maar waarom moeten kakkers altijd zo hard praten, alsof de wereld alleen hen toebehoort? (Ik had naar ze toe willen stappen met de vraag: "kent u de zangeres Elly Ameling? Zij had een begenadigde begeleider op de piano, Dalton Baldwin. Hij schreef in alle bescheidenheid een mooie autobiografie onder de titel " Am I too loud?", wel eens van gehoord?" Maar ja, dat doe je niet. Toch jammer, ik had die gezichten graag willen zien) Op de terugweg kopen we camembert au lait cru (rauwmelks) en mijn favoriete rode wijn uit Noord-Afrika Sidi Brahim (een stevige, kruidige wijn, samengesteld uit de druivenrassen Carignan, Grenache en Syrah) Je komt ze allebei zelden in Nederland tegen.

Terug op de boot zie ik in het Gastenboek dat een lezer zo aardig is geweest om de frequenties van de Wereldomroep op te geven (n.a.v. mijn gister mislukte pogingen die te ontvangen) Alleen - ik had die frequenties al, maar toch ik kreeg noch op de kortegolf noch op de middengolf enige ontvangst, op geen enkele van mijn radio´s.  Alleen de FM komt (goed) door. Het ligt dus niet aan de antennes, want elke radio heeft een eigen antenne (Navtex is ook middengolf) Vreemd.

De voorspellingen luiden intussen dat het a.s. maandag uit N tot NO gaat waaien. Dat zou mooi zijn. Vanavond gaan we in elk geval Chez Alfred paella eten, van de uitgespaarde liggelden in het dure Dieppe. (Deze redenering gaat ergens mank, maar dat geeft niet)
                                                             Terug naar boven

27-07-2007

Gisteravond. Chez Alfred heeft geen paella meer op de kaart. Er was geen vraag naar. Treurig. Gelukkig is de spaghetti al mare ook uitstekend. Een tafel verder zit een vrolijke groep internationale stageaires, ze zijn hier om de Franse taal te leren en komen uit Ierland, Spanje en Griekenland. De Griekse jongedame draagt de mythische naam Calliope. Ze maakt een foto van ons (hiernaast) Als ik vraag of ze de vorig jaar overleden bouzouki-speler Iordanis Tsomidis kent (in mijn ogen de beste van de wereld), beginnen haar ogen te glinsteren. Ze kent hem, waarachtig! Waarom is het zo moeilijk om aan CD´s van hem te komen? Ze vertelt dat de bouzouki nogal wat Turkse invloeden kent en Tsomidis meed die niet en liet ze graag horen. Dat nam men hem in Griekenland kwalijk en men boycotte hem daarom.

Vandaag is het zonnig maar de harde Zuidwester staat nog steeds door. Twee schepen vertrekken maar zijn binnen een uur weer terug. Buiten waait het snoeihard en staan er golven van 2,5 meter. Binnen log ik in bij Netabord (14 euro voor 24 uur Internet) Je merkt dat ze een vertaalcomputer gebruiken om de instructies in het Nederlands weer te geven. Dat leidt tot komische teksten. Als je een fout maakt in je inlogcode, verschijnt de tekst: "Droevig, ontbroken login"

In de kuip, in het zonnetje en in de luwte van de buiskap, lees ik "Rare earth" van Ward en Brownlee uit. Een rijk boek! Ik schreef er ´s middags een Beschouwing over. Ans duft onderwijl in de zon, totdat ze ontdekt dat een container met ketjap gedeeltelijk is leeggelopen in de bilge. Wat een smurrie! Ze rust niet voordat de zaak grondig gereinigd is. Onderwijl verdiep ik me nu toch maar serieus in het radioprobleem, daartoe aangezet door e-mail van site-lezer G.Sleeuwits. Daardoor ontdek ik dat mijn andere radio´s SW/MW goed ontvangen en dat het probleem dus alleen maar in mijn actieve Renaud-antennesplitter kan zitten. Daarop zitten Navtex, LW-MW-FM radio, TV en weerfax. Ik bouw het frontpaneel met SSB-transmitter, Pactor-modem en Navtex-ontvanger uit en kijk erachter met de spanningzoeker of de splitter stroom krijgt. Dat is het geval, dus moet het in de splitter zélf zitten. Ik koppel de antennes af en houd het kastje in mijn handen. Ik heb echter een (veel te) heilig ontzag voor dat soort kastjes, dus ik bel Lowy in Holland die me aan Fons doorgeeft. Hij suggereert het kastje toch gewoon open te schroeven en te zien of er een glaszekering in zit en of die kapot is. Zo gezegd, zo gedaan: er zit een 1A-zekering in en die blijkt inderdaad stuk. Zoeken in mijn voorraadje levert een 5A-zekering op, maar een buurman heeft er één van 2A. Dat durf ik wel aan, en meteen blijkt de zaak weer te werken. Na alles weer in elkaar te hebben gezet ontvang ik trots de eerste Navtex-berichten. Terecht, toch? Deskundigen lachen mij misschien uit maar Ans vindt me geweldig. En dat telt, natuurlijk.

In de avond gaat het regenen. We zitten knus binnen in de salon met de olielampen aan en Die Schöpfung van Haydn op de radio (France Musique) Wel toepasselijk na alle gedachten van vandaag over het universum. Op zo´n manier maakt het eigenlijk niks uit waar je ligt met je schip.                                                Terug naar boven

28-07-2007

Vannacht lig ik wakker en peins verder over "Rare earth". Twee keer klim ik uit bed, log in en vul het stukje dat ik gisteren schreef in de rubriek Beschouwingen aan, scherp het aan, tot ik er (voorlopig) tevreden over ben. Vanmorgen is het zonnig maar het waait stevig door, ZW 6 zoals verwacht. Toch vertrekt een tiental boten, ze moeten naar huis. Sommigen gaan via Engeland (Eastbourne of Dover), anderen gaan naar Duinkerken. Na een uur keren er twee terug vanwege hoge golven (2,5 meter) die achterin de kuip sloegen. Onze naamgenote Dulcibella, thuishaven Tollesbury, keert ook terug met een hoop touw en zeewier om het roer. Veel van die mensen beëindigen hun vakantie en ze hebben alleen maar beroerd weer gehad. Boulogne is dit jaar onze verste bestemming, zeggen ze, volgend jaar beter. We voelen ons begenadigd, wij hoeven niet terug.

Ik maak er een klusdag van. De multimeter deed het gisteren niet goed. Ik haal hem uit elkaar en vervang de zekering en zet er een nieuw batterijtje in. Functioneert weer prima. Dan wil ik toch in het kastje van de Renaud Antenneversterker de 2A-zekering, die ik gisteren zo succesvol plaatste, vervangen door de voorgeschreven 1A-zekering. Ik haal een doosje ervan bij de scheepsartikelenhandel 200 meter verder. Als ik aan het klusje wil beginnen zie ik meteen dat hij er weer uit ligt. Geen MW en SW op de radio en geen Navtex-ontvangst. Verdorie, wat is er aan de hand? Ik sloop het paneel met SSB-radio, modem en Navtex-ontvanger er weer uit en zie dat het kastje dood is, het test-lichtje brandt niet. Ik schroef het deksel los en haal de 2A-zekering eruit. Die is intact. Ik plaats een 1A-zekering, zet de voeding aan en de zekering knalt er meteen uit. Raadsel. Ik schroef de hoofdantenne (die naar de mast leidt) eraf en plaats de 2A-zekering terug en zie: het lichtje brandt! Op zo´n moment moet je je "snapverstand" gebruiken. Die term is van mijn oud-collega uit Twente, Henk Bijker. Ik laat de hoofdantenne los liggen en vervang de 2A-zekering door´een 1A. Het lichtje brandt en de zekering springt er niet uit. Ergo (snapverstand) er zit geen probleem in het kastje en ook niet in de vertakkingen naar alle radio-apparaten, maar in de hoofdantenne! Op zo´n moment ontstaan vreugde en wanhoop tegelijk: ik snap waar het zit, maar goeie genade, hoe vind ik in die lange antennedraad iets? Misschien zit het wel helemaal bovenin de mast. Dan bedenk ik (snapverstand!) dat de laatste ingreep aan alle antennes op de werf in Numansdorp de plaatsing was van de nieuwe zwanenhalsdekdoorvoer. Zou daarbij een connectiefout zijn gemaakt? Bij de mast schroef ik de dekplaat van het plafondje los, neem hem weg en zie tal van draden uit de zwanenhals komen. Welke is de goede? Na enig gezoek vind ik die, verwijder de isolatietape en draai de connectie los. Dan zet ik weer stroom op het kastje en zie: het lichtje blijft branden! (Vindt iemand dit nog interessant?) Het probleem (snapverstand!) zit dus in het bovenste stuk. Ik schroef de connector van de coax-kabel en zie meteen de oorzaak: vezeltjes van de buitenste bekabeling vast aan de centrale draad. Kortsluiting. Ik strijk de vezels zorgvuldig weg en schroef de connector er weer op. Kastje weer aan: lichtje brandt, prachtige ontvangst op de MW van Radio 5. Als ik alles zorgvuldig heb teruggeplaatst en opgeruimd en de eerste Navtexberichten ontvang, oogst ik de eeuwige roem van mijn geliefde.

Deze dag kan niet meer stuk, dat begrijp je. Bovendien liggen we vannacht gratis, voor de zevende overnachting is geen liggeld verschuldigd. Het ziet er nog steeds naar uit dat morgen (zondag) een overgangsdag is en dat we maandag verder kunnen, misschien rechtstreeks over de Somme- en Seinebaai naar Cherbourg.Terug naar boven

29-07-2007

Weinig te melden. Vannacht onafgebroken regen en harde wind, vanmorgen ook. Tegen de middag klaart het op en de wind gaat ruimen. De spuisluizen  gaan weer open en het stroomt harder dan ooit door de haven. ´s Ochtends leer ik de eerste twee hoofdstukken van "Elektronica voor dummies" (2005, McComb & Boysen) Gewoon een prima boek. P=V x I en dergelijke. Dat heb je écht nodig om de electronische problemen van gisteren te snappen. Ik wil weten hoe die dingen werken.

´s Middags wandelen we de boulevard af. Op zee is het zo te zien nog ruw. Vanmorgen al kwamen een aantal schepen weer terug. We lopen over een heuvelrug en vinden op grasveld boven een klif een eenzame steen met een beeltenis van Napoleon erop. Geen tekst, geen uitleg, vreemd, alsof de Fransen zich voor hem schamen. Dat zou ik overigens wel begrijpen want hij heeft ze weinig goeds gebracht. Een stukje naar beneden is een kruithuisje uit de 19e eeuw. We kuieren verder en komen uiteindelijk in een oude wijk van Boulogne, achter de grote flatgebouwen langs de haven. Daar vinden we opeens een steile trap richting haven, met aan weerszijden allemaal kleine huisjes (foto hiernaast) Een bord legt uit dat het allemaal oude vissershuisjes zijn met twee etages. Vroeger woonden er twee gezinnen per etage, ieder 15 tot  20 personen groot. De mannen waren vrijwel doorlopend op zee en als ze even thuis waren, maakten ze er weer een kind bij. Teruglopend langs de haven kopen we verse vis. Moeilijk kiezen, er is geen verantwoorde vis, alleen kabeljauw en schol. Met enige tegenzin kopen we drie scholletjes (die later toch heerlijk smaken)

Terug bij de boot zien we hoe juist een schip gegrepen wordt door de spuistroom en tegen onze windvaanstuurinrichting kwakt. Verdomme! Ik inspecteer de zaak zorgvuldig, er zit een kras op de stang maar hij lijkt niet verbogen en de roerstaaf draait zonder moeite. We hopen dat de spuisluis morgen dicht staat, als we weg willen varen. Later op de avond neem ik onze plannen door met naamgenoot Thomas, schipper van een beeldschone houten tweemaster uit Bergen, Noorwegen, genaamd Ursus Polaris. Zij zijn eveneens op weg naar de Middellandse Zee, liggen hier nog een dag langer verwaaid dan wij en willen morgen eveneens afvaren richting Cherbourg. Daarna wordt het nóg gezelliger want de Belgen naast ons hebben een charterbedrijf onder de naam www.odyssail.be en kennen weer andere Belgen, te weten Peter van Hoenacker en Chris de Coninck van onze 43DS-zusterschepen (met wie ik mailde over de wederzijdse kielproblemen) en - enfin - er viel een hoop te vertellen en zo wordt het toch later dan de bedoeling was. Via het Gastenboek laat Fons weten dat hij het isolatieprobleem van de radio-antenne bij de zwanenhals niet snapt, want eerst deed hij het immers nog. Natuurlijk ligt het niet aan hem, er zat zelfs een hoop isolatietape om de verbinding (heb ik er nu maar af gelaten), maar misschien is er toch druk of rek geweest of weet je veel, we hebben al een keer zwaar weer gehad en dan beweegt alles, ook waar je het niet verwacht.                                         Terug naar boven

31-07-2007
Gisterochtend vertrekken we om 10 uur uit Boulogne met prima zeilweer: NW 4 en een strak blauwe hemel. Om half elf zijn we weer terug en leggen op een kopsteiger aan. Bij het hijsen van het grootzeil in de buitenhaven valt het zeil halverwege naar beneden, de grootzeilval is losgeschoten. Mijn schuld, ik had de sluiting niet goed dicht gemaakt. De val bungelt ergens tussen de onderste en bovenste zaling en is niet van plan te zakken. Dus terug en ik hijs Ans in het bootmansstoeltje omhoog om hem te pakken. Om 11 uur vertrekken we dan echt, er gaat niets mis bij het zeilzetten en dan liggen we op koers richting Cherbourg, 145 mijl. Toch een wat knobbelig zeetje, maar we zeilen. Na een uurtje zakken wind en snelheid weg, als we tenslotte net 3 knopen lopen zet ik de motor aan. Vroeger, toen ik nog haast had, hanteerde ik het z.g. "5-knopenbeginsel", indien de snelheid daaronder zakt, gaat de motor erbij. Nu heb ik geen haast, maar 3 knopen...zeg nou zelf. Nog een uur later krimpt de wind naar W tot WZW en hebben we hem op de kop. De nutteloze genua draai ik weg. Wat te doen? Le Havre c.q. Honfleur zijn eigenlijk ook niet bezeild, Dieppe dan maar? Ik heb genoeg van ons getuttel in deze hoek en beide havens hebben we al zo vaak gezien, dus we motoren westwaarts verder.

Met Ans gaat het niet goed. Ze is zeeziek en schrikachtig. Het liefst ligt ze gestrekt op een kuipbank te slapen. We motoren direct zuidelijk van de grote oostwaartse shipping lane richting Dover Strait. Onophoudelijk schuiven containerschepen en tankers langs, net een rij olifanten die achter elkaar aanlopen en elkaar slurf-aan-staart vasthouden. De immense hoeveelheid goederen en grondstoffen die naar Europa verscheept wordt! Zeeleven zien we niet, met uitzondering van één donkerblauw-met-groene kwal. We dommelen wat en ieder uur noteer ik trouw onze positie en zet hem in de kaart. ´s Middags hebben we het tij mee tot halverwege de avond, zo maken we 7 tot 8 knopen voortgang. tegen 10 uur overschrijden we de nulmeridiaan van Greenwicht, we zijn dus op het westelijk halfrond. De zon gaat dieprood onder achter een vaalblauwe wolkenband, geen Green Flash dit keer zoals ooit, in 2003 op weg naar Schotland. Een half uur later komt aan de andere kant de volle maan plechtig op, ook dieprood en onwerkelijk als een huiveringwekkende spookverschijning. Ik denk onmiddelijk aan de regels:

"Was der Mond rot aufgeht!
Wie ein blutiges Eisen!"

Regels uit het toneelstuk Wozzeck van Georg Büchner en op muziek gezet door Alban Berg in een beklemmende opera.

Het duister valt en de maan krijgt allengs zijn vertrouwde, bleke gezicht terug. De marifoon kanaal 16 lijkt overgenomen door Russen, die onverstaanbaar en eentonig steeds hetzelfde soort oproepen herhalen. Op de hekstoel gaan de oude tuinlampjes uit Deil branden. Het zijn lampjes met wat zonnecellen, die een zwak lichtje geven maar die ik -sentimenteel van aard - toch maar meenam. Het maanlicht trekt een zilveren spoor over de zee en is onwezenlijk fel, het verbleekt de sterren grotendeels, er vallen vreemde, bleekgroene schaduwen over het dek, een lijkkleur eigenlijk, alsof we een betoverd, verdoemd schip zijn, voortsnellend op weg naar nergens. Het wordt tijd voor een Cup-a-soupje, de zoveelste die ik in de kombuis bereid.

Later, als Ans in de kajuit eindelijk in slaap lijkt te vallen, voel ik me innig tevreden. Het scheepje spoedt zich vlijtig voort in de maanverlichte nacht, zó had ik het me allemaal voorgesteld. Ik luister naar de marifoon. De stem van Dover Coast Guard is sprekend John Cleese:

"Hello Durban Clipper, Durban Clipper,
So sorry to bother you again, sir,
but can you go to channel 11?
(.....)
Ah, splendid!"

Even na 3 uur zie ik het flikkerlicht van de vuurtoren op Pointe de Barfleur, een afstand van zo´n 30 mijl. We hebben een forse tijstroom mee en lopen 9,1 mijl speed over ground (SOG) Om 5 uur verschijnt een vaalbleek licht aan de kim achter ons, de dageraad is in aantocht. De maan is aan het benedenwaarts deel van zijn tocht begonnen. Een half uur later neem ik snelheid terug en laat een groot vrachtschip uit de richting Le Havre tussen ons en de kust doorgaan. De zonsopgang is prachtig (zie de foto) Toch duurt het nog tot half 9 voor we het scheepje aanmeren in de Port de Chatereyne in Cherbourg, 21,5 uur varen over 145 mijl, een moyenne van 6,7 mijl per uur. Een grote en niet erg gezellige haven, doorgangspunt voor zeilers van en naar de Kanaaleilanden. We gaan terstond slapen. Om 14 uur zijn we weer op. Ans voelt zich wat slapjes maar overigens redelijk wel. "Alsof ik een nachtdienst heb gedraaid" Ik spuit het zout van het schip af en we gaan maar eens rondkijken. Doen wat boodschappen en kijken in de Reeds´almanak naar het tij voor morgen. Als we rond 14 uur vertrekken, spoelt het tij ons door de fameuze Race of Alderney rechtstreeks naar St. Peter Port op Guernsey. Het zal er wel druk zijn, vrezen we.

Via e-mail kreeg ik een leuk bericht van zeenomade Paul Kamstra (Vertrekkers 2005, zie Nije-Faam) Zeenomade, wat een prachtige term! Hij stuurt een aantal stukjes mee met gedachten die hij onderweg kreeg. De mooiste vind ik het stukje, waarin hij zegt na twee jaar zwerven: we zijn niet meer op reis. Kijk, dát zou ik ook willen bereiken. Paul en zijn vrouw hebben o.m. het fameuze Paaseiland aangedaan. Net als anderen (m.n. Jared Diamond - Collapse) ziet hij de curieuze geschiedenis van dat eiland als voorbeeld van wat onze wereld te wachten staat.
Later op de avond draaien we Jacques Brel en genieten. Hij was één van ons, dat gevoel geeft hij je, un copain die verder en dieper ging dan wij en daarvan vertelde in zijn chansons. Tegen het einde van zijn leven, herinner ik me, ging hij naar de Zeevaartschool, kocht een tweemaster en werd wereldzeiler. Voor een veel te korte tijd.                                                       Terug naar boven

01-08-2007
Het is prachtig weer voor de tocht door de Race of Alderney naar Guernsey (44 mijl): N - NO 4, wat wil je nog meer? Het tij mee - en dat is pas vanaf 15.00 uur. Zonder tij mee kom je niet of uiterst moeizaam door dat wild stromende gat tussen Cap La Hague op het schiereiland Cotentin en het Kanaaleilandje Alderney. Zeker nu, het was pas springtij en de tijstroom kan wel 6 knopen belopen. Dus doen we eerst nog meer boodschappen, want op de Kanaaleilanden is alles peperduur. In een kleine supermarkt vind ik een blikje Emincées de Rognons (varkensniertjes) in madeira-saus. Verrukkelijk, die kans laat ik me niet ontgaan, want Ans lust het niet en wil het ook niet klaarmaken (blikje opwarmen wil ze wel) (Vorig jaar hebben opstapper Freek en ik in hezelfde zaakje twee blikjes ingeslagen en ervan gesmuld) Dan drinken we koffie op een pleintje met een fonteintje (inderdaad Place de la Fontaine)

Om 13 uur hijsen we de zeilen in de buitenhaven van Cherbourg. De electrische vallier is een genot! Even later zeilen we met halve wind de havenhoofden voorbij (foto hiernaast), Dulce zucht van genoegen en loopt met 12 - 13 knopen halve wind ruim 6 knopen. Binnen twee uurtjes zijn we bij de Kaap en duiken de Race in. Overal om ons heen borrelt en sputtert het, het water toont vreemde vlakken, rafelingen en draaikolken. Over de grond (SOG - speed over ground) lopen we bijna 12 knopen. Dan valt tegen verwachting opeens de wind helemaal weg, de zeilen hangen nutteloos te klapperen. We zetten de motor aan, draaien de genua in en zetten het grootzeil strak. Bevreemd kijk ik naar het display van de stuurautomaat: het toont een toenemende afwijking van de ingestelde koers. De XTE (cross track error) neemt toe van 0,01 naar 0,15 en de automaat stuurt de boeg in de richting van Alderney. Opeens snap ik het: de automaat probeert de zuidstroom te corrigeren en stuurt ons in een zijdelingse "kreeftengang" toch naar Guernsey. In de loop van de middag neemt de XTE langzaam af en vijftien mijl verder komt er weer wind. We zetten opnieuw zeil en stormen Little Russell in, het smalle water tussen Guernsey en het tegenoverliggende Herm. Achter ons klinkt een aanzwellend donker brommen, een supersnelle ferry nadert ons met hoge snelheid. Voor zo´n ding ben je een sitting duck, je kunt hem niet ontwijken - dat moet hij jou doen. En dat doet hij ook (een foto ervan staat hier) Bij St Peter Port, de hoofdstad van Guernsey, strijken we de zeilen en motoren onder de sombergrijze wallen van Castle Cornet de haven binnen. Het is er overvol, een bootje van Harbour Control brengt ons naar de drijvende steigers buiten de oude Victoria Marina, waar de jachten vijfdik aangemeerd liggen. Hij wijst ons een nauw gaatje aan waar we Dulce voorzichtig doorheen wurmen en langs een motorjacht aanmeren. De afstand op het log was 32 mijl vandaag, geografisch is het 44 mijl, dus we hebben 12 mijl "cadeau" gekregen. En een uur extra, want in de Engelse zomertijd is het een uur vroeger.

´s Avonds eet ik heerlijke rognons en Ans eet nassi. ook lekker. We bespreken de verdere plannen. Morgen willen we zien of we bij hoog water een plaatsje in de Victoria Marina naast het gezellige stadscentrum kunnen krijgen. De haven heeft een drempel en je kunt er pas vanaf halftij invaren. We blijven twee nachten en besluiten daarna niet naar St Malo te gaan, zoals eerst ons plan was, maar in een aantal dagtochten naar Camaret in Bretagne te gaan, onze uitvalsbasis voor de Golf van Biscaje. Want die willen we toch liefst voor eind augustus achter ons hebben.                              Terug naar boven

02-08-2007
De havenmeester meldt tegen 10 uur (9 uur hier) dat hij een plaatsje voor ons heeft in de oude Victoria Marina, het is kort na hoog water, dus we kunnen er meteen naar toe. We meren af (foto hier) en zetten in de kuip ons onderbroken ontbijt voort. Tegen de middag gaat het zacht regenen maar samen onder de paraplu slenteren we door de straatjes van de oude stad omhoog naar Candie Cemetery, waar een grafsteen het opschrift draagt:

Lifes´ work well done
Lifes´ race well ran
Rest now in peace

Hm... Dan lopen we naar de Victoria Tower (opgericht door de dankbare eilanders, omdat de Koningin hen op een onverwacht bezoek tracteerde), naar de Candie Gardens met het Guernsey Museum (met een expositie over portretten, waar ik een portretfoto van Ans maak, zie hier) en de prachtige tuinen eromheen (klik hier) De High Tea gebruiken we in het Victoria Café met uitzicht over de haven en de zee erachter richting Herm. Alles is zo verschrikkelijk Engels hier, beleefd en netjes, ik veronderstel dat Gibraltar straks nét zo zal zijn. Het is droog geworden en de zon breekt door. In Christies´ Restaurant in Lower Pollet Street reserveren we voor vanavond een tafeltje op het balkon, ons favoriet plekje als we hier zijn.

Ans gaat terug naar de boot om een uiltje te knappen in de kuip en ik loop verder, om de haven heen, naar het bunkerstation. Daar is een marine chandlery. Ik koop wat reserve halogeen lampjes van 5W en zie buiten een jacht op één kant liggen (zie foto). Die heeft niet op het afgaande tij gelet! Je kunt hier alleen diesel tanken vanaf (en tot) halftij. Onder een glasplaat bij de kassa ligt het vol met dergelijke foto´s. Het ziet er triest uit, de saildrive steekt nutteloos uit en het lijkt of de kiel scheef staat, maar dat is gelukkig schijn en komt door de breking van het water. De bemanning zit stilletjes aan boord de vloed af te wachten. Terug aan boord van Dulce maak ik een nieuw album in de rubriek Fotoboeken aan en plaats wat foto´s van het jacht (klik hier voor twee foto´s)

In de zachte avond kuieren we naar Christies´, waar ze het mooiste tafeltje op het balkon aan de achterkant voor ons hebben bestemd. Dat balkon is een wonderlijke plaats, het zweeft bijna letterlijk tussen de boomkruinen. We zien hoe kolonies spreeuwen en mussen strijden om het bezit van die kruinen, terwijl we genieten van voortreffelijke visgerechten en een mooie Chardonnay. Langs de haven en de kroegjes slenteren we hand-in-hand terug naar de boot, de wind is gaan liggen, avondrood kleurt de hemel, morgen is het goed weer. Dit is het leven zoals we het zochten. Foto hier.       Terug naar boven

03-08-2007
Soms hebben ze gelijk, de weervoorspellers. Vandaag ontwaken we met zon en we zitten midden in een hogedrukgebied, dat over Het Kanaal ligt. Om 8 uur (9 uur onze tijd) haal ik een verse baguette. Die verkopen ze hier. We varen naar de bunkersteiger, het gestrande jacht van gisteren is weg. We tanken 193,7 liter diesel, de hoofdtank was bijna leeg (200 liter) Daarop motorden we ongeveer 300 mijl, dus dat is ruim 1,5 mijl per liter. Om goed 11 uur lopen we de zuidoostpunt van Guernsey voorbij en leggen het schip op koers naar de Bretonse kust. De wind is puur "variable", Bf 1. Uren verstrijken. Ik kijk over zee, door iemand ooit het oudste landschap op aarde genoemd. Ooit, voor de vorming van continenten, was er alleen maar zee met primitief leven erin. Dat mijmerend kijken over zee, ik krijg daar niet gauw genoeg van. Je gedachten nemen een vrije loop en als iemand vraagt: waar dacht je aan? Dan weet je dat niet. Waar was je en wat heb je gedaan? Ik weet het niet. De tijdloosheid die onstaat bij het overzee kijken lijkt op die van heel vroeger, uit je kindertijd. De tijd bestond toen niet en alles was eeuwig "nu". Dat gevoel geeft de zee je terug.

Halverwege de Bretonse kust passeren we een groepje rotsen met een vuurtoren. De Roches Douvres, we zijn weer in Frankrijk. Ans verwisselt het Britse gastenvlaggetje voor het Franse (foto) Aan het eind van de middag naderen we de aanloop van het riviertje de Tréguier. Die is notoir moeilijk. Je moet alle rotsen vermijden en dat lukt pas als je helemaal achteraf om een kleine roestende groene boei vaart. Door de roest is hij nauwelijks meer groen en valt niet op. Als je het weet ga je het zien, zei (geloof ik) Johan Cruijf. Ik weet en zie het omdat ik hier vorig jaar tweemaal was. Voorzichtig motoren we verder, het is laag water. Ans wijst naar een wapperende vin in het water. Wat is dat? Een soort kwispelvin, hij slaat op en neer, geen haai of dolfijn of zeehond. Geen idee. Het riviertje zelf is opnieuw een idyylische droom tot aan het oude stadje Tréguier. Vorig jaar beschreef ik dit traject en de stad, dus hier sla ik dat over (zie Zeilverhalen, zomer 2006) Om 18.00 uur leggen we tegenstrooms aan in het jachthaventje en nemen we een verdiend glas wijn. We zien de vloedstroom snel toenemen. Dan komt er een Britse boot de hoek om met een opgewonden commanderende schipper. Hij heeft een rubberbootje achteraan hangen - zeer onhandig - en slaagt erin het tegen de loodsboot achter ons zo plat te drukken als een plak snijworst. We kuieren naar het grillrestaurant op de wal, waar ze op houtskool verse vis grillen. Binnen zitten is dus veel te warm. We kiezen de enige verantwoorde vis op de kaart: gegrillde makreel. Verrukkelijk!  Terug naar boven

04-08-2007
Vroeg op want we moeten niet te lang na laag water weg, de vloedstroom is anders erg sterk. Zoals altijd wordt ik uit mezelf wakker om half 7. Om 7 uur varen we af en motoren het beeldschone riviertje af naar zee terwijl de zon stralend rijst. Ook nu geen wind. Om 10 uur begint de zon erg te branden, we smeren ons in en zetten de bimini op. En - verdomme - we zien een gaatje erin van 3 mm en even later op een andere plek een beginnend gaatje. Balen! Het ding is pas een maand oud! Walter van Abos zeilmakerij had bij de installatie al gezegd dat het zou gaan schavielen tegen de spruit en slijten. Hij had toegezegd dat hij er iets aan zou doen. Er was tijd genoeg maar er gebeurde niets. Een week voor ons vertrek kwam Erik van Abos de hoes brengen, we lagen toen in Willemstad en hebben hem aan die afspraak herinnerd. Hij zou erachteraan. Nee hoor, er gebeurde niks en door de drukte zijn we het vergeten. Later - we waren al weg - herinnerde ik het me en heb ik de spruit ter plaatse uit voorzorg ingetaped. Niet een afdoende oplossing, dus. We zijn ontzettend kwaad op Abos zeilmakerij, ze hebben het er gewoon bij laten zitten. Ze kunnen een gepeperde reactie van ons verwachten, maar helaas - is het nu weekend.

Ondertussen motort het scheepje verder. Geleidelijk aan bepalen we ons weer tot de omgeving en, verdraaid. zien weer zo´n "kwispelvinnetje" aan het wateroppervlak. We slaan de boeken erop na en besluiten dat het om een geelvintonijn gaat. We varen tussen een groep rotseilandjes en de kust door, Les sept iles, het kerngebied van de Jan van Gent, een slanke meeuw met donkergepunte vleugels. Een paar keer zien we er een op karakteristieke als een baksteen uit de lucht vallen en onder water schieten tot hij weer opvliegt met een visje in zijn snavel. Om 14 uur passeren we Ile de Batz. Al een kwartier eerder begon een slome, lange zeedeining. Een mijl of twee verder zie ik allerlei brekende golven. Blik op de kaart en op de plotter, we zitten toch niet verkeerd? Nee, maar even later schudden korte, hoge en soms brekende golven ons schip hevig heen en weer. Waar komt dat vandaan? Er is niet zoveel mis maar toch neem ik het roer in handen en stuur door de brekers heen tot het geleidelijk rustig wordt. Daarna sla ik de Reeds er eens op na en ja hoor:

"The tide streams N of Ile de Batz may be > 5 knots, in opposition and violent. Against any existing sea state the resultant breaking seas can endanger small craft.."

Helemaal niets van gemerkt, vorig jaar. Na dit intermezzo blijft de slome deining staan. Hij is toch wel hoog, zeker twee meter, maar erg lang, zo´n 25 tot 30 meter tussen twee golftoppen. Is dit al de oceaandeining? Ik dacht dat die langer zou zijn. We worden allebei een beetje zeeziek. Ondertussen passeren we twee zeilwedstrijden voor de kust. De bootjes pogen moeizaam wind in hun spinnackers te houden, het is een dobberpartij. Rond zes uur varen we de aanloop van L´Aber Wrac´h in en leggen een uurtje later Dulce aan in de geheel vernieuwde en uitgebreide jachthaven. Voor de borrel bevestig beiderzijds aan de spruit zachte doeken op de plaats waar de opgevouwen bimini ertegen leunt, in de hoop dat helpt de slijtage te verminderen. Twee uur later arriveren ook alle wedstrijdboten, het is een leven van jewelste, het zijn er zeker 150 en vanavond is er een groot feest op de wal. Gelukkig hebben ze hier een WiFi hotspot (hadden ze niet in Tréguier) dus ik werk het weblog bij. We zien hoeveel mensen ons groeten in het Gastenboek: Cora Smits, Irene de Niet, Fons, Henk & Yvonne Bezemer, enz. Er is niet altijd tijd en gelegenheid om een persoonlijk berichtje terug te sturen, maar weet dat we die berichtjes ontzettend waarderen!                         Terug naar boven

05-08-2007
Deze ochtend in L´Aber Wrac´h gaat alles verkeerd. Ik wil om half negen douchen in het sanitaire gebouwtje. Er staat een rij jonge mannen van de raceboten. Had ik hunnen weten. Ik sta in de rij die vrij vlot korter wordt. Als ik aan de beurt ben ga ik het douchehokje in, kleed me uit en druk op de knop. Niks. Nog eens drukken. Niks. Bij het klapdeurtje zie ik een kastje waar je muntjes in moet werpen, jetons geheten. Heb ik niet. (Had ik kunnen weten) Ik heb ook helemaal geen geld op zak om jetons te kopen bij het kantoortje van de havenmeester. Ik kleed me aan en loop 300 meter terug naar de boot om gewoon aan boord te douchen. Onder een aangename straal smeer ik shampoo in mijn haar en over mijn lichaam. De douchestraal sputtert, even later is het water op. (Had ik kunnen weten) Ans komt - door mij gealarmeerd - met de fluitketel met water. Die was voor de ochtenthee gevuld, maar liefdevol giet ze het koude water over mijn haar en lichaam. So far so good and no tea. Ik ga alle drie onze tanks vullen, we ontbijten op ons gemak want we hoeven pas rond het middaguur weg, dan hebben we stroom mee in het Chenal du Four. Dat loopt vanaf de gelijknamige vuurtoren tussen een groep eilanden, waaronder Ouessant, en de punt van het Bretonse schiereiland door. Tijdens ons ontbijt horen we hoe opeens de bilgepomp aanslaat. We openen het vloerluik en zien dat het bilgeputje vol water staat dat door de pomp (er zit een vlotter in dat putje) vlijtig weggewerkt wordt. Maar er stroomt steeds meer water bij. Wat is hier aan de hand? Ik tracht mijn snapverstand te laten werken: wat deed ik het laatst? De tanks vullen. Is er een tank lek? De teller op het dashboard toont dat er al ongeveer 43 liter uit de tanks is weggestroomd. Ondertussen steek in een hand in het water in het putje. Het is heet! Snapverstand zegt: je hebt de zojuist de boiler leeg gedouched, de tanks waren leeg dus de boiler kon zich niet vullen en.... Ik werp de kussens van de salonbank boven de boiler weg, open het luikje en hoor de boilerpomp lopen. Intuïtief sluit ik de knop van de overloopslang en hoor hoe het weglopen stopt. Ik open de knop weer en er gebeurt niets. Snapverstand kan hier niet bij, maar verder is alles OK, het bilgeputje is leeg en de boiler loopt niet meer leeg. Later vandaag komt er gewoon warm water uit de kraan, alsof er niets aan de hand was. (Interesseert iemand dit?)

Na deze verwikkelingen download ik de weerkaartjes en zie dat er vandaag nauwelijks wind is, maar dat er vanavond en morgen een koufront overtrekt met regen en Bf 6 uit WNW. Dan kunnen we inderdaad beter vandaag door naar Camaret. Door dezelfde hoge en slome deining als gister motoren we naar de vuurtoren Le Four, passeren het hele veld van dobberende wedstrijdzeilers, die van gisteren die pogen kruisend naar de westelijke baai van Ouessant te geraken. Wat is er toch aan dat wedstrijdzeilen? Het Chenal du Four is tam, vergeleken met vorig jaar. We schuilen tegen de brandende zon onder de bimini, de wind is ZZW Bf 1, op de kop dus. We zien twee keer de kwispelvinnetjes van geelvintonijnen. Tegen 15 uur spoelen met 2,5 knopen stroom mee het Chenal uit (2 foto´s hier) Om 17 uur leggen we aan in Camaret sur Mer, de plek waar ik vorig jaar langere tijd doorbracht in verband met bemanningswisselingen. Het is er niet druk. Dat was vorig jaar wel anders! Maar we worden begroet door Jaap en Diana de Leeuw van de Kiara, vertrekkers van onze lichting 2007 en eveneens op weg naar de Middellandse Zee. Om half acht is de lucht betrokken en valt de eerste regen van het koufront dat de weerkaartjes voorspelden. Later gaat het echt hard regenen en waaien, Bf 6 in de haven. Laat maar, het trekt wel over en we zijn wel eindelijk Het Kanaal uit! Ik heb de neiging te denken: hoe dichter bij het Azoren-hogedrukgebied, hoe beter.                                         Terug naar boven

06-08-2007
De hele nacht regen en wind. Maar tegen de ochtend is het front gepasseerd en staat de zon weer stralend aan de hemel. Foto hiernaast en hier. Ik haal op de boulevard een verse baguette en de Volkskrant van zaterdag. Verder tuttelen we de hele dag wat in en om de boot. Ans laat de wasmachine verschillende wassen doen, samen maken we de kuip schoon, ik poets en boen de boot aan de stuurboordkant, gemakkelijk vanaf de steiger. Op een plekje bij het teakdek is de gelcoat beschadigd, dat moet een keer gerepareerd worden. Ik plak het nu af met tape. Dan stuur ik een verontwaardigde (maar beschaafde) e-mail aan Abos Zeilmakerij over de slijtage aan de bimini. We zijn benieuwd naar hun reactie. In het Gastenboek vind ik een reactie van Jack en Elly van Aarle, Belgische zeilers a/b van Gulliver, die vergelijkbare problemen met hun bimini hadden (ook bij Abos?) ´s Middags luieren we en doen daarna boodschappen in de enorme Super achter de boulevard. Om 17 uur komen Jaap & Diana de Leeuw (net als wij Vertrekkers 2007) van de Kiara een glas wijn drinken.

Later kuieren we de havendam af naar de boulevard. De wind is gaan liggen ("Nu de vrouwen nog", is een zegswijze die steevast gemurmeld wordt door zekere nauwe vrienden - wier naam ik niet zal noemen - na het uitspreken van de vorige zin) en we eten onze favoriete Coquilles St Jacques en meer lekkers in Restaurant Le Langoustier vlakbij de haven, aan het begin van de boulevard. Ze kennen me nog van vorig jaar, tenminste dat beweren ze. Op de terugweg komen we langs de beeldschone Chapelle de Rocamadour. We gaan binnen en ik terwijl ik haar naam hardop uitspreek steek ik er een kaars aan voor mijn vroegere buurvrouw in Deil, Sandrina Hogerdijk,  die vorig jaar zomer is overleden en die ik erg mocht. Toen lag ik hier en brandde hier ook een kaars. Aangedaan, sentimenteel - en terecht.                                 Terug naar boven

07-08-2007
Dag als de vorige. Zon, tegen de middag steeds meer wind. We doen klusjes, scharrelen heerlijk rond. We nemen vast water in (foto hiernaast en hier) omdat we morgen verder willen naar Concarneau, ruim 60 mijl verderop. Ik zoek uit, op aangeven van de crew van Kiara, hoe het zit met WiFi-antennes. In mijn laptop zit een interne antenne, maar je schijnt meer draadloze netwerken te kunnen krijgen met een externe antenne. Die kun je richten. Voorop mijn VAIO zit een schuifje, waarmee je de interne antenne kunt uitzetten. Dan kan ik een externe antenne installeren en die ga ik eerst zoeken.

´s Middags bezoeken we de Tour Vauban. Vorig jaar kon je er niet in, maar nu is hij opengesteld. De toren staat boven de haven en is onderdeel van een kring verdedigingswerken rond de baai van Brest, gebouwd einde 17e eeuw op last van de Franse koning Lodewijk de XIVe door Sebastièn le Prestre de Vauban, bouwmeester en maarschalk van Frankrijk. De baai van Brest was kwetsbaar en Vauban bouwde op goed gekozen, strategische plaatsen versterkingen. Net op tijd, want in 1688 viel een Engels-Hollandse vloot Brest aan. De Tour Vauban was nog niet eens helemaal af maar zijn kanonnen maakten korte metten met de vijandelijke invasievloot. Sedertdien is Brest nooit meer vanuit zee aangevallen. De Fransen hebben nu de hele ring van vestingen en versterkingen aangemeld voor de lijst van Werelderfgoed van de Verenigde Naties. Daarom kun je er nu in. De toren bestaat uit een viertal kale verdiepingen, er is weinig te zien. Je moet je voorstellen dat hier bange of vastberaden soldaten over de muren gluurden naar de vijandelijke schepen, vingers in hun oren stopten en de kanonnen afvuurden.

Eind van de middag borrelen we bij Jaap & Diana op de Kiara. Daarna bereidt Ans een Longe Espadon, die we vanmiddag in de grote supermarkt kochten. Op Google zoeken we een recept en dat leert ons dat het een zwaardvis is en die staat op de lijst van vissen die je beter niet kunt eten, omdat er teveel van wordt weggevist. Schuldbewust eten we hem toch maar op, maar voortaan voor ons geen Espadon meer.

Ik heb nu een aantal reacties binnen over de chronologisch omgekeerde opzet van dit Reislogboek. Omgekeerd als bij het Logboek vooraf. Een duidelijke meerderheid prefereert mijn keus, vooral omdat men gemakkelijke "bijleest" als je een tijdje niet op de site bent geweest, de chronologie werkt dan goed, je hoeft niet ieder keer naar de volgende dag te scrollen (zoals in het Logboek vooraf nog moest) maar kunt gewoon doorlezen. De snelle link naar onder, naar het laatste verslag, werkt bij vrijwel iedereen goed, maar (kennelijk) niet op Apple/Mackintosh. Enfin, mijn conclusie is om de opzet te laten zoals die is.                  Terug naar boven

08-08-2007
Vandaag gaan we naar Concarneau, Zuid-Bretagne. Een forse afstand voor een dagtocht, circa 63 mijl. Toch gaan we pas om 10 uur weg vanwege een stroomgat verderop, de Raz du Sein, tussen de Pointe du Raz op het vasteland en het eilandje Sein. Daar kun je het best met de tijwisseling door varen. De wind is N 4 en dat blijft zo, vandaag is vrijwel alles bezeild. Een groot genoegen. Na aan de wind met hoge snelheid de kaap bij Camaret  te hebben gerond, varen we voorzichtig door een betond geultje tussen de rotsen door naar zee. Dan gaat het 12 mijl lang voor de wind naar de Raz dus Sein. Een mooie gelegenheid om de nieuwe Walder giekremmer (of giekstopper of giekgeleider, foto hiernaast) eens uit te proberen. Ik zet hem strak en maak verschillende klapgijpen. Het resultaat is tamelijk bevredigend. Je moet hem vrij strak zetten en dan vangt hij de gijp mooi op en laat het grootzeil vertraagd naar het andere boord gaan. Een positieve test, dus.

Het Raz dus Sein is inderdaad zeer rustig. We loeven op en ronden de Pointe dus Raz en zeilen met halve tot ruime wind - nog steeds N 4 - 22 mijl onafgebroken met snelheden tussen 6,5 en 7,5 knopen naar de volgende kaap, de Pointe de Penmarc´h. Zie foto hier. Dan komt een gebied met talloze rotsige eilandjes, waar we voorzichtigheidshalve omheen varen. Tussen het vasteland en de de eilandengroep Îles de Glenan gaan we wél door, richting Concarneau. Het laatste stuk is in de wind, we nemen de zeilen in en motoren naar de haven. Die ligt aan de voet van een oude, middeleeuwse vestingstad, La Ville Close. Het is 20 uur maar een bootje van de jachthaven komt ons tegemoet en wijst ons een plek aan de binnenkant van een lange, drijvende golfbreker die fungeert als bezoekerssteiger. Ans improviseert een smakelijke "wrap", een pannekoek met de rest van de zwaardvis van gister, uitjes, sla en mayonnaise. Voor het slapen gaan kuier ik door de oude stad, het is druk, we zitten volop in het Franse vakantieseizoen.

10-08/2007
Eind van de middag - nog in Concarneau - krijgen we bezoek van drie douanebeambten. Ze vragen of ik de eigenaar van de boot ben en vragen mijn paspoort en een eigendomsbewijs. Ondertussen nemen ze nauwgezet de boot op. Mijn pas en het ICP (International Certificate of Propriety) stellen ze tevreden.

De volgende dag varen we om half tien weg. Er is geen wind, d.w.z. O 1 Bf. We motoren rustig naar het oosten. Foto hier. Opeens roept Ans "dolfijnen!" en inderdaad, een groepje van 5 tot 6 zwartgrijze ruggen met vinnen beweegt zich ongeveer 50 meter naast ons. Ze lijken naar ons toe te zwemmen maar opeens kiezen ze koers naar het westen, van ons af. Even zien we een witte buik en iets van een zandlopertekening, waarschijnlijk zijn het de gewone dolfijnen (common dolphin) die we vorig jaar in grote getale tijdens onze overtocht van Biscaje zagen.

Om 13 uur arriveren we in Port Tudy op Île de Groix. Een bootje met twee jongens dirigeert ons naar de moorings in de buitenhaven, de binnenhaven is propvol. De jongens helpen ons voor en achter aan de boeien vast te maken. Aan de kant zien we vrolijke terrassen, café's en restaurantjes. Met veel misbaar en golven arriveren en vertrekken regelmatig ferry's, ze draaien moeizaam in de nauwe buitenhaven en alle jachten bewegen heen en weer. Nu begrijp ik waarom we voor én achter aan een boei liggen. In de loop van de middag en avond komen er steeds meer boten bij. Ze liggen in "pakketjes" naast elkaar aan de boeien en de buitenhaven raakt eveneens propvol. Ik haal de dinghy van de steunen van de windvaan af en pomp hem op. Dan peddelen we naar de kant en drinken op een terrasje een biertje (Ans) en een pastis (Tom) 's Avonds dineren we knus in de Pub de la Jetée. We blijken overigens geleidelijk aan in gewicht af te vallen. Daar is niets tegen!

Zaterdag 11/08/2007
We slapen lekker uit. Om ons heen vertrekt het grootste deel van de jachten. Voor veel Fransen is dit het laatste weekend van de vakantie. We prijzen ons gelukkig dat dat niet voor ons geldt. We zijn van een andere categorie, de varende nomaden. In een Bar-Tabac L'Escale haal ik een verse baguette. Ook vandaag schijnt de zon overdadig, goed dat we een bimini hebben. L'Escale heeft ook een WiFi hotspot, maar tot frustratie van een Fransman naast me en van mijzelf blijkt die niet te werken. Ans is naar het dorpje verderop (Le Bourg) om boodschappen te doen in de supermarkt SHOPI aldaar. Ik ga achter haar aan en samen vinden we in een hotel een hotspot die wél werkt. Vandaag slenteren we en luieren, morgen willen we verder naar Port Haliguen of naar Belle-Île (als daar plaats is) Het is hier een mooi watersportgebied. Verder staat ook Piriac-sur-Mer nog als bestemming op ons lijstje. Tegen die tijd verwachten we onze eerste gasten: Ans' jongste dochter Tessa en haar vriend Jeffrey.

Aan het eind van de middag arriveren steeds meer jachten voor het weekend. Zie foto hiernaast en hier. We kijken het aan vanuit de kuip en het wordt erg vermakelijk, vooral als na 19 uur de Marina-crew naar huis gaat. Jachten storten zich met wanhoop en doodsverachting op de lege plekjes, soms schijnbaar leeg want dan ligt er toch een klein bootje dat je eerst niet zag. Jachtschippers die al liggen bewaken hun schip en lijnen, die steeds meer op onontwarbare spaghetti gaan lijken. Het is ook nog aardig gaan waaien dus manoeuvreren wordt lastig. Adviezen en verwensingen vliegen door de lucht. Een grote Ovni 39 wringt zich tussen ons "pakketje" schepen en de havenwal en dan blijkt er zelfs nog plaats tussen voor een kleine Figaro. We zijn benieuwd hoe we hier morgen tussen uit moeten komen.                    Terug naar boven

Zondag 12-08-2007
Om half 10 vertrekken we zonder moeite uit Port Tudy; de buren vertrekken ook en daardoor is de weg naar buiten vrij. De lucht is grijsblauw, het is halfbewolkt maar droog en de wind is NW 4. Rustig voor de wind zeilen we de 21 mijlen naar Le Palais, het hoofdstadje van Bell-Ile. We moeten er niet te vroeg zijn vanwege het tij en - het is ongeveer de drukste haven van deze kust dus of we erin kunnen is allerminst zeker. Rond 15 uur varen we voorzichtig de voorhaven binnen. Daar liggen aan weerszijden rijtjes jachten onrustig aan moorings te trekken, terwijl ferry's ertussendoor aan- en afvaren. Dat zien we niet zo zitten, maar dan komt er een bootje met een jongeman van de capitainerie aanvaren, vraagt of we binnen of buiten willen en zegt dat we over drie kwartier door het sluisje en de brug naar de binnenhaven kunnen. Ook nu ontstaat een vermakelijk tafereel van opperste wanorde. Steeds meer jachten komen aanvaren en als het zover is, wacht men aanvankelijk nog op de uitvarende boten maar op zeker tijdstip (waardoor veroorzaakt?) stormen allen ongeacht de resterende uitvaart ongecoordineerd naar binnen, terwijl een grote ferry opeens van wal steekt en iedereen alle kanten doet opstuiven. Sommigen lopen daardoor aan de grond, anderen varen de haven weer uit en bij een klein jacht valt de motor uit zodat het hulpeloos temidden van alle melée ronddrijft. Gelukkig neemt een bootje van de havendienst het snel langszij. Alle boten moeten dan wachten in het verzandende voorhaventje, midden in het stadscentrum (terrasjes, terrasjes) want het voetgangersbrugje over de sluis is naar beneden (zie foto) Tenslotte kunnen we binnen varen, met enige moeite draaien in de smalle binnenhaven en afmeren naasr twee motorjachten aan de Quai Gambetta. Helaas geen walstroom en geen water op de kant.

Belle-Ile is een fors eiland. Het hoofdstadje is charmant en druk. Erboven ligt een massief fort in de vorm van een ster, gebouwd in de 18e eeuw door - inderdaad - een oude bekende uit Camaret en Concarneau, dé militair architect van Lodewijk XIV Vauban. 's Avonds eten we in de kuip de smakelijke kalkoenfilet die Ans heeft bereid.

Maandag 13-08-2007
Bij de borrel gisteravond zitten we verwonderd te kijken naar een onwaarschijnlijk stelletje, dat op de kade zit (foto hiernaast en groter hier) Ze zijn piepjong, we schatten ze 14 of 15, zij lijkt wat ouder en is erg dik. Ze luisteren met oortelefoontjes ingespannen naar een Ipod. Soms legt hij zijn hoofd tegen haar brede schouder, zij glimlacht vaag. Wie zijn zij? Broer en zus? Prille geliefden? Je gaat van alles fantaseren. Hij heeft haar misschien wel zwanger gemaakt. Ze weten niet wat ze moeten doen. Ze durven niet naar huis, wie weet zijn ze op de vlucht en beleven hier samen een kort moment van vrede. Als we even niet kijken zijn ze opeens weg.

Vannacht moet ik om vier uur eruit om te plassen. Op de Navtex zie ik een waarschuwing van Meteo France voor een mogelijk zware storm op dinsdag in alle regio's. Enfin, we zien wel, dit is een prima beschut haventje. We slapen uit en slenteren door het stadje. Later zwakken de voorspellingen wat af, maar toch verwacht men voor vannacht en morgen ZW 6 - 8. Geen reden tot uitvaren. Ik probeer contact te krijgen met draadloze netwerken, helaas lukt dat niet. In een Internet-café vraag ik de Bracknell-weerkaarten op. Ze laten zien dat er inderdaad een forse depressie boven ons langs door Het Kanaal trekt, daarna lijkt een nieuw Hoog de overhand te krijgen. Ook werk ik de verslagen van de laatste dagen bij, maar op de bijbehorende foto's moeten jullie even wachten.
Terug naar boven

Dinsdag 14-08-2007
Inderdaad storm op komst. Gistermiddag is er nog niets van te merken, maar tegen het eind van de middag loopt de haven helemaal vol. Wordt volgestampt, kun je zeggen, iedereen mag erin. Een meisje en een jongen, ieder in een snel rubberbootje van de havendienst, reguleren alles. Het ligt zo vol dat je over de jachten van de ene kant naar de andere kant van de binnenhaven kunt oversteken (zie foto hiernaast) We zijn totaal ingebouwd.

's Avonds tracteren we onszelf op een enorme schotel Fruits de Mer in Restaurant L'Odyssée aan de haven op de Quai Vauban. Oesters, mosselen, krabben, garnalen, maar ook wulken en wokkels, of hoe die dingen mogen heten, met een verrukkelijke, pittige mosterdsaus. In de nacht gaat het regenen maar het is windstil. Toch blijft de Navtex waarschuwen voor ZW 8.

