Logboek 2021/2 Lente en 3e coronagolf

De vesting Gorinchem. Wij wonen bij het gele kruisje. (foto: mooigorinchem.nl)

Naar het

laatste

verslag

De mooie luchtfoto hierboven laat goed zien hoe mooi en intact de vesting Gorcum nog steeds is. Een van de sterk punten van ons stadje. Vanaf 1815 maakte de vesting deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Alleen rechtsboven moesten de bastions in 1892 plaats maken voor de aanleg van het Merwedekanaal naar Vianen. Dat kanaal was de voorloper van het Amsterdam/Rijnkanaal (1931). Om de verzwakking van de vesting te compenseren werd aan de westzijde een Caponnière gebouwd. Die bestaat nog en er zit nu een wijnproeverij in (dicht wegens corona). Aan de onderkant van de foto - de oostzijde - zie je vestingwerken zich voortzetten op de plaats waar nu een volkstuincomplex is. Iets onder het midden zie je watertoren en daarboven de Grote of Sint-Janstoren. Rechtsboven de Merwedebrug van de A27 en daarachter de splitsing van de rivier in Merwede (links) en Beneden Merwede (rechts).

We zijn  benieuwd hoe het ons dit tweede kwartaal zal vergaan. Zal Covid-19 ons bespaard blijven? Wanneer worden we eindelijk gevaccineerd? Zijn de jachthavens straks open? Kunnen we enigszins verantwoord met de boot weg? Ons plan is om via Scheveningen en het Noorzeekanaal naar het Noordhollands kanaal te varen, Alkmaar aan te doen en daarna Tessel, Vlieland en Terschelling. En weer Harlingen, Hindeloopen en Stavoren te bezoeken. Als het maar niet verschrikkelijk druk is! Maar dat zal wel; met de beperkingen op buitenlandse vakanties blijven veel Nederlanders in eigen land en de botenbussiness beleeft een boom. Tweedehands boten worden massaal verhandeld. Enfin, we zien wel.

Donderdag 01-04-2021

'Ben ik het, Heer?' Aan die herhaalde vragen van de discipelen bij het laatste avondmaal aan Jezus moest ik de afgelopen dagen sterk denken. Wie had zijn Heer verraden? Dat was Judas. Vanmorgen bleek dat tijdens de eerste gespreksronde met Jorritsma en Ollongren de premier wél over kamerlid Omtzigt had gesproken. Geen geval van verraad, zo komt aan het licht, maar van een nogal onwaarschijnlijke, collectieve geheugenstoornis bij drie mensen tregelijk: de beide verkenners en de premier. Het is me vreemd te moede om tijdens de live-weergave van de NOS mee te maken hoe Rutte zich in de grootste crisis van zijn premierschap in bochten kronkelt als een paling in een emmer snot. Zou hij werkelijk denken dat hij er weer mee wegkomt? Wonderlijk. De rapen lijken gaar wanneer Sigrid Kaag zegt dat hun wegen zich hier scheiden. Ik kan me voorstellen dat Rutte in elk geval dit debat later graag wil vergeten.

     Persoonlijk vind ik het niet vreemd dat er meteen in het begin van de verkenning over personen wordt gesproken. Dat is altijd zo gegaan, maar het komt nooit naar buiten en dat het het kritische kamerlid betrof, is niet raar of onverwacht. Ik zie me voor hoe de VVD denkt: een figuur als Omtzigt kun je in een kabinet met het CDA niet erbij hebben als ongericht projectiel. Dan maar wegpromoveren naar een functie elders, desnoods als minister. Houd je vijanden aan je borst. Maar dat toegeven, zou de manoeuvre ontkrachten. Dus vergeet je het, als het erop aankomt.

     Opmerkelijk moment: Rutte maakt in een bijzin een cruciale verspreking: om half acht vanochtend werd hij via via ingelicht dat hij wél over Omtzigt sprak, terwijl de rest van zijn collega-kamerleden pas tussen 9 en 10 uur geïnformeerd werden. Alle fracties zijn woest en willen weten wie die 'via via' is. Schorsing. Daarna weigert Rutte zijn bron te onthullen. Zijn positie kalft af. Tegen kwart voor vijf vat Wilders het bondig samen: 'U staat alleen. We zien een spartelende Rutte die wanhopig probeert overeind te blijven. Houd de eer aan uzelf en treed af'.  Schorsing voor vijf minuten'. Ik sluit hier af. Laat ze maar gauw Rutte wegstemmen (motie van Wilders) en snel de formatie hervatten op een nieuwe manier. De premier zit gelaten in zijn kamerbankje en kijkt op zijn telefoon.

Er is ook nog een pandemie. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7882 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 224 meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat, de IC's stijgen een fractie. 22 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 29. In Gorcum waren er 26 nieuwe besmettingen (zelfde aantal als gisteren). De aantallen vaccinaties tot nu toe belopen 2.577.660 (berekend) c.q. 1.826.740 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

kamagurka

Vrijdag 02-04-2021

Gisteravond komt voor mijn gevoel de ware omvang van het voorgevallene aan het licht, bij de verklaringen van oud-verkenner Ollongren. Die omvang lijkt zeer gering. Ik geloof dat de oud-verkenners zich de gewraakte zinnen van de premier inderdaad niet meer herinnerden. Een ambtenaar had het zinnetje "positie Omtzigt, functie elders" later toegevoegd aan een memo voor de verkenners. Toen ze na de positieve testuitslag voor Covid-19 geschrokken dat memo met bijlagen bijeen griste en gehaast met haar chauffeur naar buiten liep, had ze het nog niet eens gelezen. Het punt 'Omtzigt' was zelfs niet eens aan de orde geweest in de gesprekken met de fractievoorzitters, behalve dat Rutte in zijn gesprek met de verkenners terloops had gezegd: "Je moet wat met Omtzigt: minister maken". Het is voor mij maar zeer de vraag of het de premier er werkelijk om ging het kritische CDA-kamerlid weg te werken; een minister is toch helemaal niet uitgerangeerd? Enfin, na hun aftreden mochten de oud-verkenners het punt niet eens meer verifiëren in de gespreksverslagen. Vervolgens werd onder het vergrootglas van de Haagse bubbel het zinnetje enorm uitvergroot. Een opgefokte werkelijkheid, zoals zo vaak in stekelige, gepolariseerde omstandigheden. Van een mug een olifant gemaakt, vrees ik. Het verklaart de hardnekkige ontkenning door Rutte. De hele crisis was misschien helemaal niet eens nodig geweest.

De stemmingen zijn om even na drie uur, diep in de nacht. Tot die tijd blijf ik wakker. De coalitie redt Rutte van de motie van wantrouwen van Wilders en Baudet, maar niet van de motie van afkeuring van Kaag en Hoekstra. Die twee spelen het machtspel vaardig. De afgang van de premier is nét niet volledig, want hij pleegde de Omtzigt-leugen niet als leider van het kabinet maar van de VVD. Dus als kamerlid - dat je niet kunt ontslaan en bovendien bleef zijn eigen partij achter hem staan. Het is een staatsrechtelijke subtiliteit die velen niet zullen kunnen navoelen. De oude en de nieuwe verkenners zijn inmiddels roemloos afgedropen, ze doen er niet meer toe. Het vermoedelijk ambtelijke via-via lek blijft geheim.

     Ik denk dat Kaag en Hoekstra uiteindelijk de meest effectieve route vonden om van de persoon Rutte af te komen: in de moeizame kabinetsformatie die volgen zal, met een nieuwe verkenner of informateur, is zijn positie uitermate verzwakt. Wie wil nu nog in een kabinet met Rutte als premier? De extreem hoge prijs daarvoor zal zelfs de VVD niet willen betalen, maar ze zullen vast wel als grootstse partij de minister-president willen leveren. Vanmorgen zoemt de naam van oud-minister van volksgezondheid Edith Schippers al rond. In elk geval is Rutte de regie over de formatie vooralsnog kwijt. De kans op een regering zonder de liberalen is, dunkt me, echter gering. Teveel partijen voor nodig, te ingewikkeld. Dus blijven eigenlijk alleen de huidige coalitiepartijen over. In die zin heeft Kaag met haar motie van afkeuring mogelijk de glazen ingegooid van haar eigen voorkeur voor een kabinet met progressieve partijen: ze blijft met Rutte opgescheept zitten. De aangeslagen PM kan echter ook een blok aan het been worden voor zijn eigen partij. Vanmiddag melden de jongerenorganisaties van D66, CDA en ChristenUnie al dat ze een kabinet met Rutte erin niet zien zitten. Het grootste probleem voor de VVD kan de komende tijd wel eens zijn: hoe komen we van Rutte af? 

     Ik zit het debat van 14 uur uit zonder al te vaak in slaap te sukkelen, vervuld van verbazing dat de MP bereid is het allemaal over zich uit te laten storten. Uiterlijk lijkt hij zijn best te doen het zo stoïcijns mogelijk aan te zien, soms met een frons en schuivend in zijn kamerbankje, af en toe spelend met zijn telefoon. 'Begrijpt u dat u vrijwel al uw vrienden kwijt bent', sart Wilders. Nu bijna iedereen hem afwijst - zelfs binnen de VVD kalft zijn steun af - blijft hij zich aan de macht vastklampen. 'Zelden een Nederlands politicus gezien die zo weinig is zonder zijn baantje. Treurig, meelijwekkend en schaamteloos...', tweet politiek historicus Mathieu Segers vandaag. Het moet een eenzame thuiskomst zijn geweest, laat in de nacht met niemand die hem nog aardig vindt. Chef worden van een vierde kabinet Rutte kan hij op zijn buik schrijven en zijn positie in de eigen partij is wankel. ‘Functie elders?’, kopt De Telegraaf vanochtend op de voorpagina. Dat kan nog nieuwe, pijnlijke situaties opleveren, tenzij hij de eer aan zichzelf houdt en zijn ambitie de langst regerende MP van Nederland te worden opgeeft.

De dag vangt zonnig aan, alsof het de vijfde lentedag op rij wordt. Maar het is koud, 6 graden bij een straffe noordenwind en al snel trekt bewolking binnen. Ik loop voor wat laatste Paasboodschappen de binnenstad in. Het aantal winkels dat de moed opgeeft neem toe, maar er zijn ook veranderingen. Op de plek van de voormalige boekwinkel Cursief zit nu een Turkse kleermaker/stomerij. Een van de twee slijters in de Arkelstraat stopt ermee en verkoopt zijn voorraden voor de halve prijs. Sneu voor ze maar die buitenkans kun je niet negeren. Ik sla mooie bourgognes en bordeauwijnen in en vlij ze thuis met groot plezier in de wijnkast. In de haven liggen de eerste passantenboten van het jaar. Paasbezoekers. Over de loopbrug rond ons huis lopen de eerste wandelaars de Gorcumse Poëzieroute, het gidsje in hand.

     Het blijft droog maar de bewolking wordt dikker. Anna gaat 's middags op de fiets bij haar dochters lang. Op afstand. Ik krijg van een achterbuurman, iets ouder dan ik, een tip. Hij geeft me het telefoonnummer van de afsprakenlijn van de GGD-GHOR, waar je nu met 1947 als geboortejaar zou kunnen bellen. Dat doe ik terstond en het blijkt te kloppen, al heb ik nog geen uitnodigingsbrief ontvangen. 'U bent inderdaad aan de beurt', zegt de man aan de telefoon. Even later heb ik twee afspraken gemaakt in de locatie in Gorcum, 1e prik op 20 april en 2e prik op 25 mei, met het vaccin van BioNTech/Pfizer. Daar ben ik erg blij mee, licht aan het eind van de tunnel. Anna mag helaas nog niet. Volgende week mag ik proberen op hetzelfde nummer of via DigiD een eerdere afspraak te krijgen. Er vallen regelmatig slots vrij.

De coronacijfers vallen vandaag mee. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7296 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 562 minder dan gisteren. Het reproductiecijfer zakt een fractie en is per 18 maart 1,06. De ziekenhuizen stijgen, de IC's zelfs flink. 17 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 22. De oversterfte slaat zelfs om in ondersterfte. In Gorcum waren er 16 nieuwe besmettingen (10 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties schoot gisteren omhoog naar geschat naar ruim 86.000 prikken. Het aantal vaccinaties tot nu beloopt 2.664.138 (berekend) c.q. 1.868.323 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 03-04-2021

Verbazend laag, de update over de maand maart 2021 van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten: slechts -0,01 graden Celsius, vrijwel terug op de basislijn van de periode 1981 - 2010. Dat is in jaren niet gebeurd. Misschien dat de effecten van het weerfenomeen La Niña, dat inmiddels op zijn retour is, in de Stille Oceaan nog doorwerken? Het kan ook een normale fluctuatie binnen de opwarmingstrend zijn. Geen idee, het zigzag-patroon van de grafiek suggereert dat. In elk geval blijft de lineaire opwarmingstrend staan op +0,14 graden per 10 jaar (+0,12 boven de oceanen en +0,18 boven landmassa's).

Vanmorgen staan we op bij stralende zon, maar de noordenwind voert koude poollucht aan. In de loop van de Paasdagen en in de week erna kunnen we zelfs winterweer krijgen, met  grote kans op hagel- en sneeuwbuien. Overigens kan de verstrekkende invloed van de afebbende La Niña ook daarvan de oorzaak zijn. De nachten worden kouder en soms kan het licht vriezen. Mijn moeder zei vroeger 'April doet wat hij wil'.

     Een vriendin waarschuwt ons dat Anna wél een vaccinatieafspraak kan maken. Op de website van de Rijksoverheid staat dat mensen van de jaargang 1946 tot 1951 al een afspraak kunnen maken, al hebben ze de uitnodiging nog niet. Die komt de komende week. Het staat ook op Twitter. Ik werp me er meteen op en het lukt via DigiD om voor Anna een afspraak te maken op 18 april, dus zelfs twee dagen eerder dan mijn eigen afspraak. De 2e prik is gelijk met mij op 25 mei. Een  half uur later hebben we formele bevestiging per email. Geregeld!

Voor de tweede keer in een korte periode is het inenten met het AstraZeneca-vaccin gepauzeerd. Nederlanders die jonger dan 60 jaar zijn, worden zeker tot en met 7 april niet ingeënt met het vaccin. De GG&GD'en moesten tienduizend afspraken afbellen. Vanmorgen komt het bericht dat de GG&GD's er zelfs helemaal mee stoppen, in overleg met VWS en RIVM. Zucht. Er waren 5 meldingen bij Lareb op 400.000 inentingen. Waarom kan men risico's zo slecht inschatten? De virologe Marion Koopmans tweet een staatje uit een onderzoek van het Europese geneesmiddelenagentschap EMA. Daaruit blijkt dat trombose in diepgelegen aderen en longembolieën in 0,02 procent van de gevallen voorkomen. Dat is volgens EMA minder dan verwacht. 'OK, ff opgezocht: kans op trombose na AZ-vaccinatie zit tussen kans op overlijden door een aanval door een hond en kans op overlijden door bliksem in.' Ook een andere dokter heeft het nagezocht. Hij tweet: 'Het risico op een trombo-embolische complicatie bij mensen die 4 uur in een vliegtuig zitten is ongeveer 200 tot 400 x zo groot dan het risico op een trombo-embolische complicatie bij mensen die geprikt worden met het COVID-19 vaccin van Astra Zeneca.'

Deze Pasen zou er één van 'reflexie' worden, beloofden de Haagse politici elkaar. Tja. Vooral Rutte heeft heel wat om over na te denken. Eenieder ontmoet eens in zijn leven zijn eigen Brutus. Bij de demissionaire premier waren het er twee: Kaag en Hoekstra. Vandaag voegt Segers van de ChristenUnie zich erbij. Zijn partij gaat niet in een kabinet met Rutte zitten. Daar hoefde men niet het hele Paasweekend te reflecteren. De oude coalitie (Rutte III) is dus niet meer mogelijk met Rutte als premier (Rutte IV).

De cijfers van vandaag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7682 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 413 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen. 31 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 17. In Gorcum waren er 17 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 2.742.044 (berekend) c.q. 1.911.011 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 04-04-2021, Eerste Paasdag

De VVD schijnt vooralsnog aan Rutte vast te houden. Dat brengt een regering zonder de liberalen dichterbij. Het is tevens a hell of a job om zo'n coalitie van zeven partijen bij elkaar te brengen. Iemand noemt in een tweet een regering van D66, CDA, SP, PvdA, GrL, PvdD en CU al 'De Zeven Dwergen', maar gelooft wel dat zo'n combinatie levensvatbaar is. De naam werd al in 2017 spottend door toenmalig CDA-leider Buma gemunt. De gemeente Rotterdam zou een voorbeeld kunnen zijn. Daar zitten 7 partijen in één college en dat schijnt goed te gaan. Hm, ik moet het nog zien. Onder andere de tegenstellingen tussen CDA en PvdD over stikstof en halvering van de veestapel en die tussen D66 en CU over ethische zaken zijn brisant. De combi heeft overigens bij elkaar maar 79 zetels; het zou dus een minderheidskabinet zijn. Volt en Denk (ieder 3 zetels) werden er buiten gehouden. Iemand anders vindt het logischer dat de VVD het  bijlegt met PVV en FVD, en Ja21 en CDA sluiten zich aan. 'Een relatief eenvoudig akkoord' met in elk geval een parlementaire meerderheid (77). Misschien, ,maar wel met zeer grillige partners. En met Pieter Omtzigt erin?. Er is, geloof ik, meer kans op nieuwe verkiezingen na meer dan een halfjaar vergeefs onderhandelen. Mogelijk met een kiesdrempel om het aantal dwergen flink terug te snoeien.

Gisteravond heerlijk gegeten bij onze buren. Op afstand. Ze hebben overigens al corona gehad c.q. zijn gevaccineerd. We genoten van de gezelligheid, het eten en de gesprekken. Hier een foto. We krijgen vandaag een bewolkte, koude 1e Paasdag. We blijven binnen en lezen. Wonderlijk: even na twee uur 's middags krijgt Anna een WhatsApp-bericht, waarin staat dat haar vaccinatieafspraak wordt geannuleerd. 'U kunt nu alleen een afspraak maken voor een vaccinatie als u bent geboren in 1948 of eerder. Wacht op een uitnodiging en probeer het dan opnieuw. Groet, GGD GHOR NL'. De afspraken van een paar kennissen, even oud als Anna, worden ook geannuleerd. De misdaad loont niet, zegt een van hen. De geboortejaren 1947 en 1948 worden niet geannuleerd; daaronder valt de mijne. De rest moet wachten tot na 6 april. Als je heel goed kijkt, stond het inderdaad op de website van de rijksoverheid, maar je werd er bij de inschrijving gisteren niet uitgegooid als je een geboortejaar boven 1948 opgaf. Je kreeg zelfs een bevestiging per email.

De cijfers lijken licht te dalen maar blijven hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6918 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 736 minder dan gisteren. Desondanks doet Nederland het slechter dan alle omringende landen (België, Duitsland en het VK). De ziekenhuizen en IC's dalen, maar het aantal patiënten op de IC is relatief hoog. 16 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 2.783.295 (berekend) c.q. 1.949.866 (gemeld). Het aantal dagelijkse prikken liep de laatste dagen sterk op, tot rond de 80.000, maar vandaag is het weer erg laag. Ongeveer de helft. Waarom toch? Omdat het Pasen is? Daar trekt het virus zich niks van aan. Naar het begin van dit kwartaal

Tijdseries van de eerste en laatste dagen van stormvorming in de Atlantische orkaanseizoenen 1851 - 2020. De intensivering blijkt duidelijk (bron: realclimate.org)

Maandag 05-04-2021, Tweede Paasdag

Het orkaanseizoen 2020 startte al vroeg, in mei met de tropische storm Arthur. Het was een hyperactief seizoen met 30 stormen met een naam. 13 ervan groeiden uit tot orkanen, waarvan 6 zware. De namenlijst was niet lang genoeg en daarom ging men verder met de letters uit het Griekse alfabet. 2020 was het actiefste Atlantische orkaanseizoen dat we ooit meemaakten. Regelmatig gaf ik aan dat de deskundigen denken dat de stormen de laatste twee decennia frequenter worden. Een artikel op RealClimate.nl van de klimatologen Jim Kossin, Tim Hall, Michael Mann, en Stefan  Rahmstorf laat nu het bewijs zien. Zie de grafiek hierboven, waarin je ziet dat de trendlijnen (groen) scherper worden vanaf de eeuwwisseling. De (WMO) World Meteorological Organzation heeft nu voorgesteld om het begin van het Atlantisch orkaanseizoen te vervroegen van 1 juni naar 15 mei. Het is nog onzeker of de verlenging zal doorzetten. Op basis van de toename van de temperaturen van het oppervlaktewater in de noordelijke Atlantische Oceaan verwacht men dat de jaarlijkse stormen noordelijker breedten kunnen bereiken, maar er zijn ook andere factoren in het spel, zoals de afname van zwavelaerosols in de atmosfeer door maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit in de VS en Europa, de omvang van stofstormen uit de Sahara en van vulkaanuitbarstingen, en van veranderingen in de warme golfstroom.

De 2e Paasdag is ontstuimig. Het is maar drie graden en het regent als we opstaan. Rond half elf valt de eerste sneeuwbui. Natte sneeuw. Bovendien zal het flink hard gaan waaien in de loop van middag en avond. Winterse buien trekken vanuit het noorden over het land. Het KNMI geeft voor vanavond code geel af en waarschuwt voor zware windstoten en lokale gladheid door hagel en sneeuw in het noorden en westen.

     Van Bas krijgen we twee aanzetten voor een nieuw pianotrio toegestuurd. Hij is weer aan het componeren geslagen, misschien wel door de corona-eenzaamheid. Ditmaal geen hiphop. We gaan er vanavond naar luisteren.

     Vanmiddag is het onstuimig weer. Van het ene op het andere ogenblik is het zonnig, dan volgt een wilde sneeuwjacht (foto hier) en vlak erop schijnt de zon schel uit een schone, blauwe hemel. De polaire lucht, aangevoerd door de noordenwind, is helder en veel schoner dan in de dagen met Sahara-zand uit het zuiden.

Lezen. Destijds las ik met veel plezier het boek 'T.Rex and the Crater of Doom' uit 1997 (Ned. vert. Wereldbibliotheek, 1998), waarin de geoloog Walter Alvarez beschrijft hoe hij met drie andere (waaronder de Nederlandse paleontoloog Jan Smit) het uitsterven van de dinausaurussen kon verbinden met de inslag van een planetoïde of grote meteoor in het Mexicaanse schiereiland Yucatan, op de grens van Krijt en Tertiair. Nu lees ik met minstens zoveel plezier een recent boek van hem: 'A Most Improbable Journey' (Norton, 2017) waarin hij op een fascinerende manier het geologisch verleden van de aarde beschrijft. 'Almost everything we know about Earth history comes from rocks, because rocks remember, unless liquids and gases that forget'. Platentectoniek en supercontinentale cycli spelen er een voorname rol in, op dit moment een zeer actueel onderwerp in de jongste vulkanische erupties   in IJsland, waar de aarde zich opent in een nieuwe scheur en twee delen van het eiland uit elkaar drijft. Je kunt het hier zelf live volgen.

De coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5365 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1535 minder dan gisteren. Het Paasweekeinde. De ziekenhuizen stegen daarentegen fors en de IC's wat minder. Toch was de IC-bezetting sinds 30 april 2020 niet zo hoog als nu. De permanente daling van het aantal coronadoden zet door. Acht overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog zestien. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 2.819.712 (berekend) c.q. 1.986.283 (gemeld). Voor de komende week zijn er 624.361 vaccinaties gepland, maar de geplande aantallen worden zelden gehaald. Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen flinke sneeuwbuien.

Dinsdag 06-04-2021

Klimaatopwarming. Steeds meer woningen in Nederland vertonen scheuren vanwege de frequente droogteperiodes. In februari 2019 schatte het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) al dat "zeker 1 miljoen huizen in Nederland" dreigden te verzakken. De meldingen van verzakte woningen, soms enorme scheuren in muren, vloeren en kozijnen, komen vooral uit regio's waar het probleem al langer speelt: Friesland en Zuid-Holland. Door de droogte van de laatste jaren daalt de grondwaterstand en staan de veelal houten funderingspalen langdurig droog. Daardoor gaan ze rotten, vooral bij huizen van voor de 70er jaren. De lage grondwaterstand komt ook door het wegmalen van water van het land om het oogsten door boeren te vergemakkelijken.

     Heel Europa heeft overigens een groeiend droogteprobleem. Een recente studie, gepubliceerd in Environmental Research Letters, weegt de landbouwproductie in de 27 Europese landen en het VK over de periode 1961 tot 2018 en vergeleek het met gegevens over extreme weer-gebeurtenissen, zoals droogtes, hittegolven, overstromingen en koude-invallen. Daaruit blijkt dat de voedselvoorziening zeer gevoelig is voor klimaatverandering, ondanks dat de landbouwproductie over die periode met 150 procent toenam. Alle vier extremen kwamen steeds vaker voor en vooral droogte en hittegolven waren erg schadelijk. 'The severity of heatwave and drought impacts on crop production roughly tripled.' Vooral de graanproductie voor diervoeding (65 procent van de hele productie), liep schade op. In de laatste vijf record-droge jaren liep de productie jaarlijks met meer dan 3 procent terug ten opzichte van groente, wijn en fruit.

Bij het opstaan sneeuwt het al, afgewisseld met fel en scherp zonlicht. Er zijn veel ongelukken in het land door sneeuw, ijzel en hagel. Anna gaat naar de supermarkt in de Arkelstraat, maar ik hoef niet weg, we hebben nog genoeg groente en fruit. De hele dag door vallen er sneeuwbuien, maar niets blijft liggen. Vandaag hervat men de kabinetsformatie en benoemt de oudgediende Herman Tjeenk Willink (79) tot informateur. Dat deed hij al in de jaren 70, bij de formatie van het kabinet Den Uyl. Segers en Klaver sluiten uit dat Rutte premier kan worden; de anderen doen dat (nog) niet. Het wordt er niet gemakkelijker op.

Wereldwijd zijn er nu drie miljoen coronadoden, volgens het persbureau Reuters.  Vooral in Brazilië en India neemt het aantal doden de laatste tijd flink toe. Reuters meldt dat het ongeveer een jaar duurde voordat de grens van twee miljoen coronadoden werd bereikt. In de drie maanden daarna stierven er nog een miljoen mensen aan het virus.

     Bij het RIVM werden er tot 10 uur 5.592 positief besmette mensen gemeld. Dat is 240 meer dan gisteren. Het reproductiecijfer (per 22 maart) is gedaald van 1.06 naar 1.01. De ziekenhuizen stegen, de IC's daalden. 20 Covid-patiënten overleden. Dat zijn er 12 meer dan gisteren. In totaal overleden in ons land 16.649 mensen aan Covid-19. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 2.909.446 (berekend) c.q. 2.027.647 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 07-04-2021

Het komt niet vaak voor dat de ontwikkeling van de gemiddelde temperaturen over vele eeuwen weergegeven kan worden in directe metingen. Vroegere tijden vult men dan in met gegevens van jaarringen van stokoud hout of middels boringen in sedimenten en ijskappen, die overigens goede benaderingen bieden (proxy-gegevens). Daarom is de jaarlijkse vaststelling van de eerste bloei van de kersenbloesem in Tokio zo bijzonder. Het levert een onafgebroken reeks op van het jaar 812 tot heden, met een absoluut record in deze lente (zie hierboven, je vindt hem hier bij Datagraver). Uiteraard gelden de gegevens alleen voor die locatie, maar niettemin is het beeld duidelijk: de bloei begint vooral in de laatste anderhalve eeuw steeds vroeger - in lijn met de aanvang van de industriële revolutie en de toename van het verstoken van fossiele brandstoffen.

Vanmorgen sneeuwt het opnieuw bij het opstaan, maar het is een fractie minder koud dan gisteren. 's Ochtends slaan er veel buien over de haven neer, 's middags is het redelijk droog. We blijven binnen, niets noopt ons naar buiten te gaan. In de brievenbus ligt de uitnodiging voor mijn vaccinatie, maar die had ik dus al gemaakt. Eerste prik over een kleine twee weken, tweede 25 mei. De groep uit geboortejaar 1947 en 1948 die nu wordt uitgenodigd bestaat uit ruim 390.000 personen en krijgt het vaccin van BionTech/Pfizer. Als de doelstelling van het kabinet gehaald wordt - bijna 500.000 vaccinaties per week - zijn die in de tweede helft van april in een week afgewerkt. 'Weggeprikt', zoals men zegt.

De cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6409 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 831 meer dan gisteren. Het effect van het Paasweekend. Ik moet nog zien of de derde golf mee gaat vallen, zoals het RIVM deze week zei. De ziekenhuizen en de IC's stijgen weer. 23  Covidpatiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 20. Vooral onder 80-plussers zijn er minder sterfgevallen. Het vaccinatie-effect, maar op de IC's merk je dat nog niet. In Gorcum waren er 23 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt xx (berekend) c.q. xx (gemeld). (Ze zijn nog niet beschikbaar). Ondertussen komt uit kabinetskringen het bericht dat men werkt aan een plan waarin de terrassen en winkels vanaf 21 april open zouden kunnen. Ook de avondklok zou geschrapt worden. Allemaal als de bemettingscijfers het toelaten, dat wel. Vrijdag adviseert het OMT, zondag is er Catshuisoverleg. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 08-04-2021

Mijn weblog wordt steeds meer voorspelbaar. Zoals de rampen die de mensen en onze levende planeet onvermijdelijk gaan treffen. De meeste ervan korter of langer na mijn dood. Het is me niet mogelijk daar vrede mee te hebben. Kijk naar de grafiek van Datagraver hierboven, die de rampzalige data vastlegt en extrapoleert: +1,5 graden in 2037, +2.0 graden in 2063. Commentaar is niet nodig. Natuurlijk is de extrapolatie veel te simpel, dat weet ik ook wel, er zijn teveel factoren van invloed, bijvoorbeeld een onverwachte coronapandemie of een nog onwaarschijnlijker fundamentele draai in de klimaatpolitiek van de wereld, het zal mogelijk langer duren, mogelijk met wat minder opwarming of - wie weet - méér als er metterdaad kritische grenzen en kantelpunten worden overschreden. het maakt niet uit, de mensheid weet het al een halve eeuw en toch doet men onvoldoende. Lemmingen van de rots, enz.

     Zo verschijnt er vandaag een zinnig rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL): 'Grote opgaven in een beperkte ruimte'. De Volkskrant vat de inhoud samen: 'Het nieuwe kabinet moet harde keuzen maken bij de inrichting van Nederland. Een nieuw rapport doet voorzetten: bouw ook in de weilanden, krimp de oppervlakte landbouwgrond drastisch in, betrek de burger bij alle plannen. En vooral: denk aan het klimaat.' Ruim 60 procent van de ruimte in ons land wordt ingenomen door de landbouw en die is verantwoordelijk voor 40 procent van de stikstofuitstoot. Minder landbouw, meer natuur dus. Tijdig vóór de kabinetsformatie. Je weet vooraf dat er te weinig of niks mee zal gebeuren.

Theo Hiddema verliet onder meer uit onmin over de bruine opvattingen binnen FvD te Tweede Kamer. En hij was het ook niet eens met de afwijzing van de ernst van de coronapandemie. 'Ik ben geen FvD'er meer. Voer mij af van de lijst', zei hij in januari.  Nu gaat hij toch voor dezelfde partij in de Eerste Kamer zitten. Waarom? 'Er zitten geen wappies meer achter de gordijnen'. Nee, zeg, die zitten nu in de banken van de Tweede Kamer en zeker niet achter de gordijnen. Wat een schertsfiguur. die Hiddema.

     De arme informateur Tjeenk Willink moet ondertussen allerlei gezever aanhoren van lichten als Sylvana Simons ('Grote schoonmaak houden. U weet wie ik bedoel'), boerin Caroline ('Neem iedereen even serieus')  en Azarkan ('Nieuwe bedrijfscultuur nodig, meer openheid en' - jawel! - 'transparantie'). Eigen schuld, TW wilde bij de kleintjes beginnen. Weer een dag verloren, ze helpen hem niet vooruit.

Na de dagen met winterse buien is het vandaag droog met zon en wolken. Separaat doen we de boodschappen voor de rest van de week. Verder geen nieuws.

Helaas, de verhoopte daling van de besmettingscijfers zet niet door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7833 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1439 meer dan gisteren. Het RIVM spreekt van 'een inhaaleffect' na het Paasweekeinde. De ziekenhuizen dalen, de IC's niet. 19 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 23. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe passeert de 3 miljoen en bedraagt 3.016.263 (berekend) c.q. 2.118.557 (gemeld).

     De Gezondheidsraad staat op het punt minister Hugo de Jonge te adviseren het vaccineren met AstraZeneca voor 60-minners tot nader order te staken. De Raad is verdeeld en heeft zelfs even overwogen om het vaccin helemaal in de ban te doen, bevestigen meerdere bronnen rondom de Gezondheidsraad. Tja. Een deskundige/raadslid vraagt zich af hoeveel levens de prikstop zal kosten. ‘Het vervelende is dat als er iets misgaat, het meteen een gezicht heeft. Terwijl je de mensen die je ermee redt, niet ziet.’ Ook andere deskundigen zijn kritisch over stoppen. ‘Als je heel Rotterdam zou vaccineren, zou er statistisch gezien misschien één persoon overlijden aan de bijwerking’, zegt hoogleraar epidemiologie Frits Rosendaal (LUMC). ‘Maar haast niemand meer aan Covid. De stad zou weer open kunnen, je zou weer naar de Kuip kunnen. Als je het zo bekijkt, is de afweging niet erg moeilijk.’ Ik vrees dat het al te laat is; heel veel mensen weigeren het vaccin nu. Overlijden ze liever aan corona dan aan de zeldzame bijwerking? Enfin, nu heeft minister De Jonge door te grote omzichtigheid wat hij wilde vermijden: massaal wantrouwen tegen het AstraZeneca-vaccin. En ondertussen maar lullen over versoepelingen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 09-04-2021

Van de week keken we op een avond naar een ontluisterende documentaire op Netflix over de rampzalige overbevissing in de wereld: Seaspiracy. Die koerst onvermijdelijk af op dode zeeën en oceanen, is de boodschap. De beelden van de massaslachtingen griffen zich in je hersenen en voeden tevens een gelatenheid die ik de laatste tijd vaker voel. Klimaatverandering, stikstofcrisis, corona, de kabinetsformatie, het zal mijn tijd wel duren. Mijn eigen vaccinatie wacht ik wel af, Anna zal ook snel aan de beurt zijn en in ons isolement in ons hol van boeken, muziek, games en films houden we het wel vol. Alleen heel jammer dat we de kinderen en kleinkinderen vrijwel nooit meer zien. Wat mijn weblog betreft krijg ik meer behoefte om de actualiteit vaker te laten voor wat het is: de waan van de dag.

     Toch verdiep ik me met plezier in 'De Slag om Europa', het nieuwe boek van Rob de Wijk (Baland, 2021). Hoe Europa vermalen dreigt te worden tussen de grootmachten Amerika, Rusland en vooral China. 'Als het China lukt, dan gaat de wereld er totaal anders uitzien. Dan zullen democratie, mensenrechten, het internationaal recht en de internationale organisaties steeds meer plaatsmaken voor een wereldorde met Chinese karakteristieken.' Dat betekent meer autocratie, staatskapitalisme en beperking van vrijheden. Dat is niet onwaarschijnlijk. En wat dan? Alles gaat voorbij, denk ik nu maar even, ontwikkeling gaat nooit zonder onherstelbare schade. Een wereld met dode zeeën.

     Hoe zit het eigenlijk met Seaspiracy? Is duurzame visserij inderdaad onmogelijk? Klopt er daadwerkelijk niks van de labels van Marine Stewardship Council (MSC) en Dolphin Safe, waar we in de winkels altijd naar kijken? Worden we gewoon bedonderd door de visindustrie? Er is al jaren veel discussie over de waarde van die labels en ze worden volgens de documentaire nauwelijks of niet gecontroleerd. Maar critici noemen de film misleidend. Hier een artikel waarin de kritiek wordt samengevat. Misschien valt het dus mee. Anderen missen in de film (terecht) de schadelijke rol van klimaatverandering, waardoor de oceanen verzuren en het zeewater - de grootste CO2-sink ter wereld, meer dan de regenwouden - steeds minder koolzuurgas op kan nemen. het gevolg: versnelling van de opwarming. Als ik tracht het te overzien, dan denk ik dat er veel waarheid in Seaspiracy zit, dat de meerderheid van de feiten zeker wel klopt en dat het beter is om ook je visconsumptie te gaan minderen. Of kweekvis kopen. We eten trouwens toch steeds vaker vegetarisch, ondanks ons gevoel 'dat het onze tijd wel zal duren'.

Vandaag is het droog na de dagen met winterse neerslag en harde wind. Voor even; in het weekeinde zal het opnieuw veelvuldig regenen, mogelijk met hagel en natte sneeuw.

     De coronacijfers. Niet weinig. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7716 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 93 minder dan gisteren. Maar het reproductiecijfer (d.d. 25 maart) daalt onder 1: 0,96. Dat is mooi. Ziekenhuizen en IC's dalen licht. Er zullen in de komende periode 100 IC-bedden bijkomen. 41 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 19. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen, evenveel als gisteren. De aantallen vaccinaties tot nu toe belopen 3.078.641 (berekend) c.q. 2.167.694 (gemeld). Het gemiddeld aantal inentingen per dag is nog steeds niet erg hoog: 54.206.

     Vandaag vergadert het OMT over de voorgenomen versoepelingen van het kabinet per 21 april. De controverse erover is groot, zowel bij ons als in Duitsland. Veel van mijn vroegere collega's zijn erg boos. Rob Dillman van de Isalaklinieken schrijft op LinkedIn: 'Openen terrassen en afschaffen avondklok per 21 april is een gevaarlijk sociaal experiment met voorspelbare ernstige en dodelijke consequenties. Het leidt tot een verlenging van de enorm hoge corona druk tot ver in mei. De actuele besmettingsgraad van de bevolking is veel te hoog voor zo’n stap. Doe het niet. Doe het later.' Ik vrees echter dat de politici onvoldoende zullen luisteren. 'Goed dat ziekenhuizen zich laten horen, maar er zijn meer belangen', zegt minister Grapperhaus nogal arrogant in het live-blog van de NOS, terwijl minister De Jonge sussend zegt 'We zullen echt geen domme dingen doen'. Je zult het zien: ze gaan door de knieën, de lente en de terrassen wenken.

     Merkel in Duitsland weigert nu zelfs verder overleg met de deelstaten, die versoepelingen willen. Ze heeft een voor komende maandag geplande conferentie afgezegd en gaat een wet indienen die voorziet in een verplichte 'noodrem' bij een bepaald aantal besmettingen. Alleen als het aantal besmettingen daaronder blijft, zouden de deelstaten zelf over hun coronabeleid mogen beslissen. Dapper. Naar het begin van dit kwartaal

De onbemand onderzoekduikboot Ran (foto: Filip Stedt)

Zaterdag 10-04-2021

De zorgen over het snelle afsmelten van de enorme Thwaites-gletsjer op West-Antarctica meldde ik al ruim twee jaar geleden, een jaar voor ikzelf het ijzige continent bezocht. Toen was het al duidelijk dat het uitgestrekte gletsjercomplex veel sneller smelt dan gedacht. Een volledige smelt zou een mondiale zeespiegelstijging van 60 - 65 centimeter tot gevolg hebben. Sommige dramatische lieden noemen hem daarom de "Doomsday Glacier'. Met de onbemande duikboot Ran is het nu gelukt om metingen onder de gletsjer, die zich ver over zee uitstrekt. te doen. Sterkte, temperatuur, zout- en zuurstofgehalte van de stromingen onder het gletsjerijs werden bepaald. De stabiliteit van de grounding zône van Thwaites is daar bijzonder gevoelig voor. Dat is de zône waar het landijs in het water zakt en gaat drijven. ''This is the last stronghold for Thwaites'.' Het gebied was altijd erg moeilijk bereikbaar voor metingen vanwege dik zeeijs en veel ijsbergen. Maar Ran was in staat om er voor het eerst bepalingen te doen en vond tot dusver onbekende stromen van relatief warm smeltwater, die overeenkwamen met een netto afsmelten van 75 kubieke kilometer landijs per jaar. Dat tast de stabiliteit van het complex sterk aan. De gegevens zaten nog niet in de modellen verwerkt waarmee men prognoses maakt.

     Er zijn gelukkig ook geruststellende berichten. De stijging van de zeespiegel zou wel eens 25 procent minder snel kunnen gaan dan tot nu toe gedacht. Dat blijkt uit nieuwe berekeningen door twee Utrechtse wetenschappers, gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Science Advances. Zij maakten een model voor zeespiegelstijging waarin voor het eerst rekening is gehouden met oceaanwervels: een soort draaikolken met een doorsnede van tientallen kilometers, die opwarmend zeewater op afstand van Antarctica houden. Bovendien was de resolutie van hun model niet de gebruikelijke 100 x 100 kilometer, maar 10 x 10 kilometer, veel fijnmaziger dus. Een supercomputer moest er een jaar aan rekenen. Als het water rond Antarctica kouder blijft, smelten de ijsplaten die daar in zee liggen minder snel. Daardoor glijdt er minder landijs de zee in, en blijft de zeespiegelstijging in AD 2100 beperkt, zelfs tot een derde of een kwart dan bij eerdere modellen. Zo gaat het op en af.

We krijgen een regenachtig weekeinde, maar vanochtend is het droog. Op mijn scherm schiet een Twitterbericht voorbij, waarin staat dat mensen uit de geboortecohorten 1948 - 1951 een vaccinatieafspraak kunnen maken ook al hebben ze geen uitnodiging. Alweer! Enfin, niet geschoten is altijd mis, met behulp van DigiD lukt het online voor Anna een datum vast te leggen: op 12 april (maandag) en 17 mei. Zelfs eerder dan ikzelf. Een halfuur later ontvangen we de bevestigingen. Als het nu maar niet opnieuw wordt afgezegd.