We slapen nog maar een keer uit, zo komen we wel aan onze rust. Tegen 10 uur haal ik een stokbrood. Het regent de hele dag en in de middag begint de wind aan te halen. Ons windmolentje suizelsist er lustig op los, en levert aardig wat stroom aan de accu's; In vlagen loopt dat op tot meer dan 10 ampère, maar dat is natuurlijk niet constant. Ik denk dat het op constant niveau hooguit 0,5 tot 1 ampère levert. Voorlopig hebben we nog stroom genoeg in de accuset. Water is wat kritischer, we hebben nog een kleine 100 liter. Als we boodschappen doen, schaffen we dus ook maar enige grote flessen water aan.

We lezen en luisteren naar France Musique. Ans verslindt de ene na de andere detective van Ruth Rendell en ik lees - onderscheid moet er zijn - "The march of unreason" van de Britse liberaal-democraat en voormalig minister van financien Dick Taverne. En ik zit uren te klooien op de laptop-PC om toch op één of andere manier verbinding met het Internet te krijgen. Er zijn verschillende beveiligde netwerken en één onbeveiligd, maar hoe ik ook probeer, ik kom er niet in. Het mobiel internet van KPN is een alternatief. Er is echter geen UMTS of zelfs GPRS in deze regio; dat is in Frankrijk anders dan bij ons sowieso dun gezaaid, heb ik gemerkt. Uiteindelijk krijg ik verbinding op de meest langzame en dure manier, via mijn mobiel telefoontje en een USB-kabel. de lokale inbelnummers van mijn provider Compuserve in Frankrijk werken echter niet, alleen door rechtstreeks met Holland te bellen krijg ik contact. Peperduur, dus! Ik check alleen even de e-mailbox en vind een bericht van een medewerker van de Sociale Verzekeringsbank. Hij behandelt onze aanvraag voor een vrijwillige voortzetting van onze AOW en Anw-verzekering (zie in de rubriek Beschouwingen, klik hier) Hoe lang blijven we weg?, vraagt hij, 1,3,5 of 10 jaar? Dat weten we niet, mail ik terug, denk voorlopig maar aan drie jaar maar het kan ook langer worden. Hij mailt terug dat, als we straks langer dan 3 jaar wegblijven, we dan alsnog ons moeten melden en dat onze verplichte verzekering dan met terugwerkende kracht vanaf ons vertrek wordt omgezet in een vrijwillige verzekering. Het klinkt wat ingewikkeld maar het is tenminste een duidelijke uitspraak.

Tenslotte haal ik de Bracknell-weerkaartjes op en print ze. Het is duidelijk: een forse depressie trekt boven ons langs over Engeland naar het noordoosten, het bijbehorende front komt over ons heen met vandaag en morgen veel wind en regen. Op zijn vroegst kunnen we donderdag weer verder.                      Terug naar boven

Woensdag 15-08-2007
Aan het eind van de middag, gisteren, is het even droog. Ik klim omhoog naar de Citadelle Vauban, het grote fort boven de haven. Er is veel te zien, ondermeer kunst die hier gemaakt is door grote Franse meesters. In het donker hangt, slecht belicht, een groot schilderij van blote nymfen die baden aan een strand ergens op dit eiland, geschilderd door ene Henri Bouvet (1859 - 1945) Op de hoge zuidwal maak ik bijgaande foto van de binnenhaven, waar ook wij liggen. Hier nog een foto. Aan de andere kant zie ik dat de haveningang van Le Palais is afgesloten door een kabel met een paar boeien eraan. Niemand kan er in of uit.

's Nachts loeit de wind in de wanten van de scheepjes, vallen slaan en tikken. Op de Navtex meldt Meteo France opnieuw ZW 6 - 7 met veel neerslag en een ruige zee. De wind ruimt echter geleidelijk naar NW, wat betekent dat de depressie verder oostwaarts trekt. Daarna kunnen we beter weer verwachten.

In de ochtend is de capaciteit van onze service-accu's teruggelopen naar 73%. Ik start de generator en laadt ze bij; ik heb wel eens gelezen dat je je accu's beter niet verder dan ontladen dan 70%. In het Internet-Café, overigens vanwege rokerigheid geen aangename plek, werk ik de website bij en plaats foto's die ik op een CD-rw had gezet.

Donderdag 16-08-2007
Gistermiddag, we nemen een gewone bus naar de andere kant van het eiland, de Atlantische kust. Het waait er nog als een oordeel, op de rotskliffen kun je je haast niet staande houden. De hoge zee met golven van 2 tot 3 meter beukt op de rotsen beneden, die de vreemdste vormen hebben zoals bijgaande foto van de Aiguilles (naalden) du Port Coton toont. Lang zitten we ernaar te kijken in de luwte van een Duitse bunker.

Terug aan boord zitten we weer in de luwte, de zon breekt af en toe door en een drietal Fransen zit in de kuip van hun boot prachtige Bretonse muziek te spelen. Twee blazers op een soort hornpipes en een kleine accordeon, de hele haven luistert en applaudisseert na ieder nummer hetgeen de musici stimuleert tot nog beter spel.

Vannacht toch nog veel regen en wind. tegen half vijf schrik ik wakker: er lopen mensen over het dek. Ik zie hoe dronken jongelui over de boten scharrelen en kijken of er iets van hun gading ligt. Ze verdwijnen lallend en struikelend over railingdraden als ze me gewaar worden. Er zijn drie kroegen vlakbij op de kade en dit was niet het eerste ongenode bezoek. Gelukkig vertrekken er in de ochtend zoveel schepen dat we aan de andere kant kunnen liggen, waar je ook water en walstroom hebt. We vullen onze tanks en douchen uitgebreid en laten de wasmachine draaien, luchten het beddegoed en maken schoon schip. Vandaag gaan we nog niet weg, de onrustige zee van de laaatste dagen staat nog wel even door. Morgen willen we 45 mijl verder naar Pornic, waar een grote marina is met brandstof en waar Tessa en Jeff zullen opstappen. ook moeten we op zoek naar een nieuwe fles Primagaz want er is er één leeg.

Die probeer ik ´s middags vergeefs te vinden in de grote Super U, een paar kilometer de berg op één van onze vouwfietsjes. Ze hebben wel Primagaz, maar andere flessen met alleen butaan. Wij hebben een mengsel van butaan en propaan. Ik vermoed dat we op Campingaz over moeten als onze laatste fles leeg is. Dat kan echter nog weken duren. Eind van de middag loopt de haven weer boordevol schepen, eigenlijk alleen Fransen. Veel misbaar, maar als alles eindelijk afgemeerd is pakken ze hun gitaar en zingen ze in koor allemaal kampvuurliederen. ("Rare jongens, die Fransen")                                             Terug naar boven

Vrijdag 17-08-2007
Les Sables d´Olonne? Inderdaad, en niet Pornic. Typisch voor het zeilen, dat voortdurend gepaard gaat met een praktijk van "vooruitschuivend beslissen"  Een plan kan zómaar veranderen en dat komt door het weer en de golven - de golven komen trouwens ook door het weer - door het weer dus. Zo ook nu.

Om 8 uur vanmorgen verlaten we met een hoop andere boten de binnenhaven door het sluisje/brugje en varen weg van Belle-Île. Het is bewolkt en de wind is W 4 en we moeten naar het oosten. Er staat nog een ongemakkelijke deining uit het noordwesten, maar voor de wind gaat het gemoedelijk. Door de luidsprekers in de kuip klinken de zoetgevooisde ballades van Loreena McKennit, we genieten. In het westen dreigen regenwolken maar het lijkt alsof we er onderuit varen. Rond het middaguur begint de wind af te nemen. Het is nog maar tien mijl naar Pornic, maar vanwege het tij kunnen we er pas na 4 uur binnen. Ondertussen worden we kotsmisselijk van het gedein op die swell uit het noordwesten. We hebben geen zin om dat nog uren vol te houden en besluiten een flinke klap naar het zuiden te maken, het is nog 56 mijl naar Les Sables d`Olonne, een haven die je bij alle getijden kan aanlopen. We bellen Tessa en Jeff en lichten ze in over hun nieuwe bestemming. Voor hen maakt het niks uit, de afstand is zelfs iets kleiner. Rond 24 uur vertrekken ze en ze verwachten er tussen 22 en 23 uur te zijn.

Niet veel later trekt de wind wat aan en met de wind iets achterlijker dan dwars schieten we lekker op (foto hier) We passeren de vaargeul naar de Loire en Nantes. Een paar zeeschepen lopen voor ons voorbij. Dan varen we langs het eiland Noirmoutier en Bretagne uit. We zijn nu in de Vendée. Nog steeds dreigen regenwolken uit het westen. Boven het het eiland Île d´Yeu zien we er één vallen (foto boven), we houden het echter droog. Het is na achten als we na 82 mijl varen Les Sables binnenlopen en aanleggen bij de meldsteiger van de Port Olona. We krijgen een mooie box naast een zusterschip, een 43 DS (Benieuwd of die ook kielproblemen heeft, maar er is niemand aan boord) Het is een grote, niet erg gezellige haven. Om elf uur melden Tessa en Jeff zich dankzij hun eigen navigatieapparatuur precies op de goede plek, boven aan de steiger. We besteden uren aan bijpraten en gaan vrolijk en laat naar bed. Morgen willen we naar Île de Ré en zien of we het zeer drukke, toeristische Saint-Martin-de-Ré binnen kunnen. Dat moet twee uur voor-na hoog water, dus pas eind van de middag.
                                                             Terug naar boven

Zaterdag 18-08-2007
Ik heb uitgerekend dat we om een uur of twee uit Les Sables moeten vertrekken, om rond Hoog Water in Saint-Martin te zijn. ook daar is een binnenhaven met een lock, erbuiten valt het droog bij eb. We doen ´s ochtends boodschappen. Tessa maakt een foto van Ans en mij (zie hier) Tessa en Jeff zijn niet ingeslingerd en nemen uit voorzorg ieder een pil tegen zeeziekte. Bij de bunkersteiger tanken we en varen voorzichtig uit, want aan beide zijden van de uitvaart liggen rotsen onder water. Er staat een koppige zee, de wind is ZW 4 - 5 met uitschieters naar 6. Met halve wind zeilen we in ruim vier uren naar Saint-Martin (foto hier) Daarmee verlaten we de Vendée en varen we de Charente binnen. Onze gasten houden zich goed maar zijn toch blij dat het in de luwte van het eiland Ré wat rustiger wordt. Een mijl of twee heb ik een waypoint gemaakt bij de roodwitte uiterton van Saint-Martin, maar hoe we ook zoeken, die boei ligt er niet. Voorzichtig naderen we de haven, het is hier erg ondiep en ik ben blij dat het opkomend tij is. Vlak voor de nauwe haventoegang is er maar 0,7 meter onder de kiel. Direct na de havenhoofden is er aan stuurboord een wachtsteiger. Die ligt vol met jachten, die niet wachten maar hier gratis blijken te liggen, zo meldt de bemanning van het jacht waar we langszij willen. De wachtsteiger heeft zijn functie dus eigenlijk verloren, maar men vertelt ons dat we kunnen doorvaren want de sluis van de binnenhaven staat al open. We varen voorzichtig verder en voor ons ligt een beeldschoon stadje met een schilderachtige havenkom, rechts een openstaand sluisje en daarachter de eveneens schilderachtige binnenhaven met terrassen, restaurantjes, winkeltjes en slenterende toeristen. Het doet wat aan Honfleur denken. De haven ligt vrijwel vol, de havenmeester wijst ons een plekje naast drie jachten, maar we passen er niet in. Met enige moeite kunnen we langszij twee andere boten, direct achter het sluisje.

Île de Ré is overigens geen eiland meer. Het is aan de oostkant met de vastewal verbonden door een 40 meter hoge brug. Daaronder door varend heb je aan bakboord de grote haven van La Rochelle. Het stadje Saint-Martin is ook een vestingstadje, de verdedigingswallen eromheen zijn gebouwd door - jawel - meneer Vauban, de meesterarchitect van Lodewijk de XIVe. We eten laat aan boord en daarna gaan Jeff en ik het stadje verkennen. In Café L´Embarcadère op de kade speelt een jazzcombo de sterren van de hemel, we genieten van een espresso en een glas Calvados. Jeffrey, zelf professioneel musicus (drums), geeft de combo een 8, vooral de bassist en de drummer. Ik luister geroerd naar de muziek, kijk om me heen naar de mensen en besef dat ik gelukkig ben, dit is het leven dat ik zocht. Later bezoeken we samen een heel vrolijke kroeg, kletsen met elkaar en met anderen, spelen een spelletje schaak in een nachtcafé dat Bar Havana heet, tot we ontdekken - juist als ik voel dat ik zal winnen - dat ik al zettenlang ongemerkt schaak sta. We besluiten tot remise en oordelen dat het nu echt bedtijd is.     Terug naar boven

Zondag 19-08-2007
Hier en hiernaast foto´s van Dulce in de haven. Bij de sluisopening vanmorgen vertrekken er nogal wat boten, het weekend zit er op. We moeten even losmaken en een stukje de haven in, omdat onze buurman ook weg wil. Het waait fors, in de luwte van de haven zie ik af en toe Bf 6 op de klok. Even regent het ook maar al gauw komt de zon door. Voor de komende dagen waarschuwt de Navtex voor een noordwesterstorm. Nu waren al van plan hier een dag of wat te blijven, dus dat komt goed uit. Ik bel mijn oudste zoon Rommert en feliciteer hem, vandaag wordt hij 20.

´s Avonds eten we met zijn allen in een visrestaurantje op de kade. Helaas blijkt de kwaliteit matig. Dat kan Ans stukken beter! Terug aan boord spelen we scrabble tot één uur. Buiten gieren regen en wind.

Maandag 20-08-2007
De voorspelde near gale is inderdaad gekomen. Zelfs in de haven waait het af en toe Bf 6 - 7 en in de loop van de dag regent het steeds zwaarder. ´s Ochtends moeten we de boot verkassen, we moeten plaats maken voor een jacht van 18 meter dat vanavond bij HW verwacht wordt. Ik moet het nog zien. Als de wind even wat luwt, verleggen we het schip zonder probleem. Daarna doen we uitgebreid boodschappen in de Marché, een soort overdekte markt met zoveel lekkernijen (vis, schaaldieren, exotisch fruit, kazen) dat het ons duizelt. Gelet op de matige eet-ervaring van gisteravond besluiten we aan boord te koken en slaan van alles in. Onderweg ontdekt Tessa een snoepkraam en is niet meer te houden (zie foto hier)

Op de e-mail is er eindelijk een reactie van Erik Pilon van Abos Zeilmakerij. Gisteren had ik - na twee weken - een reminder gestuurd. Ze zijn net terug van vakantie, daarom duurde het zo lang. Op hun verzoek mail ik een foto van het gaatje in de bimini. We wachten af.

De rest van de dag brengen we lezend in de kajuit door (foto) Ik ben halverwege "The march of unreason" (2005) van Dick Taverne en kan me meestal wel vinden in de manier waarop hij moderne vormen van bijgeloof en ideologie aan de kaak stelt. Hij heeft het natuurlijk vrij gemakkelijk als het om zaken als alternatieve geneeskunde (o.a. homeopathie), biologisch-dynamische landbouw, astrologie en anthroposofie gaat. Allemaal ook in mijn ogen erkende flauwekul. Boeiend is zijn verdediging van genetische modificatie van gewassen in de landbouw en van de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Daarna valt hij fel de eco-fundamentalisten - zoals hij ze noemt - aan en andere doemdenkers. Zonder diens stellingen over te nemen komt hij op voor het omstreden en verketterde boek "The skeptical environmentalist" (2001) van Bjorn Lomborg, die betoogt dat het met de wereld de goede kant op gaat (minder honger en armoede, verbetering van milieu in de ontwikkelde wereld, economische groei in de ontwikkelingslanden) en dat we voornamelijk zullen profiteren van de gevolgen van global warming. Dan valt Taverne het door de Europese politiek omarmde Voorzorgbeginsel aan en stelt dat het verlammend werkt op de ontwikkeling van wetenschap en samenleving. Heerlijk, zo´n tegendraads en goed argumenterend boek!                                                    Terug naar boven

Dinsdag 21-08-2007
Na een heerlijke maaltijd gisteravond, bereid door Ans, zetten we ons tot het heruitvinden van Mah Jong. Hoe speel je dat ook alweer? We pluizen twee ingewikkelde boekjes met spelregels door, je blijkt het op verschillende manieren te kunnen spelen. Geleidelijk komen we eruit en bouwen - zoals één van de boekjes zegt - a great chinese wall.

Buiten is het ruig weer. Felle regenbuien roffelen op het dak en striemen de ruiten. De wind huilt door het want. Op de windmeter zien we regelmatig W tot WNW 7 tot 8, af en toe zelfs 9. Voor de zekerheid heb ik toch maar een extra spring aan de buurman, een fors motorjacht, vastgemaakt. Aan het begin van de avond komt toch de grote tweemaster binnen, die op onze vorige ligplaats moet aanmeren. De bemanning ziet er verwilderd uit, waarschijnlijk blij dat ze binnen zijn. De zee heeft golven van 2 tot 2,5 meter en ik denk dat het er zeker BF 9 waait.

Na een onrustige nacht neemt de wind ´s ochtends wat af en verschijnt er een aarzelend zonnetje (foto) Jeff haalt stokbrood en croissants en later nog een keer De Volkskrant van gisteren, die je hier kunt kopen. Ook deze dag brengen we lezend door. Ik lees verder met instemming in Dick Taverne (zie gisteren) hoe hij het postmodernisme aanvalt als één van de vele vormen van unreason en citeert daarbij als voorbeeld o.m. de Amerikaanse filosoof Richard Rorty:

"Truth is what your contemporaries allow you to get away with"

Ik moet toegeven dat ik zo´n twintig jaar geleden, in de tijd dat ik de Cursus Ziekenhuisbeleid (1984/1985) volgde van Harmen Tiddens en er Edu Feltman leerde kennen, ook verleid werd door het aantrekkelijke en melancholische sceptisch-relativisme van het postmodernisme (ahum) Dat raakte toen erg in de mode en Edu was er een liefhebber van en liet ons Derrida en Kristeva lezen. Ik kon er geen touw aan vastknopen, maar dat durfde ik niet hardop te zeggen. De postmodernen stelden wél - in navolging van de marxisten - dat de achtergronden en morele opvattingen van wetenschappers mede de resultaten bepalen van hun werk. Het is niets meer dan één van alle mogelijke constructies en kan niet claimen de waarheid in pacht te hebben. De werkelijkheid is onkenbaar.

Ik ben het sterk met Taverne eens als hij poneert dat wetenschap zeker niet de absolute waarheid aan het licht brengt, er is altijd onzekerheid. Maar het moet absoluut in zo groot mogelijke vrijheid bedreven worden. Wetenschap is niet democratisch en moet nooit of te nimmer onder publieke of politieke sturing gesteld worden. Wetenschappers hebben uiteraard hun eigen morele opvattingen en waarden, maar echte wetenschap heeft die niet. Uiteindelijk zijn de motieven van wetenschappers onbelangrijk, zegt Taverne:

"What did it matter whether Gregor Mendel was a male, white, European, monk? His findings about the heritable characteristics of peas would have been no less valid if he had been a black, handicapped, Spanish-speaking, Lesbian atheist" (pag. 201)                                Terug naar boven

Woensdag 22-08-2007
Donderdag 23-08-2007
Miezerige dagen! Eergisteravond tracteren Tessa en Jeff ons op een etentje in Restaurant "La Marine" op Quai de la Poitevinière (zie foto) Het regent en het is koud, gelukkig zitten we onder een degelijk waterdichte luifel en staan er verwarmingslampen op het terras. Ik eet een lekkere Choucroute Fruits de Mer. Op de terugweg noden de vele leuke café´s tot een afzakker. Ik raak in een postmoderne discussie met een Duitse software-specialist over religie. Hij houdt gelukkig van Heinrich Heine en is tóch gereformeerd. Maar bekeerde Heine zich op zijn sterfbed niet tot het Katholieke geloof?

´s Nachts veel regen en wind. De boot schudt en trekt aan de landvasten. De volgende dag gaan we met de bus het eiland af, over de hoge brug naar La Rochelle. Dat is een mooie, oude stad. Belle et rebelle, zoals een communicatieadviseur heeft bedacht. Het miezert nog steeds. De oude stad is schilderachtig, de winkelstraatjes hebben vaak aan beide zijden arcaden, zodat je droog loopt. Aan de oude haven staan drie torens. De Saint-Nicolas en La Chaîne werden destijds met een ketting verbonden om de haven af te sluiten. De derde staat wat verderop en heet La Lanterne, een vuurtoren, zoals de naam al aangeeft. Daarna diende hij drie eeuwen lang als gevangenis. Het is aangrijpend om te zien hoe de vele generaties van gevangenen allerlei voorstellingen en teksten in de zachte kalksteen van de muren hebben gekerfd. Niet van sexuele aard, zoals ik had verwacht (alleen mannen onder elkaar) Vreemd genoeg zijn er ook geen hartekreten bij, geen verwensingen, geen namen van beminden. Mocht dat misschien niet? Nee, de inkervingen zijn doorgaans van religieuze aard, kapellen bijvoorbeeld, of van profane aard, zoals dieren, schepen en mensen. Eén gedetineerde uit de laatste lichting, halverwege de 19e eeuw, heeft zelfs een locomotief ingekerfd, zó precies, dat kenners konden uitvinden welke locomotief het was en op welk traject hij reed. Er zaten veel zeelieden, gevangen genomen van Engelse, Spaanse en Hollandse schepen die voorzien van een kaperbrief, de Franse vloot belaagden. Je vindt er inscripties van opvarenden van Hollandse schepen met namen als "De Lowrierboom" en "De Hindeloopen", die met het zetten van streepjes de dagen van hun gevangenschap telden. Het zal de tijd niet korter gemaakt hebben.

We nemen de bus terug en eten aan boord. Ans en ik gaan vroeg naar bed, moe van al het lopen. ´s Nachts vallen er fikse regenbuien. De ochtend begint vandaag veelbelovend, wolken maar ook zon. Ik loop een paar kilometer naar de plaats buiten het stadje, bij een enorme Super U, waar ze auto´s verhuren. We willen morgen Tessa en Jeff terugbrengen naar les Sables d´Olonne, waar hun auto staat. Helaas, geen auto te krijgen. Ik loop mopperend het hele stuk terug naar de boot. We besluiten dat Tess en Jeff met bus en trein naar Les Sables gaan en dan met de auto terug hierheen komen, dat is handiger dan morgen met alle bagage in  het openbaar vervoer te gaan slepen. In de middag begint het alwéér te regenen. De Franse kranten staan vol berichten over kampeerders, die opbreken en naar huis gaan. Wat een beroerde zomer!                                                  Terug naar boven

Vrijdag 24-08-2007
Tessa en Jeff zijn gisteravond rond 10 uur terug met hun auto. We hebben met eten op hen gewacht. De afscheidsavond wordt laat en gezellig, met veel muziek, je kent dat wel.
Vanmorgen om half elf vertrekken ze voor een rit van 800 kilometer. Ze waren fijne gasten om aan boord te hebben. Wij nemen water in, rekenen liggeld voor 6 nachten af in de capitainerie en wachten op de vloed. Het is bewolkt maar in elk geval droog en er is nauwelijks wind. Misschien valt het buiten mee. Om half twee is het zover. We motoren de sluis door, de buitenhaven uit en merken dat buiten het andere uitsterste heerst dan in de afgelopen dagen: het is weliswaar droog maar de wind is NO 1. Niets te zeilen, dus. Over een spiegelgladde zee motoren we naar de Rade de Pallice, de doorgang tussen Île de Ré en het vasteland, overspannen door de 30 meter hoge Pont de Ré (zie foto) Geen zuchtje wind beroert het water. Direct na de zeehaven gaan we bakboord-uit naar La Rochelle. Om half vier liggen we in een box in de immense Port des Minimes, met capaciteit voor 3000 jachten. Net zoiets als Les Sables d´Olonne. Er valt een regenbui en daarna wordt de hemel helemaal blauw en schijnt de zon uitbundig. De barometer stijgt geleidelijk naar hoogten die we maanden niet zagen, het wordt vast beter weer.

We hebben overwogen om naar de Vieux Port te gaan. Die ligt in het middeleeuwse stadscentrum waar we eerder deze week waren. Je moet dan tussen twee van de torens door (de Chaîne en de Saint-Nicolas) Volgens de pilot North Biscay van Mike & Gill Barron (7th ed, 2005) is het er weliswaar bij eb slechts 1,0 meter diep, "but the mud is soft so deep-draught yachts remain upright" Ik huiver altijd om zoiets uit te proberen, maar bovendien kunnen we dan morgenochtend vroeg niet tijdig vertrekken voor het traject van ruim 50 mijl naar de monding van de Gironde.

Eindelijk eten we weer eens in de kuip. Toch nadert er uit het noorden een bank donkere wolken. Ik haal de weerkaartjes van Bracknell op. Die tonen dat we hier een aantal rustige dagen krijgen, met noordoostelijke winden Bf 2 - 4 en geen neerslag van betekenis. Die aflandige winden zijn voor het traject langs de lange kust van Les Landes plezierig. Van acht tot veertig mijl uit de kust ligt, vanaf de Gironde tot vlak bij de Spaanse kust, een groot militair schietgebied. Dat moet je persé vermijden en je zit er niet graag aan de lage wal.

Tegen tienen arriveert piepend een SMS-bericht: Tessa en Jeff zijn heelhuids in Gorcum aangekomen. Later op de avond loop ik even de wal op. Er is een groot parkeerterrein met een lange rij kampeerauto´s. Binnen kijken veel mensen televisie. Erachter ligt een stuk boulevard met een strand, dat overdag erg druk moet zijn. Er zijn wat restaurantjes, café´s, winkels, twee kleine supermarktjes en een bakker (7 uur open) Het complex doet nogal kunstmatig aan. Buiten zitten wat mensen te eten. Voor een leeg terras staat een jongen agressief in een mobiele telefoon te roepen. Als ik langs loop, hoor ik hoe hij in het Nederlands tegen iemand scheldt. Terug op de steiger zie ik sterren aan de hemel, de wolkenbank lijkt uiteen te vallen en geleidelijk op te lossen.                   Terug naar boven

Zaterdag 25-08-2007
Vijf over zeven schrik ik wakker. We moeten weg! Anders is de eb te ver en staat er buiten de haven te weinig water en moeten we wachten tot een uur of elf. Ik ren naar de boulangerie voor een stokbrood en even na half acht varen we uit. Het valt mee, bij het rode baken Tour Richelieu hebben we nog een meter onder de kiel. Heel langzaam loopt de dieptemeter op. De zon rijst stralend aan een onbewolkte hemel en de wind is NE 2. We motoren met de ebstroom mee de Pertuis d´Antioche over, de baai tussen La Rochelle en het Île d´Oleron. Als we de noordpunt van het eiland ronden, de Pointe de Chassiron, komt de wind ruimer in en neemt toe tot de beloofde 4 Bf. We zetten zeil en zeilen met ruim zes knopen langs de westkant van het eiland naar het zuiden (zie foto hiernaast en een andere hier) Het is helaas van korte duur. Na een uur valt de wind helemaal weg en moet de motor er weer bij. Het is heet in de kuip, de zon staat als de bekende koperen ploert aan de hemel te branden.

Tegen half drie bereiken we de betonning van de Grande Passe de l´Ouest, de noordelijke invaart van de monding van de Gironde. Het water is spiegelglad. In het zuiden wordt de lucht heiig, het lijkt of er een onweer in ontwikkeling is. Met het tij mee lopen we binnen. Dit water is nogal berucht, bij wind tegen tij kunnen gevaarlijke grondzeeën rond de zandbanken ontstaan. Nu is het heel vredig. Een uitvarend zeeschip krijgt een loodsboot langszij. Het doet denken aan de monding van de Westerschelde, alleen is die veel drukker. Vervelend kriebelvliegjes vallen ons voortdurend lastig. Om vier uur varen we de splinternieuwe marina Port Médoc binnen en krijgen een plaats aan een vingersteiger. We lopen over het complex,dat nog in aanbouw is, veel winkels staan nog leeg. Een supermarkt is er niet, daarvoor moet je twee kilometer lopen naar het dorpje Le Verdon-sur-Mer. Eigenlijk niet eens zo ver. We kozen deze marina en niet de veel schilderachtige haven van Royan aan de overkant, omdat je hier ook bij LW kunt vertrekken. In Royan moet je wachten tot bijna halftij om eruit te kunnen. Morgen is het ruim 70 mijl naar Arcachon, halverwege het vermoedelijk saaie stuk langs Les Landes. Eén lang strand aan de ene kant, een militair schietgebied aan de andere kant. In Arcachon komt er een nieuwe gast aan boord, Margot, een vriendin uit begin jaren ´80 toen we allebei op het CAD in Utrecht werkten.

Ik heb nog niet verteld dat ik deze week per e-mail eindelijk het schaderapport van het expertisebureau Den Drijver ontving. Het bevat een becijfering van de waardevermindering van ons teakdek (dat door Jeanneau in Frankrijk met een hogedrukspuit was vernield) na de provisorische reparatie door Jachtwerf Numansdorp. Het is niet discreet het bedrag te noemen, het is benadering die ervan uitgaat dat een teakdek 20 jaar meegaat en dat mijn dek toch fors eerder vervangen moet worden. In elk geval heb ik het bedrag bij mijn verzekering geclaimd en ik vermoed dat die op zijn beurt het wel zal willen verhalen op Jeanneau c.q. de veelgeplaagde importeur Rob Krijgsman.   Terug naar boven

Zondag 26-08-2007
Om half acht verlaten we Port Médoc. Tot onze verbazing is het bewolkt en het miezert licht. Dit keer nemen we de zuidelijke geul, de Passe de Grave. De ebstroom is erg sterk. Voorzichting koers ik op de betonning. Het gaat erg snel met 2,5 knoop tij mee. De Gironde spuwt ons uit gelijk de walvis Jonas uitspuwde. Na een mijl of zes zijn we eruit en richt ik me op de 3-mijlszône tussen het schietgebied en de duinenkust van Les Landes. De wind is N - NE 1 tot 2. We motoren uur in uur uit langs een eindeloos strand met duinen en bos erachter. We komen helemaal niemand tegen, behalve een doodenkele visser (foto) en één keer een zeiljacht op tegenkoers. De regen is allang over als om 11 uur de bewolking naar het noorden wegschuift. De zon blakert op een roerloze zee en op ons. Typisch weer voor de bimini!

We lezen, slapen en houden beurtelings uitkijk, maar er is niets te zien dan een stille zee, ons kielzog, strand en duinen. Tegen 17 uur naderen we - keurig omstreeks HW - Cap Ferret, daarachter ligt de toegang tot het Bassin d´Arcachon. Die toegang verandert steeds, de zandbanken verplaatsen zich voortdurend. De geulen "wandelen" in ongeveer 80 jaar van Cap Ferret naar het zuiden. Ieder jaar moet men meerdere keren de betonning van de vaargeul aanpassen. Onder de kaap ontstaat steeds weer een nieuwe geul. In 1997 heeft men de tonnen in de zuidelijke geul opgenomen omdat de drempel te hoog werd. Ze werden herplaatst in de nieuw ontstane Passe Nord. De Reeds waarschuwt dan ook nadrukkelijk in een apart omlijnd kadertje:

"Before approaching visitors should make every effort to contact de English-speaking Cap Ferret Semaphore Ch 16 for a buoyage/navigational update"

Ook de Franse Pilote Cotier van Alain Rondeau (7e ed, 2005) zegt in een rood omlijnd kader:

"La prudence commande en se dirigeant vers le bassin de demander au sémaphore du Cap Ferret l´état de la mer et l´importance de la houle"

Duidelijk onder de indruk voor al die waarschuwingen roep ik twee mijl voor de uiterton braaf Cap Ferret op. Geen reactie, ook niet na een tweede oproep. Dan zoek ik het zelf wel uit, denk ik en koers voorzichtig de vaargeul in. Een eitje, niets aan de hand. Het Slijkgat naar het Haringvliet is erger. Toch kan het hier erg spoken, ik moet het niet onderschatten, denk ik, als de tegenstroom oploopt naar twee tot drie knopen. Geleidelijk komen we in het Bassin, waar het wemelt van de bootjes. Rechts liggen de 100 meter hoge duinen van Pyla. Overal bootjes, het is een kermis, voor ons langs, achter ons langs scheuren dagjesmensen in snelle motorboten, groot en klein (waterscooters!) en maken het snel stromende water met hun kielzoggen tot een heksenketel. Iedereen is onderweg naar de Port de Plaisance. Ik moet denken aan de manier waarop vroeger, tijdens mijn medische studie, de kinderarts Professor Janssen de bevruchting beschreef: Een bende joelende spermatozoën stort zich op de arme eicel. Ze willen allemaal tegelijk de haven in. Ik vaar in kalm tempo mee in de stroom, voor onze boeg valt iemand nét niet van zijn waterscooter, plotseling gaat daar weer voor een zeilboot overstag, wat een idiotie! In de haven komen we uiteindelijk naast een Duitse Dehler te liggen aan de Poste d´Accueil, een andere plaats is er niet. Deze haven is duidelijk niet op bezoekers van buiten het Bassin ingesteld. Die krijgen dan ook de tweede nacht gratis, vertellen de medewerkers van de capitainerie ons.

Kwart voor acht belt Margot, ze staat bij het Casino. Even later zien we haar op de kade lopen. Het weerzien, na meer dan tien jaar, is hartelijk. Margot woont in Frankrijk, niet ver van Cahors. Met zijn drieën eten we gegrilde sardientjes in een restaurantje op de boulevard. We blijven hier een dag, dinsdag gaan we verder naar het zuiden.                                         Terug naar boven

Maandag 27-08-2007
´s Ochtends ga ik op zoek naar een bakker. Arcachon is een aardige stad met duidelijk zuidelijke zwier. Veel schaduwrijke bomen en groen, wooncomplexen voor pensionados, restaurantjes, grote terrassen. Bij de capitainerie reken ik af: 53 euro voor één nacht! Gelukkig is de tweede nacht gratis voor boten van buiten het Bassin. Er zijn nogal wat watersportzaken maar zeekaarten voor het gebied buiten het Bassin zijn er niet, op één na voor de kust tot Spanje. Die schaf ik aan, maar opnieuw is duidelijk dat hier weinig scepen op doortocht komen.

Het is vandaag erg warm, meer dan 30 graden en geen wind. We brengen de dag grotendeels door op één van de talloze terrassen aan het strand (foto) Aan het eind van de middag laten we zwemtrap neer en zoeken verkoeling in het water. We zien een merkwaardig waterwezentje, ongeveer 20 cm lang, donker met rode stippen, dat zich met zijflappen langzaam voortbeweegt. Geen idee wat het is, we noemen het de "flapdrol". Met een schuursponsje maak ik de waterlijn langs de hele boot schoon. ´s Avonds halen we uitstekend smakende pittige garnalen en tonijn bij een vistraiteur.

Dinsdag 28-08-2007
In de nacht valt aarzelend wat regen. Om 8 uur steken we van wal. Buiten de haven hijsen we het grootzeil, hoewel er nauwelijks wind is. Het is wel bewolkt en in het zuiden zien we af en toe bliksems flitsen. Het tij drijft ons met 2,5 knoop extra naar zee. Daar waait het wel! Liefst Bf 5 - 6 uit NO, prima wind. De motor gaat uit, we rollen de genua uit en vooruit spuit ons scheepje, voortdurend boven de 8 knopen (foto hiernaast) Af en toe zie ik zelfs 8,7 knopen op de snelheidsmeter. Margot houdt zich prima, ze nam een pil tegen zeeziekte. Met deze snelheid zijn we snel op onze bestemming. Dat wordt overigens Anglet bij Bayonne, want de dieptes in de haven van Capbreton vertrouw ik niet erg.

Na twee uur zakt - verdraaid - de prachtige wind helemaal weg. De bewolking drijft af naar het noorden en de zon blakert het schip. We zetten de bimini op en motoren opnieuw langs het eindeloze strand met duinen en pijnboombossen. Een aantal bolvormige gebouwen op de kust herinneren ons eraan dat het grote schietgebied nog steeds aan stuurboord ligt. Het is volgens de kaart Range Control. Op 20 mijl zien we het mondaine badplaatsje Mimizan, op 30 mijl de vuurtoren van Contis. Het zijn de enige opmerkelijke gebeurtenissen. De zee is roerloos. Er is geen schip te zien. Tot opeens, een uur voor we bij Anglet zijn, de hemel verduistert. Binnen een paar minuten waait het Bf 6 - 7 uit het westen. Het is een verwacht koufront, het komt alleen wat eerder. De zee bouwt snel op en we zijn blij als met de wind en de vloedstroom van achter de haven van Anglet binnenstuiven. Daar meren we tegen de wind in af aan de ponton d´acceuil. De vriendelijke havenmeester vindt het goed dat we daar blijven liggen en rolt behulpzaam een enorme kabelhaspel uit, zodat we ook nog walstroom hebben. We hebben 73 mijl afgelegd. Aan de overkant is een vietnamees restaurant, waar we een uitstekende maaltijd genieten.

Woensdag 29-08-2007
De regen valt de hele nacht met bakken uit de hemel. De hele dag waait het hard uit het westen, in de haven al Bf 6. Geen weer om uit te varen. Als het ´s ochtends wat droger is doen we boodschappen. Anglet is een vriendelijk dorpje en de haven is prima. Alleen is er aan de overkant van de rivier de Adour, dus tegenover de haven, een industrieterrein met o.m. een veevoederfabriek en een grote oud-ijzer-verwerkingsfabriek. Dag en nacht meren daar zeeschepen af, die na een paar uur volgeladen weer vertrekken. Ik heb wel eens gelezen dat veel van dat oud ijzer naar China wordt verscheept, dat met zijn gistende economie hongerig is naar staal.

´s Middags loop ik een paar kilometer langs de Adour naar zee. Hoge branding breekt op het verlaten strand. Ook in de haveningang staan brekers. Niet plezierig om nu binnen te lopen! Toch arriveert aan het eind van de middag een Brits jacht. Ze hadden onderweg 55 knopen wind, vertelt de schipper, dat is Bf 10. Wij hebben een knusse avond in de kajuit en spelen Franse chansons op de CD-speler: Lama, Brel en onze eigen Wende Snijders. Voor morgen is er beter weer in petto. Dan gaan we naar Spanje.

Donderdag 30-08-2007
Om 10 uur varen we met de ebstroom de haven uit. Er is nauwelijks wind, N Bf 0 - 1. Maar buitengaats staat er nog een fikse zee. Later trekt de wind aan tot N Bf 3 - 5. Het valt niet mee op het stampende schip het grootzeil te hijsen. De electrische vallier maakt een kreunend geluid. Had ik dat nu maar alvast in de riviermonding gedaan! Maar als de zaak erop zit, varen we met 6,5 - 7,6 knopen naar het zuidwesten. Het weer is prima (2 foto´s hier) We naderen de Spaanse grens en een Frans douaneschip komt ons nieuwsgierig bekijken. Foto hier. Plots draaien ze weg, ik zie een zwaaiende arm uit een raam op de brug en weg zijn ze. In de verte doemen de groenblauwe bergen van Baskenland op (foto boven) Als we geleidelijk dichterbij komen zien we smalle, diepe dalen, stijle hellingen, bossen en kleine stadjes aan het water. Bij de haven van Getaria, onze bestemming voor vandaag, willen we de genua oprollen maar de vallier wil niet rollen. Verdorie, dan maar op de hand. Dan zetten we de motor bij, leggen onder het schiereiland van San Anton het schip in de wind en strijken het grootzeil. Getaria blijkt een leuk en gastvrij haventje te hebben, goed beschut en met alle voorzieningen. Het stadje is schilderachtig tegen de rotsen gebouwd. En de vallier? De overbelastingsbescherming deed de zekering uitslaan, dat blijkt snel op te lossen. Morgen blijven we hier een dag.
                                                        Terug naar boven

Vrijdag 31-08-2007
Een vrije dag. Ik maak een foto (hier) van Dulce in de haven. We spuiten al het zout van het dek en de ramen. Ontbijten gezellig in de kuip onder de bimini. Vullen de watertanks af. Slenteren door het stadje. Ik bezoek de fraaie vestingkerk, Yglesia de San Salvador, met mooie gebrandschilderde ramen. De vloer in de donkere kerk loopt schuin omhoog, het koorgedeelte is ook nog verhoogd. Daardoor is er ruimte voor een donkere tunnel eronder, die de toegang naar de vestingstad vormt. Foto hier. Halverwege die tunnel is een schaars verlichte kapel, als een grot, gewijd aan Maria. Er liggen allemaal muntjes op de bodem. Even verder, aan de stadskant van de tunnel, is men kennelijk bezig met archeologisch onderzoek. Er staan divers gekleurde vlaggetjes op de resten van oude muren.

Op veel plaatsen wappert de Baskische vlag, ongeveer als de Deense vlag met een groen diagonaal kruis erdoor. Die vlag zag je al vaak in Anglet, in Frans Baskenland dus. Op de muren in Getaria staan leuzen die autodeterminacion eisen. Dat is overigens niet hetzelfde als staatsrechtelijke afscheiding van Spanje. Naast de ingang van een kroegje in één van de schilderachtige steegjes (inderdaad, balkonnetjes met wasgoed en planten) staan honderden pasfoto´s van gedetineerden op twee plakkaten, voor wie amnestia wordt geëist.

Ik zwerf met mijn laptop door de straatjes, op zoek naar een onbeveiligd netwerk. Na wat probeersel vind ik een redelijke verbinding naast een restaurant, dat Kaia heet en zo heet ook het netwerk. Gezeten op een muurtje met mijn rug tegen de eerder genoemde kerk werk ik de e-mail bij, haal de weerkaartjes op en werk de website bij, aangestaard door verbaasde toeristen en locals. Terug in de haven zie ik nog een Nederlands scheepje liggen, heel klein (geen 10 meter) met de naam Blauwe Stern. De schipper vertelt me dat ze net als wij op weg zijn naar de Middellandse Zee.

De avond brengen we door in allerlei tapas-bars en café´s.

Zaterdag 01-09-2007
Om half tien varen we uit, het waait nauwelijks (Oost Bf 1 - 2) We motoren onder een wolkenloze, zonnige hemel westwaarts  en passeren diverse indrukwekkende kapen, onder andere Cap Ogono (foto hier) en tenslotte Cap Machichaco. Op een uitstekende rug iets verder naar het westen staat een eenzaam klooster boven de branding, die onophoudelijk op de rotsen beukt, het klooster van San Juan de Gaztelugache, alleen toegankelijk via een smalle opgemetselde weg vanaf de landzijde.

Na 44 mijl bereiken we de grote baai van Bilbao en leggen aan in de Marina de Getxo (foto hierbij en hier) Die ligt dan wel ongeveer 15 kilometer van het stadscentrum af, maar op het terrein is een enorm uitgaanscentrum met bars, restaurants, bioscopen, gokhallen, waar men ons tot een uur of zes ´s ochtends uit de slaap houdt. Eigenlijk hadden we de bus moeten nemen en het wereldberoemde Guggenheim Museum moeten bezoeken. Maar het is net of we steeds minder zin hebben om de wal op te gaan. Ik probeer ´s avonds een onbeveiligd WiFi-netwerk te vinden, maar dat lukt niet. Wat wel goed lukt is de verrukkelijke pasta die Ans maakt met gebakken chorizo (vet eruit gebakken en verwijderd)en een salade met vissaus.         Terug naar boven

Zondag 02-09-2007
Even voor 8 uur arriveert de taxi die Margot naar het station zal brengen. Ze was een aangename gast aan boord. Ik reken af bij de havenmeester en om 8.45 uur motoren we de marina uit en het hele havencomplex van Bilbao. Het is opnieuw stralend weer, er is geen wind (ZO Bf 1) maar toch hijsen we het grootzeil, dat met wat druk erin van de eigen voortgangswind fungeert als steunzeil. Want er staat nog wel een onrustige deining uit het noorden. Op de rede voor Bilbao liggen een aantal zeeschepen voor anker, wachtend tot ze binnen gelost kunnen worden. Na een uur komt ons een containerschip tegemoet (foto hierbij en hier) Het zijn geen mooie schepen, overigens.

Het is een nogal saaie tocht. De uitzichten op de rotsachtige kust met mooie kapen, soms met watervallen van kleine beken, zijn wel mooi. Rond 15 uur arriveren we bij de aanloop van Santander, de tweede zeehaven van deze kust (Gijón is de derde op rij) Achter het eilandje Mouro, waar de zeegang minder is, laten we het grootzeil vallen en motoren vervolgens de rio binnen. Rechts ligt een prachtig paleis op een hoge rots, het schiereiland van Magdalena. Dan strekt een de stad zich in al zijn pracht uit langs de westelijke oever, die geleidelijk naar het oosten buigt. De andere oever is er één van zandbanken en kreken. Er is aan de westzijde een kleine jachthaven volgens de pilot, Darsena de Molnedo, die direct naast het centrum van de stad ligt en waar je soms kans zou hebben op een plekje. Voorzichtig vaar ik erin, één oog op de dieptemeter. Het is halftij. Bij de eerste ponton heb ik nog maar 0,2 meter onder de kiel. Bovendien gebaart een man op een afgemeerd jacht dat het hier niet diep genoeg voor ons is, dus ik trek me kalm varend achteruit terug naar de rivier. Dan maar 3 mijl verder de rivier op naar de helemaal achteraf liggende Marina de Santander. Ook hier moet je in de aanloop op je diepte letten, maar dan ronden we het havenhoofd en zien we een ruime, goed geoutilleerde jachthaven voor ons liggen. Een medewerker in een bootje vaart voor ons uit en wijst ons een plaatsje. Het is hier dan wel ver van de stad met zijn vertier, maar ook heel rustig. In de zachte avond maak ik een kuier op de wal. Behalve wat appartementenflats zijn er velden met hoge rietpluimen. Uit het duister klinkt het tijdloos getsjirp van een krekel, dat ik altijd associeer met de (sub)tropen. Krekel? Of is het een kikker? Behalve getsjirp hoor ik ook gekwaak in een lagere toonaard. Sommige kikkers schijnen zó hoog te kwaken dat het krekels lijken. Wat een problemen tijdens een avondwandeling.

Om half elf belt Margot. Ze is al thuis, vlugger dan ze dacht. Op het station van Bilbao werd haar vertelt dat ze beter en sneller met de bus naar Frankrijk kon gaan, dus nam ze opnieuw een taxi naar het busstation aan de andere kant van de stad. Ze reisde in een luxe touringcar met airco, hostess, films en vliegtuigstoelen vlot naar Bordeaux. Daar nam ze de trein naar Agen, waar ze haar auto geparkeerd had en reed naar huis.

Maandag 03-09-2007
We vertrekken vroeg, om 7.20 uur. Het is een lang traject, bijna 90 mijl, naar Gijón. Weliswaar zijn er diverse haventjes, maar die zijn allemaal te ondiep voor ons schip. Ook Ribadesella, dat precies halverwege ligt, vertrouw ik niet. Beide pilots, de Reeds en de Pilote Cotier, waarschuwen voor swell bij het inlopen en voor geringe diepten bij de kade, waar geen pontons zijn. Dan maar vroeg weg, de motor aan en de blik op oneindig. Want ook vandaag is er nauwelijks wind: Oost Bf 1 - 2.

Vlak voor ons vertrek valt er nog wat regen, maar niet lang. Voorzichtig varen we de rivier op, langs de zeeschepen aan de kades en langs de stad Santander op de linkeroever. Het water is roerloos, de dageraad kleurt de deels bewolkte hemel rose in het oosten (zie foto hiernaast en hier) In de vaargeul liggen tientallen kleine visserbootjes, zodat ik maar vlak buiten de vaargeul blijf. Dan komt een containerschip ons tegemoet, de Autoprogress met Madeira als thuishaven (foto hier) Omdat ik al buiten de vaargeul ben, is er geen probleem maar al die vissers, die moeten wel aan de kant.

Tussen het schiereiland Magdalena met het fraaie paleis en eilandje Mouro door vaar ik naar het noordwesten, waar we de eerste kaap (Cap Mayor) ronden. Dan zet ik een koers op de stuurautomaat van ruim 70 mijl, rechtstreeks naar Cap de Olivo. Die koers brengt ons ver uit de kust, want die buigt naar het zuiden. Saai, maar wel het kortst. De uren verstrijken. Om half twaalf is het of een grote hand in één keer alle bewolking wegneemt. De zon staat stralend aan een intens blauwe hemel. Alleen in het oosten en het zuiden, boven het land, blijven wolken hangen. De kleren gaan uit. We lezen ons de dag door.

Ik lees weer eens twee boeken tegelijk (terwijl ik Dick Taverne nog niet eens uit heb), allebei over de nieuwste ontwikkelingen in de natuurkunde: "In search of superstrings" (1997) van John Gribbin en "Warped Passages" (2005) van Lisa Randall (de laatste in de Nederlandse vertaling onder de titel "De verborgen dimensies van ons heelal" (Het Spectrum, 2006) Ik lees ze snel, zoals ik gewend ben: de eerste keer snel om te zien of ik (denk dat ik) het snap en de tweede keer langzaam om te pogen het écht te snappen. Fascinerende lectuur! Met name Randalls dikke pil (bijna 500 bladzijden) legt grondig uit wat snaartheorie en branen zijn en waarom die het bestaan van extra ruimtelijke dimensies vergen. Ik vind dan ook dat Rob van den Berg in zijn recensie in de Boekenbijlage van NRC-Handelsblad op 08-12-2006 (had ik uitgeknipt en in het boek gestopt) haar onrecht doet als hij zich afvraagt wie er met deze vertaling gediend is: "vele pagina´s taaie uiteenzettingen...kunnen weinig lezers het geduld voor opbrengen...beloning voor wie het einde haalt is mager" Nou dat vind ik helemaal niet! Integendeel, ze legt helder en grondig erg moeilijke zaken uit - en sinds wanneer is een boek slecht omdat je er moeite voor moet doen?

Om half twee rijst er in het zuiden een hooggebergte op, de Picos de Europa met toppen van meer dan 2600 meter. Ze zijn in wolken gehuld. We motoren gedurig verder en om 18 uur passeren we ons waypoint, de Cap de Olivo. De Navtex piept en meldt in een bericht de verdwijning van een Frans zeiljachtje, 9,60 meter lang, onderweg van La Coruña naar Camaret en vraagt alle schepen in de buurt "to keep a sharp lookout" Vreselijk!

Het is half acht als we Gijón aanlopen. We leggen de landvasten klaar en hangen de stootwillen. Even later roept Ans "een stootwil!" en wijst. Inderdaad drijft er achter ons eentje snel weg. Acuut voeren we de MOB-manoeuvre uit (man-over-boord) en na een paar pogingen lukt het om hem aan de pikhaak te slaan. De haven blijkt te bestaan uit drie bassins, de capitainerie in een fraai oud gebouw er midden in, langs het centrum van de oude stad. Schitterende plek! Overal vertier aan de wal, wandelende mensen, terrassen, het bekende beeld. Alleen blijkt deze haven tot dusver de meest bureaucratische. Ze moeten kopieën hebben van onze paspoorten, de eigendomspapieren én de polis van de bootverzekering. Op mijn avondwandeling loop ik door de straatjes en steegjes van de oude stad, de Cimadevilla, die naast de jachthaven op een schiereiland ligt. Het is een zwoele avond. Overal zitten jongelui te praten en te lachen, ze eten zonebloempitten en drinken cider uit de fles. Ik zie hoe een meisje een volle fles hoog boven haar hoofd houdt en poogt vandaar een glas te vullen dat ze zo laag mogelijk houdt. Het meeste gaat er naast, in haar kruis. Zo is het leven ook: wie te hoog mikt heeft een leeg glas en een nat kruis.                                                     Terug naar boven

Dinsdag 04-09-2007
Als ik vanmorgen bloot in ons washokje sta met de deur naar de achterhut open, zegt Ans vanuit het bed iets dat ik in geen jaren heb gehoord. "Je bent magerder geworden", zegt ze, "je buik is weg" In een - nu overbodige - reflex houd ik hem in. Maar het zal je maar gezegd worden door je geliefde! Deze dag kan niet meer stuk. We objectiveren de subjectieve waarneming op ons weegschaaltje en inderdaad: 3 kilo minder!
Fluitend haal ik vers brood in de oude stad, er valt een regenbui maar niets kan mij deren. We ontbijten uitgebreid en ondertussen verdwijnen regen en wolken en begint de zon uitbundig te schijnen. Foto hiernaast en hier. De haven heeft een goed bereikbaar WiFi-punt en aan boord werk ik de website bij, de e-mail en de bankzaken. Ans doet relaxed alle wassen in onze onvolprezen wasmachine. In de zeer levendige stad doen we daarna uitvoerig boodschappen, want al onze voorraden zijn uitgeput.

Mede-vertrekker Paul Kamstra zond me laatst een e-mail waarin hij stelt dat de tekst van de AOW inhoudt, dat bemanningen van Nederlandse schepen gewoon onder de verplichte AOW-verzekering blijven vallen. Daar staat namelijk:

(Artikel 3, lid 2, Algemene Ouderdomswet) Voor toepassing van het eerste lid, worden schepen welke in Nederland hun thuishaven hebben, ten opzichte van de bemanning als deel van Nederland beschouwd.

Dat ziet er helder uit. Ik heb mijn contactpersoon bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB) vandaag per e-mail gevraagd om een reactie. Verder heb ik Abos Zeilmakerij een reminder gestuurd, want twee weken nadat ik op hun verzoek een foto van het gaatje in de nieuwe bimini had gemaild, is er nog steeds geen reactie. Wordt vervolgd.