Ik erger me aan het voortdurend gezever in de politiek en de sociale media over de noodzaak van meer dualisme, een cultuurverandering en de 'transparantie' bij de kabinetsformatie, alsof het om een diepe waarheid gaat. Het lijkt erop dat iedere nieuwe generatie weer moet leren dat onderhandelen niet gaat zonder aftasten in vertrouwelijkheid. Anders kunnen de onmisbare compromissen niet ontstaan; al helemaal niet in zo'n versplinterd parlement als we nu hebben. Iedereen zal moeten inleveren anders is het land onbestuurbaar. Mijn favoriete Haagse commentator Tom-Jan Meeus zegt het nog wat duidelijker: 'Vernieuwing als alibi om de Haagse machten in stand te houden'. 

     Het nieuws is zoals meestal ook vervelend. Al meer dan een week de door ieder zinnig mens voorspelde gevolgen van het kromme Brexit-akkoord: onlusten in Belfast. De dreigende concentratie van Russische troepen langs de Oekraïense oostgrens kon je ook voorspellen (behoudens het exacte tijdstip), zeker nu president Zelensky opnieuw opteert voor het NAVO-lidmaatschap van zijn land.

De dagelijkse coronacijfers zijn onverminderd hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7725 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 34 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's blijven vrijwel gelijk. 23 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 41. In Gorcum waren er 11 nieuwe besmettingen (10 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot op heden bedraagt 3.135.909 (berekend) c.q. 2.216.144 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

De locaties voor de nieuwe, hoge windmolens (bron: Pellikaan Vastgoed/BDU-media)

Zondag 11-04-2021

Hoge windmolens rond Gorcum, er valt niet aan te ontkomen. Per slot moeten we de energiemix veranderen en loskomen van de fossiele brandstoffen. Al jaren staat er een aantal windturbines langs de A15 tussen het verkeersplein A27/A15 en Hardinxveld, maar het is de bedoeling dat er meer komen. Op de plattegrond hierboven zie je waar: oostelijk van de stad, opnieuw langs de A15 en op en bij het industrieterrein Avelingen, westelijk van de Merwedebrug. Meteen duiken er NIMBY-protesten op, onder meer bij Pellikaan Vastgoed op dat industrieterrein. In De Stad Gorinchem krijgen ze alle kans met een groot artikel waarmee men ons 'wakker wil schudden'. Dat mag, want de gemeenteraad gaat het plan op 13 april vaststellen. 'Het gaat om de meest moderne molens tot wel 200 meter hoog, die nieuwe windmolens zijn echt niet te vergelijken met de windmolens bij Giessenburg, maar worden veel hoger. Ter vergelijking, de toren van de Grote kerk is 67 meter hoog', zeggen de Pellikaans in de krant. 'Ze willen Gorinchem tot mooiste vestingstad kiezen, daar passen die windmolens toch niet bij?' Ik begrijp ze wel, die Pellikaans, maar ze zijn waarschijnlijk te laat. Er werden in de afgelopen periode ettelijke informatie-webinars en werksessies door de initiatiefnemers belegd waar veel mensen en instanties aan deelnamen, 850 mensen vulden een online enquête in. Een gelopen race, dunkt me, maar je weet het niet, het schijnt dat oppositiepartij VVD er nu ook tegen is.

     Tja, ze krijgen ook van mij geen schoonheidsprijs, die enorme molens. Het is ook niet slim is dat ze naast het natuurgebied van Avelingen komen te staan, maar met op elke plek in ons benauwde landje is wel iets mis en ondertussen is het aandeel van schone energie in het gebruik van electriciteit - in de electramix - nog veel te laag, krap een zesde (zie hieronder). Langs de kust in zee komen er nog enorme velden met windturbines bij, maar ook op het land zullen we er nog veel gaan bouwen. We zullen wel moeten als we de doelstellingen van Parijs 2015 willen halen, maar mooier wordt het er niet op. Tot we in de tweede helft van de eeuw eindelijk kernfusie onder de knie krijgen.

Bijdrage van verschillende manieren om stroom op te wekken aan de totale stroomproductie in Nederland. Tot en met 2019 gerapporteerde waardes en vanaf 2021 geprojecteerde waardes. Bron: CBS en PBL.

Toen ik eergisteren door de Hoogstraat liep stond er een groot bord voor de drogisterij van Etos. 'Zelftesten te koop!' Velen denken dat je daarmee je vrijheid kunt terugkopen. Even vooraf testen en je kunt straks veilig op bezoek bij vrienden, naar je werk, op terrassen zitten, sporten of naar restaurants gaan. Dat is gevaarlijk, want je moet die testen eigenlijk niet doen als je klachten hebt die op een infectie met het coronavirus kunnen duiden. Daarvoor zijn ze niet betrouwbaar genoeg. Het staat duidelijk in een informatiefolder van de rijksoverheid. ‘Ze zijn niet bedoeld om te testen bij klachten'. Maar die lezen de mensen niet en - helaas - bij één op de vijf mensen is de uitslag van een zelftest ten onrechte negatief. Ze denken dat het veilig is, maar ze kunnen onderwijl onbekommerd opa, oma of andere familie en vrienden besmetten. Zo schiet het niet op, de zelftest moet je alleen doen als je geen klachten hebt. Lees er hier meer over.

Gisteren een leuke avond met onze achterburen op bezoek. Mooie gesprekken op afstand. Vandaag is het koud, bewolkt en winderig. Ik kom alleen buiten om de vuilnis en nogal veel lege flessen weg te brengen. Morgen krijgt Anna haar eerste vaccinatieprik, een goede week later ik.

De besmettingscijfers zijn opeens weer hoger. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8288 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 588 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen, de IC's zijn vrijwel stabiel. 17 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 23. In Gorcum hadden we 26 nieuwe besmettingen (15 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot op heden bedraagt 3.182.836 (berekend) c.q. 2.263.071 (gemeld). Ondertussen is in Den Haag het Catshuisberaad aan de gang. Dinsdag weer een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 12-04-2021

Je kon erop rekenen. Gisteren kwam de verklaring na afloop van het Catshuisberaad: geen versoepelingen vanaf 21 april. Natuurlijk niet: het niveau van besmettingen is nog veel te hoog, ons land heeft op Frankrijk na de hoogste aantallen besmettingen in de hele EU, in de grote steden lopen de rioolwatermetingen op en ziekenhuizen en IC's liggen vol en moeten de reguliere zorg afschalen. De ziekenhuizen zijn opgelucht, maar de burgemeesters van Den Haag, Rotterdam, Amsterdam en Utrecht reageren boos en doen een 'dringend' verzoek aan het kabinet om de buitenruimten, inclusief de terrassen, te heropenen. Handhaving wordt onhaalbaar, zeggen ze, 'behalve met een waterkanon' en ze willen niet dat 'het lokale gezag ongewild tegenover zijn eigen inwoners' komt te staan. Wat moet leidend zijn, denk je bij jezelf, de noodzaak de pandemie in te dammen en een zwart scenario in de zorg te voorkomen, of de kennelijk onuitroeibare behoefte van verwende generaties om te winkelen en op terrassen te zitten? De versoepelingen waren overigens geen besluit, maar dat het kabinet ze overwoog lekte uit, de ziekenhuizen reageerden 'verbijsterd', waarna minister De Jonge de verwachtingen afgelopen vrijdag al temperde. In Duitsland, waar de corona-situatie volgens het Robert Koch Instituut, het Duitse RIVM 'zeer, zeer ernstig' is, gebeurde hetzelfde. De regering wilde strenge maatregelen, maar onder druk van de deelstaten kwamen er toch versoepelingen. Wat leert het ons? Dictaturen bleken bepaald niet beter in coronabestrijding. Integendeel (Brazilië, Rusland, Filipijnen). Maar halfslachtigheid in een crisis is helaas vaak een kenmerk van een democratie. Hoe dan ook, je kunt voorspellen dat er van de handhaving niks terecht gaat komen. Gelukkkig werkt het weer mee met kou en winterse buien om de run op terrassen te ontmoedigen.

     In de loop van de dag houden de ministers De Jonge en Grapperhaus terecht hun poot stijf na overleg in het Torentje. Er komen geen versoepelingen, bezweren ze, dat kan pas als de piek in de coronacijfers is geweest. Grapperhaus gaat vanmiddag overleggen met de burgemeesters in het Veiligheidsberaad.

Inderdaad vallen er vanochtend fikse buien met natte sneeuw (foto hier). Tussendoor schijnt de zon, maar het is slechts een graad of drie boven nul. We rijden naar de vaccinatiehal De Hoefslag voor de 1e prik van Anna. PfizerBioNTech. Het regent en sneeuwt pijpenstelen als we met een paar andere leeftijdgenoten naar de ingang lopen. Mondkapjes op. Druk is het niet. Alles wijst zich vanzelf, we kunnen meteen doorlopen na een check op de vereiste papieren: ID-kaart, ingevulde gezondheidsverklaring. Dan draaien ze het vaccinatiebewijs uit. Anna voelt de prik zelf niet eens (2 foto's hier). Kwartiertje wachten, het is koud en tochtig in de hal. Ventilatie, we snappen het. Ook na het kwartier voelt Anna niets. Dan mogen we weg. Buiten schijnt de zon.

     Een halfuur later loop ik naar de groenteboer op de Arkelstraat. Voor de bakkerij van Sweet Ima op de Langendijk klinkt muziek uit een geluidsbox: Winterwonderland. Behoudens een paar natte sneeuwbuien is er vanmiddag vaker zon. Anna heeft tot nu geen naweeën van de inenting.

Als om het ingewikkelder te maken zijn de besmettingscijfers van vandaag minder hoog, maar het weekgemiddelde stijgt wel. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6757 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1497 minder dan gisteren. De ziekenhuisopnames stijgen wel sterk; de IC's ook, maar minder. 20 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 17. In Gorcum waren er 13 nieuwe besmettingen (12 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt xxx (berekend) c.q. xxx (gemeld). (De cijfers van vandaag zijn er nog niet).

     Tot mijn spijt begint de Gezondheidsraad nu ook al te wankelen. De periode tussen de 1e en de 2e prik kan verlengd worden bij de vaccins van Pfizer en Moderna; bij Pfizer zelfs van zes naar twaalf weken, zegt de raad in een spoedbericht. Het is meteen omstreden, want de verlenging is niet zonder risico. Na de eerste prik hebben mensen immers een lager niveau van antistoffen dan na de 2e. Dat kan ze gevoeliger maken voor de bestaande en nieuwe virusvarianten, zoals de Zuid-Afrikaanse variant en de Braziliaanse. Hoeveel gevoeliger? Dat weten ze niet. De raad aarzelt er zelf kennelijk over en de winst is gering. Het scheelt namelijk heel weinig (5 ziekenhuisopnames minder op 200 per dag). Daarom is het geen advies, maar geeft de raad het aan het kabinet 'in overweging'. Dat mag de knoop doorhakken. Wat heb je daar nou aan? Weegt 0,25% minder opnames op tegen het extra infectierisico? Tja. Los daarvan is, dunkt me, het omzetten van al die honderdduizenden 2e afspraken een giga-operatie voor de toch al geplaagde GG&GD'en. Wat een zwaktebod, waarom hielden ze hun mond niet? Nou, omdat de minister ernaar vroeg. Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen even aan boord geweest.

Dinsdag 13-04-2021

Vandaag is de linkerbovenarm van Anna stijf van de vaccinatie, maar dat is dan ook alles. Geen pijn, geen koorts Het is droog en redelijk zonnig met een koude noordenwind. Slechts één graad boven nul. Pas na het komende weekeinde zal het warmer worden. We rijden naar de boot in Numansdorp om na alle regen en sneeuw even naar de lekkages te kijken. Inderdaad, de handdoeken zijn goed nat boven de kast aan stuurboord. We vervangen ze door droge. Verder is alles in orde. We rijden terug naar Gorcum en halen een hoop boodschappen bij de AH en de slager op Oost.

Het gezever over uitstel van de versoepelingen en over vaccineren gaat verder. Veel 60-plussers weigeren bij hun huisarts de AstraZeneca-prik: 42 procent van hen wil niet meer met dat vaccin geprikt worden, blijkt uit onderzoek van I&O Research. Zo schiet het lekker op. De les is duidelijk: wie het inenten met een vaccin stopzet om het vertrouwen erin te behouden, ondergraaft het juist. Over het verlengen van de periode tot de 2e prik, waar ik gisteren voor waarschuwde, hoor je vandaag niks. Ik ben er niet gerust op, vooral nu ik lees dat de Braziliaanse P1-variant van het virus in ons land oprukt. Die is besmettelijker en er bestaat grote kans dat één prik er niet voldoende bescherming tegen biedt. Ik schreef er twee weken geleden over. Vanmiddag legt Frankrijk alle vliegverkeer uit Brazilië stil. Als die variant doorzet én het kabinet voor honderduizende 70-plussers het interval tussen de prikken 1 en 2 verlengt, kan de hele vaderlandse vaccinstrategie in duigen vallen.

De besmettingscijfers vallen vandaag ook niet mee. Bij het RIVM werden tot 10 uur 6797 nieuwe gevallen gemeld. Dat is 82 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen. 31 Covid-patiënten overleden (11 meer dan gisteren). In Gorcum waren er vandaag 28 nieuwe besmettingen (15 meer dan gisteren). Het aantal besmettingen tot nu is onbekend. Het RIVM kan de aantallen niet meer bijhouden, door de toedieningsproblemen bij de huisartsen. Ik zeg het niet gauw, maar dit gaat steeds meer op een puinhoop lijken.

     In de VS staakt de federale overheid het vaccineren met het Janssen-vaccin, in afwachting van een onderzoek naar zes gevallen van de zeldzame vorm van trombose bij vrouwen tussen de 18 en 48 jaar. Zes op een aantal van 7 miljoen vaccinaties! Eén van de vrouwen overleed. De kans om ongevaccineerd aan Covid-19 te overlijden is aanzienlijk groter. Is dat voldoende? Hm. In elk geval stelt men zojuist 'de uitrol' van het Janssen-vaccin in Europa uit. Vanavond op de persconferentie horen we meer. Naar het begin van dit kwartaal

(bron: NRC)

Woensdag 14-04-2021

Gisteren was het RIVM aanvankelijk niet in staat de dagelijkse update van het aantal vaccinaties (1e en 2e prikken) voor het Coronadashboard te leveren. Later bleek dat het verband hield met een forse correctie. Hoe zit dat? 'In de berekening is uitgegaan van een verspilling van 1%. Dit was 5%, maar uit een analyse van het RIVM is gebleken dat dit maar 1% is. Per 12 april is de verspilling met terugwerkende kracht aangepast', schrijft het instituut op het dashboard. Lees er hier meer over. In de tweede plaats werd AstraZeneca per 7 april niet meegenomen in de berekening, omdat door de prikpauze met dat vaccin voor mensen jonger dan 60 jaar onzeker is hoeveel prikken met dit vaccin worden gezet. Het gevolg van die correcties is niettemin dat het aantal vaccinaties in één klap van 3,2 miljoen naar 3,9 miljoen steeg. Het nieuwe daggemiddelde verdubbelde tot bijna 120.000 in plaats van minder dan 60.000. Lees ook hier en zie de grafiek hierboven. Nederland vaccineert nu opeens sneller dan veel buurlanden. We staan nu vlak onder de kopgroep. Er worden nu circa 750.000 mensen per dag geprikt. Velen vertrouwen het niet; de correctie kwam immers vlak voor de persconferentie van gisteren, zodat minister De Jonge kon pronken met bijna 4 miljoen vaccinaties. Op mijn beurt geloof ik dat soort simplistisch wantrouwen weer niet, maar het draagt voor veel mensen niet bij aan de geloofwaardigheid. Nalaten van dergelijke correcties is natuurlijk nog erger.

      In elk geval blijkt vanmorgen dat Hugo de Jonge niet bereid is om bij de Pfizer en Moderna-vaccins de periode te verlengen tussen de 1e en de 2e prik. Dat zou erg onverstanndig zijn geweest, zoals ik in de afgelopen dagen liet zien.

Hoewel de dag grijs aanvangt, blijft het droog en vanmiddag zelfs zonnig. Om ons heen worden steeds meer leeftijdgenoten gevaccineerd. Anna heeft nauwelijks last meer van haar linker bovenarm, waar de prik gezet werd. Ze gaat 's middags op de fiets naar Tessa om haar kleindochters te zien. Op afstand, uiteraard.

De coronacijfers van vandaag zijn lager dan het weekgemiddelde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5503 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1265 minder dan gisteren. Bemoedigend, maar het reproductiegetal staat nog steeds maar vlak onder nul (0,97 per 29 maart). Ook de ziekenhuizen en de IC's zakken. 28 Covidpatiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum waren er 27 nieuwe besmettingen, evenveel als gisteren. Het (nieuwe) aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 3.900.464 (berekend) c.q. 2.263.049 (gemeld). Het vaccinatietempo ligt nu op één prik per halve seconde. Naar het begin van dit kwartaal

Het Krimkanaal en de Krimbrug (afbeelding: NRC).

Donderdag 15-04-2021

Rusland en Oekraïne hebben elkaar al sinds de illegale annexatie van schiereiland De Krim door Poetin in 2014 in de tang. Hoewel de militaire macht tussen de beide landen sterk verschilt, durfde Poetin al die jaren toch niet all-out te gaan. Het conflict is nogal uitzichtloos en voor alletwee landen zeer kostbaar. Oekraïne is gedwongen een grote en kostbare krijgsmacht in stand te houden en voor de Russen is De Krim een financiële molensteen om de nek. Maar dat leidde tot dusver niet tot onderhandelingen, althans niet zichtbaar. Sinds een week of twee vindt er een omvangrijke opbouw van Russische strijdkrachten plaats bij de oostgrens, waar de beide (door niemand erkende) volksrepubliekjes Donetsk en Loegansk van de Oekraïense separatisten ligen. De NAVO waarschuwt, maar de inzet van westelijke troepen bij de verdediging van Oekraïene is ondenkbaar.

     In de zomer van 2018 sloot Oekraïne de toevoer van water naar het schiereiland via het Krimkanaal. Dankzij irrigatiewater van dat kanaal was er omvangrijke landbouw mogelijk en was De Krim een belangrijke graanexporteur. Nu wordt het watertekort ieder jaar ernstiger en moet de regio zelfs graan importeren uit Rusland. Rusland heeft grote moeite het 2,5 miljoen inwoners tellende schiereiland te bevoorraden en te onderhouden. Mogelijk voert Poetin op dit moment de militaire druk op om zijn onderhandelingspositie te versterken. Dat hij nu wél verder zal willen gaan en daadwerkelijk een invasie voorbereidt, betwijfel ik. De Europese Unie en de NAVO hebben de machtspolitieke middelen om te reageren, niet door zelf troepen naar Oekraïne te sturen, maar bijvoorbeeld door te dreigen in zo'n geval de toegang tot de Russische enclave Kaliningrad te blokkeren. Het spijt me, maar Poetin begrijpt de taal van de macht en zal waarschijnlijk niet verder durven escaleren. Een gewapend conflict met het Westen kost de Russen teveel geld, en hij zal er genoegen mee nemen dat Oekraïne blijft fungeren als bufferstaat. Wie niet wenst op te treden tegen een supermacht, ook al is die lang niet zo machtig als China, zal door die macht worden beheerst.

Bij het opstaan overdadige zonneschijn. In de stralende ochtend loop ik naar de prikpost op de Robberstraat met een potje ochtendurine voor de jaarlijkse contrôle van mijn ouderdomsdiabetes. Het is tien over acht, het is uitermate stil, de prikzuster zit er in haar dooie eentje. We hebben uiteraard allebei een mondkapje op. Op de terugweg zie ik dat de meerkoeten, die onderop de ducdalf voor de sluisdeur nestelen, een jong hebben. Een piepklein balletje veren met een snoezig oranjebruin halsje. Als meerkoeten maar één jong hebben, schijnen ze nog een tweede leg te proberen.

Twintig jaar na 9/11 vertrekken de Amerikanen met de rest van de NAVO-eenheden uit Afghanistan. Onze mevrouw de minister Bijleveld denkt dat de missie geslaagd is. Ik denk het niet, die missie kón niet slagen. Nu er geen akkoord is met de Taliban zal het land opnieuw in chaos uiteenvallen en vooral een prooi worden van de moslimfundamentalisten. De 'Talibanisering' van de eigen overheid neemt nu al toe: er werden recent meer beperkingen aan vrouwen opgelegd, zoals (nota bene) een zangverbod. De Middeleeuwen keren terug, de stroom van wanhopige vluchtelingen zal toenemen. Ook dreiging van terrorisme is niet weg, want er zouden nog zo'n 200 tot 600 Al-Qaidastrijders in Afghanistan zitten. Een betere keus dan vertrekken was er overigens niet, de missie was uitzichtloos, het is de laatste driekwart eeuw geen enkele mogendheid gelukt om het land te apaiseren.

Eigenlijk heb ik er genoeg van om iedere dag over de coronapandemie te schrijven, hoewel die natuurlijk het nieuws bepaalt en ook ons leven. Soms duiken opvallende nieuwtjes op. Zoals dat Zweden met een tekort aan sperma kampt. Vanwege de coronacrisis komen spermadonors niet meer naar de klinieken.

     De coronacijfers van heden. Die zijn niet mis ten opzichte van gisteren! Opnieuw maken ze duidelijk dat je niet op één enkele dag aan kunt. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8797 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 3317 meer dan gisteren. Daarmee stijgt het weekgemiddelde met 10 procent. De ziekenhuizen dalen wat, de IC's blijven vrijwel gelijk. 14 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er 28. In Gorcum waren er 19 nieuwe besmettingen (8 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 4.137.027 (berekend) c.q. 2.395.212 (gemeld). De snelheid is duidelijk hoger; er werden vandaag 116.191 inentingen (1e prik) gedaan. Naar het begin van dit kwartaal

Onze wc-rol hangt (uiteraard) met de afscheurstrook voorlangs.

Vrijdag 16-04-2021

Weer een mooie, zonnige ochtend. Om een reden die ik niet ik ken is het een dag voor melige problemen. Balorigheid. Hier zijn er drie. Hoe hangt de toiletrol goed? Met het afscheurgedeelte voor- of achterlangs (tegen de muur)? Ik weet niet waarom het probleem opeens op de sociale media opduikt. Er staat zelfs een uitvoerig artikel over op de Engelse Wikipedia. Dat mist de essentie van het vraagstuk volledig. Iedereen kan bedenken dat het zo moet als bij ons: vóórlangs. De foto hierboven maakt het meteen duidelijk: alleen zó kun je een velletje papier goed scherp afscheuren langs de rand van de klep. De ene hand drukt de klep aan boven de rol, de andere hand scheurt het velletje af. Bij een omgekeerde rol, met het papier tegen de muur, gaat dat minder goed. Het klepje heeft dan geen enkele zin. Er zijn ook toiletrolhouders zonder klepje. Nooit begrepen.

     Een tweede probleem spookt op gezette tijden door mijn hoofd. Een taalprobleem. Het meervoud van tuinman is tuinlieden, zoals ook bijvoorbeeld brandweerman/brandweerlieden, zeeman/zeelieden, werkman/werklieden, enzovoorts. Zeelui en werklui mag ook. Maar bij politieman zeg je niet 'politielieden'. Precies! Je zegt politiemannen. Bij Onze Taal hebben ze er een pagina over. Het schijnt dat de uitgangen 'lieden' en 'lui' helaas aan het verdwijnen zijn. Zo gaat er wel vaker iets moois weg.

     Derde probleem. Hoe eet een dromedaris een cactusvijg (prickley pear) op die op de grond ligt? Dat staat hier op YouTube. De dag kan beginnen.

Het KNMI meldt op zijn website dat het ongewoon koude weer in de eerste helft van april een gebeurtenis is die (statistisch gesproken) tegenwoordig één keer in de zestig jaar voorkomt. Ruim een eeuw geleden kwam het veel vaker voor: één keer per twee of drie jaar. 'We hebben dus echt 19e eeuws weer gehad.' Vroeger was het dus normaal. Het kan te maken hebben met veranderingen in de patronen van de straalstroom, waarover ik enige malen schreef. Voor in de toekomst zijn er aanwijzingen voor vaker hoge druk boven de Britse eilanden met uitlopers boven Nederland.

Het is een rustige dag. Anna doet boodschappen en ik lees het kleine, krachtige boekje 'De Fundamenten' (de Bezige Bij, 2021) van auteur en acteur Ramsey Nasr. De ernst is terug. Aan de onderkant van de samenleving zit het verlies, de brandstof van het systeem: 'Uitbuiting, onderbetaling, dierenmishandeling, ongeletterdheid, vervuiling, ontbossing, plundering en vernietiging van de aarde vormen de motor van het vrijemarktprincipe'. Ons huidige maatschappelijk systeem kan alleen bestaan zolang er verliezers zijn. Het kan ook niet bestaan als iedereen ter wereld ons welvaartsniveau zou krijgen. Daar zijn minstens drie aardes voor nodig. Er is een helder moreel beginsel dat men zich aan dient te trekken, met name de adepten van het neoliberalisme: 'Geluk dat bestaat ten koste van anderen kan van alles zijn, maar geen geluk'. Indringend vond ik het beeld waarin de gemaltraiteerde aarde, de mishandelde dieren en de ongelukkige latere generaties naar ons kijken. Zij zien dat wij niets deden of te weinig. Hij citeert de slotregels van het gedicht 'Archaïscher Torso Apollos' van Rilke uit Die Neue Gedichte, 2e deel. Die slaan als een bliksem in:

(...) Denn da ist keine Stelle

die dich nicht sieht. Du mußt dein Leben ändern.

Hebben we nog moed voor de dagelijkse coronacijfers? Nee, even niet, maar het moet. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8966 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 214 meer dan gisteren. Het reproductiegetal stijgt per 1 april weer naar 1.0. In de ziekenhuizen en de IC's neemt de bezetting toe. 12 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 14. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt 4.253.146 (berekend) c.q. 2.460.952 (gemeld).

     Pfizer gaat vanaf eind april wekelijks tussen de 144.000 en 230.000 vaccins versneld leveren. Deze aantallen komen boven op de half miljoen vaccins per week die al op de planning stonden. Het Zuyderland Medisch Centrum in Zuid-Limburg is ten einde raad over het vaccinatiebeleid in Nederland, blijkt uit een open brief aan minister De Jonge. Hij moet vaart maken met massavaccinatie. In de brief vertelt het ziekenhuis dat die dag de eerste patiënt is opgenomen die het AstraZeneca-vaccin had geweigerd en corona had gekregen. 'We hoorden de enorme spijt in zijn stem en zagen de wanhoop in zijn ogen. Het virus had hem geveld en dit had wellicht niet gehoeven.' Ondanks de prikstop gaan ze zorgmedewerkers onder de 60 vaccineren met de vierhonderd AstraZeneca-vaccins die in de koeling liggen. Naar het begin van dit kwartaal

17 april 2021. Ons huis baadt in het vroege zonlicht. Het nest van de meerkoeten onderaan de ducdalf iets rechts van het midden is nu leeg.

Zaterdag 17-04-2021

In het gulden licht van een zeer zonnige, frisse zaterdagochtend lopen we naar het huis van Barbara. Anna's oudste dochter is jarig. We zijn de enige bezoekers en zitten op afstand, hoewel moeder en dochter voor de foto even snel wat dichterbij schuiven (foto hier). Het is fijn om Barbara & Michel weer een keer te zien en jongste dochter Esri laat zich ook even kort zien. Op de terugweg gaan we even (apart) aan bij de groenteboer en de Spar in de Arkelstraat.

In de NRC staat een goed artikel over wat door velen het 'EU-fiasco' bij de aankoop van vaccins wordt genoemd. Wat ik al dacht: volkomen ten onrechte. Niet dat er helemaal geen fouten werden gemaakt, dat is onvermijdelijk, zeker bij een minder betrouwbare partij als AstraZeneca. Maar wat vermeden werd was dat alle 27 EU-landen zich als een meute hongerende varkens op de trog met schaarse vaccins stortten en een chaos creëerden, elkaar verdringend, vechtend met het recht van de sterkste en de prijzen alsmaar opdrijvend. Nu hebben alle lidstaten voldoende vaccins en uitzicht op nog meer.

Weer hoge besmettingscijfers, zij het wat minder dan gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8336 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 610 minder dan gisteren. Het percentage positieve testuitslagen stijgt nog steeds. De ziekenhuizen zakken wat, de IC's stijgen. 31 Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 12. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 4.364.511 (berekend) c.q. 2.526.423 (gemeld). De vaart zit er opeens in: iedere 0,4 seconden wordt er iemand ingeënt. Naar het begin van dit kwartaal

'Hello Voyager 1!' Foto d.d 15 april 2021 van ruimtesonde New Horizons. (foto: NASA)

Zondag 18-04-2021

New Horizons, de ruimtesonde die NASA in 2006 lanceerde, zorgt steeds weer voor adembenemende beelden. In 2015 passeerde hij de dwergplaneet Pluto (lees onder andere hier) en in 2015 de pindavormige planetoïde Arrokoth (toen nog Ultima Thule geheten) in de Kuipergordel. Sindsdien vliegt hij verder, het zonnestelsel uit en de interstellaire ruimte in. Vandaag bereikt hij een nieuwe mijlpaal. Hij is nu precies vijftig keer zo ver van de zon verwijderd als de aarde. Dat komt overeen met 7,5 miljard kilometer. Alleen de Pioneers 10 en 11 en de Voyagers 1 en 2 gingen hem voor. Als een soort eerbetoon liet men hem een opname maken van het hemelgebied, ver voor hem uit, waar de Voyager 1 zich van hem uit gezien bevindt (zie hierboven). De Voyager is er uiteraard niet op zichtbaar, want veel te klein, maar de foto maakt een enorme indruk op me. Het gevoel dat het hierom allemaal is begonnen.

     Natuurlijk wil de opkomende ruimtemacht China niet achterblijven. Over drie of vier jaar zal het land twee onbemande ruimtesondes lanceren, die koers zetten naar de sterren. Ze vliegen ieder een andere kant uit, tegenovergesteld aan elkaar. Net als de Amerikaanse Voyager-ruimtesondes veertig jaar geleden vliegen de Chinese toestellen eerst langs Jupiter of Saturnus, waar ze extra versneld worden door de zwaartekracht van de reuzenplaneet. Een van de twee moet in 2038 ook langs de verre planeet Neptunus vliegen. Die is pas één keer eerder van dichtbij onderzocht, in 1989 door Voyager 2.

Hoewel velen niet verwachten dat de Russen op oorlog uit zijn, zijn de tekenen verontrustend. Terwijl de spanning oploopt sluiten internationale waarnemers een Russisch offensief niet uit. Britse oorlogsschepen zullen in de komende maand naar de Zwarte Zee trekken, waar ook Rusland op dit moment vliegtuigen en schepen naartoe stuurt: 50 jagers en bommenwerpers en 15 marineschepen. Joe Biden zou dat ook doen, maar besloot later als gebaar van goede wil toch geen schepen te sturen en wil ergens in Europa topoverleg met Poetin. Die antwoordde nog niet.

     Rusland sloot de Straat van Kertsj oostelijk van De Krim voor buitenlandse oorlogsbodems en houdt, zegt men, een militaire oefening 'als antwoord op groeiende NAVO-druk'. Liefst 80.000 man Russische troepen staan gereed om in actie te komen 'als de spanningen met het door de VS geleide NAVO-blok escaleren tot een totale oorlog'. Ook materiële steun door de NAVO aan het Oekraïense leger zullen ze beschouwen als een regelrechte dreiging, waarschuwt de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe. Het lijkt erg gevaarlijk, maar nogmaals, veel commentatoren denken dat het bij dreigen blijft. Ze veronderstellen dat de Russen de Oekraïen willen dwingen tot het handhaven van een grote defensie-inspanning, die bijdraagt het land instabiel te houden. Ik weet het niet.

     Neemt de Russische asserviteit toe? Het land dreigt vandaag Tsjechië met 'harde vergeldingsmaatregelen'. De Tsjechen zetten achttien Russische diplomaten uit omdat er bewijs is voor de betrokkenheid van Russische inlichtingenofficieren bij een explosie in een Tsjechisch munitiedepot in 2014. Er kwamen twee mensen bij om. Volgens de Tsjechische politie waren twee Russen die bij de ontploffing uit 2014 waren betrokken, dezelfde geheim agenten die in 2018 probeerden de Russische dubbelspion Skripal in Salisbury te vergiftigen met novitsjok. Nu zullen de Tsjechen, die anders zo eurokritisch zijn, opeens blij zijn dat ze in de EU en de NAVO zitten.

     Sinds de crisis van tien, elf jaar geleden konden de Russen grote monetaire reserves opbouwen. Ook al lijdt het land nu dagelijks schade door de economische achteruitgang. Vanwege de coronacrisis zakte hun voornaamste bron van inkomsten, de verkoop van olie, in elkaar. Toch heeft het land voldoende gespaard om het een aantal jaren vol te houden en nieuwe sancties van het Westen uit te zitten. Anderzijds zou ik zeggen dat het echt tijd voor Europa is om de gasleiding Nordstream 2 plat te leggen, want dan moeten de Russen hun gas wel via Oekraïene aan Europa blijven leveren. Dat geeft Kiev een sterkere positie.

Vanmorgen hangt er dichte mist, die na tien uur opeens oplost. Volgt een zonnige dag met grote drukte van wandelaars over de sluis. Net als gisteren sluit men in Amsterdam het Vondelpark af. Verder niks te melden.

Terwijl er veel kritiek is op het FieldLabs testevenement in Breda (voor 10.000 bezoekers) naast het locale ziekenhuis - de petitie werd na een dag al bijna 200.00 keer getekend - en terwijl in Den Haag het zoveelste Catshuisberaad begint, staat de teller van de dagelijkse besmettingen opnieuw hoog. Ondanks het weekend. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8600 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 299 meer dan gisteren. De ziekenhuizen en IC's stijgen weer. 12 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er 31. In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (6 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 4.473.682 (berekend) c.q. 2.591.512 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

De coronakaart van Nederland, week 11 - 18 april 2021.

Maandag 19-04-2021

Op Twitter vond ik deze coronakaart van Nederland van Jelmer Visser. Hij houdt hem wekelijks bij op basis van de RIVM-cijfers. In een oogopslag de actuele coronasituatie. Over de achterliggende weken is  op de kaarten zichtbaar hoe de pandemie zich over ons land beweegt. Brandhaarden en stille plekken, met name in het noorden. Aanvankelijk zag je de infecties aanwakkeren in Twente en de kop van Noord Holland; daar dooft het onderhand uit. Nu zie je hoe het virus oplaait in Brabant, Limburg, en de regio Rijnmond. Vooral in Breda willen ze het vuurtje verder opstoken met dat belachelijk dure Fieldlab-evenement, dat in wetenschappelijk opzicht ook nogal wankel is. Het aantal ondertekenaars van de protestpetitie loopt nog steeds hard op. Bij de afsluiting van deze blogpost om 16.00 uur is het aantal sinds gisteren bijna verdubbeld: 364.896.

     Hoewel de besmettingscijfers maar niet willen zakken bleek gisteren het kabinet bereid om op 28 april de terrassen open te gooien, onder strenge condities, dat is waar, maar je kunt voorspellen wat ervan komt als de buitentemperaturen gaan stijgen. De cijfers zijn deze week slechter dan medio februari. Het beleid is op dit moment onbegrijpelijk en ik ben blij dat ik morgenochtend mijn eerste vaccinatieprik krijg. Wie snapt het nog? Vooral binnen blijven, is en blijft voor onszelf het devies. Gorcum is op de kaart trouwens een eilandje, omringd door gemeentes met zeer hoge besmettingscijfers: Molenlanden, Dordrecht, Altena en West Betuwe.

     In Zwitserland is het ze ook in de bol geslagen. Ondanks een reproductiegetal vér boven één (1.14!) besluit de regering vandaag om een groot deel van de coronabeperkingen op te heffen. Het vaccinatieniveau is niet hoger dan in Nederland, maar de ziekenhuizen en de IC's zijn minder vol. Dat komt nog wel.

Wolken en zon vandaag, vanochtend ook een enkel buitje. Separaat boodschappen. Ik lees 'Ontwaak. Kom uit uw neoliberale sluimer' van de geograaf Ewald Engelen (Athenaeum, 2021), de partner van Marianne Thieme. Het is bedoeld als fundamentele kritiek op het neoliberalisme en die komt goed uit de verf, behalve het hoofdstuk over de structurele vooringenomenheid van de media, met name krant en TV. Dat vind ik niet erg geloofwaardig.

De cijfers zijn na een weekend altijd wat lager, maar nog hoog genoeg. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7187 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 1390 minder dan gisteren. In de ziekenhuizen en de IC's stijgen de bezettingscijfers. 22 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 12. In Gorcum waren er 13 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 4.578.683 (berekend) c.q. 2.654.228 (gemeld). Naar het begin van dit kwartaal

Foto door het Marshelikoptertje Ingenuity van zijn eigen schaduw op het oppervlak van de krater Jezero (foto: NASA)

Dinsdag 20-04-2021

Vanmorgen haal ik de 1e prik van mijn vaccinatie tegen Covid-19.  In de uitbundig zonnige ochtend rijd ik naar de vaccinatiestraat naast de moskee bij de A15. PfizerBioNtech. Linkerarm (ik ben rechtshandig). Het gaat vlot. Kwartiertje wachten. Het is, moet ik zeggen, een fijn gevoel, niet het prikken maar het feit dat je nu (althans na een week) redelijk beschermd bent tegen de ergste gevolgen van een besmetting, zeker nu men volgende week gaat versoepelen. Avondklok opheffen, terrassen en winkels voor een deel open. Een ziekenhuisdirecteur in Limburg, waar de besmettingen sterk oplopen, 'verheugt zich er niet op.' In elk geval gaat dat malle Fieldlab-538 event in Breda op Koningsdag, 'mede door enorme weerstand in de samenleving', zegt iemand op Twitter. 'Laten we even onthouden dat het kabinet dus een feestje wilde geven en een flink deel van het volk zei “nee dank je”. Wat een dictatuur is Nederland toch.' Inderdaad, je kunt het op twee manieren uitleggen, hoewel mijn indruk is dat de bezwaren van de plaatselijke politie het zwaarst wogen. Later vandaag spreekt vakbond FNV Zorg & Welzijn bij versoepelen van 'roulette met de ziekenhuiszorg'.

Het is toch wel bijzonder: een door mensen gemaakt helikoptertje vloog op een andere planeet. De mini-helikopter Ingenuity vloog gisteren op Mars omhoog tot een hoogte van drie meter en landde een halve minuut later weer op het planeetoppervlak. Het toestelletje maakte zelf de foto hierboven van de schaduw die het op het Marsoppervlak wierp. Het manoeuvreren met het ding is lastig, omdat het door de grote afstand - 471 miljoen kilometer - niet live kan worden aangestuurd. Stuursignalen zouden er te lang over doen; zeker twintig minuten. Dus werkt het na het startsignaal zelf zijn voorgeprogrammeerde algoritmische instructies af. Bovendien is het vliegen op Mars temeer lastig vanwege de geringe zwaartekracht (circa 1/3e van de aardse) en de dunne lucht. Deze eerste vlucht op Mars is bedoeld als proef; behalve een camera zit er geen andere onderzoeksapparatuur aan boord. Er komen nog vier of vijf vluchten. Nu echter bewezen is dat je kunt vliegen op de rode planeet, zullen er nieuwe, geavanceerde types ontwikkeld worden, die ook moeilijk bereikbare locaties kunnen bestuderen.

     Het is een knap staaltje van NASA, die in februari al groot succes had met de vlekkeloze landing van het nieuwe Marskarretje Perseverance in een veelbelovend krater op de rode planeet. Die krater - Jezero - was 3,9 miljard jaar geleden een meer met rivieren voor de aan- en afvoer van water, en zou microfossielen van levende organismen kunnen herbergen in de rotsen en de bodem. Daar gaat het nieuwe karretje naar op zoek. Voorlopig liggen de VS met hun ruimtemissies ver voor op de Russen en de Chinezen. Ik zoek de krater op mijn Marsglobe op, gelegen aan de noordwestrand van de grote vlakte Isidis Planitia op het noordelijk halfrond. Daar moet nog een plakkertje op.

De rest van de dag is stralend zonnig. In de haven zwemt een pril gezin van grauwe ganzen (foto hier). De futen dansen nog af en toe verleidelijk om elkaar heen, maar lijken nog geen nest te hebben. De meerkoeten (één jong kuiken) zijn verdwenen, hun nest is leeg. Ik heb de hele dag geen enkele last van mijn linkerarm.

De besmettingscijfers zijn vandaag lager dan gisteren, maar toch nog steeds te hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6871 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 302 minder dan gisteren. Per 5 april staat het reproductiegetal weer boven één: 1.06. Ziekenhuizen en IC's stijgen door. 27 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 22. In Gorcum waren er 17 nieuwe besmettinghen (4 meer dan gisteren).

     Het RIVM wijst er in zijn weekrapportage op dat al sinds begin dit jaar het aantal besmettingen vrijwel constant toeneemt. Uitzondering is de tijd rond het Paasweekend, omdat mensen zich minder lieten testen. Het percentage positieve testen steeg van 9,6 naar 10,1 procent. De regio met relatief de meeste besmettingen is die van ons, Zuid-Holland-Zuid met 499 meldingen per 100.000 inwoners. Dat zit vooral in de gemeenten Dordrecht en Molenlanden. De grootste stijging van het aantal besmettingen doet zich voor bij de jongere leeftijdsgroepen: 18 tot 24 jaar (+11 procent) en bij de 13- tot 17-jarigen (+ 10 procent). Besmettingen boven 60 jaar stabiliseren zich of dalen zelfs.

     Ook Aura Timen van het RIVM is kritisch op versoepelen. Dat moet je pas doen als de piek bij ziekenhuizen achter de rug is, zegt ze. 'Belangrijk is dat we gaan versoepelen als we in de dalende poot van de epidemie zitten. Daar zitten we op dit moment niet.' Timen noemt de versoepelingen die volgens ingewijden vanavond worden aangekondigd 'een politiek besluit'. Ik houd mijn hart vast voor die persconferentie vanavond

     Het aantal vaccinaties tot op heden bedraagt 4.688.307 (berekend) c.q. 2.726.273 (gemeld). Op de valreep (van dit verlsg) goed nieuws: de EMA keurt het Janssen-vaccin goed. De voordelen wegen op tegen de nadelen, zegt men. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 21-04-2021

We zitten gisteravond op de bank en kijken naar de persconferentie. Het verhaal van de twee bewindslieden is zoals verwacht: versoepelingen per volgende week woensdag, gelukkig tamelijk gering, maar wél terwijl ziekenhuizen en IC's bijna op hun maximumcapaciteit werken en OMT en RIVM tegen waren. Alles om het neoliberale model te redden, zou Ewald Engelen zeggen. De reacties variëren tussen 'eindelijk een koud biertje op het terras' tot angst voor code zwart op de IC. Het zij zo, we zien wel hoe het gaat lopen, ons zul je niet in drukke winkelstraten zien en zeker niet op een terras, zeggen we tegen elkaar, blij dat we onze 1e vaccinatieprik hebben. We zetten ons relatief isolement voort, thuis en straks op de boot. In elk geval tot we over een maand ook de 2e prik gehad hebben. Mijn linkerbovenarm is overigens nu wel pijnlijk, maar ik sliep er vannacht niet minder om.

     Het is kouder dan gisteren, hardere noordenwind, maar niet minder zonnig. We lopen over Buiten de Waterpoort, waar een zesbaks-duwvaart juist aanmeert voor een bemanningswisseling. Op de stadswallen staan de kastanjes al flink in blad (foto hierboven). Terug bij onze haven zien we dat er nu twee gezinnetjes van grauwe ganzen rondzwemmen (foto hier). Een schipper van de veerdienst zag vanmorgen een bever op het talud bij de aanlegsteigers. We weten dat ze huizen in het zompige riet- en wilgenlandje aan de Vluchthaven. Wilde dieren in of nabij steden; hoe minder natuur er is, hoe vaker het voorkomt. Gisteren rende er een reebokje in paniek door de Gorcumse binnenstad en sprong op Buiten de Waterpoort in de rivier om te ontkomen. Op een af andere manier is het in al zijn treurigheid haast een symbool van hetgeen er verkeerd en mis is in de wereld van de mensen.

Er dreigt nu ook versoepeling per 28 april in het openbaar vervoer, hoewel het nu al te druk is in de treinen. Anderhalve meter afstand houden is niet mogelijk. Het officiële advies is nog steeds 'alleen noodzakelijke reizen', maar daar hebben de mensen schijt aan. De drukte en dus de verspreiding van het virus zal verder toenemen als maandag de hogescholen en universiteiten opengaan. Het OMT was gisteren fatalistisch: 'Als je versoepelt, wordt het drukker in de trein. Nu kan die 1,5 meter al niet, en dat gaat ook nooit kunnen. Wat is dan de veilige oplossing? Die is er niet.'

Fiks doorgaan met vaccineren is steeds duidelijker de enige weg om ooit van het vermaledijde coronavirus af te komen. Van gedragsdiscipline en testen hoeven we het heil niet te verwachten. In de NRC bepleit viroloog Jaap Goudsmit vandaag om de 60-plussers en de kwetsbare mensen in september een derde corona-vaccinatie te geven en die ieder jaar samen met de griepprik en de pneumococcenprik (voor 70-plussers) te herhalen.

Jawel hoor. De coronacijfers van vandaag zijn weer hoog. Te hoog. Zijn ze nog wel relevant voor de beleidsmakers, nu die de weg van versoepeling al zijn in geslagen? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8530 nieuwe coronabesmettingen gemeld, liefst 1682 meer dan gisteren. Het zogenaamde inhaaleffect? De ziekenhuizen dalen, de IC's blijven gelijk. 18 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 27. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren). Het vaccineren ligt nu met 100.000 prikken per dag goed op tempo; tot nu toe werden er 4,7 miljoen prikken gezet. Naar het begin van dit kwartaal

Het Marskarretje Perseverance produceerde 5,37 gram O2 uit CO2 (bron: NASA)

Donderdag 22-04-2021

Over macht en tegenmacht en het bovenkomen van onderste stenen. Gisteren bleek uit een scoop van RTL Nieuws dat niet alleen Rutte en Hoekstra, maar dat de voltallige ministerraad in november 2019 bewust had besloten om de Kamer niet alle informatie te geven over de toeslagenaffaire. Een affaire die overigens nog steeds nieuwe hoofdstukken kent, maar dat terzijde. Bovendien was het Wopke niet gelukt om het actieve kamerlid Omtzigt 'te sensibiliseren'. Die daarna zijn tweede man werd, 'onze Pieter'. Het verbaast me niet echt, niet uit modieus cynisme, maar omdat het onder machthebbers nu eenmaal een gebruikelijk proces is om in voor besturen noodzakelijke vertrouwelijkheid ook de eigen positie veilig te houden. Terecht merken drie staatsrechtgeleerden vandaag op dat het uitlekken de facto een misdrijf is. Je hebt erg veel pech als de vertrouwelijkheid geschonden wordt - en dat is nu gebeurd. Zou de dader in VVD-kringen zitten? Je moet altijd kijken wie van het lekken voordeel heeft. Want nu blijken ook de andere coalitiepartijen met de zonde besmet, de ministers van D66 en ChristenUnie. Dus Kaag, die er wat minder handig mee omging dan de routiner Rutte: 'Er is niets bijzonders gebeurd in de ministerraad'. Inderdaad. Achteraf begrijp je waarom deze twee partijen twee weken geleden de motie van wantrouwen tegen Rutte niet konden steunen. Ze hadden exact dezelfde zonde begaan, hoewel niemand dat nog wist.

     Ik kan me nauwelijks voorstellen dat het nog mogelijk is om een nieuw kabinet te formeren met de huidige fractievoorzitters op sleutelposities. Dus komt de keus te liggen tussen een omvangrijke personele reshuffling of nieuwe verkiezingen met waarschijnlijk een rampzalige afloop voor de huidige regeringspartijen. Onze ervaren premier startte reeds zijn geijkte tactiek: uitstel, tijd winnen, brief aan de kamer, dimmen, debat pas na het weekeinde.

Het is een koude ochtend met gefilterd licht. Hoge sluierbewolking. We doen separaat boodschappen. In de stad heerst weinig drukte, dat zal na komende dinsdag wel anders zijn. Op de 3e Waterkering is men bezig het terras klaar te maken. BOA's bekeuren de busjes van de werklui. Discussie. In de Tweede Kamer is Van Dissel kritisch over het openen van de terrassen. 'Terrassen leveren altijd meer contacten op', zegt hij. 'Contacten leveren risico's op. Wat het effect is zullen we gewoon moeten ervaren.' Hij zegt ook dat de daling in het aantal ziekenhuisopnames die door de modellen van het RIVM wordt voorzien in de komende dagen weleens tegen kunnen vallen. De modelberekeningen zijn gebaseerd op de meest gunstige aannames. Ondertussen kondigen enige ziekenhuizen opnamestops aan, waaronder Medisch Spectrum Twente (MST).

     Er volgt een zonnige middag. Anna gaat bij een vriendin op bezoek. De mensen van de groendienst geven de bakken met winterviolen water en die van de havendienst vissen het vele vuil uit de haven.

Perseverance, het nieuwe Mars-karretje van NASA, blijft resultaten boeken. Een van zijn instrumenten, het Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment (MOXIE), is erin geslaagd om CO2 uit de lucht om te zetten in zuurstof. Genoeg voor een mens om tien minuten te ademen (zie hierboven), een schijntje, maar daar gaat het niet om. Het is niet alleen van belang voor toekomstige bemande missies, maar met name voor het ter plaatse ontsteken van brandstof voor de terugvlucht naar de aarde.

Ja, en daar heb je het al: een fors hoger aantal besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9648 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1134 meer dan gisteren en het hoogste dagelijkse aantal sinds 7 januari. De ziekenhuisbezetting stijgt flink, die van de IC's iets minder. Toch is daar de grootste toename in twee weken. Ploumen van de PvdA vraagt om de versoepelingen terug te draaien, maa dat zie ik de regering nog niet doen. 20 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 18. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 4,8 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

De explosie op de ster Proxima Centauri (links) betekent waarschijnlijk slecht nieuws voor de leefbaarheid op planeet Proxima b (rechts).Beeld S. Dagnello/NRAO

Vrijdag 23-04-2021

Al enige jaren is er geringe hoop dat er primitief buitenaards leven gevonden kan worden op een van de planeten van Proxima Centauri, onze kosmische buurster op circa 4,2 lichtjaren afstand. De planeet in kwestie is een aardachtige planeet en hij heet Proxima b. Hij heeft het formaat van 1,3 maal de aarde en bevindt zich in de leefbare zône rond zijn ster, een rode dwergster. Een opvallende eigenschap is dat hij altijd dezelfde zijde naar zijn zon gekeerd houdt. Daar is het te heet en aan de tegenovergestelde zijde, altijd in duister gehuld, is het te koud voor leven. Maar in het overgangsgebied tussen beide helften zouden gunstige omstandigheden voor het ontstaan van leven kunnen zijn. Nu is een rode dwerg anders dan onze zon een onrustig soort ster met ongeregelde uitbarstingen van krachtige zonnevlammen en grote hoeveelheden ultraviolette straling en röntgenstraling, die eventueel prille levensvormen kunnen vernietigen. De planeet zou dan steriel zijn. Ik schreef er vaker over, onder meer hier. Inmiddels werden af en toe dergelijke uitbarstingen waargenomen, bijvoorbeeld op 1 mei 2019 toen een enorme ‘flare’ van ultraviolet licht werd geregistreerd. Zulke sterrenvlammen ontstaan wanneer de magnetische velden nabij het oppervlak van een ster zodanig verstrengeld raken, dat ze knappen. Daarbij komt dermate veel energie vrij dat enorme aantallen geladen deeltjes met bijna de snelheid van het licht de ruimte in worden geschoten

     Astronomen hebben nu Proxima Centauri 40 uur aaneengesloten geobserveerd tijdens zo'n uitbarsting, met negen telescopen op aarde en in de ruimte, waaronder de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) in Chili en de Hubble-ruimtetelescoop. Binnen enkele seconden nam de helderheid van de ster in het ultraviolet met een factor 14.000 toe. De sterrenvlam, die slechts zeven seconden duurde, was ook waarneembaar op radiogolflengten. Alles bij elkaar was de vlam honderd keer krachtiger dan de uitbarstingen die onze zon produceert. Het zou planeet Proxima b onleefbaar maken, maar anderzijds kan de vrijkomende straling ook chemische reacties in gang zetten waarbij moleculen worden gevormd die nodig zijn voor het ontstaan van organisch leven. We weten het dus nog steeds niet.

Het is een rare dag. De zon schijnt tomeloos uit een vrijwel onbewolkte hemel, maar het wordt niet meer dan een graad of elf. Al een weeklang heb ik last van zeurende kiespijn links in de bovenkaak. Ik vermoed een ontsteking van het wortelkanaal en poog het te bestrijden met het amoxycilline-kuurtje dat ik nog heb liggen sinds vorige zomer. Het helpt niet en dat komt vaak voor, dus wil ik mijn tandarts bellen. Pas nu blijkt me dat de praktijk op vrijdag gesloten is. Nooit geweten. Bij andere praktijken in Gorcum kan ik niet terecht, zo blijkt, dus rijden we na een afspraak te hebben gemaakt naar de spoedpraktijk in het Antoniusziekenhuis in Leidsche Rijn. Ruim drie jaar geleden was ik er al eens voor hetzelfde akkefietje, maar dan rechts. Op de X-foto is een kleine haard te zien bij de wortel van een kies met een kroon. Omdat ik al een antibioticakuur achter de rug heb, krijg ik het advies om maandagochtend meteen in Gorcum een afspraak te maken. De kroon moet eraf, de ontsteking moet uitgeruimd woren en dan kan mogelijk de kroon er weer op. Tot zolang krijg ik een recept mee voor Ibuprofen. De pijn valt overigens mee.

Belangrijk nieuws over Oekraïne: Poetin trekt zijn troepen terug. Dus was het rammelen met de wapens. het bekend recept: de tegenstander onzeker maken en kijken hoe die reageert. Ook belangrijk: Navalny staakt zijn hongerstaking. Ander bijzonder nieuws: het kabinet besloot vandaag 'unaniem' de vertrouwelijke notulen van de ministerraad over de toeslagenaffaire openbaar te maken. Dat gebeurt maandag.

Ook vandaag hoge besmettingscijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9292 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 321 minder dan gisteren. Het reproductiegetal zakt een fractie: 1.03 per 8 april. De bezetting in de ziekenhuizen daalt gelukkig; de IC's dalen nauwelijks. 14 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 20. In Gorcum waren er 18 nieuwe besmettingen (8 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties staat nu op 4,9 miljoen.

     De Europese Commissie heeft afspraken gemaakt met vaccinproducent Pfizer/BioNTech over de levering van 1,8 miljard doses coronavaccin in de komende jaren. De nogal eens vaak opgewonden intensivist Diederik Gommers roept in de podcast Virusfeiten dat hij 'bang is dat we volgende week misschien in 'code zwart' terecht komen als het aantal besmettingen niet snel gaat dalen.' Naar het begin van dit kwartaal

Een zwart gat trekt een ster uiteen tot een lange sliert, die zich vervolgens rondom het zwarte gat wikkelt. Credit: NASA / CXC / M. Weis

Zaterdag 24-04-2021

Niets en niemand heeft het eeuwige leven. Het mensenleven mocht van mij wel wat langer duren, maar zonder einde? Hm. Simone de Beauvoir schreef er eens een prachtig boek over, 'Tous les hommes sont mortels' (1946). De uitzichtloosheid van niet kunnen sterven zou misschien wel groter kunnen zijn dan wél moeten sterven. Er komt eveneens ooit een eind aan het bestaan van onze zon. Over 5 miljard jaar. Voor die tijd - over ongeveer 3 miljard jaar - zal hij beginnen met uitdijen tot ver voorbij de banen van Mercurius en Venus en onze aarde verzengen. Andere manieren van sterrendood zijn afhankelijk van formaat en samenstelling van een ster: simpel uitdoven als de brandstof op is, of een explosie als supernova. Een nogal dramatische manier voltrekt zich als een ster te dicht bij een zwart gat komt. Dan wordt hij gegrepen en ingevangen in een zwaartekrachtval en al circulerend rond de zwarte hellepoel steeds verder naar binnen gezogen. Daarbij wordt de ster in de lengterichting uit elkaar getrokken - een fenomeen dat bekend staat onder de naam 'spaghettificatie'. Dat gebeurt ook met eventuele planeten rond de ster, die uit hun banen worden getrokken. Opmerkelijk: als er bewoners op zulke planeten zijn, zouden ze het niet eens kunnen merken omdat ze zelf mee spaghettificeren. Maar ik vermoed dat de atmosfeer van zo'n planeet al eerder weggerukt zou worden. Ik schreef al een paar keer eerder over spaghettificatie: hier en hier.

     Leuk is dat astronomen nu voor een duidelijk bewijs vonden voor het fenomeen. Een groep onderzoekers van onder meer de SRON/Radboud Universiteit, heeft nu voor het eerst spectrale absorptielijnen waargenomen van de slierten van een gespaghettificeerde ster (MNRAS, 24 maart), die het gevolg zijn van röntgenstraling van het zwarte gat zelf, op frequenties van het spectrum die door de uitgerekte slierten materie worden tegengehouden. De röntgenstraling ontsnapt alleen aan de polen van zwarte gaten, dus men ziet alleen die slierten die dáár overheen vliegen. De wetenschappelijke naam van het verschijnsel is Tidal Disruption Event. De materieslierten draaien in steeds nauwere kringen naar de gulzige mond van het zwarte gat en wikkelen zich als het ware als een soort bol van garen eromheen. Door de toenemende (kinetische?) energie stoten de slierten zelf ook uitbarstingen van straling de ruimte in. Een artist's impression hierboven laat een en ander zien.

Opnieuw hebben we een koude dag met veel zon en een schrale noordenwind. Ik zie in de media twee leuke reacties op de actualiteit. Youp van't Hek besluit zijn wekelijkse column in de NRC met 'Maar eerst ga ik mijn vrouw sensibiliseren. Daar is ze namelijk hard aan toe.' En op Twitter vraagt iemand zijn vrienden 'Op welk terras gaan jullie code zwart vieren?'

     Er zijn veel mensen op de been. In de haven komen nogal wat passanten langs of blijven voor een nachtje. Michel & Barbara komen langs. Michel heeft zijn hogedrukspuit meegenomen. Op ons verzoek gaat hij vuil en groene alg wegspuiten van de vensterbanken bij de ramen van de woonkamer. Die kunnen namelijk niet open en vanaf het voetgangersbrugje om het huis kun je er niet bij. Het lukt vlot (foto hier), totdat om de bocht de spuitmond in het water valt. Met behulp van een schepnet met lange steel van de havendienst vist hij het weer op en maakt het werk af. Het is goed te zien, de laatste keer was drie jaar geleden.

     De pijn in mijn linker bovenkaak is te harden. Ik neem zelfs geen Ibuprofen maar gewoon paracetamol. Gisteravond voelde ik me niet lekker en ging al om tien uur slapen.

Zitten we dit weekeinde op een kantelpunt of niet?  Het is niet goed vast te stellen. Weekend-effect of niet? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8123 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1152 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen verder, de IC's nu ook, zelfs de grootste sinds half maart. 22 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 14. In Gorcum waren er 13 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe ligt op 5 miljoen. Ongeveer 22,9% van de bevolking kreeg een 1e prik; 5,94% de tweede. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 25-04-2021

Dat de magnetische noordpool al een aantal jaren flink aan de wandel is, komt af en toe aan de orde. Deze week in De Volkskrant. Het magnetisch baken voor lucht- en scheepvaart verplaatst zich sinds 2000 steeds sneller in de richting van Siberië met 15 tot 55 kilometer per jaar. Het is een natuurlijk verschijnsel dat op zich niet zo erg meer is sinds we satellietnavigatie hebben. Dieren zoals vogels en zeeschildpadden navigeren ook op het aardmagnetisch veld en die hebben niks aan GPS. Het magnetisch veld om de aarde wordt tevens geleidelijk zwakker, een proces dat al eeuwenlang aan de gang is. Alleen zijn geofysici wat meer bezorgd over de mogelijkheid van een volledige ompoling, dus dat noord- en zuidpool voor duizenden lange eeuwen met elkaar wisselen. Dat gebeurt om de 200 tot 300 duizend jaar, maar de laatste keer is al 780 duizend jaar geleden.

     Bedenk daarbij dat het veld de stroom electromagnetische deeltjes van de zon ombuigt, die anders dodelijk zouden zijn voor het leven op aarde. Als het veld zwakker wordt en zelfs zou wegvallen bij een ompoling, dan valt die bescherming weg. Dat komt niet door de intensiteit van de deeltjesstraling, die is heel gering, maar omdat ze de beschermende ozonlaag aantasten. Dat is wel gevaarlijk. Ik schreef er eerder over, hier, hier en zelfs al in 2010 hier. Ongeveer 42 duizend jaar geleden was er ook heel kort zo'n ompoling - het Laschamps-event genoemd - die 440 jaar duurde. Tijdens die periode was het veld 75 procent zwakker en gedurende de transitie zelf (ca. 250 jaar) zelfs maar 5 procent van de huidige sterkte. Sommigen brengen de toename van kosmische straling van toen zelfs in verband met het uitsterven van de Australische megafauna en de Neanderthalers. Waarom de moderne mensen, die toen Europa binnenstroomden, toen wel overleefden is niet duidelijk. Je zou in elk geval beter niet buiten in de zon komen. Zo'n relatief korte periode van verzwakking kan overigens wel sterke invloed hebben op de verschillende klimaatzônes in de wereld.

     Enfin, misschien valt het mee, de wandelsnelheid van de magnetische noordpool neemt ondertussen weer iets af. Afgelopen jaar liep het terug naar 41 kilometer en wie weet draait de looprichting zelfs weer terug.

We zitten gisteravond gezellig samen aan het avondmaal toen we geconfronteerd worden met een onsmakelijk tafereel. De opvarenden van het passantenjachtje beneden ons raam hebben het ook gezellig, maar ze vinden het toiletgebouw te ver en lozen hun urine voortdurend tegen de kademuur. Smakelijk! Ik kan het niet laten tegen het raam te tikken, maar ze lachen je gewoon uit. Wildplassers, gátver! De foto hier stuur ik naar het havenkantoor en de regiopolitie. Benieuwd of er een reactie komt. Zulke gasten zien we liever niet.

      Vanmorgen tref ik een feestelijk gedekte ontbijttafel in de keuken aan. Naast mijn bordje staan twee pakjes (foto hier). Er zitten twee leuke overhemden in. Ondertussen bellen Floor, Jason, Thijs en Lisa al vroeg om me te feliciteren. Ze zitten in hun verwarmde caravan in Makkum. Via telefoon, mail, WhatsApp en sociale media stromen gedurende de dag de felicitaties van familie, vrienden, kennissen en lezers binnen. 's Middags bellen Rommert en Bas ook.

     We hebben weer een koude dag met noordenwind en bewolking, maar gaandeweg met steeds meer zon. Dat leidt tot grote drukte over het Eind en de sluis. De passanten vertrekken de een na de ander, ook de boot met de wildplassers. Van de havendienst krijg ik bericht dat wildplassen in de haven niet mag. Inderdaad. De regiopolitie vraagt of de boot er nog ligt. Dat is het geval, mail ik terug. Verder gebeurt er niks. Ik hervat de lectuur van 'Slaapwandelaars' van Christopher Clark (Ned. vert. De Bezige Bij, 2019) over hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Opmerkelijk hoeveel oorlogshitsers er in alle hoofdsteden waren.

     De pijn in mij linker bovenkaak is nog steeds te harden. Morgen de tandarts bellen. Later breng ik het vuil en de lege flessen naar de vuilcontainers op de Kalkhaven. Een mevrouw in een donkerblauwe, gebreide jurk is juist bezig allerlei beddengoed, kussens van een bank en grote stukken glas op te stapelen. Ze vraagt waarom ik zo verbaasd kijk - wat ik inderdaad deed.

     'Weet u niet dat u grof vuil naar de stortplaats moet brengen?'

     'Ja, als je een auto hebt', zegt ze.

     'Ú kunt ook een afspraak maken dat ze het thuis op komen halen'.

     Ze loopt echter weg, maar zegt nog: 'Daar moet je voor betalen en daar heb ik het geld niet voor'. Voor ik een snedig antwoord kan formuleren is ze al aan de overkant.

Het lijkt niet goed te gaan met de besmettingscijfers. Die zijn hoog voor in het weekend. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8079 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 21 minder dan gisteren. Erger is dat ook de ziekenhuizen en de IC's flink stijgen. 11 Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 22. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu beloopt ruim 5 miljoen.

     Een groep intensivisten van Brabantse ziekenhuizen schreef in een brandbrief aan de ministers Rutte en De Jonge dat de grenzen zijn bereikt van de zorg op hun IC's. Het Zuyderlandziekenhuis in Limburg laat weten dicht tegen code zwart aan te zitten. Ik vrees dat het kabinet het toch erop aan zal laten komen en de versoepelingen van komende woensdag niet zal opschorten, maar je weet nooit. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 26-04-2021

Twee dagen voor de aangekondigde versoepelingen kijkt iedereen uit naar de dagelijkse besmettingscijfers. Dalen die? En de ziekenhuizen? Topdrukte volgens berichten uit Brabant en Limburg, maar vandaag ook uit Noord-Holland en Flevoland. Bovendien zitten veel zorgmedewerkers 'erdoorheen'. tegen half vier vanmiddag blijkt uit de jongste cijfers een daling van het aantal besmettingen. Maar is dat niet het gebruikelijke weekend-effect? Halverwege de komende week is de inhaalslag pas verwerkt, als de versoepelingen al zijn begonnen.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6257 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1797 minder dan gisteren. Het aantal is niet laag genoeg om het weekgemiddelde te laten dalen, integendeel, maar de groeisnelheid is iets lager. In de ziekenhuizen nam de bezetting toe, op de IC's daalde hij (grafiek hierboven). 13 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er 11. Dat is met zekerheid een weekend-effect. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (evenveel als gisteren). Het totaal aantal inentingen (1e en 2e prik) ligt op 5,2 miljoen; 23,66 procent ontving de 1e prik en 6,14 alletwee.

     Even later komt het bericht dat het kabinet vasthoudt aan de versoepelingen. Vanmorgen spraken een aantal ministers met Jaap van Dissel. Ingewijden melden dat het kabinet 'geen reden ziet om de versoepelingen terug te draaien of aan te passen nu de besmettingscijfers nog niet echt dalen en ziekenhuizen aan de grens van hun IC-capaciteit zitten.' Ze willen zo kort na de beslissing van vorige week vast niet beticht worden van zwabberbeleid, maar velen houden het hart vast.

Het is opnieuw een koude én uitbundig zonnige dag. Al om tien uur kan ik bij de tandarts terecht. Die maakt nog eens een X-foto, omdat ze op die van de spoedtandarts niks ziet. Op de nieuwe ziet ze ook niets. Maar ik heb toch echt pijn, blijkt uit het bekloppen en vooral uit het spuiten met koude lucht. Ze slijpt wat van het vlak van de kroon op mijn kies af, zodat hij bij het kauwen meer ontzien wordt en kiest voor een rustige koers. En ze smeert een beschermende coating over de schachten van mijn kies. Er is een 50/50 kans dat het gewoon geneest, zegt ze, omdat ik zo weinig pijn heb en je de infectie niet goed zien kan. Die koers bevalt me wel. Over veertien dagen terugkomen.

Volgt een kalme middag lezen Anna gaat een uurtje naar een vriendin, die een nieuw hondje heeft. Naar het begin van dit kwartaal

Commentaar in The Economist van 24 april 2021.

Dinsdag 27-04-2021. Koningsdag

Afgezien van dokters, ziekenhuisbestuurders en epidemiologen c.s. hoor je opmerkelijk weinig kritiek op de versoepelingen die morgen, na Koningsdag, losgaan. Er is wel commentaar in buitenlandse bladen, zoals het kritisch commentaar in de  Economist in het afgelopen weekeinde, die ook laatdunkend schrijft over de wetenschappelijke kwaliteit van de Fieldlabs-evenementen: 'Oddly, the researchers say they are not even trying to study whether the events lead to more infections, but only whether participants follow social-distancing rules. Public documents do not specify the trials’ research questions, as would be expected for a scientific project.'

     Tja, hier heeft men meer aandacht voor de gisteravond gepubliceerde notulen van kabinetsvergaderingen. Vanmorgen lees ik alle 37 bladzijden door en word er niet zo opgewonden van. Geen rode oortjes. Wat je mocht verwachten: ze proberen greep op de zeer complexe problemen te krijgen, ze proberen de gedupeerden te compenseren maar niet te ruimschoots, ze trachten de parlementaire afhandeling te regisseren en de politieke schade - die ze erkennen - te beperken en klagen over de eigen coalitiekamerleden die ze niet coöperatief vinden. Tja, wat had je anders verwacht? Zo werkt besturen. Het enige dat echt pijnlijk voor iemand is, is het 'sensibiliseren' van Omtzigt door zijn eigen politiek leider Hoekstra. Maar verder much ado about nothing. Laten ze liever opschieten met de kabinetsformatie. En een knoop doorhakken over wat ze nu verder willen met 'de nieuwe bestuurscultuur'. In de woorden deze ochtend van NRC-commentator Tom-Jan Meeus over de keuze die voorligt: willen ze een nieuwe bestuurscultuur, of gewoon van Rutte ad en eventueel van Hoekstra? 'Beide kunnen legitieme standpunten zijn. Maar het is misschien wel goed als Kamerleden deze vraag de komende dagen krijgen voorgelegd – zodat de maatschappij te weten komt wat de dames en heren met deze aanhoudende opwinding aan willen.'

     En het toeslagenprobleem? Na al dat schandelijke wantrouwen en etnisch profileren door de belastingdienst moeten de gedupeerden ruimhartig gecompenseerd worden. Het hele toeslagenstelsel - huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en wat dies meer zij - moet op de helling. In feite is het een mechanisme van herverdeling van inkomsten, die we ongeveer 50% van onze bevolking toeschuiven. Van rijk naar arm. Alleen, hoe fijnmaziger men het maakt, hoe meer fouten er in de uitvoering komen. Ik geloof dat men het juist simpeler moet maken. De bestaanszekerheid in ons land kan gegarandeerd worden door de toekenning van een bestaansminimum aan iedere burger. Geen toeslagen, maar een basisinkomen. Dat hoeft helemaal niet zoveel meer te kosten. 

Zon en wolken op Koningsdag. Ietsje minder koud. Aan ongeveer een derde deel van de huizen hangt onze nationale driekleur, vaak met een oranjewimpel erbij. Bij ons niet. Je zult van zijn leven niet zien dat ik een vlag uithang voor de koning of voor Nederland. Ik bel mijn oudste kleinzoon Thijs, die samen met de koning jarig is en 11 jaar wordt. Zijn moeder stuurt een leuke foto van hem met zijn nieuwe fiets, waar we aan mee betaalden.

     Mijn kiespijn zeurt wat door. Er heerst grote drukte bij ons buiten. Soms sjokken de mensen in drommen over het voetgangersbrugje en de sluis. Reden genoeg om binnen te blijven. Anna begint in de kelder de kleding bijeen te zoeken voor de zomer, voor het vaarseizoen dus. Vanavond eten we ter ere van de koning een grilkippetje.

     's Middags staan de auto's op het Eind in een lange file richting Buiten de Waterpoort. Politie en boa's lopen heen en weer. Ik vermoed dat ze het park hebben afgesloten. Groepen jongeren zitten nu bij elkaar op de trappen van de haven.

Het is weekend, dus de dagelijkse besmettingscijfers zijn laag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5373 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 873 minder dan gisteren. Het reproductiecijfer stijgt helaas weer wat: 1.05 per 12 april. De ziekenhuizen stijgen ook wat, de IC's zijn een fractie hoger. 31 Covid-patiënten overleden. Dat zijn er 18 meer dan gisteren. In Gorcum waren er 8 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties beloopt nu bijna 5,3 miljoen. Bijna een kwart van de volwassenen in ons land is ingeënt, al is het één keer.

     Er is grote koningsdagdrukte in de grote steden. In Amsterdam sluiten ze het Vondelpark, in Maastricht het stadspark. Utrecht vraagt mensen niet meer naar de stad te komen. Rotterdam ook. In Arnhem demonstreren duizend mensen tegen de coronamaatregelen, die morgen voor een deel worden opgeheven. Naar het begin van dit kwartaal

Exponentiële groei van het coronavirus in India.

Woensdag 28-04-2021

In India is de verspreiding van het coronavirus explosief. De exponentiële groei die in de achterliggende tien dagen opschoot en die je op de grafiek ziet is een nachtmerrie die je niet zou willen meemaken. Vandaag is het aantal coronadoden opgelopen naar 200.000, met dagelijks meer dan 350.000 nieuwe besmettingen en meer dan 3000 doden, iedere dag weer. De ziekenhuiszorg staat op instorten en lijken worden op straat verbrand, omdat de crematoria het niet aan kunnen. Slechts 10 procent van de bevolking kreeg een eerste vaccinatie. Sinds maandag mogen vliegtuigen uit India niet bij ons landen.

In de grote besmettingshaarden zoals in India en ook Brazilië, waar tevens vaccinatiecampagnes niet opschieten, krijgt het coronavirus alle kans zich te vermeerderen en mutaties te vormen. Hoe grootschaliger circulatie, hoe meer besmettingen, hoe meer varianten. Dat is ook voor ons gevaarlijk, want al die mutaties kunnen in een paar dagen over de hele wereld reizen. In Brazilië is de besmettelijker P1-variant al een tijd actief. Hij wordt ook bij ons aangetroffen. Tot dusver in bijna 100 gevallen. Door de enorme uitbraak in het land duiken steeds weer nieuwe varianten op. Wetenschappers van de Federale Universiteit van Minas Gerais, in de stad Belo Horizonte, ontdekten bij twee patiënten een tot nu toe onbekende combinatie van mutaties en toonden aan dat die nog tweemaal zo besmettelijk is, vooral bij jongere generaties. Of hij ook dodelijker is, weet men nog niet. De angst is dat de vaccins minder goed werken tegen de nieuwe varianten.

      'We kunnen in Europa discussiëren over de gunstige omstandigheden straks, nu er veel wordt gevaccineerd', zegt viroloog Marion Koopmans in Trouw. 'Maar deze pandemie is pas over als die overal over is.' Inderdaad, en je ziet het misgaan. We raken dit jaar niet van het virus af. Ook de menigten op Koningsdag in de parken kunnen over 10 - 14 dagen een spreader-event blijken. De versoepelingen van vandaag komen te vroeg.

Vanmorgen zon, maar geleidelijk raakt het meer bewolkt. Vanavond zal het gaan regenen. Ik doe een boodschap in de binnenstad, waar de winkels open zijn. Velen hebben bakken met aanbiedingen buiten staan en het winkelpersoneel heet klanten vrolijk welkom. Het is al flink druk. Voor de Action in de Arkelstraat staat een lange rij mensen. Even voor 12 uur passeer ik de Grote Markt. De terrassen lopen vol. Ook het terras bij ons op de 3e Waterkering loop vol met mensen die gereserveerd hebben. De kans op code zwart in de ziekenhuizen maakt kennelijk op niemand meer indruk.

     Weer thuis wordt de pijn in de kies in mijn linkerbovenkaak geleidelijk erger. Ik zie erg tegen het aanstaande weekeinde op en besluit de tandarts te bellen. Morgenmiddag kan ik komen voor een wortelkanaalbehandeling.

Zoals je mocht verwachten ligt het dagelijks besmettingsniveau vandaag hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8713 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 3371 meer dan gisteren. Net als gisteren stijgen de ziekenhuizen en dalen de IC's een beetje. 11 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum waren er 25 nieuwe besmettingen (17 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinatieprikken van vandaag is nog niet bekend.  Naar het begin van dit kwartaal

De curve van het model over de IC-bezetting van RIVM.

Donderdag 29-04-2021

Het maakt geen indruk meer op de mensen dat code zwart in de ziekenhuizen dreigt, schreef ik gisteren. Het is net of er twee gescheiden werelden bestaan: die van de volle terrassen en winkelstraten en die van de zorg. 'De noodsignalen worden sleets', zegt een hoogleraar crises, veiligheid en gezondheid tegen de NOS. Vorig jaar was het op koningsdag heel erg rustig, dit jaar stroomden de parken vol. Net als de terrassen een dag later, alsof niemand besmet kon worden. Eerst kwam men in 'de desillusiefase', waarin men niemand meer vertrouwde, zeker de overheid en de deskundigen niet, en daarna leek er licht te te komen met het aanbreken van de lente. 'Als mensen zelf het idee hebben dat het beter gaat, en als je eigen waarneming niet meer past bij het beeld van code zwart, dan is het moeilijk om zo'n gevaar serieus te nemen.' Net alsof je zelf geen gevaar loopt. Hm, een somber mensbeeld, zou ik zeggen, net of de denkende mens niet bestaat. Ach, misschien is dat wel zo. En als het toch mis gaat, heeft de overheid het gedaan want di;e ging versoepelen.

     Het helpt ook niet dat deskundigen er soms maar een slag naar slaan. Gisteravond beweerde Ernst Kuipers op televisie bij Beau dat de avondklok geen enkel effect had gehad. Dat kun je helemaal niet zeggen, denk ik, het probleem is dat je de effecten van verschillende maatregelen niet uit elkaar kunt halen. Vandaag viel virologe Marion Koopmans, OMT-lid en hoogleraar in hetzelfde ziekenhuis, op Twitter hem erop aan. De avondklok werd ingevoerd toen de Britse variant sterk in opmars was, zegt ze, en ze toont een grafiek uit die periode (zie hierboven) van de gemodelleerde RIVM-verwachting mét de set maatregelen waar de avondklok bij zat (groene lijn). Een rode lijn geeft aan hoe de belasting van de IC's uit de hand zou lopen zonder maatregelen. De maatregelen bleven in stand en de groene lijn kwam eruit. Een belangrijke nuance. Vanmiddag spreekt het RIVM uit de uitspraak van Kuipers ook niet te begrijpen. Inmiddels heeft de besmettelijker Britse variant B117 alles overgenomen. Ik denk inderdaad dat mede dankzij de avondklok een ramp in de ziekenhuizen werd voorkomen.

Aan het eind van een kille, grijze ochtend begint het te regenen. Anna rijdt naar de Plus op Oost voor de boodschappen. Vanaf 11.00 uur debatteert de Tweede Kamer met het demissionaire kabinet Rutte III over de deze week vrijgegeven notulen van de ministerraden uit 2019. Azarkan van Denk dient meteen een motie van wantrouwen in, die wordt gesteund door Wilders (PVV), Van Haga (FvD), Simons (Bij1) en Van der Plas (BBB) 'het verbouwereerde deel van de kamer' (De Volkskrant). Gelukkig verbreedt Klaver het probleem. Hij legt de bal nadrukkelijk niet alleen bij het kabinet; de Kamer moet ook naar zichzelf kijken. Sommigen denken dat hij al mikt op deelname aan een nieuw kabinet, als dit debat achter de rug is.

     Gaandeweg verlies ik mijn belangstelling en lees verder over de moord op aartshertog Franz Ferdinand in Sarajevo, die de aanzet leverde tot WO 1. Het relaas erover in 'Slaapwandelaars' van Christopher Clark (Ned. vert. De Bezige Bij, 2019) leest als een ooggetuigeverslag. Even na drie uur maak ik me op om met paraplu naar de tandarts te lopen voor de wortelkanaalbehandeling. Die duurt ruim een uur maar deed weinig pijn. 'De zenuw is al dood', zegt de tandarts. Verdoven is niet nodig. Maar eenmaal thuis doet het wel pijn. Nieuwe tablet Ibuprofen.

Kijk eens aan! Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7344 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 1338 minder dan gisteren. Net als gisteren en eergisteren stijgen de ziekenhuizen, en de IC's blijven gelijk. 20 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 11. In Gorcum waren er 20 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinatieprikken van vandaag beloopt 5.265.860 (berekend) c.q. 3.357.134 (gemeld). Lager dan verwacht, want vanwege een programmeerfout waren er 220.000 vaccinaties teveel gerapporteerd. Die zijn eraf getrokken. Naar het begin van dit kwartaal

Wanneer materie en antimaterie elkaar tegenkomen, vernietigen ze elkaar. Wat overblijft is louter energie (beeld: SAKKMESTERKE/SCIENCE PHOTO LIBRARY)

Vrijdag 30-04-2021

Je kunt aan alles twijfelen, behalve aan het bestaan van raadsels. De oerknal is bijvoorbeeld relatief goed beschreven maar zijn ontstaan is een raadsel. Wat was er vóór de oerknal? Niets, zeggen de kosmologen, volkomen leegte, een absoluut vacuüm, want alles wat er is ontstond pas toen, met die oerknal. Maar een absoluut vacuüm kan theoretisch niet bestaan. Enfin, ooit - maar er was geen tijd - ontstond ergens - maar er was geen plaats of ruimte - een quantumfluctuatie. Zo'n fluctuatie heeft het vermogen om ultrakort (maar er was geen tijd) energie van het vacuüm 'te lenen' en materie en antimaterie te scheppen. In gelijke hoeveelheden omdat de energiebalans moet kloppen. Normaal vernietigen - annihileren - materie en antimaterie elkaar meteen. Volledig. Dan wordt de schuld weer terugbetaald als energie, onder andere in de vorm van zeer energierijke gammastraling. Maar er ging iets mis - hoe en waarom? - waardoor er én enige materie overbleef in het prille micro-universum, dat tevens een ultrakorte, explosieve uitdijing onderging - waardoor? - die kosmische inflatie wordt genoemd. Van dat restje overgebleven, met de inflatie mee-uitdijende materie is alles om ons heen gemaakt, maar waarom was er geen evengrote rest anti-materie over? Raadsel.

     Dat is het tegenwoordig gangbare model op hoofdlijnen. De wetenschap weet soms op onderdelen het oerknalmodel te verhelderen, maar voegt over het algemeen nog meer raadsels toe. Zo vindt men in het heelal wel af en toe antideeltjes, meestal anti-protonen, dus anti-waterstofkernen, maar die bestaan door annihilatie niet lang. Een paar jaar geleden vond het AMS-02 experiment aan boord van het internationale ruimtestation ISS waarschijnlijk - de vondst moet nog bevestigd worden - kernen van anti-Helium atomen. In een artikel in de Physical Review D van deze maand opperen drie Franse auteurs dat er zelfs complete anti-sterren zouden kunnen bestaan, die misschien ook hun eigen stelsels van anti-planeten bij zich hebben. In de buurt van onze zon kunnen er mogelijk zelfs 14 van die anti-sterren zijn, want onderzoekers maten de energierijke gammastraling die ontstaat bij annihilatie, wanneer (gewone) materie het anti-steroppervlak treft. Als anti-sterren bestaan, dan zien ze er van een afstand uit als normale sterren - behalve die krachtige gammastraling dan, die de onderzoekers konden meten.