Bij de avondborrel steekt er van het één op het andere moment een harde noordoostenwind op, in de haven met uithalen tot 30 knopen. De boten schudden heen en weer. Later zwakt het weer af. Morgen willen we door naar de Ria de Ribadeo, 63 mijl verder naar het westen. Wind in de rug is niet slecht. Maar eerst gaan we samen lekker uit eten in de oude stad. We belanden op het terras van een restaurantje op het Plaza Mayor in de oude stad. Daar schenken de obers cider op dezelfde idiote wijze als dat meisje van gisteravond probeerde: vanaf boven het hoofd in een glas voor hun kruis. Kennelijk een lokale traditie (zie foto hier) Ik vraag of ze na 10 glazen niet een nat kruis hebben en ontmoet een blik vol begrip. Het meeste gaat er ook nu naast, gelukkig houden ze er snel mee op. Het eten is trouwens best, vooral de gezouten artisjokken met rauwe ham!

Woensdag 05-09-2007
Een slechte nacht! Het blijft hard waaien uit noordoost, het schip trekt aan de lijnen en het water klotst tegen het achterschip en houdt ons wakker. Er staat een vervelende deining de haven in. Ans voelt zich "kotsmisselijk", een gevolg van de cider van gisteravond? We besluiten nog maar een dag in Gijón te blijven. Later ben ik daar blij om, als ik op de havenmuur klim om naar zee te kijken zie ik zware rollers en schuimkoppen (foto hier) De wind in de haven is al NO 5 - 6, buiten staat zeker 7. Weliswaar uit het oosten, dus van achteren, maar een comfortabele rit zou het niet zijn. De weerkaarten van Bracknell tonen dat deze harde wind waarschijnlijk een aantal dagen zal aanhouden, dus misschien blijven we nog langer. Niet vervelend in deze mooie stad. Bovendien schijnt de zon uitbundig. Geen van de andere boten in de haven vaart vandaag uit en er loopt ook niemand binnen. ´s Middags sleept een reddingsboot een zeilboot de haven binnen; een geval van motorpech zo te zien (zie foto boven) De huik zit nog om het zeil.

De middag brengen we in de kuip door, lezend en slapend. De stemming is er niet echt. Om een uur of zeven gaan we toch maar naar de stad. Hand in hand lopen we door winderige winkelstraten. Wat zoeken we hier? Op de kades leggen zwarte jongens doeken uit met namaakhorloges, zonnebrillen, tasjes en shirts. Niemand toont interesse of koopt iets. We zagen dat in alle havens in Spanje. Ze zitten achter hun handeltje en poetsen alles nog een keer op, verjagen de vliegen en de duiven. Wat moet je ervan zeggen? Beter dat ze iets ondernemen, we vrezen dat iedereen hen desondanks mijdt. Als we in de avondzon op een terrasje aan de haven zitten, beginnen we te praten. We hebben heimwee, voor het eerst. Niet naar ons vroeger huis in Deil of ons flatje in Andel, maar naar onze kinderen, familie en sommige vrienden. Het is goed dat we het tegen elkaar zeggen, dat helpt. Bij het ondergaan van de zon trekt de kou op. De mensen vertrekken naar de restaurants voor de avondmaaltijd, het is 21 uur. De zwarte jongens ruimen hun boeltjes op. Wij eten op de boot gebakken lever met oesterzwammen en uien. De wind is wat minder geworden. In de lucht ruik je iets van herfst. Op de Spaanse klassieke radio horen we een zinderende uitvoering van het Vioolconcert van Beethoven en de 4e Symfonie van Brahms. We redden ons wel.                                   Terug naar boven

Donderdag 06-09-2007
Heerlijk geslapen vannacht. Als we opstaan blijkt de wind verminderd tot NO Bf 3. We wachten nog een dag om de zeegang te laten afnemen. Waarschijnlijk morgen verder naar het westen. De Navtex waarschuwt voor NO Bf 8 in Finisterre en ook dat er nog steeds gezocht wordt naar het Franse zeiljacht Grinfolet ("white hull, white sails") dat al dagen zoek is in de Golf van Biscaje. We vrezen het ergste.

Vandaag trekken we erop uit, de stad in. We lopen langs de haven en beklimmen de rots die de noordzijde van het schiereiland vormt, waarop de oude stad ligt. Dit deel heet Cimadevilla, het is de oorsprong van Gijón en was al voor de Romeinen een belangrijke, ommuurde vesting in de 1e en 2e eeuw van onze jaartelling. Onderweg zien we hoe de noordoostenwind, toch weer aangewakkerd tot Bf 5 - 6, een zeilwedstrijd van Optimistjes uit elkaar jaagt. Onder begeleiding van talloze dinghy´s waaien de kleine bootjes, bemand door kinderen, met een rotgang de baai en de haven in (zie foto) Een aantal slaat om, de meest bedrevenen weten hun bootje weer overeind te krijgen, de anderen worden door de dinghy´s opgepikt en op sleeptouw genomen. Verderop in de stad lijkt men niet gewend aan zoveel wind uit het oosten, want op veel terrassen zit niemand en waaien de stoelen en tafels met veel gekletter om.

Aan de oostkant van Cimadevilla staan naast de Igreja de San Pedro Apostol delen van de oude Romeinse stadsmuur, die ooit het schiereiland afsloot. Er is een museum waarin de resten van de Romeinse thermen geconserveerd zijn onder een enorm dak. Je ziet delen van de muurschilderingen. Zelfs de lucht ruikt naar baden, men heeft er menthol aan toegevoegd. Belevingsintensivering, heet dat. Niet slecht. Heldere beeldpresentaties leggen je uit hoe het in elkaar zat en werkte. De thermae, genaamd Campo Valdés, zouden in gebruik zijn geweest tot in de 5e en 6e eeuw. Later, in de Middeleeuwen, werd het een begraafplaats. Midden in de thermen heeft men een sarcofaag geplaatst met een nogal fors skelet erin.
Op het Plaza del Marqués, aan de haven aan de westkant van Cimadevilla hopen we een beschut terrasje te vinden, maar ook hier vallen de stoelen om en de waait de suiker bij wijze van spreken uit je koffie.

Thuis (= op de boot) vind ik in de mailbox een antwoord van mijn contact bij de Sociale Verzekeringsbank op de vraag die ik eergisteren voorlegde, namelijk of bemanningen van Nederlandse schepen blijkens artikel 3, lid 2 van de AOW niet gewoon verplicht verzekerd blijven. Dat klopt, maar uit de toelichting op de wet blijkt dat men onder "bemanning" verstaat "zij die arbeid verrichten op een hiervoor bedoeld schip. In de regel gaat het om heen en weer varende zeelieden die werkzaam zijn in de koopvaardij en zeevisserij" Het is duidelijk, lijkt me, wij werken niet, wij vissen zelfs niet en ons schip is daar ook niet voor bedoeld. Dus als we bijna drie jaar weg zijn, moeten we over op de vrijwillige AOW-verzekering.
                                                           Terug naar boven

Vrijdag 07-09-2007
Vandaag is de wind toch eindelijk wat aan het afnemen, maar buiten staat nog een zeegang van twee meter hoog. We wachten morgen af. Overigens kun je zelf als je wilt in deze haven rondkijken op de website van de Puerto Deportivo Gijón (en foto hiernaast en groter hier) Van Jaap & Diana krijgen we bericht in het Gastenboek dat ze met hun Kiara al dagen verwaaid liggen in Viveiro, 2 havens verderop. In het zeegebied Finisterre waait het inderdaad al meer dan een week Bf 7 - 8 uit noordoost.

De hele dag luieren we. Lezen en slapen in de kuip, tot het zo warm wordt in de zon dat de bimini erop moet. Daarna luieren we weer verder. Wat luieren wij graag! Aan het eind van de middag zoek ik op het Internet naar vliegverbindingen met Nederland voor omstreeks de 26e van deze maand, als we voor een paar dagen terug zijn. La Coruña/Madrid/Amsterdam v.v. is een optie. Daarna vul ik de watertanks en kuieren we naar de Masymas-supermarkt voor wat laatste boodschappen en strijken vervolgens neer in de avondzon op ons inmiddels favoriet terrasje op het Plaza del Marqués en kijken naar de voorbijgangers. Spanjaarden op vrijdagavond flaneren in hun nette kleren langs de haven, er komen massa´s mensen langs en niemand die we kennen en wij ervaren het pure Zwitserlevengevoel.

Ondertussen duizelt het me door de boeken van John Gribbin en Lisa Randall van de braanwerelden en de extra dimensies in het universum. Of beter: het multiversum. Wat me aanspreekt is de gedachte dat de zwaartekracht , vergeleken met de drie andere krachten in de natuur (de sterke en de zwakke kernkracht en het electromagnetisme), zo ontzettend zwak is omdat hij - als enige - verdeeld zou zijn over meerdere universa. Zouden mijn kinderen, of hun kinderen, dit allemaal ooit begrijpen? Met de - helaas vertraagde - ingebruikstelling in 2008 van de Large Hadron Collider (LHC) bij CERN in Zwitserland zullen belangrijke experimenten op hogere energieniveaus uitwijzen of al die nieuwe fysica ergens op slaat. In de loop 2008 komen de eerste resultaten. Op termijn zal het ons leven en dat van onze kinderen en kleinkinderen veranderen, want de vermeerdering van wetenschap en kennis is tot dusver de voornaamste kracht die de hachelijke route bepaalt van de jongste soort die onze aarde heeft voortgebracht, homo sapiens.

Ans leest het prachtige boek "1933" van Philip Metcalfe en is niet te storen. Het wordt vroeg donker, om kwart over negen. De Spaanse klassieke radio speelt alweer een symfonie van Johannes Brahms, ditmaal de 1e. Nooit geweten wat een mooie momenten daarin zitten. We eten laat, om 10 uur. We passen ons gemakkelijk aan aan het late ritme van Spanje. De wind is ONO BF 3 - 4 en de voorspellingen zijn gunstig, de zeegang loopt terug naar 1,0 tot 1,5 meter. Maar morgenochtend hakken we pas de knoop definitief door: weg of nog niet weg. Voor het slapen gaan voeg ik in een P.S. 4 de laatste info (van gisteren) van de Sociale Verzekeringsbank over de AOW-opbouw toe aan de betreffende Beschouwing in de gelijknamige rubriek.                                          Terug naar boven

Zaterdag 08-09-2007
Om 7 uur staan we op. Het is bewolkt. We varen Dulce naar de bunkersteiger om te tanken. Tijdens het bunkeren haalt Ans vers brood. Het waait Bf 1 uoit het westen, maar de wind draait steeds. In de haven hijsen we het grootzeil, want de ervaringen van de afgelopen dagen leren dat er in de loop van de dag heus wel wind komt. Voorlopig fungeert het als steunzeil, er staat een flinke zeegang buitengaats. We motoren in de richting van Cap de Peñas, vrij vertaald Kaap der Smarten, ongeveer 15 mijl naar het noordwesten. Ans zit te duffen, ze nam een zeeziektepilletje. Onderweg zie ik allemaal gekrieuwel in het water, het zijn minieme krabbetjes die aan de oppervlakte drijven en de welwillende aandacht van allerlei meeuwen trekken.

Na het middaguur breekt - zoals steeds - de zon door. De bewolking trekt weg, of wij varen eronderuit. De wind nestelt zich opnieuw in ONO en neemt geleidelijk toe van Bf 3 naar 5. We zeilen mooi met de wind schuin achter. Trouw bestudeer ik de lay-out van de haventjes onderweg. Je weet immers nooit of het weer zodanig verslechterd, dat je er je toevlucht moet zoeken. De zeegang en de wind nemen verder toe, de wind komt meer van achter en het lukt niet de genua vol te houden, dus die draaien we weg. Het scheepje gaat surfen, steeds pakt een oplopende golf het achterschip en neemt het mee, de snelheid neemt regelmatig toe tot ruim 8 knopen, dan rolt de golf bruisend onder het schip door, het achterschip zakt naar beneden en de snelheid neemt weer af. Zo gaat het maar door, de stuurautomaat kan het goed aan. Ans vindt het gesurf maar eng, om haar te sparen trek ik de genua er maar niet bij als de wind weer wat krimpt. We ronden Cap de Penãs (zie foto hierboven), het water is er diepzwart. Een uur of wat later is het weer helderblauw, als in de Middellandse Zee. De zeediepte is vrijwel hetzelfde, zon 60 meter. Wat bepaalt de kleur van het zeewater eigenlijk, we weten het niet.

Tegen 7 uur varen we op volle snelheid de Ría de Ribadeo binnen, in de luwte van de Punta de la Cruz laten we het zeil zakken. Je moet hier goed op de diepten in de aanloop letten, voorzichtig motor ik in de richting van de meest rechtse doorgang onder een 32 meter hoge verkeersbrug. Direct daarachter aan stuurboord ligt het haventje, erachter een pittoresk dorpje tegen een steile helling. Het landschap om ons heen is lieflijk, glooiende heuvels, dichte bossen, groene weiden, huisjes met rode daken. Het lijkt de Moezelstreek wel. Bij de wachtsteiger (Pantalán de Espero) leggen we aan. Ik loop de steigers af naar de capitanía, er is niemand. Zaterdagavond. Een Britse zeiler zegt dat er pas maandag iemand komt kijken. Dat is vervelend, want voor de toegang naar de steigers heb je een sleutel nodig. We kunnen dus wel naar buiten, maar niet meer naar binnen. Enfin, we blijven maar aan de wachtsteiger liggen en eten aan boord. Toch lopen we ´s avonds het plaatsje in. Er zijn twee restaurants en twee hotels. Voor het ene restaurant staat een lange rij wachtenden, je moet er een volgnummertje trekken. In het andere drinken we koffie, spotgoedkoop, 1,60 voor twee koffie. Het plaatsje is erg verwaarloosd maar zó schilderachtig, dat het meer verdient. We zien verveloze huizen met fraaie loggia´s, balkonnetjes, verwilderde siertuinen, prachtige bomen. Zonde. Bij de toegang tot de steigers wil ik juist een heroïsche poging tot inklimming doen als er een gezelschap nadert dat eruit wil. Ans opgelucht. Aan boord zie ik op de Navtex een waarschuwing voor een dode walvis ("dead whale, adult, 12 m") die in Het Kanaal drijft.                                                                                         Terug naar boven

Zondag 09-09-2007
De volgende ochtend varen we toch maar weg, al hebben we geen havengeld betaald. We kunnen toch moeilijk tot maandag wachten. Voor de brug hijsen we het zeil. Het is 9 uur, de wind begint ook vandaag weer met een kalme Bf 2 uit het westen. Buiten de Ría staat dezelfde tamelijk hoge zeegang van gisteren. De zon is gedeeltelijk verborgen achter hoge sluierbewolking. Af en toe is er een opening en is het meteen aangenamer. We steken een baai over, de Golf van Foz. Ook nu bestudeer ik trouw de haventjes langs de kust. tegen half 11 komen we in de buurt van de industriehaven Burela in een kennelijk visrijk gebied. Er is voortdurend beweging in het water, we zien veel vogels, vissersboten en visnetten. Goed uitkijken, dus. Opeens zien we ze, in het kielzog van de boot een eind achter ons: kleine zwarte vinnen met een concave achterkant, een paar keer een donkere rug. Dolfijnen! Die vissen hier ook. Helaas komen ze niet dichterbij.

Inmiddels is, zoals iedere dag, uiteindelijk de zon definitief doorgebroken (foto hier) De kustlijn is vrij laag met beboste heuvels, daarachter staan veel hogere bergen, vele volgebouwd met grote windmolens. We varen langs de grote industriehaven van San Ciprianu. Ervoor ligt in zee een groep rotseilandjes, Los Farallones. De hoogste (35 meter) is El Pie, we varen er vlak langs (zie foto boven en hier) Er komt ook meer wind, opnieuw uit NO maar niet zo hard als gisteren. Om half 2 ronden we de Punta Rondacoira en varen majestueus de schitterende Ría de Viveiro binnen, richting Punta del Faro. Daarachter verborgen is een beschutte baai, ingesloten door hoge heuvels. Maar eerst haalt de wind nog flink uit, opeens waait het zomaar 35 knopen. Dulce helt zwaar over door dit "Kaap-effect" en versnelt als een jonge meid. Dat is ze trouwens ook. Eenmaal achter de rots van Faro valt de wind weg en laten we het grootzeil vallen. We passeren de vissershaven van Cedeiro en motoren het riviertje de Landro op. Links ligt het haventje. We worden ontvangen door een heel gezelschap, twee Engelsen, een Belg en een Nederlander nemen onze lijntjes aan. En verderop ligt de Kiara van Jaap en Diana de Leeuw, ook Vertrekkers 2007, die we weken geleden in het Bretonse Camaret ontmoetten. Ze zijn er een dagje op uit, maar ´s avonds komen ze nog even langs om bij te praten. De andere Nederlander en zijn vrouw zijn ook bekenden van de Zeilen-Vertrekkersdag 2007. Het zijn Sergej en Isabelle Berendsen, die met hun jonge kinderen Alec en Cathy op de Seawalk varen, eveneens een Jeanneau SO 43DS en dus een zusterschip van onze Dulce. Er is uiteraard heel veel uit te wisselen, kritisch bekijken we het kielvlak van de Seawalk en zien een miniem scheurtje. Sergej zal er vanaf nu scherp op letten! Heel apart is het om te zien hoe volledig ze hun schip hebben aangepast op het varen met kleine kinderen. Je kunt dat zien (en ze volgen) op hun website www.seawalk.nl                                Terug naar boven

Maandag 10-09-2007
Vroeg in de ochtend vertrekken vier boten, waaronder Seawalk en Kiara. Ze gaan naar La Coruña. Wij hebben nog geen zin en gaan eerst maar eens op de wal kijken. Viveiro is een bedrijvig stadje, volop in ontwikkeling. het is een mengeling van nieuwbouw en verwaarloosde gebouwen. Sommige worden gerestaureerd, andere verkommeren, zoals het mooie Conservatorium aan de rivier. Verder winkelstraatjes, steegjes, pleintjes. In de Iglesia de San Francisco is een mis aan de gang, discreet trekken we ons terug. Erachter vinden we een beeldschone kloosterhof (zie foto), ook al verwaarloosd. Er liggen en staan planken, kerkbanken, een wijwatervat, stenen. In een gaanderij staat een kleurige beeldengroep die Het Verraad van Judas voorstelt.

´s Middags probeer ik ergens een Internetverbinding te vinden, maar dat valt niet mee. Thuis (op de boot) pieker ik over de Navtex. Er is al bijna 24 uur geen bericht ontvangen. Dat is ongebruikelijk lang. Opnieuw de antenne? Ik schroef het rechter instrumentenpaneel los en controleer de actieve antenne. Niets mis. Vreemd.

Dinsdag 11-09-2007
Het weer is als gister en de eerdere dagen: in de ochtend bewolking, in de middag zon en oostenwind. We slapen uit. De Navtex ontvangt nog steeds geen berichten. Stom, ik heb gisteren niet gekeken of de antenne op de Navtex zélf misschien los zit. Ik schroef de boel weer los; de antenne zit goed vast en vertoont geen corrosie. Ik bestudeer de gebruiksaanwijzing, doe de ingebouwde diagnostische test: geen problemen. Ik pieker wat voor me heen en bedenk dat ik ter contrôle de Furuno Weerkaartenontvanger óók Navtexberichten kan laten ontvangen. Ik schakel hem in, de vereiste instellingen zijn snel aangebracht. Dan begint het wachten. Er gebeurt niets. Verstrooid blader door de beide gebruiksaanwijzingen. In gedachten hoor ik Fons zeggen: "read the fucking manual!" (RFM) Ik lees dat ik een "piepje" kan laten klinken als het toestel een bericht ontvangt. Ik schakel het in, even later hoor ik een het piepje, maar er verschijnt geen bericht. Dus wél ontvangst, maar geen bericht. Ik denk na (snapverstand, werk nu op volle kracht!) De Navtex heeft een filter - dat je kunt instellen op een foutenmarge. In de fabrieksinstelling die ik gebruik is dat 33%. Berichten die door slechte ontvangst méér fouten hebben, slaat hij niet op. Om ons heen staan hoge appartementenflats - misschien is dat de oorzaak!

Daarna maken we een lange wandeling, de brug over de Río Landro over naar het strand aan de andere kant. Onderweg komen door een mooi, klein park: Parque Pernas Peon, met hoge eucalyptus- en pijnbomen. Er zijn jongelui in groene werkpakken lusteloos bezig om naalden en bastschilfers van de eucalyptusbomen bijeen te vegen. Het lijken wel alternatief gestraften van het plaatselijke HALT-bureau. Mijn gedachten dwalen weg naar een ander parkje, uit onvolprezen"Under volcano" van Malcolm Lowry Het boek speelt in een klein stadje in Mexico. De Consul, de hoofdpersoon van het boek, belandt in zijn permanente dronkenschap in een klein park. "BEVALT U DEZE TUIN?" leest hij op een bordje, met eronder de aansporing aan eenieder om het niet te bevuilen. Het parkje staat - meen ik - voor de wereld. Het boek is meest indringende evocatie van de alcoholische roes en de alcoholistische teloorgang, die ik ooit las. Meer dan dertig jaar geleden en nog komt Lowry´s stem glashelder door.

We lopen over een kilometerslange, lege boulevard. Een lang leeg strand ervoor. De aantrekkende wind waait stuifzand in onze ogen. Het seizoen is duidelijk voorbij. Een monument vertelt van een schipbreuk in de baai, 100 jaar geleden, waarbij 550 mensen verdronken. Door een winkelstraat lopen we terug. De oude brug Puente de La Misericordia brengt ons terug in het stadje. De brug (zie foto) dateert uit de 15e eeuw, maar hij is opgetrokken op een nog veel oudere brug. Er tegenover is een oude stadspoort, de Puerte de Carlos V (die wij kennen als Karel de Vijfde)

Uit frustratie over de wrakke Internet- en navtexverbindingen sleutel ik ´s avonds aan de SSB-radio, tot het me lukt om via de kortegolf prachtige weerkaartjes op mijn laptop te toveren. Of het er iets mee te maken heeft, weet ik niet, maar opeens ontvangt ook de Navtex een stroom berichten.

Woensdag 12-09-2007
Weinig bijzonderheden te melden, vandaag. De zon schijnt regelmatig. We:
lezen
liggen
luieren
lanterfanten
lijntrekken
(en doen)
langzaamaan acties
in de kuip.
Aan het eind van de middag boeken we tickets voor een kort bezoek aan Holland, eind deze maand. We vliegen dan vanaf Santiago de Compostella via Madrid naar Schiphol. Santiago is vanaf een aantal havens aan de Spaanse noordwestkust goed te bereiken.                                              Terug naar boven

Donderdag 13-09-2007
Een zeer zonnige dag. In tegenstelling tot gisteren onderneem ik de beklimming van een berg, de San Roque (353 meter) met uitzichtpunt boven de stad. Een mooie tocht door dichte eucalyptusbossen. Onder de hoge bomen met hun schilferige, zilverbruine bast groeien varens, bramen en bremstruiken. Hagedisjes ritselen voor mijn nadering uit de weg. Ik transpireer behoorlijk maar mijn lieve Ans gaf mij in een rugzakje een fles water en appels mee. De beloning is, als ik boven ben, inderdaad een prachtig uitzicht over de stad, de havens, de Ría, het kronkelende dal van het riviertje de Landro en de omliggende bergen (zie foto hiernaast en hier) Er staat een kleine kapel bij het uitzichtspunt. Je kunt een muntje in een gleuf gooien en dan gaat er een lichtje branden op een standaard, bij wijze van kaarsje. Het grasveld rond de kapel is bespikkeld met mooie, paarsrose bloemetjes (foto hier) Eerst dacht ik dat het herfsttijloos was, maar dat heeft een steeltje en deze bloemetjes staan direct "steelloos" in het gras. Voor de afdaling neem ik een andere route, een smal paadje door de bossen. Het is stil en warm. Het pad voert me tenslotte via de erfjes van kleine boerenbedoeninkjes terug naar de stad.

Met Ans vouw ik de bimini vast op. Morgen gaan we verder. De Navtex zwijgt overigens alweer dagen.

Vrijdag 14-09-2007
Om half acht vertrekken we. De navigatieverlichting is aan, want het is nog donker en bewolkt. Het wordt hier pas tegen half 9 licht, omdat Noordwest-Spanje zeer westelijk in onze tijdzône ligt. Op de rivier hijsen we het grootzeil, hoewel er geen wind is. Die komt in de loop van de dag wel, vermoeden we. We varen de Ría uit en tussen het vasteland en het eilandje Coelleira door naar het noordwesten. Daar ligt de noordelijkste kaap van Spanje, de Estaca de Bares. Geleidelijk wordt het licht. Er zijn veel vissers (foto hiernaast en hier) Na het ronden van de kaap varen we 10 mijl pal west, naar de hoge kaap Ortegal, meer dan honderd meter hoog. Ervoor liggen scherpgepunte rotsen, Los Agujilones (zie foto hier) We bewaren een respectvolle afstand. Het begint nu ook te waaien uit noordoost. De 25 mijl naar de Punta Candieira zeilen we vlot voor de wind. De Navtex overigens ontvangt weer en uit een bericht blijkt dat het Franse jacht Grinfollet, op 26-08 uit La Coruña vertrokken, nog steeds niet terecht is. Er is nóg een Frans jacht zoek in Biscaje: de 30-voeter Torya, op 8 of 9 september eveneens vertrokken uit La Coruña: "red hull, white sails with a red flash of lighting, 1 p on board"

Bij Kaap Prior lukt het niet voor de wind de genua te loef te houden (zeilen als een "Zeeuws meisje"), hij valt steeds in. Dan ziet Ans dat de harpsluiting bij de halshoek weg is. Voorzichtig rollen hem in om verder klapperen te vermijden, straks scheurt hij nog los. Alleen op het grootzeil stuiven we met 7 knopen de Ría del Ferrol voorbij en de Ría de La Coruña in. Het waait Bf 6 uit NO. We duiken aan bakboord in de luwte van Punta Mera om het grootzeil te strijken en motoren de ruime haven in, naar de Darsena de la Marina, de binnenhaven tegen het stadscentrum. Later lopen we met een Martin, een Nederlander uit Delfzijl die morgen naar huis vliegt (zijn schip overwintert hier), de stad in. Voor La Coruña hebben we een zwak, het is een mooie, levendige stad. Met vreugde lopen we het Plaza de Maria Píta op, het mooie plein omringd door terrassen en hoge huizen met loggia´s. Verspreid op het plein is een tentoonstelling van indrukwekkende mythische beelden van Igor Mitoraj. In de smalle straatjes tal van restaurantjes, waar we gemakkelijk een plekje vinden. We voelen ons hier bijna thuis.

Zaterdag 15-09-2007
Als we ontwaken staat de zon al hoog aan een strakblauwe hemel. Zie foto hierbij en hier. Ik haal vers brood en een nieuwe harpsluiting voor de halshoek van de genua. Ondanks de warmte laat ik de kachel even tien minuten branden, want het wordt aanbevolen dat maandelijks een keer te doen, om eventueel vocht en vuil weg te branden. Van de winter zullen we hem nog nodig hebben. In een café aan de andere kant van de haven is een WiFi-hotspot, waar ik de website bijwerk en de bankzaken doe. Er is een e/mail van Christien & Diederik Mulder, lezers van onze site uit Dordrecht, waarin ze vertellen dat ze vorig jaar in deze contreien ook problemen met de Navtex-ontvangst hadden. Leuk, zulke reacties!

´s Middags slenteren we door de stad, doen de boodschappen voor het weekend en ´s avonds kijken we genoeglijk naar de DVD-film "Shakespeare in Love" van John Madden. Prachtig!

"In my eyes you shall not fade,
nor age,
nor die"
                                                             Terug naar boven

Zondag 16-09-2007
Vanmorgen hangt er bewolking. In de loop van de ochtend klaart het toch weer op. Ik haal vers brood vlakbij. Wat een genot dat in deze landen ook op zondagochtend vers gebakken brood kunt kopen! We bekijken de beelden van de Poolse beeldhouwer Igor Mitoraj op het Plaza de Maria Pita (zie foto) Hier staan staan nog 3 foto´s. ´s Middags nemen we het oude trammetje, dat rammelend en schuddend langs de stranden naar de andere kant van de stad rijdt (foto hier)

De rest van de dag lezen en slapen we in de kuip. Ik heb Lisa Randall uit en ook Dick Taverne. Met de standpunten van laatstgenoemde ben ik het door de bank genomen wel eens, maar met de problematiek rond global warming maakt hij het zich wel erg gemakkelijk. Het weergeven van tegengestelde standpunten en dan volstaan met te zeggen dat er meer onderzoek nodig is, is wat karig. Hij laat zich bijvoorbeeld niet uit over de vraag of het overgaan op kernenergie nu wel of niet een goede optie is. Een ander minpunt: hij vindt dat er teveel publiek geld wordt gestoken in de bouw van de Large Hadron Collider bij CERN in Zwitserland. Dat valt me van hem tegen. Het Amerikaanse Congres was in de jaren ´90 net zo kortzichtig, toen het de bouw van een nóg grotere botsingsmachine, de Supercollider, afblies. Er zou in mijn ogen juist méér geld in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek gestoken moeten worden. Ook al is het directe nut ervan niet zeker. Als iets onze samenleving verandert, dan zijn het de resultaten van fundamentele research! Maar er is meer: wetenschap ontrafelt geleidelijk wie we zijn en hoe de wereld in elkaar zit. Dat dat in de huidige fase naast grote ontdekkingen alleen méér raadsels oplevert, dat hoort erbij. De ontwikkeling van fundamentele wetenschap zal ons - hoe dan ook - steeds meer leren. Dat moeten we niet hinderen, laat staan stop zetten.

Ik ben nu bezig met "The Goldilocks Enigma" (2006) van Paul Davies, dat net als het boek van Lisa Randall handelt over de jongste ontwikkelingen in de natuurkunde en de kosmologie. Zeer fascinerend! Het is overigens best gezellig in deze haven. Aan onze steiger liggen boten uit Zweden, Engeland, Malta, Frankrijk, Duitsalnd, Ierland en België. Soms vertrekt er iemand, soms arriveren nieuwe scheepjes. De helft wacht op stabiel weer om Biscaje over te steken, de anderen zijn net als wij op weg naar het zuiden.

Verder stuur ik een laatste reminder aan Abos Zeilmakerij inzake de gaatjes in onze splinternieuwe bimini. Als er voor a.s. vrijdag géén (bevredigende) reactie is, dan schakel ik onze rechtsbijstandsverzekering in.              Terug naar boven

Maandag 17-09-2007
In de nacht worden we gewekt door het geluid van regen op het dek en van hard getoeter van een groot schip, ergens in de haven. Bij het opstaan zien we dat vlakbij, op nog geen honderd meter, een enorm cruiseschip ligt afgemeerd. Als ik een vers brood haal, zie ik dat de stad is overstroomd door toeristen, allemaal passagiers van het cruiseschip. Wel gezellig, overigens, maar vanaf het schip klinken voortdurend harde gongslagen, gevolgd door juist niet verstaanbare mededelingen op de nasale, verveelde toon die omroepende dames daar altijd voor aanwenden.

Gelukkig klaart het weer aan het eind van de ochtend op. In de kuip in het zonnetje zitten we te lezen. Voor mij een tussendoortje: het boek "Onze premiers (1901 - 2002)" van Han van der Horst (2007). Boeiend, die geschiedenissen van al die premiers van Nederland. Ik wist bijvoorbeeld niet wat een rare man premier De Geer was, die na zijn aftreden gewoon naar zijn huis in het bezette Nederland terugkeerde en nooit heeft begrepen dat men dat als landverraad kon opvatten. Het boek doet ook recht aan Joop den Uyl, die (nog steeds!) ten onrechte door velen als big spender wordt beschouwd. Zijn kabinet was (voor Lubbers) het enige dat erin slaagde om de staatsschuld terug te brengen.

In de middag slenteren we door de stad, op zoek naar een koffer voor onze terugreis en naar een externe WiFi-antenne. De laatste is bedoeld voor een betere ontvangst van draadloze netwerken dan met de geïntegreerde antenne van mijn VAIO lukt. In een Chinese toko (die vind je hier in elke stad) vinden we voor 30 euro een stevige koffer met wielen. Voor 35 euro koop ik in een PC-zaakje een SMCWUSB-G2-wireless USB 2.0 adapter en een USB-verlengkabeltje van twee meter. Als we teruglopen, begint het weer licht te regenen. Lekker knutselweer! Helaas, als ik de bijbehorende software installeer, werkt het niet. Er is een conflict met de ingebouwde antenne, ook als ik die uitzet. Ik kan de nieuwe verbinding niet configureren, terwijl de apparaat-eigen verbinding niet meer werkt. Ik was er al bang voor.

Dinsdag 18-09-2007
Iedere morgen, als ik vers brood haal, loop ik langs de beelden van Igor Mitoraj op het Plaza de Maria Pita en blijf dralen om ze te bekijken. Ze zijn op een ongenaakbare manier triest. Er zijn klassieke torso´s, gespierde naakte lichamen, allemaal onvolledig, zonder armen, met neerhangende vleugels, soms maar aan één kant, als zijn het verdoemde engelen. Bij een beeld ligt het hoofd letterlijk aan de voeten, bij andere zitten er vreemde lichaamsdelen op en in, aangroeisels als een soort wonderlijke ziekte. Grote hoofden liggen los op het plaveisel (zie foto), ze zijn geblinddoekt maar de blinddoeken zijn afgezakt, de lege ogen staren voor zich uit. Er gaat een groot zwijgen van die beelden uit. Heel merkwaardig en heel indrukwekkend.

Het weer is wisselvallig, zon en bewolking wisselen elkaar af. De Navtex meldt voor het zeegebied Finisterre NO Bf. 5 - 6 met een onrustige zeegang. Vannacht heb ik nagedacht over de frustrerende mislukking om een externe USB-adapter aan mijn laptop te koppelen. Maar...ik heb nog een oud laptopje bij me, een Compaq Presario 1690 uit 1999. Uitermate traag. Ik gebruik hem om foto´s op te slaan en een oude CD af te spelen met electronische zeekaarten van de hele wereld, voor het geval ik van enig gebied helemaal geen andere kaarten heb. (Dat was ooit, in 2003, het geval bij de Orkney Eilanden) Er staat Windows 98SE op en volgens de gegevens van de USB-adapter kan je hem daarmee ook installeren. Dat lukt ook en het werkt zelfs! Alleen presteert deze antenne niet beter dan de interne antenne van mijn VAIO, de beschikbare netwerken zijn te zwak om verbinding te maken. Toch ben ik wel tevreden dat ik het aan de gang kreeg. Overigens doet de adapter niks als ik de USB-verlengkabel aansluit, die nota bene bedoeld was om de adapter door een kajuitluik op het dek te leggen om een sterker signaal te ontvangen. Het blijft tobben. Enfin, om de oude Presario te belonen heb ik een Foutentest en een volledige schijfdefragmentatie gedaan (Dat vindt hij fijn)

Dus stiefel ik aan het eind van de middag met de VAIO in de tas naar het dichtstbijzijnde café met een WiFi-accespunt en werk de e-mail en de website bij. Er is een vraag van een sitelezer, die ook een tocht voorbereid, welke gasflessen we gebruiken om te koken. Goede vraag! Want we gebruiken nauwelijks gas meer. We hebben twee grote lichtgroene flessen Primagaz bij ons met een butaan/propaanmengsel. Er is er één leeg, maar noch in Frankrijk noch in Spanje vonden we volle flessen. Er is wel Primagaz met alleen butaan en verder overal Campingaz. Maar we zijn eigenlijk volledig overgegaan op koken met onze kleine, onvolprezen magnetron met crisp-functie. Want er is overal ruim walstroom voorhanden en Ans leerde heel snel hoe hem te gebruiken, zelfs om theewater te koken of eieren te bakken. Zo duurt het zeer lang voor onze tweede gasfles op is en we nieuwe nodig hebben.

Verder is er bericht van Abos Zeilmakerij. Weinig schuldbewust stelt Erik Pilon voor ons 20 euro te vergoeden, want het maken/versterken van twee gaatjes kost maar tien minuten. Dat lijkt me sterk! Ik denk even een paar dagen over mijn reactie na.
                                                           Terug naar boven

Woensdag 19-09-2007
Arriveren in Camariñas is haast zoiets als thuiskomen. Vorig jaar heb ik lang in dat knusse haventje gelegen, wachtend op de komst van opstapper Freek.
Vandaag vertrekken we erheen. Als ik vers brood haal, kijk ik nog één keer naar de beelden van Mitoraj op het Plaza de Maria Pita. Ik zal ze niet licht vergeten. Om 9 uur gooien we los. In de haven hijsen we het grootzeil. De hemel is strakblauw, de wind is nog slechts Zuid Bf 2, maar we kennen het hier nu goed genoeg om te weten dat die straks wel aantrekt en uit Noordoost gaat waaien. We motoren richting havenuitgang en zien opeens beweging in het water: een vijftal zwartgrijze dolfijnen zwemt in dezelfde richting, tussen ons en twee binnenvarende visserscheepjes. Vlak naast ons duiken ze weg en dan zien we ze niet meer.

Nog lang zien we de Torre Hercules achter ons, de grote vuurtoren van La Coruña (foto hier) Zeker tien mijl, het is net of je niets opschiet. De zee is erg onrustig met diepe kuilen. Bij de Islas Sisargas, kale rotsen met een vuurtoren, trekt de wind goed aan (foto hier) Het zogenaamde "Kaap-effect"? Sisargas steekt ver uit in zee. Het waait NO Bf 4 - 5. Na het ronden ervan is de koers Zuidwest, zodat de wind bijna achter inkomt. De genua wil achter het grootzeil niet staan, maar alleen op het grootzeil maken we toch voortdurend 7 knopen. Zo steken we snel de Rías de Corme y Lage over, op weg naar de hoge Kaap Villano, 18 mijl verderop. Foto hier. Ook daar een nóg sterker Kaap-effect, de wind trekt snel aan tot Bf 6. Af en toe zie ik zelfs 35 knopen op de windmeter! We zijn inmiddels behoorlijk aan het surfen op de hoge achteroplopende zeegang. Zo donderen we de indrukwekkende kaap voorbij (foto hier), af en toe doen we (alleen op het grootzeil!) meer dan 8 knopen. Achter de kaap moet je uitkijken, links liggen rotsen en rechts is een rotsige ondiepte. Je moet daar tussendoor. Ik ben even wat te gespannen en vergeet mijn koers te checken. Opeens ziet Ans tweehonderd meter vóór ons brekers op rotsen, ik loef snel op naar dieper water. Gelukkig, de dieptemeter loopt weer op. Beter opletten, jochie!, voeg ik mezelf toe. Twee mijl verder zijn we er voorbij en kunnen we de Ría de Camariñas invaren. Ik had hier luwte verwacht, maar de nu van bakboord inkomende wind is nog hard met felle uitschieters naar opnieuw 35 knopen. Dulce helt zwaar over en springt ieder keer vooruit. De havendam is al in zicht, maar zo te zien waait het daar nog harder. Als het tussen twee vlagen wat rustiger is, loef ik op en onder de hoge wal laten we snel het zeil zakken. In de haven waait het inderdaad fors. Gelukkig zien we de havenmeester Ramon, die ik vorig jaar wat beter leerde kennen, al lopen. Het is half vier als hij ons helpt afmeren en me op degelijk Spaanse wijze omhelst. In de zonnige luwte van de buiskap drinken we thee. Een mooie zeildag! We blijven hier in elk geval een aantal dagen.                 Terug naar boven

Donderdag 20-09-2007
Stralende zon vandaag en weinig wind. Een warme dag dus. Op de (vouw)fiets haal ik een vers stokbrood. Dan vul ik de watertanks, koppel de walstroom af en zet de generator aan. Om de paar weken laat ik hem een uurtje draaien. Dat moet bij voorkeur belast, volgens de gebruiksaanwijzing, dus laten meteen we de wasmachine een was draaien. De wasmachine komt echter niet goed op gang. Even later geeft de generator een overbelastingswaarschuwing en zet zichzelf uit. Wat is er aan de hand? Samen puzzelen we de oplossing bij elkaar uit de handleidingen van generator en wasmachine, waarbij de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat vooral Ans het bij het goede eind had. Er waren twee problemen:
1. De wasmachine was te zwaar beladen.
2. Door het vullen van de watertanks ging de eveneens gevulde boiler op volle kracht verwarmen. Dat gaf samen met de wasmachine een te grote belasting voor de generator.
Weer iets geleerd!

De rest van de dag bestaat uit lekker luieren en lezen onder de bimini (foto boven) Twee boten verder ligt de Torum van Bert & Mieke Mansholt, evenals wij Vertrekkers 2007. Ze zijn eerst in Schotland door het Caledonisch Kanaal gevaren en via Ierland hier gekomen. Hun belevenissen vind je op www.torum.nl Begin van de avond hebben we een vrolijk happy hour met hen bij ons in de kuip. Het wordt nóg vrolijker als ook Nelly en Francois erbij komen, Franse vertrekkers die ook al op weg zijn naar het zuiden met hun Bavaria 38 Harmoony. We hebben hen al in een aantal havens gegroet en maken nu nader kennis. Ze hebben ook een website: https://nellyfrancois.org

Vrijdag 21-09-2007
Vandaag is onze website een jaar oud. Wat is er veel gepasseerd in dat jaar! Er is nog een gedenkwaardig feit vandaag: voor de tweede maal prik ik een nieuw gaatje in mijn riem. Ze kennen me niet terug in Gorcum, volgende week!

 

Vroeg in de ochtend vertrekken Torum en later  Harmoony naar het zuiden. Het is bewolkt, zelfs een beetje vochtig en er staat een flauw windje uit het noorden. Wij blijven nog een dag. Morgen willen we om Kaap Finisterre heen naar Portosìn, een betrouwbare haven die dicht bij Santiago de Compostella ligt. Vandaar vliegen we via Madrid naar Holland.
Om half één zien we een schip langzaam vanwege de flauwe wind naar de haven kruipen. Het blijkt Torum. Honderd meter van de steigers strijken ze het zeil en laten het anker vallen(foto boven) Bert komt in zijn dinghy langs en vertelt dat bij de uitgang van de Ría de motor opeens stilviel. Ze hebben een tijd geankerd tot er wat wind kwam om op het zeil terug te keren. Het lijkt alsof de dieseltanks leeg zijn. Terwijl hij zeker weet dat ze nog voor tweederde gevuld waren. Diefstal? Hun boot heeft een maand in de haven van Camariñas gelegen, terwijl ze terug naar Holland waren. Bert gaat uitzoeken wat er aan de hand is. In de middag komen ze naar de steiger en tanken vol. Morgen vertrekken ze opnieuw.

Vandaag lees ik een kostelijk boek uit over het boeiendste Nederlandse kabinet van na de oorlog: "De verbeelding aan de macht. Het Kabinet Den Uyl 1973 - 1977" van Peter Bootsma en Willem Breedveld (1999) Sinds het Kabinet Balkenende met de LPF erin is het overigens niet meer het meest bizarre. De vele anecdotes en verhalen maken dat je het boek met groot plezier leest. Niet in de laatste plaats omdat ik die tijd natuurlijk bewust meegemaakt heb. Vooral de geschiedenis van de mislukte formatie van een tweede Kabinet Den Uyl na de verkiezingsoverwinning van de PvdA in 1977 is fascinerend. De zogenaamde overwinningsnederlaag. Ik moet bekennen dat ik destijds (geen PvdA-lid) er erg mee was ingenomen dat het PvdA-congres de formatie vrijwel torpedeerde door het aanvaarden van een radicale motie van Piet Reckman. Daar zou ik vandaag anders over gedacht hebben! Maar toen had je het gevoel dat je er iets toe deed, dat je macht kon uitoefenen. Veel gevoel voor strategie en onderhandelingstactiek hadden we niet. Achteraf gezien had die motie een hoog symbolisch karakter. De formatie ging dan ook door, zelfs het CDA bleef meedoen. Het uitoefenen van macht moet je leren met vallen en opstaan - door het uitoefenen van macht.
Het boek analyseert goed hoe de linkse stroming dacht in die tijd, in hooggestemd idealisme zonder veel gevoel dat er andere partijen waren om rekening mee te houden. Het idee dat de macht voor het grijpen was. Dat bleek helemaal niet het geval. Toch blijft - en dat is wel mooi - de uiteindelijke oorzaak van de mislukking ook in dit boek onduidelijk. De hoofdrolspelers van toen weten het ook niet. Toen niet en in 1999, toen het boek verscheen, nog niet. De werkelijkheid is altijd weer zó complex dat ze uiteindelijk niet achterhaald kan worden.

´s Avonds eten we samen in het Hotel/Restaurant verderop aan de haven een smakelijke schotel schepldieren. Vooral de Navajas, gegrilde scheermes-schelpen, zijn heerlijk. We gedenken opstapper Freek, die er vorig jaar op deze zelfde plaats ook zo van genoot.                     Terug naar boven

Zaterdag 22-09-2007
Wat een vreemde dag is dit! Hij begint zwaarbewolkt met miezerige regen en geen wind en hij eindigt in stralende zonnenschijn uit een onbewolkte hemel. We vertrekken even voor negen uur uit Camariñas en hijsen het zeil in de baai. Even later zien we Torum ook van wal steken. Gisteravond dronken we nog een gezellige borrel bij Bert en Mieke.
Het is niet lekker in de miezer, we kruipen zo dicht mogelijk onder de buiskap. De voorspelling van Noordwestenwind Bf 3 - 4 komt niet uit, in plaats daarvan staat er Zuid Bf 1. Op het scherm van de snelheidsmeter zie ik 000, het radje van het log zit weer eens vast door aangroei. Dat gebeurt steeds als je ergens langer ligt. Even gas geven en op hoge snelheid varen lost het meestal wel op, maar vandaag lukt dat niet. We zullen vandaag dus geen electronische mijlen maken en mogelijk moet ik morgen het water in om onder het schip het radje vrij te maken.

We passeren vandaag een vijftal grote kapen, waaronder Finisterre. De eerste, Cabo de la Buitra, ligt direct zuidelijk van de Ría de Camariñas. We varen in een grijze vaagheid, die elk geluid dempt. Er staat een hoge, wat trage zeegang die ook nauwelijks geluid maakt. Om half elf doemt de onderkant van Cabo Toriñana op, de rest is in nevelen gehuld. Eigenlijk is dit en niet Finsterre de meest westelijke punt van Spanje. We tuffen verder langs een donkere, onherbergzame kust. Om de grillige, hoge rotspartijen cirkelen veel zeevogels. Een eind achter ons zien we Torum, het zeiltje helder wit, het lijkt verdorie wel of de zon erop schijnt! Inderdaad is de hemel in het noorden een stuk helderder. Om kwart over 11 ronden we Cabo de la Nave, daarachter zien we Finisterre voor het eerst. Tenminste, de voetrotsen ervan, donkere wolken verbergen de rest van "Kaap Aardeinde" Ervoor ligt een kleine, zwarte rots, de Centolo de Finsterre. (foto hier, "Centolo" zal ik een keer opzoeken) De zee is vrijwel vlak en krijgt een merkwaardig, melkachtig aspect (foto hier) Vorig jaar schrokken we ons te pletter, toen we hier waren en opeens de enorme misthoorns begonnen te loeien. Nu neemt het volume ervan bij onze nadering geleidelijk toe. Uiteindelijk is het toch een behoorlijk kabaal, dat iedere minuut herhaald wordt: het klinkt als het droge, korte loeien van twee op zee verdwaalde koeien.

Na Finisterre klaart het weer verrassend snel op. De hemel wordt helemaal blauw, alleen boven de kaap blijft een grote wolk de top verbergen. We steken dwars de grote baai van Corcubión over. Opeens, van het ene moment op het andere, zien we 20 tot 30 dolfijnen op honderd meter voor ons. Als ze ons zien, zwemmen er een aantal naar ons toe. Ik grijp de camera en we sprinten naar het voordek. Een vijftal speelt om de boeg, ze duiken eronder door en komen aan de andere kant boven. Ik probeer ze op de foto te krijgen, maar ze zijn te snel. Hier staat één foto waarop je wat ziet, onder water. Je moet goed kijken. Het is de gewone dolfijnensoort, de Common Dolphin, waarvan we vorig jaar in de Golf van Biscaje honderden zagen, herkenbaar aan de gele zandlopertekening op de zijkant. Opeens zijn ze weg, Ans wijst (foto hier), ze zijn zomaar honderden meters verder. Maar wat is het een vrolijkmakend fenomeen, zoveel levenslust!

De zee is al gauw weer helemaal blak en roerloos. Achter ons lijkt het of het zeiltje van Torum achterop raakt. Bert en Mieke zullen toch niet weer zonder brandstof zitten? Ik roep ze op VHF-kanaal 16 op, Bert meldt zich en we gaan naar kanaal 77 (Kanaal 16 is alleen voor nood, spoed en dringende zaken) Alles is echter in orde op de Torum. Op de Navtex zie ik dat men de scheepvaart nog steeds vraagt uit te kijken naar het Franse jacht Grinfollet. Na een maand nog steeds niet gevonden? Dat kan niks meer worden, geloof ik.

We naderen de laatste kaap, Punta Carreiro, links en rechts van ons zijn nogal wat rotsen. De brekers schuimen er wit overheen. Carreiro toont zich ruig en prachtig in de zon, maar om de top hangt voortdurend een wolk (zie foto hier) Het is een vreemd, wat sinister gezicht, omdat de hemel verder helemaal egaal blauw is. We varen de Ría de Muros binnen, 8 mijl naar binnen ligt de haven van Portosín. We krijgen een plaats aan een vingersteiger. Even later schuift Torum naast ons.

Zondag 23-09-2007
Bert vraagt gisteravond mijn hulp bij het opvangen van weerkaartjes via de kortegolfradio op zijn laptop. Samen zitten we uren te zoeken. We schroeven zelfs bij mij aan boord het instrumentenpaneel los, om te kijken hoe de connecties daar zitten tussen radio, Pactor-modem en laptop. Zo zou het ook bij Bert moeten. Uiteindelijk blijkt dat zijn Pactor-modem niet goed gekoppeld zit aan de radio. Daardoor stuurt de laptop de radio niet aan en moet je met de hand de frequentie instellen. Nog later vinden we uit dat de Pactor in feite helemaal niet meedoet en dat de radiosignalen via een geluidskaart in de laptop op het scherm komen. Zo krijgen we tenslotte iets dat in alle wazige grijsheid op een weerkaartje lijkt. Enfin, Bert kan voorlopig weer verder en we vinden dat we nu wel een glas wijn hebben verdiend.

Dat worden er meer dan één en tenslotte bereiden Mieke en Ans een smakelijke maaltijd en zitten we nog uren te praten in de kajuit van Dulce (foto) Bert was vroeger huisarts en Mieke diëtiste en docent aan de HBOV. Er is dus heel wat te delen!

De volgende ochtend vertrekt Torum om een uur of tien met stralende zonneschijn en wat meer wind dan gisteren. We zwaaien ze uit. Ze gaan richting Bayona, waar ze over twee dagen met familie hebben afgesproken. Wij draaien ons nog eens om en slapen of lezen ons de ochtend door. De komende dagen zullen we Dulce een goede schoonmaakbeurt geven en klaarmaken voor de week dat wij even naar Holland zijn.
                                                         Terug naar boven

Maandag 24-09-2007
Gisteren voorspelden de Bracknell-weerkaartjes de passage van een koufront over Noordwest Spanje. Het is vandaag inderdaad grijs en regenachtig. De schaarse wind is wat geruimd. Vanaf morgen lijkt het alweer beter te worden. Ik zet één van de vouwfietsjes in elkaar en spurt naar het stadje voor een vers stokbrood. Daarna doet Ans een hoop was, alles moet schoon in de kast liggen als we weggaan. Later in de ochtend wordt het droog en maken we het dek grondig schoon.

Dan komt er een technisch uurtje. Ik maak de filters van de pompjes van beide douches schoon, natuurlijk allemaal haren en ander ongerief. Maar ik zie er tegenop om te water te gaan (14°!) om onder het schip het radje van het log weer aan de gang te brengen. Dus (uitstelgedrag) eerst maar even in de jachtclub de e-mail checken en vragen welke bus of taxi we overmorgen moeten hebben om tijdig op het vliegveld in Santiago te zijn. En - verdraaid - er staat een bericht van oud-werfcollega Fons in het Gastenboek, waarin hij meldt dat ik niet te water hoef! Je kunt het ook van binnenuit. Ik duik onder de kajuitvloer en probeer het, voorzichtig schroef ik de ring om de cylinder, die het radje bevat, weg  en trek de cylinder eruit, beducht op een opspuitende fontein van water. Maar dat valt mee, er gulpt wat water binnen maar snel stop ik de reserve blindstopper erin en het is over. Ik onderzoek het radje, het draait goed, ik verwijder wat aangroei en herhaal de operatie in omgekeerde richting. Een pijl op de cylinder toont hoe je hem zó moet plaatsen, dat het radje goed in de vaarrichting staat (en niet zijwaarts) Op de rand van de ring staat "Hand Tighten", die mag dus niet te vast zitten. Met een dankbare gedachte aan Fons dweil ik het beetje water in de bilge op en kijk nauwkeurig of er geen water lekt langs de cylinder. Nee! Toch vreemd, dat het drijfvermogen van je schip mede afhangt van zo´n handmatig aangedraaid plastic pijpje in de bodem. Helaas vergat ik om de zaak te controleren door het display op het instrumentenpaneel aan te zetten, aan het radje te draaien en te kijken of het werkte. Volgende keer beter.