Na een nacht met veel regen is het vanmorgen droog en bewolkt. Ongeveer 12 graden. Terwijl Anna zich opmaakt voor boodschappen doen valt een paar keer de electriciteit uit. Dat komt niet meer zo vaak voor als ik me van vroeger herinner. Tenslotte is het rond half elf helemaal afgelopen. Zou het te maken hebben met overbelasting van het net door het steeds groter aantal windgeneratoren? Enfin, de laptop werkt ook op de batterij en de mobiele WiFi van T-Mobile, die ik aan boord gebruik (maar nu thuis ligt), geeft me internet. Daarop vind ik bij AlleStoringen de storingskaart hieronder. De storing zit bij netbeheerder Stedin in een deel Zuid-Holland, Amsterdam en Utrecht.

Kaart van de electriciteitsstoring bij Stedin.

Wassen en scheren doe ik bij kaarslicht. Vervolgens rijd ik naar onze zeilmaker in Made om de nieuwe hoes voor ons b.b.motortje op te halen. Een eind voor het viaduct onder de A27 staan brandweerauto's en busjes van Stedin bij het transformatorgebouw aan de dijk. Brand is dus waarschijnlijk de oorzaak van de stroomuitval. Inderdaad, dat blijkt later te kloppen en als ik om één uur terugkeer is de stroom net weer aan. Daarna bel ik onze werf: wanneer is de boot klaar en wanneer kan Dulce te water? We spreken af dat het dinsdag 11 mei wordt, om half twee.

     's Middags wordt het weer beter al blijft het bewolkt. Vanavond komen Wiger & Arina op het eten.

Coronacijfers van heden. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7830 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 515 meer dan gisteren. Toch daalt het weekgemiddelde verder. Het reproductiegetal is per 15 april een fractie lager, van 1.05 naar 1.03. Ziekenhuizen en IC's hoog maar redelijk stabiel. 22 Covid-patiënten overleden, evenveel als gisteren. In Gorcum hadden we 27 nieuwe besmettingen (7 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot op heden beloopt nu 5.360.802 (berekend) c.q. 3.429.039 (gemeld), voor wat het waard is. Bijna een kwart van de volwassen bevolking heeft nu een eerste prik gehad, en bijna 7 procent twee. Naar het begin van dit kwartaal

De ziekenhuisbezetting stijgt niet snle meer.

Zaterdag 01-05-2021

‘Kijk naar de cijfers: het was kantje boord, zelfs met de zwaardere maatregelen die zijn genomen.' Het is een interessant interview dat De Volkskrant had met 'de modelleur des vaderlands', RIVM-hoofdmodelleur Jacco Wallinga. ‘Nu hebben we de piek voor ons uit weten te duwen. We zitten intussen in mei, we krijgen nu het voordeel van de seizoensinvloed en van de vaccinaties. We halen het nu nét, denk ik. Of net niet, het is nog even afwachten.’ Iedere keer draaien ze bij het RIVM tweehonderd simulaties. Een 'waaier van toekomstlijntjes'. Op het ogenblik geven de meeste aan dat we op de top zitten, al zijn er ook een paar die nog steeds doorschieten naar boven. Dat worden er echter steeds minder en de hoop is dat de echte piek volgende week uit de modellen verdwijnt.

     Alle onzekerheid is bepaald niet weg. Denk bijvoorbeeld aan de veel besmettelijker Indiase variant, die roet in het eten zou kunnen gooien. Er zijn nu ook meer gegevens dat zelfs gevaccineerden (2 prikken) het coronavirus aan elkaar kunnen doorgeven, al worden ze er minder ernstig ziek van. In de ziekenhuizen liggen nu vooral mensen uit de leeftijdscategorie 30 - 50 jaar. De bescherming door vaccinaties van ouderen en het overheersen van de Britse variant zijn daar waarschijnlijk de oorzaken van. Exact om die reden is de aanpak, die soms wordt voorgesteld, van kwetsbaren en ouderen vaccineren en bij de rest het virus rond laten gaan, een slecht idee. Het is daarom goed dat het kabinet vanochtend meedeelt de verdere versoepelingen, zoals de opening van sportscholen en dierentuinen, van 11 mei uit te stellen.

Ondertussen schrijven vijf wetenschappers, verbonden aan onder meer het Radboud UMC en het Nijmeegse Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, dezer dagen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, dat de prikpauze voor het AstraZeneca-vaccin niet proportioneel was. De beslissing van demissionair minister Hugo de Jonge om het prikken met AstraZeneca twee weken stil te leggen, moet ongeveer 13 Nederlanders het leven hebben gekost. Ook zullen er door de prikstop naar schatting 90 mensen extra in het ziekenhuis zijn beland, en 30 op de IC. Aan de andere kant zal de prikstop  gemiddeld niet meer dan 0,3 gevallen van ernstige trombose hebben voorkomen, becijferen de medici. Daar waarschuwden de deskundigen van meet af aan al voor.

Het is een gedeeltelijk zonnig dag, waarover weinig te melden is, behalve dat ik weinig pijn meer heb in mijn linker bovenkaak. Pijnstillers zijn niet meer nodig.

     In elk geval zet de daling van het aantal besmettingen zich vandaag door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5836 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1966 minder dan gisteren. De bezetting in de ziekenhuizen nam af, die op de IC's stijgt een fractie. 21 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 22. In Gorcum waren er 4 nieuwe besmettingen (23 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 5.455.349 (berekend) c.q. 3.498.185 (gemeld).

     Valk voor het afsluiten van deze post komt het RIVM met de mededeling dat de besmettingscijfers van vandaag niet juist zijn door een storing bij de GG&GD's. Wat daaarvan de invloed op de totalen zijn, weet het instituut niet. Of de besmettingen dalen weten we nu niet meer. Naar het begin van dit kwartaal

Marskarretje Persevernace maakte met zijn robotarm een foto van zichelf en het helikoptertje Ingenuity (Credit: Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS)

Zondag 02-05-2021

Het Marshelikoptertje Ingenuity is tot dusver een groot succes. In de ijle lucht van de rode planeet heeft het nu vier vluchten gemaakt, steeds een stuk verder. De vierde vlucht voerde - na een aanvankelijke mislukking - naar een potentieel gebied waar het komende week bij zijn vijfde vlucht gaat landen. Daar werden foto's van gemaakt. Dat gebied is het Wright Brothers Field, een mogelijk landingsgebied op 133 meter afstand van het Marskarretje Perseverance, dat de heli vanaf de aarde had meegenomen. Daarna zal het naar de rover terug vliegen. Vijf missies was de doelstelling van NASA, maar nu al heeft men de missie van Ingenuity verlengd, misschien gebeurt dat zelfs meerdere keren als zijn conditie en met name zijn verwarming goed blijft werken. Daarvoor gooit men de missie van Perseverance zelfs helemaal om. Die zal nu langer op zijn landingsplek in de Jezerokrater blijven om radiocontact met de mini-heli te kunnen houden. Dat geeft tevens de kans om op de kraterbodem monsters te verzamelen van het (vermoedelijk) oude gesteente dat er ligt.

     Het vliegen met Ingenuity is knap werk van NASA, want directe aansturing vanaf de aarde is door de grote afstand niet mogelijk. Dus heeft de mini-heli programmatuur en algoritmes aan boord, waarmee het - nadat het door NASA wordt ingeschakeld - zelf zijn beslissingen neemt. Het toestelletje lijkt zijn doelstelling te gaan halen: bewijzen dat je in de dunne lucht van Mars kunt vliegen en aldus verkenningen kan doen voor Marsrovers. De Jezero-krater was 3,9 miljard jaar geleden een meer met rivieren voor de aan- en afvoer van water, en de bodemmonsters zouden microfossielen kunnen herbergen in de rotsen en de bodem. Met een vervolgmissie rond 2030 zullen die monsters teruggebracht worden naar de Aarde.

Het is een wat winderige dag met zon en stapelwolken. Af en toe lijkt er een bui aan te komen, maar die trekt door. We krijgen gezellig Anna's dochters op de thee.

     Er is zoals altijd voer voor verontwaardiging. Op straat en over de sluis is het erg druk. Elders in Nederland ook. Terwijl het ziekenhuis in Venlo een opnamestop afkondigen moet en de gemeente Venlo mensen oproept niet meer naar het stadscentrum te komen wegens te grote drukte, gaat de actiegroep Viruswaarheid morgen in kort geding afschaffing eisen van de resterende coronamaatregelen, zodat het nog drukker kan worden. In het academisch ziekenhuis Maastricht stierven twee coronapatiënten op de IC wegens stroomuitval. Hun zuurstofvoorziening viel uit. Het noodaggregaat werkte niet. En verder: in een wooncomplex in Oegstgeest komen tijdelijk 175 statushouders te wonen. Het locale CDA wil dat hen vriendelijk gevraagd wordt om te lopen naar de winkelstraat om zo de dure herenhuisbewoners van de wijk Wilhelminapark te ontzien. De bewoners van het villaparkje hadden zich massaal tegen de komst van de asielzoekers verzet. Zo, dat was weer genoeg opwinding.

Aan de besmettingscijfers van vandaag heb je niks. Door dezelfde storing bij de GG&GD's als gisteren is de opgave ook vandaag incompleet. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5534 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 285 minder dan gisteren, maar beide getallen zijn dus te laag. Ziekenhuizen en IC's dalen. 3 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 21. In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven aan het RIVM. In Gorcum waren er 24 nieuwe besmettingen (20 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties tot op heden bedraagt 5.557.642 (berekend) c.q. 3.573.168 (gemeld). De vaccinatiegraad is nu 24,71 procent (1e prik) en 7,09 procent (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 03-05-2021

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten is over de maand april opnieuw laag: -0,05 graden Celsius ten opzichte van het gemiddelde over de periode 1991 - 2020. Jongstleden maart was het nog -0,01 graden. waarschijnlijk nog vanwege het aanhouden van het koelende effect van de laatste La Niña. NB: deze referentieperiode van 30 jaar was bij de jaarwisseling met 10 jaar verhoogd vanaf 1981 - 2010. Aan de lineaire opwarmingstrend verandert niets: +0,14 graden per 10 jaar, te verdelen in +0,12 graden boven de oceanen en +0,18 graden boven landmassa's.

Het is droog met wolken en zon Vanavond zullen regen en wind opsteken voor een onrustige nacht en dag. We doen om beurten boodschappen en Anna gaat daarna op bezoek bij onze buurvrouw bovenin. Ik lees 'Slaapwandelaars' uit, de geschiedenis van de aanloop tot WO I. Ik zal het boek niet licht vergeten, het indrukwekkende verhaal van gefnuikte eer en talrijke misverstanden in een uithoek van Europa en hoe het leidde tot een van de grootste slachtpartijen in de menselijke geschiedenis. Ik ben er na 700 bladzijden beduusd van en ook enigermate gerustgesteld met de huidige orde op ons continent, die moet maken dat een dergelijke catastrofale ontwikkeling niet langer waarschijnlijk is. Te hopen valt dat iedereen de gevaren van nationalistische (en boreale) tendenzen blijft beseffen.

De coronacijfers van vandaag zijn mistekend door de correcties - een inhaalslag - van de storingen van gisteren en eergisteren. Je kunt er dus opnieuw weinig mee. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9263 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 3768 meer dan gisteren. De ziekenhuizen en IC's stijgen in elk geval flink. 17 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 3. In Gorcum waren er 22 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties tot heden bedraagt 5.651.041 (berekend) c.q. 3.641.673 (gemeld). De vaccinatiegraad bedraagt 25,13 procent (1e prik) en 7,21 procent (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 04-05-2021

Na een onstuimige, buiïge nacht volgt een dag met windstoten en nog meer buien. Het KNMI gaf code geel af, maar vanavond en vannacht trekt het rotweer opnieuw aan als de huidige depressie wegtrekt richting Denemarken. In het weekeinde komt er een nog diepere depressie over. Al een maand is het veel te koud voor de tijd van het jaar en er zijn vaker dan normaal veel noordenwinden. Zie je wel, zeggen de ontkenners van klimaatopwarming. Die snappen het verschil niet tussen weer en klimaat. Ik las ergens (maar waar?) dat de oorzaak van al die kou nog een laat effect van de afnemende La Niña is. De tegenhanger van El Niño heeft op wereldschaal een tijdelijk verkoelend effect.

     Flinke buien striemen de haven. Bij de patatzaak op Buiten de Waterpoort duwt de wind een geparkeerde auto het water in. Er zat niemand in. Stond niet op de handrem. Je mag daar volgens mij niet eens parkeren. Test- en vaccinatielocaties in tenten zijn vandaag gesloten.

'Het gaat dramatisch met de Veluwe, ons grootste natuurgebied op land. Veel eikenbos is op sterven na dood. Mezenjongen breken door kalkgebrek hun pootjes in het nest. Heidevlinders en unieke bloeiende planten staan op de rand van uitsterven. Oorzaak: stikstofvervuiling, decennialang.' Dat blijkt uit de rondgang onder ecologen die Nu.nl dit weekeinde publiceerde. De natuur in ons land staat er slechter voor dan ooit. Behalve verdroging en versnippering van leefgebieden voor dieren, is stikstofvervuiling de belangrijkste oorzaak. Het veroorzaakt vermesting en verzuring. 'Door vermesting drukt een klein aantal snelgroeiende planten talloze andere soorten weg. Verzuring leidt daarnaast tot ernstige tekorten aan andere mineralen, waardoor eiken sterven en vogels verdwijnen.' Je wordt dieptreurig bij het lezen van het overzicht, wetende dat de aanpak van de stikstofcrisis al jaren de facto stil ligt. Hoe we in staat zijn ons land volledig te verstieren. Het onvermogen van de politiek en samenleving, dat zich op meerdere terreinen manifesteert: behalve stikstof de klimaatcrisis, de toeslagencrisis, de woningcrisis, alles blijft liggen. Nu is het wachten op een nieuw kabinet dat voor oplossingen moet zorgen en onpopulaire maatregelen moet nemen. Maar de formatie is anderhalve maand na de verkiezingen nog nauwelijks begonnen.

Je zeiljacht verhuren, ik moet er niet aan denken. In de Leeuwarder Courant van afgelopen weekeinde staat een stuk over een particulier in Friesland die zijn boot verhuurde aan een Brit. De Bavaria 45 werd later onderschept bij de Engelse kust met acht Albanezen aan boord. Mensensmokkel. Uit onderzoek bleek dat ze via de sluizen bij Kornwerderzand het IJsselmeer hebben verlaten, maar waar de migranten aan boord stapten is nog niet bekend. Zou het smokkelen met huurjachten vaak voorkomen? Geen idee. En wanneer zou de eigenaar zijn boot terugkrijgen?

Gaan de aantallen besmettingen nou naar beneden of niet? Ik zou het niet durven zeggen. Arts-microbioloog Marc Bonten, lid van het Outbreak Management Team, zegt in elk geval dat de situatie in de ziekenhuizen nu geen versoepelingen toelaat. Het risico dat het kabinet nam met de versoepelingen (stop avondklok, terrassen en winkels open) lijkt verkeerd uit te pakken. Het OMT adviseert het kabinet om pas weer versoepelingen in te stellen als het aantal coronapatiënten dat wordt opgenomen met 20 procent is gedaald.

     Het merendeel van de reizigers die naar Nederland terugkeren gaat nog steeds niet in quarantaine. Dat helpt het virus te blijven circuleren over de wereld. Nu geldt een dringend advies om na terugkomst uit de meeste landen minstens vijf dagen thuis te blijven. Als je je na vijf dagen laat testen en de uitslag is negatief, mag je de quarantaine staken. Laat je je niet testen, dan moet je tien dagen thuisblijven. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend om de quarantaine te verplichten. De Eerste Kamer stemt er op 18 mei over.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7830 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 3768 meer dan gisteren. Het reproductiecijfer zakt echter naar 0,94 (per 19 april). De ziekenhuizen en IC's zijn onveranderd hoog. 32 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 17. In Gorcum waren er 19 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties tot heden is nog niet bekend. Naar het begin van dit kwartaal

Het portret van Mengelberg, geschilderd door jan Sluyters, in een gang in het Concertgebouw. Still uit de documentaire van de EO. Links staat Paul Brill.

Woensdag 05-05-2021, Bevrijdingsdag

Samen kijken we naar de dodenherdenking op de Dam in  Amsterdam. Om acht uur ga ik even staan voor de twee minuten stilte, met het gevoel dat Anna dat een beetje overdreven vindt. Ik niet. De vaderlandse komiek André van Duijn scoort met een persoonlijke toespraak. Na de journaals komt de film 'Bankier van het verzet' uit 2018. Anna gaat slapen en ik kijk nog (via onze mediabox) alsnog de documentaire 'De lijst van Mengelberg'. De gevierde chef-dirigent van het Concertgebouworkest had duidelijke Nazi-sympathieën en werkte gedurende de oorlog door, ook in Duitsland. Na de oorlog mocht hij nooit meer dirigeren. Anderzijds blijkt hij tientallen joden het leven te hebben gered, waaronder de vader van oud-Volkskrant journalist Paul Brill die cellist in het orkest was. Maar Mengelberg was geen Oskar Schindler, en van een echte 'Lijst' was geen sprake, blijkt ondermeer uit de stapels bewaarde Völkische Beobachters uit de jaren 1933 en 1934 in de kelder van het Zwitserse chalet waar hij in isolement zijn laatste jaren sleet. Hij had ze altijd bewaard. Bij de kwalijke propagandateksten kalkte hij enthousiaste blijken van instemming. Hij had ook zijn eigen waarheid, zoals we dat vandaag ook vaak zien. Toen hem verteld werd dat de nazi's een beeld van de jood Mendelsohn omver hadden getrokken, geloofde hij daar niks van. Een bedenkelijke vent, maar geen nazi-onmens. 'Hij hielp Joden die tot de muzikale elite behoorden, dezelfde elite-omgeving als waar hijzelf in leefde. Maar als hij voor de portier had moeten interveniëren, had hij het ook gedaan', zegt zijn biograaf Frits Zwart. 'Mengelberg was buiten de muziek in wezen erg oppervlakkig en naïef. Hij wist alles beter, en had altijd gelijk. Daarom was hij zo verrast door zijn veroordeling en verbanning.' Mengelberg overleed in 1951. Lees hier de recensie van de documentaire in Trouw. Paul Brill ken ik trouwens nog wel; we zaten begin jaren 70 samen in de redactie van het maandblad 'Student'. De joodse achtergrond van hem kende ik niet.

Vandaag Bevrijdingsdag. Het is koud en onstuimig weer met soms felle regen- en hagelbuien. Veel vlaggen aan de huizen. Bondskanselier Merkel houdt dit keer de 5-mei lezing. Ze bedankt Nederland voor de verzoening na de Tweede Wereldoorlog. Ze spreekt over 'de eeuwige verantwoordelijkheid van Duitsland'. Eeuwig is wel erg lang, maar het verleden kan inderdaad niet ongedaan gemaakt worden. 'Niets kan de leegte vullen die is achtergelaten door de mensen die zijn vermoord. Niets kan het verlies en de pijn van de overlevenden wegnemen. De gepleegde misdaden zullen niet verjaren.'

     Anna gaat lunchen bij Tessa en haar meisjes. Die hebben nog meivakantie. Ik breng vuil weg en dat is het voor vandaag. De auto die gisteren op BdW door de harde wind op Buiten de Waterpoort de Merwede in werd geblazen, is vandaag opgedregd. Hier een foto daarvan van een bewoonster met rivierzicht.

Terwijl bij ons stagnatie heerst neemt de Franse regering een stap in de strijd tegen klimaatverandering. Een ruime meerderheid van het lagerhuis stemde in met een wet, die onder meer de uitbreiding van luchthavens moet tegengaan, een einde moet maken aan terrasverwarmers en de strijd moet aangaan met verpakkingsafval. Maar het pakket maatregelen gaat lang niet ver genoeg. Het doel van de wet: 40 procent vermindering van de fossiele uitstoot, ligt lager dan het doel van de Europese Unie; dat is namelijk 55 procent minder uitstoot in 2030 (ten opzichte van 1990).

Er is meer kloten-nieuws. Radicaal-rechts heeft een sleutelpositie veroverd bij de regioverkiezingen in Madrid. In de Spaanse hoofdstad won de rechts-conservatieve Volkspartij (Partido Popular) gisteren verpletterend. Die partij voerde campagne tegen de coronaregels en wil bars, restaurants en winkels open houden. Madrid heeft een hoog sterftecijfer en ziekenhuizen en IC's liggen propvol. Zeer waarschijnlijk komt er een coalitie met het ultra-nationalistische Vox een partij die zeer kritisch is op immigratie en diversiteit, wars is van dure klimaatmaatregelen en een uiterst dubbelzinnige houding heeft ten opzichte van de Franco-periode. Zucht.

Ik heb liever de normale zinloosheid van de wereld, niet die met ook nog Covid. De armere landen op het Afrikaanse continent raken steeds verder achterop met het vaccineren van hun bevolking. Gemiddeld is pas 2 procent van de mensen ingeënt. Bij ons is dat ongeveer een kwart. Het kan als een boemerang op ons terugslaan. want het biedt in Afrika ruimte voor het ontstaan van steeds nieuwere mutaties van het coronavirus. Mutaties zoals ze nu te zien zijn in India, Brazilië en eerder in Zuid-Afrika, kunnen de effectiviteit van de vaccins gaan bedreigen. Het is maar afwachten of de huidige vaccins dan nog voldoende bescherming bieden.

De cijfers van heden. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7336 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 461 minder dan gisteren. Inhaaleffect na het weekeinde? In de ziekenhuizen nam de bezetting voor de derde dag op rij af; op de IC's steeg hij. 24 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 32. In Gorcum waren er 30 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt ruim 5,8 miljoen (berekend) c.q. 3,8 miljoen (gemeld). De vaccinatiebereidheid onder de bevolking is gedaald van 75% naar 72%. Naar het begin van dit kwartaal

Opname van de onbestuurbare Chinese rakettrap omstreeks 16.10 uur NL-tijd op de trackingsite N2yo.com.

Donderdag 06-05-2021

Het is een raar verhaal als je erover nadenkt. Wie schiet er nou een raket de ruimte in zonder te zorgen dat de onderdelen op een veilige manier terug op aarde storten? De Chinezen. Een week geleden lanceerde China vanaf de lanceerbasis Wenchang de eerste module van een nieuw ruimtestation, de pendant van het ISS. Ik schreef er nog over. Ze gebruikten er een nieuwe raket voor, de Lange Mars 5B-raket. Die bestaat uit één 33 meter grote, centrale trap die de module aflevert in een lage baan om de aarde. Alleen in het begin van de ontsnapping uit de zwaartekrachtput van de aarde wordt die grote trap bijgestaan door vier booster-trappen. De grote trap weegt 22,5 ton en na de aflevering van de module in zijn baan valt hij nu terug naar de aarde. Ongecontroleerd. Normaliter gebruikt men een laatste boost van de terugvallende rakettrap om hem af te remmen en in een van de grote oceanen te laten vallen. Maar dat hebben de Chinezen nagelaten. Of werkte het niet? Nu tuimelt hij ongecontroleerd rond in zijn val naar de aarde. Voor een deel zal hij in de atmosfeer verbranden en in stukken uiteenvallen. Losse onderdelen, zoals brandstoftanks of onderdelen van raketmotoren kunnen de hitte overleven. Die stukken zijn voldoende groot om aanzienlijke schade aan te richten, met name als ze in bewoond gebied neerkomen.

     De vrees bestaat dat de Chinezen de correcte terugkeer op aarde gewoon niet interesseert. Dat typeert de supermacht China. Hooghartig, cynisch, onmenselijk. Er zijn mensen genoeg en de kans, ach, die is zó klein want tweederde van de aarde bestaat immers uit water en het meeste land is niet of schaars bewoond. Toch is het al eerder gebeurd, namelijk in 2020 toen de vorige Lange Mars 5B-raket terugkeerde. Toen stortten metalen staven met vernietigende snelheid neer in Ivoorkust. Dat leidde niet tot doden en gewonden, maar de schade aan gebouwen was aanzienlijk.

     Zo zijn supermachten. In 1979 viel het mini-ruimtestation Skylab terug naar de aarde, eveneens oncontroleerbaar. Het grootste deel verbrandde in de atmosfeer, maar onderdelen vielen terug in de Indische Oceaan en het westen van Australië zonder schade aan te richten. Het Russische ruimtestation Mir viel in 2001 onbestuurbaar op aarde, gelukkig in de Stille Oceaan. In 2018 plonste de Chinese module Tiangong-1 stuurloos in het zuiden van de Stille Oceaan, zonder schade aan te richten. Het is dus een vaste praktijk en er zijn internationaal nog helemaal geen afspraken over gemaakt.

     In elk geval lopen we in Nederland ditmaal geen risico. De baan van de rakettrap komt niet noordelijker dan 41,5 graden noorderbreedte. Maar talrijke miljoenensteden als New York of Lagos (Nigeria) vallen wel binnen die band. Tot die tijd kun je op satelliet-trackers-websites zoals n2yo.com onder identificatienummer 48275 de rakettrap precies volgen. Dan zie je hoe snel hij gaat: iedere 89 minuten voltooit hij een baan om de aarde. De baan is een ellips; het hoogtepunt is momenteel bijna 300 kilometer en het laagste punt is nu 166 kilometer. Op 9 of 10 mei zal hij ergens op aarde inslaan.

     De rest van de dag is de trackingsite N2yo.com meestal onbereikbaar. Toch lukt het soms door het drukke verkeer heen te komen. Hierboven het beeld van 16.10 uur NL-tijd vanmiddag. De rakettrap is dan juist ten westen van Columbia op een hoogte van 177,08 kilometer en vliegt met een snelheid van 7,8 km/seconde naar het oosten.

We hebben een droge dag, minder koud met zon en wolken. Vanavond en vannacht zal het weer regenen. Anna en ik gunnen onszelf een uitje: we gaan samen boodschappen doen bij de AH op Oost. Netjes met elk een winkelkarretje. En... genoten dat we hebben!

De besmettingen lijken metterdaad te dalen. Donderdag is doorgaans een dag met een hoge score, maar bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6861 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 427 minder dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen wat, maar de IC's dalen. Er stierven 24 Covid-patiënten, evenveel als gisteren. In Gorcum waren er 6 nieuwe besmettingen ( 24 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe benadert bijna 6 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 07-05-2021

Vannacht veel buien. Omdat de wind uit het noorden komt, worden we er soms wakker van als hij de regen tegen het raam slaat. Vanochtend is het droog met zon en stapelwolken als we tegen half tien naar de werf in Numansdorp rijden. Daar wacht een aangename verrassing: een jongeman is bezig om de achterzijde te poetsen en in de was te zetten. De vrijboorden zijn al klaar. Ook is de schroef gepolijst en de anodes zijn schoon gestraald (ze waren nog goed genoeg). Helaas weet de jongeman niks van het poetsen van de opbouw. Op het kantoor regelen we het alsnog, men was het vergeten. We kunnen niettemin komende dinsdag het water in; de opbouw doen ze dan wel in de jachthaven. Ik haal ons buitenboordmotortje op, dat een servicebeurt kreeg en plaats het weer op de hekstoel, de nieuwe hoed erover.

     Op de terugweg is het erg druk op de A15, zodat er regelmatig langzaam gereden moet worden. Ik dacht dat zoveel mensen thuis werkten? Enfin, om half één zijn we thuis. Vanmiddag gaan we op verjaardagsvisite bij Jeff & Tessa. Hun oudste dochter Vajèn wordt 9 jaar.

De stuurloze Chinese rakettrap is nu - 14.00 uur NL-tijd - boven de Stille Oceaan, ten noorden van Hawaii. De hoogte van zijn baan is verbazend weinig veranderd. Het tijdstip van inslag op aarde is nu berekend op zondag 9 mei om 03:43 UTC ± 16 uren.

Je weet niet meer waar je aan toe bent bij de besmettingscijfers van vandaag. Nu alweer een eind aan de daling? Het effect van de massa's op Koningsdag? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7575 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 758 meer dan gisteren. Het reproductiegetal neemt een procentpunt af en is nu 0,93 (per 22 april). Ziekenhuizen en IC's dalen. 22 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 24. Het aantal doden neemt nauwelijks meer af. In Gorcum waren er 29 nieuwe besmettingen (23 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot op heden beloopt iets meer dan 6,1 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

De EUSST-prognose van 15.00 uur NL-tijd.De gele banen geven de onzekerheidsmarge weer.

Zaterdag 08-05-2021

vanochtend lijkt de stuurloze Chinese rakettrap op zaterdag 9 mei om 04.19 uur UTC 8 uren te zullen neerstorten in de Stille Oceaan, ten oosten van Australië en vlakbij het Noordereiland van Nieuw Zeeland. De prognose is van de trackingwebsite van Aerospace Coöperation, die hem regelmatig ververst. Natuurlijk kan het toch flink anders uitkomen door de snelheid van het ding. Iedere anderhalf uur vliegt hij rond de aarde. De onzekerheidsmarge is 16 uur. Die wordt aangegeven door de gele en blauwe banen in de projectie en beslaat een brede band over onze hele planeet. Aerospace Corp verwacht dat de raketonderdelen in de Stille Oceaan in de buurt van de evenaar zullen vallen, nadat de raket enkele steden in het oosten van de Verenigde Staten is gepasseerd.

     In de VS overweegt men de rakettrap neer te schieten als hij bewoond gebied dreigt te treffen. Ik weet niet of je daar veel mee opschiet. Jonathan McDowell, astrofysicus aan de universiteit van Harvard, verwacht dat de 21 ton zware raketkern in een ‘regen van puin’ uit elkaar breekt, vergelijkbaar met een kleine vliegtuigcrash. De brokstukken zullen dan in een gebied van 100 mijl neerkomen. Hij verwijt de Chinezen nalatigheid. 'Het lijkt erop dat de Chinese raketontwerpers lui zijn geweest, dat ze dit niet hebben aangepakt. Het is onverantwoord.' De Chinese tabloid The Global Times, noemt de bewering dat de raket op hol geslagen is een ‘westerse hype’. Volgens het blad is het ‘niet de moeite waard om in paniek te raken’. Tja, als het ding tenslotte in zee stort, zul je er niemand meer over horen.

     Een andere trackingsite is van de EU Space Surveillance and Tracking (EU SST). Die geeft zijn laatste update vandaag om 13:00 UTC+2 (hierboven). Dat is Westeuropese tijd, dus ook voor ons land. Ze berekenen een nauwere re-entry time op zaterdag 2021-05-09 00:24 UTC ±361 min. Ergens in de komende nacht of ochtend Door de grote snelheid van het object is niet te zeggen waar; de inslag is teruggebracht naar een tijdsinterval van 12 uren. Je ziet dat ondermeer New York c.q. de oostkust van de VS en met name de zuidelijke EU-landen op het traject kunnen liggen, want daar overlappen de mogelijke banen elkaar. Dat geeft een grotere trefkans, in rood gemarkeerd.

Lof voor ons gemeentebestuur. In een nieuw plan gaat verkeerswethouder Joost van der Geest het aantal parkeerplaatsen voor auto's in de binnenstad geleidelijk terugbrengen. Minder blik in onze smalle straten! De autodruk op de binnenstad moet hoe dan ook beteugeld worden. 'Duidelijk is dat de binnenstad niet is toegerust voor het verwerken en parkeren van grote hoeveelheden motorvoertuigen. Veel meer is er behoefte aan ruimte op straat om de stad te kunnen beleven. Ook is er behoefte aan meer ruimte waar fietsers en voetgangers zich kunnen bewegen', zegt hij vanmorgen in AD Rivierenland. Maar erg snel gaat het niet. Uiteindelijk moeten inwoners van de benedenstad in 2030 gemiddeld nog maar ‘0,6' auto’s per huishouden hebben en die in de bovenstad 0,7. Tegen 2025 moet het aantal parkeervergunningen in de binnenstad met minimaal 10 procent zijn afgenomen ten opzichte van vorig jaar. Niet de moeite, zou je zeggen, maar misschien is dat wel verstandig.

     Het is natuurlijk de vraag of het gaat lukken. Ik voorspel groot en luidruchtig protest. Dezelfde gemeente laat steeds meer panden in de binnenstad opsplitsen en tot appartementengebouwen ombouwen. In één pand zitten gemakkelijk vijf om meer wooneenheden. Al die extra bewoners hebben een auto en willen die zo dichtbij mogelijk parkeren - en dat kan straks niet meer. Hoe standvastig zal de politiek zijn? Je kunt het immers nooit iedereen naar de zin maken.

Halverwege de middag liepen we gisteren naar Tessa voor de 9e verjaardag van Anna's kleindochter Vajèn. Er werd een taart met fraaie afbeelding aangesneden (foto hier), maar die liet ik suikerbewust aan me voorbijgaan. Het cadeautje, een draak met de naam Speknekje, viel in goede aarde. Vajèn heeft nu de volledige serie die ze trots op een rijtje zette. Het verzamelen van bezit en collecties leren we vroeg; in mijn jeugd was het niet anders. In het geval van mijn broertje en mij ging het om Dinky Toys, waarbij de strijd ging over welke autootjes in wiens verzameling hoorden. Het zou best eens kunnen dat een deel van de mijne nog ergens in de kelder liggen.

     Vanmorgen is het droog. Anna haalt nog wat boodschappen. Vanavond eten we een gerecht uit ons Perzisch kookboek: gevulde aubergines.

De besmettingscijfers blijven verdomde hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7521 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 3 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen opnieuw, maar met het blijvend hoog aantal besmettingen zullen ze onvermijdelijk weer gaat stijgen, denk ik. 29 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 22. In Gorcum waren er 21 nieuwe besmettingen (8 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot heden bedraagt 6.224.773 (berekend) c.q. 4.066.136 (gemeld). De vaccinatiegraad is 28,04% (1e prik) c.q. 7,58% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Voorpagina Dailey Mail van eergisteren.

Zondag 09-05-2021

Om zeven uur vanochtend uit bed. Het eerste dat ik op het scherm zie is een update-tweet van The Aerospace Coöperation, een retweet van US Space Command: '#USSPACECOM can confirm Chinese #LongMarch5B re-entered over the Arabian Peninsula at approximately 10:15 pm EDT on May 8. It is unknown if the debris impacted land or water.' Tegelijk melden Chinese staatsmedia dat de restanten van de rakettrap om 04.24 uur NL-tijd de dampkring binnenvloog en in de Indische Oceaan stortten op een locatie met de coördinaten 72,47 graden oosterlengte en 2,65 graden noorderbreedte, noordelijk van de Malediven. Het liep weer een keer goed af.

De tegenstellingen in de wereld nemen snel toe. De meeste grote staten maken er zich schuldig aan escalaties. De lachwekkende post-Brexit pseudo-zeeslag over visvergunningen tussen het VK en Frankrijk bij het Kanaaleiland Jersey was niet het meest gevaarlijke voorbeeld. 'Wij zijn klaar voor oorlog!', kopte de Britse tabloid Daily Mail. Londen en Parijs stuurden allebei oorlogsschepen maar tot een confrontatie lieten ze het niet komen. Toch geeft ook die vertoning aan hoe gemakkelijk meningsverschillen tussen natiestaten in een oorlog kunnen overgaan. Daarvoor in de plaats groeit het aantal proxy-oorlogen snel, met name vanuit Rusland. 'De grens tussen oorlog en vrede in Europa is dunner dan we denken', schreef Caroline de Gruyter gisteren in de NRC. Ze geeft voorbeelden van het opblazen van wapendepots door Russen in Bulgarije en Tsjechië, veel cyberaanvallen en de vergiftigingsacties. 'Dit is geen klassieke spionage. Ook geen Russisch terrorisme. Dit is militaire agressie van een staat op het grondgebied van een andere staat, lid van de NAVO en EU.' Ik moest er meteen aan denken toen ik dit weekeinde las dat een cyberaanval het stelsel oliepijpleidingen lamlegde van het grootste oliepijpleidingbedrijf van de Verenigde Staten. Bloomberg meldt later dat het echter gaat om 'a cybercrime gang called DarkSide'. Ransomware, grote bestanden verdwenen en er moet losgeld voor worden betaald. Tja, ook de digitale penose hoort bij onze grootste vijanden.

Vanmorgen piept de zon door de ramen, maar geleidelijk betrekt de hemel. Een enorme lap van warme lucht uit Afrika ontvouwt zich over West-Europa. Een grote, lusvormige slinger van de straalstroom vervangt de kou door warmte. Omstreeks het middaguur valt de eerste regen en klinkt het eerste gerommel van onweer. Het KNMI geeft code geel af. De warmte zal van korte duur zijn, de komende dagen zullen weer kouder zijn - zij het niet zo erg meer als tevoren.

     Het onweer trekt snel over. Licht gefilterd zonlicht, een temperatuur van een graad of 23. De mensen lopen opeens in zomerkleren. Op de 3e Waterkering zit het terras vol eters. De bel gaat: Barbara en Nikita komen langs voor Moederdag.

De cijfers van vandaag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6704 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 775 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen opnieuw. 4 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 29. In Gorcum waren er 23 nieuwe besmettingen (2 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot heden bedraagt 6.346.699 (berekend) c.q. 4.153.046 (gemeld). De vaccinatiegraad is 28,59% (1e prik) c.q. 8,21% (2 prikken).

     Vanmiddag is er Catshuisoverleg en overmorgen een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

Lente in de Lingehaven. Het terras op de 3e Waterkering is in bedrijf.

Maandag 10-05-2021

Regelmatig hoor je in wappie-kringen de beschuldiging aan China rondgaan. Het SARS-CoV-2 virus, de officiële naam voor het virus dat de huidige coronapandemie veroorzaakt zou ontsnapt zijn uit een virologisch laboratorium in de stad Wuhan. Het internationale WHO-onderzoeksteam, waaronder de bekende Nederlandse viroloog Marion Koopmans, dat begin dit jaar op zoek ging naar de oorsprong van het virus, onder andere in Wuhan, vond er geen aanwijzingen voor, maar kon het ook niet uitsluiten. Natuurlijk is het een mogelijkheid; het zou niet eens de eerste keer zijn, maar is het in geval van het Covid-19 virus waarschijnlijk? Onlangs ventileerde zelfs een Nobelprijswinaar de verdenking. Het betreft een specifiek onderdeel van het genoom van het virus: de furin cleavage site (FCS). Bioloog David Baltimore, winnaar van de prijs in 1975, zei (hier geciteerd op Twitter):

Die furin cleavage site (FCS) codeert voor de aanmaak van het enzym Furine, dat verschillende functies uitoefent in veel microorganismen en levende cellen, ook bij mensen. Zo zou het een rol spelen in de manier waarop het coronavirus gastheercellen kan binnendringen met behulp van eiwitten in de stekels (spikes) van het virus.

     De immunoloog Kristian G. Andersen maakt er veel werk van om uit te leggen dat de bewering van Baltimore zeker niet waarschijnlijk is. Integendeel zegt hij in een nogal technisch twitterdraadje, dat desondansk de moeite van het zorgvuldig lezen waard is. FCS'en komen 'abundant' voor, speciaal in coronavirusseen, al is het de eerste keer dat er een gevonden werd in een SARSr virus. Andersen noemt de vier manieren waarop het eraan kon komen, waaronder mutatie en recombinatie. Ze spelen allemaal een rol in de evolutie van coronavirussen. 'So Baltimore's first point - that the FCS found in SARS-CoV-2 is somehow unusual - is simply incorrect. FCSs are found in a multitude of different coronaviruses, indels come and go frequently, and the exact (P)RRAR can be found in other coronaviruses.'

     De door Baltimore gewraakte 'codons voor arginine' vind je ook - zij het laagfrequent - in alle soorten coronavirussen. Mede daarom is het helemaal geen 'smoking gun'. De argumentatie gaat veel dieper dan ik hier kan weergeven. Andersen concludeert aan het eind: 'To this day, we have yet to see any scientific evidence supporting a lab leak.'

Vanmorgen verliezen de wappies van Viruswaarheid het kort geding dat ze tegen alle coronamaatregelen hadden aangespannen. Volgens de rechtbank in Den Haag is er voldoende wettelijke basis voor de maatregelen. De staat had volgens Viruswaarheid de noodtoestand moeten uitroepen, maar de rechter zei dat de grond- en mensenrechten nu zelfs beter worden gewaarborgd dan wanneer de staat de noodtoestand had uitgeroepen.

We hebben een dag met regen in de ochtend en zon en wolken in de middag. Separaat boodschappen. ANWB-almanak deel 2 gekocht. Ik wilde naar de kapper, maar het was er te druk.

De cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5910 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 768 minder dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen weer wat, de IC's dalen wat. Ernst Kuipers denkt dat de bocht voor de ziekenhuizen gemaakt is. Dat kan best, maar hij zit er vaker naast. 17 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er 4. In Gorcum hadden we 20 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt ruim 6,4 miljoen. De vaccinatiegraad is nu 29,11% (1e prik) en 8,21% (2 prikken).

     Het kabinet schijnt de tijd rijp te achten voor de tweede stap van het versoepelingsplan, maar neemt pas over een week het definitieve besluit. Dat zou de boodschap zijn op de persconferentie van morgen. De huisartsen prikken hun ongebruikte vaccins weg via de website Prullenbakvaccin.nl. Iedereen van 18 jaar en ouder kan daar vervolgens een afspraak maken om een overgebleven vaccinatie op te halen. Goede actie! Het RIVM gaat onderzoek doen naar de effectiviteit van de verschillende coronavaccins op de langere termijn. Men wil daarmee inzicht krijgen in de mate waarin de vaccins bescherming bieden en hoelang die standhoudt, en naar de effectiviteit bij mutaties. Verstandig. Naar het begin van dit kwartaal

Vandaag gaat onze Dulce na zeven maanden weer het water in. Inderdaad even niet afmeren.

Dinsdag 11-05-2021

We kijken gisteravond naar de minister-president. Beschadigd maar niet verslagen. Tweebeke doet haar best maar laat hem toch steeds weer wegkomen. Want hij is glad als een aal en inderdaad: hij en zijn partij hebben met overmacht de verkiezingen gewonnen. Alweer bijna twee maanden geleden. In feite zegt Rutte vrijwel niets en uit zeker geen radicale ideeën. Het afschaffen van 'de polder' lijkt me geen goed idee, maar er zou op belangrijke onderwerpen als klimaat, stikstof, inkomensongelijkheid, arbeidsflexibiliteit, integratie en woningbouw wel meer gestuurd mogen worden. Maar dat zegt de PM niet, want welke kant moet het op? Rutte houdt niet van beleid met visie. Voor visie moet je naar de opticien, schijnt hij wel eens gezegd te hebben. Natuurlijk, we hebben vaak genoeg kunnen zien hoe in de menselijke historie 'visie' kan ontsporen, dus een gezond wantrouwen is op zijn plaats. Het piecemeal engeneering van Popper, maar helemaal niks is ook niet goed.

     In feite is Rutte de perfecte vertegenwoordiger van het laissez-passer kapitalisme van de VVD. De markt zal de weg wijzen naar de beste inrichting van de samenleving. Maar we zien tot welke grote problemen, om niet te zeggen schadelijke aberraties, het neoliberalisme leidt. Maar dit soort radicale ideeén heeft onze PM dus niet. Wie van de neoliberale koers af wil moet er niet op stemmen.

     De MP wil nu eerst een gesprek met Pieter Omtzigt, 'om te weten waar zijn boosheid zit'. Je kunt je niet voorstellen dat Rutte dat nog steeds niet weet. Omtzigt wil wel praten, maar nu nog even niet. Tot Omtzigt duidelijkheid geeft is er geen eenheid en weet het CDA niet wat het wil. Dus ligt de formatie stil. Ik zou het begrijpen dat het Twentse kamerlid daarvan geniet, maar erg veel langer moet het niet duren.

Een nieuwe escalatie in het Israëlisch/Palestijnse conflict. Hamas bombardeerde vanuit Gaza met 200 raketten; behalve bij Jeruzalem kwamen vele daarvan neer bij de havenstad Ashkelon, 10 kilometer noordelijk van Gaza. Volgens het Israëlische leger trof één raket een flatgebouw in Ashkelon. Daar zouden zes gewonden zijn gevallen. Ruim tien jaar geleden hebben we zulke bombardementen zelf meegemaakt, toen we er met de boot overwinterden. Lees het onder andere hier. Sindsdien is er niks veranderd. Het conflict stagneert al tientallen jaren. Het toont aan wat er gebeurt als partijen vasthouden aan identiteitspolitiek en nooit tot concessies bereid zijn.

Opnieuw succes voor NASA. De Amerikaanse ruimtesonde OSIRIs-REx werd zonder problemen gelanceerd van de asteroïde Bennu met  ongeveer 200 tot 400 gram bodemmonsters. Over twee jaar moet hij die op aarde afleveren. Daartoe moet hij eerst nog twee keer rond de zon vliegen en een afstand van 2,3 miljard kilometer afleggen. De planetoïde is nu zo'n 287 miljoen kilometer van de aarde verwijderd. Ook Japan flikte hetzelfde kunstje eerder. Lees hier over beide expedities.

Vanmorgen rijden we om half elf naar Numansdorp. Om half twee zal Dulce weer te water gaan. Voor vanmiddag zijn regenbuien voorspeld, maar nu schijnt zelfs de zon. Bij het opregelen van het schip begaan we ieder jaar weer stommiteiten. Ditmaal denk ik dat de accu's stuk zijn, maar Anna komt erachter dat ik de hoofdschakelaars niet had aangezet. Wel vervelend is dat de werf vergat om het schoonmaken en polijsten van de bovenbouw en de kuip te regelen. Dat hadden we al in oktober afgesproken. We zijn ongelukkig en boos, want nu vind je op korte termijn niemand meer voor die klus. Alle bootcleaners zitten vol in de komende maanden. We zullen het zelf moeten doen en dat hadden we juist willen vermijden. Ik denk dat ik maar eens vergeet de rekening te betalen.

     Om kwart voor twee hangen we in de kraan (foto bovenaan). Het loopt allemaal vlot, er is geen wind en het is droog. Even later liggen we aan de I-steiger van Marina Numansdorp, ons vaste plekje. Anna maakt binnen vast een en ander schoon, terwijl ik de walstroom aanslulit en de tanks laat doorstromen en vul. Morgen verder. Juist als we in Gorcum terug zijn begint het te regenen.

De cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5586 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 298 minder dan gisteren. Het reproductiegetal is echter weer boven 1, namelijk 1.01 per 11 mei. De derde golf neemt dan niet af. Ziekenhuizen en IC's dalen nauwelijks. 44 Covid-patiënten overleden; 24 meer dan gisteren. In Gorcum waren er 16 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is bijna 6,6 miljoen. Nagenoeg 30 procent van de bevolking kreeg een eerste prik.

     De besmettingscijfers zijn niet goed. Toch schijnt het kabinet straks om zeven uur verdere versoepelingen te gaan aankondigen. Naar alle waarschijnlijkheid mogen volgende week pretparken en dierentuinen weer opengaan, net als binnenzwembaden en sportscholen. Overal mogen maximaal 30 mensen naar binnen. Aura Timen van het RIVM vindt dat te vroeg. 'Ten opzichte van de piek is er nog geen robuuste daling van ten minste 20 procent.' Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 12-05-2021

De tweede dag van werken aan de boot, Anna van binnen en ik buiten. Zitten we elkaar niet in de weg. Het weer werkt mee, de dag voor Hemelvaartsdag, er is een aangename mix van zon en wolken. Anna maakt onze slaaphut helemaal schoon en ik poets na bijna tien jaar de grote fenders uit Egypte schoon. Het net eraf - dat gaat in een emmer sop - en poetsen maar. Kleine, fragiele zwaluwen houden me kwetterend gezelschap. Na een paar uren zien de stootwillen er als nieuw uit, behalve dat ze wat verkleurd zijn door het licht. Ik knoop het schone net eromheen en klaar! Daarna pomp ik op de werf de fenders op met perslucht; het is nauwelijks nodig. Ook leg ik ons schip wat verder van de steiger af vanwege westenwinden in de komende dagen. Om drie uur vinden we het mooi geweest. Onderweg files vanwege het hemelvaartsweekeinde. Tegen vijf uur begint het regenen, net als gisteren.

De coronacijfers. Aan de hoge kant door het 'inhaaleffect' van het weekeinde (zegt men), maar minder hoog dan vorige week woensdag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6422 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 864 meer dan gisteren. Jaap van Dissel  zegt vandaag in de Tweede Kamer dat hij verwacht dat deze keer die dalende lijn ook niet meer zo snel zal gaan stijgen. Dat is met name te danken aan het hoge tempo in de vaccinatiecampagne. De ziekenhuizen dalen flink, de IC's minder. 16 Covid-patiënten stierven, de dag ervoor waren dat er nog 44. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (6 minder dan gisteren). Het aanta vaccinaties tot aan heden bedraagt ruim 6,7 miljoen.

     De persconferentie van Rutte en De Jonge bracht gisteravond geen verrassingen. Verdere versoepelingen gaan volgende week woensdag in, maar er is een noodknop voor als de besmettingen toch weer stijgen. Onder andere sportscholen, binnenzwembaden, dierentuinen en pretparken gaan beperkt open. De openingstijden voor buitenterrassen worden ruimer: van 06.00 uur tot 20.00 uur. Volwassenen mogen weer buiten in groepsverband sporten en ook openluchttheaters en openluchtmusea gaan open.

Verdere escalatie tussen Israël en Hamas. Volgens de gezondheidsautoriteiten in de Gazastrook zijn tot nu toe zeker vijftig Palestijnen door het geweld om het leven gekomen. Aan Israëlische kant vielen zes doden. Naar het begin van dit kwartaal

Poetsen op het voordek. Al gauw gaat de regenjas uit.

Donderdag 13-05-2021, Hemelvaartsdag

We rijden even na negen uur weer naar Numansdorp en maken het voordek schoon. Daarna tillen we het nog opgerolde bijbootje uit de kajuit naar de kuip. Het is lekker weer, zon en stapelwolken. Kleine, sierlijke zwaluwen zien het vanaf de zeerailing nieuwsgierig aan (foto hier, er zijn verschillende soorten, maar deze lijkt me een oeverzwaluw). Anna zet daarna de vloerdelen van de kajuit in de boenwas. Ze knappen er geweldig van op. Tezelfdertijd versleep ik de dinghy naar het voordek, dat inmiddels opgedroogd is. Gehuld in een zeilzak bind ik het stevig vast. Daarna check ik de navigatie- en communicatieapparatuur. Werkt prima. Ook de televisie met Digitenne doet het.

     Om half een genieten we met grote tevredenheid onze lunch terwijl in het zuiden zich donkere stapelwolken opbouwen. Regen op komst. Daar wachten we niet op, over de rustige rijkswegen rijden we terug naar huis. Het is zeer druk met wandelaars. Kinderen klauteren over de geometrische beelden van Winiarski; een leuk gezicht. De haven ligt bijna vol passantenboten en op het terras van de 3e Waterkering is geen plaats meer vrij. Rond half vier verwachten we bezoek van Barbara en haar zoon Jordin.

Met ingang van vandaag telt de Tweede Kamer 18 fracties. Op de uiterste rechterflank kun je nu uit 5 fracties kiezen. Besteed er geen aandacht aan, ze roeien elkaar wel uit.

De dagelijkse coronacijfers.  Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6088 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 294 minder dan gisteren. Maar er wordt beduidend minder getest dan vorige week: 9 procent minder. De ziekenhuizen dalen opnieuw flink, de IC's wat minder. 14 Covid-patiënten stierven, de dag ervoor waren dat er nog 16. In Gorcum waren er 6 nieuwe besmettingen (10 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot aan heden bedraagt ruim 6,8  miljoen.

     Het onderzoeksbureau Eurofound ondervroeg tienduizenden mensen in de 27 lidstaten van de Unie. Wat blijkt? Meer dan een kwart van de volwassenen in de Europese Unie zal een inenting met het coronavaccin weigeren. Vooral in Oost-Europa ligt de vaccinatiebereidheid laag: in Bulgarije zegt 61 procent van de ondervraagden een prik te weigeren. In Ierland is dat slechts 10 procent. In Nederland zegt 31 procent van de ondervraagden dat ze twijfels hebben over het vaccin, iets hoger dan het Europees gemiddelde. Mensen tussen de 35 en 49 jaar, werklozen en mensen met een beperking zijn sceptischer over vaccins dan mensen met een baan, gepensioneerden en studenten. Als de aantallen niet stijgen zullen we het virus zelfs in Europa niet kwijtraken. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 14-05-2021

Gisteren meldde ik het onderzoek van bureau Eurofound naar de vaccinatiebereidheid van de burgers in de 27 EU-landen. Hierboven zie je de uitslagen en je wordt er niet blij van. De vaccinatiebereidheid ligt veel te laag, vooral in Oost-Europa, om voor de hele Unie groepsimmuniteit te bereiken. In België is ook iets raars aan de hand. Volgens een motivatiebarometer van drie universiteiten (UGent, UCLouvain en de ULB in Brussel) weigert 38 procent van de Franstaligen een vaccin, tegenover 20 procent van de Vlamingen, schrijft onder andere dagblad De Morgen.

     Dus raken we niet van het virus af. Het blijft circuleren onder niet-gevaccineerden en en mutaties maken, die vroeg of laat de vaccins buiten spel zetten. Maar het is een momentopname. Zodra de voordelen duidelijker worden, bijvoorbeeld wat betreft het dragen van mondkapjes (gevaccineerden in de VS), vakanties en toegang tot de horeca en evenementen, kan het sterk verbeteren. Overigens telt hetzelfde zorgelijke fenomeen voor de rest van de wereld, maar de reden ervoor is niet alleen vaccinscepsis maar vooral de gebrekkige distributie van vaccins.

Het Israëlische leger en militante Palestijnen hebben voor de vierde nacht op rij over en weer aanvallen uitgevoerd. Bij raketaanvallen op Israël vanuit de Gazastrook is vannacht zeker één zwaargewonde gevallen. Vijf raketten kwamen neer op de stad Ashkelon, niet ver van Gaza. Een daarvan raakte een wooncomplex. Zoals altijd vallen de slachtoffers onder burgers, vooral in Gaza. Israël valt de enclave niet binnen met troepen. Dat had ik ook niet verwacht; men heeft geen zin in een slepende guerillaoorlog. De hevige Israëlische bombardementen beogen vooral het uitgebreide tunnelnetwerk - de 'Metro' - te vernielen, waardoor de simpele Palestijnse raketten worden vervoerd.

Hoewel het opnieuw een mooie lentedag is hebben we geen zin om weer naar de boot te gaan om te poetsen. Het is opnieuw erg druk op straat, in de haven en op het terras. Het raam in de kamer staat open, geluid van stemmen van mensen die langslopen. Ik download een nieuwe add-on van de game Valhalla voor op mijn PS4. Meestal speel ik als Anna 's avonds naar bed gaat. Ik ben een jonge Viking-strijdster bij de verovering van Engeland in AD 873. Een wereld op zichzelf en voor mezelf, tot half één.

De cijfers dalen verder en dat versterkt het geloof in de modellen van het RIVM. Die voorspelden de daling. Maar het aantal tests daalt ook. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5608 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 454 minder dan gisteren. Na een uitgesmeerde piek een uitgesmeerde afvlakking. Ziekenhuizen stijgen, IC's dalen. 10 Covid-patiënten gingen dood. Gisteren waren dat er nog 14. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (9 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is ruim 7 miljoen. Per week komen er nu bijna 1 miljoen bij. Naar het begin van dit kwartaal

De locaties van de Marsmissies op de plattegrond van Mars.

Zaterdag 15-05-2021

In zijn ambitieuze ruimteprogramma maakte China vannacht (NL tijd) een zachte landing op Mars. Het missievaartuig Tianwen-1 ('zoektocht naar de hemelse waarheid') circuleerde al een aantal maanden in elliptische banen rond de rode planeet en landde vanmorgen om 01.54 NL-tijd met succes in de enorm uitgestrekte vlakte Utopia Planitia van 3000 vierkante kilometer. Ooit was het een oceaan. In 1976 landde daar een heel stuk verwijderd de Amerikaanse Viking 2 missie. Het vaartuig heeft ook een karretje bij zich, de rover Zhurong ('vuur van god'). De rover is kleiner dan de Amerikaanse marswagens Curiosity (2012) en Perseverance (2021) en is qua afmetingen beter vergelijkbaar met de oude Amerikaanse rovers Opportunity en Spirit (allebei 2004). De nieuwe Chinese rover is in staat om de komende marsmaanden op diverse plaatsen bodem- en weeronderzoek te doen.

     Auteur Frank Westerman vindt de situatie van twee nabije Marskarretjes wel grappig. Op twitter schrijft hij 'Hoe groot is de kans dat Perseverance en Zhurong elkáár aanzien voor aliens?' Het is hem ontgaan dat ze daarvoor veel te ver van elkaar verwijderd zijn.

Het was de vijfde nacht dat Israël en Hamas elkaar bestoken. Bij de Palestijnen in Gaza loopt het aantal doden onder de burgerbevolking op tot boven de honderd, in Israël tot tien. Het is als een film die je eerder zag. In de achterliggende twintig jaar is er totaal geen vooruitgang geweest. De situatie in Gaza is wanhopig. Op gezette tijden breekt het geweld los van een volk dat geen uitzicht ziet. Israël verstikt de Palestijnen, schrijft hoogleraar Maurits Berger vandaag in de NRC.  De internationale gemeenschap ziet toe. 'Nee, ditmaal is de internationale gemeenschap de toeschouwer van een vechtpartij tussen een grote kerel en een jochie, en dat jochie ligt te bloeden op straat. Het is misschien een rotjoch dat het er zelf naar heeft gemaakt, maar als er niets gebeurt bloedt hij dood.' Eveneens in de NRC zegt Caroline de Gruyter: 'De VS verliezen hun greep op de regio. Rusland en Turkije stappen erin, die hun eigen (militaire) belangen najagen. Dat leidt tot chaos, overal. Europa krijgt meer migratiedruk en importeert Midden-Oosterse politieke spanningen.' Inderdaad, en Europa zelf heeft allang geen invloed in het Midden-Oosten.

Na een bewolkte ochtend volgt een  middag met veel regen. Veel passantenboten verlaten de haven. Geen zin in al die kille regendagen die we krijgen. Op een snelle boodschap na blijven we binnen. Ik vang de lectuur van een dik boek dat nu al de allure heeft van een klassieker over de aard van wat 'groei' is: 'Growth. From microorganisms to megacities' (MIT, 2019) van de Tsjechisch-Canadese econoom Vaclav Smil. Hij betoogt dat er einde komt aan alles soorten van groei, hetgeen me meteen begrijpelijk in de oren klinkt.

Aan de groei van de derde coronagolf lijkt nu inderdaad een eind te komen. De piek ligt steeds duidelijker achter ons. Of is het het hemelvaartsweekend? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4520 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1054 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen flink; de IC's wat minder. 13 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 10. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt ruim 7,1.

     In België bereidt men zich voor op een mogelijke derde inentingsronde in december. Daarmee hoopt men tevens eventuele gevaarlijke mutanten aan te pakken. Die vaccinatieronde is dan in elk geval bedoeld voor 65-plussers en mensen met chronische aandoeningen. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 16-05-2021

Het kabinet lijkt de wind in de rug te hebben bij stap 2 van het openingsplan voor de samenleving. De pauzeknop hoeft dus morgen niet ingedrukt te worden. De voorwaarde was dat het aantal nieuwe ic- en ziekenhuisopnames op die dag voldoende moet zijn gedaald. Dat wil zeggen: er moet dan een afname zijn van ongeveer 20 procent ten opzichte van de piek eind april. Hierboven zie je dat dat gisteren al het geval was (grafiek van Yorick Bleijenberg).

Het zou de hele zondag regenen, aldus Buienradar, maar omstreeks het middaguur is er nog geen drup gevallen. Het blijft een moeizaam vak, weer voorspellen. Het is de hele ochtend druk met wandelaars over de sluis. Na één uur trekken er twee snelle onweders over. Ik speel de middag weg met de nieuwe extensie van Valhalla: The Wrath of the Druids. Dat speelt zich af in een prachtig, mistig Ierland, eind 9e eeuw. Eind van de middag komen onze buren Joke & Lourens langs.

Inderdaad zakken de ziekenhuizen vandaag verder. De kans op een goede zomer zonder belemmeringen stijgt. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4494 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat is er 1 meer dan gisteren. Het reproductiegetal is weer onder nul: 0,95 per 29 april. Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 13 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er ook 13. In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties staat nu op 7,3 miljoen. De vaccinatiegraad bedraagt 31,65 procent (1e prik) c.q. 10,08 procent (2 prikken). Morgenmiddag krijgt Anna haar 2e prik met PfizerBioNTech. Ik ben op 25 mei aan de beurt. Naar het begin van dit kwartaal

het sterrenstelsel NGC 4565 van de zijkant. (Image Credit & Copyright: CFHT, Coelum, MegaCam, J.-C. Cuillandre (CFHT) & G. A. Anselmi (Coelum))

Maandag 17-05-2021

Dit is een complete wereld. Een eilandwereld, een spiraalsterrenstelsel zoals onze eigen Melkweg, op 40 miljoen lichtjaren van ons vandaan. NGC 4565 is de naam. Het ligt in een onopvallend sterrenbeeld Hoofdhaar met zowel spiraalvormige als bolvormige sterrenstelsels. Nooit eerder van die naam gehoord. Vanaf de aarde zien we het spiraalstelsel van zijn zijkant, een slanke structuur met een nauwelijks uitstekende centrale bulb. Het heet daarom ook wel het Naaldstelsel en is ruwweg 100.000 lichtjaren op doorsnee. In het midden bevindt zich de meeste materie en waarschijnlijk een zwart gat, zoals in het centrum van onze Melkweg. Deze wereld, die zo op de onze lijkt, zal ik nooit bezoeken al kan ik hem wel zien. Ergens doet me dat pijn. Hij bestaat zoals wij bestaan. Van sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels zijn er honderden miljarden. Voorbij NGC4565 zie je de lichtvlekjes van talrijke andere stelsels. Ieder stelsel bevat honderden miljarden sterren met veelal hun eigen planetenstelsels. Waarom zoveel ruimte en materie om alleen en uitsluitend in ons zonnestelsel intelligent leven voort te brengen? Zo'n extreme zeldzaamheid ligt niet voor de hand, denkend aan het Copernicaans beginsel dat de mens geen gepriviligieerde positie in het heelal inneemt. 'We bevinden ons niet in het centrum van het zonnestelsel, we bevinden ons niet in het centrum van de melkweg, we bevinden ons niet in het centrum van het universum, we zijn niet eens gemaakt van de donkere ingrediënten die de overgrote meerderheid van de massa van het universum vormen', schreef Stephen Hawking. Daarbij hoort ook de veronderstelling dat het univesrum in alle richtingen in principe en in grote lijnen hetzelfde is. We zullen dus ook wel niet het enige intelligente leven in de kosmos zijn.

Vandaag veel bewolking en af en toe fikse regenbuien. Buiten haalt de groendienst de bakken met winterviolen weg. We doen apart boodschappen, daarna ga ik voor het eerst in minstens een halfjaar naar de Syrische kapper op de Langendijk. Een lekker gevoel zonder die lange grijze lokken. Na het middaguur breng ik Anna naar de vaccinatiestraat De Hoefslag. Daar blijkt ze haar legitimatie te zijn vergeten ('Andere tas'), maar het lukt haar toch de 2e prik te krijgen. Het personeel zoekt haar naam in de registratiesystemen op en ze beantwoordt de vragen naar adres, geboortedatum en telefoonnummer correct.

De coronacijfers zijn vandaag niet te beoordelen. Er is een storing door ICT-problemen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2904 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Daar hebben we niks aan, maar de versoepelingen gaan komende woensdag gewoon door. De ziekenhuizen stijgen een beetje, de IC's dalen wat. 7 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 13. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (5 meer dan gisteren). Er zijn nu in totaal vrijwel 7,45 miljoen vaccinaties gezet (1e prik). Naar het begin van dit kwartaal

Tijdpad van de IEA naar een klimaatneutrale wereld in 2050.

Dinsdag 18-05-2021

Terwijl in ons land de formatie van een nieuw kabinet moeizaam weer opgepakt wordt, bereiden anderen zich resoluut voor op een toekomst zonder fossiele brandstoffen. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) brengt vandaag een rapport uit waarin een weg is uitgestippeld naar een energieneutrale wereld in 2050. We zouden vanaf heden geen investeringen moeten doen in nieuwe projecten voor de winning van fossiele brandstoffen. In 2050 zullen er twee miljard mensen meer zijn dan nu en de economie is dan twee keer zo groot. Toch zal de wereldwijde vraag naar energie ongeveer 8 procent kleiner kunnen zijn dan nu, terwijl tegen die tijd bijna 90 procent van de elektriciteit uit duurzame bronnen zal komen, met name zonne- en windenergie. Die vormen samen naar schatting 70 procent. De rest komt vooral van kernenergie. Een overzicht van de stappen die de wereld zal moeten nemen zie je hierboven. Het huidige gebruik van fossiele energiebronnen aardolie, aardgas en steenkool leidt tot CO2-uitstoot. In het rapport van de IEA staat: 'De energiesector is de bron van ongeveer driekwart van de uitstoot van broeikasgassen en bevat de sleutel om de ergste gevolgen van klimaatverandering af te wenden.' In elk geval vanaf vandaag dus geen enkele investering meer in nieuwe bronnen van fossiele brandstof. Die zijn onverenigbaar met de Parijse doelstelling van 1,5 graden opwarming per AD 2100. Het is een boud en dapper voorstel van de IEA, bestemd voor de onderhandelingen op de komende mondiale klimaattop dit najaar in Glasgow, maar er is een gigantische productievermeerdering van duurzame energie voor nodig. Ik heb mijn twijfels of dat in zo korte tijd haalbaar is.

      Het is in elk geval goed dat ons pensioenfonds PFZW vandaag de kritische aandeelhouders van Shell steunt door vandaag voor het eerst tegen het duurzaamheidsplan van de oliegigant stemmen. Want zo degelijk is dat plan helemaal niet, aangezien Shell blijft investeren in nieuwe fossiele bronnen. Tot 2030 houdt Shell zijn productie van olie en gas in elk geval op peil, en moet de uitstoot vooral dalen door grotere efficiency en het afvangen en compenseren van de CO2-uitstoot.

     Dertig jaar. De periode waarin - kort of lang - de laatste jaren van mijn leven zullen liggen. Ik sus het cynische stemmetje in mijn hoofd. Cynisme is verloren hoop. De COP26, de VN-klimaatconferentie in Glasgow in de eerste helft van november, is misschien de laatste grote kans om de wereld nog op tijd te behoeden voor een katastrofale toekomst.

Enige regenbuien in de ochtend, de middag is droog, 14 graden. Anna krijgt een vriendin op bezoek en ik ga naar de tandarts voor het tweede deel van de wortelkanaalbehandeling. Duur: ruim een uur, maar de tandarts is tevreden.

De cijfers zijn vandaag weer hoger dan gisteren, toen er een storing was. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5396 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld, maar daar zijn de resterende gevallen van gisteren bij geteld. Het kan echter snel gaan, want het reproductiegetal is verder gedaald (per 3 mei) en staat nu op 0,89. Ziekenhuizen en IC's dalen verder.  17 Covid-patiënten stierven (10 meer dan gisteren). In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (6 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties staat nu op 7,6 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Mannen van de groendienst hangen de bakken met geraniums op,

Woensdag 19-05-2021

Vanochtend is het bewolkt. Mannen van de groendienst sjouwen met bakken vol geraniums en hangen ze op aan de relingen van de hekken rond de haven. Een fleurig gezicht. Voor een halfjaar zitten we weer achter de geraniums. Het is al dagen onstuimig, herfstig weer; vanmiddag komen er nog onweersbuien bij. Op zaterdag trekt er een depressie over het noorden van het land met een kerndruk van 981 hP. Volgens Weeronline krijgen we daarna koude en natte Pinksterdagen. Exceptioneel is dat niet. Nog in 2016 hadden we de koudste Pinksteren sinds 1951 met een gemiddelde maximumtemperatuur van slechts 12,9 graden. De koudst Pinksteren ooit gemeten beleefde Nederland in 1940. De gemiddelde maximumtemperatuur bedroeg toen 11,8 graden. Het kouderecord voor eerste pinksterdag staat op 11,7 graden, gemeten op 31 mei 1936. Toen vroor het zelfs bijna. Na de Pinksterdagen wordt het droger met een kleine kans op hogere temperaturen.

Aan de idiote drukte op Koningsdag hebben we in de regio Amsterdam minstens 483 nieuwe besmettingen te danken, maakt de regionale GG&GD bekend. In driekwart van de gevallen betrof het mensen tussen de 19 en 30 jaar oud en 60 procent van de besmette personen was in een grote groep in de binnenstad of in een park geweest. Waarschijnlijk is het aantal besmettingen hoger dan 483, maar niet iedereen is in beeld. Het redeloze kuddedier mens. Nu zijn er ook honderden die zó blij zijn met de nieuwe versoepelingen dat ze om middernacht naar de sportschool gingen en vanmorgen om zes uur zonodig op een terras moesten gaan zitten.

     Komen de nieuwe versoepelingen niet te snel? Dat vraag je je af, als je leest dat het virus weer oplaait in sommige van de best gevaccineerde landen, zoals de Seychellen, maar ook in Bahrein, Chili, Uruguay en de Malediven. Oorzaak:  een optelsom van slordigheid, haastwerk en overschatting van de kracht van vaccins. Meestal werd de lockdown te snel opgedoekt, terwijl de vaccinatiegraad onvoldoende hoog is. Het virus woekert door in subgroepen die zich weinig lieten vaccineren, zoals uitgaanspubliek in Azië en arbeidsmigranten in West-Europa. In de tweede plaats geven niet alle vaccins evenveel bescherming. Vaccins van AstraZeneca, Sinovac en CanSino bieden zo’n 60 tot 70 procent bescherming, terwijl PfizerBioNTech en Moderna de 90 tot 95 procent halen. Tenslotte zijn er zorgen over nieuwe mutanten van het coronavirus.

In de ochtend vallen enkele pittige buien. Anna waagt zich erdoor om bij Tessa thuis met de meisjes te lunchen. Later is het een aantal uren droog, maar voor later op de middag kunnen we onweersbuien krijgen.

De dagelijke besmettingscijfers dalen snel. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4613 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 747 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen ook snel. 15 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 17. In Gorcum waren er 17 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is 7,75 miljoen.

     In de Groene Amsterdammer staat een horrorverhaal over vaccinatievoordringen: 'Ikke prikken - en de rest kan stikken'. Enkele conclusies: 'Maandenlang herhaalde de minister dat hij ouderen en kwetsbaren voorrang geeft, maar in werkelijkheid deed hij het tegenovergestelde. (....) Die eerste prikken gingen niet naar de groepen die het meeste gevaar liepen om te sterven, maar naar hen die het hardst schreeuwden. (...) In geen enkel ons omringend land staan de kwetsbaren zo laag in de prikorde.' Het is een mix van onkunde, traagheid en onvermogen bij ministers en ambtenaren, en van gehaaidheid en een luidruchtige lobby van dokters, zorgpersoneel en ziekenhuisbestuurders en het negeren van de deskundigen OMT en Gezondheidraad. Ik ben er boos genoeg om geweest. Neoliberale laatdunkendheid, eigenbelang en angst voor een negatief imago in verkiezingstijd, en zo zijn er nog wat factoren. Dit is de wereld zoals we hem in de afgelopen dertig jaar leerden kennen, de wereld van toeslagschandalen, stikstof- en PFAS-crises, woningnood, belastingontduiking en migratie-ellende. 'Wat een zootje' zeggen, het ligt op je lippen, het eentonige oordeel en een naar mijn smaak te vaak herhaalde conclusie, zeker door lieden van mijn leeftijd, en toch is het zo. Naar het begin van dit kwartaal

Anna poetst.

Donderdag 20-05-2021

Het is een overwegend bewolkte dag, maar droog, een van de weinige in deze kille lente. We benutten hem door in Numansdorp verder aan de boot te poetsen. De opbouw van de kajuit en de kuip. Urenlang blind schrobben op ribbelig oppervlak, ribbelig tegen uitglijden op zee. Het vuil gaat er lekker tussen zitten. Mijn hobby was het nooit, dat poetsen. Dankbaar gedenken we onze werf, die dit zware geklus nodig maakte. Ook leg ik de eerste lijnen aan, de grootzeilval en de fokkeval (foto hier), maar de andere lijnen niet want stel je voor dat Rexwinkel de fout goedmaakt en toch iemand vindt die de zaak alsnog in de was wil zetten. 'We nemen u graag werk uit handen' is het devies op hun website. Enfin, ze zouden hun best voor ons doen. Dan liggen die lijnen in de weg. Binnen is de kajuitvloer flink opgeknapt door Anna's boenwas. In de voorhut vind ik de kabouterzonnelampjes terug; dit jaar zal ik ze voor het eerst niet meer op het frame van de zonnepanlelen zetten. Waarom niet? Ja, het is leuk geweest, sinds Malta (2008) gaven ze hun licht in donkere nachten. In het huis van de windvaanstuurautomaat zit een verlaten nestje van een zwaluw. Sneu, zes eitjes, waarschijnlijk konden de ouders het nest niet meer vinden toen de boot tewater was gegaan.

     Behoudens korte pauzes voor koffie, lunch en thee werken we stug door. Om drie uur is het af. We zijn zeer tevreden en een uur later arriveren we zonder files in Gorcum. Nu komt er dagenlang regen, onweer en harde wind. De depressie bij Ierland heeft zich verder uitgediept.

Coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4688 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 75 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen opnieuw snel verder. Er zijn 18 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 15. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is bijna 7,9 miljoen.

Greenpeace dreigt de staat via de rechter tot een strenger stikstofbeleid te dwingen. Met de nieuwe stikstofwet van afgelopen maart overtreedt de overheid volgens Greenpeace de Europese habitatrichtlijn. Het gaat veel te langzaam. Deze rechtszaak kon je verwachten. Alle deskundigen voorspelden het en ChristenUnie-minister Carola Schouten wist het ook. We zijn een raar land. Zelfs landbouworganisatie LTO deelt die kritiek. Voorzitter Sjaak van der Tak zegt: 'De stikstofwet schiet inderdaad tekort. Er is veel te weinig budget om de doelstellingen te halen en de broodnodige ontwikkelruimte te creëren'. Het demissionaire kabinet verwijst het probleem uiteraard door naar de kabinetsformatie. Naar het begin van dit kwartaal

Twee scheepsjongens van de Bark Europa.

Vrijdag 21-05-2021

Een onstuimig Pinksterweekeinde begint vanmorgen zonnig. We doen snel onze boodschappen (apart) nu het nog droog is. Juist op tijd, om 10 uur striemt de eerste regenbui haven en straat. Ondertussen trekt de wind flink aan. Hij is stormachtig aan de kust. Blij dat we gisteren die boot poetsten. Vanochtend krijgen we bezoek van Marcel, internist/microbioloog en een van mijn reismaten op de Bark Europa naar Antarctica, nu een jaar en drie maanden geleden. In de knusse salon van het schip voerden we meerdere gedenkwaardige gesprekken, omdat we veel gemeenschappelijks ontdekten: een links verleden, allebei medicus in ziekenhuizen en literaire liefdes. In de verslagen die ik maakte vind je er hier en daar een weerslag van (lees vanaf hier). Bij ons thuis pakken we gemakkelijk de draad weer op. Anna maakte een foto van ons, omringd door boeken. Marcel blijft voor de lunch en daarna maken we een wandeling om hem de charmante binnenstad van Gorcum te laten zien. Het is juist droog en zonnig, maar er staat veel wind. Vooral de scheefstaande Sint Janstoren vindt hij leuk. Ik ook. Een bezoek aan Boekhandel De Mandarijn schiet erbij in omdat Marcel geen mondkapje bij zich heeft.

     Voor de komst van Marcel was ik nog even voor een boodschap op de Langendijk. Bij de Sterpoelier zei de jongedame die me de spare ribs (verkopen ze ook) aanreikte 'Dag schatje' tegen me. Ik keek haar stomverbaasd aan, maar het was niet tegen mij maar tegen een hondje dat er met zijn baasje stond. Een illusie armer vertrok ik en vergat de ribs. Later kwam onze bovenbuurman Koos die een uur daarna ook langs de poelier kwam, ze brengen. Dit kan iedereen overkomen, heeft dus niks met beginnende dementie te maken. Hoewel, van de week liet ik mijn huissleutels in het slot van de voordeur zitten. Hm.

     Nu de derde coronagolf afebt ontstaat en allengs meer gelegenheid om familie en vrienden weer te zien. Vanmiddag gaat Anna op bezoek bij haar jeugdvriendin. Morgenochtend gaan we naar Utrecht voor een bezoek aan Rommert & Lois en hun dochtertje Nora, inmiddels bijna negen maanden oud. Daarna zullen we doorrijden naar Amsterdam, naar Floor & Jason, voor de aanstaande verjaardag van Lisa. Die wordt alweer 9 jaar. Het dagelijks verslag kan morgen later zijn dan gewoonlijk.

Verdere daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4219 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 433 minder dan gisteren. Waarom blijf ik het cijfer in rood zetten? Omdat het nog zo'n 300 procent boven de signaalwaarde zit. Dat is één van zogenaamde 'alarmbellen' van VWS. Het reproductiegetal zakt opnieuw een fractie; het is 0,86 (op 6 mei) In de ziekenhuizen en op de IC's zet de daling verder door. 12 Covid-patiënten stierven, gisteren waren dat er nog 18. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (hetzelfde aantal als gisteren). Inmiddels zijn er in totaal ruim 8 miljoen mensen gevaccineerd.

De hele week zien we de stuitende taferelen van duizenden wanhopige migranten bij de Spaanse enclave Ceuta. Er is een conflict tussen Spanje en Marokko over de ziekenhuisopname van een leider van de onafhankelijkheidsbeweging Polisario. Een beweging die ik sinds de jaren 70 steun. Veiligheidsdiensten dwingen de sloebers massaal en wreed terug over de grens. Vandaag verschijnt er een foto en een filmpje van een 20-jarige reddingswerker, Luna Reyes, die een dodelijk vermoeide zwarte man, volledig over zijn toeren geraakt door de dood van zijn vriend, in haar armen troost. Het soort iconische beeld dat we zo goed kennen, omdat het alles samenvat. Wat? Wat menselijk mededogen is. #GraciasLuna voor deze les.   Naar het begin van dit kwartaal

De verroeste motorsteun aan bakboord.

Zaterdag 22-05-2021

De zaterdag voor een koud en regenachtig Pinksterweekeinde begint met regen en nieuws: goed en minder goed. Goed nieuws is dat onze werf regelde dat opbouw en kuip van onze Dulce volgende week in de was gezet worden. Minder goed is dat bij de motorinspectie enkele nare feilen werden gevonden. Allereerst is de motorsteun aan bakboordzijde achter ernstig verroest (zie foto hierboven). Die moet vervangen worden en dat moet die aan stuurboord dan ook. De uitlaatbocht is sterk verroest, en waarschijnlijk ook lek (foto hier). De koelwaterpomp lekt (foto hier) en zou gerepareerd moeten worden. Waarschijnlijk is het een kwestie van keerringen vervangen, maar dat weten ze pas als de pomp opengemaakt wordt. Dat wordt een dure zaak; alleen aan onderdelen kost het bijna 700 euro. Maar beter nu opgelost dan straks malheur onderweg. Tja, het schip is nu bijna 20 jaar oud. Het is nog niet duidelijk of dat allemaal volgende week kan gebeuren.

We maken ons op voor de bezoeken aan Utrecht (Rommert) en Amsterdam (Floor) voor de verjaardag van Lisa (9). Bij eerstgenoemde hebben ze buikklachten, Nora ook, dus we geven aan de deur wat leuke babykleertjes voor haar af. Bij Floor worden we pas om drie uur 's middags verwacht, dus het wordt een latertje (voor ons doen). Vandaar dat dit verslagje nu al weggaat. Voor het eerst in lange tijd zonder de dagelijkse coronacijfers. Buiten regent het nog pijpenstelen. Naar het begin van dit kwartaal

Thijs en Lisa gisteren, ieder achter een gebakje..

Zondag 23-05-2021, 1e Pinksterdag

Gistermiddag zitten we lang in de file op de Graadt van Roggenweg in Utrecht. Stom om op zaterdagmiddag de belangrijkste invalsweg naar de binnenstad te nemen op weg naar Rommert & Lois. Uiteindelijk verliezen we een halfuur. We staan een beetje te dreutelen bij de deuropening, want het drietal (inclusief Nora) heeft buikgriep. We geven een voorleesboek en kleertjes af voor Nora. Dan door naar Amsterdam, waar we ook in een file terechtkomen, want Ring Zuid was afgesloten. We hebben een gezellige middag in het appartementje van Floor & Jason, Thijs & Lisa, niet ver van het Waterlooplein. Met vindingrijkheid hebben ze op weinig vierkante meters allevier een eigen plek gekregen. Lisa is morgen jarig, op 1e Pinksterdag, ze wordt 9 en krijgt een Nintendo-game van ons. Er is veel bij te praten. Over de kinderen, de nieuwe baan van Floor, de rechterarm van Thijs die uit de kom raakte bij een botsing op het voetbalveld en veel andere onderwerpen. En over Haagse Indo-rock. De vader van Jason was vroeger een befaamde Indorocker in The Incrowd: You Fook (Joey) Chong (zang en percussie). Hij is nu 81 en op YouTube staat een mooie opname met hem bij een reünie 9 jaar geleden. Zonder repetitie speelde Jason onlangs nog een keer met zijn vader; het ging allemaal gewoon vanzelf. In haar volle berging heeft Floor nog een doos met een Huttschenreuther-servies van mijn moeder. Ik herinner het me van toen. Anna vindt het erg schattig en we mogen het meenemen. Even na zes uur breken we op en om kwart over zeven zijn we terug in Gorcum. Totaal geen zin in het schreeuwerige songfestival.

Deze lente is de koudste sinds 2013, meldt Weerplaza. Bijvoorbeeld de mezenpopulatie heeft het dit voorjaar erg moeilijk. Men komt zelfs nestkasten tegen waarin alle jonge vogeltjes dood zijn. Probleem is dat er maar nauwelijks eiwitrijk voedsel (insecten) beschikbaar is. De temperaturen liggen deze lente op het niveau van de jaren tachtig en negentig en zomerse dagen zijn er (in De Bilt) nog niet geweest, maar deze kou is dus niet extreem. Zie je wel, roepen klimaatsceptici desondanks, niks aan de hand, geen opwarming. Ondertussen heersen er wél extremen elders, extreme warmte - 30 graden -boven de permafrost in het noorden van Rusland. Dat is 20 graden boven normaal. Opnieuw polar amplification. Het seizoen voor bosbranden in Siberië begint ongewoon vroeg, waarschijnlijk omdat veel branden van vorig jaar ondergronds bleven doorsmeulen. 'Zombiebranden' is daarvoor de term. In Canada en Alaska komen ze nu ook voor.

Krijgt de Covid-ellende nog een ander gevolg dan de vaak bij vrouwen voorkomende long-Covid? Er verschijnen berichten uit India over een uitbraak van 'zwarte schimmel' ('black fungus'): de zogenaamde covid-geassocieerde mucormycose (CAM). Dat is een vaak ernstig en lethaal verlopende infectie met schimmels uit de orde van de Mucorales. In India is er nu een uitbraak bij coronapatiënten en mensen die al corona hebben gehad. De schimmel tast de kaak-, neus- en oogholtes, de hersenen en de longen aan. Er werden nu al 9000 mensen door getroffen. daar spreken ze al van een nieuwe epidemie. Er schijnt een verband te zijn met de corticosteroïden (zoals Dexamethason), die veelal als ontstekingsremmers worden toegepast bij ernstig zieke coronapatiënten. Als mucormycose wordt vermoed, moet terstond amfotericine B-therapie worden toegediend vanwege de snelle verspreiding en het hoge sterftecijfer van de ziekte.