De rest van de dag ruimen we verder op en we lezen. Hoewel ik Paul Davies nog niet helemaal uit heb, begin ik vast aan een boek dat ik allang een keer wou lezen en dat ik mee wil nemen in het vliegtuig: "The Colossus. The Rise and Fall of the American Empire" (2004) van Niall Ferguson, met een voorwoord uit 2005. Ik kom er zeker een keer op terug.                          Terug naar boven

Dinsdag 25-09-2007
Gisteravond laat zoek ik met Google op het Internet naar nieuws over het zoekgeraakte zeiljacht Grinfolet. In de achterliggende weken ontvingen we op de Navtex verzoeken om naar het jacht uit te kijken, dat op 26 augustus jl. vertrok uit La Coruña voor een rechtstreekse oversteek van de Golf van Biscaje naar Camaret in Bretagne. Grinfolet is een Bongo, een snelle racer van 9,60 meter. De schipper is Marc Fontaine, een 44-jarige advocaat uit Rennes, een zeiler met veel ervaring in grote races (o.a. Vendée Globe) Na zijn vertrek is er niets meer van hem vernomen. Franse, Spaanse en Portugese vliegtuigen hebben een paar weken intensief gezocht. Op 11 september zag een Falcon 50, een vliegtuig van de Franse marine, op 300 mijl Noordwestelijk van La Coruña een wrakstuk van een jacht drijven. Het was het voorste deel van de romp, dat half onder water lag. Het achterste deel was compleet verdwenen, alsof het met veel geweld eraf gerukt was. Bij latere zoekacties werd niets meer aangetroffen. Men veronderstelt dat Fontaine op 28 augustus, toen er een harde Noordoosten wind stond, verder naar het Noordwesten is uitgeweken en in de drukke scheepvaartroute naar Het Kanaal door een groot zeeschip is overvaren. Op 12 september werd het zoeken gestaakt. Nergens vind ik of hij een vrouw en kinderen had.

Op 28 augustus arriveerden we, na een zonnige dag met een plotselinge weeromslag, met harde wind in Port Anglet. De volgende dag lagen we verwaaid. Ver weg op zee kwam Marc Fontaine om.

Wat toont de bovenstaande foto? Het resultaat van grote ijver. Laat ik bij het begin beginnen. Vandaag staat alles in het teken van het komend vertrek. Het schip moet het een aantal dagen zonder ons doen. De dag begint met een stralende zon aan een wolkenloze hemel, maar er is NO Bf 7 voorspeld. Die komt ´s middags ook, met wolken en windstoten tot 35 knopen. Ik demonteer het vouwfietsje, berg de dinghy binnenboord op, sluit de gasfles af, schakel de boegschroefaccu af, sluit de meeste afsluiters o.a. die van de motor (die van de gootsteen en één toilet doe ik morgen), maak het wierpotje van de motor schoon, controleer het peil van de motorolie en van de olie van de keerkoppeling. Alles in orde. Bij het terugschroeven van het peilstokje van de keerkoppelingsolie breekt het stuk met de schroefdraad los van het oranje plastic dopje (zie foto) Verdorie, ik had hem echt voorzichtig rechtop ingedraaid, waardeloos dat plastic! Met een tang wurm ik voorzichtig het afgebroken stuk eruit, erop passend dat er geen stukjes in de schacht vallen. Het moet wél gerepareerd, zoveel is duidelijk. Ik loop ermee naar een kleine werkplaats op de werf, die de naam  "Alfredo" draagt. Alfredo kijkt sceptisch naar het peilstokje. "Zeker Yanmar", zegt hij smalend. Ik knik bedremmeld. We spreken af dat hij er een nieuw, metalen dopje met dezelfde schroefdraad aan last. Het is klaar als we volgende week terugkomen.

Aan boord lezen we. In het voorwoord uit 2005 van zijn boek "The Colossus" (2004) doet Niall Ferguson een gedenkwaardige uitspraak:

"Europeans (...) face an agonizing choice between Americanising their economies, i.e. opening their borders to much more immigration, with all the cultural changes that would entail, or transforming their Union into a kind of fortified retirement community, in which a dwindling proportion of employees shoulder the rising cost of outmoded welfare systems" (p. XXIII)

Zo´n uitspraak zouden mensen als Rita Verdonk en Geert Wilders nu eens uit het hoofd moeten leren!
                                                            Terug naar boven

Woensdag 26-09-2007
Vandaag vliegen we terug naar Nederland. Als de wekker om 6 uur afgaat, is het nog nacht. Aan de noordwestelijke hemel staat een grote, volle maan. Hij werpt een zilveren licht over de steigers. Uit het oosten waait een frisse wind. We maken ons snel reisgereed, sluiten de laatste afsluiters, schakelen alle electriciteitsgebruikers uit, behalve de automatische bilgepomp, sluiten het schip af en lopen naar de wal. Gisteren heb ik de reserve-sleutel van de boot bij het kantoor van de havenmeester gebracht. Ze zullen een oogje in het zeil houden, de haven is goed bewaakt, ook ´s nachts. Dat was dan ook de reden om de boot hier weg te leggen.

Bij de ingang van de haven staat de bestelde taxi al klaar.
De reis bestaat uit vier etappes:
1. Taxi Portosín - Santiago de Compostella, toch ruim 1,5 uur per taxi, vooral door de files om Santiago.
2. Vlucht Santiago - Madrid, 30 minuten met Iberia. Het vliegveld van Madrid is een enorme doolhof, zeker voor provincialen zoals wij. We moeten zelfs met een ondergrondse trein naar een ander gedeelte.
3. Vlucht Madrid - Amsterdam, 2,5 uur. Bij de nadering van Holland wordt het zwaarbewolkt. Toch zien we door een opening even de Oosterschelde, de Krammersluis en het Volkerak. Daar voeren we maanden geleden, op weg naar het zuiden.
4. Per huurauto Amsterdam - Gorinchem. Precies in de spits, we doen er bijna 2 uur over. Het regent af en toe fors.
Inclusief transfers en wachten zijn we in 11 uur tijd van Portosín naar Gorinchem gereisd. Vreemd om hier terug te zijn.

Eerst rijden we langs de moeder van Ans. Ze maakt het goed in het verzorgingshuis. Dan eten we bij Barbara, de oudste dochter van Ans. We slapen in het lege huis van Ma Steers.                                         Terug naar boven

Donderdag 27-09-2007
Het is toch wel erg leuk om even terug te zijn in Gorcum! Met plezier zien we familie en bekenden terug en de bekende plekjes in dit mooie, oude stadje. Het is nog een zonnige dag ook. De ochtend brengen we door bij Barbara, Ans´oudste dochter en vermaken ons met de kleinkinderen. ´s Middags breng ik Ans naar haar moeder en rijdt naar mijn kapper Gerdinus Vroon in Deil. Mijn haar moest nodig geknipt worden. Waarom ik niet eerder ging? Dat komt door de ervaring van Jaap de Leeuw, medevertrekker 2007, van Kiara. Hij ging naar een Spaanse kapper in Viveiro en werd ongevraagd ingesmeerd met allerlei verdachte reuk- en hoofdwaters. Daar voel ik niks voor, ik ga liever naar Gerdinus. Natuurlijk maak ik een nostalgisch rondje door het dorp waar ik 25 jaar heb gewoond.
Onderweg krijg ik telefoon van onze verzekering. Ze hebben het volledig bedrag van de waardevermindering van ons teakdek aan ons overgemaakt! Eindelijk gerechtigheid! Dat geeft de dag een extra feestelijk tintje. De schade die de fabriek van Jeanneau ondoordacht met een hogedrukspuit aan ons teakdek aanbracht, werd door een expertisebureau geraamd op een aardig bedrag. De verzekering gaat dat verhalen op Jeanneau of op de veelgeplaagde importeur Rob Krijgsman. Daarom geldt voor ons geen eigen risico en geen verlies van no-claim korting.

`s Avonds eten we bij Jeff en Tessa, de jongste dochter van Ans, een voortreffelijke kipschotel. Dan rijden we naar zwager Cees en zijn vrouw Mieke in Papendrecht (ja, waar we geen officieel briefadres kregen van de gemeente. Op mijn bezwaarschrift en het advies van de klachtencommissie - vier maanden geleden! - kwam nog steeds geen enkele reactie van het College van B & W. Zouden ze ermee in hun maag zitten?)
Enfin, bij Cees liggen de nieuwe boeken, die ik besteld had. Ik zie vooral uit naar het boek van Peter Ward, verbonden aan NASA en één van de auteurs van "Rare earth" dat ik onderweg las. Het heet "Life as we do not know it. The NASA Search for (and Synthesis of) Alien Life" (2005) en het is een studie naar andere vormen van leven, niet gebaseerd op koolstof en DNA, die mogelijk veelvuldig voorkomen in het heelal en...misschien zelfs onopgemerkt onder onze eigen ogen op Aarde! Let wel: Ward is een serieuze wetenschapper en geen SF-schrijver.                                           Terug naar boven

Vrijdag 28-09-2007
We reserveren voor a.s. zondagavond een grote tafel in het Grieks Restaurant "Mykonos" aan de Langendijk in Gorcum, om er een gezellige maaltijd met alle kinderen en kleinkinderen aan te richten. Bijna iedereen weer een keer bij elkaar, ook mijn zonen Rommert en Bas. Alleen mijn dochter Floor, die in Londen woont, en Ans´zoon Derrick, diens vrouw Kate en jongste kleinkind Liam, kunnen er niet bij zijn. Daarom zoeken we samen met Tessa (jongste dochter van Ans) de laatsten vanavond op in Arnhem, waar de Rijncruiser "Prinses Juliana" aan de Rijnkade ligt afgemeerd. Derrick en Kate werken op dat schip en zo kwamen ze elkander ooit tegen. Een jaar geleden voeren Ans en ik een week met hen mee de Rijn en de Moezel op.

Met genoegen constateren we dat ze het goed maken. Liam is goed gegroeid. Hij is een guitig en actief baasje geworden, zoals je op de foto hiernaast en hier ziet.

Zaterdag 29-09-2007
Vandaag staat in het teken van de reünie van mijn oude HBS in Breda, de vroegere Nassau HBS, tegenwoordig de Nassau Scholengemeenschap. Die bestaat 50 jaar. Ik deed er eindexamen in 1965.
Mijn toenmalige schoolvriend Wim Thijs haalt me af. Samen rijden we naar Breda. Een hoogtepunt is de les voor oud-leerlingen door onze natuurkundeleraar van toen, Bram Vrolijk. Hij werd legendarisch doordat de proeven onder zijn leiding meestal niet lukten. Ik herinner me dat hij ook een keer onder stroom kwam te staan. Toch heb ik mijn langjarige passie voor natuurkunde aan hem te danken (en aan de scheikundeleraar Scherpenzeel) En zie: met assistentie van concierge Ad Marijnissen lukten hem ditmaal alle proeven! Op de foto en (groter) hier zie je hem. Hij is op de lessenaar geklommen en demonstreert met een spiraalveer succesvol een staande golf - dat in het kader van een uitleg over grond- en boventonen van diverse muziekinstrumenten en de menselijke stem.

De feestavond zelf is erg gezellig. De zaal is afgeladen met vijftig generaties leerlingen. Wij horen duidelijk tot de oudste generatie, die van de baby boomers. Velen van ons "hebben het gemaakt", we hebben de jaren zestig bewust beleefd, strijd geleverd aan de universiteiten en later de beste posities gepakt. Nu gaan we met prépensioen en genieten van het leven (dat hebben we trouwens altijd gedaan) Het is bijzonder om na zoveel jaren klasgenoten tegen te komen en te zien hoe zij "de reis door de tijd" hebben doorstaan. Duidelijk is dat de Tand des Tijds niet aan allen met dezelfde intensiteit knaagt. Wat me opvalt is dat vrolijke karakters minder oud schijnen dan somberder typen. Hier zie je een foto. Een paar mensen blijken overigens onze website te kennen en ons Reislogboek regelmatig te lezen. Die hoef je dus niks meer te vertellen, ze weten alles al.

Zou er over 10 jaar weer een reünie zijn? Dan bestaat de school 60 jaar en bij leven en welzijn ben ik dan 70. Het 75-jarig bestaan wordt gevierd in 2032, daar zou ik nog bij kunnen zijn als ik 85 wordt. Als een vrek beheren we het slinkend kapitaal van onze laatste jaren.

Zondag 30-09-2007
Vanmiddag bel ik mijn oude vriend Henk Bezemer. Er is helaas geen tijd om hem en Yvonne in Amsterdam op te zoeken in hun nieuwe woonark. Henk vroeg dezer dagen in ons Gastenboek of ik een artikel voor Zeilen wil schrijven over onze tocht langs de rand van de Golf van Biscaje. Dat zeg ik hem toe.

Vandaag eten we met zijn allen aan een lange tafel in Grieks Restaurant "Mykonos" aan de Langendijk in Gorcum (zie foto hiernaast en - groter - hier) Maar eerst wonen we in Café Soestdijk een optreden bij van de gelegenheidscombo, waar Jeff in speelt, de vriend van Ans´jongste dochter Tessa. Hij is drummer. In de Gorcumse café´s vindt het jaarlijkse Bluesfestival plaats. Mijn zonen Rommert (met zijn vriendin Esther) en Bas staan vooraan, ze genieten van de muziek. Bas speelt zelf gitaar en componeert zijn eigen muziek. Hij wil door in de muziek, maar eerst doet hij komend jaar eindexamen HAVO. Het is trouwens geweldig om weer eens met mijn jongens samen te zijn en er zijn honderd dingen om te bepraten. Natuurlijk komen we ook nog diverse bekenden tegen. Aan het eind van een lange, prachtige avond vallen we doodmoe in bed in het huisje van Ans´moeder.
                                                    Terug naar boven

Maandag 01-10-2007
De laatste dag in Gorcum. We maken het huisje van Oma Steers schoon. Het is voor Ans de laatste keer dat ze in haar geboortehuis verblijft. Ze loopt er met weemoed in rond. Het huisje is verkocht en wordt in december overgedragen. We doen boodschappen: zaken die we in Spanje niet kunnen krijgen zoals oude kaas (de Spaanse kazen zijn niet geweldig), Münsterkaas, Senseo-padjes, Maggi en scheerzeep van Vergulde Hand.
Dan nemen we afscheid van Oma Steers in Sint Clara, het verzorgingshuis waar ze nu woont. Gelukkig heeft ze het er goed naar haar zin en ze is er vooral niet meer altijd zo eenzaam als in het huisje. Bij dochter Barbara werk ik de website bij en ook daar nemen we afscheid.

Toch is het fijn om ze allemaal weer gezien te hebben. Ook al was de tijd nogal kort, het was intensief. We hebben gezien dat iedereen zijn eigen leven leidt, al is het soms met wat zorgen. Ze redden zich en dat moeten ze ook. Geladen met alle nieuwe beelden en herinneringen kunnen we wel weer verder.

Dinsdag 02-10-2007
De dag van de terugreis. We liggen te "hanewaken" en hebben een slechte nacht in het huisje. Het is herfstkil in de ochtend. Om half negen brengen we de sleutel bij Barbara en rijden in ruim twee uur tijd door de files naar Schiphol, leveren de huurauto in en checken in. Om 12.15 uur vliegen we met een Airbus A 320 van Iberia in 2,5 uur naar Madrid. Onderweg is het bewolkt, er is weinig te zien, behalve als we boven Zuidwest Frankrijk vliegen. Dan wijkt de bewolking en zien we beneden ons een eindeloze kustlijn, met branding, strand, duinen en eindeloze bossen. Les Landes! Hier beneden voeren we weken gelden voorbij, met het grote Franse militaire schietgebied drie mijl uit de kust aan de andere kant. In de verte zien we nog nét de baai van Arcachon wegschuiven. Ik maak een foto (zie hiernaast en hier) waarbij ik ervoor zorg dat ook het halve maantje erop staat. Het is niet vreemd dat de maan overdag aan de hemel staat, maar door de verstrooiing van licht in de dichte atmosfeer zie je hem dan niet. Nu ligt het dichtste deel van de atmosfeer onder ons en dus zien we hem wel. Even later zien we nog nét Port Anglet, waar we een dag verwaaid lagen, dan schuift er weer bewolking tussen.

De verdere tocht is vlot, al heeft de vlucht van Madrid naar Santiago de Compostella een kwartier vertraging. We bellen de taxichauffeur uit Portosín, die belooft te wachten en inderdaad staat hij trouwhartig bij de uitgang te wachten. Buiten is het warm en zonnig, ruim 22°. We pellen wat lagen kleding af. Een uur later - er zijn nu geen files - naderen we Portosín. In de verte ontwaren we ons bootje. De taxichauffeur loopt met onze grote koffer helemaal mee over de steiger naar de boot. Een snelle inspectie leert dat alles in orde is. De puts staat driekwart vol water en het dek oogt erg schoon, het heeft hier vaak geregend. Maar nu schijnt nog de avondzon, die hier later ondergaat dan in Nederland. We doen in omgekeerde richting de werkzaamheden van een week geleden: accu´s aan, afsluiters open, toiletjes doorspoelen, de dinghy weer naar buiten (had ik binnen gelegd), de sloten van de bakskisten, de koelkast aan, enzovoorts. Ik kijk in de bilge: alles droog, dus met name geen lekkages langs de cylinder van het log, die ik voor vertrek eruit schroefde (had ik in Holland wel een paar keer zorgelijk aan gedacht) Er is nog rode wijn en we improviseren een maaltijd met crackers, een blikje sardientjes, een potje vlees van krabbepootjes in olie met knoflook en de Münsterkaas uit Holland. Overheerlijk! We voelen ons de koning te rijk: we zijn weer aan boord en alles is in orde!

Woensdag 03-10-2007
In ons vertrouwde bed genieten we een prima nachtrust. We slapen uit. Ik zet één van de vouwfietsjes in elkaar en haal in het plaatsje vers brood, vleeswaren, vers fruit en vergeet de boter. Dan maar geen boter. Ans bakt eieren. De zon staat stralend aan de hemel, voor ons aan de andere kant van de steiger vertrekt een Noors jacht. De wind is prima, Noordoost Bf 3 - 5, soms met uithalen naar 6, maar toch een mooie wind om snel naar het zuiden te varen. Maar niet vandaag. Vandaag is het ondermeer wasdag, de railing hangt al gauw vol. Ik sjor de dinghy vast op het dek en loop het want na. Op de werf haal ik onze reservesleutel op. Dan loop ik naar Alfredo voor het peilstokje van de keerkoppelingsolie. Hij is er niet maar zijn assistente (of vrouw?) vindt het stokje. Er zit nu een degelijke metalen schroefdop op die, als ik het stokje op zijn plaats schroef, lekker soepel aandraait. In orde.

De Navtex, gisteravond aangezet, geeft een stormwaarschuwing voor het zeegebied ten noordwesten van de Azoren. Maar hier is het rustig, met noordoostenwinden. ´s Middags dommelen we wat in de kuip. Eind van de middag doen we boodschappen en werk ik in de jachtclub de website bij, doe de e-mail en haal de laatste Bracknell-weerkaartjes van het Internet. Rustige winden uit Noordoost. Morgen naar het zuiden, misschien in één ruk naar Bayona. En daarna: Portugal! Hierboven en hier nog een foto van de haven van Portsín. Terug naar boven

Donderdag 04-10-2007
Een dag vol zon en dolfijnen. Maar eerst dit: om half negen, het is dan nét een beetje licht, spring ik iets te enthousiast op de steiger. Mijn enkel klapt dubbel, de helse pijn doet me ineen zakken. Dat kunnen we goed gebruiken! Gelukkig ebt de pijn vrij snel weg en kan ik toch op het vouwfietsje vers brood halen. Helaas, de bakker in Portosín is nog gesloten, hetzelfde geldt voor de supermarktjes. Als je vroeg weg wilt hier, betekent het vertrekken mét oud brood. Ik fiets door wat kale straten. Portosín is niet mooi; hoge betonnen gebouwen met lege, dichtgemetselde winkelruimtes, maken de straten tot winderige spelonken. Toch vind ik nog een bakker die juist zijn nering opent. Snel terug naar de haven.

We vertrekken om half tien en hijsen het zeil direct buiten de haven. De wind...welke wind? Het waait ZW BF 1 - 2, maar het lijkt een zonnige dag te worden. We hijsen het grootzeil en ondertussen zie ik met groot plezier dat het log loopt. Operatie geslaagd! We motoren langs ondieptes en rotsen de Ría de Muros uit naar Cabo Corrubedo. Ook daar ondieptes, ik vaar ruim om de kaap heen en zet de koers pal zuid. De zee is een zacht deinende spiegel, de zon schijnt uitbundig. Op de Navtex komt opnieuw een bericht over een zoekgeraakt schip, een motrosailer van 11 meter genaamd Korbia, onderweg van Lissabon naar Brest. Verder geen bijzonderheden en de vraag to keep a sharp lookout and report any sighting. Om 12.40 uur zien we opeens twee grote vissen. Zijn het walvissen? Ze naderen snel, we zien twee donkere vinnen en een grote, grijsroze gemarmerde lijven. De één groter dan de andere. Ze duiken onder ons schip door en zetten aan de andere kant hun tocht onverstoorbaar door. We halen de gids erbij ("Whales, Dolphins and Porpoises" ,1995, repr. 2000, van Mark Cawardine) en concluderen tot de Risso´s Dolphin, ook wel de Grijze Dolfijn genoemd, een veel voorkomende soort in bijna alle oceanen. Mogelijk was het een vrouwtje met haar kalf. Indrukwekkende, grote dieren met een kleur als van een mensenlijf, je kunt je gemakkelijk voorstellen dat zulke dieren aanleiding kunnen vormen tot het ontstaan van sprookjes en zeemansverhalen.

We zitten nog na te genieten als we opeens gespetter horen. Een grote kudde Common Dolphins zwemt op onze boot af. Het zijn er zeker twintig. Ze verdringen zich tien minuten lang om onze boeg, wentelen zich om en om, springen uit het water. Voor het eerst lukt het om ze op de foto te krijgen (zie hier) We zien veel details: natuurlijk de zandloperfiguur op de zijkant (die ze typeert) maar ook de gladde donkere ruggen, als van rubber, vaak met littekens van gevechten of van visnetten. Dan keren ze zich opeens om, alsof er een signaal gegeven wordt, en zetten hun tocht naar het noorden voort. We varen voor de monding van de Ría de Arosa, ver uit de kust. Misschien zien we daardoor meer dolfijnen dan anders? Aan stuurboord ligt in de heiïge verte het eiland Salvora. We zien een grote vissersboot uit Vigo. Om 14 uur zien we het Isla Ons, dat in de monding van de volgende Ría ligt, de Ría de Pontevedra. Vorig jaar zijn we al die schitterende Ría´s ingevaren, nu willen we door naar het zuiden.

Uur na uur varen we over de traag deinende zee in de richting van de zon. De kust is ver weg. Er is veel leven in het water, kringeltjes en golfjes van wegvluchtende vissen? Eén keer zie ik weer zo´n flapperend vinnetje, net als een paar keer in Het Kanaal. Er blijkt een platte, ronde vis aan te zitten, met een doorsnee van 25 cm. Een geelvintonijn? De zon tovert flonkerende schitteringen in het water, als van juwelen. Wat een middag! Ik zit op het voorschip en geniet. Wat een middag! Nog steeds trekken af en toe kleine groepen Common Dolphins langs, op weg naar het noorden. Wat zoeken ze daar? Ans roept, ze hoorde een bons onder het schip. We staren over de achterplecht: niets te zien. Er zijn hier veel stokjes met een vlagje, visnetten. We letten goed op, we hebben geen zin in nóg eens een net in de schroef. De wind is minimaal en draait voortdurend, nu is het weer N Bf 1. We hebben de hele tijd een halve knoop stroom tegen. Toch komen rijzen tegen half drie de Islas Cíes op uit de heiïge lucht (zie hier), de prachtige rotseilanden in de monding van de Ría de Vigo, de laatste van de Spaanse Ría´s. Vorig jaar ankerden we met de Passie in de baai aan de oostkant, nu passeren we ze ver aan de westzijde.

Het is 16.15 als we de Puerto Deportivo de Baiona binnenvaren. Het is er niet druk. We bunkeren 178 liter diesel en leggen aan de langssteiger, vlakbij de ingang. "De zomer is hier weer uitgebroken", zegt Ans. Het is 22,5 graden, we drinken een heerlijke glas rode wijn in de kuip. Bayona is overigens een erg leuke stad met oude straatjes en veel vertier. Maar we blijven liever aan boord, bij de PizzaMóvil op de boulevard haal ik een verrassend pittige Pizza Mexicana. Samen zien we in de kuip de zon ondergaan (foto boven en hier)

Vrijdag 05-10-2007
Om 10 uur vertrekken we. Het is vandaag niet ver, ongeveer 32 mijl naar het Portugese Viana do Castelo, het verste punt van onze reis van vorig jaar. In een wolkenloze hemel straalt de zon alweer. We hijsen het grootzeil. De wind is echter niet meer dan Z Bf 1. Eerst een kleine 4 mijl naar het westen. Daar is de Cabo Silleiro, met scherpe rotsen bijna een mijl ervoor. Er ligt een Noordkardinale boei, die ik veiligheidshalve netjes rondt. De branding schuimt over de rotspunten vlakbij. Dan is de koers vrijwel 180 graden, pal Zuid. We motoren uren op ons gemak langs de kust (zie foto boven en hier) De wind is weer gedraaid en is nu Noord Bf 2. Vorig jaar was dat wel anders: toen voeren we pal voordewinds met de genua uitgeboomd ("Zeeuws meisje") op de fameuze Portugese Nortada snel zuidwaarts en kregen we plotseling een klapgijp, waarbij de schoot het openstaande kombuisluikje meenam. Dat ligt hier ergens op de bodem, 30 meter diep. Om zoiets in de toekomst te voorkomen hebben we daarna de Walder Giekremmer aangeschaft, maar er valt niks te klapgijpen. De vaste Portugese Noordenwind is er niet, bij de Azoren ligt geen hogedrukgebied maar wentelt een gemeen Laag dat er stormachtige winden veroorzaakt en hier niks.

De bergachtige kust van Spanje ligt in ochtendnevel gehuld. De mensen die daar wonen hebben ´s ochtends nooit zon. Na 15 mijl passeren we de laatste Spaanse haven, La Guarda, niet geschikt voor jachten want erg klein en ondiep. Geen schuilplaats bij slecht weer. Daarna volgt de Minho, de ondiepe grensrivier met Portugal. De wind varieert steeds, hij was al even West Bf 2 en zelfs 3, een effect van het rivierdal? Ik begin net te denken er de genua bij te trekken als de wind weer inzakt tot Noordwest Bf 1. Om 13.15 uur passeren we de grens en ik verwissel het Spaanse voor het Portugese gastenvlaggetje. De Minho is een mooie rivier, maar voor ons onbevaarbaar. Vanaf zee kijk je een heel eind het dal in, aan de Spaanse oever staat een kasteel en aan de Portugese kant, op een zanderig eilandje, een groot fort. Er zijn ontzettend veel visnetten! Ertusendoor zwemmen wat donkere dolfijnenruggetjes. Het lijkt een hachelijke onderneming. Natuurlijk, de rivier voert veel voedingsstoffen aan, dat trekt vis aan en dus ook Dolfijnen en vissers. De voedselketen met de mens aan het eind, als er een schakel wegvalt door bijvoorbeeld overbevissing, stort het systeem in.

We motoren de laatste mijlen langs de Portugese kust. De wind is nu weer Zuid Bf 3 en we krijgen 1 knoop stroom tegen. In de verte neemt de heiïgheid toe, het lijkt wel slecht weer te gaan worden en het zicht wordt minder. Maar bij het westelijk havenhoofd van Vina is het zicht weer prima. We varen de haven binnen en de rivier de Lima op. Bij de zeehaven aan de zuidoever laten we het zeil zakken. Er liggen twee Nederlandse coasters, de Annerdiep en de Zuiderdiep. De jachthaven blijkt afgesloten door een nieuwe, fraaie tuibrug. Hij doet aan de De Zwaan denken, de Erasmusbrug in Rotterdam. Ervoor ligt een lange wachtsteiger, maar die is bezet door een demonstratie met reddingboten. Veel publiek op de wal. Dan zien we de havenmeester aankomen, die de brug stijlvol openzwaait. Even later neemt hij onze touwtjes aan en blijkt ons nog te kennen van vorig jaar. Ja, als je schip Dulce heet! Voldaan zitten we in het zonnetje in de kuip. Maar eerst heb ik alle klokken een uur vooruit gezet. Portugal zit in dezelfde tijdzône als Engeland, en op deze lengte geeft dat een normalere tijdervaring dan hierboven, in Spanje, waar het pas om 9 uur licht begon te worden. Even verder ligt een mooie Nederlandse kits, de Fulmaris van Jerry Sleeuwenhoek en Maartje Lubach, die ook Vertrekkers 2007 blijken te zijn. Al gauw zitten op hun fraaie achterkasteel een borrel te drinken. Hun website is www.syfulmaris.spaces.live.com

Zaterdag 06-10-2007
Allereerst slapen we eens lekker uit. Tenminste, dat lijkt zo maar door het uur extra staan we toch al voor negen uur op. In de stad haal ik verse en overheerlijke Portugese broodjes. Ik vind er ook een pak met cashewvruchtensap. Nooit van gehoord. Het smaakt prima met een pikant randje, dat aan de meer bekende noten van de vrucht doet denken. Er wordt nog steeds driftig aan het havenfront van de stad gewerkt. Van de nieuwe tuibrug (foto hierbij en hier) vertelde ik gisteren al, vorig jaar was men bezig de fundamenten te leggen. Naast de haven is groot uitgaanscentrum afgebouwd met restaurants, bars en een kinderopvang. Er is een fraaie wandelpromenade langs de rivier de Lima gekomen en men is bezig met de restaurantie van de Ponte Eiffel. Dat is een sierlijke stalen brug met twee verdiepingen, beneden voor treinen, boven voor auto´s, die ooit werd ontworpen door meneer Eiffel van de Eiffeltoren in Parijs. Al die projecten worden betaald uit subsidies van de Europese Unie. Die zal hier dan ook wel populair zijn.

Ans doet eindeloos de was, we sliepen vannacht al in schoon beddengoed. Ik vul de tanks en dan komen
Jerry en Maartje van de Fulmaris met hun zoontje Jerre Thijn van 1,5 jaar koffie drinken. Ze nemen een lekkere chocoladetaart mee. Daarna vullen we in de stad onze voorraden aan en zoeken in de steegjes het restaurantje op waar we vorig jaar graag aten. Daar gaan we vanavond eens lekker genieten. In de middag betrekt de hemel en het wordt duidelijk kouder. Ander weer op komst? Vanavond zal ik de weerkaartjes bezien. Morgen willen we verder naar Leixões. Terug naar boven

Zondag 07-10-2007
Gisteravond: we vinden gemakkelijk het restaurantje van vorig jaar. O Galeão (het Galjoen) in de Rua Grande. Niet zó grande, het is een smal straatje niet ver van het centrale plein van de stad. Vorig jaar aten we op straat, nu kan het alleen binnen. De eigenaar kent ons nog (zegt hij), omdat ik Portugees sprak en een gedicht citeerde van Fernando Pessoa. Maar er zullen wel meer buitenlanders zijn, die dat doen. Ja, dat Portugees... Ik leerde het in de tijd dat ik in Angola werkte, in de warrige tijd van de dékolonisatie. Het overhaaste vertrek van de Portugese bovenlaag, de burgeroorlog van drie bevrijdingsbewegingen, de inval van Zuidafrikaanse troepen en de redding van het MPLA-regime door Cubaanse troepen. Het is meer dan dertig jaar geleden, maar nog steeds is het alsof het bestand "Portugees" ergens in mijn hersenen ligt opgeslagen. Als ik in Portugal ben of de taal hoor, dan is het of het bestand wordt geactiveerd en kan ik het weer spreken. Verre van feilloos en met veel grammaticale fouten, maar ik kan me begrijpelijk maken en dat werkt hier prima. En dat gedicht? Het is de eerste strofe van een gedicht van Pessoa, getiteld Autopsicografía:

"O poeta é um fingidor
Finge tão completamente
Que chega a fingir que é dor
A dor que deveras sente"

In vertaling (van August Willemsen):

"De dichter wendt slechts voor
Hij veinst zo door en door
Dat hij zelfs voorwendt pijn te zijn
zijn werkelijk gevoelde pijn"

Willemsen was destijds een uitstekende vertaler van o.m. het werk van Pessoa. Toch vind ik in dit geval zijn vertaling niet helemaal adequaat. Hij heeft zich m.i. iets teveel laten leiden door het mooie rijm in de eerste regels en daardoor mist hij  nét de kern van het gedicht. Daarom geef ik (in alle bescheidenheid) mijn eigen vertaling:

"De dichter is een huichelaar
Hij huichelt zó volkomen
Dat hij doet alsof het pijn is
de pijn die je zou moeten voelen"

Willemsen vertaalt bijvoorbeeld de werkwoordsvorm deveras (= moeten) niet. Het is gesteld in de 2e persoon enkelvoud en heeft iets normatiefs in de zin van "die je zou moeten voelen" of "die je hoort te voelen". Je kunt - iets vrijer - de laatste regel ook laten luiden:

"de pijn die een normaal mens zou voelen"

Dan blijf je toch dicht bij wat (volgens mij) Pessoa bedoelde. Enfin, het gedicht is typerend voor Pessoa. Wie was hij? Een volstrekt unieke dichter in de wereldliteratuur. Hij leefde van (1888 - 1935), was een teruggetrokken mens en hij "explodeerde" in vier dichters. Behalve hijzelf waren dat Alberto Caeiro, Álvaro de Campos en Ricardo Reis, ieder met een eigen biografie en een volledig separaat oeuvre. Alle vier dichters van groot formaat. Hij noemde ze dan ook niet pseudoniemen, maar heteronymen. Vergeef me deze uitwijding in een Reislogboek.

Vandaag vertrekken we om half tien. Ik haal nog even verse broodjes, mijn enkel is nog wat gevoelig maar ik doe kalm aan. Ik reken het havengeld af. Nog geen 15 euro per nacht. Havenmeester Carlos geeft ons de laatste windvoorspelling (Variable Bf 1 - 2) en opent de tuibrug. Op de rivier hijsen we het grootzeil. Buiten op zee staat nog dezelfde lange, kalme deing van eergisteren. Om 10.15 uur komt er een snelle motorboot op ons af en draait om ons heen. Drie ernstig kijkende, geüniformeerde mannen gebaren dat we vaart moeten minderen. het is de Brigada Fiscal, de Portugese douane. Ze vragen onze last port of call, onze port of destination en onze port of registration. Op de laatste vraag antwoord ik om ze te pesten extra gorgelend: Gorinchem (probeer het maar eens, je verstaat er niks van) Enfin, ze aarzelen wat en besluiten kennelijk opeens dat het wel goed zit en draaien van ons weg.

We varen opnieuw op de 30-meter dieptelijn, ver uit de kust, die vaag zichtbaar is. Af en toe is het erg heiïg, maar steeds klaart het weer op. De zee is soms vergeven van de visnetten, we moeten constant opletten. Steeds duiken ze een halve mijl of minder opeens uit de heiïgheid op. De wind is nu ZZO Bf 1, het lijkt wel te gaan misten, maar ook nu verjaagt de zon de nevels. Een uur later "waait" het NNW Bf 1 - 2. De barometer blijft gestaag en langzaam stijgen, een lange streep op het papier van de barograaf. Eigenlijk zeil je weinig op zo´n reis, het is ook de ervaring van andere zeilers die we spreken. Óf er is te weinig wind, of teveel, helemaal goed is het zelden.

Om 12.30 passeren we Povoa de Varzim, een uitwijkhaven voor slecht weer. We horen zware knallen en zien lichtflitsen boven de stad. Festiviteiten, veronderstellen we. Om 13.45 varen we langs de olieraffinaderij ten noorden van Leixões, dan volgt de vuurtoten van Leça. Voor de invaart is een internationale zeilwedstrijd, we varen voorzichtig door een veld met lichte, snelle bootjes. Links is de olieterminal (zie foto boven) Om 14.30 meren we aan in de jachthaven. Er liggen niet veel boten: o.a.  Fransen, een Fin, twee Duitsers en een Noor (die we al eerder zagen) Achterin ligt een mooie, spacy catamaran, de Tara, ook al een vertrekker 2007 (zie www.tarasailing.nl)

In de e-mailbox vind ik een bericht van Jerry van de Fulmaris: er is iedere avond om 18.00 uur UTC een "netje" van Nederlandse schepen op de HF-radio. Wil ik meedoen? Natuurlijk probeer ik dat, maar het lukt niet erg. In de verte hoor ik op de afgesproken frequenties wat bijna verstaanbare klanken. Ik hannes vergeefs met ruisonderdrukkende filters en hoor de stem van Fons al zeggen: RTFM, read the fucking manual! Okay Fons, zal ik doen. We eten aan boord en kijken een DVD-film. ´s Avonds maak ik een kuier op de wal. Bij de toiletten hoor ik er één permanent spoelen. Dat vind ik zonde, dus ik ga binnen, licht het deksel op en zie dat er een vlotterprobleem is. (Handige Harry zal het even maken) Ik krijg het spoelen wel stil maar nu past het deksel niet meer op de stortbak. Ik leg het op de bril, zodat de WC niet meer gebruikt zal worden en druip af naar de boot.
                                                       Terug naar boven

Maandag 08-10-2007
Vandaag bezoeken we Porto, de tweede stad van Portugal. Een taxi brengt ons in een halfuur naar het oude centrum. We lopen over de kades van de Douro, aan de overkant zijn de loodsen van de porthandelaren. De stad is overweldigend van schoonheid, drukte en tegenstellingen. Ik kan het niet beschrijven. Voor 10 euro kopen we een kaartje, waarmee we de hele dag in alle bussen kunnen. We laten ons maar meevoeren. Het is een schitterende stad!

In de middag eten we vermoeid op een terras langs de Cais Ribeira gegrillde zalm (Ans) en inktvis (ik) met een fles Vinho Verde erbij. Later zitten we een tijd op een stenen trap die het water van de Douro in leidt. We kijken naar het snel stromende water tot de rioolstank niet meer te harden is. Zie voor 2 foto´s hier. In een Internet-café werk ik de website bij. Ans slentert ondertussendoor één van de grootste winkelstraten van de stad, de Rua de Santa Catarina. Ze vindt nota bene een filiaal van C&A, waar ze een nieuwe spijkerbroek en een rode trui koopt.

Aan het eind van de middag keren we terug naar de boot. Kabaal en gekletter van touwen en lijnen komt ons tegemoet. Aan boord zien we dat het NW Bf 5 waait. ]buiten op zee is het zeker Bf 6! Zou de nortada terug zijn? Dat is gunstig.

´s Avonds laat het gedicht van Pessoa me niet los. Ik geloof toch dat ik het niet bij het goede eind heb, en August Willemsen wél. Dat komt door de werkwoordsvorm sente in de laatste regel van de eerste strofe van het gedicht:

"A dor que deveras sente"

Die staat in de 3e persoon enkelvoud en de onvoltooid tegenwoordige tijd (o.t.t.) en niet - zoals ik dacht door dat deveras - in  de 2e persoon. Kort gezegd staat er: "A dor que (deveras) sente" wat wil zeggen "de pijn die hij voelt" Wat deveras betekent kon ik niet vinden. Het leek me een vorm van het werkwoord dever, dat "moeten" betekent (vandaar kwam ik op het normatieve element)  In de vertaling van Willemsen staat op die plek "echt", dus "die hij echt voelt". Zoeken in een on-line woordenboek levert op dat deveras inderdaad betekent: "echt, inderdaad, naar waarheid" Willemsen had het dus gewoon goed, dat mocht je ook van hem verwachten en mijn poging hem te verbeteren slaat nergens op.
In de tweede plaats vind ik mijn term "huichelaar" voor fingidor niet zo goed. Te schlemielig - en een dichter is in mijn ogen niet een schlemiel. De term "simulant" kwam in me op. Simulanten zijn (voor dokters) mensen die zeggen pijn te hebben die ze niet echt voelen. Bijna Pessoa, zou je zeggen. Maar nu we op gezag van Willemsen aannemen dat de dichter zijn pijn (die hij volkomen simuleert) toch "echt voelt", gaat dit niet meer op. Of toch (een poging):

"De dichter is een simulant
hij simuleert zó volmaakt
dat hij erin slaagt te simuleren dat het pijn is
de pijn die hij echt voelt"

Twee opmerkingen:
- als Pessoa drie keer in één strofe fingir gebruikt, dan mogen wij dat ook
- "erin slagen" komt van chegar, dat "lukken" of "slagen in" betekent.
En nu zijn we nog niet eens aan de tweede strofe begonnen (er zijn er drie) Ik kom erop terug!
                                                          Terug naar boven

Dinsdag 09-10-2007
Even voor 8 uur vertrekken we in stralende zon, maar er is geen wind. In de haven zetten we het grootzeil. Na het passeren van de havendammen zijn we op volle zee, er is meer wind dan verwacht. We trekken de genua erbij maar ondertussen wakkert de wind sterk aan. Het schip helt zwaar over naar stuurboord. In mijn ooghoek zie ik 24 knopen uit ONO. Hier hadden we niet op gerekend! Uit het gedonder in de kajuit blijkt dat ook niet alles zeevast staat. Ans kijkt angstig als het schip nog meer overhelt. We rollen de genua weer in. Pff.. Alleen op het grootzeil loopt de boot 7 knopen, ik overweeg te reven maar laat het nog maar even zo. De rust keert weer. Zo zeilen we een aantal uren snel voort, tot binnen een kwartier alle wind verdwijnt. Het zeil staat te klapperen, de motor moet aan. Om 12.30 uur passeren we Aveiro, een eventuele vluchthaven. Dat is nu niet nodig. Het is warm, 24 graden. De kust is saai: strand, duinen en erachter eindeloze coniferenbossen. Het doet erg aan het traject langs Les Landes denken. Heel erg saai dus, uit meligheid maak ik - zonder dat ze het merkt - een pikante maar toch elegante foto van Ans (allemaal snel hier klikken!)

Tegen vijf uur arriveren we bij Figueira da Foz. Tara, de catamaran van Erno en Frieda, is er al en ligt aan de meldsteiger. Daar ligt ook de Torum van Bert & Mieke Mansholt! Ze zijn niet aan boord, blijkt als we naast hen aanmeren. De meneer van de jachthaven is kortaf en onvriendelijk. Het lijkt wel of het personeel onvriendelijker en autoritairder wordt naarmate we zuidelijker komen. In beginsel is de werkwijze nu dat drie diensten naast en los van elkaar hun registratieve arbeid uitvoeren: de politie, de douane en de jachthaven, allemaal hebben ze een ingevuld formulier nodig. Enfin, ondertussen ben ik al twee dagen snipverkouden.

Aan boord wordt ik via onze (dure) mobiele internetverbinding geconfronteerd met de autoriteiten in eigen land. Via de e-mail ontvang ik van zwager Cees de beslissing van de Gemeente Papendrecht over ons bezwaarschrift inzake het niet-toekennen van een briefadres. Het is een vreemd, haast xenofoob document vol juridische krompraat en aperte fouten (ook taalfouten) Het advies van de commissie voor de bezwaarschriften, die ons gelijk gaf en het bezwaar gegrond verklaarde, zit er niet bij. Dat is een procedurefout. Wat ik ermee ga doen, weet ik nog niet. Er kan beroep worden ingesteld bij de Rechtbank van Dordrecht binnen 6 weken. Daarvoor heb je een advokaat nodig en dat kost veel geld. Dat heb ik er eerlijk gezegd niet voor over. Is er onder de lezers van onze website misschien een zeilenthousiaste advokaat, die met mij beroep wil instellen? Enfin, jullie kunnen de tekst van de beslissing zelf lezen door op de onderstaande knop te klikken.

Woensdag 10-10-2007
We slapen uit en lopen, eenmaal wakker, naar de Torum. Bert & Mieke zijn aan boord en vertellen dat ze hier al bijna een week liggen vanwege pech met hun startmotor. Er is een nieuwe in gezet maar het echte probleem blijkt een relais te zijn, dat is dolgedraaid en dat veroorzaakt overbelasting, het wil niet stoppen. Ze wachten nu op een nieuw relais, zeer vervelend!

Om 11 uur steken we van wal. Op de rivier hijsen we het zeil, de wind is ONO Bf 3. Ik zet de genua erbij en een paar uur zeilen we voortreffelijk (foto hier), tot de wind wegvalt, net als gisteren. Het lijkt een patroon: vroeg in de ochtend hard, dan nauwelijks wind tot halverwege de middag de wind weer sterk aantrekt. De zeilen klapperen, we rollen de genua in en zetten het grootzeil strak. De motor moet het werk weer doen. Om 14.45 uur passeren we São Pedro de Muel, het kleine badplaatsje waar ik 33 jaar geleden kampeerde , met mijn vriendinnetje Marijke op vakantie in het revolutionaire Portugal na de Anjerrevolutie van 25 april 1974 (toevallig ook mijn verjaardag) Door de kijker staar ik naar het plaatsje. Het ligt als het ware gehurkt aan een klein baaitje, een kleine onderbreking na de eindeloze streep strand en duinen. Wat is het klein! Ik herken de korte boulevard en de vuurtoren. Je zegt in zulke situaties: hoe weinig kon ik destijds bevroeden dat ik ooit met mijn eigen schip hier voor de kust langs zou varen! Inderdaad.

Na São Pedro de Muel maken de duinen en de coniferenbossen plaats voor hoge rotskliffen. Sommige zijn roodbruin van kleur. We hebben last van vervelende steekvliegen. Ik zie hoe Ans met vermakelijk fanatisme bezig is ze uit te roeien met een vliegenmepper. Als de laatste is uitgeroeid gaat ze over tot het verzorgen van een aantal vrouwelijke delen, in dit geval: het haar op haar benen verwijderen. De wind wakkert weer aan, de genua kan er weer bij. In de verte zien we de hoge rots van Nazaré al, de Pontal met een fort erop, São Miguel. We zeilen met harde wind de grote baai in, de , en denken het zeil te laten zakken in de luwte onder de rots. Maar daar is geen luwte, het waait 22 knopen en het is even worstelen om het zeil te strijken. Dan varen we de haven in, helemaal in de noordwestelijke hoek is een kleine jachthaven. Tara ligt er al en Erno helpt ons met afmeren in de harde wind. Een uurtje later drinken we met hem en Frieda een heerlijke, frisse Vinho Verde in de kuip.
 
Via de mobiele internetverbinding vraag stuur ik zwager Cees een brief voor de Gemeente Papendrecht. Daarin constateer ik een procedurefout, omdat het advies van de commisie voor de bezwaarschriften ontbrak. Ik verzoek ze het alsnog toe te zenden, anders kan ik niet goed beoordelen of een eventuele beroepsprocedure bij de bestuurlijke rechter kans van slagen heeft. Het advies van de commissie gaf ons n.l. gelijk. Verder vraag ik om de beroepstermijn van 6 weken dan ook pas te laten ingaan vanaf de verzending van het commissie-advies. Cees zal de brief versturen.          Terug naar boven

Donderdag 11-10-2007
In de ochtend loop ik naar het havenkantoor om ons in te schrijven. Na de borrel gisteravond bleek de zaak al gesloten. Op de wal kom ik de fameuze Captain Michael Hadley, MRIN MNI, tegen. Zijn naam wordt in de pilot genoemd; hij ligt hier al jaren met zijn boot en is zo´n beetje de informele havenmeester. Hij begint meteen te zeuren dat we ons gisteravond niet gemeld hadden en luistert niet als ik zeg dat het kantoor al dicht was. Wat een vervelende vent! Ook daarna hoort hij zichzelf voornamelijk graag praten, als ik me inschrijf bij de echte havenmeester.

Vandaag spelen we de toerist in het toeristische vissersplaatsje Nazaré. Op onze vouwfietsjes peddelen we langs de boulevard. Het is minstens 30 graden! Nazaré is vol met kuierende, bejaarde mensen. Veel Engelsen, Duitsers, Fransen en ook Nederlanders. Zonder uitzondering hebben ze een grote camera op hun fors embonpoint hangen. Ze schieten foto´s en lopen door. So what? Ieder zijn eigen lol. We nemen het liftbaantje dat de hoge rots opvoert, de fietsjes mogen mee. Ook daar is het schilderachtig en toeristisch. Bussen vol toeristen. Een oud moedertje achter een notenkraam toont ons vol trots de talloze kleurige onderrokken, die ze draagt. Als de harige benen zichtbaar worden, kopen we vlug een pond amandelen van haar. Het uitzicht vanaf de Pontal is machtig. We zien diep beneden de branding over het strand vloeien, in de verte ligt de haven. links de rode daken van het plaatsje. Ik maak - dus - wat foto´s (zie 2 hier), maar je kunt het eigenlijk niet vastleggen, zo mooi is het. Later racen we op onze fietsjes naar beneden en luieren de middag aan boord.

´s Avonds drinken we een borrel op de prachtige catamaran van Erno & Frieda. Wat een zee van ruimte! Het enige, niet geringe nadeel, lijkt het feit dat ze zich in havens blauw betalen aan liggeld. In de verte zien we een schip aankomen, het is Torum! We helpen Bert & Mieke met aanmeren en ze komen meeborrelen. Gisteren is er toch nog een nieuw startrelais geinstalleerd, gelukkig konden ze eindelijk verder. Het is goed ze weer vrolijk te zien zijn. Hier nog een foto van de haven.

´s Avonds eten we aan boord. Ans heeft heerlijke haché gemaakt. Ik maak in het donker een kuier op de wal. De hemel is helder, buiten het bereik van de natriumlampen van het havencomplex zie ik een zee van sterren aan de hemel. Ik onderscheid aan de horizon de Grote Beer en identificeer (denk ik) de Poolster. De lucht is fris en prikkelend, ik zou van alles moeten ruiken maar ik ben nog steeds verkouden. In de duinen achter het haventerrein hoor ik het tijdeloze geluid van talloze krekels. Op de muur aan de rand van het terrein staan allemaal schilderingen van scheepsbemanningen, zoals op de kademuur van Horta op de Azoren. Namen, een logo van de boot, een datum, groeten. Een mens wil zijn sporen nalaten, Kilroy was here. Ik heb daar geen zin in - maar ik doe eigenlijk hetzelfde op mijn website op Internet. Ik denk na over wat Erno vanavond tijdens de borrel zei. " Ik zou wel altijd online willen zijn", zei hij. Dat wil ik ook wel. Lekker makkelijk. Je kunt er zeker van zijn dat we dat binnen vijf tot tien jaar op een betaalbare manier voor elkaar hebben. Misschien wel eerder. Toch zegt iets is mij dat ik op moet passen. In feite wordt het weg-zijn erdoor afgeslankt. Vertrekken is nóg minder radicaal. Zelfs een avonturier als Henk de Velde is doorgaan online. Iedereen weet waar hij is. Met een variant op een bekend gedicht van Rutger Kopland:

"Je bent niet weg
want je bent online"

Zelfs als men de aarde verlaat, staat men er voortdurend mee in verbinding. Je zou die apparatuur in zee moeten dumpen om jaren niets van je te laten horen. Als je dan terugkeert, heb je misschien een verhaal want je bent echt weggeweest. Maar dat doe je niet. Toch - we vertellen onze verhalen misschien veel te vroeg. We zijn nauwelijks weggeweest. Enfin, morgen naar Peniche.                     Terug naar boven

Vrijdag 12-10-2007
Om 9.45 uur vertrekken we. Vandaag zijn we simpel: geen wind, geen zeil. Ondertussen hebben we het patroon van de wind wel door. Vanmorgen voor het dag werd woei het nog hard, dat is de landwind, de omgekeerde luchtbeweging als bij de zeewind. Die zet aan tegen vier uur in de middag en neemt weer af om een uur of zeven. Tussendoor is het vrijwel windstil. Zo gaat het elke dag, als er geen grote hoge- of lagedrukgebieden het patroon komen verstoren. En dat doen ze al weken niet.

Ik vaar nu verder uit de kust dan vorige dagen, op advies van Sir Michael (Capt. Michael Hadley, zie gisteren) Vlak voor de kust staat een tegenstrooom, maar verder uit de kust heb je de stroom mee. Inderdaad, liefst een halve knoop. De windmeter toon NW BF 1. We zetten koers naar wat kleine eilandjes voor de Cabo Carvaeiro, de punt van Peniche. Het grootste daarvan, het Ilha da Berlenga, willen we wat beter bekijken. Na een kleine drie uur naderen we het eiland voorzichtig tot op ongeveer honderd meter. Het is wonderschoon: kale rots met op de top een vuurtoren. In sommige dalen is donkergroene begroeiing, geen idee wat dat is. Er is een piepklein aanlegsteigertje met wat huisjes en een restaurantje voor bezoekers, die met bootjes uit Peniche komen. Het heet Carreiro do Mosteiro. Een pad leidt naar boven, naar de vuurtoren. Helaas is het te ondiep en te onrustig voor ons, om aan te meren. Om ons heen zijn wat vissersbootjes, verder is alles wonderlijk sereen en roerloos. Ik motor zachtjes langs de kust en langs een koperkleurige burcht, die met een evenzeer koperkleurig bruggetje met het eiland verbonden is. Het is het Forte de São João Baptista (zie de foto), in de 17e eeuw gebouwd door monniken die de overvallen van piraten zat waren - aldus onze pilot. Ademloos van ontroering laten we onze boot langs al die schoonheid drijven. Dit is een voorbeeld van zo´n ultiem eiland, dat daar maar ligt in de stovende zon zijn eigen, onbegrijpelijke zélf te zijn, de blauwe zee rondom. Hier vind je er vier foto´s van.

Met moeite scheuren we ons los en wenden de koers naar Peniche, vijf mijl oostelijk. Peniche is een beruchte naam uit de recente Portugese geschiedenis. Naast de haven staat een groot, oud fort dat één van de belangrijkste gevangenissen herbergde van het Portugal van de dictaturen van Salazar en Caetano. Veel opposanten hebben er jaren opgesloten gezeten en ook een aantal leiders van de Afrikaanse bevrijdingsbewegingen. Ik meen dat ook Agostinho Neto, de eerste president van het onafhankelijke Angola, hier een tijd vast heeft gezeten. Of het nog steeds een gevangenis, weet ik niet.