Deze 1e Pinksterdag is eigenlijk wel aardig: wolkenvelden en wat zon. Dus drukte op de sluis. Zowel gisteren als vandaag zet de daling van het aantal besmettingen door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3471 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 268 meer dan gisteren. Ziekenhuizen dalen verder, maar de IC's stijgen licht. 8 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 19. In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt ruim 8,3 miljoen. Nu er wekelijks een miljoen prikken wordt gezet, gaat het snel. De vaccinatiegraad ligt op 36,19 procent (1e prik) c.q. 12,3 procent (2 prikken). 

     Met een licht satanisch genoegen lees ik in De Volkskrant over de Europese Corona-reispas. Degenen die ‘nee’ zeiden op de vraag of het RIVM mag beschikken over hun vaccinatiegegevens, kunnen per 1 juli als ze op vakantie naar het buitenland willen in de problemen raken, want zij kunnen geen reispas krijgen. Het RIVM heeft hun gegevens immers niet, die hebben ze alleen zelf. Je ziet het aankomen: de verontwaardiging van de wappies - waaronder de vaccinweigeraars en de nee-zeggers w.b. RIVM-registratie - zal tot recordhoogten stijgen. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 24-05-2021, 2e Pinksterdag

Dit is het laffe statement van Ryanair, nadat Wit-Rusland een vlucht van de maatschappij van Athene naar Vilnius dwong te landen in Minsk, voor de arrestatie van blogger en journalist Roman Pratasevitsj en zijn vriendin. Geen woord over wat de facto een cynische ontvoering was, een flagrante kaping en een daad van luchtpiraterij op last van dictator Loekasjenko zelf. Persbureau Reuters geeft een ooggetuigeverslag van de laatste minuten voor de gedwongen landing. De journalist stond op van zijn stoel en haalde uit de locker zijn handbagage tevoorschijn en gaf zijn laptop en telefoon aan zijn vriendin. Vergeefs, want ook zij werd na de landing in Minsk door veiligheidsagenten uit het vliegtuig gehaald. Na de arrestatie van Pratasevitsj werden de andere passagiers ruim 5 uur vastgehouden op het vliegveld van Minsk. Een van hen vertelde later dat Pratasevitsj tijdens de abrupte landing in paniek raakte. Andere passagiers vroegen hem wat er aan de hand was. Hij vertelde wie hij was en zei: ‘Ik zal hier terechtgesteld worden.’ Later meldt het Litauwse minsterie van buitenlandse zaken dat er bij de landing in Vilnius 5 passagiers minder in het vliegtuig zaten. Ook daarover vind je niets in de verklaring van Ryanair. Die maatschappij beschikt toch over een passagierslijst? Het zou me niet verbazen als die 3 andere passagiers geheim agenten waren. Later blijkt dat ze in Athene bij vertrek Russische paspoorten toonden.

     Maar ruim een dag later lijkt de maatschappij minder zakelijk naar het incident te kijken. Ryanair-baas Michael O'Leary spreekt vanochtend op de Ierse radio over 'een kaping die door een staat is gefinancierd'. Het gaat zeker niet te ver om te spreken van staatsterrorisme. Een staat kaapt een civiel vliegtuig om een journalist te arresteren. De EU, het VK en de VS reageren woedend en overwegen sancties in te stellen, maar Ryanair vliegt gewoon door over het land en de KLM ook. Daar betalen ze Minsk miljoenen per jaar voor. Een verbod over Wit-Rusland te vliegen zou Loekasjenko dus aardig raken.

(Aanvulling: Later beslist KLM om niet meer over Wit-Rusland te vliegen).

Het Atlantische orkaanseizoen 2021 is inmiddels begonnen aan zijn eerste tropische storm: Ana, ten oosten van Bermuda. Die is inmiddels afgezwakt en trekt weg naar het noordoosten. Officieel begint het orkaanseizoen op 1 juni. Men voorspelt dat het opnieuw een zeer actief seizoen zal worden met 13 tot 20 tropische stormen met namen, waarvan 6 tot 10 orkanen waarvan 3 tot 5 zwaar zullen zijn. De afnemende La Niña in de Stille Oceaan kan de stormen nog wel versterken en er is nu nog geen sprake van een opvolgende El Niño, die de Atlantische orkaanactiviteit zou kunnen dempen.

Vanmorgen nog wat regen, maar tot ver in de middag is het een droge dag. Er werd veel meer regen voorspeld, maar het regengebied trekt oostelijk van onze grens langs. Vanavond en vannacht kan het nog wel regenen. Het is hier een rustige dag. Tessa komt haar moeder opzoeken.

Verdere daling van de coronacijfers. Maar pas op: het is een lang weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2766 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 680 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen door. 11 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog acht. In Gorcum waren er 6 nieuwe besmettingen (12 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties beloopt nu 8,45 miljoen. Morgenochtend krijg ik mijn 2e prik. Naar het begin van dit kwartaal

Krantenknipsel uit 1912. Het versterkte broeikaseffect staat er correct in.

Dinsdag 25-05-2021

De opwarming van het klimaat door het verstoken van fossiele brandstoffen. De samenleving worstelt er mee maar zal men het oplossen? Navrant feit dat het krantenstukje hierboven laat zien dat het probleem al meer dan honderd jaar bekend is. Het knipsel is uit 1912 en de werking van het versterkte broeikaseffect staat er correct in. 'The effect may be considerable in a few centuries'. Zeg dat wel! Sindsdien zijn temperaturen op wereldschaal bijna 1,5 graden Celsius gestegen. Hoe langer oplossingen uitblijven, hoe moeilijker het wordt, zeker als er kantelpunten gepasseerd worden en opwarming en ijssmelt elkaar gaan versterken in onstuitbare mechanismen van positieve feedback. Nu beleven we de formatie van een nieuwe regering, die de weg uit verschillende crises moet vinden: niet alleen klimaat, maar ook naar een socialere economie, uit de crises van natuur (stikstof) en woningbouw, globalisering en bestaanszekerheid. Ik ben erg bang dat alles bij het oude blijft.

Droog en bewolkt weer. en soms een bui. Tien over negen rijd ik weg, naar de priklokatie De Hoefslag. Ruim op tijd, maar je zult het zien: er staat een file voor de rotonde bij het politiebureau, de brug over het Merwedekanaal is open. Ik draai snel om en kies de langere route via Oost over het bedrijventerrein Papland. Daar kom ik bij de volgende brug over het kanaal en die gaat juist ook open. Zelfde schip natuurlijk. Je kunt dan het best je ziel in lijdzaamheid bezitten. Enfin, acht minuten te laat arriveer ik bij De Hoefslag, waar het veel drukker is dan de eerdere keren. Er staat buiten een lange rij wachtenden. Dat ik te laat ben maakt niks uit. Het aantal uit te delen prikken is duidelijk uitgebreid, maar de zaak stroomt vlot door. Leven is doorstromen. Ik voel de injectie niet eens. Op de terugweg staat de kanaalbrug bij Papland opnieuw open en, later, ook de Brug van Ceelen bij het Paardenwater. Kan me niet schelen: ik heb mijn 2e vaccinatie!

      We doen apart onze boodschappen en ik bel met de werf. Ze bestellen vandaag de onderdelen voor de motorreparatie. Er is geen kijk op hoelang het duurt. We rekenen erop dat inschepen het komend weekeinde er niet in zit.

Nu door de voortgaande vaccinatiecampagne en straks met warmere temperaturen de coronapandemie in Europa vrij snel afneemt en er voornamelijk 50-ers de grootste groep zijn op de IC's - de oudere generaties zijn grotendeels gevaccineerd - richt iedereen zich op versoepelingen. De economie trekt aan, het vliegverkeer komt weer op gang (behalve boven Wit-Rusland), de energie- en brandstofprijzen stijgen en de middelbare scholen mogen per 31 mei weer volledig open voor alle scholieren. Afstand houden hoeft daar niet meer, mondkapjes wel. Een belangrijke voorwaarde van het OMT is dat zij twee keer per week thuis een zelftest doen. Vrijwillig. Van dat laatste komt natuurlijk geen moer terecht. De Telegraaf vroeg dit weekeinde een aantal heel nette middelbare scholieren (VWO) of ze verwachten dat hun vrienden en vriendinnen dit vrijwillig gaan doen. Het antwoord was unaniem 'nee'. Bovendien zijn veel docenten nog niet gevaccineerd. Als ik bestuurder was zou ik de scholen toch maar niet opendoen. Maar ik ben godzijdank geen bestuurder meer.

'De derde golf lijkt op zijn eind', zegt het RIVM in de wekelijkse evaluatie, 'maar is nog niet voorbij'. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2531 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 235 minder dan gisteren. Het reproductiecijfer daalt opnieuw een fractie en is per 10 mei 0,82. Ziekenhuizen en IC's dalen door. 13 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog elf. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties beloopt nu 8,54 miljoen.

     Het kabinet overweegt om op zaterdag 5 juni verder te gaan versoepelen. Het OMT adviseert om eerst de gevolgen van de eerdere versoepelingen af te wachten en pas per 9 juni de volgende stap te zetten. Naar het begin van dit kwartaal

Een nieuwe stap naar het allerkleinste: het kristalrooster van PrScO3- atomen, zichtbaar met electronptychografie (beeld: Science).

Woensdag 26-05-2021

Van ongelooflijk groot naar ongelooflijk klein is een fascinerende reis. Ik heb al heel lang een mooi plaatjesboek daarover: 'Powers of ten' uit 1985. Ongeveer in het midden, dus op de helft van de hele reeks, ben je in onze alledaagse wereld. Een jongen en een meisje liggen op een grasveld in een stad. Volgt inzoomen naar de huid van haar arm, waarin je in de volgende stap tussen cellen verzinkt en na ettelijke stappen in de wereld van de atomen verzeild. Uitzoomend blijkt het grasveld naast een snelweg in een stad te liggen, in een land, in de wereld, in het zonnestelsel, in het Melkwegstelsel, in onze lokale groep van stelsels, in het universum.

     Een publicatie in Science van 20 mei jl. voegt nu een nieuwe stap toe in het extreem kleine gebied (zie hierboven). Het is een opname met een kunstig versterkte electronenmicroscoop - electronptychografie - van de kristalstructuur van het molecuul PrScO3 ofwel praseodymium orthoscandaat. Praseodymium is een scheikundig element met symbool Pr en atoomnummer 59. Het is een zacht metaal. Op de foto, die het team onder leiding van postdoctoraal onderzoeker Zhen Chen van Cornell University maakte, zie je de atomen als het ware zacht trillen in hun kristalrooster. Dat veroorzaakt de oranjerode halo om de atomen.

     Verbluffend mooi (vind ik). Je bent al blij dat er op dat ultrakleine niveau toch nog een werkelijkheid bestaat. Nu verlang ik naar de volgende stap omlaag (en omhoog). Is er een eind? Een limiet aan grootte en aan allerkleinst? Of slechts aan één kant? Of aan beide? Je weet het niet. Buiten het universum kan niets zijn, dus ook geen volgende stap want daar bestaan geen ruimte en tijd. Maar er zouden wel meerdere universa kunnen bestaan. Dat is de populaire multiversum-theorie. En kleiner dan de Planck-lengte zou volgens quantumfysici eveneens niet mogelijk zijn. Dat is ongeveer 10⁻²⁰ van de middellijn van een proton. Het is volgens hen de kleinste betekenisvolle eenheid van lengte. Hm. Als je een enkel proton zou opblazen tot de omvang van de Melkweg, zou een planckdeeltje op deze schaal de grootte hebben van een mens.

Een rustige dag. Regen in de ochtend, droog en wat zon in de middag. Mijn linker bovenarm is nog wat pijnlijk en dik na de vaccinatie van gisteren. Anna vindt dat de de drie deuren op de gang (slaapkamer, badkamer en toilet) piepen en dat is ook zo, maar ik slaap er altijd doorheen, zij niet. Dus met een kwastje wat olie op de schanieren aangebracht en klaar is Kees. Ik lees verder in het zeer volumineuze 'Growth' van de Tsjechisch-Canadese econoom Vaclav Smil (MIT press, 2019). Hoewel het boek in 2019 verscheen, dus juist voor de coronapandemie, besteedt hij ondermeer veel aandacht aan het grote gevaar van viruspandemieën.

Een overwinning voor de milieubeweging. 'Een historische uitspraak in klimaatzaak: Shell moet CO2-uitstoot drastisch verminderen', meldt De Volkskrant vanmiddag uit de rechtbank in Den Haag. Mogelijk moet de oliegigant zelfs nieuwe investeringen in olie staken en het concern moet de CO2-uitstoot eind 2030 met 45 procent terugdringen ten opzichte van de niveaus van 2019. Zelfs als het energieconcern in hoger beroep gaat, wat het vanzelfsprekend gaat doen, vervalt deze verplichting in de tussentijd niet, aldus de rechter. Als ik het vonnis goed begrijp is de kern ervan het begrip 'onrechtmatige gevaarzetting'. Shell heeft de rechtsplicht om klimaatverandering in de toekomst te voorkomen, luidt de redenering die sterk leunt op het zogenaamde 'Kelderluik-arrest' van de Hoge Raad uit 1965. Je moet het maar uitvinden! Men behoort maatregelen te nemen om te voorkomen dat een bepaalde potentieel gevaarlijke situatie tot letsel leidt bij een ander, zoals een drankhandelaar het kelderluik van een kroeg dicht moet doen, om te voorkomen dat er iemand in valt. Het ging overigens toen om iemand die frisdrank leverde. Men voorspelt een hausse aan vergelijkbare zaken tegen andere oliemaatschappijen.

We zitten in het dalende been van de derde coronagolf, ondanks het feit dat na het Pinksterweekeinde het aantal nieuwe besmettingen wat hoger is. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2794 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 285 meer dan gisteren. De daling in ziekenhuizen en IC's zet door. 10 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 13. In Gorcum waren er 19 nieuwe besmettingen (9 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties beloopt tot nu 8,64 miljoen. De vaccinatiebereidheid is 84 procent. De vaccinatiegraad (1e prik) is nu 34,6 procent.

     Anders dan het OMT adviseert gaat minister De Jonge ('Zegt het voort!') de komende versoepelingen vervroegen van 9 juni naar 5 juni. De minister met de rare schoentjes is graag populair. Stap 3 is de opening van restaurants en cafés voor maximaal 30 bezoekers op afspraak. Ook musea en bioscopen gaan open. Naar het begin van dit kwartaal

(beeld: Olena Shmahalo/Quanta Magazine)

Donderdag 27-05-2021

Een sombere, regenachtige ochtend. Ik lees in Quantamagazine een artikel over de paradoxen van zwarte gaten en hoe die een fundamentele link zouden openbaren tussen energie en entropie. Ik snap er geen barst van. Dat zwarte gaten behalve massa een electrische lading kunnen hebben, gaat er net nog in. Als ze geladen deeltjes opslokken dan neemt hun lading toe, dat kun je je voorstellen. Dat ze langzaamaan verdampen en tenslotte verdwijnen door het uitzenden van Hawking-straling is me bekend. Was dat niet zo en ging die straling altijd maar door, dan zouden zwarte gaten immers kunnen dienen als bron voor oneindige energie. Maar ik wist niet dat er nog een andere limiet aan zou zitten, namelijk aan de hoeveelheid lading die - bij een gegeven omvang - een zwart gat kan hebben. Een soort punt van verzadiging. Er is dus een relatie tussen Q (maximale lading) en M (massa van het gat), waarbij zou gelden dat M > Q. Als het zwarte gat massa verliest en slinkt door de Hawking-straling, dan wordt de massa op zeker tijdstip gelijk aan de lading: M = Q. Daarna kan het gat niet verder slinken, want dan zou het 'meer dan verzadigd' worden. Dus stopt de staling c.q. de verdamping en 'the black hole just sits there'. Tja, dat zou betekenen dat het heeal in de verre toekomst bezaaid zou raken met kleine, onverwoestbare restanten van zwarte gaten (zie plaatje hieronder). Volgens de theoretici kan dat niet, want er is geen fundamenteel beginsel of mechanisme bekend dat ze zou blijven beschermen tegen uiteenvallen. Tegen entropie dus.

     Op dit punt ben je nog maar in het begin van dat artikel in Quantamagazine en mijn verwarring is groot. Verderop blijken er toch theoretische oplossingen te bestaan, die vergen dat de zwaartekracht principieel altijd de zwakste van de vier natuurkrachten moet zijn, maar dan ben ik al afgehaakt, ik bedoel, ik lees het wel, tot het eind zelfs, maar ik snap er helemaal niks van. Onbegrijpend lezen, zou je dat kunnen noemen.

De hele dag blijft het bewolkt. De werf mailt dat de motoronderdelen een stuk duurder zijn dan gedacht. Dus hebben ze die nog niet besteld. Pff..  'Bestellen!!", mail ik terug. Zonder reparatie heb ik een boot die niet vaart. Weer vier dagen vertraging. Na het middaguur ga ik naar de mondhygiëniste. 'U bent een tijd niet geweest', zegt ze, 'Komt dat door corona?' Dat beaam ik; we meden dokters, tandartsen en kappers, iedereen die aan je lijf zit. De hygiëniste werkt haar klus vlot af.

De dagelijkse cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3426 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 661 meer dan gisteren. Dat komt door het inhaaleffect van het Pinksterweekeinde, zegt het RIVM erbij. De ziekenhuizen dalen erg snel, de IC's minder. 16 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 10. In Gorcum waren er slechts 3 nieuwe besmettingen (16 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties (1e prik) tot nu toe beloopt xxx (nog niet bekend). Naar het begin van dit kwartaal

Late lente op het Eind.

Vrijdag 28-05-2021

Vandaag begint een late lente. Het is lekker zonnig en een graad of 18. Ieder doet zijn deel van de boodschappen. We krijgen vanavond de dochters van Anna te eten. Asperges, die ze anders nooit op het menu hebben omdat hun gezinnen er niet van houden. Het is gezellig druk in de haven, waar opeens veel passantenbootjes verschijnen. Zo jammer dat wij nog niet kunnen varen! Op de Grote Markt zitten alle terrassen vol. Bij Boekhandel De Mandarijn is het echter rustig, hetgeen lijdt tot de aanschaf van twee boeken van Sebastian Haffner en 'Natuurvervaging' van Thomas van Slobbe (Noordboek, 2021) over de strijd om wat natuurlijk is.

De verbazing en het onbegrip van oud-Shelltopman Jeroen van der Veer is vermakelijk. 'Als Shell geen benzine levert, levert een ander bedrijf dat wel', zegt hij bij de NOS. Hij begrijpt niet hoe dat de energietransitie dient. 'Mensen zullen blijven tanken'. Met zo'n argument komt ook een coke-dealer niet weg bij de rechter. We zullen het maar rouwverwerking noemen. Van der Veer ziet de grote impact die het vonnis op de andere oliemaatschappijen en hun aandeelhouders zal hebben over het hoofd. De concurrenten van Shell zijn vooral Gazprom, Saudi Aramco het Franse Total en PetroBras. Vergelijkbare rechtszaken tegen hen worden al voorbereid, bij ons en in het buitenland. De internationale impact kan wel eens heel groot zijn - nou ja, dat hoop je natuurlijk en wat zou het mooi zijn als Shell niet in hoger beroep gaat en zich bij de uitspraak neerlegt om spoorslags aan de slag te gaan om er uitvoering aan te geven. Maar zo lopen de hazen - of beter: de bazen - helaas niet.

De coronacijfers zijn vandaag opnieuw hoger dan de vorige dag; het is zelfs de vierde dag op rij dat de cijfers stijgen. Maar niet zo hoog dat het weekgemiddelde stijgt. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3914 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 519 meer dan gisteren. Het reproductiegetal steeg weer een fractie, maar blijft onder nul. Het is nu 0,85 (per 13 mei). Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 15 Covid-patiënten stierven; gisteren waren het 16. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (12 meer dan gisteren). Het totale aantal vaccinaties (1e prik) is nu bijna 9 miljoen. 87 procent van de 65-plussers heeft tenminste één inenting met een coronavaccin gehad, zegt het RIVM. Naar het begin van dit kwartaal

Het hijsen van de grote genua begint.

Zaterdag 29-05-2021

Voor het eerst keken we niet naar de persconferentie van Rutte en De Jonge, gisteravond. Beduidend minder mensen dan vorige keren keken. Iets meer dan 3 miljoen hoorden en zagen de aankondiging van nieuwe versoepelingen, 'dit is het einde van de harde lockdown, een groot moment', zei de minister-president. Het is een en al optimisme in de media. RIVM-directeur Jaap van Dissel en modelleeur Jaap Wallinga zien in een interview met de NOS aanstaande winter geen vierde golf komen, als iedereen gevaccineerd is. Daar hopen we dan maar op, maar de onzekerheid is niet weg, bijvoorbeeld vanwege steeds nieuwe virusmutanten. Want al raakt de pandemie in Europa meer en meer ingedamd, vooral door de snel stijgende aantallen vaccinaties, in andere delen van de wereld laait hij weer op: India, Japan, Vietnam. In Vietnam is een nieuwe, zeer besmettelijke coronamutatie aangetroffen: een combinatie van de Indiase en de Britse variant. Dat heeft de Vietnamese minister van Volksgezondheid zaterdag bekendgemaakt, aldus de digitale krant VNExpres. Toch neemt het aantal dagelijkse besmettingen op wereldschaal geleidelijk af. Het bedraagt nu circa een half miljoen per dag.

Tot dusver kregen bijna 170 miljoen mensen Covid en vielen er ruim 3,5 miljoen doden. Werd de pandemie goed aangepakt?, vraagt de NRC zich af. Een analyse van het Independant Panel for Pandemic Preparedness & Response (IPPPR) die op 12 mei verscheen is hard en duidelijk: er ging heel veel mis en de internationale waarschuwingssystemen zijn veel te traag. Al in het prille, nog steeds onbekende begin bij de melding van de uitbraak door China, vervolgens bij het alarm slaan door de WHO en ten slotte bij inschatting van de ernst van de situatie door landen overal ter wereld. Het virus overrompelde de mensheid. Dat hoeft niet te verbazen: de onbekendheid van het virus, aarzelende bestuurders en ambtenaren, fataal tijdverlies en ja, de wereld is nu eenmaal geen eenheid die snel internationale maatregelen kan opleggen. Pas op 30 januari vorig jaar riep de WHO zijn hoogste (en enigste) staat van alarm af, de Public Health Emergency of International Concern (PHEIC), dat de landen moet aansporen alles in gereedheid te brengen voor de komst van een nieuwe infectieziekte. Het virus had zich toen al over grote delen van de wereld verspreid. Veel landen reageerden traag en inadequaat of ontkenden de ernst, onder andere de VS onder Trump, die zelfs het lidmaatschap van de WHO opzegde en de financiëring van de organisatie stopzette. Verder Brazilië onder Bolsanaro, het VK onder Johnson en India onder Modi. Daardoor werd februari een verloren maand. Tenslotte riep WHO-baas Tedros op 11 maart de pandemie uit. Er waren toen al bijna 120.000 besmettingen in 114 landen. Op 15 maart kondigde ons kabinet de eerste lockdown af, nadat de carnaval in Brabant een mega-spreaderevent bleek.

In dezelfde NRC vertelt parlementair columnist Tom-Jan Meeus het verhaal van een inmiddels vertrokken topambtenaar van VWS, in 2020 nog betrokken bij de departementale verwarring en de trage reactie op de pandemie, over de 'faalmanie in de politiek en de ambtenarij als geestelijke gevangenis.' Het is een maar al te begrijpelijk verhaal, een mix van te grote druk en te weinig kennis (geen 50 procent onkunde, maar 95 procent onkunde), van onvermogen en ongeloof, van tegenwerking en slinkse ondernemers die kansen zien miljoenen te verdienen (bijvoorbeeld Sywert van Lienden). Een zeer menselijk verhaal. 'Den Haag', zegt hij, 'voorkom dat je wordt bevangen door ‘faalmanie’, een fiasco-complex, waarbij elke regering wordt afgemaakt door de oppositie, niet omdat alles fout gaat, maar omdat de oppositie de macht wil. Het resultaat: uiteindelijk wantrouwt iedereen Den Haag.' Hier zegt de topambtenaar iets wezenlijks, dat ondanks de onvermijdelijke onderzoeken en parlementaire enquètes die nog komen, toch niet zal helpen. De weg van de mensheid kent ontelbare valkuilen en er wordt vaker gevallen dan opgestaan. Toch is er in de meeste industrielanden met vallen en opstaan een infrastructuur van opsporing en bestrijding (vaccins) opgebouwd, die steeds beter werkt. Zonder uitbreiding naar alle landen is dat helaas niet voldoende.

We genoten gisteravond van een heerlijke avond met de dochters van Anna (foto hier). Het vloog voorbij en voor we wisten was het elf uur. Zij genoten op hun beurt van de asperges en de rabarbertaart, die Anna gebakken had. We ontwaken vanochtend bij stralen zonlicht. De schuifpui gaat open en we zitten een halfuurtje in de zon (foto hier).

     Je kunt bij het RIVM je eigen vaccinatiestatus opvragen, lees ik. Toch even controleren. Ik log in met DigiD en zie: daar is de website. Maar er staat dat er van mij geen vaccinaties gevonden zijn. Dat is teleurstellend, want ik ben inmiddels tweemaal ingeënt. Daar kunnen drie redenen voor zijn, staat er: 

• Het kan enkele dagen duren voordat uw vaccinatie in het overzicht staat.
• Misschien heeft u geen toestemming gegeven om uw vaccinatiegegevens met het RIVM te delen.
• Misschien heeft u zich eerder laten uitschrijven uit de registratie.

Welnu, wat betreft (1) was mijn 1e prik al op 21 april en wat betreft 2 en 3: ik gaf toestemming en heb me niet uitgeschreven. Tja.

's Middags rijden we naar Numansdorp met de grote genua in de achterbak. Zoals ieder jaar moet je het weer even uitdenken: moet de oproller opgerold zijn of juist niet? Opgerold dus, volgens de regel: fok uitgerold = roller ingerold. Daarna gaat het vlot, ik zet de genuaval op de electrische lier, Anna bedient de knop en ik leid op het voordek het voorlijk de gleuf van het rolstag in (foto hierboven en een andere hier). Daarna twee elastieken erom en klaar. Om vijf uur zijn we weer thuis.

De besmettingscijfers tonen een daling ten opzichte van gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3438 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 446 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 8 Covid-patiënten overleden (gisteren waren het er 15). In Gorcum waren er 16 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties (1e prik) beloopt na vandaag vrijwel 9,1 miljoen. Dat is 37,5 procent van de bevolking.  Naar het begin van dit kwartaal

Opname van Curiosity Rover van wolken die boven de berg Sharp drijven (Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS)

Zondag 30-05-2021

Nooit geweten dat er wolken zijn op de planeet Mars. Ik dacht dat de atmosfeer daarvoor veel te ijl was, maar er zijn toch af en toe op grote hoogte (60 kilometer) wolken van ijskristallen. Maar het marskarretje Curiosity fotografeerde in januari van dit jaar bij het vallen van de avond fraai schitterende witte wolken op nog groter hoogte. Waarschijnlijk zijn het wolken van droog ijs van bevroren CO2. Er zijn nog andere soorten wolken die op de rode planeet, zoals iridiserende wolken met de kleur van parelmoer. Ze verschijnen tegen zonsondergang. Noctilucent clouds, heten die, lichtgevende nachtwolken, we kennen ze op aarde ook. Misschien geven ze het barre Marslandschap iets vertrouwds. Je hoort nogal eens zeggen dat de mens niet voor de ruimte en voor buitenaards leven gemaakt is. Eerlijk gezegd weet ik niet waar de mens dan wel voor gemaakt is, maar in elk geval heeft de evolutie de mens optimaal aangepast aan het aardse milieu (dat hij vervolgens verknoeit). Verdergaande evolutie en techniek zullen hem ooit aanpassen aan veel van al die buitenissige plaatsen in het heelal, daar twijfel ik niet aan.

Het is een mooie, zonnige zondag. Drukte op de sluis met wandelaars en door de sluis met bootjes. Alle kano's van de havendienst zijn verhuurd. Ook drukte in de binnenstad, want het is voor het eerst weer eens koopzondag. Velen hopen dat de economie nu snel gaat aantrekken en snel terug zal keren naar het niveau van voor de coronacrisis. Of er de nodige lessen zullen worden getrokken en er een overgang naar een duurzame samenleving komt, mag je betwijfelen. Ik lees het boek 'Een land van kleine buffers' van econoom Dirk Bezemer (Pluim, 2020), waarin hij onder meer een scenario geeft voor een duurzame uitweg uit de coronarecessie, een recessie die in ons land niet eens zo groot is als elders in Europa. Ik ben benieuwd.

De besmettingscijfers zijn veel lager. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2785 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 622 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen door.  6 Covid-patiënten overleden (gisteren 8). In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren). Het totale aantal vaccinaties (1e prik) bedraagt tot heden 9,23 miljoen. Minister De Jonge zegt vanochtend in het televisieprogramma WNL op Zondag dat per 1 september ieder die wil gevaccineerd kan zijn en dat de 1,5 meter afstand en de mondkapjesplicht afgeschaft kunnen worden. Hugo weer! Het is ten en male te vroeg om daarover te speculeren.  Naar het begin van dit kwartaal

31 mei 2021. Dulce in Numansdorp. Opzetten van de bimini.

Maandag 31-05-2021

Zonnige dag. We rijden naar Numansdorp voor overleg met de werf. Het zit zo dat de reparaties niet zo'n probleem zijn, die kunnen vrij snel gebeuren, maar de makke zit hem in de levering van onderdelen. Daar is sinds de coronapandemie van alles mis mee, er zijn zeecontainers zoek en er wordt minder geproduceerd. Ze bellen toch nog even naar Vetus, de importeur. Die vertelt dat ze inderdaad niet op de plank liggen en dat - helaas! helaas! - het een chaos is met onderdelen. De hele logistieke keten is verstoord geraakt, je kunt niet voorspellen wanneer ze komen. Dat is zeer teurstellend. Met een lekkende uitlaat kun je niet varen; uitlaatgassen kunnen in de kajuit en onze slaaphut komen. En die verroeste motorsteun kan gebroken zijn...

     Enfin, we moeten er ons bij neerleggen. Wie weet hebben we geluk en valt het mee. Terug aan boord maakt Anna de leren kajuitkussens schoon en ik zet de bimini op (hierboven). Lekker om te doen in het zonnetje.  Daarna rijden we terug naar huis via Drimmelen, waar we hoes van de stuurstand bij de zeilmaker brengen. De naad langs de rits is losgeraakt.

De coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2134 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 623 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen niet verder, de IC's een beetje. 2 Covid-patiënten stierven (gisteren waren het er 6). In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven. In Gorcum waren er 16 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties (geschat) bedraagt nu 9.53 miljoen. Volgens de laatste gegevens heeft 44,1 procent van de EU-burgers inmiddels ten minste één vaccindosis gekregen. Nederland zit daar met 44,9 procent net iets boven.

      Al een tijdje stijgen de aantallen besmettingen in China weer. De besmettelijker Indiase variant duikt steeds op in de metropool Guangdong met 100 miljoen inwoners. Hele districten van de stad worden getest. Met de grootschalige testactie en reisbeperkingen probeert men verdere verspreiding tegen te gaan.

     In ons land werd de Coronamelder-app geëvalueerd door de Erasmus Universiteit, UMC Utrecht, Tilburg University en de Rijksuniversiteit Groningen. 'Evaluatie toont toegevoegde werking Coronamelder aan', staat erboven. Je weet niet wat je leest: het merendeel van de mensen die een melding in de app krijgen, onderneemt helemaal geen actie! Ongeveer zes op de tien mensen die de app op hun telefoon hebben staan, laten zich niet testen nadat er een melding binnenkomt. Ze hebben meestal geen of lichte klachten en denken dat een test daarom niet nodig is. Dus verspreiden ze zonder enig benul het virus mogelijk verder. Tja, en hoe meer versoepelingen er komen, hoe belangrijker de Melder wordt. Naar het begin van dit kwartaal

Uiterwaard ten oosten van de Dalemwal. In de verte korenmolen De Hoop op de stadswal (foto: Willem Vernooy, DSG)

Dinsdag 01-06-2021

Lekker weer, zonnig met 's middags een temperatuur van 23 graden. Jammer dat we niet op het water zitten, maar het is niet anders. Boodschappen en administratieve klusjes. Anna krijgt bezoek van de buurvrouw van helemaal boven. Verder niks te melden, ik neem het er even van.

Klimaatverandering. Van de sterfgevallen door hitte in Nederland kan nu al 31% worden toegeschreven aan de opwarming van het klimaat. Dat zijn bijna 250 sterfgevallen per jaar. Dat blijkt uit internationaal onderzoek waar ons RIVM aan heeft meegewerkt. Het werd uitgevoerd van 1991 tot 2018. 'Vooral mensen die lijden aan hart- en vaatziekten en ouderen zijn kwetsbaar door hitte', zegt iemand van het RIVM. Dor hout, zullen we maar zeggen. De effecten van de hittegolven van de laatste twee zomers zijn daarbij nog niet meegenomen.

De coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2530 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 396 meer dan gisteren. Het reproductiecijfer daalt (per 17 mei) een fractie en is nu 0.82. De ziekenhuizen en de IC's dalen weer. 9 Covid-patiënten stierven (gisteren waren het er 2). In Gorcum waren er 5 nieuwe besmettingen (11 minder dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties (geschat) bedraagt nu bijna 9.5 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 02-06-2021

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, stijgt weer een beetje. Hij lag vorige maand op +0,08 graden Celsius boven het gemiddelde over de jaren 1991 - 2020. Reminder: de 30-jarige referentieperiode werd bij de jaarwisseling opgehoogd en was daarvoor 1981 - 2010. De lineaire opwarmingstrend verandert niet en blijft +0,14 graden per tien jaar, teverdelen in +0,12 boven de oceanen en +0,18 boven de grote landmassa's.

     'Europese Unie ligt op koers met klimaatdoel', meldt De Volkskrant vanmorgen. Het betreft de stand van zaken tot en met 2019. De uitstoot van broeikasgassen nam sinds 1990 af met 24 procent, vooral door het verminderen van steenkoolgebruik maar sectoren als het lange-afstandstransport en de industrie blijven achter. Het coronajaar 2020 is nog niet in de cijfers meegenomen. De absolute afname is het grootst bij mega-uitstoters zoals Duitsland, Spanje en Italië. Nederland is een middenmoter. Goed nieuws voor het klimaat, maar die komt vooral door het snel verminderen van steenkoolgebruik in de energiesector. 'Dat is laaghangend fruit, zoals elektrische auto’s dat binnenkort ook zijn', zegt GroenLinks-europarlementariër Bas Eickhout, 'Andere sectoren blijven achter, zoals het langeafstandstransport, de bebouwde omgeving en de industrie.' De emissies moeten veel sneller naar beneden, waarschuwen klimaatwetenschappers, want de wereld zit nu al op 1,2 graad opwarming, vergeleken met het pre-industrieel niveau.

     Wat betreft de achterblijvende industrie: De Groene schrijft vandaag dat driekwart van de broeikasgassen van de industrie in Europa wordt uitgestoten door slechts honderd bedrijven. 'En die vervuilende giganten – staal en cement voorop – verdienden royaal aan emissierechten.' Dat komt omdat ze profiteren van het Europese Emissiehandelssysteem (ETS), dat juist was bedoeld om ze te laten betalen voor hun uitstoot. Dat komt omdat bedrijven die door het ETS te veel benadeeld zouden worden ten opzichte van concurrenten buiten de EU, een groot deel van hun rechten gratis krijgen. Die verhandelden ze, verdienden er tientallen miljarden mee en konden ook nog goedkoper produceren dan hun concurrenten buiten de EU. Volgende maand wil de Europese Commissie daarom de gratis rechten afbouwen. Dit fruit hangt hoger en er is veel tegenstand. maar de industrie moet wel. 'De industrie zal moeten leren leven met hogere koolstofprijzen, terwijl klagen hierover niet meer helpt omdat die hogere prijzen óók gelden voor haar concurrenten van búiten de EU.' Kijk naar de energiesector. Die krijgt al sinds 2013 helemaal geen gratis ETS-rechten meer en dat verklaart voor een groot deel de daling van de CO2-uitstoot en het stijgen van de prijs. Zie hieronder. Maar die prijs is nog lang niet hoog genoeg; pas als de rechten veel duurder zijn gaat het ETS werken.

Prijs in euro's per ton CO2 in het Europees systeem voor emissiehandel (ETS) (bron: Wikipedia).

Het wordt een warme dag. Ik zit een halfuurtje in de zon en lees daarna het Boekenweek-essay 2021 van Roxane van Iperen 'De genocidefax'. Ze hervertelt het verhaal van de Canadese commandant Roméo Dallaire van de machteloze VN-interventiemacht tijdens de genocide van de Hutu's op de Tutsi's in Rwanda 1994. Die genocidefax die hij vier maanden voor de slachtpartijen van een miljoen volkomen ongewapende mensen ter alarmering naar de VN verzond, werd genegeerd door de Veiligheidsraad en de machtige landen van toen. Van Iperen drukt de wanhopige fax achterin haar essay af. 'Er zijn altijd redenen om het zwijgen of meedoen te legitimeren. (....) Redenen die elke morele oprisping van het geweten afstompen tot een vlakke staat van onverschilligheid optreedt'. Dallaire schreef er pijnlijk boek over, 'Shake Hands with the Devil' (Random House, 2003), dat ik in 2006 las. Hij leed aan PTSS en raakte een tijd aan de drank. Maar hij kwam er bovenop en nu geeft hij lezingen.

De cijfers van vandaag zijn wat hoger, maar het weekgemiddelde zakt. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2602 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 99 meer dan gisteren. Nederland telt nog te weinig gevallen van de Indiase variant van het coronavirus om conclusies te kunnen trekken over de risico's van die variant, zegt Jaap van Dissel vanmiddag in de briefing aan de Tweede Kamer. Ziekenhuizen  en IC's dalen. 12 Covid-patiënten overleden (gisteren waren het 9). In Gorcum waren er 8 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties tot nu is niet precies bekend. Het zou onderhand 9,6 miljoen moeten zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Tell Banat in Syrië, ook ‘Het witte monument’ genoemd, voordat de heuvel onder water kwam te liggen na de aanleg van een stuwdam in de Eufraat. (Foto Euphrates Salvage Project)

Donderdag 03-06-2021

Al eeuwen verwonderde men zich over 'De Witte Heuvel' in de brede vallei bij de plaats Tell Banat aan de rivier de Euphraat in het noordoosten van Syrië. Een enorm grafmonument, ongeveer negentig kilometer oostelijk van Aleppo, waarvan de top bedekt was met mergel en gips. Dat gaf de heuvel een bijzondere uitstraling, hij glom schitterend wit in het zonlicht en was van tientallen kilometers afstand te zien. De vallei was al bijna tienduizend jaar voor onze jaartelling bewoond en je vond er talrijke archeologische sites. In 1999 zette de regering de vallei onder water door de bouw van de Tishreen-dam, ongeveer tien kilometer stroomafwaards. De 22 meter hoge heuvel werd voorafgaand in de jaren 90 uitvoerig onderzocht door archeologen van de Universiteit van Toronto en hun overvloed aan gegevens worden nog altijd onderzocht. De wit glinsterende top stak na de inundatie van de vallei boven het water uit en werd een aantal jaren geleden nog zwaar beschadigd door Islamitische Staat.

     Archeologen hebben lang gedacht dat de heuvel een begraafplaats was voor vijandelijke strijders van het rijk dat hier ooit bestond. De heuvel is niet in één keer gebouwd, maar bestaat uit meerdere lagen. De laatste toevoeging werd gedaan tussen 2450 en 2300 voor Christus. Wie hier ooit tegen wie vochten weten we niet, maar de zogenaamde Gierenstèle uit ruwweg dezelfde periode, die elders in het gebied van de Euphraat en de Tigris werd gevonden (nu in het Louvre), beschrijft een van de talloze conflcten tussen stadstaten in de vruchtbare Halve Maan. De god Ningirsu belooft daarop de koning van de Soemerische stadstaat Umma dat de lijken van zijn vijanden 'de bodem van de hemel zouden raken'. Canadese archeologen melden nu in het blad Antiquity dat het onder de berg niet de lijken van overwonnen tegenstanders zou gaan, maar om de eigen gesneuvelde soldaten van het volk dat hier eens woonde. Hun artikel somt uitvoerig alle argumenten daarvoor op. De menselijke resten waren van jongvolwassen mannen en teenagers, die niet achteloos op een hoop waren gegooid maar volgens een zorgvuldig patroon met hun wapens en overige uitrusting, waaronder strijdwagens, waren gerangschikt. Dat zou deze heuvel tot het oudste bekende oorlogsmonument voor gevallenen maken. Een mooi verhaal, ik kende het niet. Ruim tien jaar geleden zijn we in de buurt geweest, bij een nog veel groter stuwmeer in de Euphraat, het Assadmeer (lees hier). Dat was een paar maanden voor de burgeroorlog in Syrië uitbrak en voor IS. Oorlogen zijn van alle tijden. Verwoesting en wederopbouw ook. 

Het is vandaag weer warm, maar ook meer bewolkt. We doen weer eens samen boodschappen bij de AH op Oost, voor het eerst met één karretje. We laten de teugels ook wat vieren. De rest van de dag blijft het zwerk licht bewolkt, maar er komt geen regen. Die valt wel in het oosten van het land.