Om drie uur meren we aan aan de langsteiger van de kleine jachthaven. De haven zélf is erg groot, met een grote vissersvloot. Die veroorzaken nogal wat deining, dus je ligt hier wat onrustig. Voor één nacht houden we dat wel uit. Op de kade zie je het traditionele tafereel van mannen en vrouwen, die op de grond zitten om hun enorme netten te boeten. Buiten de haven blijkt het stadje leuker dan verwacht. Toch gaan we morgen verder naar Cascais, want daarna wenkt Lissabon! Daar willen we wat langer blijven.        Terug naar boven

Zaterdag 13-10-2007
Een onrustige nacht vanwege verstopte neus, zeurende bijholtes, pïjn in gewrichten en spieren en een hoofd vol watten. Toch - of juist daardoor? - vroeg weg. Om 8.15 uur gooien we de touwtjes los en zetten zeil in de haven. Preventief doe ik het eerste rif erin, de kapen bij de monding van de Taag staan bekend om snoeiharde winden. Buiten waait het een aangename Oost Bf 4 - 5. Ondanks het rifje lopen we de hele tijd 6 tot 7,5 knoop. Voortreffelijk zeilweer, het is ochtendlijk fris maar de zon stijgt en geleidelijk wordt het warmer. Helaas, na een uur zakt de mooie wind helemaal in. Er resteert ZW bf 1. Motor aan. Een uur later is het opeen Oost Bf 4, we rollen de hele genua uit, zetten de motor uit en voort snelt het scheepje, snorrend van genoegen...tot na 45 minuten alles weg is, het waait NO Bf 1. We rollen de genua in en zetten de motor aan. Rond het middaguur passeren we het staje Ericeira, dat als een adelaarsnest op een lange klif boven een diep zandstrand hangt. Daar passeren we een mijlpaal: de 40° breedtes gaan over in die van 39°. Iedere overwinning moeten we vieren, zei ik vroeger als manager. Dus Ans komt met koffie en....een bakje amandelen en drop. Het is een apart typje, zei ik al eerder, die Ans van mij. Ondertussen draait de wind naar ZZW Bf 1.

Verderop een hoog gebergte. De Serra de Sintra, met stijle hellingen en veel kastelen, valt bij zee in peilloos diepe kliffen naar beneden. Met de kijker zie ik op één van de toppen een prachtig kasteel, maar welk? De meest westelijke en steilste punt is Cabo da Roca, een gevaarlijke plek met scherpe rotsen ervoor. De pilot adviseert om minstens een mijl afstand te houden. Dat doen we dus ook, maar niet meer want het is wel een prachtige plek (zie foto boven en hier) Ik richt mijn kijker op de rand van de kaap. Boven lopen mensen achter een afrastering. Elf jaar geleden liep ik daar ook met Marian en Herman Ursinus (een paar maanden voordat ik van hem mijn eerste schip kocht), wij spreken van april 1996). We waren voor een korte vakantie naar Lissabon. "Hoe weinig kon ik toen bevroeden...etc", denk ik (opnieuw) Langzaam wakkert de wind weer wat aan, helaas precies op de kop. We koersen naar de laatste kaap voor de monding van de Taag, Cabo Raso. Ik staar naar het zuiden. Tot aan de horizon tovert de zon een tapijt van schittering op de zee. In die richting liggen de zeeën die we nog zullen bevaren. Cabo Raso, de eigenlijke hoek van de Taag-monding, valt tegen, zo laag en vlak als hij is. Maar pas op! Het kan hier spoken van jewelste (vandaar dat preventief rif), nu  waait het slechts ZO Bf 4 tegen. We zien de branding schuimen en beuken op de rotsige kust. Even voor de kaap is een wit gebouw met een lang, rood baken. De zon schittert fel op de kust. Na de kaap wordt het allengs kalmer. We varen langs de villa´s van miljonairs en even later langs de hoge appartementgebouwen van iets minder, maar toch ook wel redelijke gegoede mensen. Willen we hier wonen? Resoluut: nee!

We leggen aan bij de meldsteiger van de ruime, moderne marina van Cascais. Aan de balie word ik geholpen door een alleraardigst meisje (niet in de laatste plaats omdat ze me complimenteert met mijn Portugees) Ze wijst ons plaats 23 toe in het enorme complex. Als we er aankomen, blijkt die bezet en we meren af in een andere lege plaats, nummer 34. Is later ook goed. Dit is eigenlijk niet ons soort jachthaven. Het lijkt op Saint Tropez, met een uitgaanscentrum en grote parkeerterreinen waar verkeerde mannen in auto´s rondrijden die niet meer bij hun leeftijd passen, enzovoorts. Enfin, we bezoeken de crew van Fulmaris, die aan een andere steiger ligt en ruilen nog wat DVD-films terug. Morgen naar Lissabon, benieuwd hoe de haven daar is.        Terug naar boven

Zondag 14-10-2007

"Lisboa, entre todos os mais lindas
es princesa"

Die tekst las ik ruim dertig jaar geleden op de muur van de eetzaal van Hotel Continental in Luanda, de hoofdstad van Angola, op zichzelf eveneens een schitterende stad. Maar daar had de Portugese colon met heimwee, in wiens opdracht de tekst werd aangebracht, kennelijk minder oog voor. De regels komen in me op als we majestueus de Taag opvaren, in de verte de Ponte 25 de Abril en daarachter...

Lisboa, onder alle allermooisten
ben jij de prinses

Eerst nemen we ´s ochtends afscheid van de crew van Fulmaris. Onze wegen scheiden. Maartje & Jerry en hun Jerre gaan verder in de richting van Madeira, een overtocht van een dag of vijf. Bij (af)meldsteiger nemen we ook afscheid van Erno & Frieda, die daar met de dinghy zijn. Hun Tara ligt in de baai van Cascais geankerd. Tegen de wind (Oost Bf 4) motoren we door de Barra Norte, die door een geul over een zandbank ligt, naar de monding van de Taag. Het weer is niet zo mooi als de eerdere dage. Veel wolken waarachter de zon steeds schuil gaat. Ik steek de monding over naar de stuurboordwal, zoals ik geleerd heb. Hier moet je een groene tonnenlijn rechts houden, omdat erachter ook een grote zandbank ligt. Aan de noordwestkant van die bank ligt een fort, Forte Bugio, en aan de linkerkant van de Taagmonding ligt nog een vesting, São Julião. Het water wordt steeds woeliger, diverse stromingen ontmoeten elkaar hier en schudden ons bootje behoorlijk heen en weer. Voor en achter ons naderen zeeschepen, maar het is niet erg druk. Omdat ik - zoals ik al zei - netjes de stuurboordwal houd, heb ik geen last van ze. Of liever gezegd: hebben zij geen last van mij. Dat geldt niet voor een Portugees jacht, dat aan de wind varend poogt juist vóór een invarende coaster over te steken. Een helse stoot op de scheepshoorn is zijn deel.


Aan de overzijde zie ik de aloude Torre de Belém voor het eerst van deze kant. Allengs naderen we de grote Taagbrug, 70 meter hoog, de Ponte de 25 de Abril, vroeger de Ponte Salazar. Hoog op de zuidelijke oever staat het enorme Christusbeeld. Het water is nu een stuk rustiger. Achter de oplopende coaster Willy uit Gibraltar (zie foto boven en 2 foto´s hier) steken we over naar de oever aan bakboord. We horen een toenemend loeiend geluid van de brug komen. Dat wordt veroorzaakt door de autobanden op het brugdek, dat grotendeels uit roosters bestaat. Horen en zien vergaat ons, als we eronder door varen. Gelukkig ligt de jachthaven er net ver genoeg vandaan. Het is een groot voormalig scheepsdok, het Doca de Alcântara, ongeveer twee kilometer van het stadscentrum. De haven is afgesloten door een draaibrug, die volgens de Reeds altijd open staat - maar nu niet. Er komen echter meer jachtjes aanvaren en even later zwaait de brug open. De ruimte erachter is enorm lang. Omdat er niemand verschijnt om ons een plaats te wijzen, duwen we ons bootje maar op een lege plek. Ik loop naar de oficina op de kade. Daar is ook niemand, behalve een klein Afrikaans vrouwtje, die de boel traag aan het schoonmaken is. Ze sleept met haar linkerbeen, kennelijk een dysfunctionele heup. Als ik vraag waar de havenmeester is, zegt ze dat ze allemaal weg zijn om te lunchen. In één klap zie ik de vroegere koloniale verhoudingen voor me: iedereen gaat lekker lunchen, behalve zij. Maar ze komen zo, zegt ze. Na twintig minuten wachtengeef ik het op. Later die middag schrijft een allervriendelijkste en gedienstige havenmeester ons in. Tja.. Mooi is deze haven niet, maar het centrum van Lissabon is niet ver.                     Terug naar boven

Maandag 15-10-2007
Gelukkig mogen we blijven liggen op onze willekeurig gekozen plaats. Gisteravond: we lopen naar een bus/tramhalte in de buurt. Er nadert een overvolle tram, maar iedereen wenkt dat we ons erin moeten persen. Betalen is er niet bij, we hebben geen idee waar dat zou moeten. De bestuurder zit onbereikbaar voorin, we laten het maar zo. We stappen uit op het Praça do Comércio, het bevallige plein aan de Taagoever met diverse regeringsgebouwen eromheen. Er is een podium met een Portugese band, een mensenmenigte staat ervoor te swingen. Erg gezellig. Ik zie dat de fraaie trap naar de Taag verdwenen is. daar zat ik vroeger uren te kijken naar alle bedrijvigheid. Nu staan er schuttingen, de oever wordt kennelijk verbouwd. We wandelen door de Rua Augusta naar één van de twee grote pleinen in het centrum, het Rossio. Voor het eerst was ik hier in de zomer van 1974, een paar maanden na de Anjerrevolutie. Er waren voortdurend demonstraties van allerlei linkse groepen en partijen, leuzen overal, de democratie brak uit en zocht zijn vorm. Een vrolijke tijd. Een jaar later logeerde ik in het nabijgelegen Hotel Avenida Palace, dat door de revolutionaire regering gevorderd was, totdat ik door kon vliegen naar Luanda, de hoofdstad van Angola. Het was de eerste van vele bezoeken aan deze stad. Ontroerd loop ik over straten en pleinen en zie tal van vertrouwde plaatsen terug.

We drinken koele Vinho Verde Branco op het terrasje van de Miradouro de Sta Luzia. Daar heb je een spectaculair uitzicht over de stad en de Taag. Er ligt een zeeschip voor anker, de hemel kleurt rose en zachtblauw in tere pasteltinten. Hier beneden ligt de oude Moorse stadswijk, de Alfama, met zijn steegjes, trapjes, krochten en knusse pleintjes. Op één of andere manier vind ik het bevallige Largo de São Miguel in de doolhof terug, met het fado-restaurantje van mevrouw Fátima Moura (Restaurante São Miguel d´Alfama) Vanavond faalt het geheugen nu eens niet! We krijgen een ereplaatsje naast de musici, de zangers en ene zangeres zijn niet erg goed, maar dat geeft vanavond niet. We kopen een CD van degeen die we het best vonden: Vitor Rodrigues. Ik vraag de zangeres een mooie, trieste fado te zingen, maar dat doet ze niet. Die liggen me niet, zegt ze. Het is best. We zijn gewoon zielsgelukkig in Lisboa.

Vandaag zwerven we samen door de stad, drinken koffie op het Rossio en kijken naar de voorbijgangers. Met een gerestaureerd trammetje (foto hier) bestijgen we de heuvel naar de Jardim Botânico, bij het het museum voor de geschiedenis van de natuurwetenschap. Vreemd genoeg ontmoeten we bij het instappen Erno & Frieda van de Tara, die vanuit Cascais een dagje Lissabon bezoeken. Maar ieder gaat zijns weegs. Ons plan is namelijk om de Kathedraalboom te zoeken (voor de achtergrond daarvan, kijk in de rubriek Beschouwingen of klik hier) We vinden er twee, vlak bij het gebouw van het museum, ongeveer op de plaats zoals ik me die herinner. De enorme takken hebben stutten, die in de bodem wortelen. Er liggen hetzelfde soort eikeltjes op de bodem, waarvan ik er 11 jaar geleden 10 meenam. Één ervan kwam uit. Maar...de bladeren zijn gladder, we twijfelen. Het is ficus-soort, afkomstig uit West-Australië, de Ficus Macrophylla. Enfin, dit keer nemen we er vijf mee. We brengen een groot deel van de middag door in de prachtige, beschaduwde tuin, het is namelijk liefst 28 graden. (3 foto´s hier) Een pas-opgestarte vlindertuin steelt ons hart. Ik maak een - geloof ik - mooie foto van een aantal Monarchvlinders, die je hier ziet. Daarna lopen we naar beneden, naar de oude Elevador de Santa Justa uit het jaar 1902. Die voert mensen uit de benedenstad naar de hoogelegen Bairro Alto. Helemaal bovenop de lift is een klein terrasje met ook al zo´n schitterend uitzicht, zie hier. We drinken er opnieuw de koele, prikkelende Vinho Verde Branco. In de avond nemen we een taxi terug naar de haven. We zijn moe en eten op de boot. 
                                 Terug naar boven

Dinsdag 16-10-2007
We beleven Lissabon als in een roes. Ook vandaag trekken we erop uit. Na de koffie op het Rossio-plein nemen we een bus naar het Parque Eduardo VII, waar ook botanische tuinen zijn. Misschien vinden we de kathedraalboom hier? Een prachtig onderdeel van het park is de Estufa Fria, de "koude kas" Die is erg groot, het licht wordt niet door glas maar door matten van riet gefilterd. Het is er altijd schaduwrijk, koel en stil. Op warme dagen is het hier goed toeven; vandaag is het opnieuw 28 tot 30 graden (De mensen hier zeggen overigens dat het uitzonderlijk warm is voor de tijd van het jaar) De Estufa Fria kent een grote rijkdom aan exotische planten. We brengen er een paar uur door. Er is natuurlijk ook een Estufa Quente, een "warme kas" met een apart gedeelte voor cactussen (foto hier) Maar de kathedraalboom vinden we niet. We zoeken nog in het omringende park, vergeefs. Wel doen we in het park een andere ontdekking. Op de onaanzienlijke achtergevel van een oud gebouw, het Pavilhão Carlos Lopes, zien we een indrukwekkend tegeltableau op de muur. Het is samengesteld uit azulejos, de traditionele Portugese blauwe muurtegeltjes. Je ziet ze hier op veel oude huizen. Het tableau is een evocatie van het Zuiderkruis, zoals gezien door Portugese zeevaarders op het zuidelijk halfrond (zie de foto hierboven en groter hier) Maar de kathedraalboom blijft onvindbaar. Zou ik me vergist hebben? Ik weet zeker dat het blad van ons boompje heel anders is: viltiger, bijna perkamentachtig. Niet zo glad als een ficusblad. Alleen die eikeltjes van gisteren, die we onder de boom in de botanische tuin vonden, die waren in mijn herinnering dezelfde. Ans oppert dat er destijds tussen de 10 eikeltjes, die ik meenam, één andere gezeten heeft, van een andere plant en dat juist die is uitgekomen in het broeibakje. Mogelijk, alles kan. Toch blijft het onbevredigend. "Memory, thou art weak"

Er zijn veel bedelaars. Sommige zijn erg opdringerig. Ze struinen over de terrassen, blijven lang en indringend bij je tafeltje staan, terwijl ze een zielig gezicht zetten, soms enorm stinken of een afzichtelijke zweer tonen of een houten been. Ik geef eigenlijk alleen aan degenen die muziek maken, die doen er nog iets voor. Op het nieuws hoorde ik dat 2 miljoen Portugezen onder de armoedegrens leven. Die ligt op 350 euro per maand. Er is een hoge werkeloosheid en veel mensen hebben administratieve banen die volstrekt onproductief en overbodig zijn. Er zijn ook hier manifestaties van de vakbonden tegen vesoepeling van het arbeidsrecht en voor een Sociaal Europa. Overmorgen begint hier de Europese topconferentie. Is Portugal erop vooruitgegaan sedert de Anjerrevolutie van 1974? Ontegenzeggelijk. Er is heel veel Europees geld geinvesteerd, maar het land is er mog lang niet. Hoe kon Ierland, destijds ook erg arm, in dezelfde tijd een veel betere prestatie leveren?

Terugkomend bij onze Dulce zien we Torum, de boot van Bert & Mieke Mansholt, ernaast liggen. Dat is een verrassing! We drinken een borrel bij ze, die nogal uitloopt vanwege de gezelligheid. Morgenavond gaan we met zijn vieren naar de fadoclub Luso, die ik nog van vroeger ken als een gelegenheid waar je goede fado´s kon horen. Later op de avond, als de groepen toeristen naar huis zijn.                                  Terug naar boven

Woensdag 17-10-2007
´s Ochtends vraag ik bij de havenmeester een adres voor een huurauto. Hij heeft een beter idee. Dat komt me bekend voor: hij heeft een vriend en die heeft een busje en kan ons rondrijden in Sintra voor dezelfde prijs als voor een huurauto. Het betere regelwerk, zó herinner ik me mijn tijd in Portugal. We maken een deal, morgen om 10 uur komt hij ons afhalen en hij heet Carlos. Daarna gaan we naar de stad en vind ik Café Luso intuitief vrij snel. Het ligt aan de Travessa da Queimada in Bairro Alto, de wijk die westelijk van het winkelgebied en het Rossio-plein ligt. We kunnen ter plekke reserveren voor vanavond.

We nemen de metro naar het gebied van waar, westelijk aan de Taagoever, in 1998 de Wereldexpo is geweest. Het is nog steeds een futuristisch ogend terrein met tal van bijzondere gebouwen, een gigantisch winkelcentrum en vorral - want daar komen we voor - een prachtig acquarium. Dat is het Oceanário. We brengen er de hele middag door en zien ondermeer in het centrale bassin een enorme zonnevis uit de Stille Oceaan, die voor ons op de foto ging (zie hier) Verder was de boodschap van "duurzaam vissen" prominent in het complex. Ze hadden overigens een paar zeer aandoenlijke, tierige zee-otters.

In de avond laten we ons met Bert & Mieke door een taxi afzetten bij Café Luso. Tot mijn stomme verbazing worden we welkom geheten door dezelfde man die acht jaar geleden, toen ik hier voor het laatst was (toen met mijn collega Binso Wymenga, we waren in Lissabon op een congres voor ziekenhuisdirecteuren) onze ober was en die ook ontroerend mooi kon zingen. Hij leidt ons naar de tafel, die voor ons gereserveerd is, vlakbij de musici. We hebben een mooie avond. Eerst zingen een aantal beginnende fado-zangers en zangeressen en dan komt Filipe Acácio - want zo heet onze ober/zanger (2 foto´s hier) Hij heeft een rauwe stem, niet steeds even zuiver, maar hij legt zijn hart in wat hij vertolkt. Het is twee uur als de taxi ons bij de jachthaven aflevert. We zijn een persoonlijk door Filipe gesigneerde CD rijker.
                                               Terug naar boven

Donderdag 18-10-2007
Een rijke dag in het land van de zeer rijken. Om 10 uur staat er een grijze vijftiger met een vriendelijk gezicht naast de boot. Het is Carlos, onze chauffeur voor vandaag. Hij spreekt zelfs Nederlands, want hij werkte in de jaren ´70 als vliegtuigmonteur in ons land. Bert & Mieke gaan met ons mee. Onderweg naar het berggebied van Sintra neem ik met Carlos het programma door. Het is weer zo´n schitterend zonnige dag. Ik vraag Carlos of het klopt dat er in Portugal sprake is van een extreem hete herfst. Nee, dat is niet het geval, zegt Carlos. Het is momenteel niet warmer dan anders om deze tijd. Er is wel meer regen geweest want alles is groen, grasvelden en weiden. Normaal zou het nu dor en geelbruin van droogte moeten zijn.

Ons eerste bezoek is aan het Palácio Nacional de Queluz, tussen 1747 en 1760 gebouwd op last van Koning Pedro III als een pendant van het Versailles van de Franse zonnekoning. Dus ook met uitgebreide tuinen in Franse stijl. We vinden alles nogal verwaarloosd, deuren en vensters zitten slecht in de verf, de vele spiegels vertonen grote bruin verkleurde brokken, de hagen zijn al een tijd niet geknipt. Daardoor ligt er een broze tijdelijkheid over alles - kijk nog gauw even, dit is wat rest van de tijd van de absolute monarchen, straks is alles vergaan tot stof en steen. Dan zetten we koers naar Sintra, het berggebied ten westen van Lissabon met al zijn kastelen. Het hele gebied staat op de Werelderfgoedlijst van de Verenigde Naties. We beginnen met het mooie Palácio Nacional de Sintra, dat mogelijk al bestond in de Moorse tijd. Het is door Koning João I in de 15e eeuw uitgebreid, evenals door Koning Manuel I in de 16e eeuw. Opvallend zijn de enorme tweelingschoorstenen boven het keukengedeelte.  We drinken wat in het fraaie Palácio de Seteais (Paleis van de Zeven Zuchten), dat nu een peperduur hotel is. Het werd in de 18e eeuw gebouwd door nota bene een Nederlandse consul, genaamd Gildemeester. Geen tijd is er voor een bezoek aan aan het bijzondere Palácio e Quinta da Regaleira, dat van 1904 tot 1911 werd gebouwd door een zeer rijk man, die tot het genootschap der Vrijmetselaren behoorde. Later spijt het me dat we het oversloegen, het wemelt er van mythisch-magische vormen uit de dromen en fantasieën van de eigenaar. Maar we zijn onderweg naar iets dat nóg meer bizar is, het Palácio Nacional de Pena.

Onderweg praat ik met Carlos over de situatie in Portugal naar aanleiding van het bericht dat 2 miljoen Portugezen onder de armoedegrens leven van 350 euro in de maand (de hele bevolking is ruim 10 miljoen) Ja, zegt Carlos, de werkeloosheid is bij ons 7% maar het werk gaat vooral naar de immigranten uit de Oekraïne, Afrika en Brazilië. Die weten wat werken is. Portugezen hebben geen arbeidsmoraal, ze komen dagenlang niet op hun werk en in elk geval altijd te laat. De belastingmoraal is erg laag, zelfs de minister-president kreeg een beslag wegens verdenking op belastingontduiking. Onderwijzend personeel heeft bij ons drie maanden in het jaar vakantie. Veel mensen doen onproductief en volledig nutteloos administratief werk. Het is goed dat de Europese Unie ons kaders en regels oplegt.

We arriveren bij het Paleis van Pena. Het is het meest bizarre kasteel dat ik ooit zag. Het is in de 19e eeuw gebouwd op de ruïnes van een bevallig klooster uit de 16e eeuw, bovenop de hoogste berg van Sintra (je kon het uit zee zien, toen we langs voeren) door Koning Ferdinand II, een telg uit het Duitse geslacht van Saxen Coburgh. Die kon hier zijn teutoons-germaanse Weltschmerz en zijn hang naar mythisch heldendom en godenschemering ongelimiteerd uitleven. Hij bouwde het kloostertje uit en -aan tot een onwaarschijnlijk mallotig, bizar fantasiekasteel met disfunctionele kantelen en malle wachttorentjes in Moorse stijl, dat op de Efteling niet zou misstaan. Klik hier voor 4 foto´s.

Daarna rijden we naar het Convento dos Capuchos, een piepklein kloostertje, diep verstopt in de bossen van Sintra. Groter tegenstelling met het vorig bezoeksobject is niet denkbaar. Het is gedeeltelijk uitgehakt uit de rotsen, de cellen voor de monniken (Franciscanen natuurlijk) zijn onverwarmd en onwaarschijnlijk klein. Daken, deuren, sommige muren en banken zijn bekleed met kurkschors voor isolatie. Er waren een moestuin, een laboratorium voor het bereiden van geneesmiddelen uit kruiden en wat kapelletjes. Het ademt een diepe, serene stilte. Zó kan je ook leven. Foto hier.

Op de terugweg rijdt Carlos ons langs de MAKRO, waar we een electrisch kookplaatje kopen, handig om bij het koken met de magnetron schotels warm te houden. Tenslotte neemt Carlos onze lege gasfles mee. Hij zal hem laten vullen met propaangas en morgenvroeg terugbrengen. Die man is goud waard.

Vrijdag 19-10-2007
Om 8 uur reken ik het havengeld af. Stipt een halfuur later is Carlos er met een volle fles propaangas. We gooien los en vertrekken, Bert & Mieke zwaaien ons uit. Zij blijven nog wat langer in Lissabon en komen waarschijnlijk daarna ook naar Lagos (waar wij willen proberen een plek voor de winter te krijgen) De zwenkbrug van het Doca zwaait precies om 9 uur voor ons open en we varen de Taag op. Het is vandaag de verjaardag van mijn dochter Floor, die 29 wordt. Ik bel haar in Londen en feliciteer haar. Vanavond geeft ze een feest in de nieuwe woning, die zij en haar vriend Luke pas hebben betrokken. Ondertussen varen we onder de Ponte de 25 Abril door, aan de stuurbooordoever van de Taag. Het is zonnig, we hebben het grootzeil gehesen met één rif - zodat het minder klapt als er weer geen wind is. De wind is nu ONO Bf 3, misschien kunnen we zeilen? We passeren de Torre de Belém en hebben liefst twee knopen stroom mee. Achter ons wordt Lissabon kleiner; wat hebben we het naar ons zin gehad in deze prachtstad! In de verte nadert een zeeschip, ruim tevoren steek ik over naar de groene tonnenlijn aan bakboord. Na het passeren van Forte Bugio en de laatste groene ton zet ik de koers op pal zuid. Geleidelijk neemt de diepte toe en varen we vrij van de banken in de monding van de Taag.

Het is 10 uur en het is zeilweer: NO Bf 5. We rollen de genua uit en ondanks het ene rif in het grootzeil lopen we 7 tot 7,5 knopen in de richting van Cabo Espichel. Helaas, na anderhalf uur valt de wind weer helemaal weg, 7 mijl voor de kaap. Op de motor passeren we Espichel om half één. Dan begint het gedraai; de wind is nog slechts WZW Bf 1. Na een kwartier is het NO Bf 4 en zetten we hoopvol weer zeil. Een halfuur later zien we dolfijnen naderen, een twintigtal common dolphins zwemt en springt naar ons toe en speelt wel 20 minuten vrolijk om de boeg. Een uur later valt de wind opnieuw weg, het is NNO Bf 2. In de snikhete middag motoren we voort door azuurblauw water. Uur na uur verstrijkt tot een paar mijl voor de haven van Sines (spreek uit sinsj) het alarm van de stuurautomaat piept. Op het scherm lees ik "no data". Toch houdt het schip de koers vast. Wat is er aan de hand? Op het instrumentenpaneel in de kajuit zie ik dat de radar/plotter uit is. Dat verklaart het "no data". Ik druk op de powerknop maar het plotterscherm produceert slechts een korte, vage flits. Opnieuw drukken geeft helemaal geen resultaat. Merkwaardig. Enfin, met de navigatie is er geen enkel probleem, we weten waar we zijn. Toch zet ik de repeater van de radar/plotter op de stuurstand aan, misschien levert het wat op. De repeater meldt braaf dat de plotter niet aan staat, maar hij geeft wél alle vaargegevens (log, diepte, e.d.) en de GPS-positie. Mooi, daar heb je eigenlijk meer dan genoeg aan. Om 18.00 uur varen we de haven van Sines in en leggen Dulce op een vrije plek aan een vingersteiger. We ruimen de boel aan dek op en als alles klaar is, druk ik weer op power. De radar/plotter start gewoon op! Er is nog steeds magie in de wereld.

Zaterdag 20-10-2007
In de ochtend lopen we naar het stadje. Sines ligt op een hoge richel langs de havenkom, langzaam klimmen we naar boven. Phoeniciërs, Romeinen, Visigothen en Moren hebben hier vertoeft. Vasco da Gama, de grote Portugese ontdekkingsreiziger en vice-koning van India, is hier geboren. Daarna is het in de vergetelheid geraakt. Het achterland is het wijde, dorre landschap van Alentejo. Het is de enige toegankelijke haven op dit traject naar de Algarve, de Portugese zuidkust.

We lopen door de smalle straatjes bij het grote fort, het Castelo de Sines. Foto boven en hier. Op een pleintje drinken we koffie in een pastellaria. Vlakbij is het partijbureau van de PCP, de Portugese communistische partij, die hier in het arme zuiden nog een rol van betekenis heeft. Er is geen wind, de hitte hangt zwaar tussen de oude muren. Verderop vinden we een mercado. Dat is geen supermarkt, maar een marktgebouw waar allerlei kleine neringdoenden zoals vissers, boeren, slagers en bakkers hun zéér verse waar aanbieden tegen beschamend lage prijzen. Zulke markgebouwen vind je in veel Portugese en Spaanse steden. We doen inkopen voor een paar dagen en lopen langs het strand terug. De rest van de dag luieren en lezen we. We zetten de bimini op tegen de brandende zon.

Ik ben begonnen met het lezen van The skeptical environmentalist, het omstreden boek uit 2001 van de Deense statisticus Bjorn Lomborg. Dat boek is zó ontzettend verketterd dat ik dacht: dat moet ik zelf eens lezen. "What I will show throughout the book is that our problems are often getting smaller and not bigger", verklaart Lomborg in de inleiding. Een dergelijk geluid hoor je niet vaak. Hij erkent overigens wel de opwarming van de aarde maar hij verzet zich tegen - wat hij noemt - de Litanie van de milieuactivisten over de voortdurende achteruitgang van onze leefomgeving. Wat veroorzaakt toch die neiging tot onheilsprofetieën en doemdenken bij velen? Welke behoefte wordt daarme gediend? Er volgt een enorme hoeveelheid statistisch materiaal, zoveel dat ik het niet behappen kan, waarmee hij onophoudelijk de (vaak slecht of niet onderbouwde) stellingen van milieuactivisten onderuit haalt. Hij citeert een zegsman van Greenpeace, Kalle Hestvedt, die in de Noorse krant Verdens Gang in 1998 zei:

 "The truth is that many environmental issues we fought for ten years back are as good as solved. Even so, the strategy continues to focus on the assumption that ´everything is going to hell´"
 
We zijn nu bijna tien jaar verder. Zou Greenpeace nog steeds zo acteren? Helaas - dezelfde kritiek op Greenpeace kwam ik tegen in het boek van Dick Taverne (The March of Unreason) uit 2005, dat ik onlangs las. 

Zondag 21-10-2007
Om half acht steken we van wal. Het is nog aardedonker, de navigatieverlichting en het stoomlicht moeten aan. In de haven hijsen we het grootzeil, het rif laten we zitten. Er is nauwelijks wind, ONO Bf 2. Buitengaats hangt een vieze, chemische stank afkomstig van fabrieken met hoge schoorstenen op de wal, zuidelijk van Sines. Op de rede liggen twee zeeschepen geankerd, uit Singapore en uit Mumpai (vroeger Bombay) Even na achten komt de zon bloedrood op boven het vasteland. De zon zal vandaag opnieuw fel op ons branden. Ik heb daarom de bimini laten staan, hoewel ik dat lastig vind tijdens het varen: je kunt je zeil slecht zien. Daarom hebben we de buiskap plat gelegd, dan gaat het wel. Er staat een vervelende, tuitelige deining van stuurboord schuin-achter. Ans is een beetje zeeziek. Om 10 uur passeren we Vila Nova de Milfontes, geen vluchthaven voor ons vanwege een zandbank voor de ingang met niet meer dan één meter diepte. De "wind" is nog steeds NO Bf 2.

Mijn oude GPS, een Garmin GPS 48, geeft waarschuwende piepjes. "Memory battery is low" staat in het schermpje. Ik zoek in de handleiding en vind dat er een lithium knoopcel in zit, die een intern geheugen voedt waarin de instellingen en laatste posities worden vastgelegd. Volgens de handleiding heeft hij een levensduur van 10 jaar. Dat klopt dus, ik kocht hem in 1997. Het toestelletje dient als back up. Bij onweer stoppen we hem in de oven bij wijze van Kooi van Faraday - als door een blikseminslag alle apparatuur uitvalt, hopen we dat hij het nog doet en ons kan vertellen waar we zijn. Helaas zegt de handleiding niet waar die knoopcel zit en hoe je hem kunt verwisselen. Weer een uitzoek-klusje. Ik begrijp nu wel waarom hij de afgelopen dagen steeds via de omslachtige Autolocate-functie moest uitzoeken waar hij zat; het intern geheugen legde de laatste stand van de satellieten niet meer vast.

We passeren 0m kwart voor elf Cabo Sardao. We hebben er 20 mijl opzitten. De wind is N Bf 2 - 3, het grootzeil klapt teveel naar mijn zin. Ik zet het tweede rif erin, dan staat het strakker en geeft toch wat stabiliteit tegen de vervelende zeegang. We passeren om half één twee trailvissers. Het is een saaie rit. Een halfuur later passeren we de Punta da Atalaia en even later de Punta da Arrifana, twee kapen met een oud fort ertussenin. We zien veel Jan-van-genten, sierlijke vogels die zich als een baksteen uit de lucht in zee storten om een visje te verschalken.  Om 14 uur passeren we de voorlaatste kaap, de Pontal met een gemene rotspunt ervoor, de Pedra de Gales. Het is een hoge en ongenaakbare donkere kliffenkust waar we langsvaren. De wind is N Bf 3. In gedachten zie ik Phoenicische schepen met kleurrijke zeilen langs deze kust naar het noorden varen.

Om kwart voor vier is het dan zover, een belangrijk moment. We ronden Cabo São Vicente, de meest zuidwestelijke landpunt van het Europese continent (zie foto boven en hier) Na een halfuur ronden we de andere kaap, Punta de Sagres, met diepe grotten en spelonken in de hoge, grillige kliffen. Opeens is er wind! Hoopvol rollen we de genua uit maar, helaas, weg is de wind. Kaapwind, dus. Het is nu maar W Bf 2. Achter ons trekt een vrolijk springende groep common dolphins langs, sommige dieren springen volledig uit het water. We varen langs mooie stranden en hoge appartementengebouwen. Achter de Punta da Piedade ligt Lagos, we strijken het stukje grootzeil en motoren een smal havenkanaal in. Op de linkeroever zien we een boulevard met restaurantjes en cafe´s, vrolijk verlicht, en allemaal flanerende mensen. Het is 19 uur, we hebben 73 mijl gemotord. De ophaalbrug voor de marina is dicht, de oficina zo te zien ook. We overnachten aan de wachtsteiger

Maandag 22-10-2007
Om 9 uur schrijf ik me in bij de oficina. Is er een plek voor een aantal maanden beschikbaar? De man achter de balie kijkt me aan: hebt u een plaats gereserveerd?, vraagt hij. Nee, ik dacht dat dat niet nodig was. Hij kijkt me sceptisch aan. Dan loopt hij naar achter het kantoortje in. Daar hangt een grote plattegrond van de marina aan de wand, allemaal plakkertjes met scheepsnamen. Hij overlegt met een dame, die na enig dubben een paar plakkertjes weghaalt. Misschien reserveringen die niet kwamen opdagen? Enfin, er is een plaats, mooi helemaal achterin, niet ver van de uitgang, de terrassen en de winkels. Misschien iets te klein voor u, zegt de man, maar dan zoeken we de komende weken wel een grotere. Maar als het u daar bevalt, dan kunt u er blijven tot het voorjaar. Ik voel me opgelucht. We steken van wal, vragen over de marifoon de voetgangersbrug te openen en motoren zachtjes langs de pontons naar achteren. Daar is het vrije plekje, niks mis mee, zo te zien. Dit wordt dus voor een aantal maanden onze "woonplaats". Zie foto boven en hier.

Rond de haven is het gezellig druk. Je ziet veel toeristen en pensionado´s, die wonen in de appartementegebouwen rond de marina. Veel Engelsen. Ze bevolken de bars en de terrassen. We installeren ons met genoegen. Er is een WiFi draadloos netwerk waarop ik aan boord kan inloggen, het is niet erg snel maar ook niet duur: 50 dollar voor een maand onafgebroken gebruik. Alleen de ingelogde tijd telt. Ik werk de website bij en doe de bankzaken en de e-mail. ´s Avonds slenteren we door het oude centrum. Ik liep er 33 jaar geleden voor het laatst. Het was toen ook al toeristisch en dat is alleen maar toegenomen, meer restaurantjes, bars, café´s, winkels en nu ook internetcafé´s. De sfeer is ontspannen. We tracteren onszelf in een klassiek Portugees restaurant, Dom Sebastião, met ameijoas a bulhão pato (kleine schelpdiertjes in hun schelpjes, bij ons niet te krijgen, gebakken in olie met héél veel knoflook), kleine garnalen in idem veel knoflook gebakken, en espetada, een spies met diverse soorten gegrilld vlees met - inderdaad - veel knoflook. Alles omspoelt door een rode Garrafeira uit 1995, die met veel ceremonieel aan tafel voor ons gedecanteerd wordt en die krachtig genoeg is om het tegen alle knoflook op te kunnen nemen. 
                                                     Terug naar boven

Dinsdag 23-10-2007
Uitslapen. Naar de supermarkt vlakbij. Uitgebreid ontbijten. De matrassen en het beddegoed luchten. De was doen. Ondertussen muziek op van Antenne 2, een prima Portugese FM-zender met klassieke muziek. Zonnig. Zo´n dag, dus.

Ik heb per e-mail mijn rechtsbijstandsverzekering verzocht de kosten te willen vergoeden van een beroep bij de Rechtbank van Dordrecht tegen de afwijzende beschikking van de Gemeente Papendrecht over ons briefadres. Verder heb ik in de rubriek Beschouwingen het stuk over deze affaire bijgewerkt (geïnteresseerden klikken hier)

Ik staar naar een foto die mijn voormalige echtgenote me met e-mail stuurde. Kennelijk heb ik die foto gemaakt tijdens ons bezoek aan Lissabon in april 1996. In de Jardim Botánico. Er staat duidelijk een kathedraalboom op! Het raadsel wordt hiermee gedeeltelijk onsluierd. Kijk maar in de rubriek Beschouwingen aan het eind van het stukje over "De kathedraalboom" Daar staan twee aanvullingen, of klik hier.

In de avondzon zitten we op een terrras aan de haven en kijken hoe lage wolkenbanken van oranje naar rood kleuren. Helaas lopen er allemaal dikbuikige mannen en vrouwen langs. Ik merk hoe het me ergert, die wanstaltige lichamen boven dunne spillebenen, veelal Engelsen en Duitsers, helaas ook nog in korte broeken, met witte sokken in sportschoenen die nog nooit aan sport hebben hoeven doen. Dat moet ik niet doen, dat ergeren, ieder zijn eigen leven. Maar hoe kan je je zó laten gaan?
                Terug naar boven

Woensdag 24-10-2007
De wolkenveren in de zonsondergang van gisteravond waren inderdaad een voorbode van een weersverandering. Vannacht valt er urenlang regen. Dat lang geleden! Maar vanochtend hangen er weliswaar wolken, maar toch overheerst de zon. Het waait de hele dag flink uit N tot NW. Op de weerkaartjes van Bracknell zie dat we een klein lagedrukgebiedje boven ons hebben. In de komende dagen knapt het weer op. Het is raar om niet verder te hoeven varen. Ik ben het zo gewend geraakt. In plaats daarvan schrijf ik een eerste van twee artikelen voor Zeilen over De randen van Biscaje. Het is een samenvatting van ons traject van Camaret in Bretagne naar de monding van de Gironde. Begin van de middag is het af en mail ik het naar de redactie. Ik ben benieuwd naar hun reactie. Het schrijven van het tweede deel laat ik daar maar even van afhangen.

Aan de noordkant van de haven staat een oude fabrieksschoorsteen met een groot nest erop. En verdraaid, we zien er twee ooievaars op! Even verder is nog zo´n nest op de schoorsteen van een leegstaand gebouw: ook twee ooievaars. Wat doen die hier? Overwinteren? Komen ze uit Holland? Ooievaars zitten toch alleen op een nest als er eieren in liggen? Wat weten we toch weinig van de natuur. (Je kent toch die hele oude bak van het nonnenklooster? Toen er ooievaars overvlogen deden ze snel alle deuren en ramen dicht)

´s Middags kuieren we door het oude centrum van Lagos. In de periferie vinden we een oud Engels boekhandeltje, goed om te weten. Op een terrasje eten we vissoep en een tosta mista met een half flesje Vinho Verde Branco. Om ons heen horen we veel Hollands, het is herfstvakantie daar. Tussen toeristen en pensionados voelen we ons heerlijk anoniem en onopgemerkt. Bij de haven kopen we De Volkskrant van gisteren en lezen dat Jan Wolkers overleden is. Petje af voor de oude meester. Zijn vroege boeken las ik het liefst. Het werd ons nota bene destijds op de HBS ontraden om ze op je eindexamenlijst te zetten! Thuis aan boord eten we heerlijke runderlapjes, die Ans op het nieuwe kookplaatje uren heeft laten sudderen met laurierblaadjes en ketjap.          Terug naar boven

Donderdag 25-10-2007
Dit is de eerste dag dat ik zélf ook volledig luier. Dat komt omdat Ans me dat gebiedt en omdat de zon stralend aan een wolkenloze hemel staat. We krijgen intussen bericht van diverse kinderen dat ze ons komen opzoeken. Mijn dochter Floor wil met haar vriend Luke eind november komen en Ans´zoon Derrick in februari met zijn vrouw Kate en kleinkind Liam. Daar zien we wel naar uit.

Intussen worstel ik me dapper door Lomborg heen. Ik ben niet ver genoeg voor het geven van commentaar, maar ik krijg de indruk dat het wél goed is om dit boek serieus te nemen. Bij zwager Cees in Papendrecht is inmiddels zijn nieuwe boek aangekomen. Ik had dat besteld, het heet "Cool it". Ik heb Cees gevraagd het op te sturen.

We houden de beide ooievaarsnesten in de gaten. Beide paren zijn er alleen gedurende een uur in het begin van de middag. Ondertussen valt ons op hoe hoog het water staat. Het is duidelijk springtij.

We maakten er al snel een gewoonte van om een uur voor zonsondergang - ongeveer 18.30 uur - ons te installeren op de comfortabele rieten stoelen van Bar Amuras aan de haven. Zo ook vandaag (zie foto) De zon koestert ons en we drinken een grote pint bier (Ans) en een Four Roses met ijs (ik) Na zonsondergang koelt het snel af en rijst er een volle maan aan de hemel. Inderdaad: springtij. Bert & Mieke laten via een SMS-bericht weten dat ze in Sines zijn en besloten hebben om hun schip daar te laten overwinteren. Begrijpelijk: het is een goed bewaakte en toch goedkope haven. Jammer dat we ze hier niet meer zien, maar wie weet zien we ze na de winter weer.

Vrijdag 26-10-2007
Gisteravond. Als de zon onder is, is het meteen kil. Ik bedrijf de computerhygeïne, download de updates van de virus- en spywarescanners en kijk op Microsoft Update. Inderdaad, er is een essential update en wel Service Pack 3 voor Microsoft Office. Pfff...het kost uren met deze nogal trage verbinding. Het is al ver na middrnacht als ik mijzelf beloon voor al het geduld met het downloaden van een programma genaamd BOINC. Dat dient om je onbenutte computercapaciteit en -tijd in te zetten voor wetenschappelijk onderzoek. SETI is daarvan een voorbeeld, de Search fot ExtraTerrestial Intelligence. Vroeger deed ik er een aantal jaren aan mee (wil je weten wat dat is, kijk op www.seti.org) De kans dat we op die manier buitenaards leven vinden acht ik vrijwel helemaal nihil, en als we het vinden is het te ver van ons verwijderd om ermee te kunnen communiceren door de beperking van de lichtsnelheid. Ik kies er daarom voor om mee te doen aan een programma dat klimaatmodellen uittest (zie www.climateprediction.net) Dat is misschien ook onbegonnen werk, zó ingewikkeld is het, maar enfin. Mijn opgemailde "huiswerk" betreft het uitrekenen van een prognose (één van de multimiljarden mogelijkheden) van het klimaat in de periode 2000 - 2080. Mooi is dat je een animatie op je scherm ziet over wat er gebeurt: atmosferische druk, wolken en regen, temperatuur, en dergelijke, geprojecteerd op een draaiende wereldbol. Variabelen die jouw PC uitrekent betreffen de gehaltes aan zwaveldioxide (SO2 - werkt temperatuurverlagend) en koolstofdioxide (CO2 - werkt temperatuurverhogend) in de atmosfeer. Het is spannend of je model op een zeker moment in de (berekende) toekomst tot een dramatische omslag in het klimaat leidt. Ik ben zeer benieuwd. Terwijl ik dit verslagje typ, rekent mijn laptop op de achtergrond verder en schrijdt de tijd in het model voort. Als mijn huiswerk af is (uiterlijk in 2012!) wordt het gemaild aan de onderzoekers.

We voelen ons hier nog niet echt thuis. Het is teveel een wereld van bejaarde mensen en toeristen. De appartementengebouwen om ons heen  (eronder zijn cafe´s, winkels en restaurants) zijn leeg, de blinden en rolluiken zijn gesloten. Op de kade slepen oude mensen zich met moeite voort. Er is een zwembad, maar niemand maakt er gebruik van. De "sfeer" is uiterst kunstmatig. We hebben het onbarmhartig gevoel in een uitgerangeerd deel van de samenleving te verblijven. Het liefst zou ik verder varen. In de loop van de ochtend komt een lange man bij ons aankloppen. Het is de schipper van een Hollands jacht, een Hallberg Rassy genaamd Schoonheyt, uit Enkhuizen. Ze zijn van de Zeilen Vertrekkersgeneratie 2005 en net terug uit de Caribean en de VS. Ze zeilden lang samen met de Diederik van Charles & Jeannette ,die inmiddels weer thuis zijn (Diederik is mijn oude Fairview, mijn eerste boot, zie www.diederikopreis.nl)

We gaan maar eens onze omgeving verkennen. Tot de noodzakelijkheden van een langer verblijf behoort het lokaliseren van belangrijke voorzieningen. Mede op basis van de inlichtingen van de schipper van Schoonheyt ontdekken we een Lidl-supermarkt en een winkel met Hollandse artikelen. Dus echte oude kaas en veel artikelen voor de Indonesische keuken, zoals boemboes, gedroogde uitjes en Nassi- en Bami-mixen. Er is ook een plank met tweedehands boeken. De zaak heet "Anders nog iets?" en ligt aan de Cerro do Convento. De Nederlandse eigenaren doen het al veertein jaar, waarvan acht jaar op deze plek. Daarna fietsen we naar het strand ten oosten van de haveningang en brengen er een paar dromerige uurtjes door (zie foto boven) Het helpt tegen de onwennigheid om onze eigen voorkeuren te ontwikkelen en ons niet op te sluiten in het marina-complex.      Terug naar boven

Zaterdag 27-10-2007
Zondag 28-10-2007
Overdag haalt de temperatuur bijna de 30°. Als de zon eenmaal onder is, zakt de temperatuur snel. ´s Ochtends is het niet meer dan 12 - 13° De kracht van de zon warmt het snel op. De barometer stijgt licht, ook de komende dagen is het stabiel - stabiel zomerweer, zou je haast zeggen. De ervaren overwinteraars zeggen dat het al deze maanden ongeveer zo blijft.

Gisterochtend kwam weer een Nederlander kennismaken. Het is Allert Wiersema, schipper van een stalen 40-voets Van der Stad uit Hellevoetsluis. Hij en zijn vrouw vertrokken in 2005, kennen de Diederik, voeren naar de Caribean en de VS, keerden weer terug en overwinteren nu hier. Komend voorjaar willen ze terug naar de Azoren. Gistermiddag verkenden we op de fiets het stadje Lagos en ´s avonds aten we in Restaurant PiriPiri in de oude binnenstad avocado met garnalen (Ans), pikante gegrillde garnalen (Tom) en samen Cataplana de Peixe, een verrukkelijke schotel met verschillende soorten vis en schelpdieren(zie foto boven en hier)  Daar ontmoetten we een stel op vakantie in Lagos, Iris en Gert uit Breda. Zondagavond (vanavond) vliegen ze weer naar Holland. Vanaf het balkon op de eerste verdieping van een gezellige kroeg genoten we van het straatgewoel beneden ons en het vuurwerk boven ons. Het werd nogal laat, gelukkig ging ook hier om twee uur de klok een uur terug. We blijven dus een uur met Nederland verschillen.

Vandaag lijden we enigszins aan - wat ik noem - "een dom hoofd" We vertoeven lekker in de kuip. In de schaduw van de bimini komen we langzaam weer op verhaal.                                         Terug naar boven

Maandag 29-10-2007
Vanmorgen laten we de generator een uurtje draaien. Dat moet bij voorkeur (zegt the manual) belast, dus draaien we een was. Helaas vergeten we de boiler uit te zetten, dus op zeker tijdstip gaat die verwarmen juist als de wasmachine dat ook doet én de koelkast aanslaat. Dat is even te veel en de overbelastingsbeveiliging doet de generator stoppen. Stom! We zetten de boiler af en vervolgens draaien de generator en de wasmachine zonder probleem.

Verder studeer ik de hele dag Lomborg (zie foto) Een pittig en prikkelend boek. Ik ben pas op een kwart. In het hoofdstuk "Will we have enough food?" (antwoord: ja) heb ik het gevoel dat hij het probleem van de overbevissing erg onderschat. De verminderde opbrengst van de visserij kan volgens hem geheel worden gecompenseerd door viskwekerijen. Misschien is dat zo, maar toch bevalt het me niet. In het hoofdstuk over ontbossing ("Forests - are we losing them?") zet hij me aan het piekeren. Veel planten produceren overdag zuurstof als bijproduct van de fotosynthese. Daarom noemt men de tropische regenwouden "de groene longen van de aarde" Maar als planten (en regenwouden) sterven en ontbinden, wordt precies dezelfde hoeveelheid zuurstof weer geconsumeerd (en de vastgelegde CO2 komt vrij) Dus:

"Forests in equilibrium (....) neither produce nor consume oxygen in net terms"

Klopt dat wel? Planten gebruiken de suikers die door de fotosynthese ontstaan, niet alleen voor hun groei, maar ook voor tal van andere processen die energie vragen, zoals saptransport en het openhouden van bladporieën. Dus produceren ze méér zuurstof dan gebruikt wordt bij hun ontbinding. Maar...(pieker, pieker) die processen verkrijgen hun energie óók door verbranding en consumeren dus zuurstof. Daarnaast gebruiken planten ´s nachts zuurstof. Mogelijk klopt de stelling dus wel. De regenwouden zijn in evenwicht en leveren netto geen zuurstof aan de atmosfeer? (Ze leggen wel koolzuurgas vast) Zou dan het zuurstofgehalte in onze atmosfeer niet geleidelijk moeten afnemen? Want alles dat ademt en verbrandt, verbruikt zuurstof. Ik herinner me niet ooit gelezen te hebben dat de zuurstof in de lucht afneemt. Wie of wat voegt dan zuurstof toe? Vragen, vragen, vragen. Iedere keer als je je ergens in verdiept is alles veel en complexer dan je dacht.

Lomborg zit in elk geval fout met zijn voorspelling dat de olieprijs niet of nauwelijks zal stijgen:

"Thus it is also expected that the oil price will once again decline (...) to the low 20s dollar until 2020"

Op het moment is het al 80 dollar per barrel. Op zich is dat een goede zaak. Het stimuleert de ontwikkeling van alternatieven. Maar het boek van Lomborg is uit 2001 en zijn laatste cijfers zijn bijna tien jaar oud. Daarom schort ik mijn oordeel op tot ik van zwager Cees het nieuwste boek "Cool it" (2007) heb ontvangen en gelezen. Ik wil weten hoe hij nu denkt.                 Terug naar boven

Dinsdag 30-10-2007
Een warme, zonnige dag. Geen wind, zelfs niet in de loop van de middag als andere dagen. We doen uitgebreid boodschappen in de grote Pingo Doce supermarkt vlakbij. We maken het schip schoon. En we lezen heerlijke uren in de kuip. Ans leest een boek van een jongedame die in eind vorige eeuw op de fiets heel Japan heeft afgereisd ("Een gaijin op de fiets", Josie Dew, Ned. vertaling Arena Amsterdam, 2000) En ik sla me verder door Lomborg heen. Overigens toch een goed geschreven boek.

Hij voorspelt - voorspelde in 2001, moet ik zeggen - dat de prijzen van grondstoffen tientallen jaren ongewijzigd zouden blijven of zelfs dalen. Dat komt doordat we steeds inventiever worden in het vinden en exploiteren van nieuwe voorraden. Benieuwd of dat ook nu nog opgaat, neem ik het voorbeeld van koper. Ik herinner me namelijk dat de kranten in de maanden voor ons vertrek uit Holland regelmatig melding maakten van koper- en bronsdiefstallen, bijvoorbeeld langs de spoorwegen en van beelden uit beelden tuinen, omdat de prijs zó gestegen was. Daarover zegt Lomborg:

"There is sufficient copper for at least a century or more"

Het is lastig zoeken op het Internet met mijn nogal trage verbinding. Niettemin vond ik bovenstaande grafiek, die laat zien dat de koperprijs geweldig gestegen is en de winbare voorraden drastisch afgenomen. Eerder noemde ik de olieprijs al. In plaats van de de 20 dollar per barrel blijkt die nu al hoger dan 90! Het zijn maar voorbeelden en natuurlijk wacht ik - zoals ik gisteren zei - eerst het laatste boek van Lomborg af. Misschien nuanceert hij daarin zijn voorspellingen. Per slot is niets moeilijker te voorspellen dan de toekomst.