     In de media lees ik over het heengaan van Anne van de Meiden, een man met een lang leven en vele kwaliteiten. Van oorsprong was hij theoloog en daarna predikant, hier vlakbij in Meerkerk. Ik leerde hem kennen in de tweede helft van de jaren 60, toen ik in Utrecht studeerde en in het linkse bestuur van de USF zat, de Utrechtse grondraad. Na een studie communicatiewetenschappen was hij toen aangesteld als voorlichter van de universiteit en moest als zodanig onderhandelen met die rebellerende studentenvoorhoede. Dat deed hij op een geestige manier. In het begin van de jaren 80, ik was inmiddels adjunct-directeur van het toenmalige Ziekenhuis Oudenrijn en hij hoogleraar massacommunicatie, ontmoetten we elkaar weer. Zijn instituut deed voor ons ziekenhuis een strategische marktverkenning, toen een modern begrip. Als gevolg daarvan kom ik met naam en op diverse foto's voor in de lijvige geschiedenis van de Utrechtse universiteit in de periode 1936 - 1986, 'Tussen ivoren toren & grootbedrijf' (RU, 1986), waar hij aan meewerkte. Ik kreeg een exemplaar van hem en heb van dat boek nog dankbaar gebruik gemaakt bij het schrijven van mijn romancyclus. In 1994 keerde hij als notabele emeritus terug naar zijn geboortestreek Twente, waar ik hem af en toe tegen het lijf liep toen ik in de raad van bestuur van Medisch Spectrum Twente zat. Anne van der Meiden schreef diverse boeken, waaronder streekromans. Hij werd 91 jaar.

De coronacijfers blijven onder het weekgemiddelde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2803 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 222 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 14 Covid-patiënten stierven (gisteren waren het er 12). Volgens het CBS, dat een andere methode gebruikt dan het RIVM, overleden er tot en met februari 27.056 Nederlanders aan Covid-19. In Gorcum waren er 12 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties (geschat) nadert nu de 10 miljoen. Waarschijnlijk heeft nu 50% van de volwassenen een eerste prik ontvangen. Naar het begin van dit kwartaal

De planeet Venus. De opname is een samenstelling van beelden van de Magellan-sonde en de Pioneer Venus Orbiter. Credit: NASA/JPL-CaltechPioneer Venus Orbiter. (Credit: NASA/JPL-Caltech)

Vrijdag 04-06-2021

Waardoor - niet waarom, dat is een heel andere vraag - is de planeet Venus zo'n onleefbare, ziedende hel geworden? Door een uit-de-hand gelopen broeikaseffect, is doorgaans het (juiste) antwoord, met een onuitgesproken implicatie dat zoiets hier op aarde ook wel eens kan gebeuren als de huidige opwarmingstrend een aantal kritieke kantelpunten passeert. Kantelpunten waarvan we niet weten hoe dichtbij ze zijn. In elk geval kennen we in dat geval niet alleen het waardoor, maar ook het waarom: omdat de mensheid te stom was om het lot te keren toen het nog kon. Nu, dus.

     Terzijde: ik dacht daaraan toen ik vanmorgen las dat de Amerikaanse vliegmaatschappij United Airlines vijftien supersonische vliegtuigen heeft besteld. Na het echec in 2003 van de supersonische, Frans-Britse Concorde moet men opnieuw in 3,5 uur van Londen naar New York kunnen vliegen. De maatschappij zegt op kritiek van milieuorganisaties dat men gaat vliegen op volledig duurzame brandstof. Die is er echter nog niet, maar een tweede punt is wat er met de ozonlaag gaat gebeuren als de toestellen vanwege de geringere luchtweerstand in de lagere stratosfeer vliegen? Tja. Het lerend vermogen van de mensen neemt zienderogen af. Vandaag verschijnt een onderzoek waaruit blijkt dat de helft van de Nederlanders weer harder wil rijden dan 100 kilometer per uur, alsof er geen uitstoot van CO2 en stikstof bestaan.

     Terug naar de tweede planeet van ons zonnestelsel. Wat bracht Venus zijn brandende hel bij het ontbreken van onbezonnen primaten? NASA gaat in de laatste jaren van dit decennium twee missies naar Venus sturen om onder meer die vraag te beantwoorden. Elke missie kost ongeveer een half miljard dollar. Net als de planeet Mars zou Venus  miljarden jaren lang levensvatbaar kunnen zijn geweest, stelden NASA-onderzoekers onder meer in 2019. Mars verloor zijn atmosfeer en droogde uit terwijl Venus een extreme broeikas werd met oppervlaktetemperaturen waarbij zelfs lood smelt (450 graden Celsius). De oorzaak zou een enorme blurp van CO2 zijn, die door platentectoniek en/of vulkanisme 700 miljoen jaar geleden plotseling uit de bodem vrijkwam. De twee nieuwe NASA-missies DAVINCI+ en VERITAS moeten nu onder andere vaststellen of dat klopt en hoe het kwam. Zij brengen de samenstelling van de Venusatmosfeer en van het planeetoppervlak in kaart in een poging de geologische geschiedenis van 'the lost habitable world' en zijn plotselinge klimaatramp te reconstrueren en ook om vast te stellen of Venus ooit oceanen had.

Een zonnige dag. Langzaam komt er hoge sluierbewolking binnen, de aankondiging van een regenfront dat vanavond en vannacht zal overtrekken. Ik lees dat driekwart van de Nederlanders zich zorgen maakt over de opwarming van het klimaat. Toch is er in de VVD een opstand van leden die vrezen dat een nieuw kabinet een ambitieus klimaatbeleid zal gaan voeren. De opstandelingen noemen zich 'Klassiek Liberaal' en starttten een petitie tegen regeren met Groen Links. Voorzitter is Ad Lagas van de VVD in Ommen. Een welgedaan postuur en erg met zichzelf ingenomen. Hij zegt: 'Soms moet je stront stront noemen'.

     Het helpt niet bij de formatie van een nieuwe regering. Die is in een impasse geraakt, nu Rutte zich achter Hoekstra schaart en niet met én PvdA én Groen Links wil regeren. Natuurlijk wil de PvdA op haar eentje niet opnieuw stemmen verliezen en halveren zoals in Rutte 2. Het alternatief is een herhaling van Rutte 3, maar D66 wil niet met de ChristenUnie en die wil zelf liever in de oppositie. Zo gaan we het weekeinde in. Wie beweegt er straks het eerst? Tegelijk stapelen de problemen zich op. Het RIVM meldt dat mensen in Nederland te veel van het schadelijke PFAS binnenkrijgen via voedsel en drinkwater. De machteloosheid van de politiek gaat steeds meer op het Weimar lijken van honderd jaar geleden.

De coronacijfers zakken weer, maar het reproductiecijfer ging per 20 mei weer wat omhoog. het is nu 0,86. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2440 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 345 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's zakken verder. 8 Covid-patiënten stierven (gisteren waren het er 14). In Gorcum waren er 13 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Het totaal aantal vaccinaties bedraagt 10,1 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Het onweersfront van gisteravond trok net beneden Gorcum langs (beeld: Blitzortung.org)

Zaterdag 05-06-2021

Gisteravond trok een onweersfront over het midden en zuiden van het land. De profuse buien veroorzaakten veel wateroverlast, maar hier viel het erg mee. Je ziet op de weergave hierboven van Blitzortung.org fraai hoe het front langs ons heen trekt en vooral Duitsland treft. Het is een mooie, bewegende animatie. De lijnen in het beeld geven de verschillende locaties van waarneming aan, waaruit bliksemsnel de precieze plaats van de ontladingen wordt berekend. Blitzortung toont de onweersbuien over de hele wereld, waarop je kunt inzoomen en de buien live volgen. (Met dank aan Bas 't Hoen).

Alarmerende berichten uit het VK. De Indiase variant (B.1.617) rukt er snel op. Het aantal coronabesmettingen is er in een week met twee derde gestegen, vooral in Wales. In de week tot 29 mei zo'n 100.000 mensen besmet, tegenover 60.000 een week eerder. Bij ons gingen vannacht nieuwe versoepelingen in, waardoor Anna en ik vanavond voor het eerst sinds vorige zomer uit eten gaan. Vlakbij, bij Mykonos op de Langendijk. Moeten we bang zijn dat zich een nieuwe (vierde) golf ons na de zomermaanden gaat treffen, als circa 80% van de bevolking gevaccineerd is? Dat moet blijken; je hebt voor deze variant meer antistoffen nodig dan bij de andere varianten, las ik ergens.

Er heerst al een week doorgaande woede over de ontluisterende manier waarop 'mediapersoonlijkheid' en CDA-lid Sywert van Lienden de ministers, de ambtenaren, de bestuursleden van zijn niet-commerciële stichting en 'de zorghelden' belazerde met zijn ondeugdelijke mondkapjes. Aanvankelijk denk je, ach, slimme jongen, paniekerige ambtsdragers, laat hij zich verder gedeisd houden en ermee wegkomen. Maar zijn onbaatzuchtige verhalen waren iets té goed. De Volkskrant brengt vanmorgen meer onthullingen, die de wenkbrauwen doen fronsen. De top van het departement en de invallende PvdA-minister Martin van Rijn wisten dat ze instemden met zijn winst. Dat blijkt uit geheime onderhandelingsstukken in handen van de krant, die nog niet gedeeld zijn met de Tweede Kamer Hij kreeg de vrije hand bij het bepalen van de voorwaarden voor de lucratieve deal van 100 miljoen euro en mocht tal van eisen stellen: een ‘hogere prijs’, ‘vrijheid voor ondernemerschap’ en ‘vertrouwelijkheid’. Het ministerie willigde die allemaal in. Wat nu? Een parlementair onderzoek om alle geklungel er nog eens goed in te wrijven? En wat dan? Moet hij uit het CDA gezet worden? Vind ik wel. En het geld terugbetalen? Tommy Wieringa schrijft vanochtend in de NRC: 'Hij moest het maar houden. Zoals hij eerst zijn eigen goede doel was, zal hij nu zijn eigen maatschappelijke bestemming moeten worden, want er is geen geld ter wereld waarmee hij zijn verloren eer kan terugkopen.'

Soms lijkt alles wat de samenleving beschermt nutteloos te worden. In Californië verklaarde deze week een rechter het sinds 1989 geldende verbod op aanvalswapens in strijd met de grondwet. Wat zegt die rechter? 'De populaire AR-15 is, net als een Zwitsers zakmes, een veelzijdig, perfect verdedigingswapen. Geschikt voor thuis en voor het gevecht.' Een liefhebber die er verstand van heeft. Dit bericht, PFAS in het drinkwater waar niets aan gedaan kan worden, de stagnatie in de formatie van een kabinet dat voortvarend onze problemen aanpakt, met alle vervelende nieuwsberichten lijkt onze wereld steeds verder uit de rails te lopen. Het is een straf van Sisyphus: een eindeloze tredmolen van omhoog en steeds weer omlaag. Maar Trump mag in elk geval tot februari 2023 niet op Twitter en Facebook.

Een bewolkte dag, maar wel droog. Vreedzaam lezen. Halverwege de middag gaat de telefoon van Anna en even later de voordeurbel. Een gezellige invasie: familie! Barbara, Michel met hond (foto hier), en Tessa.

De cijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2160 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 264 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen gestaag. 9 Covid-patiënten stierven (gisteren 8). In Gorcum waren er 2 nieuwe besmettingen (11 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is 10,27 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Voor het eerst weer uit eten bij Grieks restaurant 'Mykonos' op de Langendijk.

Zondag 06-06-2021

Even na zeven uur liepen we gisteravond over het Eind naar Grieks restaurant Mykonos op de Langendijk. Ik schrik: Oeps, terug! Ik was mijn mondkapje vergeten. Eigenlijk was het ons niet eens duidelijk of je dat op moet doen bij binnenkomst. Gedruis van stemmen en gerinkel van bestekken sloegen ons al op straat tegemoet. Binnen heerste een uitgelaten stemming van herwonnen vrijheid en een lang ontbeerde zorgeloosheid. Het restaurant bleek afgeladen, voor ons gevoel met beduidend meer dan het toegestane maximum aantal van 50 mensen. De verplichte gezondheidscheck bij de deur werd niet gedaan en ook geen registratie. Rondom aan de bar zaten mensen, terwijl dat niet mag (zie hier de regels). Die bezoekers hadden niet gereserveerd en zaten met een drankje te wachten tot er plaats vrijkwam. Wij hadden echter wel gereserveerd en er was een tafeltje voor ons vrijgehouden, gelukkig wat apart van de grote drukte. Niemand droeg een mondkapje, ook niet bij toiletbezoek. De bediening was tevens zonder mondkapje. Je zag dat eigenaar en personeel blij waren dat de zaak weer open mocht. We hebben er wel enig begrip voor. Natuurlijk is het moeilijk om alle regels even consequent te volgen maar opmerkelijk veel mensen lappen ze volledig aan hun laars. Enfin, het was in elk geval leuk om weer eens uit eten te zijn en verschillende bekenden om je heen te zien en te groeten. Toch waren we blij dat we volledig gevaccineerd zijn. De maaltijd was goed, als vanouds. Ondertussen liepen er steeds veel mensen naar binnen zonder reservering. Van de voorgeschreven 2 shifts was geen sprake.

Vanmorgen volop zon. We rijden even voor tien uur naar Rommert & Lois in Utrecht. Het vrolijke hobbelpaard van Lina Mae op de achterbank. Eindelijk kan ik mijn derde kleinkind Nora eens uitvoerig bewonderen en in mijn armen houden! Ze kijkt even de kat uit de boom maar is helemaal niet eenkennig. Nu heeft ze nog een sonde naar de maag vanwege slikproblemen (lang verhaal), maar het ziet ernaar uit dat die er over een aantal maanden definitief uit kan. Het kind is vrolijk, ondernemend en tierig - een hele leuke baby met prachtige, haast donkerblauwe ogen. Daar ga je helemaal plat voor. Hier twee foto's. Haar ouders zien er ook een stuk beter uit dan toen we ze een week of wat terug alleen aan de voordeur konden zien. Een fijn bezoek! Toch moet ik af en toe denken: wat voor wereld gaat ze tegemoet?

De coronacijfers dalen snel door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1596 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 549 minder dan gisteren. Het is het laagste aantal sinds 16 september. In de ziekenhuizen daalde het aantal coronapatiënten onder de duizend; dat is voor het eerst sinds 11 oktober. De bezetting van de IC's daalt minder snel. 3 Covid-patiënten overleden (6 minder dan gisteren). In Gorcum waren er 6 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 10.44 miljoen. Vanmorgen kregen Barbara & Michel hun eerste prik.

     Er is meer informatie over de besmettelijker Indiase coronavariant (Lineage B.1.617), die ondanks de hoge vaccinatiegraad in het VK de kop opsteekt en daar de Delta-variant wordt genoemd. De Scientific Advisory Group for Emergencies (SAGE), die de regering daar adviseert, concludeert vandaag dat de variant ongeveer 40 procent besmettelijker is dan de Britse 'alfa-variant', de variant die in het VK leidde tot de laatste lockdown. Het Britse reproductiegetal is weliswaar nog steeds onde nul, maar dat loopt altijd minstens twee weken achter. Het is niet meer zeker of de regering de voorgenomen versoepelingen op 21 juni zal laten doorgaan. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 07-06-2021

Een verontrustend beeld. Het smeltseizoen in de ijzige Laptevzee ten noorden van Siberië begint dit jaar vroeger dan ooit eerder gemeten. Vorig jaar begon de smelt al recordvroeg en bleef de zee zelfs tot november ijsvrij; nooit eerder zag men dat zo laat in het jaar. In de arctische regio gaat de opwarming driemaal zo snel als elders. De arctische amplificatie. Wetenschappers verwachten dat de zee in 2035 het hele jaar ijsvrij zal blijven. Normaliter verspreid het ijs zich iedere winter vanuit de Laptevzee verder over de zeeén rond de noordpool. Als dat steeds meer afneemt, neemt ook de albedo van het noorpoolgebied snel af, waardoor de opname van zonnewarmte in de regio rap stijgt. Het zou één van de gevreesde kantepunten in de opwarming van het klimaat kunnen zijn. Eind oktober vorig jaar schreef ik over de toenemende methaanuitstoot vanaf de bevroren methaanhydraat-deposities op de onderzeese, continentale hellingen langs grote delen van de Laptevzee. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO2.

We genieten een mooie, zonnige maandag. Anna gaat naar de visboer op de maandagochtendmarkt en koopt groente bij de Marokkaanse groentenstal. Helaas is er geen bericht van onze werf. Ik geniet van de boeken van de Duitse historicus Sebastian Haffner. 'Kanttekeningen bij Hitler' dat in 1978 verscheen en dat uitermate bondig en scherp de man typeert die 12-jaar lang Duitsland in zijn greep wist te houden en het naar de ondergang leidde. Daarna begin ik in een ander boek dat hem terecht beroemd maakte, het autobiografische verslag van de jaren 1914 - 1933 'Het verhaal van een Duitser'. Haffner stierf in 1999. Pas in 2002 werd het boek, dat hij dus al lang voor WO2 schreef, volledig heruitgegeven toen een archivaris in het Bundesarchiv nog twee delen van het manuscript vond. Het blijkt eindelijk weer eens één van de soort geweldige boeken die je meteen beetpakken en zó meeslepen dat je niet kunt stoppen met lezen.

     Over Duitsland gesproken, bij de deelstaatverkiezingen in Saksen-Anhalt won tegen veler verwachting in en ondanks peilingen die een nederlaag voorspelden, de CDU veruit de meeste stemmen. Dat is hoogst opmerkelijk. De kiezers versterkten het politieke midden en kozen tegen verdergaande polarisatie en voor stabilteit. De rechtsradicale AfD verloor en dat zou een les moeten zijn voor het CDA bij ons. Die partij verlaat steeds meer een middenkoers en leunt al maar verder naar rechts. Fractievoorzitter Hoekstra schuwt samenwerking met PvdA/ GroenLinks en praat liever met JA21, een partij die een referendum over de euro wil houden. Helaas kregen De Groenen in Saksen weinig stemmen. Het waren de laatste verkiezingen voor de landelijke in september, waar De Groenen juist kans maken om voor het eerst de grootste partij te worden.

De cijfers vandaag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1490 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 92 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen echter nauwelijks. 3 Covid-patiénten overleden (evenveel als gisteren). In Gorcum waren er 4 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties steeg tot 10,6 miljoen. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 08-06-2021

'Wat heeft het ministerie bezield om de deal met Van Lienden te sluiten?', vraagt De Volkskrant zich in een podcast af. Inderdaad. je krijgt haast het gevoel dat VWS hem bijna dwong om miljonair te worden. Zeker nu vandaag blijkt dat de voormalig coördinator van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH), Rob van der Kolk, zegt dat de 100 miljoen aan mondkapjes van de CDA-coryfee destijds helemaal niet nodig waren. Volgens Van der Kolk kwam de overeenkomst tussen Van Lienden en het ministerie rond toen het LCH al twintig dagen bezig was. 'Wij hadden vluchten geregeld, wij hadden mondkapjes geregeld. Ik zei wel eens: Sywert praat erover, wij hebben het al geregeld.' De grote vraag is nu waarom tegen alle redelijkheid in ondanks diverse waarschuwingen de deal achter de schermen werd doorgedrukt en of CDA-ministers De Jonge en Hoekstra daarbij een dikke vinger in de pap hadden. En wat was de rol van Pieter Omtzigt? Die zou de aanbieding van Sywert met nadruk bij Rutte op het bureau gelegd hebben. Sywert zelf schept nergens duidelijkeid over. Zeker niet over zijn doelgerichte misleiding en leugens ('om niet'), zoals je die zelfs nu nog aantreft op de website van Hulptroepen.nl (en hierboven), het staketsel waarachter hij lang de commerciële opzet van Relief Goods Alliance B.V. schuil hield. Hij is voornamelijk met zichzelf en zijn eigen verrijking bezig. Volgens Arjen Fortuyn in de NRC heeft hij een moreel kompas waarop in alle vier de windrichtingen 'ik' staat. Minister Van Ark laat nu een extern onderzoek doen. 'Om de onderste steen boven te krijgen'. Zij is van de VVD.

Dag van overdadige zonneschijn. Geen nieuws van de werf. Anna kruipt moeizaam onder een langdurige aanval van migraine uit.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1465 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 25 minder dan gisteren. Het reproductiegetal stijgt echter opnieuw en is nu 0,9 (per 24 mei). Ziekenhuizen en IC's nemen verder af. 3 Covid-patiénten overleden (evenveel als gisteren). In Gorcum was er 1 nieuwe besmetting (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties steeg tot (nog niet bekend). Naar het begin van dit kwartaal

Korenmolen De Hoop op de stadswal van Gorcum. Daarochter de Merwede. Foto van gisteren.

Woensdag 09-06-2021

De zonnige dagen rijgen zich aaneen tot een lange reeks, die voorlopig nog niet is afgelopen. Wat zonde dat we niet weg kunnen varen! De oorzaak van al die mooie dagen is een lange uitloper van het Azorenhoog, die hardnekkig over ons land blijft liggen en de depressies van ons weghoudt. Pas tegen de 16e juni zou het Hoog afzwakken, zeggen de modellen, en komt er regen. Je kunt er donder op zeggen dat onze boot dan pas eindelijk klaar is. Uit frustatie bel ik de werf maar eens of er nieuws is. Dan neemt het lot opeens een afslag: de boot is klaar!, zeggen ze doodleuk. Oh. Ja, de onderdelen waren er sneller dan gedacht, gisteren deden ze drie motorklussen en de opbouw staat in de was. We kunnen dus vertrekken!

      We zijn even uit ons doen, niet in het minst vanwege een tweede complicatie. Rommert laat weten dat een medewerker van het kinderdagverblijf van Nora gisteren positief op corona testte. 'Had sinds zondag klachten en heeft Nora op de groep gehad afgelopen vrijdag. Nou was Noor daarvoor al verkouden, maar wij hebben alledrie een test gehaald vandaag', appte hij gisteravond al, maar ik zie zijn bericht pas vanmorgen. Wij waren zondag bij hen en als zij met zijn drieën besmettelijk waren, kunnen wij het virus opgepikt hebben, ondanks onze vaccinaties. Gevaccineerden worden minder ziek, maar kunnen het virus wel bij zich dragen en verspreiden. We moeten dus in quarantaine totdat er van Rommert, Lois en Nora negatieve testuitslagen zijn. Die komen vandaag. Zijn ze positief, dan moeten wij ons ook laten testen.

     Tja, wat is wijsheid? Voor we kunnen inschepen moet er nog een hoop gebeuren. Daar rekenden we niet op. Na enig geharrewar besluiten we alvast naar de boot te rijden met wat spullen en voorraden, maar vooral om eerst even zelf te zien of alles echt in orde is. Vannacht slapen we in elk geval nog thuis, mede omdat er nog flink wat vlees en vis in de vriezer zit.

Een lang verhaal kort: om elf uur rijden we naar Numansdorp. Inderdaad zijn de motorklussen gedaan, motorsteunen, uitlaat en koelwaterpomp. Alleen het resultaat in de was zetten van opbouw en kuip is niet te zien. D.w.z. polijsten hebben ze niet gedaan. De hele rest van de dag werken we. Anna richt beneden in en ik tuig het schip volledig op. Natuurlijk een hele uitzoekerij hoe de lijnen ook weer lopen en door welke katrollen. Halverwege de middag komt het bericht dat Rommert, Lois & Nora negatief testten. Grote opluchting! We hoeven bovendien niet meer in quarantaine noch naar de teststraat. Om half vijf zetten we de buiskap op en na enig geklooi met onwillige ritsen zijn we klaar - en bekaf. Terug naar Gorcum. Of we morgen vertrekken is nog niet duidelijk, morgenochtend gaan we koelkast en vrieskist ontdooien, doen we boodschappen en vervolgens schepen we ons met de rest van onze spullen in. Misschien varen we 's middags vast weg, al is het naar de overkant.

Kort Covid. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1791 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 334 meer dan gisteren. Ziekenhuizen dalen flink, IC's wat minder. 5 Covid-patiënten overleden (gisteren waren het er 3). In Gorcum waren 4 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe is 11,14 miljoen. Direct naar het begin van dit kwartaal

Het autootje is volgestouwd. Een huishouden verhuist.

Donderdag. 10-06-2021

Het is voor mekaar én het is zonnig weer én dat blijft nog een tijdje zo. Het grootste deel van de dag zijn we bezig met inpakken, het huis aan kant maken, koelkast en vrieskast ontdooien en leegruimen, de meeste electragebruikers uitzetten, boeken uitzoeken voor onderweg, laatste medicijnen bijhalen uit de apotheek, de zaken in de auto stouwen en weet ik wat nog meer. Er verhuist een huishouden. Tenslotte zetten we het alarm aan. Rond half drie arriveren we in Numansdorp en dan moet alles weer de auto uit en over de steiger naar de boot. Door alle gesjouw vergeten we de gedeeltelijke zonsverduistering compleet. De vraag hoelang we dit jaarlijks geploeter vol zullen houden, blijft onuitgesproken in de lucht hangen. Rond vier uur hebben we het allemaal voor elkaar. Thee in de kuip. Het is verdraaide warm. Morgenochtend eerst boodschappen en dan zullen we afvaren, waarschijnlijk eerst maar eens naar Dordrecht. Naar het begin van dit kwartaal

Op het Noord Hollandsch Diep. Achter Anna de Haringvlietbrug.

Vrijdag 11-06-2021

We hadden het koud vannacht. Geen dekbed in de hoes gestopt omdat dat ons te warm leek. Een vergissing. Vanmorgen is het bewolkt en lang niet zo warm als de voorgaande dagen. We rijden naar de AH in Numansdorp om verdere voorraden in te slaan en vertrekken uiteindelijk om half elf. Alles gaat prima. We genieten van de weidsheid van het Hollandsch Diep. Wind is er nauwelijks. We varen door de geul aan de noordzijde naar de Dordtse Kil. Het is druk op de Kil en op tegenkoers passeert een kustvaarder (foto hier). Na de kruising met de Oude Maas wachten we in het Mallegat aan de wachtsteiger op de opening van de bruggen over de Oude Maas. Die is om 13.57 uur., we hebben tijd voor de lunch. Anna reserveerde tevoren een ligplek bij de KDZ&RV in de Oude Haven, een schilderachtige stadshaven in het oude centrum van Dordrecht. Er ligt een noodophaalbrug, die toegang geeft, omdat de Engelenburgerbrug gerestaureerd wordt. We krijgen een puike plaats helemaal in het begin, niet ver van de stompe toren van de Grote Kerk. Juist als we aanmeren breekt de zon eindelijk door. Opgelucht stellen we vast dat we vandaag geen enkele fout hebben gemaakt. Mooi, hier liggen we prima voor een paar dagen. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in Dordrecht.

Zaterdag 12-06-2021 Jaap van Dissel en Jacco Wallinga proberen in de NRC de vraag te beantwoorden wat de daling van het aantal coronabesmettingen teweegbrengt. De warmere temperaturen die meer mensen naar buiten doen gaan, vormen een factor. En vooral de snel groeiende vaccinaties. In hun simulaties kunnen ze dergelijke factoren uitzetten. Dan blijkt 'dat vrijwel alles wat nu gebeurt wordt aangedreven door het vaccineren. Dat er nu zo snel zo veel mensen worden gevaccineerd, zorgt ervoor dat het aantal mensen dat vatbaar is voor het virus in hoog tempo afneemt. Dat gaat veel sneller dan het ooit zou zijn gegaan door natuurlijke infecties.' Andere factoren zoals de zomerse temperaturen zijn secundair.

Vannacht sliepen we als rozen, nu wel onder het dekbed. Het is heerlijk om verkwikt wakker te worden en nog wel aan boord! Meteen voelen de getormeerde spieren en gewrichten een stuk soepeler. Bij mij niet, zegt Anna. Komt wel zeg ik, altijd bemoedigend. Dat is mijn rol. Het is bewolkt maar geleidelijk komt de zon erbij. We hebben zin om na jaren weer eens de prachtige binnenstad van Dordrecht in te gaan en drinken koffie op een terras naast de Visbrug. We voelen ons een relaxed echtpaar op leeftijd en dat zijn we ook, lekker samen in een hoekje van een drukbeklant terras met allemaal rap en luid pratende mensen met wie we niks te maken hebben. Daarna halen we in winkels enkele essentialia die we vergaten mee aan boord te nemen:  ketjap, maggi en sojasaus, slippers voor de schipper, en witte wijjn voor het bezoek dat we vanmiddag verwachten van Anna's broer Cees en zijn vrouw Mieke. Het is verdomde druk in de winkelstraten en op de markt. We vinden gelukkig een boekhandel, waar Anna twee detectives scoort en ik de beide boeken over de geschiedenis van het Amerikaanse continent van voor en na Columbus van de journalist Charles C., Mann: '1491' en '1493' (2005 en 2011, Ned. vert. Rainbow pockets). Terwijl ik de boodschappen aan boord breng, blij uit de menigte weg te zijn, gaat Anna op zoek naar gebak. Dat blijkt moeilijker dan gedacht. Uiteindelijk keert ze na een lange zwerftocht terug met een imposant soort bruine deegbollen met gedroogde vruchten erin.

     Dat neemt niet weg dat het bezoek van Cees & Mieke 's middags heel gezellig is en geriefelijk lang uitloopt. Ze kwamen op hun electrische fietsen uit Papendrecht, met de watertaxi. Kunst. Allemachtig, wat hebben wij veel verhalen om uit te wisselen na dat coronajaar! Om zeven uur verlaten ze ons, ocharme, op de fiets. Anna bereidt in de kombuis verse asperges. Wat we morgen gaan doen, weten we nog niet. Naar het begin van dit kwartaal

Van Hoek van Holland naar Scheveningen

Zondag 13-06-2021

We ontwaken vroeg met stralende zonneschijn en een onbewolkte hemel. De vroegste brugopening is om twintig voor acht. Een kwartier later gaan de bruggen over de Oude Maas  voor ons open. We laten de Dordtsche Kil aan bakboord liggen en varen verder over de rivier naar het westen, richting Botlek. Het dorpje Puttershoek op de bakboordoever. Kwam schaatser Kees Verkerk daar niet vandaan? Het is een mooie rivier met groene oevers, kleine strandjes met de eerste badgasten en veel natuurgebiedjes. We zien reigers, veel zwanen en aalscholvers en verbazend weinig meeuwen. Soms zijn er camperplaatsen aan het water. Af en toe passeren kleine kustvaarders op tegenkoers.

     Om kwart voor elf zijn we bij de Spijkernisserbrug, die na een oproep vlot opent, evenals de Botlekbrug erna. Ik meld me bij de verkeersleiding Sector Botlek en achter een duwbakcombinatie steken we de Nieuwe Waterweg over. Niet erg veel drukte, wel heel erg veel jonge zwanen, overal langs de noordoever. We passeren Maassluis met een mooi haventje in de centrum. Toch een keertje heengaan, zeggen we tegen elkaar, het dorp waar Maarten 't Hart opgroeide. Dichter bij Hoek van Holland is het drukker. Zware containerschepen lopen binnen of varen uit, we luisteren gespannen de gesprekken van de verkeersleiding op kanaal 3 uit. Tussen alles door loopt de driemaster Oosterschelde binnen (foto hier). Op de noordoever parkeerterreinen met eindeloze rijen vrachtwagens. Vanwege de Brexit? Daarna volgen twee afgemeerde veerboten van Stena-Line. Om twaalf uur ronden we het hoofd van de noorderpier (foto hier) en dan is het tegenstrooms nog tien mijlen naar Scheveningen. Het hoog opklotsende water van de zeescheepvaart slingert ons wild heen en weer. Anna is juist me de luch bezig en kijkt alsof het mijn schuld is. Na anderhalve mijl is het over en genieten we van de resterende twee uren (foto hierboven). Heerlijk over zee kijken en mijmeren. Helaas te weinig wind voor het zeil. Aan de andere kant liggen de stranden vol mensenlijven, alsof het allemaal vermoeide zeehonden zijn. We sturen Bas een appje dat we een aantal dagen in Scheveningen zullen zijn.

     Van de verkeerscentrale krijgen we toestemming op kanaal 21 om binnen te lopen. In de 2e haven aan stuurboord zijn de passantensteigers. We leggen langszij aan. Hier hebben ze een app, zoals die van Aan/uit-net in de Lingehaven, om te betalen. Maar de Blue Water app is een onding. Niet alleen vragen ze je het hemd van het lijf, maar bij het betalen (op 2 manieren: Ideal en Creditcard) loop je steeds vast als het op betalen aankomt. Wie weet heb ik desondanks wel driemaal betaald; we zien het wel. Later loopt de havenmeester langs. Hij beaamt dat de Bluewater-app een onding is. Straks zit hij weer op zijn bureau, zegt hij, maar als ik om half vijf voor de tweede keer langsloop, is hij er niet en zijn mobiel geeft een antwoord waar je niks aan hebt. Dan morgen maar.

     Zou ik vanavond naar Oranje gaan kijken? Hm. Sport - en zeker voetbal - is voor de dommen, weten mijn vaste lezers van me. Naar het begin van dit kwartaal

Anna bij de noordoostzijde van de 2e Binnenhaven in Scheveningen.

Maandag 14-06-2021

Vooruit, laat ik het maar meteen zeggen: gisteravond keek ik toch maar naar Nederland - Oekraïne. Anna ging vroeg slapen en ach, eerlijk, ik wist niks beters te doen. Lange tijd verliep de wedstrijd zonder doelpunten, waarbij het Oekraïense team zich vaak volledig op de eigen speelhelft concentreerde. Ze speelden overigens niet eens zo slecht en ons land had geluk met de uiteindelijke uitslag van 3 - 2. Vandaag hebben we opnieuw een warme dag; het wordt 26 graden in de middag. We maken een urenlange slenterwandeling om de haven heen, over de boulevard en naar het dorp. Gelukkig geen boekhandel. We vinden wel een een gedicht op een gevel (foto hier). Ik stuur het bij wijze van groet aan mijn medebestuursleden van de Gorcumse Poëzieroute. Op alle bezochte plekken op de wandeling valt het geringe aantal meeuwen ons op. Veel minder dan we hier in andere jaren zagen. Je vraagt je af wat er aan de hand is. Zee leeggevist, zodat er niks meer aan land gebracht wordt? De Kliko's afgeschaft en nu overal ondergrondse stortcontainers?  De serveerster bij De Dagvisser viel het ook al op. We reserveren er een tafel voor het diner vanavond met Bas. Ook morgen blijven we nog hier.

     Gisteravond bleek me overigens een digitaal wonder. te zijn geschiedt. In mijn email trof ik een bevestiging aan van Blue Water app dat ik voor twee nachten betaald had. Dus toch betaald en niet driemaal, zoals ik vreesde. Op onnaspeurlijke wijze was het gelukt, zeg ik niet zonder trots tegen Anna.

Ruim een jaar geleden meldde de NOS dat vogeltellers minder meeuwen tellen in de steden. De coronapandemie zou er geen onvloed op hebben. Circa drie jaar geleden was er een onderzoek naar meeuwen in Den Haag. 'De Haagse meeuw heeft een imagoprobleem', schreef het AD toen. Bij een telling kwam men op 2700 exemplaren. 'Ze krijsen om vier uur ’s ochtends iedereen uit bed, ze molesteren vuilniszakken, vallen etende mensen op straat aan en schijten de waslijn onder. Het dier lijkt zijn leefterrein te verplaatsen van de kust naar het binnenland.' Van dergelijke overlast is nu duidelijk geen sprake meer, maar een nieuwe telling werd nog niet verricht.

Er komen op de sociale media rare berichten binnen, dat de Wit-Russische dictator Loekasjenko vliegtuigen vol immigranten uit Irak en Syrië haalt, ze naar Wit-Rusland brengt en ze vervolgens door de grenspolitie geholpen worden de grens met Litouwen te passeren. Daar melden ze zich aan als asielzoekers. Dit in een poging om dat land te stabiliseren. Waar of niet waar? Een nieuwe vorm van hybride oorlogvoering of gewoon fake news? Er is een filmpje te zien van een ijlings opgericht opvangkamp in de Baltische staat en Litouwse autoriteiten die verklaringen afleggen. De transporten van honderden Iraki's per week zouden uitgevoerd worden door Tsentrkurort travel company, die gecontroleerd wordt door Loekasjenko, en Iraqi Airways. Dus: klopt het verhaal? Even later zie ik dat De Volkskrant het gisteren al bracht en ook de NRC. Daaruit blijkt dat Loekasjenko al op 26 mei dreigde dat hij de grenzen zou openen als represaille voor de Europese sancties tegen zijn regime en het vliegverbod boven de EU. Hij zou 'drugs en migranten' onze kant op sturen. Dat heeft hij dus sindsdien gedaan. Nu herinner ik me dat gelezen te hebben en dat ik die dreiging toen niet serieus nam. Moet je niet doen bij dictators. Uiteraard ontkent Minsk de aantijgingen.

     Overigens verschijnt de ongelukkige journalist Pratasevitch vandaag op een persconferentie in Minsk, waar hij verklaart goed behandeld te worden, niet te zijn gemarteld ('die grap had ik al verwacht') en dat hij Loekasjenko 'respecteert'. Een misselijkmakende vertoning. De man vecht voor zijn leven. Naar het begin van dit kwartaal

Met Bas bij Restaurant De Dagvisser.

Dinsdag 15-06-2021

Erg gezellig uit eten met Bas op het terras bij De Dagvisser (foto hierboven). Het restaurant zit vol, zoals ook de andere etablissementen bij de haven. We genieten van verse oesters en andere visgerechten. De uren vliegen voorbij. Voor zo'n avond ben je dankbaar. Het gaat zo te zien goed met hem, hij is bleek als altijd maar zijn haar is korter waardoor hij een magerder gezicht heeft en meer op zijn broer lijkt. Het trio voor altviool, piano en contrabas dat hij schrijft is voor een deel omgewerkt en gaat nu definitief uit drie delen bestaan, gebaseeerd op de noten B, As en Es. Grappig, veel componisten, zoals Bach en Sjostakovitsj, gebruikten hun naam voor hun composities. Verder doet Bas binnenkort examen voor een opleiding softwareontwikkeling en werkt hij met een paar vrienden gestaag verder aan zijn computergame. Nagenietend lopen we langs de haven terug naar de boot.

     Vanochtend is het bewolkt, maar geleidelijk komt er meer zon. De wind is uit het noorden en sterker dan gisteren. We lopen met het boodschappenkarretje - nog uit Ayamonte (2007) - naar de grote Jumbo-supermarkt op de andere wal. Tussendoor loop ik naar de watersportwinkel van Vrolijk om de HP33, ed. 2020 Stroomatlas te kopen. Handig voor morgen en andere stukken zee die we nog moeten bevaren. Op de kade vlakbij de supermarkt is de brandweer bezig een auto uit het water te hijsen. Uw razende reporter legt het vast (foto hier). Er zit overigens niemand in; misschien is het een oefening. De rest van de middag lezen we genoeglijk in de luwte van de buiskap. Morgen zullen we om een uur of zeven afvaren, op weg naar IJmuiden (24 mijlen) en vervolgens Amsterdam.

Vandaag komt het bericht dat Floor per 1 augustus is benoemd tot 'Creatief Strateeg' bij Meulenhoff Boekerij. We wisten het al eerder, maar nu is het officieel bekendgemaakt. Verder las ik op FB dat de Bark Europa op weg is naar Scheveningen. Dat is ook toevallig! De organisatie hoopt in juli en augustus weer tochten te maken met passagiers. Dat wordt steeds last-minute besloten. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 16-06-2021

Onze mobieltjes wekken ons unisono om half zes. De zon schijnt al uitbundig in een licht gesluierde hemel. Het gaat een tropische dag worden met wat lichte wind uit oostelijke richtingen. Beter vandaag naar IJmuiden dan morgen of overmorgen, als er zware onweders verwacht worden. Om tien voor zeven varen we af na toestemming van kanaal 21, de verkeerscentrale Scheveningen. 'Uitvaart van een kotter'', luidt de info. Inderdaad, die zien we even later voor ons de havenhoofden passeren. Verderop ligt een driemaster, maar het is niet de Bark Europa, zoals ik verwachtte, maar de 'Eendracht'. Op de rede erachter liggen een twintigtal schepen voor anker. Zoveel zag ik hier niet eerder. De zeegang is licht. We rollen de genua uit (foto hierboven), die 2 knopen aan onze snelheid toevoegt. Inclusief het nog meestaande tij lopen we bijna 10 knopen over de grond (SOG). Dat wordt een snelle rit.

     Een uurtje later zijn we voor Katwijk, bijna op de helft. SOG is 9,4 knopen. Ik geniet van de zee, de snelheid waarmee het scheepje door de golven schuimt, en van het mijmeren. Schuin vooruit aan stuurboord is een groot windpark, Windpark Luchterduinen, 23 kilometer uit de kust. Het levert energie aan circa 135.000 huishoudens. Regelmatig brommen vliegtuigen laag over, richting Schiphol, maar het tempo ligt zeker niet op elke minuut één. We zijn nu voor Noordwijk aan Zee. In de verte zijn Zandvoort en daarachter de hoogovens bij Velzen al te zien.

     Het is negen uur als we voor Zandvoort zijn. SOG is nog 9,4. In het noorden doemen meerdere windparken op. Lelijk? Tja, maar ook noodzakelijk. Een grote ferry van Prinzess Seaways schuift een eind voor ons de haveningang van IJmuiden binnen (foto hier). Ik onderdruk mijn zin om door te varen langs de kust en volg hem. Het is 9.35 uur. Binnen de strekdammen komt ons alleen een bulkcarrier tegemoet. Zachtjes motoren we door en leggen tegen 10 uur aan de wachtsteiger voor de Zuidersluis aan. We zijn met drie jachten en worden al snel geschut. Om half elf varen we het Noorzeekanaal op. De wind is nu pal oost en er is weinig scheepvaart. Voor Amsterdam meld ik me op kanaal 4 bij de verkeerscentrale, die me vraagt af te remmen voor twee beroepsschepen die  aan stuurboord de Amsterdamhaven komen uitzetten. Op de wal zien we twee mega-beelden in oudhollands aardewerkstijl van een boertje en een boerinnetje die elkaar kussen (foto hier). Typisch Hollands? De drukte op het IJ voor het Centraal Station valt mee, dan volgen het BIMhuis en het Muziekgebouw, waar het Holland Festival net is begonnen (foto hier). Grote appartementenflats domineren de zuidelijke oever.