Aan het eind van de middag ontvang ik per e-mail van de Gemeente Papendrecht het advies d.d 24-05-2007 van de adviescommissie van de bezwaarschriften. Het advies dat ons gelijk gaf inzake onze aanvraag van een briefadres. Belangrijkste citaten:

"Naar de mening van de commissie kan een briefadres worden  aangevraagd door bijvoorbeeld iemand die geen vaste woon/verblijfadres heeft, bij wereldreis, bij varende, of door andere omstandigheden. Bezwaarden komen hiervoor in aanmerlking"

"Gelet op het voorgaande is de commissie van mening dat uw college onjuist heeft gehandeld"

Desondanks heeft het College van B&W de eigen Commissie gedesaouveerd door het advies naast zich neer te leggen en ons geen briefadres te geven. Het complete advies kun je lezen door op de knop hieronder te klikken.                           Terug naar boven

Woensdag 31-10-2007
Gisteravond na het afsluiten van dit reislogboek wordt er geklopt. Het zijn Jaap & Diana van de Kiara. We zagen elkaar het laatst kort in Viveiro, Noord-Spanje. Ze zijn terug van een tocht langs de havens en ankerplaatsen in de buurt. Ze zijn van onze generatie Zeilen Vertrekkers 2007. Het weerzien is hartelijk, we wisselen alle verhalen uit. Ze vinden van alle bezochte havens in de Algarve Lagos toch de beste plek voor een overwintering. Over dik drie weken gaan ze voor een tijd terug naar Holland. Anders dan wij hebben ze nog een flatje aangehouden.

Vandaag is als vorige dagen. Warm en weinig wind. Ik lees een oude detective uit 1970 van Sjöwall & Wahlöö, De man die even af wilde rekenen (Bruna Zwart Beertje 1972) Die vond ik op het boekenplankje in de Laundry, waar iedereen gelezen boeken en tijdschriften plaatst. Natuurlijk lees ik plichtmatig mijn dagelijks hoofdstuk Lomborg, ditmaal over water. "We can have sufficient water", zegt hij. Ik heb de neiging hem te geloven. Natuurlijk zijn er gebieden op aarde waar schaarste aan water is. Het hangt sterk samen met slecht management en politiek bestuur en met het feit dat water slecht beprijsd wordt, aldus Lomborg. Toevallig was er gistern weer een alarmerend bericht over dreigende tekorten en oorlogen over water. Sterk vind ik het citaat van een militair analist uit Israël, een land met een potentieel ernstige watercrisis:

"For the price of one week´s fighting, you could build five desalination plants"

In de Amurus Bar bereidt men zich voor op Halloween. Ze hebben slingers opgehangen met bleke spookjes en een dienster draagt een hoge zwarte heksenmuts. We krijgen er onze eerste ruzie over ons perspectief: hoe lang gaan we door met dit zwerversleven en waar gaan we wonen als we te oud zijn geworden om te varen? We gaan altijd door, zeg ik. Onzin, natuurlijk. Het duurt niet lang, het geruzie bedoel ik. Het laat zich allemaal niet plannen. Natuurlijk hebben we heimwee naar de kinderen en de kleinkinderen. We willen het elkaar niet moeilijk maken. Ooit zullen we naar Holland terugkeren - maar ik hoop dat dat nog heel lang duurt.

Ans kookt een voortreffelijke Indische maaltijd, mede met behulp van ons nieuwe kookplaatje uit Lissabon (zie foto boven) Ondertussen draaien we onze favoriete CD, "Astral Weeks", de eerste soloplaat van Van Morrison:

"We strolled through the hills all wet with rain
and back along the lane again
there in the sunshine
in the sweet summertime,
the way that young lovers do"

Niets aan toe te voegen.  Ans is moe en gaat naar bed. Ik slenter langs de haven. Er is een bar met de naam "Lazy Jacks" waar ik een glas rode wijn drink. Dat komt door een zanger met een gitaar bij de ingang. Hij lijkt sprekend op een jongere uitgave van mijn oude opstapper Freek Linnebank, maar dan met meer haar dan Freek, dat hij in een staartje heeft geknoopt. Dat zou Freek nooit doen, zo hij het al zou kunnen. Hij zingt een mooi lied: 

"First love is the deepest"                

Mooi en onzin. Natuurlijk.            Terug naar boven

Donderdag 01-11-2007
Vrijdag 02-11-2007
Dagen waarin we tamelijk actief zijn. Het is overigens nog steeds aangenaam warm overdag, in de nacht en vroege ochtend zakt de temperatuur tot een graad of 9. We luchten de grote bak voor de zeilen onder de kajuitbank, maar het is er (nog?) niet echt vochtig. Voor de zekerheid leg ik een oud, opgevouwen kratje op de bodem, zodat de lucht onder de zakken met zeilen kan circuleren. Verder hang ik de grote olielamp boven de kajuittafel eindelijk eens horizontaal. Lampolie hebben we trouwens hier nog niet gevonden. De ooievaars op de schoorstenen vlakbij (zie foto) trekken af en toe de aandacht met hun geklepper. Gisteravond gaan we voor een gezellige borrel naar de Hexe van Allert & Margo Wiersema-Nicolai. De toevoeging van haar achternaam komt door ons gesprek dat op zeker moment op het thema kwam dat getrouwde vrouwen hun achternaam te gemakkelijk opgeven.´s Avonds kijken we naar een favoriete DVD-film, namelijk "Trois Couleurs, Bleu" van de Poolse cineast Krzystof Kieslowski, met die ontroerende rol van Juliette Binoche en de aangrijpende muziek van Zbigniew Preisner.

Een aantal dagen terug had ik de Gemeente Papendrecht per e-mail verzocht tot uitstel van de beroepstermijn (zes weken) omdat ze pas vier weken na de beslissing tot weigering van een briefadres me de tekst van het (voor ons positieve) advies van de bezwarencommissie zonden. De mevrouw van de Afdeling Publiekservice riposteert doodleuk dat ik uitstel kan vragen bij de bestuursrechter in Dordrecht. Ze had natuurlijk gewoon zélf een briefje kunnen schrijven, maar daar hebben ze geen zin in. Zelf deden ze er godbetert 4,5 maanden over om mij te antwoorden! Publiekservice...

Natuurlijk heb ik me verder verdiept in de vraag - mede gestimuleerd door een reactie van sitelezer Chris Braad in het Gastenboek - waardoor de zuurstof op aarde wordt aangevuld, als dat niet door de tropische regenwouden gebeurt. Het is geen eenvoudige vraag. Het is overigens niet het uiteenvallen van ozon, zoals Chris suggereert. Ozon beschermt ons tegen de levensbedreigende ultraviolette straling van de zon. Hoog in de stratosfeer is een evenwicht in aanmaak en uiteenvallen van ozon, een evenwicht dat bijna verstoord raakte door de CFK´s die we vroeger ondermeer in onze koelkasten gebruikten.
Het eerste leven op aarde is al vrij snel ontstaan na de fase van heftige kometenbombardementen, ongeveer 3,5 miljard jaar geleden. Er was toen nog geen zuurstof in de atmosfeer. Zuurstof werd op grote schaal (als bijproduct) gemaakt in een periode, 2 miljard jaar geleden, die men de "zuurstofrevolutie" is gaan noemen, door cyanobacterieën of blauwgroene algen, die de wereldoceanen bevolkten. Voor een heleboel organismen was die zuurstof zo schadelijk, dat ze uitstierven. Anderen trokken zich terug in zuurstofloze niches of wisten zich aan te passen en "leerden" zuurstof te gebruiken als uiterst efficiënte energiebron. Het is verder een te ingewikkeld verhaal met oxidatie en reductie, platentectoniek en wat niet al, om hier te vertellen. Maar - en daar ging het om - ook vandaag de dag nog leveren microben, waaronder de moderne versies van de cyanobacterieën, het grootste deel van de de zuurstof die we inademen. Je zou dus kunnen zeggen dat zij de echte longen van de aarde zijn en dus niet de tropische regenwouden. Dat is natuurlijk geen reden om ze dan maar te kappen. Een ander argument om die regenwouden niet verder aan te tasten is het dreigend verlies van biodiversiteit. Ook dat argument zullen we onderzoeken.

Voor het uitzoeken van het bovenstaande gebruikte ik:
Bill Bryson - A short history of nearly everything (2003)
Peter Ward/Donald Brownlee - Rare Earth (2000)
Peter Ward - Life as we do not know it (2005)

´s Middags peuter ik met moeite de kar van de grootzeil-overloop los. Al weken kijk ik met zorg naar de katrol waar de schoot door loopt. Het scharnier beweegt al tijden niet lekker en laatst zag ik dat er een barst in de katrol zat. Dat moet opgelost worden voor we verder varen! De schroeven krijg ik met grote moeite los, ze zitten vastgekoekt met zout. Als ik de kar uit de rails schuif vallen er opeens allemaal witte bolletjes uit, gelukkig blijven ze liggen tegen de lijnen die over het dek naar de mast lopen. Kennelijk loopt de kar op die bolletjes. Hoe ik die er weer in moet krijgen, weet ik nog niet. Ik neem de kar met blok mee naar Kiara, waar we eind van de middag bij Jaap & Diana borrelen. Jaap denkt de resterende schroeven wel los te kunnen krijgen. Morgen verder. Eenmaal terug aan boord mail ik Garmin.nl de vraag hoe ik de lege memory-battery van mijn oude Garmin GPS 48 12 Channel kan vervangen. Het toestelletje is mijn back-up en werkt nog prima. Alleen de Lithium knoopcel-batterij is leeg. Ik heb nog geprobeerd het ding zelf te lokaliseren maar het apparaatje zit zo hermetisch dicht, dat ik bang ben de zaak te forceren.                           Terug naar boven

Zaterdag 03-11-2007
Gisteravond is het vioolconcertenavond. Russische vioolconcerten om precies te zijn. We beginnen met de zinderende uitvoering van Prokofievs 1e Vioolconcert in D, opus 19 (1916 - 1917), door Leila Josefowicz met het Symfonieorkest van Montreal onder leding van Charles Dutoit. Geweldig! Het sombere 2e vioolconcert in g, opus 63 valt daarna wat tegen. Dan volgt Julia Fischer met het Russisch Nationaal Orkest o.l.v. Yakov Kreizberg in het Vioolconcert in d (1940) van Aram Khatchaturian. Gemengde gevoelens. In het Andante sostenuto zijn erg fraaie momenten maar toch overtuigt het werk niet als geheel. Ik moet bekennen dat ik wat vooringenomen ben inzake Khatchaturian door de manier waarop hij als stalinistisch meeloper wordt gekenschetst door zijn collega Dmitri Shostakovitch in diens "biografie" "Getuigenis", zoals destijds opgetekend door Solomon Volkov. Daarin vertelt Shostakovich met smaak hoe Khatchaturian de billen gewassen werden door twee bedienden van Stalin, die dat wel gewend waren, toen hij hij het tijdens een bezoek aan de Sovjet-dictator het van angst in zijn broek had gedaan. Niet zó onbegrijpelijk, misschien. Of Dmitri zijn eigen angst en anus beter de baas was, vertelt Volkov niet. Maar dan is de grootmeester zélf aan de beurt met zijn 1e Vioolconcert in a, opus 99, in de historische uitvoering uit 1956 (het jaar van de onthullingen van Stalins´misdaden door Chroestjov op het 20e Partijcongres) door David Oistrakh en de Leningrader Filarmonie onder leiding van Jevgeni Mrawinski. We luisteren ademloos en met een brok in de keel.

Vanochtend lees ik in het Gastenboek de tip van Fons (mijn maat van Jachtwerf Numansdorp) inzake het terugplaatsen van de kar op de overloop van het grootzeil. De witte bolletjes zijn natuurlijk kogellagers, ik kon niet op het woord komen. Fons tipt ze te fixeren in vaseline om te voorkomen dat ze eruit vallen tijdens het terugplaatsen. Geweldig, zo´n thuisfront! ´s Middags ga ik langs Jaap van de Kiara. Het lukt hem ook niet de schroeven los te krijgen, net als ik brak hij er twee inbussleutels op. We analyseren wat er mis is (zie foto boven en hier): het asje van de U-vormige verbinding tussen kar en schootblok beweegt veel te stroef. Daardoor is de U-vormige verbinding in de loop der jaren uitgebogen en een beetje V-vormig geworden. De bout tussen de poten van de U krijg je dan nooit meer los. Gevolg: de krachten van het grootzeil kwamen teveel op het schootblok zélf te staan, waardoor het brak. Het is niet meteen helemaal stuk, want er zit een stevige metalen borgstrip omheen, maar de constructie moet gewoon uit elkaar gehaald worden en verbeterd. Anders knalt de grootzeilschoot een keer los met alle ellende van dien. De oorzaak van het probleem ligt echter in de stroefheid van het asje van de U-verbinding. Maandag ga ik ermee naar de werf. Kijken of ze er raad mee weten.                                           Terug naar boven

Zondag 04-11-2005
Maandag 05-11-2007
Zondagmiddag en -avond. We zijn met Jaap & Diana van de Kiara naar de Bahia Beach Bar (zie www.bahiabeachbar.com) aan de Meia Praia, het grote strand van Lagos. We eten tapas en later nog meer en drinken rode wijn uit Alentejo. Er is een bandje dat opzwepende Latin-American en Afrikaanse muziek speelt. Het is gezellig druk en niet alleen met pensionado´s. We dansen en hebben veel plezier. Vier foto´s vind je hier. Er is een oudere, wat gezette dame die me intrigeert. Ik heb het gevoel dat ik haar gezicht ken. Aan het eind van de avond spreek ik haar aan en dan blijkt dat ze in de jaren ´70, de jaren van de dekolonisatie en de burgeroorlog, in Angola woonde. Ik vertel dat ik er in die tijd werkte, vooral in de provincie Cabinda, de enclave tussen de beide Congo´s. Zij verbleef destijds, als ik het goed verstaan heb, in Huambo, het centrale deel van het land. Daar moet je zwaar hebben gehad, zeg ik. So we should talk, zegt ze, maar helaas, ik moet weg want de anderen staan al buiten op me te wachten. Met Jaap & Diana drinken we koffie en een afzakker bij ons aan boord. Jaap, een groot cabaret-liefhebber, ligt dubbel om "Prins Heerlijk en Prins Ype" van Freek de Jonge, dat ik voor hem afspeel.

Vanmorgen ga ik met de grootzeilkar en het schootblok naar Sopromar, de jachtwerf verderop en leg uit wat het probleem is. Een dame verdiept er zich in, snapt het en zegt dat de oorzaak inderdaad ligt in het veel te stroeve asje van de kar. Mogelijk, zegt ze, passen de kar, de U-vormige verbinding en het schootblok niet goed samen. De laatste is een dubbelkatrolblok van Harken. Op de kar staat niets. Ik zeg dat ik eerst maar eens zal uitzoeken wat het merk is. Aan boord staat op de bijbehorende overlooprail Amiot. Dat is een Frans merk, niet vreemd op een Franse boot. Ik bel Lowy van Jachtwerf Numansdorp. Hij gaat bij Jeanneau-importeur Rob Krijgsman na of ze een nieuwe kunnen leveren, want ik geloof niet dat er voor de stroefheid van het asje een oplossing is. Eventueel kan ik hem meenemen als we in januari voor twee weken naar Holland gaan.
                                Terug naar boven

Dinsdag 06-11-2007
Gisteren, eind van de middag, horen we iemand bescheiden kloppen. Het is een meneer die zich voorstelt als Gert Reedijk. Zijn boot ligt elders in de haven, hij en zijn vrouw Anjès zijn net een paar dagen aan boord vanuit Holland en hij komt even kennismaken. Het leidt ertoe dat Gert, psychotherapeut in Zwolle en van hetzelfde bouwjaar (1947) als ik, zijn Anjès gaat halen en dat we een leuke kennismakingsborrel bij ons in de kuip hebben. Anjès is mondhygiëniste. Ze werken allebei nog en zijn hier met een veertiendaagse vakantie. Dat is kort, maar ze hebben in hun leven al heel wat afgezeild en lagen lang in Martinique.

Gisteren - eerder -  haal ik bij het havenkantoor de boeken af die ik besteld had. Eén is opgestuurd door zwager Cees, dat is het nieuwe boek "Cool it!" van Bjorn Lomborg en het andere heb ik rechtsstreeks bij www.bol.com besteld. Dat is "Black Mass", de nieuweling van de Engelse filosoof John Gray. Mooi, dat werkt goed en bij het bestellen van boeken hoef ik dus Cees niet meer lastig te vallen.

Vandaag maken we een grote wandeling langs het strand van Meia Praia naar de invaart van de Lagune van Alvor, zo´n kilometer of 15 heen en terug. Er liggen wat schepen geankerd en we zien dat het er fors stroomt. Het is afgaand tij. Op de terugweg langs het strand zoeken we schelpen. De dalende zon werpt lange schaduwen (zie foto boven en 2 hier) Alles is zó mooi dat ik onderweg in mijn hoofd een gedicht schrijf. Dat staat nu (klik hier) in de rubriek Beschouwingen. Vermoeid drinken we - nog net in de zon - een cola (Ans) en een witte wijn (ik) in de Bahia Beach Bar, waar we onze vouwfietsjes gestald hadden.

Thuis, aan boord, lees ik met ongelooflijk veel genoegen dat mijn rechtsbijstandverzekeraar (Arag) bereid is mijn beroep bij de Rechtbank in Dordrecht te steunen tegen de weigering van een briefadres door de Gemeente Papendrecht. De bel voor de volgende ronde!
                                               Terug naar boven

Woensdag 07-11-2007
De verjaardag van Tessa, de jongste dochter van Ans. Omstreeks 10 uur bellen we haar om haar te feliciteren. De rest van de ochtend gebruik ik om mijn raadsman per e-mail te informeren over mijn geschiedenis met het briefadres bij de Gemeente Papendrecht. Ik heb er plezier in om de strijd tegen zoveel ambtelijk onbegrip en willekeur te kunnen voortzetten en ik hoop dat mijn raadsman van ARAG het goed aanpakt. Ik heb hem verteld dat hij onsterfelijk kan worden bij wereldzeilers als hij succes heeft. Daarna herschrijf ik op verzoek van de redactie mijn artikel (1e deel) voor Zeilen over onze tocht deze zomer langs "De randen van Biscaje" Ze vonden het wat "te kabbelend" en niet erg spannend. Benieuwd of het nu goed wordt bevonden.

Tegen een uur of drie ben ik klaar en sluimer wat in de kuip tot het tijd is om op bezoek te gaan bij Anjès en Gert Reedijk van de Breeze, hun splinternieuwe 50-voets Beneteau. Ze liggen een steiger verderop. Daar borrelen we en we eten er later die avond een mooie vissoep. Hun website is www.reedijkbreeze.com  Veel herkenning in opvattingen en in geschiedenissen. Van Gert krijgen we een gesigneerd exemplaar met opdracht mee van zijn gedichtenbundel "Gedacht en verdicht, Gedichten van de zee" (Hollandia, 2000) Het is half elf als we terug aan boord komen en het is koud. Zó koud dat ik het electrisch kacheltje uit de berging tevoorschijn haal en het aanzet om even de ergste kou uit de kajuit te verdrijven.                                      Terug naar boven

Donderdag 08-11-2007
Opnieuw een dag vol zon. ´s Ochtends boeken we bij www.transavia.com ons komend bezoek aan Holland: van 14 - 28 januari 2008. ´s Middags verkennen we op de fiets het gebied ten oosten van Lagos. Soms met fors klimmen, later suizen we op de fietsjes naar beneden.Onderweg is een gebied met enorme agaves. De enorme bloeiwijzen staan erbij als electriciteitspalen (zie foto hiernaast en hier)

Eind van de middag schuiven er vanuit het westen wat hoge wolkenbanken aan. Ze komen niet ver. Het is een ver verwijderd onderdeel van het systeem dat vannacht Holland zijn eerste herfststorm brengt. Tussen daar en hier cirkelt een Hoog boven Biscaje. Het houdt de lagedrukgebieden bij ons vandaan.
Ans maakt voor het avondeten sardinhas assadas, gegrillde verse sardienen, met een scherpe chilisaus, aardappeltjes en spruiten. Smullen! Later draaien we op de CD-speler oude opnames van Aafje Heynis. Bist du bei mir, BWV 508 van Bach, een opname uit 1956 met Pierre Palla op het orgel. Ooit gekregen van een oude vriend, Wim Akkerman, al lang uit het oog verloren. Tranen, toch - I could not fight them.    Terug naar boven

Vrijdag 09-11-2007
Zaterdag 10-11-2007
Onophoudelijk zonnige, zelfs warme dagen, terwijl over Nederland de eerste herfststorm striemt. Er is weinig te melden. Ik smeer de fietskettingen van onze vouwfietsjes. Vrijdag faxte onze raadsman een pro-forma beroepsschrift aan de bestuursrechter in Dordrecht inzake ons geschil met de Gemeente Papendrecht over het briefadres. Hij vraagt uitstel om de zaak beter te kunnen bestuderen.

In de haven leven een paar reigers. Niet de spichtige, dominee-achtige vogels die wij kennen, maar een kleinere soort, wit met aandoenlijke groene poten (zie foto) Uit ons vogelboek maken we op dat het gaat om de Kleine Zilverreiger (niet zeldzaam)

Ondertussen lees ik trouw dagelijks een hoofdstuk in Lomborg. Vandaag over biodiversiteit. Nu duidelijk is dat het niet klopt dat de tropische regenwouden "de groene longen van de aarde" zijn, is een veelgebruikt argument om die wouden te sparen: het verlies aan biodiversiteit. Er is geen ecosysteem met een grotere soortenrijkdom. Het kappen van tropische regenwouden tast dat aan. Zoals steeds ieder probleem volgens de analyses van Lomborg zwaar overdreven wordt, valt het ook hier wel mee. Geen catastrofe, wél een probleem. Dat klinkt anders dan de door mens veroorzaakte massa-extinctie, waarvoor in een aantal andere boeken, die ik bij me heb, wordt gewaarschuwd. Het is verdraaide lastig om een en ander tegen elkaar af te wegen: overdrijving of onderschatting. Dat lukt me vooralsnog - if ever - niet.

Vanavond gaan we met Jaap & Diana (Kiara) en Gert & Anjès (Breeze) naar een fado-avond in Restaurant "A Barricada". Dat ligt nogal afgelegen aan de linkerkant van de haveninvaart, tussen het strand en de vissershaven. Ze hebben, zo blijkt, in het winterseizoen elke zaterdagvond live fado! Mooi zo. 
                                            Terug naar boven

Zondag 11-11-2007
Een gedenkwaardige avond, onze fado-avond van gisteravond in Restaurant "A Barrigada" Niet zozeer vanwege de fado. De zangeres (zie foto hiernaast en 5 foto´s van de avond hier) was weliswaar jong maar tamelijk goed. Helaas beperkte ze zich tot het ijzeren repertoire van meezing-fado´s, zoals "Uma casa portuguesa". Maar de beide instrumentalisten bakten er weinig van. Soms speelden ze zelfs opzienbarend vals. Echter, het eten was uitstekend! We smulden van boven de houtskool geroosterde dorade en tijgergarnalen. En een smakelijke rode wijn. Het werd laat en bovendien verdwaalde ik door een misverstand nog even in de "Lazy Jacks Bar" waar de gitarist/zanger optrad die zoveel lijkt op mijn laatste opstapper Freek. De kennelijk moeilijk uit te roeien behoefte me zoek te maken (als ik wat op heb) en teloor te willen gaan. Maar Gert bleef bij me.  Terug naar boven

Maandag 12-11-2007
De dag begint bewolkt, net als gister. Hoge bewolking. Later breekt de zon door. Met 22° C is het aangenaam. De Wereldomroep vertelt dat de maximumtemperatuur in Holland vandaag 8° is. De ooievaars hebben het druk, ze klepperen de hele ochtend. Niet alleen op de oude fabrieksschoorsteen maar ook bovenop een leeg gebouw vlakbij. Daar zitten er zelfs drie (zie foto)

Het boek van Lomborg "The skeptical environmentalist" (2001) heb ik bijna uit. Het is goed zo´n boek te lezen na alle sombere en alarmerende lectuur van de laatste jaren, zoals Paul Ehrlich, Mark Lynas, James Lovelock, Tim Flannery, Jared Diamond. De vragen blijven. De meeste laat ik nu even liggen, zoals: is er nu wel of geen overbevolking, ontbossing, overbevissing, toename van oorlog, armoede en honger. Het grootste item is uiteindelijk dat van de opwarming van de aarde. Ook Lomborg erkent dat die er is en voor een groot deel wordt veroorzaakt door de stijging van koolzuurgas in de atmosfeer als gevolg van het verstoken van fossiele brandstoffen. Maar dan? Volgens Lomborg moet je afwegen, er zijn ook positieve gevolgen bij een warmer klimaat met meer koolzuurgas in de atmosfeer. Bijvoorbeeld meer opbrengsten in de landbouw, minder doden als gevolg van koude. En op een termijn van 30 tot 40 jaar zijn duurzame vormen van energie concurrerend met fossiele brandstoffen, zoals zon, wind, getijden, biomassa en kernfusie. In die periode gaan we massaal, op wereldschaal, over op renewables. De opwarming gaat dan nog één tot anderhalve eeuw door. Maar nu investeren in dijken en duurzame energie is slimmer en levert méér op dan moeizame, dure pogingen tot reductie van de emissies van koolzuur. Want na anderhalve eeuw neemt de atmosferische koolzuur weer af - en dan hebben we de opwarming ook weer gehad. Het is me vreemd te moede. Dezer dagen lees ik eerst nog Lomborgs' nieuwe boek Cool it (2007) om te zien of hij er nog zo over denkt.

De grote vraag is hoe je houding te bepalen en hoe niet-deskundigen, zoals politici en gezagsdragers, moeten beslissen met zoveel uiteenlopende informatie en adviezen. Het IPCC of Lomborg c.s.? Als de wetenschap er niet uit is, hoe moet het politiek bestuur dan beslissen? Ik herinner me nog een discussie daarover op een congres of conferentie over de koers van de gezondheidszorg, ergens eind 1999 of begin 2000. Ik was net directeur van Prismant, of was het nog NZi? Ik stelde toen dat de politiek in beleidskwesties vaak wetenschappelijk onderzoek laat doen. Dat kost tijd. Die is er meestal niet. Dus wordt er tóch besloten en het resultaat van het gevraagde onderzoek komt veelal jaren later, als mosterd na de maaltijd. Niet zelden onduidelijk en niet bruikbaar. Het doet er dan eigenlijk niet meer toe. Niek Klazinga, de latere hoogleraar en directeur van de GG & GD Amsterdam, wierp me bij die gelegenheid spottend voor de voeten dat dit voor een directeur van een onderzoeksinstituut geen handige stellingname was. Inderdaad. Maar het is wél zo (tenzij het gaat om kiezersonderzoek) Bovendien zijn de resultaten van wetenschappelijk onderzoek - zoals gezegd - zelden éénduidig. In alle ernst: wordt de wereld eigenlijk wel bestuurd of schampen we tot dusver steeds met onverklaarbaar geluk langs de randen van diverse afgronden? Of is er misschien niet zoveel mis? Het hele onderwerp snijdt natuurlijk in het hart van het motto van onze tocht "Sailing into a dying world?" Daarom krijgt het zoveel aandacht op de site.           Terug naar boven

Dinsdag 13-11-2007
Redelijk wat wind vandaag, wat wolken maar doorgaans zonnig. Een dag van lezen. In de haven circuleren boeken onder de Nederlanders. Margo van de Hexe en Ab van de Schoonheyt verblijden ons met thrillers. Ik verslind "De witte leeuwin" van Henning Mankell, een boek uit 1993 uit de Wallander-reeks. Spannend en curieus boek. Curieus vanwege de politieke context van de tamelijk geweldloze afschaffing van het apartheidsregime in Zuid-Afrika, nu al weer zo´n twintig jaar geleden. Ik geloof beslist dat die historische omwenteling destijds gepaard ging met het soort politieke moord- en terreurscenario´s die in het boek centraal staan. Stel dat er toen een geslaagde moordaanslag op Nelson Mandela was geweest. Het had tot een ramp geleid. Hoe groot is de rol van het toeval in historische gebeurtenissen!

Met Gert & Anjès van de Breeze hebben we een vrolijke avond in Hotel Tivoli. Daar treedt João Lino op, de Portugese Elvis Presley. Hij lijkt onwaarschijnlijk veel op zijn idool. Hij gaat graag met onze dames op de foto (zie foto hierbij en hier) Iedereen zingt en klapt met hem mee. Zijn moeder zit terzijde en klapt het hardst van allemaal. Tachtigjarige koppels swingen op het dansvloertje, een 70-jarige manische Britse ex-bankdirecteur (Barclays!)sleurt bijkans onze vrouwen de vloer op. En ik? Ik heb me minder dan ooit verzoend met ouder worden.

Woensdag 14-11-2007
Al dagen zakt de barometer heel geleidelijk, ongeveer 2 hP per dag. Nog steeds slaagt de zon erin om vanaf een uur of tien de temperatuur boven de 20° C te krijgen. Nog steeds loop ik in T-shirt en korte broek. Maar tegen het eind van de middag wordt het snel kouder, je trekt toch maar je lange broek aan en een warm jack. Ik fiets langs de Hollandse mini-mercado en haal koffie-padjes, ketjap, oude brokkelkaas en bestel een doos met 12 flessen lampolie. "Wat zijn dat voor lui naast je?", vraag ik de eigenaar. "Oekraïners" zegt hij, "altijd dronken". Buiten kijk ik naar het zaakje. Dezer dagen ga ik er toch eens naar toe. Er zijn hier meer nationaliteiten met een eigen mini-mercado. Vlakbij de haven is er ook een Britse.

We horen dagelijks veel zeilersverhalen. Die kan je niet genoeg horen. Ze zijn niet zelden treurig. Mensen die ziek worden. Relaties die onderweg stuk gaan. Vrouwen die niet verder willen. Schepen die gedwongen verkocht moeten worden. In de Caribean schijnt het daarom te barsten van prachtige boten die je voor weinig geld kunt kopen. "Pluk je dag", zeg ik tegen mezelf, "denk niet na, pluk iedere dag!" En, denk ik...wat ben ik blij met zij die bij me is, iedere dag, mijn geliefde.

Gert & Anjès komen ´s avonds langs om afscheid te nemen. Morgen vliegen ze naar Holland. Hun schip Breeze blijft hier, eind december komen ze terug om de jaarwisseling hier door te brengen.  Terug naar boven

Donderdag 15-11-2007
Koude, heldere nacht. De barometer is trouwens niet verder gezakt. De zon brengt ´s ochtends met gemak de temperatuur weer boven de 20°. De Portugese kranten spreken van een ongewoon lange periode van droogte. Er zijn duizenden bosbranden, vooral veroorzaakt door boeren die stukken land willen platbranden om het opnieuw te bebouwen. Ook zijn er pyromanen. Tot onze verbazing lezen we dat er hier - in Lagos - vorige week donderdag  (om 11.09 pm plaatselijke tijd) een kleine aardbeving is geweest, 3,7 op de schaal van Richter. Het episch centrum lag ongeveer 85 mijl zuidelijk van Cabo São Vincente. Niets gemerkt!

Anderhalf uur lang probeer ik nog eens om de schroef van het grootzeilblok los van de kar te krijgen. Ik klem de U-vormige verbinding in de bankschroef, ik spuit WD-40 in de bewegende delen, ik verhit ze, ik verleng de inbussleutel zodat er een grotere hefboom is - alles vergeefs. Morgen probeer ik het nog eens. Met Lowy sprak ik gisteren telefonisch af om hem dezer dagen de precieze maten door te geven.

De rest van de dag maken we een fikse fietstocht, helemaal om de Lagune van Alvor heen. De lagune is een mooi, stil gebied van slikken, kreken, rietkragen, zoutpannen en kweekvijvers (waarschijnlijk zalm) Zie foto hier. Vlak bij de invaart vanaf zee ligt een tweemaster voor anker. Bij ons in de haven gaan nogal wat schrikverhalen rond: de lagune is een ondiep getijdengebied waar veel jachten aan de grond liepen.
Er is geen andere plaats om de rivier, die in de lagune uitmondt, over te steken dan via de snelweg. We fietsen richting Portimão terwijl de auto´s langs ons razen. In Holland zou dit niet mogen maar hier kijkt niemand vreemd op. We plukken verse sinaasappels en granaatappels van struiken langs de weg. Ze smaken uitstekend. Portimão valt ons wat tegen: een jachtige stad, weliswaar met een oud centrum maar niet zo knus als Lagos. De jachthaven ligt een heel eind van de stad af. We hebben het niet slecht getroffen met onze keus in Lagos te overwinteren. Eind van de middag kopen we twee treinkaartjes naar Lagos voor 2,45 euro, de fietsjes mogen gratis mee! Op het perron hangt een kooi met een wat voddige papegaai. Hij praat niet maar tussen hem en Ans ontstaat liefde op het eerste gezicht (zie foto boven en hier) Gestreeld en tegelijk verlegen knabbelt de vogel aan de spijlen en laat zich zacht op de buik en de kop krabben. Hij geniet zichtbaar van zoveel vrouwelijke aandacht, ik begrijp dat. Papagaaien moet je af en toe in bad doen, zegt Ans. Dat is in dit geval al even geleden. Krijgen we dan toch een keer een scheepspapegaai?            Terug naar boven

Vrijdag 16-11-2007
Slechts 12° aan boord als we wakker worden. Ik zet het electrisch kacheltje aan en duik terug in bed. Het is al gauw warm. Buiten is het bewolkt met weinig wind. De weerkaartjes tonen dat we de komende dagen regen mogen verwachten. Het moet toch eens kouder worden.

Vandaag hebben we een stofzuiger gekocht. Waarom? Inmiddels heeft zich een hoop stof, vuil, schilfers, kruimels e.d. opgehoopt in allerlei kieren en naden. Je kunt er lastig bij. Maar het moet eruit willen we toekomstige gruwels als kakkerlakken en ander ongedierte voorkomen of bestrijden. Er was een goede aanbieding bij de Pingo Doce supermarkt, één die niet te groot en toch (zuig)krachtig is. Meteen geprobeerd, groot succes. Hij krijgt een gemakkelijk bereikbaar plekje in het kleine hutje. Ik probeer nogmaals vergeefs de grootzeiloverloopkar los te krijgen. De afmetingen mail ik aan Lowy, die hopelijk een vervanging of een alternatief kan opsporen.

Me wat verdiept in die aardbeving van vorige week. Het blijkt hier geen zeldzaamheid. Er zijn er ongeveer 30 elke maand, de meeste niet sterker dan 3 -4 op de schaal van Richter, zoals die een week geleden. Begin juli was er één van 5,2 op de schaal van Richter en in februari van 5,8. Geen schade. Het plaatje hierboven laat zien hoe het zit. Ongeveer 160 kilometer ten zuidwesten van Cabo São Vicente loopt een breuklijn, genaamd de Gorringe bank. Het soort naam die je eerder voor de Vlaamse kust verwacht. Daar schuiven en schuren grote aardplaten langs elkaar. Ook de grote aardbeving van Lissabon in 1755 (70.000 slachtoffers!) had hier zijn epicentrum. Men is doende voor Algarve een tsunami-waarschuwingssysteem op te zetten. (Info afkomstig van www.portugalresident.com)  Terug naar boven

Zaterdag 17-11-2007
Een grotendeels bewolkte dag. Toch nog 20°, maar de bewolking wordt geleidelijk dikker. Geen klimaatomslag maar mogelijk wel een weeromslag. Er komt de komende dagen vast regen. Ik krijg het een beetje op mijn heupen: we halen de bimini eraf (die kan binnenkort voor herstel naar de zeilmaker, de rekening gaat naar Abos Zeilmakerij), binden de buizen aan het achterstag vast en zetten de kuiptent op. Mogelijk overdreven, maar het zit in mijn ziel je tijdig voor te bereiden op de winter. Laat me nou maar, zeg ik tegen Ans (die me toch helpt met de weerspannige ritsen van de kuiptent)

Hiernaast zie je een mooi plaatje van de golfstromen in de noordelijke Atlantische Oceaan. De roodgekleurde zijn warm, de blauwe koud. Duidelijk zie je de Warme Golfstroom die een enorme hoeveelheid warmte naar West-Europa brengt en maakt dat we een aangenamer, zachter klimaat hebben dan andere streken op dezelfde breedtegraad zoals Canada en Alaska. De vrees van veel klimatologen is dat als de Warme Golfstroom hapert of stopt, dat bij ons in korte tijd tot een koud klimaat leidt. Zo´n hapering of stop kan veroorzaakt worden door de massale toevloed van zoet water van smeltende gletsjers en ijskappen op Groenland. Bjorn Lomborg erkent het punt maar is er niet ongerust over, ook niet in zijn nieuwe boek "Cool it!" uit 2007:

"Het is misschien zelfs een voordeel. Als de Warme Golfstroom de komende eeuw afzwakt, zal dat gebeuren terwijl de temperaturen in het algemeen stijgen als gevolg van het opwarmen van de aarde"

Misschien. Of misschien niet. Ik vind dat nogal gemakkelijk. Er is een ander aspect, hiermee verbonden, waaraan Lomborg in zijn beide boeken geen aandacht geeft: het fenomeen van abrupte klimaatverandering. Ik schreef daarover al eerder (zie rubriek Beschouwingen: Abrupte klimaatverandering) Research in de laatste tien jaar heeft laten zien dat het klimaat veel grilliger is dan we denken en dat het erg snel kan omslaan, in 2 tot 25 jaar! Daar zijn tal van voorbeelden van gevonden, ook in historische tijden. Dus van na de laatste IJstijd. Ik noemde eerder in de bovengenoemde Beschouwing de periode van het Jongere Dryas (± 11.500 jaar geleden), maar ook later waren er dergelijke abrupte omslagen, geringer maar toch dramatisch en schadelijk, namelijk 8200, 5200, 4200 en 2700 jaar geleden. En de zogenaamde Kleine IJstijd, minder extreem maar ongeveer 500 jaar geleden begonnen met een snelle omslag van ± 15 jaar, die een einde maakte aan de nederzettingen van de Vikingen op Groenland (en die volgens sommige theoretici nauwelijks voorbij is) De abrupte klimaatomslagen zouden volgens een gangbare hypothese (NB: hypothese!) samenhangen met het stoppen of haperen van de warme Golfstroom. Sedert 2004 wordt die intensief gevolgd door diverse meetsystemen, o.a. Line W (zie plaatje), een rij meetboeien tussen Cape Cod en Bermuda van het Woods Hole Oceanographic Institution (WHOI) Ze registreren veranderingen maar, helaas, dat is te kort om er iets over te kunnen zeggen. Het is denkbaar dat ze een verandering meten op hetzelfde moment dat het proces onomkeerbaar is. Aan de andere kant maakt het wel duidelijk dat eenzijdig focussen op CO2-reductie ook niet zinvol is. Daar heeft Lomborg wél gelijk in. (Info van www.whoi.edu)

Later op de avond. Het is knus in de kajuit met de olielamp en waxinelichtjes. Straks eten we de mooie, verse moten tonijn, die ik vanmorgen kocht in de Pingo Doce. Ze staan nu in de marinade (gember, ui, honing, sojasaus en balsamico-azijn) We luisteren 10 keer opnieuw naar een prachtig lied, vertolkt door Judy Collins (die alleen liederen van anderen zingt, soms wel goed) Alleen een piano begeleidt haar, meer niet. Een gedicht van W.B.Yeats, The lake Isle of Innisfree:

"I will arise and go now, and go to Innisfree
And a small cabin build there, of clay and wattles made" 

Dat is in Ierland. Ik was daar ooit. Een andere tijd, de zomer van 1975, geloof ik. We kampeerden vlakbij Lake Innisfree op een mooie, stille oever in een roerloos, eeuwenoud landschap.

"I will arise and go now, for always night and day
I hear lake water lapping with low sounds by the shore"

Deze wereld heeft zoveel plaatsen van verlangen. Anderhalve maand later vertrok ik naar Angola waar ik veel illusies verloor.      Terug naar boven

Zondag 18-11-2007
Helemaal geen regen vandaag, maar een stralende zonnige dag. Toch tonen de weerkaarten een verandering. De komende dagen trekt een koufront met regen over. Maar vandaag dus niet. Om half elf is er op het terras bij de Cais da Honra (de peperdure eresteiger) een bijeenkomst van de Hollandse zeilersgemeenschap, op initiatief van Ab & Agaath van de De Schoonheyt. Vrijwel iedereen komt opdagen (zie foto hiernaast en hier) Gezellig en leerzaam door alle verhalen van mensen die langer en verder zeilden dan wij. Zoals waar je kan ankeren op de Surinamerivier, hoe duur het liggeld is op het eiland Fernando de Noronha en hoe je kakkerlakken vermijdt en bestrijdt.

De middag lezen we buiten in de kuip. Weinig wind en zon. Ik wissel het verder lezen in Lomborg af met een nieuw boek: "The Winds of Change. Climate, weather and the Destruction of Civilizations" (2006) van Eugene Linden. Duidelijke titel. Of het verhaal in mijn ogen ergens op slaat laat ik nog wel weten. Leuk is dat je gegevens en interpretaties kan vergelijken tussen Lomborg en Linden.

Vanavond gaan we met Jaap & Diana van de Kiara eten en dansen aan het strand in de Bahia Beach Bar. Op het terras zien we de zon ondergaan en hoge wolkenbankjes diep oranjerood kleuren terwijl de kilte snel omhoog klimt. Een jachtje met de navigatielichten aan nadert de haveningang. De band binnen begint te spelen en komt al snel op stoom. We eten tapas, gerookte zalm en kip, drinken een rode wijn uit Pó, schuiven later binnen aan een tafel aan en dansen op de opzwepende muziek en denken: zó was het leven bedoeld. Zie foto hier. Op de terugweg nemen we een afzakker in de Amuras Bar aan de haven: aguardente de cana, een pittige borrel uit suikerriet, oude bekende uit vroeger dagen. We fietsen soepel naar huis, pardon boot, pardon (hik)         Terug naar boven

Maandag 19-11-2007
Vannacht regent het dan eindelijk, de ochtend is grijs. Diana (Kiara) en Ans gaan met de bus naar een groot koopcentrum in Portimão en Jaap en ik gaan de motoren van onze boten een servicebeurt geven. Dat is wel even wat, want we hebben het allebei nog nooit eerder gedaan. Gisteren heb ik uitvoerig de motorhandleiding van Yanmar doorgenomen. Die is op zich duidelijk. Bovendien nam ik ook het hoofdstuk over motoronderhoud door in het handige klussenboek van Pat Manley "Dit is klussen aan je boot"  (bewerkt door Olav Cox, 2007) Als Jaap arriveert zoek ik net alles bij elkaar: de vacuüm olie-extractor waar 6,5 liter afgewerkte olie in kan, nieuwe brandstoffilters, een nieuw oliefilter, twee filtertangen (één met ketting en één met spanner), trechters, keukenrollen en schone motorolie 15W-40. Moet er eigenlijk aparte olie in de keerkoppeling? Voor de zekerheid bel ik Lowy in Holland, die dat bevestigt. Ik haal het snel op de fiets bij de werf van Sopromar: ATF type A. Dan beginnen we.

Eerst laten we de motor vijf minuten draaien om de olie warm en dus minder stroperig te maken. Met de vacuüm-extractor is het aftappen van de motorolie (5 liter) en de keerkoppelingolie (1 liter) een fluitje van een cent. En geen smeerboel! Daarna draaien we het oude oliefilter los en - helaas - we knoeien nogal wat vieze, zwarte olie onder het motorblok. Maar ook daar weet de vacuüm-extractor snel raad mee, het restant deppen we met keukenpapier weg. Dan blijkt het nieuwe oliefilter groter dan het oude, hoewel de binnenring dezelfde afmeting heeft. Weer even Lowy bellen. Hij staat juist in het magazijn en verifieert aan de hand van de nummers dat het toch klopt. We smeren wat olie op de pakkingring, draaien het nieuwe filter handvast en trekken het met de filtertang nog 3/4 slag aan, zoals de handleiding voorschrijft. Daarna schenken we 5 liter nieuwe olie in de vulopening en 1,2 liter ATF (Automatic Transmission Fluid) in de keerkoppeling. Dan zijn de brandstoffilters aan de beurt: het voorfilter (tussen hoofdtank en dagtank) en het filter op de motor. De aanvoerleidingen van de tanks sluiten we, zodat er geen diesel kan lekken. Het voorfilter gaat gemakkelijk maar het filter op de motor zit zó muurvast dat de spanband van de filtertang afscheurt. Met de kettingtang krijgen we het filter gelukkig wel los. We draaien ze handvast en met de tang wat extra aan. We controleren de wierpot, het koelwaterniveau en de spanning van de V-snaar: alles in orde. Dan het grote moment: we zeten de brandstofaanvoeren weer open en starten de motor. Die slaat meteen aan en loopt als een zonnetje! Ontluchten blijkt niet nodig, gaat zeker automatisch (?) Na tien minuten zetten we de motor uit en controleren het oliepeil. Dat is perfect.

Het is inmiddels al een eind in de middag. Dat het af en toe regende hebben we totaal niet gemerkt. We ruimen de boel op, brengen de afgewerkte olie naar de daarvoor bestemde blauwe drum in de haven en denken dat we met de thans verworven kennis en ervaring wel even snel de Kiara van Jaap zullen servicen. We vergeten echter de motor eerst warm te draaien dus het duurt een hele tijd om de koude, taaie en stroperige olie uit het carter te trekken. Dat noopt tot enige bescheidenheid, maar we zijn toch trots als Jaaps´motor ook weer lekker loopt en het allemaal gelukt is.

Terug aan boord vind ik Ans die haar aankopen toont: bloempotten met aarde waarin ze basilicum, peterselie en tijm heeft gezaaid. Ik laat de motor nog eens een kwartier draaien, laat hem een minuut goed "razen" op hoge toeren en daarna weer stationair. Ik zie geen lekkages bij de nieuwe filters en het oliepeil is goed. Buiten waait het hard uit het zuiden, af en toe regent het maar het is niet koud: 21°  De duisternis valt snel. Tevreden nestelen we ons in de kajuit met een glas vinho tinto. Ik bel mijn kinderen. Bij Floor tref ik de voicemail, maar Rommert en Bas bereik ik wel. Het gaat goed met ze: Rommert heeft zijn propedeuse gehaald en Bas heeft besloten om volgend jaar aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht Composition for the Media te gaan studeren.         Terug naar boven

Dinsdag 20-11-2007
Boos weer vannacht. Het waait Bf 7 uit WZW in de haven, met felle regenbuien en zwaar onweer. Kan je nagaan wat er een rotweer buiten op zee moet zijn! Ik ga eruit om de landvasten te controleren. Het schip rukt aan de touwen maar ligt stevig vast. Binnen loop ik alles na op lekkages. Niets aan de hand. Regen striemt de ruiten, af en toe licht alles op door felle bliksems. Ik ben blij dat ik eergisteren de bimini door de kuiptent vervangen heb. Ook al zitten de zijpanden er nog niet in, het geeft toch meer beschutting. Zie foto hiernaast en hier.

Als ik´s ochtends naar de Pingo Doce ga, treft me onderweg een harde regenstorm. Mijn paraplu haalt niets meer uit, een balein scheurt los en ik keer kletsnat aan boord terug. Maar wél met verse broodjes. In de middag wordt het droog, de bewolking breekt en de zon komt er af en toe fel door. De barometer loopt ook wat op. Toch ritsen we de zijpanelen aan de kuiptent en bind ik de giek wat steviger vast. De weerkaarten tonen namelijk niet veel verbetering voor de komende dagen. De rest van de dag lezen we en Ans stooft varkenslapjes (gisteren al uren gemarineerd) in witte wijn met citroen, knoflook en komijn op ons electrisch kookplaatje. Daarbij serveert ze gebakken krieltjes en gebakken courgette. Eén en ander wordt omspoeld met een kruidige rode Dão Reserva 2004 van Enólogo Carlos Lucas. Saúde!
Terug naar boven

Woensdag 21-11-2007
Het is halfbewolkt en zonnig. Geen wind. Vandaag gaan we bunkeren. Via de marifoon vragen we of men de voetgangersbrug wil openen. Daarachter ligt de bunkersteiger. Heerlijk om weer even te varen, ook al is het maar een klein stukje. We tanken 242,80 liter diesel. Waarom ik vol tank? Dat is preventief. In een (gedeeltelijk) lege tank kan bij lagere temperaturen door condensatie water komen, met het risico dat je motor gaat haperen en afslaat.

We varen terug en meren af. Gaan boodschappen doen. Als we terugkomen ruiken we diesel in de kajuit. Verdorie! Ik open de vloerdelen en zie dat het brandstof(voor)filter lekt. Het aftapkraantje van de waterscheider is kennelijk losgetrild. Dat is snel verholpen. Verderop in de bilge staat ook een beetje water. Condens. Te weinig om door te lopen naar het putje met de automatische bilgepomp. Nu het kouder wordt heb je meer last van condens. Ik dweil het op, want ik houd van een droge bilge. Per e-mail krijgen we een rekening voor het liggeld: 640,70 euro voor één maand. Dat is voor het lage wintertarief,  21,30 euro per dag, niet goedkoop maar in het hoogseizoen betaal je meer dan het dubbele. Dan zijn we al weer weg.

Ans maakt citroenen in op Marokkaanse wijze. Dat wil zeggen: insnijden in vieren met heel veel grof zout ertussen, gezeefd citroensap, stukje kaneelstok, kruidnagelen, korianderzaad, peperkorrels, een laurierblad en nog wat zout (dit is het z.g. Safi-mengsel, zegt Ans. Het wát? Oh.) Over een maand kun je ze eten. Men zegt dat de schil dan zoet en zacht is geworden. Je eet ze b.v. bij kip en in tajines. Met het vocht kan je salades aanmaken. Het recept staat in DeDikkeVanDam (2005) Om 6 uur is het donker. Er wordt opnieuw regen verwacht. De wassende maan gluurt nu nog tussen de wolken door. Zie de maan schijnt door de palmbomen, we zijn al helemaal in de stemming. Nou, dit waren de avonturen van vandaag.       Terug naar boven

Donderdag 22-11-2007
De regen valt vannacht met bakken. Rond drie uur doe ik een contrôleronde. De regen roffelt op het dek. Nergens lekkage. Als we wakker worden schijnt de zon in de kajuit. Toch is de weersituatie onrustig. Later gaat het hard waaien uit NO en komen er meer wolken. Ik haal verse broodjes voor het ontbijt en daarna lees ik Lomborg uit. Terstond begin ik zijn laatste boek goed te lezen. "Cool it!" uit 2007. Ik ben benieuwd of hij - acht jaar later - redenen ziet zijn stellingen aan te passen.

Vlakbij in de haven huist een paar prachtige zwarte zwanen (zie foto) Je ziet hoe één van onze Kleine Zilverreigers zich bescheiden op enige afstand in hun gezelschap ophoudt. Je weet natuurlijk dat zwanen - anders dan wij - monogaam zijn en altijd bij elkaar blijven. Als de partner dood gaat, blijft de ander voorgoed alleen. In de middag peins ik mijn gedachten over de vertaling van het gedicht "Autopsicofrafia" van de Portugese dichter Fernando Pessoa tot een voorlopige slotsom. Die zal ik dezer dagen melden, ik was er vanaf begin oktober al mee bezig. Het gedicht bleef aldoor in mijn hoofd sudderen.  Maar dan komen Jaap & Diana (van Kiara) langs om afscheid te nemen. Morgen vliegen ze voor een aantal weken terug naar Holland. We borrelen aangenaam onder de kuiptent tot ver in de avond. Daarom is dit verslag niet langer.  Terug naar boven

Vrijdag 23-11-2007
Opnieuw veel regenbuien vannacht. Vandaag ook. De Portugezen zeggen dat het niet vaak zo slecht is. Maar misschien zeggen ze dat vooral tegen buitenlandse toeristen. Tussen de buien door fiets ik naar de Pingo Doce en de Lidl voor de boodschappen. Onderweg zie ik grote regenplassen op straat, de hemelwaterafvoer (zoals dat zo mooi heet) is niet denderend. Zou het dan kloppen dat zoveel neerslag hier niet vaak voorkomt? We leven hier nu ruim een maand, al fietsend door nu bekende straten realiseer ik me dat ik me hier wel thuis begin te voelen. Toch komen we weinig van boord, we lezen veel en voelen ons tevreden daarmee. Ook vandaag lezen we uur na uur terwijl de regenbuien op de kuiptent roffelen. Mijn broer Wiebe laat weten dat hij en zijn vrouw Marina de komende jaarwisseling bij ons komen doorbrengen. Dat is gezellig!

De klus van vandaag (Nulla dies sine labor) bestaat uit het een uur laten lopen van de generator. Hetgeen hij stoorloos doet. Om hem te belasten zetten we theewater op het electrisch kookplaatje. Gaat prima, de belasting is (met alle laders bij) 80%. De avond valt snel en vroeg. Om half zes is het al donker. De atmosfeer is tot rust gekomen. Om ons heen hangen in de verte donkere regenwolken, er zal nog wel meer neerslag komen. Maar boven ons staat de bijna volle maan in een heldere, koude hemel. Het water komt de laatste dagen erg hoog bij vloed. Waarschijnlijk tegen de kust opgestuwd door de zuidelijke winden. Over drie dagen is het springvloed.

Verder over het gedicht Autopsicografía van Fernando Pessoa, in vervolg op eerdere bespiegelingen en vertaalpogingen van begin oktober jl. Website-lezer Ger Sleeuwwits plaatste destijds een fraaie proeve in het Gastenboek en mailde later nog andere. Die waren vindingrijk maar dwaalden meer en meer af van de oorspronkelijke Portugese tekst. Een bekend dilemma! Soms zou je een gedicht nóg mooier willen maken. Vertalen is in zekere zin herdichten, maar je moet tegelijk zo dicht mogelijk bij de tekst blijven, anders wordt het "hertaalde" gedicht allesbehalve een product van de door jou bewonderde dichter. Enfin, mede daardoor kies ik toch niet voor mijn eerdere vertaling of voor één van Ger, maar voor de oorspronkelijke van August Willemsen uit 1978 (Fernando Pessoa, Gedichten, De Arbeiderspers, 1978) Dat komt allereerst door het rijm. Het was me eerst niet zo opgevallen. Pessoa vond het rijmen in gedichten niet erg belangrijk. Maar als hij wél rijm gebruikt, dan is dat belangrijk. En dat doet hij in Autopsicografía en dus moet - vind ik - de vertaling ook rijmen. Willemsen heeft dat zó voortreffelijk opgelost, dat ik vol overtuiging achter zijn vertaling sta. Die vind je hieronder, ook van het zeer ontroerende tweede couplet en het derde - dat ik tot dusver niet erg goed vind. Het lijkt erop alsof Pessoa zich er snel vanaf maakt.

Autopsicografía	Autopsychografie
O poeta é um fingidor. Finge tão completamente Que chega a fingir que é dor Zijn werkelijk gevoelde pijn.	De dichter wendt slechts voor. Hij veinst zo door en door Dat hij zelfs voorwendt pijn te zijn Zijn werkelijk gevoelde pijn.
E os que lêem o que escreve, Na dor lida sentem bem, Não as duas que ele teve, Mas só a que eles não tem.	En zij die lezen wat hij schreef, Voelen in de gelezen pijn Niet de twee die hij geleden heeft, Maar een die de hunne niet kan zijn.
E assim nas calhas de roda, Gira, a entreter a razão, Esse comboio de corda Que se chama o coracão.	En zo rijdt op zijn rails in ´t rond, Tot vermaak van onze rede, Die opwindtrein, in dichtermond Ook wel `het hart`geheten.

Toen ik gisteren hierover peinsde, realiseerde ik me opeens met een schok hoe belangrijk dat "veinzen" voor Pessoa geweest moet zijn. Het "veinzen wat hij echt voelde" Het ging zó ver dat er een noodzaak ontstond om die heteronymen te scheppen, om al die andere dichters te zijn (die hij zélf schiep en veinsde te zijn) Fantastisch en huiveringwekkend tegelijk! Terug naar boven

Zaterdag 24-11-2007
Een schrale dag. Weliswaar zonnig en droog, maar vlagerig, Bf 4 - 5 uit NNO. Die komt van voor in, zodat we erin slagen toch in redelijk ontklede staat te zonnen onder de kuiptent met de panelen opgerold. Ans verzorgt haar kruidentuintje (zie foto) Er is nog niks ontkiemd. Zou het ´s nachts te koud zijn? Ik schrijf een nieuw stukje voor de rubriek Beschouwingen over wat je in een ijsboorkern kunt zien over klimaatverandering. Het gaat over de Vostok-boorkern uit 1998, die tot dusver de langste periode bevat: 420.000 jaar. Het stukje wil informatief zijn en dient tevens om mijn eigen gedachten te ordenen. Ik wil binnenkort toch proberen een oordeel te geven over de boeken van Bjorn Lomborg.
 
Ondertussen is het in het klimaatmodel, dat op mijn laptop loopt, maart 2006. Ik heb ruim 6,5% van het huiswerk af (het loopt tot 2080) Er gebeuren geen rare dingen, geloof ik: het Azoren Hoog ligt waar het hoort te liggen, de winter was in West Europa niet streng.

Om half zes is het alweer donker. De maan staat vol aan een kille hemel. We kleden ons warm aan. Vanavond gaan we samen de stad in, lekker eten en de kerstverlichting bekijken. Want die brandt hier al volop. Terug naar boven

Zondag 25-11-2007
Het restaurantje "O Cantinho do Mar" ligt wat achteraf, in een klein straatje genaamd Rua Soeiro da Costa. Ik had het al eerder gezien bij één van mijn verkenningstochten op de fiets door het oude centrum van Lagos. In de kille avond lopen we er naartoe. Het is er klein, warm en knus, aan de muren oude foto´s van Lagos. We worden gastvrij ontvangen en krijgen een mooi plekje bij het enige raam, er staat een verlichte replica van een oud karveel naast ons in de vensterbank. Zie foto bijgaand en hier. We beginnen met traditionele brood- en koolsoep uit Alentejo. Er drijft een gestold ei in en verder is er kwistig knoflook en koriander in verwerkt. Het hoofdgerecht: een malse Portugese biefstuk (Ans) en spare ribs (Tom), beide met ontzéttend veel knoflook. Een malse biefstuk is overigens een zeldzaamheid in Portugal, meestal worden ze teveel doorbakken en taai. Ze worden altijd platgeslagen en zijn daardoor erg dun. De wijn? Een krachtige Dão Reserva uit 1996.

Op de terugweg doen we aan de haven de Amuras Bar aan. Er is live muziek van een weinig geïnspireerd rockbandje, dat uren doet over de opbouw en pas om half twaalf eindelijk begint. Een zwarte man loopt vriendelijk grijnzend langs de tafeltjes met rozen in plastic hoesjes, ik koop er één voor Ans voor drie euro. Sentimentele bui. Ik hoop dat hij ook elders succes heeft maar ik ben de enige klant.

De nacht is knap koud. Het electrisch kacheltje houden we aan op een lage stand. Vandaag is het opnieuw zonnig met een schrale wind uit NO. We bezoeken ´s ochtends de koffiebijeenkomst van de Nederlandse gemeenschap in de haven. Opnieuw erg informatief. Je leert veel van de verhalen over oceaanoversteken, de waarde van weergoeroe Herb, over boatboys in Kaapverdië en de havens en ankerplaatsen in de Caribean, van mensen die al langer en verder zeilden dan wij. De rest van de dag lezen we, lekker in korte broek en blote bast (ik) in de zon in de luwte van de kuiptent. Allereerst de weekend-editie van De Telegraaf, het blad van de verongelijkten; het is helaas de enige krant die aan de haven te koop is. Je bent iedere keer weer teleurgesteld, zo weinig staat er in die krant. Daarna begin ik in de boeiende  "Geschiedenis van Portugal" van David Birmingham (Ned. vertaling, De Arbeiderspers, 1994) die ik had meegenomen. Wat opvalt is hoe moeizaam Portugal een natie is geworden, verzwakt door voortdurende interne belangentegenstellingen. Een groot deel van de adel, de kerkhiërarchie en de grootgrondbezitters waren zelfs liever bij Spanje gebleven in de zeventiende eeuw. Misschien was dat ook wel verstandiger geweest.  Terug naar boven

Maandag 26-11-2007
Maandag, wasdag. "Als de was aan de lijn wappert, moeten de tanks weer gevuld" (nieuw spreekwoord) Aldus geschiedt. Bedden verschonen, stofzuigen en verder schoon schip maken. Het weer is stralend, strakblauwe hemel, geen wind. Op de fiets struin ik wat door Lagos. Er is een Engelse boekhandel in de Rua Marreiros Neto 67, The Owl Story van Wendy Davies. Ik koop een nieuw boek van Bill Bryson (de auteur van het bekende boek over natuurwetenschap "A short History of nearly Everything", 2003) Dit heet "Shakespeare. The World as a Stage", 2007, nog in Holland las ik er dit voorjaar een paar positieve recenties over. "Heb je ooit boeken genoeg?" is me vaak gevraagd. Nee, is het simpele antwoord. Een goed schip zit vol met boeken. Ik reken af bij een zeer vriendelijke, zeer Engelse dame. Ze is nog niet in de buurt van de pensionado-leeftijd. Ik vermoed dat het Wendy Davies zelf is. "Wat bracht je ertoe een Engelse boekhandel in Lagos te beginnen?", wil ik haar vragen maar ik durf niet. Heb je dat ook wel eens? Dat je denkt, waarom zou ik zoiets vragen, wat gaat het me aan en wat wil ik ermee? Vooral als ze je uiterst vriendelijk, beschaafd en uitnodigend aankijken, dan ben ik soms snel weg, bang een flater te slaan. Dus verlaat ik de winkel en fiets ik naar het Centro Cultural, dat niet ver uit de buurt is. Ik haal een programmagidsje voor de komende maanden en fiets verder naar de Lidl en haal een oude kaas van het eiland Sâo Miguel op de Azoren. Heeft 9 maanden gerijpt en is, naar men zegt, pittig en erg smakelijk.

Op Internet vind ik later een mooie luchtfoto van Lagos (zie boven en hier) Je kunt de haven mooi zien, maar niet onze steiger. Die is nét iets verder naar links, bij de rode pijl. De middag zitten we lekker in de zon te lezen. Het is ruim 20° De liefde, de zon, een boek en (later) een glas wijn, is toch niet teveel gevraagd van het leven? Ans serveert ´s avonds één van onze favoriete gerechten: een Oekraïnse stoofschotel. Varkensvlees met gedroogde pruimen. Uren geprutteld op het electrisch kookplaatje. Wie het recept wil, sture ons een mailtje.  Terug naar boven

Dinsdag 27-11-2007
Weldadig zonnige dag. Vanmorgen sta ik sedert maanden weer eens op de weegschaal en zie: 2 kilo te zwaar! Verdraaid! Toen we voeren was ik 2 kilo kwijtgeraakt, dat is een verschil van 4 kilo! "We moeten weer gaan varen", zeg ik tegen Ans. "Drink jij maar eens wat minder wijn ´s avonds", zegt ze. Dus ga ik fietsen, helemaal naar Praia da Luz. Dat is een kleine badplaats westelijk van Lagos. Er ligt een bergrug tussen, die uitloopt op de kaap Ponte da Piedade. Ik zweet me ongans, de kilo´s vliegen eraf. Het is stil in het badplaatsje (zie foto) Ik rust uit aan zee en dan moet ik weer terug, over die bergrug. Tevreden over mijzelf keer ik naar de boot terug.

Een merkwaardig alarmerend bericht in De Telegraaf (het blad van de verongelijkten) van gisteren. Pagina 3 kopt: "Bossen kappen voor graanproductie. Wereldwijd dreigt enorm voedseltekort" Wat is er aan de hand? Er is een rapport ("een brede studie") verschenen van ING Wholesale Banking, een aandelenbank. Meneer Gerard Rijk, aandelenanalist van ING, vertelt dat er graantekorten dreigen en dat de graanprijzen snel zullen stijgen. dat komt door de groei van de wereldbevolking (8 miljard in 2020) en het toenemend gebruik van graan voor bio-brandstof. Maar dat is toch allemaal al lang bekend? Vergeefs probeer ik het rapport op Internet te vinden. Ik vind wel een nuchter, zakelijk stukje in Het Parool van gisteren. Daaruit blijkt dat meneer Rijk (niet spotten met die naam) gewoon zijn werk doet. Hij adviseert zijn klanten te investeren in landen die in staat zijn in de stijgende vraag naar voedsel te voorzien, zoals Afrika, Oost-Europa en Latijns-Amerika. Landen die dan eindelijk tegen hogere prijzen toegang tot de Europese markten krijgen en zelf welvarend kunnen worden. En meneer Rijk adviseert om aandelen te kopen van voedingsbedrijven die in die landen actief zijn, bijvoorbeeld Nestlé, Unilever, CSM, Nutreco en Wessanen. Verstandig. Met die investeringen kunnen forse productieverbeteringen mogelijk worden, onder andere veilige en hoog renderende GM-gewassen. Maar wat zegt De Telegraaf? Je gelooft niet wat je leest.

"Nederland zal in de nabije toekomst op grote schaal natuurgebieden, braakliggende gronden, bermen en jachtterreinen moeten omploegen tot graanvelden om te kunnen voldoen aan de dramatisch stijgende vraag naar voedsel"

Nederland? Daarover staat niets in Het Parool en het lijkt me sterk dat meneer Rijk dat gezegd zou hebben. Of dat het in die "brede studie" gestaan zou hebben. Nederland kan helemaal niet tegen concurrerende prijzen graan produceren. Er is trouwens nauwelijks ruimte voor (Maar misschien kunnen we wat van die stomme golfterreinen inzaaien met graan?) De Telegraaf zuigt het gewoon uit zijn duim. En waarom?  Terug naar boven

Woensdag 28-11-2007
Opnieuw op de fiets, maar dan samen. De kilo´s vliegen eraf! We fietsen over de boulevard, langs het centrum van het stadje, naar het Forte da Ponta da Bandeira. Het fort ligt direct naast de haveningang en is gebouwd aan het eind van de 17e eeuw. Helaas is het gesloten, dus andere keer terug. We zetten de fietsjes op slot en slenteren langs verschillende knusse strandjes, gelegen tussen hoge rotsen. Het is stralend zonnig, er zitten wat mensen. De strandjes zijn verbonden door tunneltjes, die men door de in zee uitstekende rotsen heeft gehakt. De branding is rustig, de golven lopen steeds iets hoger het strand op. Het is opgaand tij. De uitlopers spoelen over onze voeten, ze zijn nogal koud.

Terug aan boord span ik wat drooglijnen voor de was. Ans laat de wasmachine onze zeilpakken wassen. Voorzover er nog zout op zit, moet het eraf. Ze blijven dan waterdicht, al die maanden dat ze in kast hangen (hebben we ergens ooit gelezen) Hier hangen ze aan de lijn. Op de website van De Telegraaf post ik mijn commentaar van gisteren. Even later is er bericht terug dat ze het niet plaatsen; het is in strijd met de huisregels (??) Dan maar lekker lezen in het zonnetje onder de kuiptent. Het kruidentuintje van Ans op de achterplecht begint succes te hebben, we zien een groene waas van minuscule uitlopertjes.

Ik lees Lomborgs´nieuwe boek uit. Het brengt niet echt veel nieuws, na zijn eerste boek. Hij bepaalt zich nu alleen tot de opwarming van de aarde. Die wordt (vindt hij ook in dit boek) door de mens veroorzaakt . Geen katastrophe, wel een probleem waar oplossingen voor moeten komen. Maar dan verstandige: niet alleen maar streven naar zo groot mogelijke reductie van CO2-emissies. Die zijn al gauw veel te duur, als ze überhaupt al haalbaar zijn. Dus wel reduceren, maar minder en vooral investeren in het ontwikkelen en rendabel maken van emissievrije vormen van energie. En in aanpassingen aan een warmere wereld (hogere zeeweringen, ruimte voor waterberging scheppen, niet meer bouwen op bedreigde kustlokaties, e.d.) Eerlijk gezegd vind ik zijn analyses en conclusies erg verstandig klinken! Het valt me op dat hij de opwarming in zijn beide boeken opvat als een lineair, geleidelijk proces. Waar je je geleidelijk aan kunt aanpassen. De vraag is of dat zo is! Hij zegt eigenlijk niets over abrupte veranderingen, die karakteristiek lijken te zijn voor klimaatomslagen en veel rampzaliger zijn. Je kunt ze dan ook niet voorzien. Ik weet dan ook niet hoe je je daar tegen zou moeten wapenen. Dezer dagen wil ik een stukje in de rubriek Beschouwingen schrijven over Lomborgs´ beide boeken. Gewoon, om mijn gedachten te ordenen.   Terug naar boven

Donderdag 29-11-2007
Niets bijzonders te melden. Daarom hiernaast een mooie foto van de zon. Niet omdat het hier alweer een stralende dag is, maar vanwege een artikel in Elsevier van 20 oktober 2007 (we lopen hier wat achter), dat ik vandaag las. Wetenschapsredacteur Simon Rozendaal kritiseert daarin dat de Nobelprijs voor de Vrede in 2007 naar Al Gore gaat, die de film "An unconvenient truth" maakte over de gevaren van klimaatverandering. Dat de prijs ook naar het IPCC gaat, vindt Rozendaal kennelijk wel goed. "Er zitten", schrijft hij, "ongeveer tachtig fouten en onjuistheden in de film en het boek, zo is vastgesteld" Door wie? En welke? Die noemt Rozendaal helaas niet, behalve één al lang bekende uitglijer van Gore inzake de toename van malaria in Nairobi. Dat is jammer. Natuurlijk is Gore soms suggestief, bijvoorbeeld als hij zegt dat de zeespiegel 6 tot 7 meter kan (kan!) stijgen als de ijskap van Groenland smelt. Dat is op zich juist, alleen duurt het volgens de huidige inzichten zeker 1000 jaar.

Overigens vind ik de toekenning van de Nobelprijs aan Gore ook wel raar. Je kunt erover twisten of hij hem niet samen met Bjorn Lomborg had moeten krijgen. Die heeft met zijn beide boeken er ook veel aan gedaan om de mensheid bewust te maken van klimaatverandering, ook al geeft hij een andere koers aan om het probleem aan te pakken.

Maar waarom nou die foto van de zon? Dat is omdat Rozendaal in zijn artikel zegt dat de meerderheid van de klimaatwetenschappers weliswaar van mening is dat de opwarming van de aarde door de mens wordt veroorzaakt, "maar er zijn nog steeds heel wat wetenschappers die menen dat de zon een belangrijke invloed heeft. Zij achten het zelfs niet onmogelijk dat de temperatuur binnenkort gaat dalen, omdat de zon het sinds enige tijd rustiger aan doet"  Dat geloof ik persoonlijk niet. De laatste tijd verschenen er studies die dit weerleggen, onder andere van ons eigen KNMI. Die laten zien dat de zon de afgelopen 40 jaar inderdaad niet actiever is geworden, maar dat de de gemiddelde temperatuur op aarde desondanks met 0,5° is gestegen:

"In de tweede helft van de 20e eeuw is de zonneactiviteit nagenoeg constant gebleken en kan dus geen verklaring zijn voor de in die periode waargenomen temperatuurstijging. Voor deze stijging zijn andere factoren dan de zon, zoals menselijke invloed op het klimaat, waarschijnlijker"
(KNMI, november 2006, "Scientific Assessment of Induced Climate Change", www.knmi.nl)

Laat je dus niet in slaap sussen. Ook niet door Simon Rozendaal.         Terug naar boven

Vrijdag 30-11-2007

"Stored data lost"
"Memory battery low"
"Searching the sky"

Het lijkt een tekst uit een aflevering van Star Trek, maar het staat in het schermpje van mijn Garmin GPS 48. Die gebruiken we als reserve. De inwendige knoopcel-batterij is leeg, ik meldde dat al een tijd geleden. Vandaag zet ik hem even aan en hij gaat na bovenstaande melding ijverig op zoek naar satellieten. Hij weet niet waar ze de laatste keer stonden, dus speurt hij alles af. Vier weken terug vroeg ik Garmin Nederland per e-mail hoe ik dat batterijtje verwisselen moet. Ik kreeg meteen een bevestiging met de belofte me zo spoedig mogelijk te helpen. Daarna niets meer vernomen. "Koop maar een nieuwe GPS", denken ze misschien. Service anno 2007.

Hierbij een plaatje van de maandgemiddelden in de Algarve. Vanochtend bij het opstaan was het inderdaad maar een graad of 10. Tegen de middag is dat opgelopen tot boven de 20° en zit je in korte broek en blote bast in de zon. Na vijf uur wordt het snel kouder en is het bovendeks niet meer aangenaam. In de Hollandse winkel zijn 10 flessen lampolie voor me gearriveerd (was hier nergens te vinden) Eind van de middag komen Allerd & Margo van de Hexe gezellig borrelen. Daarna kijken we naar de nieuwe Harry Potter film op DVD, die via bol.com hier vandaag arriveerde.    Terug naar boven

Zaterdag 01-12-2007
Op de website van NRC/Handelsblad (www.nrc.nl) lees ik dat  August Willemsen (zie foto) dezer dagen overleed. Hij was een briljant vertaler van ondermeer Portugeestalige poëzie. Zijn dikke bundel met vertaalde gedichten van Fernando Pessoa verschenen in 1978, heeft die merkwaardige, complexe dichter met zijn drie heteronymen enorm veel toegankelijker voor me gemaakt. (Zie mijn geworstel met de vertaling van het gedicht "Autopsicografía", waarbij ik moest erkennen dat zijn vertaling de beste was) Van later jaren herinner ik me zijn fraaie vertalingen van de Braziliaanse dichter Carlos Drummond de Andrade. Onder andere diens prachtige, erotische bundel "O Amor Natural" August Willemsen schreef ook zelf. Zijn "Braziliaanse Brieven" maakten destijds (jaren ´80) indruk op me; veel wanhoop, drank en ongelukkige liefde, maar ook veel humor en plezier. Nu is hij gestorven, 71 jaar oud. Ik realiseerde me niet dat hij al zo oud was, op één of andere manier leek hij altijd veel jonger. Niet eens zó oud, 71 jaar. Ik hoop dat hij vond dat hij een mooi leven had.

Vandaag draagt de hemel een sluier van hoge wolkjes. We doen boodschappen op de zaterdagse groentemarkt vlakbij (foto hier)  Dan nemen we de bus naar Continente, een groot koopcentrum bij het centrum van Portimão. Laatst had Ans er een paar leuke enkellaarsjes gezien voor straks, als we in Holland zijn. Ze waren er inderdaad nog, maar - helaas - niet in haar maat. We hebben daarna alle andere schoenwinkels in Portimão afgestruind, maar dat is geen succes. Er zijn wel enkellaarsjes, een heleboel zelfs, maar natuurlijk lang zo leuk niet. Om haar te troosten drinken we koffie op een verlaten terras (foto hier) en neem ik haar vanavond mee uit eten in het Fado-restaurant "A Barrigada"      Terug naar boven 

Zondag 02-12-2007
Voor de zekerheid fiets ik, gisteravond, nog even langs het fado-restaurant om te reserveren. De bediening staat wat triest te kijken. Vanavond geen fado, zeggen ze, de musici hebben afgezegd. Ze zijn naar een fado-festival in Cherbourg. Zo? Ik beloof dat we een andere keer terugkomen. In het donker lopen we naar "O Cantinho do Mar", waar we vorige week al een keer lekker aten. Ook nu is het weer warm, knus en lekker. Ans opnieuw een biefstuk en ik dorada grelhado, gegrillde dorade. Heerlijk peuzelen en weer een lekker oude Dão Reserva (zie foto hiernaast en hier) Vrolijk kuieren we naar huis, pardon, boot. Draaien nog een fado van de mooie soundtrack van de film "Fados" van Carlos Saura (kocht ik gister in het koopcentrum Continente in Portimão) Het inspireerde me iets te zeggen, maar vandaag weet ik niet meer wat.

Ooit, in 1975, zat ik op de top van een heuvel aan zee. Ergens in Ierland, ik geloof niet ver van Bantry Bay aan de ruige westkust. Een eindeloos zonnige dag lang zag ik hoe de stenige hellingen naar de zee glooiden, zag ik de armetierige veldjes omzoomd door eeuwenoude muurtjes, beneden waar onze tent stond, zag ik hoe de branding onophoudelijk om de rotsen beneden spoelde. In de zon rookte ik een fantastische joint en langzaam kreeg ik het gevoel dat ik alles begreep. The fool on the hill. Ik had een blocnootje meegenomen en daarop kalkte ik alles neer. Mijn volledig begrip van alles was niet bij te houden, blad na blad vulde ik met het mateloze inzicht van alles dat me zomaar toeviel. Er moet nog ergens in mijn fotoalbums een foto van die plek zijn. De notities op het blocnootje bleken later onleesbaar. Ik heb het jaren bewaard in de hoop dat de hanige hieroglyphen mogelijk toch leesbaar zouden zijn bij nauwkeurige bestudering. Dat kwam er nooit van en bij een van mijn verhuizingen moet het teloor zijn gegaan. Waarom komt die herinnering nu in me op? Misschien omdat ik me weer zo voel als toen. Niet dat ik nu alles weer begrijp, bedoel ik, helemaal niet zelfs, maar misschien omdat ik me zo ontspannen begin te voelen als toen. Of vanwege de bijeenkomst vanmiddag, van de Nederlandse zeilers, om Sinterklaas te vieren. Dat gebeurt in een tot melancholie stemmend huis, boven op de heuvel achter ons. Daar woont tijdelijk zeilster Anneke met haar vriend Ben. Rondom het huis is een balkon. Je kijkt ver weg, in het noordoosten is een rivierdal, in het zuiden zie je de zee. In de verweesde tuin komen we samen, in de zon. Ben speelt accordeon en we zingen wat onwennig Sinterklaasliedjes en andere meezingers. Toch wordt het een vrolijke bijeenkomst, hier staan 4 foto´s. Maar eerst wekte het huis dus die herinnering van The fool on the hill. Onwillekeurig denk je, zou ik hier willen wonen? Het huis staat te koop. Nee, een plek is waar je blijft en sterft. Ik wil verder.    Terug naar boven

Maandag 03-12-2007
Weinig te melden. Overdag is het warm en zonnig, na vieren koelt het snel af. Om zes uur is het aardedonker. Ik schrijf een stukje over de boeken van Bjorn Lomborg voor de rubriek Beschouwingen (klik hier) Het enige andere karweitje van vandaag is de inventarisatie van gastenvlaggetjes. Welke ontbreken voor de Middellandse Zee straks? Dat zijn er nogal wat: Italië, Algerije, Tunesië, Albanië, de nieuwe staat Montenegro, Slovenië, Griekenland, Turkije, Cyprus, Libanon, Israël, Egypte. Over de Zwarte Zee zullen we het nog even niet hebben (Rusland heb ik wel)

Een paar dagen geleden zocht ik op Google naar afbeeldingen van Fernando Pessoa. Tot mijn verbazing vond ik er ook een oude foto van de Kathedraalboom, uit 1925. Het is onmiskenbaar dezelfde boom, in de botanische tuinen van Lissabon. De foto is van een andere kant genomen. Hij staat ook in de rubriek Beschouwingen, onderaan het stukje (klik hier)

Sneeuwt het wel eens in de Algarve? Volgens Wikipedia gebeurde dat voor de laatste keer in februari 1954. Weinig kans op een witte kerst. Het weer in Portugal wordt beheerst door het Azoren Hoog. In de winter, als de zon boven het zuidelijk halfrond staat, is het Azoren Hoog zwakker. De depressies van de Noord Atlantische Oscillatie volgen dan een zuidelijker koers en kunnen Portugal veel regen brengen. Hoe noordelijker, hoe meer. Een enkele keer dringen de afgezwakte resten van een tropische orkaan tot de Portugese kusten door. In het binnenland kan het sterk afkoelen en vriezen. In de Algarve heerst een Mediterraan klimaat, het vriest er eigenlijk nooit.   Terug naar boven

Dinsdag 04-12-2007
Weer als gisteren: zon, 20° Het kruidentuintje van Ans op het zwemplatform begint aardig uit te lopen (foto hiernaast) Dit is de eerste dag dat we helemaal niks anders doen dan de hele dag in de zon liggen lezen. ´s Avonds lezen we verder in de kajuit, electrisch kacheltje stand-by. Ik lees in één keer een pil uit van 543 bladzijden, "De schaduw van de wind" van Carlos Ruiz Zafón, een spannende, bij tijd en wijlen nogal drakerige roman die een bestseller werd. Verschenen in 2001, vertaald in 2004 in het Nederlands. Alleen al de vertaling beleefde meer dan 26 herdrukken. Voldoende spannend om uit te lezen, je wilt toch weten hoe het afloopt. Voorlopig ben ik weer even genezen van dergelijke page-turners. Waarom? Ja, je komt verder tot niks. Moet dat dan? Nee, dat is waar, dat hoeft niet. Ik ben misschien nog niet verlost van het arbeidsethos. Ieder heeft recht op zijn eigenaardigheden.  Terug naar boven

Woensdag 05-12-2007

Deze opnieuw zonnige, zelfs warme dag kenmerkt zich door het verrichten van enige arbeid. Niet veel, je kunt het dus geen werkdag noemen. Vandaag check ik het buitenboordmotortje. We hebben het dit hele seizoen niet hoeven gebruiken; wat je niet gebruikt gaat achteruit (geldt ook voor je hersens) Ik haal het rubberbootje van dek, pomp het op en laat het te water. Dan plaats ik de b.b.motor erop en trek een aantal malen aan het koordje. Na een keer of acht slaat hij aan en vaar ik een halfuurtje rond in de haven. Foto hierbij en hier. Voor alle zekerheid heb ik de peddels bij me, maar ze zijn niet nodig, het motortje loopt als een naaimachientje. Alleen lekt de dinghy weer. Natte broek. Vorig jaar nog geplakt! Doen we dus nog een keer over. Ik meer de dinghy af naast de boot, voor de zekerheid met een fietsslot erop en plaats het motortje weer op de hekstoel. Daarna zaag ik - als extraatje - nog een ander, oud fietsslot open waar een stuk afgebroken sleutel in zit. Een nieuw slotje erop en zo hebben we een tweede slot voor onze vouwfietsjes (we maakten ze altijd aan elkaar vast met één slot)

Na gedane arbeid is het goed lezen. Ik lees het nieuwe boek uit van Bill Bryson "Shakespeare. The World as a Stage" (2007), dat ik onlangs bij de Engelse boekhandel in Lagos kocht. Leerzaam boek! Er is erg weinig bekend over het leven van Shakespeare. Het is een raadsel hoe hij, levend in grote armoede, hoofd van een groeiend gezin en nog geen 21 jaar oud, in luttele jaren een vooraanstaand auteur kon worden in een moeilijk vak, met veel concurrenten, ellebogenwerk en naijver, in een ver verwijderde stad. Dat er nog zoveel van zijn werk bewaard is gebleven: 38 toneelstukken van de ongeveer 300 die in die korte vruchtbare, Elisabethaanse tijd geschreven werden! Op vermakelijke wijze beschrijft Bryson diverse theorieën die beweren dat anderen de auteur waren van "such a sumptuous, wise, varied, thrilling, everdelighting body of work. But that is of course the hallmark of genius"

Daarna begin ik serieus aan "Animate Earth" (2006) van Stephen Harding. (Al eerder had ik via de index gezocht onder "Lomborg" Dat leverde één treffer op p. 202: "the infamous Bjorn Lomborg...") Het begin valt niet mee:

"Our world is in crisis and, regrettably, our way of doing science in the West has inadvertently contributed to the many probems we face" (p. 15)
(....)
"Is it any wonder that our repression of Anima Mundi has come back to haunt us in the guise of a global crisis that is causing such massive destruction of wild nature and of traditional cultures?" (p. 28)

Ik vrees dat Harding een zwetser en een zwever is, maar ik lees morgen verder. Je moet iemand een kans geven.  Terug naar boven

Donderdag 06-12-2007
Zonnige ochtend. Ik trek er weer op uit per fiets. Zwerf door de smalle, hobbelige straatjes van Lagos. Dit keer neem ik consequent de straatjes die omhoog leiden. Dat is puffen! Na een kwartier kom ik bij de stadsmuur. Die is nog uit de Moorse tijd. Ik ga de poort door, daarachter loopt de straat steil omhoog. Lopen, dus. Ik passeer een minimercado met Indiase producten. Onthouden, vindt Ans leuk. Verderop, ik ben het centrum van de stad al uit, tref ik een enorme Intermarché. Natuurlijk ga ik er kijken en vind eindelijk - het is een van origine Franse keten - een rauwmelkse camembert. Daar zijn we gek op (en ook mijn voormalige opstapper Freek) De Europese Commissie wilde die destijds verbieden, maar de Fransen staken er gelukkig een stokje voor. Toch zie je ze niet vaak, ook in Holland niet. Ga naar de betere kaasboer! Al slenterend langs de schappenrijen vind ik verder Lapsang Souchong thee, blikjes ansjovis (hier gek genoeg niet te vinden) en het soort kersensap (sour cherry juice) waar we gek op zijn. Met dat alles beladen verblijd ik mijn geliefde, als ik op de boot arriveer.

We lezen lekker in de zon, tot het rond vier uur betrekt en er een krachtige wind gaat staan uit NO. Een uitloper van een koufront met regen, dat ver noordelijk van ons naar het oosten trekt. Rond zessen klaart het al weer op. Gelukkig maar, want morgen gaan we een zeiltocht op zee maken met het prachtige karveel "Boa Esperanca" (zie foto boven) dat vlakbij de vissershaven ligt. Het is een replica van het soort schepen waarmee de Portugezen in de vijftiende eeuw hun ontdekkingen deden langs de kusten van Afrika. Ik ben erg benieuwd hoe zo´n schip zeilt.

Ik lees verder in "Animate Earth" van Stephen Harding. Weliswaar een wetenschapper (Ecologie, Oxford) maar wat een zwetser is die man! Voorbeelden?

"Experience gravity as the love that the Earth feels for the very matter that makes up your body" (p. 56)

Wat staat hier? Zwaartekracht is de liefde van de aarde voor je lichaam. Mooi gezegd, maar geen wetenschap. De aarde houdt ook erg van vliegtuigen, vooral als ze neerstorten.

"We are learning the painful way that we are embedded within a larger planetary entity that has personhood, agency and soul" (p. 58)

Onze planeet is een persoon en heeft een ziel. Dat is wel even genoeg. Waarom ik het boek toch lees? Omdat het zo curieus is, omdat het een typisch voorbeeld is van hoe men in veel "groene" milieus denkt en omdat je misschien plotseling op een bijzondere gedachte stuit. In dit geval zet het me aan het denken hoe Harding zich (met veel respect, overigens) afzet tegen de Franse wetenschapper/filosoof Jacques Monod. Iemand die ik al heel lang bewonder. Ik kom daar dus op terug.   Terug naar boven

Vrijdag 07-12-2007
Voor ons doen staan we vroeg op, acht uur. Het waait buiten NW Bf 4 - 5. Dat wordt écht zeilen met dat karveel! Als het nu maar door gaat. Om 10 uur melden we ons op de steiger. Het gezelschap bestaat uit ongeveer 20 zeilers uit de marina. Kapitein José wil best uitvaren, maar voor het keren van het schip in het vrij nauwe havenkanaal wacht hij liever tot de wind wat afneemt. Na een halfuur vindt hij het welletjes, ik heb niet het gevoel dat het minder waait. Met veel moeite keert de bemanning het schip, het is (uiteraard) een langkieler van ruim 20 ton en de motor is niet erg sterk.

De replica is afgebouwd in 1990 naar het model van de karvelen uit de vijftiende eeuw. Het heeft twee masten die scheef uit elkaar staan (je ziet dat op de foto van gisteren) en twee driehoekige zeilen, zogenaamde latijnzeilen. Het is 23,8 meter lang, 6,6 meter breed en steekt 3,3 meter diep. Er is ruimte voor een bemanning van 22 koppen. Met deze scheepjes maakten de Portugezen in de vijftiende eeuw, de tijd van Prins Hendrik de Zeevaarder, vanuit Lagos de eerste ontdekkingsreizen langs de Afrikaanse westkust. Ze ontdekten de onbewoonde eilandengroepen van Madeira (1419), de Azoren (1427) en de Kaapverden (1444) en stichten nederzettingen langs de kust. Deze reizen legden de basis voor het wereldrijk, dat Portugal ooit was (met Spanje)

Hoe zeilt zo´n schip nou? Helaas, even uit de kust valt de wind terug naar 5 knopen. We motoren richting Portimão. Ieder paar krijgt een beurt als roerganger gedurende 10 minuten. Onder het achterkasteel is een donkere ruimte voor de helmstok. Die steekt door een groot open gat in de achterwand direct op het roer. Dat gaat dus zwaar! Het valt Ans en mij niet mee. Bovendien reageert het schip traag en kun je niets zien. De stuurcommando´s worden van boven op het achterkasteel geroepen naar iemand, die aan dek staat en ze aan de roergangers doorgeeft. Omslachtig! Er is nu weinig wind, maar als het hard waait zijn er liefst 7 man nodig om de helmstok te bedienen. Ik vraag maar niet of er een stuurautomaat is.

We kijken ook onderdeks, bedompte ruimten waar alleen licht komt door twee dekluiken. Langs de wanden en gedeeltelijk in de midscheeps zijn kooien, in het midden een grote tafel. Er zijn een moderne kombuis en toiletten voor de gasten (en koffie en een lunchpakket) Niet ver van Portimão zet men de latijnzeilen. Het blijken gemakkelijke zeilen, snel te zetten en te reven met relatief weinig lijnen. Het wordt stil als we zeilen, 2 - 2,5 knopen. Twee van de drie schepen waarmee Columbus in 1492 Amerika ontdekte waren karvelen als deze, de Nina en de Pinta. Je kan je voorstellen hoe benauwend het was om maanden opgesloten te zijn op zo´n schip van 24 meter, de windstiltes, de stormen, de ziektes en de ontberingen. Maar wij genieten ervan weer op zee te zijn. Het schip wiegt zacht op de deining, af en toe wordt een commando naar de roergangers geroepen, ik zit op een rol touw met mijn rug tegen de verschansing in het zonnetje, de zee ruist zachtjes, af en toe kraakt het ergens onder dek en ik begin...te knikkebollen. "Hadden we niet beter verder kunnen varen in plaats van te overwinteren in Lagos?", vragen we ons af. Ach, laat maar, de keus is gemaakt en we vinden het niet vervelend in het stadje. Toch zien we er allebei naar uit om komend jaar verder te varen. Rond één uur strijken we de zeilen en motoren we terug. Vanwege het afgaand tij en de ruim 3 meter diepgang moeten we voor drie uur Lagos binnenvaren. Een mijl voordien begint het me toch te waaien! Opnieuw NW 15 - 20 knopen. Later op de wal vertelt men dat het de hele dag zo is blijven waaien. Een strikt lokale wind, dus. Merkwaardig. Maar een mooie dag! Kijk voor 7 foto´s hier.

Later - weer aan boord - neemt de wind eerst af en na zessen opeens weer toe. De barometer zakt en noordelijk van de laatste oranje gloed boven de stad nadert een donkere wolkenbank. Aan boord is het knus. We draaien een CD van één van de betere (onbekende) fado-zangeressen Cidália Moreira. Ze zingt "O meu primeiro amor".  Het is een live-opname van een optreden in Restaurant Luso in Lissabon, waar ik vaak kwam en waar we nog geen twee maanden geleden waren met Bert & Mieke Mansholt van de Torum. Die donkerbruine stem. Ik kan er niks aan doen en ben in tranen. Lang geleden, in september 1982, hoorde ik haar voor het eerst, hier vlakbij in Portimão. Ik was met mijn dochter Floor, toen bijna vier, op een korte vakantie met mijn moeder in een appartement in Torralta. Dat optreden ben ik nooit meer vergeten. Geen idee wat er van haar geworden is en of ze nog optreedt. Ik voer haar naam in in Google en zowaar, ze heeft een website: www.cidaliamoreira.com. Het is niet opwekkend. De discografie geeft slechts vier CD´s, waaronder die prachtige live-opname. Haar concertagenda vermeldt "brevemente" en haar biografiepagina bestaat uit een lofrede zonder data. Onder "contact" staat een telefoonnummer en een e-mailadres. Maar haar nu te bellen of te mailen gaat me toch te ver.  Terug naar boven

Zaterdag 08-12-2007
Vannacht laat - Ans sliep al - las ik in een oud nummer van het Duitse weekblad Der Spiegel dat de Franse filosoof/journalist André Gorz tweeëneenhalve maand geleden is overleden. Hij en zijn vrouw Dorine Keir benamen zich samen van het leven. Ik wist het niet en ik was geroerd want we hebben elkander in de zeventiger jaren kort gekend. Die ontmoeting ben ik nooit vergeten en daarom schreef ik er vannacht een stukje over in de rubriek Beschouwingen (klik hier)

Om twee uur ben ik klaar. Ik slaap onrustig en met heftige dromen die ik na het opstaan vergeten ben. In de ochtend, stralend als steeds, doen we boodschappen op de boerenmarkt aan de overkant. Alles is spotgoedkoop en vers. Soms letterlijk kakelvers: kippen, kalkoenen en ganzen. We kopen amandelen, fruit, in de zon gedroogde vijgen, koriander en knoflook. De sinaasappels zijn vanmorgen geplukt, verzekert het boertje. We kopen ook ingemaakte olijven, die heel bitter smaken. Zo vinden we ze lekker. Terug op de boot vind ik mijn draai niet. Ik vul het stuk over Gorz en Keir nog verder aan. In een Portugese krant lees ik verstrooid dat het volgend jaar beter zal gaan met de nationale economie. Daarna dommel ik wat in de zon tot de kou optrekt en het tijd wordt de kuiptent te sluiten. Als ik het achterpaneel dichtrits, schop ik per ongeluk 1/3e deel van Ans´ kruidentuintje overboord. De pot met opkomende basilicum. Ik heb mijn dag niet. Bij het aanbrengen van kerstverlichting aan boord maak ik verder geen brokken. Dezer dagen zal ik er foto´s van tonen.  Terug naar boven

Zondag 09-12-2007
Gisteravond, we genieten van de kerstverlichting. Buiten hangt de rode lichtslinger om de giek, die we deze week bij de Pingo Doce kochten (foto hier) en die onze Engelse buren aan het red light district in Amsterdam doet denken. Binnen staat het kleine kunstkerstboompje dat nog van mijn moeder was. Jaren terug zat ze er trots en genoeglijk naast in haar verzorgingshuis. Ik kon het niet weggooien toen we uit Andel vertrokken en nu komt het van pas. Ans maakt een mooi visgerecht met gerookte schelvis: kedgeree. Een recept uit "The naked chief" van Jamie Oliver, met veel koriander, kerrie, knoflook en uien. Ans is moe en gaat naar bed. Ik heb nog geen slaap en ga, hoewel ik vermoedelijk een uur in de wind te ruiken ben, nog langs de café´s aan de haven. In de Amuras Bar begint juist een band met zijn optreden. Ik ben verloren: het is een prima band en ze spelen gedreven veel oude rock, zoals Creedence Clearwater Revival, The Doors, en dergelijke. Ik geniet en dans de treurnis van deze dag uit mijn lijf. Dat lucht op!

Vandaag is het de hele dag bewolkt. Het is wel droog en niet koud. ´s Ochtends gaan we naar de wekelijkse koffiebijeenkomst van de Nederlandse zeilers in de haven. Die is dit keer bij Jan & Boukje van de J&B. ´s Middags lezen we in de kuip en om zes uur gaan we naar een borrel van de Engelsen op onze steiger, aan boord van de Rain again van Mark & Frances. Ze komen uit Schotland waarmee de scheepsnaam verklaard is. Ik luister altijd graag naar Engelse zeilers. Ze komen overal in de meest onmogelijke bootjes, zeilen door tot op hoge leeftijd en hun verhalen zijn verrukkelijk. Mark toont schitterende foto´s van een tocht door het Beagle Kanaal tussen Vuurland en het vasteland van Zuid-Amerika. Ongerepte natuur met gletsjers die in zee eindigen en waar ze met hun schip vlakbij komen. Je kunt die route goed doen met een polyester schip. Ik berg het allemaal op in mijn koffer met dromen over toekomstige bestemmingen.  Terug naar boven

Maandag 10-12-2007
Merkwaardig. Ik word vanmorgen uit een levendige droom wakker met een vreemde zin in mijn hoofd:

"Het lijden moet er niet toe leiden
dat het lijden leidend wordt"

Heb je ooit! Wat een grappige zegswijze! Heb ik vast ooit ergens gelezen of gehoord. Zoeken op Google levert geen aanknopingspunten op. Is iemand dit wel eens ergens tegengekomen?

Na het ontbijt fiets ik de heuvel achter Lagos op, naar Ponta da Piedade. Dat is een kaap die ver in zee uitsteekt, zuidwestelijk van de stad. Het is weer stralend zonnig. Langs het weggetje naar de kaap staan de 14 staties van het lijdensverhaal van Christus. Kleine kapellen met in tegeltjes (azulejos) de bijbehorende afbeeldingen. Achter de vuurtoren kun je via een aantal trappen naar de grotten afdalen, die de zee heeft uitgehold in de zachte zandsteen van de rotskliffen. Het is er mooi. Ik zit op een plateautje anderhalve meter boven het onrustige water. Overal om me heen staan tientallen meters hoge rotspunten, sommige nog aan elkaar verbonden door natuurlijke boogbruggen. Uit donkere grotten en spelonken klinkt gedaver van de golven, die zich wild en onophoudelijk naar binnen dringen. De branding beukt, schuurt en sleurt in een voortdurende, machtige beweging. Het is of je de ademhaling van de wereld voelt. Je krijgt hier wel begrip voor het animisme van natuurvolken, die de aarde bezield achtten en grotten, rotsen, stenen en tal van andere fenomenen als levend en bezield ervoeren. Stephen Harding borduurt daar graag op voort, als aanhanger van de Gaia-hypothese van de levende, zelfsturende aarde. Op de terugweg suis ik de hellingen naar de stad af. Onderweg schiet ik steeds weer in de lach als ik terugdenk aan die rare zin die ik bij het ontwaken in mijn hoofd vond.

Aan het eind van de middag vraag ik Lowy van Jachtwerf Numansdorp per e-mail of hij al nieuws heeft over mijn grootzeilkar. Hij mailt prompt terug. Helaas blijkt dat het merk Amiot niet meer bestaat, het zou zijn overgenomen door Goiot. Het is niet zeker of het spul nog te krijgen is, maar hij zoekt verder. Ik hoop dat er eventueel andere oplossingen zijn, want anders zou ik misschien ook nog een nieuwe rail moeten laten plaatsen. Terug naar boven

Dinsdag 11-12-2007
Ik ben begonnen met het aanleggen van een klussenlijst. Die groeit met het uur en zal nog wel heel wat langer worden. Grote en kleine dingen die aangepakt, gerepareerd, schoongemaakt of vernieuwd moeten worden voor we - pak weg - in de tweede helft van februari verder trekken. We zijn meteen ook maar begonnen. Ans laat alle scepters, de preek- en hekstoelen, de lieren en de buizen van de windvaanstuurinrichting blinken met behulp van metal-polish. Ik repareer het snoer van het strijkijzer, vervang de harpsluiting van de halshoek van de genua door één die beter past, hang eindelijk de grote olielamp boven de kajuittafel waterpas en vraag via Internet bij onze zorgverzekeraar nieuwe EHIC´s voor 2008 aan. EHIC is de afkorting van de European Health Insurance Card, een pasje waarmee je - zo wordt gesteld - probleemloos medische hulp krijgt in alle EU-landen en een aantal andere aangesloten landen. Zodoende is aan het eind van de dag de klussenlijst van 14 punten alweer terug naar 9.

Van Evert Toxopeus, de vader van de in november 2003 omgekomen zeiler Jan Jaap Toxopeus, ontvang ik een e-mail. Hij las bij toeval mijn stuk van een jaar geleden in de rubriek Beschouwingen over de rampzalige en nog steeds niet echt verklaarde schipbreuk van Jan Jaap en zijn zeilmaat Hein Bart in hun 11-meter Welsh Dragon (klik hier) De hele Nederlandse zeilerswereld leefde mee toen er na 3 november niets meer van de zeilers werd vernomen, tot een halfjaar later het wrak werd gevonden in deerniswekkende staat. Evert Toxopeus gaat in op vragen die ik me toen stelde over ondermeer de accu´s en de EPIRB. "We geloven nog steeds dat het een onderzeeër is geweest", schrijft hij. Ik heb een samenvatting van zijn reactie aan het stuk toegevoegd (klik hier)   Terug naar boven

Woensdag 12-12-2007
Gisteren begon ons electrisch kacheltje te haperen en hield er na enige tijd helemaal mee op. Vervelend, want ´s avonds wordt snel zo koud dat we hem graag aanzetten. Vannacht is het binnen maar 13°  Omdat hij alweer een hele tijd niet gedraaid heeft, zetten we de Webasto-kachel zachtjes bij. Die loopt op diesel en doet het prima. Dit soort kachel moet je eens in de twee maanden een uurtje aanzetten, om aanslag van zout en roet eruit te blazen. Na het ontbijt leg ik het electrisch kacheltje op tafel en schroef het uit elkaar. Ik loop alle verbindingen na, maar zie niks raars. Peinzend ga ik zitten waarbij ik ongemerkt de voedingskabel aanstoot en zie: hij gaat aan! Het zit dus in de voeding en niet in het kacheltje. Even later heb ik de echte schuldige. Dat is de driewegstekker, die ik sinds een paar dagen ertussen heb gedaan om de kerstverlichting erop te laten branden. Dat kan er niet allemaal tegelijk op, kennelijk.

De klussenlijst telt nu 18 items, waarvan 6 gereed. In de middag bakt Ans een voortreffelijk volkorenbrood in de gasoven. Ik lees in één ruk het nieuwe boek van de Amerikaanse schrijver Cormac McCarthy uit: "The road" (2006, Nederlandse vertaling "De weg" uit 2007) Hij is grote favoriet van me en zijn eersteling "Suttree" uit 1979 (Nederlandse vertaling "Angel", 1996) is zelfs één van de beste boeken die ooit las. Deze nieuwste mag er ook zijn. McCarthy beschrijft de aangrijpende zwerftocht van een zieke vader en zijn zoontje door een desolaat, verbrand landschap nadat een niet nader omschreven ramp de wereld in de as heeft gelegd en vrijwel de volledig mensheid vernietigd. De summiere dialogen tussen beiden, zonder enige theatraliteit, zijn ontroerend. Ik vind ook knap hoe McCarthy erin slaagt een dode aswereld te beschrijven zonder enige politieke boodschap of waarschuwing à la Al Gore, zonder ook maar één schuldige aan te wijzen. Boeken die dat wél doen, zijn er genoeg, maar dit boek is anders. De mens is er een toevallige bijkomstigheid, een incident zonder betekenis, vechtend om een dag langer te leven.

"Hij liep naar buiten het grijze licht in en bleef staan en in een kortstondig ogenblik zag hij de absolute waarheid van de wereld. De koude, niet-aflatende kringloop van een aarde die zonder testament was gestorven. Onverzoenlijke duisternis. De blinde bijzonnen in hun baan. De verpletterende zwarte leegte van het heelal. En ergens twee opgejaagde dieren trillend als de vos in zijn schuilplaats. Geleende tijd in een geleende wereld en geleende ogen om dit alles te bewenen" (p. 82)

"Misschien was in de vernietiging van de wereld tenslotte te zien hoe hij was gemaakt" (p. 168)

De vader sterft tenslotte van uitputting en koorts.  Zijn zoontje sluit zich aarzelend aan bij andere overlevenden. "Hoe weet ik dat jullie de goeden zijn?" McCarthy houdt zijn vertelling strak in de hand. De enige keer dat hij zélf emotie toont is onverwacht, in de allerlaatste alinea:

"Ooit zaten er bronforellen in de bergbeken. (....) De kronkelige patronen op hun rug waren kaarten van de wereld in wording. Kaarten, labyrinthen. Van iets wat niet terug te draaien was. Niet hersteld kon worden. In de diepe valleien waarin ze leefden waren alle dingen ouder dan de mens en ze gonsden van mysterie" (p. 176)      Terug naar boven

Donderdag 14-12-2007
Geen klussen vandaag. Om kwart voor tien nemen we het boemeltreintje naar Faro, de hoofdstad van de Algarve met het internationale vliegveld. De vouwfietsjes gaan mee, we hangen ze op aan twee haken in het voor fietsen bestemde compartimentje. Hier 2 foto´s. Ruim anderhalf uur schommelen we gemoedelijk door een een landschap waarin lage bergen en kustvlakten elkaar afwisselen, evenals golfterreinen, wijngaarden en uitgebreide vruchtboomgaarden met sinaasappelen, mandarijnen, citroenen en granaatappelen. Het is bijna half december, maar alles hangt nog aan de bomen! Even voor het station van Faro zien we aan de rechterkant tientallen masten: een scheepswerf. Nieuwsgierig fietsen we na aankomst erheen. De werf ligt aan de rand het enorme natuurgebied dat Ria Formosa heet, een getijdengebied van uitgebreide kreken en lagunes achter een rij langgerekte eilanden met stuifduinen. Voor boten met een diepe kiel is de werf alleen bij hoog water bereikbaar. Faro ligt zelf ook tegen dit slikkengebied aan, de spoorweg en het station zijn later tussen stad en lagune aangelegd, ongeveer zoals in Amsterdam het CS tussen het IJ en de oude binnenstad. Het moderne vliegveld is meer naar het westen ook in het lagunegebied gebouwd.

We fietsen verder langs het ondiepe water en plotseling stop ik. Ans rijdt bijkans tegen me op. Bij een verlaten witgeschilderd huis zie ik opeens de foute kathedraalboom staan - hoe moet ik hem anders noemen? - dezelfde boom als mijn eigen elf jaar geleden uit een in de Jardim Botánico in Lissabon gevonden eikeltje opgekweekt boompje. De enige die het deed van tien opgeraaptje eikeltjes, de enige die opkwam en de enige die anders bleek te zijn. Herinner je je: twee maanden terug in Lissabon zagen we de echte kathedraalboom, de Ficus Macrophylla. Sedertdien verkeer ik in onzekerheid wat voor ander boompje ík dan wel gekweekt heb. En nu staat hij hier voor me! Er zitten witbruine, pas uitgebloeide bloemetjes aan, op een tros. Er is niemand om te vragen hoe het boompje heet, uiteraard maak ik foto´s (zie hier en voor het verhaal erachter, klik hier) Dan fietsen we verder, steken de spoorlijn over en voorbij de ondiepe binnenhaven komen we bij de eeuwenoude binnenstad, de Vila Adentro. De stad is nog helemaal omringd door oude stadsmuren uit de Moorse tijd. Binnen vinden we beeldschone straatjes, binnentuinen (godbetert nóg een grotere foute kathedraalboom), steegjes en éen prachtig plein, omzoomd door donkergroene bomen vol sinaasappels. We lunchen uitgebreid in eenvoudig restaurantje op een pleintje bij de Rua do Trem: gegrillde makreel (Ans) en gegrillde sardientjes (ik), aardappelen en een simpele salade, met een eveneens simpele witte Vinho Verde. De vis wordt buiten langs de muur op het pleintje gegrilld op houtskool. Zó simpel en zó lekker! En ook nog zó goedkoop dat we ons even schamen. In alle bars en in de meeste restaurantjes staat een TV aan, zo ook hier, tijdens het zien we een live-uitzending van de ondertekening van wat de geschiedenis lijkt in te gaan als de Accoorden van Lissabon, de (in mijn ogen terecht) nauwelijks gewijzigde overeenkomsten over de herstructurering van de uitgebreide Europese Unie. Heel even zien we Balkenende, maar de hoofdrollen zijn vandaag voor de Portugese premier Socrates en de voorzitter van de Europese Commissie Barroso, ook een Portugees. Begrijpelijk, this is their finest hour, Portugal betekent een moment lang weer iets in de wereld.

Het tegendeel ervan maken we een uur later mee. Een opvallende vorm van bekrompenheid. We fietsen terug naar het plein met de sinaasappelbomen. Daar staat de kathedraal van Faro, een mengelmoes van gothiek, renaissance en barokstijlen. Bij de ingang is een felle discussie aan de gang tussen de jongeman van de kassa, zo te zien een werkstudent, en een ouder echtpaar uit Baskenland. Wat is er aan de hand? Het echtpaar sprak de jongeman aan in het Portugees, de jongeman hoorde dat ze Spaanstalig waren en antwoordde uit vriendelijkheid in het Spaans, het echtpaar was zwaar beledigd want ze waren Basken en geen Spanjaarden, vonden ze. Pffff.... Het ging er heet aan toe. Natuurlijk had het joch gelijk. Het lukt me ze te sussen, zeggend dat ik Fries ben en me toch niet onderdrukt voel en dat we juist vandaag (zie boven) allemaal in de eerste plaats Europeaan zijn. We ontsnappen opgelucht naar de kathedraal. Die is vol bladgoud en er staat bovenin een beeldig barokorgeltje. Een wenteltrap leidt naar de transen op de oude toren. Daar is een ongekende ambiance veraf én dichtbij, er nestelt vlakbij een ooievaar naast de aloude kerkklokken en er is een wijds uitzicht over de stad en de lagunes (zie foto boven en nog 3 hier) We scheuren ons moeizaam los, dalen weer af en lopen de oude stad uit door een mooie poort en komen in het winkelgebied. Laat Ans daar nou toch die leuke enkellaarsjes zien, die ze in Portimão laatst niet in de goede maat vond! De dag kan nu helemaal niet meer stuk. We treinen in de snel vallende avond vermoeid en tevreden naar huis, pardon Lagos. Boven de kartelrand van een bergrug kleurt de westelijke hemel vlammend oranje en dan dieprood. De ramen van de trein tonen niets meer dan de weerspiegeling van onszelf in de coupé, alsof er naast ons nog een trein rijdt.   Terug naar boven

Vrijdag 14-12-2007
Na een laat ontbijt drinken we koffie in de stad. We vinden een CD-zaakje met veel keus. Vooral fado-muziek. Hoopvol vraag ik naar de CD "Profissão de Fée" van Lula Pena, maar ze kennen de zangeres helaas niet eens. We slenteren door de winkelstraatjes en vinden leuke kerstcadeautjes voor de kinderen - ook al krijgen ze die pas half januari. Het is fris, ondanks de heldere zon staat er een frisse wind uit het zuidwesten.

Op de website van NRC/Handelsblad lees ik dat het CBS deze week een nieuwe bevolkingsprognose voor Nederland bekendmaakte. De bevolkingsontwikkeling wordt de komende vijf jaar schever dan ooit. Het aantal kinderen daalt fors. In Portugal staan deze week toevallig vergelijkbare ontwikkelingen in de kranten. Het gemiddeld aantal kinderen per vrouw bedroeg hier in 2006 1,36. Voor een stabiele bevolkingsomvang zou dat op 2,1 moeten liggen. Vanaf 2010 zal het aantal Portugezen gaan afnemen. De Portugezen zijn in paniek! Van alle kinderen die in de Algarve worden geboren, wordt nu al 16% geboren in immigrantenmilieus, vooral uit Brazilië en de Ukraïne, zeggen de kranten waarschuwend. Als het zo doorgaat, zeggen "specialisten", dan zal het op afzienbare termijn leiden tot het uitsterven van het Europese ras! (Whatever that may be) Ze kenmerken de ontwikkelingen als "suicidaal gedrag" Dokter Mariano Ayala van het ziekenhuis van Faro zegt in de krant "dat het lage geboortecijfer een symptoom is van een zieke samenleving" De dokter kan het weten! Hals over kop heeft de sociaaldemocratische regering van Portugal per onmiddelijke ingang financiële ondersteuning van zwangere vrouwen ingesteld en de kinderbijslag vanaf het tweede kind sterk verhoogd.

Het is bekend dat in alle welvarende landen in de wereld het geboortecijfer sterk is gedaald en nog steeds daalt. Dat geldt ook voor steeds meer ontwikkelingslanden, waar de bevolking door toenemende economische groei een hoger welvaartsniveau bereikt. Met name in Afrika waar vanwege het wanbeleid van corrupte machthebbers de groei stagneert, vind je nog hoge geboortecijfers. Welvaart gaat dus in het algemeen gepaard met teruglopende bevolkingsgroei en zelfs met afname. Wat is daar tegen? Het is in het belang van een duurzame wereld dat de wereldbevolking - zoals verwacht - niet meer groeit en liefst in omvang afneemt.
Toch is het een raar fenomeen. In het algemeen groeien levensvormen uitbundig door als voedsel ruim voorhanden is en de omstandigheden gunstig, tot op één of andere wijze de wal het schip keert. Maar de menselijke soort krimpt in de gunstige omstandigheden van heden juist in! Je zou eerder verdere groei verwachten. Kennelijk spelen er andere mechanismen een rol, misschien van sociaal-culturele aard?

Een paar uur later drinken we een vrolijke borrel bij Gerard & Jos aan boord van de Mermaid op de D-steiger. Ik leg het bovenstaand item voor. Wat denk je van de invloed van "de pil", zegt Jos. Vrouwen hebben nu hun lot in eigen hand. Natuurlijk, ze heeft gelijk, waarom heb ik daaraan niet gedacht. Het wordt ontzettend gezellig en erg laat in de roef van hun slanke Rival 38. Thuis maakt Ans een smakelijk vissoepje klaar, maar wat was het leuk om eens zo lang door te bomen over de wereld en van alles en nog wat.   Terug naar boven

Zaterdag 15-12-2007
Een rustige dag. Geen wind en uiteraard zonnig. Via Google probeer ik sites te vinden om de "foute kathedraalboom" (zie foto hiernaast en/of klik hier) te determineren, maar na een uur vergeefs zoeken geef ik het op. Misschien zijn er sitelezers die het willen proberen?
Daarna ga ik een deel van de apparatuur controleren, de Navtex, de radar en de plotter, de GPS en de marifoon. Alles werkt. We lezen in het zonnetje in de kuip. Eind van de middag wil ik ook nog zien of het me nog lukt weerkaartjes via de SSB-radio te ontvangen. Ik zet de radio aan en start op de laptop het programma Meteoscan. Daar begint het gedonder! Allereerst is er geen COM-poort beschikbaar, beweert Meteoscan. Ik zie dus ook geen radiosignaal in het aparte schermpje. Meteoscan hoort vanaf de laptop de radio te kunnen aansturen via Receiver Control en het Pactor-modem, maar dat gaat ook al niet. Geduld!, zo spreek ik mezelf toe.
In het Configuratiescherm van Windows zoek ik onder Hardware het overzicht van com-poorten op. Meteoscan zou op com-poort 4 moeten zitten, maar staat er niet bij. Hoe kan dat nou? Ik ga naar het configuratieschermpje van Meteoscan en haat het vinkje bij PTC-IIusb (dat is het Pactormodem) weg en vink geluidskaart aan. Nog niks. Dan gaat me een lichtje op en er komt er een blosje van schaamte op mijn wangen als ik achter de laptop de usb-kabel in de usb-bus stop. De radio was niet aangesloten.
Meteen is er een radiosignaal in beeld. Ik vink de geluidskaart weg en PTC-IIusb aan. Niks. Ik dacht dat ik klaar was maar helaas. Ik schakel alles maar een keer uit, de radio, het modem en de laptop, en start opnieuw op. Dat helpt! Ik moet de frequenties op de radio weliswaar handmatig instellen, maar er komt een keurig signaal van de ingestelde frequentie van een Northwood-kanaal. Op dit tijdstip zenden ze geen weerkaart uit, dus schakel ik over op RTTY, stel in op Pinneberg en meteen ratelen de weerberichten voor de Duitse Bocht en de Baltic over het scherm. Okay! Waarom Receiver Control de radio niet vanaf de laptop aanstuurt, snap ik nog niet maar dat komt later wel.

Nog meer verontrustend nieuws in de Portugese kranten. Tenminste voor de vele rokers die dit land telt, veel meer dan bij ons. Vanaf 1 januari 2008 is er een totaalverbod op roken in de horeca en alle overige publieke ruimten van kracht. Een halfjaar eerder dan in Holland. Wij zijn er blij om. Het is nu 11,5 jaar geleden dat ik gestopt ben. Op het klimaatmodel dat - als schermbeveiliging - op mijn computer loopt is de winter van 2012 voorbij. Zo op het oog een strenge winter. Ik zie nog geen rare dingen.  Terug naar boven

Zondag 16-12-2007
De zondagse koffiebijeenkomst van de Hollandse zeilers op de J&B van Jan & Baukjen op de E-steiger. Opnieuw gezellig én nuttig door de uitwisseling van kennis en ervaring. Dit keer over het nut van een vast kotterstag met een oprolbare werkfok. Ik heb er al vaak over zitten peizen. Jan heeft het laten aanleggen en is er erg tevreden over. Hij hoeft niet meer de kuip uit om de voorzeilen te wisselen. Eerst had hij net als wij een wegneembaar kotterstag. Je gebruikt het zelden of nooit. Als je het nodig hebt is het weer doorgaans al te slecht om nog naar het stampende voordek te gaan om de zaak erop te zetten. Maar het is een dure zaak, zo´n vast kotterstag met oproller. In de voorhut moet onderdeks versteviging komen en op de mast, vanaf het punt waar het kotterstag vast zit, heb je bakstagen nodig die moeten verhinderen dat je mast gaat "pompen" Een ruwe schatting? In ons geval zo´n 5 - 6000 euro. En dan moet je er ook nog een geschikt zeil voor hebben... Laat maar even zitten.

Er wordt slecht weer verwacht de komende week. Het hogedrukgebied dat hier lang voor mooi weer zorgde, is naar het noordoosten vertrokken en zorgt nu in Nederland voor droog weer met vorst. De depressies en de fronten kunnen er nu onderlangs en gaan hier veel wind en regen brengen. Vandaar dat we de middag nog maar lekker luierend, lezend en zonnend in de kuip doorbrengen (zie foto) Een vliegtuigje, een tweedekker, trekt onze aandacht. Verbluft kijken naar een staaltje bloedstollende  luchtacrobotiek: loopings, spiralende kurketrekkers, ondersteboven vliegen, hij kan alles.

Ik lees verder in Stephen Harding. Als je het zweverige holistische gedoe negeert, dan kun je zijn levendige weergave van al die ingewikkelde terugkoppelingen in het systeem Aarde best waarderen. Maar dat holisme, die animistische doordraverij! Het doet me steeds veel nadenken over de diametraal tegenovergestelde opvattingen van wijlen Jacques Monod. Harding roept dat op omdat hij in begin ergens een prachtig citaat van Monod gebruikt, uiteraard in afwijzende zin:

"Van de wetenschappelijk onderzoeker wordt verwacht dat hij zich bewust is van zijn totale eenzaamheid, van zijn fundamentele isolement" en "te beseffen dat hij als een zigeuner leeft aan de grenzen van een onbekende, vreemde wereld" (in mijn vertaling)

Voorheen had ik zijn boek "Le Hasard et la Necessité" in mijn boekenkast (in een Engelse vertaling, 1971), maar ik raakte het vele jaren terug op onduidelijke wijze kwijt. Had ik het nu maar hier! Ik zie uit naar de confrontatie tussen de objectiverende (Monod) en de participerende (Harding) zienswijzen. Ik hak de knoop door en ga zoeken op www.bol.com. Niet te vinden, ook niet bij de 2ehands boeken. Op www.amazon.com lukt het wel. Ik bestel een gebruikt exemplaar en laat het naar Lagos sturen, benieuwd hoe lang dat duurt.

Om half vijf wordt het te koud in de kuip. De olielampen en de kerstverlichting maken het snel warm en knus. Vanavond gaan we met Gerard & Jos van de Mermaid naar een gratis concert in het Centro Cultural in de binnenstad.  Terug naar boven

Maandag 17-12-2007
Gisteravond met Gerard & Jos naar het Centro Cultural. Een gratis concert van het Orchestra de Jazz de Lagos, een big band met een wat gezette, zenuwachtige zanger van meer dan middelbare leeftijd (zie foto) Natuurlijk, het waren (oprechte) amateurs en hun programma was in een uur afgewerkt. Het bestond uit jazzy kerstmuziek, zoals Jingle Bells, Let it snow en Santa Claus comes to town. Net als de zanger nogal belegen eigenlijk, ik vond het niet erg dat het na een uur voorbij was.

Vandaag is het merkbaar stiller in de haven. Veel zeilers en pensionado´s uit de appartementen zijn met de feestdagen naar huis. De dag begint zonnig maar er komen steeds meer wolken over. De barometer zakt maar nog niet erg snel. Volgens het KNMI is er boven West-Europa sprake van een Omega-blokkade (zie www.knmi.nl) Het hogedrukgebied dat nu ongeveer boven Jutland ligt blokkeert de westelijke aanvoer van de depressies. Die worden naar het noorden gedwongen over de Barentszzee en dalen dan af via Rusland naar zuidoost Europa. Dat traject heeft de vorm van de Griekse letter Omega. Toch komt er ook een depressie aan op een zuidelijker route, in onze richting, tussen datzelfde Hoog boven Jutland en een nieuw Hoog dat zich alweer bij de Azoren vormt. Vooral dinsdagnacht brengt dat hier harde wind en regen.

Gestimuleerd door Gerard & Jos van de Mermaid loop ik vanmiddag naar het overdekte zwembad. Dat is vlak in de buurt. Een prima bad! Ik trek 20 minuten rustig baantjes in het wedstrijdbad - niet meteen de zaak forceren! - en duik een aantal keren van de kant. Gaat nog prima. Vroeger in Deil zwom ik elke dag een halfuur, ´s ochtends voor ik naar mijn werk reed. Naast het wedstrijdbad hebben ze hier ook een warm bad met pulserende massagestralen en bubbels. Heerlijk. Ik besluit voortaan een paar keer in de week te gaan zwemmen. Vanavond komen Gerard & Jos bij ons eten.  Terug naar boven

Dinsdag 18-12-2007
Gezellige avond met Gerard & Jos van de Mermaid (foto hier) Liefhebbers van het Frans chanson, dat we in ruime mate aan boord hebben. Ans had groot succes met haar Oekraïnse stoofpot. Soms denk ik dat ze misschien een receptenrubriek op de site zou moeten beginnen.

Vanmorgen is de hemel grijs, soms valt er wat regen en geleidelijk wakkert de wind aan, die uit zuid-zuidoost waait. Bij die windrichting liggen we comfortabel in de luwte van het appartementengebouw. Toch zien we af en toe Bf 6 op de anemometer. Geen weer om naar buiten te gaan voor verse broodjes, we ontbijten met crackers.

In de loop van de middag neemt de wind wat af en krimpt naar Oost tot Noordoost. Dat duidt erop dat de kern van het lagedrukgebied onder ons doortrekt. De weerkaartjes tonen dat er meer depressies aankomen. De komende dagen blijven slecht. We vinden het niet zo erg, het is knus en gezellig in de kajuit. Mijn advocaat mailt de tekst van het beroepschrift tegen de Gemeente Papendrecht inzake het niet toekennen van een briefadres. Hij heeft het jl. 12 december bij de Bestuursrechter in Dordrecht ingediend. Papendrecht heeft nu vier weken de tijd om een verweerschrift op te stellen. Wat zullen ze blij zijn!  Terug naar boven

Woensdag 19-12-2007
Onrustige nacht. Het waait voortdurend hard, het onweert van tijd tot tijd en er valt enorm veel regen. Regenstormen, eigenlijk. De boten liggen te rukken aan de lijnen en dansen op en neer. De wind is Oost tot Zuidoost. Je ligt zo´n hele nacht te "hanewaken". Af en toe eruit om te controleren of er niks mis is, of de lijnen het houden, de kuiptent niet losscheurt of dat er ergens lekkage is. Tussen twee buien in doe ik om half tien vanochtend snel wat boodschappen bij de Pingo Doce supermarkt. Ik fiets ook even naar de steiger van Kiara en stel vast dat daar alles in orde is (Jaap & Diana zijn in Holland) Idem bij de Breeze van Gerd & Anjès. De hele verdere ochtend trekken zware buien met onweer over.

We wachten tot het wat droger wordt en lopen langs het station. Daar horen we het donderen van de branding al. Langs de scheepswerf van Sopromar, die wegens de kerstdagen gesloten is, en dan door de duinen naar zee. De voorspelling van Windguru is dat er golven van 5 meter staan en wind met uitschieters tot Bf 9. Het strand van Meia Praia ziet er inderdaad anders uit dan op zonnige dagen! (zie de foto hierboven en 4 foto´s hier) De wind blaast schuim en nevel over het strand en stuwt het water hoog op, de vloed lijkt wel eerder te beginnen. De vloedlijn ligt helemaal tegen de duinvoet aan. De golven breken donderend over elkaar heen, de zee is grijs en nevelig. Ook in de verte op zee zien we brekers. Toch is het helemaal niet koud, de wind is hier zuid, recht op het strand. Ik denk terug aan een andere keer toen we bij storm langs een strand liepen. Dat was in de zomer van 2004, toen we dagenlang verwaaid lagen in het Deense Tyboron, aan de uitgang van de Limfjord. Toen gingen we te vroeg op weg richting Vlieland omdat we weer aan het werk moesten. We kwamen in een harde Noordwester terecht en sloegen midden op de Noordzee plat door een monstergolf (zie in de rubriek Zeilverhalen, klik hier) Nu is alles anders, we hoeven niet meer weg als het weer ons niet zint.

Langs de sissende uitlopers van de branding lopen we naar de haveningang van Lagos. Kleine vogeltjes met spitse, omhoog gebogen snaveltjes (Strandlopertjes?) rennen pikkend langs de waterlijn met wier en schelpjes, die de teruglopende golven op het zand achterlaten. Verderop tussen de havenhoofden staan grote brekers en daarachter zien we schuimende grondzeeën. Met dit weer binnenlopen is hachelijk, je schip raakt stuurloos in dit geweld. Aan uitvaren moet je ook maar niet denken. Met de wind in de rug lopen we de havendam af. De vissers hebben hun bootjes verder naar binnen verlegd. We komen langs de opvanghokjes voor zwerfkatten, die een Engelse dame hier jaren geleden heeft laten plaatsen. Twee katers, een zwarte en een witzwart gevlekte, komen ons kopjes geven. Ze zijn kletsnat. Ze schuilen ondanks de regen liever tussen de grote keien van de strekdam, die nog warmte afgeven van zonniger dagen, dan in de hokjes. Voorbij Restaurant A Barrigada valt er een forse bui die ons in een oogwenk kletsnat maakt. We proberen te schuilen bij de bouwval van een vissersloods, terwijl de donder van een plotseling onweer boven ons hoofd rommelt. Aan boord wachten de kachel, droge kleren en een warme kop koffie.

Terwijl regen de ramen striemt schrijf ik in de warme kajuit een tweede beschouwing over abrupte klimaatverandering (klik hier) In het begin van de avond neemt de wind af en wordt het droog. Een uur later regent het weer. Op Internet haal ik de Sembach-weerkaartjes op. Ze tonen dat het onbestendige weer de rest van de week aanhoudt, pas in het weekend klaart het op. We zetten het electrisch kacheltje in de voorste hut om het vocht eruit te verdrijven. Over tien dagen moet het een aangename (dus droge) slaapplaats zijn voor mijn broer en zijn vrouw, die bij ons Oud & Nieuw komen vieren.  Terug naar boven

Donderdag 20-12-2007
Gisteravond zijn we bezig met afspraken te maken voor ons bezoek aan Nederland in januari. Veertien dagen zitten zó vol! Ook bel ik mijn dochter Floor in Londen. Ze heeft daar anderhalf jaar gewerkt maar nu gaat ze weer naar Nederland terug. Vanaf 2 januari a.s. komt ze opnieuw bij de VARA in dienst en gaat ze weer meewerken aan het TV-programma "De wereld draait door" van Matthijs van Nieuwkerk.

Vannacht is het weer onrustig, harde wind, regen en onweer. Toch slapen we beter dan gisteren. In de ochtend breekt de zon even door. Snel doe ik boodschappen. Aan dek ligt hier en daar rood zand, aangewaaid uit de Sahara. Het water in de haven lijkt wel Nijlwater, het anders glasheldere water is troebel en geelbruin van kleur (zie foto) Als je het handpomptoilet doorspoelt, zie je qua kleur in de pot geen verschil voor en na. Dat komt door de afwatering van hoger gelegen gebieden, die zand, modder en takken meespoelt. In een hoek van de haven zijn grote hoeveelheid riet bijeengedreven. Ertussen liggen weggewaaide kuipkussens, stootwillen, takken, planken, sinaasappels en veel lege plastic flessen. Het gaat weer harder waaien, het schip rukt aan de touwen en maakt forse schuivers voor- en achteruit. Ik leg de boot beter vast met extra landvasten, haal de vaderlandse vlag binnen, hang de stootwillen beter vast, trek de kuiptent strakker aan en controleer alles aan dek op stormvastheid. Binnen zien we op de anemometer dat het permanent Bf 6 - 7 waait uit ZuidZuidOost, met uitschieters naar 8 en zelfs 9. Buiten op zee staat er zeker een zware storm Bf 10. Regen striemt opnieuw het dek en de ruiten. Het schip helt door de wind zwaar en doet ons kerstboompje omvallen.  Om 13.00 uur (Portugese tijd, 14.00 in Holland), na een hevige regenbui, valt de wind van het ene op het andere moment volledig weg. Het klaart wat op. Vermoedelijk trekt nu de kern van de depressie precies over ons hoofd. Ik loop even snel langs Kiara en Breeze, alles in orde.

Rond 15.00 uur trekt de wind weer wat aan, maar hij is lang niet zo hard als vanmorgen. Hij is gekrompen naar OostNoordOost, wat inderdaad erop wijst dat de depressiekern voorbij is. Vanavond gaan we naar het Christmas Dinner Portuegese Style, dat de Engelsen voor het 13e jaar in successie hebben georganiseerd in Restaurant Portal do Infante op de kade achter ons. Het wordt om 19.30 uur voorafgegaan door - wat ze noemen - een Pre dinner Christmas Bubbly.
"Captains, skippers, crew, 2nd mates, friends & guests, All Welcome!", vermeldt de uitnodiging. Er trekken nieuwe donkere luchten over, zwaar van regen, af en toe weerlicht en rommelt het, de eerste regenbui roffelt het dek, maar het wordt vanavond vast gezellig!  Terug naar boven

Vrijdag 21-12-2007
De Christmas Bubbly & Dinner van de Engelsen is erg gezellig. Bij binnenkomst krijgen we inderdaad een glas bubbels. We hebben ons feestelijk uitgedost en zitten aan een Hollandse tafel met Jan & Baukjen (J&B) en Allert & Margot (Hexe), maar in de loop van de avond mixt iedereen. Het eten van de Portal do Infante is allerberoerdst, de wijn is echter uitstekend, de bediening is aardig en de muziek is leuk. We dansen vol overgave en kletsen elkaar de oren van het hoofd. Buiten regent het almaar door. Tegen half twee lopen we onder ons parapluutje naar de boot. Hier staan 5 foto´s van de avond.

Gisteren ontving ik een e-mail van Sergej Berendsen, de schipper van ons zusterschip Seawalk, ook een 43 DS dus. Zij liggen verderop in het Spaanse deel van de Iberische zuidkust in Barbate. Sergej & Isabelle varen met hun jonge kinderen en zijn ook Vertrekkers 2007 van de Zeilen-bijeenkomst eind maart in Enkhuizen. We hebben ze weer in Viveiro, Noord-Spanje, ontmoet. Ik vertelde Sergej toen over onze kielproblemen, samen keken we bij hem onder de vloer en constateerden dat er inderdaad sprake was van beginnende scheurvorming. Nu mailt hij een alarmerende foto van een verzakking van zijn mast en vraagt om raad. Het is hetzelfde probleem dat Piet van Gils dit jaar had in zijn 43DS Everjoy. Bij ons eigen schip was dit probleem er destijds (nog?) niet, maar toen Dulce in Frankrijk was heeft Jeanneau op eigen initiatief preventief onze mastdoorvoer verstevigd met een massief blok polyester. Ik raad Sergej aan om zijn kielvlak opnieuw zorgvuldig te inspecteren, vooral ter plaatse van de mastdoorvoer en direct zijn verzekering in te lichten. Even later mailt hij terug: de stalen doorvoer van de mast blijkt wel 1 à 2 cm doorgezakt te zijn. De gruwelijke foto kan je op zijn website zien (www.seawalk.nl) Wat een ellende! Ik wens hem en Isabelle alle sterkte. Dit gaat ze maanden van hun reis kosten.

Het is een grijze dag, vandaag. Er is weinig wind. Ik was van plan de motor en de generator ieder een uurtje te laten draaien, maar omdat het buitenwater nog zo modderig is zie ik er van af. Beter geen troep in de koelwaterleidingen. Van sitelezer en kennis Wim van Heel ontvangen we een prachtige nieuwjaarwens, door hemzelf ontworpen. Ik geef hem een ereplaats op de nieuwe webpagina Reislogboek 2008. Eind van de middag komt de zon aarzelend door. Helaas voor korte duur.  Terug naar boven

Zaterdag 22-12-2007
Het Portugese TV-nieuws toonde gisteravond beelden van overstromingen in de Algarve door de hevige regenval van de afgelopen dagen. Ingestorte huizen, gezwollen rivieren, straten die blank staan, auto´s die meegesleurd werden. In Vila Real de Santo António aan de grensrivier met Spanje moesten huizen ontruimd worden, evenals in Albufeira en vlakbij in Portimão. Niet mis allemaal. Zoveel regen in korte tijd zijn ze hier niet gewend. Toch zeggen weerkundigen in de kranten dat dergelijke zware regenval niet abnormaal is voor de Algarve in dit jaargetijde.

´s Avonds na het eten (pasta met pastrami!) breng ik een volle vuilniszak weg. Zo vredig is het nu! Volkomen windstil, warm, bijna zwoel. De bijna volle maan verlicht - alsof er niets gebeurd is - door een dunne laag wollige schapenwolkjes de steigers en de kade met een verrukkelijk, zacht schijnsel. Op de Sembach-weerkaartjes zie ik dat het Azoren-Hoog zich geleidelijk herstelt en dat het de komende dagen langzaam beter wordt.

De zon staat al lekker op het dek te branden als we wakker worden. In mijn overhemd op de fiets doe ik wat boodschappen in de stad. Het is gezellig druk, er zijn veel toeristen voor de feestdagen, je hoort veel Nederlands om je heen, de Telegraaf is uitverkocht en in de smalle straatjes staan en zitten straatzangers, orkestjes en bedelaars. Bij het Centro Cultural koop ik kaartjes voor een concert op 28 december a.s.: drie sonates voor viool en piano van Beethoven (opus 12, nr 1; opus 96, nr 10 en de Kreutzersonate opus 47) De middag lezen we en genieten van de zon in de kuip. Ans heeft een pech-dag: ze stoot haar voorhoofd tegen een bovenklep van de koelkast, ze splijt een nagel op een knop van de wasmachine, ze brandt haar wijsvinger bij het bakken van een tulband, gooit vanavond haar glas port over de tafel en doet op onverklaarbare wijze het dekesel van een magnetronschaal smelten. Toch gaan we vanavond gaan we naar een concert, een uitvoering door het Orquestro do Algarve met solisten in werken van o.a. Corelli (het kerstconcert uiteraard), Bach, Gruber en Händel.  Terug naar boven

Zondag 23-12-2007
Het concert in het Centro Cultural is wat braafjes, maar wat wil je met kerst? Het Orquestra do Algarve heeft in elk geval een mooie klank en de zaal heeft een goede, droge akoestiek. De concerten van de oude Italiaanse meesters krijgen fraaie, glanzende uitvoeringen. De zanger, een bas, heeft wat weinig volume en wordt regelmatig overstemd door het orkest, vooral in de aria "Großer Herr und starker König" uit het Weihnachts Oratorium van Bach.
Op de terugweg belanden we met Gerard & Jos eerst in de LazyJacks´Bar, die weer open is na een verbouwing. De kloon van mijn vroegere opstapper Freek treedt er ook weer op met zijn gitaar. Hij zingt zó snoeihard dat we onze toevlucht zoeken in de naastbijgelegen Amuras Bar. Daar is de muziek ook hard, maar aanzienlijk beter, dezelfde rockband als vorige week. We leiden een vrolijk leven met z´n allen, constateren we tevreden.

De zon staat vanmorgen stralend aan een onbewolkte hemel. Tijdens de wekelijkse Hollandse koffietafel op de J&B worden verhalen vertelt over de havens aan de Spaanse Costa del Sol: kunstmatige havens met veel swell, onvriendelijk personeel, lastig aanmeren met een ketting die aan de kade hangt. Nou ja, we zien volgend jaar wel.

Ook in Portugal is sprake van taalvernieuwing. Alle Portugees sprekende landen in de wereld hebben bijna 20 jaar het programma aan gewerkt. Het zijn Portugal, Brazilië, Angola, Mozambique, Guinea Bissau, São Tomé en Príncipe, de Kaapverden en Oost Timor. Alles bijeen niet eens zo´n groot taalgebied: 50 miljoen mensen. Het is de bedoeling om gelijke regels op te stellen, met het doel een grotere markt te scheppen voor (school)boeken, culturele uitwisseling, wetenschap en technologie en onderwijs. De Lusophone gemeenschap. Maar nu aarzelen de Portugezen (10 miljoen inwoners) opeens. Is het eigenlijk allemaal wel nodig? Ze hebben gevraagd de invoering 10 jaar op te schorten. De veranderingen betreffen 2600 woorden of 1,6% van de woordenschat. Ondermeer verdwijnen de trema (¨) en andere accenten, en worden de letters K, W en Y in het alfabet opgenomen (die letters komen veel voor in Afrika) De overige landen willen doorgaan met de taalhervorming en dreigen Portugal, de bakermat van het Portugees, in de kou te laten staan.

De middagzon staat in de kuip. Ik lees "Animate Earth" (2006) van Stephan Harding uit. Met enige moeite. Veel feiten over geschiedenis en ontwikkeling van het klimaat geeft hij goed en inzichtelijk weer, maar het gezever eromheen is op den duur ergerlijk. Sommige dingen kloppen gewoon niet:

"We are haemorrhaging species at a rate up to 1000 times the natural rate of extinction or, more prosaically, every day we lose 100 species" (...) "A quarter of all the organisms on the Earth could be eliminated in 50 years" (p. 205)

Dat soorten tegenwoordig sneller uitsterven dan vroeger, is juist: zelfs ongeveer 1500 keer sneller dan de natuurlijke extinctie. Maar 100 soorten per dag levert bijna 40.000 per jaar op, een cijfer dat aantoonbaar onjuist is. In werkelijkheid is het veel lager, ongeveer 0,7% van de soorten in een periode van 50 jaar. Geen katastrophe, wel een probleem, zegt Bjorn Lomborg (TSE, 2001) Dit soort overtrokken ramingen is afkomstig uit boeken uit de jaren ´90 van E.O. Wilson ("We are easily eliminating a hundred thousand species a year", 1991) en Paul Ehrlich (die in 1996 spreekt van "a gigantic spasm of extinction") en is allang weerlegd, onder andere door Lomborg. Ook vind je de gebruikelijke bangmakerij:

"It seems likely that we are propelling our planet into an Eocene-like 200.000-year warm period, in which most of the low and middle latitudes could become deserts" (p.202)

In wezen is het ook nog een verschrikkelijk conservatief boek "Growth is bad for Gaia" (p. 231) Zelfs de "duurzame groei" uit het Brundtland Rapport van 1987 gaat hem al te ver: "It is just economic growth dressed up (...) by those who care nothing for the Earth in order to fool us into thinking that they are taking her concerns seriously" (p. 232) Zo verhinder je serieus genomen te worden. Ik dacht erover om een beschouwing over het boek te schrijven voor de gelijknamige rubriek, maar ik heb er eigenlijk geen zin in. Zeil- en soulkameraad Gert Reedijk in het Gastenboek, een week of wat terug, heeft gelijk: het is zinloos met gelovigen te debatteren. Terug naar boven

Maandag 24-12-2007
De zon gaat gisteravond onder in een baaierd van roze wolken (zie foto hiernaast en nog één hier) Het is buiten warmer dan in de kajuit, maar de waxinelichtjes en de olielampen maken het snel behaaglijk. We draaien het Weihnachts Oratorium van Bach. De alt-aria "Schlafe mein Liebster" ontroert me altijd. Eind augustus 2001 speelden we die af bij de begrafenis van mijn moeder in Breda. Later, na het eten, zie ik de volle maan door een dunne laag schapewolkjes schijnen. Het is springtij. De wolkjes trekken weg en onthullen aan de zuidelijke hemel het mooie sterrenbeeld Orion, met het rijtje van drie sterren in het midden: de riem van Orion.

Vandaag is de dag voor Kerstmis. Een warme, zwoele dag. Het jaar is bijna voorbij. We lopen naar het zwembad, maar helaas blijkt het gesloten. Op het kantoor van de Marina is een nieuwjaarskaart aangekomen van onze vrienden Paul & Tine Andela.

Ik maak met tie-rips een betere bevestiging op één van de wieken van de windgenerator. Bij de storm afgelopen week was de vorige (een touwtje) eraf geschoven. In havens (en zeker als er walstroom is) laat ik nooit het molentje draaien, het maakt een vervelend zoefgeluid. In de "vrij-loop" hoor je hem buiten niet, maar binnen geeft hij toch een onprettig, laag zoemend geluid, ondanks de rubberen dempers in de mast.Bovendien denk ik dat hij ook in de vrij-loop toch slijt.
De rest van de middag lees ik behaaglijk in de zon het "Atheïstisch manifest/De onredelijkheid van religie" (8e druk, 2007) van de Utrechtse hoogleraar Herman Philipse. Een verrukkelijk boek!
Ons kerstdiner vanavond is bijzonder: boerenkool met worst. Daarbij drinken we een krachtige rode wijn uit Alentejo/Reguengos: een Esporão Reserva 2004, gemaakt volgens de oude vinificatie (druiveschillen niet meteen weghalen) dus met krachtige tannines, uit de rassen Trincadeira, Aragonês en Cabernet Sauvignon en grijpt in vaten van Amerikaans eikenhout. De rookworst overigens, is van Unox.   Terug naar boven

Dinsdag 25-12-2007, 1e Kerstdag
We ontwaken laat onder een gesluierde hemel, later komt de zon toch goed door en wordt het een graad of 20° Gisteravond hadden we veel plezier met een DVD met conferences van Sanne Wallis de Vries.
We ontbijten met een enkele cracker en thee, want straks is de Kerstbrunch met een groot deel van de Hollandse zeilers, de heuvel op in Chinees Restaurant "O Mandarim" Die begint om 12.00 uur. Onderweg lopen we langs een bloeiende eucalyptusboom, vol van de prikkelende eucalyptusgeur en het zoemen van talrijke wespen en bijen.

Als we bij het restaurant aankomen reageert men verrast. Zijn we te vroeg? Geen idee. In allerijl verschijnen twee jongemannen die niet weten wat ze moeten doen. Ze schenken me een muffe saké (rijstwijn, in dit geval uit Korea), een wijnglas vol. Per slot probeer je je aan te passen. Ik heb trouwens altijd problemen met brunches. Die vinden midden op de dag plaats. Je gaat dan onvermijdelijk toch te vroeg over tot het nuttigen van veel alkohol, omdat de dag zo lang duurt. Ik ben blij dat het ons zelden overkomt. Maar nu dus wel. De discussie aan tafel is overigens aangenaam. Het gaat over atheïsme doordat ik vertel over het boek van Herman Philipse. Iedereen wil het nu lenen. Zo wordt het toch erg gezellig, hoewel ik niet veronderstel dat zeilers gemiddeld genomen atheïsten zijn. Of toch? Ondertussen krijgen we een lekker voorgerecht: zalm en met sesamzaad geroosterde garnalen. Het restaurant kan het vervolg niet goed aan. Ik krijg bijvoorbeeld als enige geen soep, de vulling van de kalkoen wordt opgediend nadat de kalkoen al op is. De erwtjes worden gebracht als het hoofdgerecht op is en de custard op de appeltaart van Ans is aangebrand. Gelukkig laat niemand er zijn stemming door bederven. Hier 2 foto´s. Rond zessen rijdt Ben ons naar de haven. Het is koud en donker. En daar zit je dan aan boord, de avond moet nog beginnen en je hebt hem al om.

Brunchen, het is niks voor mij. Het liefst keilde ik nu door. Maar één blik van Ans is genoeg om me in het gareel te brengen. Ik zie mezelf heel even door haar ogen: een pathetisch, doordravend figuur. Dat wil ik niet zijn en dat ben ik niet. Nou ja, dan draai ik maar Jacques Brel ("Ces gens-là"), altijd een balsem voor zielen die zich verloren wanen ("et un peu snob") en maak ik maar een verslag voor de website. Later op de avond begint het zachtjes te regenen als een onverwacht neerdalende genade. Dit was de 1e kerstdag. On prie.

Nog weer later trekt de wind verder aan. Het regent harder en tegelijkertijd schrijf ik in één beweging - verdorie - in een gedicht op wat ik voel. Het staat hier.  Terug naar boven

26-12-2007, 2e Kerstdag
Zonnig maar een schrale oostenwind maakt het fris. Met mijn kerstcadeautje voor Ans schiet ik in de roos: een mooie ketting (zie foto) We zouden er niet aan doen, maar ik kon het niet laten.

De Portugezen kennen geen 2e Kerstdag. De winkels zijn dus open. We fietsen naar de stad om te slenteren en koffie te drinken op een terrasje in de zon. Overal toeristen. Wij voelen ons natuurlijk behoorlijk inheems. Zij moeten straks weer weg, wij niet. Verder ben ik deze dag wat duffig, vanwege de brunch van gister.

De dag voor Kerst zag ik aan de meldsteiger bij het havenkantoor een Nederlandse tweemaster liggen, de Helena Cristina uit Hellevoetsluis. Ergens ken ik die naam, maar waarvan? Vandaag zie ik op de website van Zeilen dat het de boot is van Hella & Aad Twigt. Ik sprak ze een paar keer op de HISWA. Ze zeilen al hun hele leven en schreven er een boek over. Aad heeft mijn exemplaar toen voorzien van een aardige opdracht. Vandaag wilde ik even langsgaan, maar ze zijn al weer weg.

Eind van de middag ga ik een schoon overhemd over mijn T-shirt aantrekken. Als ik het uit de garderobekast haal, voel ik dat de rechtermouw nat is. Hé? Ook de andere overhemden hebben het. Verdorie, lekkage! We halen de kast leeg en stellen vast dat de achterwand nat is. Ik schroef een dekplankje los; erachter lopen allerlei leidingen waaronder die voor de buitendouche op het zwemplatform. Daartussen is het nat. Toch kan ik me niet voorstellen dat die gaan lekken. Er staat helemaal geen spanning op, ze liggen keurig langs elkaar, destijds door Fons vastgesnoerd met tie-rips. Ik wacht en ga na een tijdje weer kijken. Dan blijkt dat het toch van onder de wandbekleding komt. Ik trek het een stukje los van de scheepshuid en zie: het isolatielaagje is vochtig. Lekkage dus, vermoedelijk door al die hevige regenval, via één van de schroeven van de voetrail. Vóór ons vertrek heb ik ze allemaal losgemaakt en van nieuwe kit voorzien. Tja, ik zal het dus op die plek binnenkort weer opnieuw moeten doen. Op het klussenlijstje ermee (26 items, waarvan 8 gedaan)  Terug naar boven

27-12-2007
De laatste dagen van 2007. Zonnig, warm, vrijwel windstil. Het jaar 2007 is op weg om één van de warmste te worden sedert de metingen 300 jaar geleden startten, meldt het KNMI. Mogelijk nóg net iets warmer dan het recordjaar 2006. Dat hangt af van deze laatste vijf dagen. Je kunt het dag voor dag volgen op www.knmi.nl

H.C. Rümke was een bekende hoogleraar in de psychiatrie. Toen ik bijna veertig jaar geleden erover dacht zelf ook psychiater te worden, las ik een boek van hem uit de jaren ´20: "Karakter en aanleg in verband met het ongeloof" Ik vond het een raar boek, herinner ik me, waarin Rümke ongeloof zo ongeveer als een ziekelijke stoornis opvatte. Ik dacht eraan terug toen ik gisteren het boek van Herman Philipse uitlas. Wat een wereld van verschil! Religie en geloof worden immers steeds verder ondermijnd door de ontwikkeling van de wetenschappelijke kennis.

"Daardoor zijn religies in een crisis geraakt. Want ze kunnen hun niet-intellectuele functies, zoals het sanctioneren van de moraal, alleen vervullen op grond van feitelijke assumpties (er bestaat een straffende God), die in het licht van het wetenschappelijk denken illusoir zijn" (pp. 191/192)

"Ik houd het erop dat, bezien vanuit het perspectief van de mensheid als geheel, religies zo langzamerhand contra-adaptief worden" schrijft Philipse aan het eind van zijn boek. Inderdaad, in Middelburg schijnt inmiddels als ultieme consequentie een atheïstische dominee te zijn opgestaan. Een laatste muzikant op het hellend dek van de ondergaande Titanic van de religie, reddeloos wegzinkend naar de historische zeebodem van mystificatie, misleiding en intolerantie. The Last Post of misschien iemand die echt rijp is voor de psychiater.

Nu het zand en de modder in het water neergeslagen of weggespoeld zijn, laat ik onze generator weer een uurtje draaien. Ik koppel de walstroom af en zet voor de zekerheid ook de acculader uit. De motor slaat meteen aan en loopt vervolgens als een zonnetje. Het display meldt dat hij 242 - 244 Volt produceert, voor mijn gevoel wat aan de hoge kant. De belasting is slechts 4%. Na een kwartiertje schakel ik de acculader aan en houdt het schermpje van de generator in de gaten. De belasting springt naar 50% en na een paar minuten verandert het motorgeluid en begint de uitgangsspanning op te lopen naar 245 en 246 Volt. Te hoog! Het display geeft een waarschuwing ("AC-1 warning") en direct schakel ik de acculader uit, de waarschuwing verdwijnt en de uitgangsspanning keert terug naar 244 - 243 - 242. Vreemd. Ik probeer het nog een paar keer, het voorvaren herhaalt zich. Zo ging het ook al eerder, maar toen zette ik ook de boiler uit. Een belasting van 50% moet echter geen probleem zijn. De gebruiksaanwijzing geeft drie mogelijkheden voor deze storing: de dieselmotor maakt teveel toeren (was 52,5 Hz dus niet te hoog), te hoge bekrachtiging wegens een kapotte condensator (???) of een sterk capacitatieve belasting (was slechts 50%) Ik laat de generator zonder acculader nog een uurtje draaien en besluit per e-mail Lowy van Jachtwerf Numansdorp om raad te vragen. Wij wachten af.

´s Middags wrikken we ons per fiets omhoog naar de grote Intermarché en doen alvast inkopen voor het komend eindejaarsweekend. Op zondag arriveren mijn broer Wiebe en zijn vrouw Marina per vliegtuig in Faro. Helaas geen camembert au lait cru. Via het stadscentrum zakken we weer af. Het is er druk en gezellig (zie foto boven)

Hoe klein Internet de wereld maakt!Via www.LinkedIn.com ontvang ik een contactverzoek van een vroegere kameraad uit mijn studententijd, Jos van Dijk. Dat is leuk! We hebben elkaar meer dan derig jaar niet gezien. Jos woont nog steeds in Utrecht. Hij heeft een blog over vrijheid van meningsuiting (https://freeflowofinformation.blogspot.com/) en is actief voor de Europese Groenen. We wisselen uit hoe het ieder vergaan is en spreken af elkaar te ontmoeten als wij weer in Nederland zijn. Het lijkt alsof het alweer later donker wordt. Vanavond maakt Ans één van mijn favoriete gerechten: paella met gebakken kippenpoten met heel veel knoflook. We drinken er een rode Herdade Porto da Bouga bij, een kruidige Garrafeira uit 2004. Ook de muziek is verzorgd: "Careless Love" van Madeleine Peyroux, haar eerste CD. De zangeres die maakt dat je stomverbaasd denkt dat je Billie Holiday hoort als ze zingt "Oh sweet daddy, please come home"  Terug naar boven

Vrijdag 28-12-2007
Warm en windstil, prima weer voor een fietstocht. Ik fiets langs de boulevard en het oude fort bij de haveningang. Daar gaat de weg vrij stijl omhoog, dat trek ik niet op de fiets, dus lopen. Bij de rotonde bovenaan de helling is het minder steil en kan ik weer fietsen. In 20 minuten bereik in de zuidkaap, Ponta da Piedade. Ik was er al eerder, maar nu heb ik de camera meegenomen. Boven op de kaap zet ik de fiets op slot en daal de trappen af, tussen de rotsen door, naar zeeniveau. Opnieuw raak ik onder de indruk van het geweld van de branding in de kloven en spelonken, van de voortdurende beweging van het water alsof het een oneindige ademhaling is. Alleen zijn er nu toeristen. Toch lukt het om wat foto´s te maken waar ze niet op staan (zie ondermeer de foto hierboven) In gestaag tempo bestijg ik de trappen omhoog, aan het eind staat een aardige jongedame die ik met een glimlach en ingehouden hijgen passeer, in de hoop dat ze bij zichzelf denkt "Een krasse oude heer!" Op de terugweg fiets ik op mijn gemak over de Rua da Piedade, langs de 14 staties van het Lijdensverhaal an Christus, die in de berm staan opgesteld. Sommige bomen langs de weg beginnen al uit te lopen. Ik maak een foto van een bloeiende cactus (hier 5 foto´s van de tocht) Dan steek ik de rondweg om de stad over en suis door de hellende straatjes naar beneden. Op het pleintje met het omstreden standbeeld van Dom Sebastião drink ik koffie op een terrasje. Om me heen Hollanders, Britten, Duitsers, velen wanstaltig dik en in verschillende mate ontkleed. Of juist winters dik ingepakt. Bij het havenkantoor is het boek van Jacques Monod aangekomen, via Amazon verzonden door een antiquariaat in de VS. Dat is snel! 

Aan boord doe ik met plezier de klus van vandaag: het testen van de EPIRB. EPIRB = Emergency Position Indicating Radio Beacon, een (drijvend) baken dus, dat in een noodgeval je GPS-positie doorgeeft aan satellieten, die het weer doorzenden aan het dichtstbijzijnde walstation, dat op zijn beurt het sein geeft voor een reddingsoperatie. Een zeer belangrijk instrument derhalve, dat je hoopt nooit nodig te hebben. Bij ons zit het naast de kajuitingang, zodat je het gemakkelijk kunt meenemen. Zorgvuldig lees ik the manual door en zie tot mijn schande dat men aanbeveelt het instrument iedere maand te testen. Ik heb het in anderhalf jaar nog nooit gedaan! Stom. Enfin, ik lees hoe je moet testen zonder per ongeluk een vals alarm uit te zenden, test en ziedaar, hij doet het prima. Vanavond gaan we naar een concert in het Centro Cultural: sonates voor viool en piano van Beethoven.  Terug naar boven

Zaterdag 29-12-2007
Het concert in het Centro Cultural begint om 21.30 uur. Dat is hier gebruikelijk. Een geriefelijk tijdstip. De zaal is niet helemaal gevuld. Violist João Pedro Cunha en pianist António Rosado spelen 3 sonates voor viool en piano van Beethoven: Opus 12, nr. 1 in D, Nr. 10, opus 96 in G en Nr. 9, opus 47 in A (de Kreutzersonate) Bij de eerste sonate is het duo nog wat onzeker, maar de andere twee krijgen zinderende uitvoeringen. Ik ken deze sonates niet goed, maar ik was zwaar onder de indruk. Zwijgend lopen we in de frisse nachtlucht terug in het besef dat we iets moois hebben ervaren.

Vandaag is het nog wat warmer dan gisteren. Na de boodschappen doe ik de klus van vandaag. Geen moeilijke: de motor van de boot een half uur laten draaien en zien of alles goed loopt. Starten, koelwater, wierpot, koelvloeistofniveau, lekkages, enzovoorts. Alles is in orde. Tot slot laat ik de motor even "razen" op hoge toeren om eventuele aanslag van roet en vocht uit de uitlaat te branden. Stand klussenlijstje: 28 klussen, 11 gereed.

Gisteren arriveerde het boek van Jacques Monod, maar ik begin eerst in een ander mooi boek: "The Cosmic Landscape. String Theory and the Illusion of Intelligent Design" (2005) van Leonard Susskind. Om vijf uur wordt er geklopt: Jaap & Diana (van Kiara) zijn terug van vijf weken in Holland. We borrelen en wisselen onze verhalen uit. Morgen gaan we met de trein naar Faro om mijn broer en zijn vrouw van het vliegveld te halen.  Terug naar boven

Zondag 30-12-2007
Stralende dag. Nog wel, want over een dag of drie komt er een front met regen en harde wind aan, vertellen de weerkaartjes. Om 12.19 uur nemen we de boemeltrein naar Faro. Onderweg lees ik vol verbazing verder in Susskind. Het Higgs-landschap is een omgeving waarin allerlei lokaties zitten voor talloos veel universa. Heel verschillende universa met ieder een eigen set van natuurwetten en elementaire deeltjes. Of helemaal geen deeltjes. Enzovoorts. Helemaal verbijsterend vind ik de veronderstelling dat de Big Bang, de oorsprong van ons eigen universum, zou liggen in datzelfde Higgs-schap, waarin een instabiel evenwicht "rolt" naar een lager niveau met meer stabiliteit - en dat proces ontplooit (inflatie) ons eigen universum  (Ik hoop dat ik dit goed zeg)
Curieus. Toen ik opgroeide in de jaren vijftig, kenden we alleen het zonnestelsel en de Melkweg. Vlak daarop kwam (in mijn ontwikkeling) het vervolg: vele melkwegstelsels in een stabiel universum (de Steady State theorie van o.a. Fred Hoyle) Daarna de Big Bang, ongeveer 15 miljard jaar geleden. De vraag was altijd: wat veroorzaakte die oerknal? Nu lees ik dus bij Susskind dat die werd veroorzaakt in het Higgs-landschap. De vraag schuift op - lijkt me - naar: wat veroorzaakte dan het Higgs-landschap?

Terwijl ik peins over de onkenbaarheid van de wereld (voor minder doe ik het niet), boemelt ons treintje voort. Nog steeds hangen de boomgaarden vol sinaasappels, mandarijnen en citroenen. Waneer plukken ze die? In Faro brengt een taxi ons snel naar de luchthaven. Een uurtje later sluiten we mijn broer Wiebe en zijn vrouw Marina in de armen. We treinen terug (zie foto boven) en praten uren en uren, onderweg en later op de boot. Ans heeft linzensoep met koriander. Wiebe heeft tal van nieuwe CD´s voor ons meegenomen, te weten de laatste van Mary Gauthier, Joni Mitchell, Loreena McKennitt en June Tabor.  Leuke broer.  Terug naar boven

Maandag 31-12-2007 Oudjaarsdag

De laatste dag van het jaar 2007 is opnieuw warm. Tenminste tussen 11 en 16 uur. We kuieren met Wiebe en Marina door Lagos. Het voelt een beetje alsof we onze eigen stad laten zien (2 foto´s hier) ´s Middags lunchen we buiten op een terrasje op de heuvel boven de haveningang, met een spectaculair uitzicht (zie foto) Vanavond vieren we Oudejaarsavond in restaurant "O Mandarim" met de Nederlandse zeilersgemeenschap. Het is hetzelfde als waar we op 1e Kerstdag waren. Het was toen niet al te best, maar we zien wel. Dit keer is er live-muziek en kan er gedanst worden.

In het Gastenboek vind ik een verrassend bericht (gepost op 30-12-2007) van site-lezeres Marie Louise Niemeijer, mij niet bekend. Zij denkt dat de "foute" kathedraalboom mogelijk een Eriobotrya japonica is. Ofwel een Japanse Wolmispel. (Wat is "de kathedraalboom"? Klik hier) Dat is interessant! En knap, want enig ge-Google leert me dat ze daar best gelijk in kan hebben. Het is een groenblijvende kuipplant uit de Rozenfamilie, afkomstig uit China en Japan, maar hij is veel aangeplant in het Middellandse Zeegebied. Hij kan ook in Nederland (binnen op een lichtrijke plaats) overwinteren, maar bij ons raakt hij niet in bloei. En na de bloei....krijgt hij vruchten! De zogenaamde loquats. Dit lees ik op een website met de naam www.houtwal.be. Dezer dagen, na de feestelijkheden, zal ik er eens dieper induiken.

In de kajuit is bij het voorste vloerluik naar de bilge een lichte verzakking ontstaan. Het frame waar het gesloten luik op ligt draagt onvoldoende, blijkt bij onderzoek. Wat vervelend. Bij de reparatie van het kielvlak en de mastvoet dit voorjaar heeft Jeanneau de hele vloer eruit gehaald en dus ook dit frame. Het is mogelijk dat ze bij het terugbouwen ervan bevestigingen of verstevigingen over het hoofd hebben gezien. Ik schroef ter plaatse een meubelhoekje vast, dat voorlopig de zaak even kan opvangen, maar volgende week - als de werf weer open is - moet ik een blok hout zien te vinden om er een stevig verband mee te maken. Weer een klus voor de klussenlijst (thans 29 items, 11 gereed)

Dit is het laatste verslag in het Reislogboek 2007. Voortaan moet je naar het Reislogboek 2008/1e helft om te lezen hoe het ons in het nieuwe jaar vergaat.

Terug naar boven