     We gaan over op de verkeerscentrale Schellingwoude, kanaal 60, die ons adviseert meteen maar naar de bakboordwal over te steken. 'Er komt nu niks aan'. Even later varen we de idylle van Zijkanaal K in, waar de woonark van wijlen mijn oude kameraad Henk B. en zijn weduwe Yvonne ligt. Twee jaar geleden waren we voor het laatst in dit beboste paradijsje. Yvonne verwelkomt ons. Aan het eind van de middag komen we borrelen en bijpraten. Eerst genieten we van een paar uurtjes rust onder de bimini. Het is bijna 30 graden, de vogels kwinkeleren, geluid van kinderstemmen....ik val in slaap. Naar het begin van dit kwartaal

Naast de woonboot van Yvonne in Zijkanaal K, Amsterdam Noord.

Donderdag 17-06-2021

Vandaag heeft De Bilt de eerste tropische dag van 2021. De temperatuur stijgt boven de dertig graden. Dat is ook bij ons het geval. De broeierige hitte beneemt je de adem. De wind steekt soms op in plotselinge vlagen warme lucht. Hoe heet zal het deze zomer nog worden? Voor vandaag geldt in heel Nederland een smogwaarschuwing. Van de sterfgevallen door hitte in Nederland kan al 31% worden toegeschreven aan klimaatverandering, meldt het RIVM. Dat komt neer op bijna 250 sterfgevallen per jaar. Dat blijkt uit internationaal onderzoek over de periode 1991-2018 waar het RIVM aan deelnam. Over het water dwarrelen wolken zaadpluisjes. Ze blijven hangen in de vele spinnenwebben en maken er allerlei vreemde figuren van. Ik maak een touwtje aan het plastic opstapkrukje, want de rand om de boot van Yvonne is erg laag en vergt een forse stap omhoog (foto hierbpven). Verder voeren we niks uit, behalve veel lezen. Vanavond gaan we met zijn drieën uit eten. Yvonne heeft iets vlakbij gereserveerd.

     Ondertussen zocht ik uit dat we vanaf hier vlakbij de rivier de Zaan op kunnen varen. Die is voldoende diep en de bruggen zijn beweegbaar. Dan komen we zeer dicht in de buurt waar Derrick & Nicky wonen (Wormerveer). We gaan proberen daar ergens aan te leggen. Mogelijk gaan we dat zaterdag of zondag doen. Daarna kunnen we door naar het Noordhollandsch Kanaal en Alkmaar.

     Ik lees nu mijn derde boek van de historisch journalist Sebastian Haffner: 'Van Bismarck tot Hitler. Het Duitse Rijk 1871 - 1945. Een terugblik' (Ned. vert. Becht, 1988). Fascinerende lectuur. De geschiedenis leent zich achteraf goed voor interpretatie en dat doet Haffener briljant; voorspellen is veel moeilijker. In zijn Woord Vooraf, geschreven in 1987, heeft hij het over de Duitse hereniging: 'Een einde van deze twee nu al vier decennia oude Duitse staten is in elk geval niet te voorzien'. Inderdaad, zodanig dat we een paar jaren later verbijsterd het Sovjetblok in elkaar zagen storten en de beide Duitslanden verenigd werden. Dat kon op vreedzame wijze gebeuren omdat de Bondsrepubliek ingebed was in de Europese Unie. Naar het begin van dit kwartaal

Vanochtend vroeg regent het nog flink.

Vrijdag 18-06-2021

Gisteravond lekker en leuk gegeten net Yvonne op het terras van buurtrestaurant De Verbroederij. Een etablissement op een verwaarloosd terrein, met ondermeer een buurtmoestuin, dat nog geheel in alternatieve jaren70 sfeer is. 'Voor de buurt en door de buurt'. Veel jonge mensen, een kleine kaart maar heel ontspannen en gezellig. Een zwoele avond met de voeten in het zand. Daarna gaat Anna slapen en kijk ik bij Yvonne naar de wedstrijd Nederland - Oostenrijk. Pas om een uur of twee vannacht wekt het geraas van regen op de bimini me uit de slaap. Het regent de hele nacht door maar er is geen onweer. Vanochtend valt er ook af en toe een bui, maar geleidelijk wordt het droger. Voor het eind van de middag wordt zwaar onweer voorspeld met code geel van het KNMI. De onweersbuien gaan mogelijk gepaard met zware windstoten tot 90 kilometer per uur en grote hoeveelheden regen en hagel.

     Het wordt opnieuw een broeierige dag. Bijna 30 graden. Ik loop naar een supermarkt, die verder weg is dan ik dacht. Het blijkt een Dirk van der Broek. Met een vol karretje kies ik mijn terugweg door het Vliegenbos, het oudste stadsbos van Amsterdam. Geen groot bos maar het lukt me toch bijna om te verdwalen. Door de vele regen zijn de paden modderig. De spatten zitten tot aan mijn nek. Volgt een luie middag in de kuip, onder de bimini. Pas tegen vijf uur begint de hemel te betrekken.

     Voor zondagavond reserveren we opnieuw bij De Verbroederij, dit keer voor een avond met Floor, Jason en Thijs (Lisa heeft iets anders). Zie ik naar uit. De volgende dag willen we vertrekken naar de Zaan en het huis van Derrick & Nicky aan de Nauernasche Vaart.

Al een tijdje meld ik niet meer de dagelijkse coronacijfers. Het lijkt of de snel toenemende vaccinatiegraad - bijna 50% kreeg de 1e prik -  en de zomerse hitte het virus eronder kregen. Het seizoenseffect. Niettemin dalen de besmettingscijfers nog steeds erg langzaam en al is de pandemie in Europa op zijn retour, wereldwijd is dat helemaal niet zo. Persbureau Reuters meldt dat het aantal coronadoden de vier miljoen passeerde. Op wereldschaal is er helemaal geen daling, integendeel: het duurde meer dan een jaar voordat de eerste twee miljoen doden waren gevallen, terwijl de daaropvolgende twee miljoen in 5,5 maand werden geregistreerd. De pandemie neemt dus steeds sneller toe. Er zijn ook deskundigen die waarschuwen om in ons land verder te versoepelen. Statisticus Stephan Okhuizen waarschuwt er in een twitterdraadje voor. Met name negeert men de opmars van de Indiase (delta) vaiant, die hij in staat acht om de komende tijd de ziekenhuizen weer vol te laten lopen. 'Kortom, beste regering, wees nu eindelijk een keer volwassen. Leer van de harde lessen van andere landen en van ons eigen gekwakkel. Hou die maatregelen in stand tot je echt echt zeker weet dat een variant geen schade meer kan aanrichten.' In Duitsland is nu 6% van de besmettingen met de Deltavariant. Het land verwacht dat deze besmettelijker variant van het coronavirus uiterlijk tegen de herfst dominant zal zijn, zegt Lothar Wieler, het hoofd van het Robert Koch Institut (RKI). Ook het OMT bij ons adviseert het kabinet dringend om de 1,5 meter-maatregel in stand te houden tot minimaal half augustus, meldt RTL-nieuws. De andere maattregelen en met name de mondkapjesplicht mogen dan wel vervallen. Vandaag hakt het kabinet de knoop door en vanavond is er weer een persconferentie.

     Opmerkelijk genoeg is er vooral in Rotterdam en andere gebieden in het zuidwesten van het land sprake van de uitbraak onder jonge kinderen van het RS-virus, een gevaarlijk verkoudheidsvirus waarbij heel jonge kinderen erg benauwd kunnen worden, een longontsteking krijgen en zelfs op de intensive care belanden. In feite is er sprake van een inhaaleffect. Normaal komt het RS-virus in de winter voor maar door de coronamaatregelen kreeg het toen geen kans zich te vermeerderen. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 19-06-2021

Het koufront dat gisteren aan het begin van de avond overtrok, bracht ons flinke regenbuien en wat bliksem, maar meer ook niet. Elders in het land was het wel degelijk raak: een windhoos in Leersum, vier omgewaaide hoogspanningsmasten in Oldebroek, ondergelopen straten in Drenthe en in Alkmaar, afgewaaide daken in Tiel waar ook een bouwkraan omwoei, enzovoorts. In delen van Noord-Holland zet men noodpompen in om de extreme hoeveelheid regenwater die gisteravond viel zo snel mogelijk uit de polders te pompen. 'Dit is echt heel heftig. Ongekend voor Nederlandse omstandigheden', tweette weerman Gerrit Hiemstra. Het is nu een stuk frisser dan in de achterliggende dagen, de broeierige hitte is weg.

     Op de WX-projectie voor 17 uur hierboven zie je dat er alweer onweersbuien naar ons onderweg zijn. Ze zullen vanavond en vannacht overtrekken. Morgen zal het overwegend droog zijn, maar wel kouder. Grappig dat de vroege zomer opeens weg is, terwijl hij over twee dagen begint. De depressie zuidwestelijk van Ierland komt in de nacht van zondag op maandag langs en kan die dag veel regen geven. Daarna krijgen we weer drogere dagen. 

Gisteravond was de persconferentie van Rutte en De Jonge. 'We zijn er bijna, maar nog niet helemaal', citeerde de premier een bekend vaderlands lied. Hoewel het virus nog niet volledig onder contrôle is en de Indiase (delta)variant zich ook in ons land voordoet, vervallen over een week bijna alle coronamaatregelen behalve de 1,5 meter. 'Alles mag, op anderhalve meter.' Dat is overigens voor tweeërlei uitleg vatbaar, maar goed. Tegelijkertijd houdt het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer rekening met een vierde coronagolf in de herfst.

     Ondertussen zit de formatie van een nieuw kabinet volledig vast. VVD en CDA willen niet met 'de linkse wolk', D66 wil niet met de ChristenUnie en PvdA en GroenLinks willen niet zonder elkaar. ‘We zitten in een impasse’, zei informateur Hamer gisteravond na tweeënhalf uur overleg met de zes overgebleven formatiekandidaten. ‘Op dit moment is er geen meerderheidskabinet te vinden.’ Zij hoopt dat VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie dit weekeinde zelf een doorbraak forceren. De Volkskrant noemt het 'een wanhoopskreet'. Bij D66, PvdA en GroenLinks groeit de ergernis dat Rutte als winnaar ven de verkiezingen de regierol niet op zich neemt. Hij zou, al dan niet met Kaag, een voorzet voor een regeerakkoord kunnen maken. Want als helemaal niemand beweegt, krijgen we nog nieuwe verkiezingen. Die worden vast een ramp voor de middenpartijen.

Vandaag lezen we de hele dag. Ik lees Sebastian Haffner 'Van Bismarck tot Hitler' (Ned. vert. Becht, 1988) uit. Een wezenlijk boeiend werk dat hij omstreeks 1987 door ouderdom en ziekte niet meer kon schrijven, maar dicteerde. De periode na 1945 staat me natuurlijk nog het best voor de geest. In maart 1952 deed Stalin de westelijke mogendheden het voorstel om het verslagen en gedeelde Duitsland te verenigen als neutrale staat. Dus geen lid van NAVO en Warschaupact. Ik kan me voorstellen dat het voor hen onbespreekbaar was, maar toch werd er jaren over gepraat. In West Europa zou Frankrijk het enige substantiëlé steunpunt van de NAVO geweest zijn. Bovendien zouden de Amerikanen hun troepen uit Europa terug moeten trekken. De invloed van de Sovjetunie zou enorm stijgen. Toen De Gaulle in 1961 zijn land ook nog uit de NAVO haalde, zakte het voorstel geleidelijk weg. Ik herinner me dat het in mijn linkse jaren nog wel eens opdook als een soort bewijs van de vredeswil van Moskou.

     Zoals ik eerder schreef zat Haffner er met de Duitse hereniging helemaal naast. Dat is hem te vergeven, niemand verwachtte rond 1987 de snelle deconfiture van het Sovjetrijk. Aan het slot van zijn boek staat de 'volstrekt ontmoedigende conclusie': 'Er is geen enkel Europees land, noch in het westen noch in het oosten, dat een dergelijke hereniging wenst of ook maar met een zekere bereidwilligheid zou kunnen accepteren'. Maar op dezelfde bladzijde staat ook: 'Een hereniging in die zin, dat een van de twee staten verdwijnt en opgaat in de andere, kan men zich nog voor de geest halen.' Zo is het op 3 oktober 1990 daadwerkelijk gebeurd (met premiers Thatcher en Lubbers aanvankelijk tegen), de Bondsrepubliek nam de DDR op. Niet door een oorlog, zoals Haffner in 1987 dacht, maar vrijwillig met instemming van de presidenten Bush en Gorbatsjov. Het verenigde Duitsland was veilig ingekaderd in Europa en de wereld zag er een decennium lang een stuk vreedzamer uit. Haffner maakte dat nog mee; hij stierf begin 1999.  Naar het begin van dit kwartaal

In het Vliegenbos, Amsterdam Noord.

Zondag 20-06-2021

Na middernacht breekt het los. Een scherm van hevige regenval striemde het schip, het lijkt een wolkbreuk. Wind is er nauwelijks. Af en toe flikkert er licht door de dichte, grijze regenmuur, bliksemontladingen die door de stortregen vrijwel niet te zien zijn. Er zit overigens geen hagel in de buien. Vanochtend blijkt er opnieuw veel regenschade in het land te zijn. Een appartementencomplex in Waddinxveen moest vanwege lekkage ontruimd worden. Bij een bewoner op de derde verdieping stroomde het water uit de plafondlampen. In Wallonië, België was zelf een mini-tornado.

Vanmorgen is de hemel bewolkt, maar er komt steeds meer zon en het is niet koud. We ondernemen een wandeling langs het naastgelegen Vliegenbos naar het oude dijkdorpje Nieuwendam. Van de nabije wereldstad merk je hier niets. Naast een jachtwerfje is er aan de Nieuwendammerkade een kleine, aardige beeldentuin, zo te zien een initiatief van de bewoners (foto hier). Een van de beelden vind ik een bijzonder natuurgetrouwe weergave van een zwerver, maar als ik nader beweegt hij. En is geen zwerver, ik leg maar niet uit waarom ik aan zijn hoofd voelde. Verderop komen we dan bij Nieuwendam, dat helemaal door Amsterdam Noord is ingesloten. Huisjes met leuke geveltjes, werfjes, een schutsluisje (uit 1516) en een café dat Café Het Sluisje heet. Je kunt er op het terras linguini met ragout eten, maar dat doen we niet, want vanavond gaan we immers met Floor, Jason en Thijs bij De VerbroederIJ eten. Van al die huisjes aan de dijk en van die er beneden zijn door de bewoners kleine paradijsjes gemaakt, waar je nooit meer weg wil. Tja, dat is de makke van schoonheid, je wilt het niet meer verlaten. Wij lopen door. Voor sommige tuintjes staan boekenkastjes, waaruit je vrij mag lenen. Dat zagen we al vaker hier in Noord. Leuk, ik vond er van de week een boeiende SF-roman, die een van mijn favoriete SF-auteurs - Stephen Baxter - schreef met ene Terry Pratchett, een schrijver van 'humoristische fantasy'. Het boek heet 'The Long Earth'  Doubleday, 2012)en onderzoekt een wereld die bestaat uit een oneindig aantal werelden, in het kader van de veelwerelden-interpretatie van de quantumfysica. Wat je niet al kunt vinden in die boekenkastjes! Ans neemt twee thrillers mee en ik de essaybundel 'Language and Silence' van de filosoof George Steiner (Penguin ed., 1969). Het loont de moeite hier te wandelen. Nee, eerlijk, het is een leuk gebruik en ik denk erover om zo'n kastje voor onze serre te zetten, op de sluis.

     Op het werfje tegenover de plek waar onze boot aangemeerd ligt, maak ik een foto. Die komt bij het verslag van morgen of overmorgen. Want we blijven mogelijk tot en met dinsdag, aangezien er twee dagen met veel regen verwacht worden. Maar het kan ook meevallen. We lopen terug over de dijk en langs het Vliegenbos. Straks om vier uur komen Floor c.s. Naar het einde van dit kwartaal

Met Thijs, Floor en Jason bij De VerbroederIJ in Amsterdam Noord.

Maandag 21-06-2021

Eerst kwamen ze bij ons op de boot, Floor, Jason en Thijs, voor een korte borrel. Thijs sprong al snel van ons zwemplatform (foto hier). Floor kende ons schip al; in 2008 voer ze nog een keer met ons om Corsica heen, maar voor Jason was het de eerste keer. Veel groter dan hij had gedacht. Om half zes waren we bij het restaurant, waar we voor de zekerheid een plaats binnen hadden besproken. Maar er viel geen regen. Het was een mooie, lange avond volgde met veel vrolijkheid en boeiende gesprekken (zie hierboven). Het was al bij achten toen we afscheid namen bij de pont naar de overkant van het IJ (foto hier). Op zulke avonden kun je lang teren.

     Vannacht begin de voorspelde regen, die de hele dag zal duren. Het is alweer de langste dag van het jaar, dus we kunnen er lang van genieten. Enfin, zo begon dit jaar de lente ook. Vanochtend spannen we ons in om de bron te ondekken van het water onderin de bilge. Een haast jaarlijks terugkerende makke. Dit keer kan het de warmwaterboiler niet zijn, want die heeft een nieuw overdrukventiel van 4 bar. Daar is geen lekwater te zien. We dweilen alles droog. Het lijkt onder de grote watertank uit te komen, maar zulke tanks vertonen zelden een scheurtje. Vooraleerst zullen we de druk eens van de waterleiding halen. Komt er geen lekwater meer, dan moet het ergens in dat systeem zitten. Vervolgens zullen we de grote tank een tijdje leeg laten en de andere twee gebruiken. Komt er geen lekwater, dan zou het toch die tank kunnen zijn. Later vinden we ook nog water onder de vloer in het compartimentje voor de diepte- en snelheidsmeters. Even lijkt het of daar lekkage is, maar dat blijkt niet zo, het is ingestroomd uit de bilgeruimtes erachter.

     Vanaf half drie vanmiddag is het droog, maar het blijft bewolkt. Morgen overdag ook geen regen, dus waarschijnlijk varen we dan de Zaan op naar Krommenie. De rest van de middag brengen we lezend door.

Er zijn grote zorgen over het oprukken van de Indiase (delta)variant B.1.617.2 van het coronavirus. Je ziet hieronder dat hij al een aandeel heeft veroverd van >96 procent in het VK, Portugal en Rusland en dat hij snel terrein wint in de VS. Exponentiële groei. De variant heeft zich volgens de WHO al in meer dan 80 landen verspreid.

Er ontwikkelt zich een wedloop tussen de Deltavariant en de wereldwijde vaccinatieprogramma's, terwijl er in vele landen versoepeld wordt en mensen zich overal opmaken om massaal naar hun buitenlandse vakantiebestemmingen te reizen en de Olympische Spelen in Japan door mogen gaan mét bezoekers, zij het alleen uit Japan zelf.  Naar het begin van dit kwartaal

Na het geploeter door wouden van waterplanten komen we aan in Hoorn. We mogen onder de Hoofdtoren (links van het midden) liggen.

Dinsdag 22-06-2021

Bij varen is dat zo: je weet niet altijd van tevoren waar je 's avonds aanlegt. Zo ook vandaag. Vanochtend gaat Anna met Yvonne boodschappen doen en langs de apotheek. Ze heeft een blaasontsteking. Via onze huisarts in Gorcum heeft ze geregeld dat er een kuurtje klaarligt bij de plaatselijke apotheek. We danken Yvonne voor haar gastvrijheid en nemen afscheid en varen over het IJ naar het westen, naar de invaart van de Zaan. We hebben zon en wolken en een vlagerige noordenwind Bf 4-5. We varen op naar de J.M. den Uylbrug, een degelijk sociaaldemocratische naam voor de toegangsbrug tot het Noord-Holland. Anna roept de brugwachter en die vraagt meteen wat onze bestemming is. Krommenie. Dat is vlakbij het huis van Derrick & Nicky. Ach, zegt de man, dat gaat niet lukken, die Coenbrug bij Zaandam is onklaar en we weten niet wanneer hij weer dienst doet, u kunt omvaren via de Nauernasche Vaart. Helaas, die is voor ons niet diep genoeg en er is bovendien een hoogspanningsleiding van 18 meter. Nét te link voor ons. Dus zit er niet anders op dan omkeren, het is 01 uur. We overleggen en bellen Derrick, die teleurgesteld is, en moeten besluiten naar Hoorn te gaan. Dus terugvaren, op weg naar het IJsselmeer. Om half drie hebben we de Oranjesluizen en de Schellingwouderbrug achter ons.

     Op het IJsselmeer staat er heel wat meer wind, Noord 5 - 6 en die hebben we precies op de kop. Aan de rand van de vaargeul varen we tegen de wind en narrige zeegang in - we krijgen veel buiswater over - naar het Paard van Marken, de legendarische vuurtoren van het vroegere eiland. Hij blijkt in de steigers te staan (foto hier). Het is nu nog maar tien mijl naar Hoorn over het Markermeer. Halverwege piept het motoralarm. Wat nu weer? De motor is warmgelopen en al snel wordt de oorzaak ons duidelijk: bossen waterplanten Het is hier nog geen meter diep. De motor moet zwaar werk doen om ons door de dichte waterplantenwouden voor Hoorn te krijgen. Ik zet hem in stationair en even later verdwijnt gelukkig de pieptoon. Met achteruit slaan raak ik de plantenmassa om de kiel en het roer kwijt. Verderop zie ik een zeiljachtje met dezelfde problemen. In die laatste vijf mijlen hebben we nog tweemaal hetzelfde gedonder, schudden de bossen planten onder het schip weg en motoren zachtjes verder naar de haven. We mogen blij zijn dat we niet vastlopen. We kruipen verder en arriveren tenslotte opgelucht tegen zes uur (foto hierboven) in Hoorn. Bij de invaart naar de stadshaven ligt een replica van een 17e eeuws schip, de Soeverein, dat verbouwd is tot partyjacht. Op het sluisje staat de havenmeester en hij zegt dat we in de binnenhaven alleen dubbel kunnen liggen, maar dat we ook buiten onder de beroemde Hoofdtoren mogen liggen. Met walstroom. Een speciaal plekje. Die plek is zo ongeveer de mooiste plek in het stadje, de toren is uit 1532, een plek waar meestal de bruine vloot ligt. Maar die is er niet. Zo komen we terecht onder de beeldjes van de scheepjongens van Bontekoe (foto hier). Een in de muur naast ons ingemetselde steen vermeldt:

De scheepsjongens van Bontekoe
"verlaat je schip niet,
voordat het onder je bezwijkt."

Helemaal mee eens. We voelen ons in vakantie land en genieten van een glas witte wijn in de laatste resten zon op het voordek. Wie weet mogen we hier morgen blijven liggen. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce vannacht onder de Hoornse Hoofdtoren.

Woensdag 23-06-2021

Hoewel we vrijwel in het centrum van Hoorn liggen, is het vannacht doodstil. De ochtendstond is bewolkt en vrij fris. De havenmeester komt langs varen voor het liggeld en om de vuilniszak mee te nemen. Hij vertelt dat de wouden van waterplanten in de Hoornse Hop, waar we gisteren bijna in vast liepen, binnenkort gemaaid zullen worden. Dat gebeurt sinds 2015. Het gaat vooral om  fonteinkruid, dat tot aan het wateroppervlak kan groeien, in de schroef terechtkomt of aan de kiel of het roer blijft hangen. We lopen met een tas naar de Deen-supermarkt in de Kerkstraat voor boodschappen en drinken koffie op een terras op de hoek van de Grote Oost. De middag brengen we door met lezen en kijken naar de honderden mensen, allemaal ouderen die waarschijnlijk Fabricius nog zelf gelezen hebben en die zichzelf op de foto laten zetten met de scheepsjongens van Bontekoe. We liggen bij een steiger die Het Houten Hoofd heet. Vannacht maakte ik een foto van ons unieke plekje bij de Hoofdtoren en vandaag eentje overdag (hierboven en de andere hier). Hoewel de zon het laat afweten is het een heerlijke vakantiedag.

Uit een steekproef van de plaatselijke GG&GD blijkt dat in Amsterdam al ruim 40 procent van het aantal geregistreerde coronabesmettingen is toe te schrijven aan de deltavariant van het coronavirus. Deze variant is flink besmettelijker en wordt vooral bij jongeren geconstateerd, die van vakantie terugkeren.

Diverse media melden dat er een monsterkomeet door de verre delen van het zonnestelsel raast. Hij heet UN271, komt uit de Oortwolk, en werd onlangs ontdekt op foto’s die tussen 2014 en 2018 zijn gemaakt als onderdeel van de Dark Energy Survey. Opmerkelijk is dat zijn baan bijna loodrecht staat op het vlak waarin de negen planeten van ons zonnestelsel om de zon draaien. De baan is een enorm langgerekte en steile baan, met een omlooptijd van een paar miljoen jaar – tien keer zo lang als de huidige levensduur van homo sapiens. In 2031 bereikt het object, met een diameter van 100 tot 370 kilometer, zijn kleinste afstand tot de zon; dat is nog altijd verder dan de planeet Saturnus. Hij blijft dus ver van ons vandaan. Raadselachtig is waardoor de monsterkomeet zóver uit de Oortwolk geslingerd werd. Dat zou door nog onbekende, grotere en zwaardere objecten in de wolk gebeurd kunnen zijn. Naar het begin van dit kwartaal

Het vaartje naar de Oude haven van Enkhuizen met links de Drommedaris.

Donderdag 24-06-2021

Vanochtend is het aanvankelijk heel zonnig, maar al gauw bewolkt de hemel. In elk geval is het droog. Voor de afvaart een klusje. We zagen eergisteren dat de dagtank zich niet meer bijvulde uit de hoofdtank. Dat wil zeggen dat de opvoerstang uit de laatste tank waarschijnlijk verstotp zit, een euvel dat zich de afgelopen jaren niet meer voordeed maar in de Med met regelmaat voorkwam. Het losmaken, uit de tank schroeven en doorblazen met de fietspomp lukt echter net zo vlot als destijds. Ik blaas er twee dikke proppen uit.

     Even voor half tien varen we af en slaan bakboord-uit buiten de haven. De weinige wind is op de kop. In de vaargeul naar de gele Sport-G-boei zijn gelukkig geen waterplanten. Vanaf daar is een mijl of tien in Noordoostelijke richting naar het Naviduct, de sluis naar het noordelijke deel van het IJsselmeer. Het is dan half twaalf. Net als we afgemeerd zijn (foto hier) aan de wachtsteiger geeft de bakboordsluis al groen licht. Achter een RIB van de waterpolitie varen we naar binnen. Het verval is nihil. Na twee minuten gaan de uitvaartdeuren open en we steken over naar de gemeentehavens van Enkhuizen. We zien voor ons het prachtige waterfront van de oude havenstad met de Drommedaris, de verdedigingstoren van de stad met een stadspoort eronder. In dit gebouw waren we het voorjaar van 2007 op uitnodiging van het maandblad Zeilen voor de vertrekkersbijeenkomst 2007. Dat is veertien jaar geleden. In 2019 waren we hier voor het laatst.

     Anna roept de havenmeester op VHF 12 en vraagt toestemming om in de Oude Haven aan te leggen. De mooiste plek in Enkhuizen. Daarvoor moeten we door een smal kanaaltje en een ophaalbruggetje (foto hierboven). Het is dan bijna twaalf uur. We vinden achterin een ligplaats. Bij het afmeren glijdt zomaar ineens mijn trouwring van mijn vinger, alsof hij van me af wil. Tjoemp! Gelukkig ben ik niet bijgelovig. Op het havenkantoor vraag ik of ze een schepnet met een lange stok hebben, de bodem is op 2,70 meter. Geen beginnen aan, zegt havenmeester, er is bijna twee meter diepe prut en duiken is daar ook link. Hè, wat jammer nou. Enfin, ik blijf toch bij Anna. We zullen de ring bij de reisverzekering opgeven en een nieuwe laten maken.

     's Middags is er een aangename mix van zon en wolken. We lezen en lanterfanten in de kuip en raken vertedert door een eendengezin met acht kleintjes, allemaal bruingroene wolletjes behalve één. Die is geel. Hoe kan dat? Wetten van Mendel? Dezelfde RIB van de waterpolitie komt langs om een flyer uit te reiken, waarin we erop attent gemaakt worden om verdachte zaken door te geven als we het gevoel hebben dat er iets niet klopt. Mijn verzopen trouwring valt daar niet onder. Het is overigens een genot om weer hier te mogen zijn. We blijven zeker tot en met zondag. Naar het begin van dit kwartaal

Het Andromeda-sterrenstelsel, gefotografeerd boven de schoorsteen van een oude mijn in Portugal.(foto: Miguel Claro)

Vrijdag 25-06-2021

Dagelijkse beslommeringen wijken voor een foto als die hierboven. Het is een opname van het Andromeda-sterrenstelsel, vroeger de Andromeda-nevel toen het scheidend vermogen van de aardse telescopen en fotocamera's nog niet zo groot was als nu. Maar met het blote oog zie je hem nog steeds als een vage nevel, een bewijs hoever we zonder versterking kunnen zien: 2,5 miljoen lichtjaren. De man die de foto nam stond op een heldere nacht bij een oude mijn in Portugal en wachtte met afdrukken tot het stelsel precies boven de schoorsteen stond. Andromeda is net als onze Melkweg een stelsel met spiraalarmen. Beide sterrenstelsels liggen op ramkoers; over 5 miljard jaar zullen ze met elkaar botsen. Met grote gevolgen, niet zozeer van sterren en planeten die op elkaar knallen, want er is zoveel meer ruimte tussen dat de kans gering is op een treffer, maar omdat verstorende zwaartekrachtkolken veel hemellichamen uit hun koers zullen slaan. De botsing duurt zelf ook enorm lange tijd en zal uitmonden in een fusie van beide. Of er dan nog een mensheid bestaat? Weinig waarschijnlijk, dunkt me, soorten op aarde bestaan tot dusver nooit zo lang, maar je kunt er niks over zeggen. Ik vond de spectaculaire foto hier op de website van Astronieuws.

Vanochtend wolken en zon. Niet verkeerd. Met vertedering zien we het eendengezin van gisteren terug, met de bruingroene jongen en dat ene gele jong langszwemmen (foto hier). Een onderkruiper of een kwestie van Mendel? We lopen op ons gemak over de Venedie het stadje Enkhuizen in. De rare straatnaam komt waarschijnlijk van een koopman die hier ooit woonde en die handel dreef met de republiek Venetië. Het is vandaag de laatste mondkapjesdag. We slaan rechtsaf de Westerstraat in. Bij een juwelier laten we de trouwring van Anna taxeren voor de claim van mijn verzopen tweeling-exemplaar bij onze reisverzekering. De moeite waard, kan ik jullie zeggen, de juwelier zet het keurig op schrift met stempel erop. Verderop passeren we de Westerkerk uit 1470 met zijn curieuze houten toren (foto hier). Waarom is die van hout?  De binnenkant schijnt gemaakt te zijn van afgekeurde scheepsmasten. Er is ook een oude bibliotheek in de kerk - de Librije - maar het gebouw is dicht. Vlak in de buurt is een Deen-supermarkt waar we onze victualieën aanvullen. We vinden er een rode wijn, een carmenère, van een wijngoed in Waddinxveen, bij Gouda: familie Pos. Altijd proberen.

     We drinken koffie op het terras van Loungeroom Eighteen aan de Venedie, tussen zwarte kraaien om ons heen die loeren op de koekjes. Zodra we ze de rug toekeren, snaaien ze ze weg. Helaas rijden er heel veel ronkende auto's over die Venedie. Terug bij de boot ontdekken we naast de steiger een familie van meerkoeten in het lange gras. Aandoenlijk te zien hoe de ouders zich inspannen al hun grut te voeren (foto hier). Maar zo'n idylle is het niet met deze vogels. Ze leggen doorgaans acht tot twaalf eieren, maar als die uitgekomen zijn zijn, zie je na een paar dagen nog maar drie kuikens. De moeder neemt de kop van zwakkere jongen in haar bek en duwt ze onder water tot ze sterven. Tja, natura naturans.

     Later krijgen we een groot motorjacht achter ons. We lezen in de kuip totdat het tegen vieren gaat regenen. Na de bui doet de zon zijn best weer door de bewolking te breken, maar er schijnen nog nieuwe buien aan te komen. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de Oude haven, Enkhuizen.

Zaterdag 26-06-2021

We hebben even gewacht tot de grootste drukte voorbij was. Gisteravond lukte het meteen om de CoronaCheck-app op onze mobiele telefoons te zetten en de QR-code down te loaden, die moet bewijzen dat we gevaccineerd zijn. Waar we hem voor nodig hebben, moet nog blijken, maar we hebben hem in elk geval. Vanaf vandaag zijn de coronaregels versoepeld, maar de anderhalvemeterregel geldt nog wel. De politie zal er niet streng op handhaven. Juist nu slaat de besmettelijker Deltavariant toe. Die is 40 procent besmettelijker dan de Britse variant. Het RIVM verwacht dat hij rond augustus de Britse (alfa)variant verdreven zal hebben. Israël voerde gisteren de mondkapjesplicht weer in vanwege een stijgend aantal besmettingen met de deltavariant. In Lissabon is intussen 70 procent van alle coronabesmettingen veroorzaakt door de deltavariant. De variant verspreidt zich inmiddels ook in rap tempo naar andere delen van het land, vooral in de Algarve. Hoe kwam het zover? De besmettingen liepen weer op nadat Portugal half mei het land had opengesteld voor toeristen uit EU-landen en Groot-Brittannië. Winkels en restaurants gingen weer open en de stranden lagen vol. Wat is wijsheid? Volgens het RIVM vormen gebieden in ons land, waar te veel niet-gevaccineerde mensen bij elkaar komen de komende tijd een risico. Vaccinatie van 12-17-jarigen zou kunnen helpen.

     Hieronder zie je in de grafiek van de kiemsurveillance van 14 tot 23 juni van het RIVM hoe snel de deltavariant uitstijgt boven de eerdere beta- en gammavarianten.

Gisteravond een bui, maar vannacht blijft het droog. Vandaag genieten we een echte zomerdag. Het wordt 27 graden onder een deels gesluierde hemel en totaal geen wind. We slenteren wat door het stadje, drinken koffie op een terras en zien dat vrijwel niemand meer een mindkapje draagt, ook niet in winkels. Slechts een enkeling, die misschien het nieuws niet volgt. We lunchen in de kuip (foto hier) eerst nog onder de parasol, later trekken we de bimini uit. Niks verdient de moeite om over te rapporteren. In de loop van de middag meren er wat jachten af, maar tot nu hebben we nog geen buurman. Ik schrijf het op en zie: daar meldt zich een Bavaria 38. Heel geleidelijk trekt er wat meer bewolking over. Het is benauwd. Onweer op komst? Vanavond samen lekker uit eten. Naar het begin van dit kwartaal

Oesters

Zondag 27-06-2021

Heerlijk gegeten op het terras van een visrestaurant vlakbij. Oesters vooraf...mmm! Daarna de catch of the day: zeewolf. Het is een prachtige, warme avond maar de ambiance raakt helaas verstoord door het luidruchtige gedrag van een groep jongeren naast ons. We negeren het zo goed als we kunnen, we zijn zelf ook jong geweest, maar als de gasten en de grieten ook nog enorme wolken sigarettenrook in onze richting blazen, heb ik er genoeg van. De zeewolf proeven we niet eens meer. Op duidelijke toon vraag ik of ze ermee willen ophouden. Dat kun je net denken, ze lachen ons uit en de meiden steken demonstratief ook op. Een dame en een heer verderop bieden ons zeer vriendelijk aan van tafeltje te ruilen, maar dat gaat ons te ver. We beëindigen de maaltijd en rekenen af. De eigenaar, die er niks aan deed, krijgt geen fooi, ik geef het geteisem in heldere termen te verstaan wat we van hen vinden. Onze halflege fles chardonnay uit Californië nemen we mee naar de boot. Hoe jammer van een avond die zo mooi begon.

Vandaag is het opnieuw warm: 27 graden in de middag. Veel jachten vertrekken en aan het eind van de middag komen er nieuwe. We brengen de dag lezend door in de kuip en ik verricht een vracht aan financieel-administratieve klussen. Daaronder is ook de indiening van de schadeclaim voor mijn verzopen trouwring bij onze reisverzekering. Later tap ik de watertanks vast vol. Morgen gaan we naar Lemmer voor een ontmoeting met onze buren Lourens & Joke en hun 'Niets Zonder Gods Zegen'. Zij komen uit Sneek. Daarna willen we weer terug, oversteken naar Medemblik, richting Texel. En vanavond? Dan kijken we naar Hongarije, pardon: Tsjechië - Nederland.  Naar het begin van dit kwartaal

Uitvaart uit Enkhuizen, het IJsselmeer op.

Maandag 28-06-2021

Oranje ben ik niet, nooit geweest en ik zal het ook nooit worden. Daarvoor heeft het oranjegepeupel min onze geschiedenis teveel schade aangericht. Toch keek ik gisteravond aan boord met Anna naar de wedstrijd Hongarije, pardon: Tsjechië - Nederland (foto hier). Uit nieuwsgierigheid uiteraard. Toch was het niet om aan te zien hoe het elftal van Frank de Boer reddeloos ten onder ging. Ik heb geen verstand van voetbal en ik zal er dus niks over zeggen. Het voornaamste pluspunt is dat er meteen een einde is gekomen aan de oranjegekte, die aanzienlijke delen van ons volk in de greep had gekregen. Daar zijn we voorlopig van verlost, hoewel sommigen nu de Belgen omarmen. Die hoorden 200 jaar geleden immers bij ons koninkrijk.

Gisteravond toen we in bed lagen sloeg er even een paar minuten een flinke hoosbui op het schip. Daarna waren er lichtere buien, maar na middernacht bleef het droog (of ik sliep er doorheen). De dag begint met veel zon en hoge sluierwolken. Om kwart voor negen gaat het ophaalbruggetje bij De Drommedaris open en varen we met drie andere jachten uit. Het is warm en meteen al benauwd. Hoge vochtigheidsgraad. De gesluierde zon spiegelt een spoor op het water (foto hierboven). Ik stel de koers van de stuurautomaat in op de El A-boei, halverwege naar Lemmer. Het lijkt qua naam wel of we weer in de Orient zijn. De wind is noordoost en dus precies op kop. Als altijd. We motoren rustig naar de Rotterdamse Hoek van de Noordoostpolder, waar we om 10 uur zijn. Niets te beleven dan peinzend uitzien over zee. Een uur later arriveren we bij de Prinses Margrietsluis en meren af aan de wachtsteiger. Daar drijft een bos rode en witte bloemen in het water. Een uitstrooiing van iemand, zegt Anna. Ach: asbestemming IJsselmeer, het kon slechter. We transpireren, het is amechtigmakend warm. Voor ons schuift een beroepschipper langzaam de sluiskolk in. De zeiljachten moeten zover mogelijk naar voren, roept de sluiswachter door de luidspreker. Doen we. Ik vraag de beroepschipper of hij zijn bakboordboegschroef kan uitzetten als we straks uitvaren. We mogen namelijk als eerste wegvaren en zijn stroming drukt onze boeg opzij. Hij zet hem meteen uit.

     Het is half twaalf als we stuurboord-uit de Zijlroede inslaan, die naar Lemmer leidt. Niemand mag me uitlachen vanwege die naam. Ondertussen hebben we telefonisch contact met de Niets Zonder Gods Zegen. Lourens & Joke komen uit Sneek en zijn nog een stuk noordelijker op het Coevordermeer. Onze dieptemeter schommelt op de Zijlroede - niet lachen - tussen 0,1 en 1,0 meter. Op de oever villa's met jachten ervoor afgemeerd en diverse jachthavens, die we passeren, op weg naar het centrum. We weten dat we er kunnen komen. De Zijlroedebrug en de Flevobrug openen snel en dan zijn we er al. Er is een plek vrij aan de noordkade, waar de meeste zon is. Dat hebben we bij vorige bezoeken geleerd en er zijn immers regendagen op komst.

     Het afrekenen gebeurt volledig digitaal. Zo ook de walstroom, net als in Enkhuizen. Je spreekt geen mens meer. Zouden de mensen niet beseffen dat ze daarmee veel leuke havenmeesterbanen overbodig maken? We strijken voor een middagdutje neer in de kuip. Ook laten we de generator een tijdje lopen. Omstreeks drie uur komen Lourens & Joke langs met hun hondje Bobby. Zij meerden een eind terug in de Zijlroede af. We hebben een gezellige borrel en spreken af morgenavond met zijn vieren uit eten te gaan. Ondertussen betrekt de hemel in het zuiden snel, het onweersfront is aanstaande. Maar het valt mee, slechts enkele korte buien tikken op de bimini, niet de moeite. Het blijft broeiend onder een grijze hemel. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in Lemmer

Dinsdag 29-06-2021

Vandaag is het de hele dag bewolkt en soms vallen er regenbuien. We doen boodschappen bij de Lidl in het winkelcentrum aan de overkant. Daarna slenteren we langs de kades, drinken koffie op een overdekt terras bij de Brokjesbrug en sneupen wat rond in de winkels. Anna vindt een leuke rok. Ik kijk wat rond in de schappen met prullaria, bijvoorbeeld mokken en vazen met wijsheden als 'In de stilte hoor je de waarheid'. Tja, in de stilte hoor je niks en dat is de waarheid. Je zou je schamen zoiets in je huis (of boot) te halen. Er is een watersportwinkel waar we eindelijk een witte hoefijzerboei vinden voor de de hekstoel. verder niks. Om vijf uur komen Joke & Lourens op de borrel en om half zeven gaan we ergens eten.

Er zijn verschillende berichten over hitterecords in Canada en het noordwesten van de VS. Het werd er bijna 50 graden (47,9). Het dagelijks leven van miljoenen mensen is ontregeld of deels platgelegd. In de Canadese provincie British Columbia zijn scholen en universiteiten gesloten. Het is zo'n 10 tot 15 graden boven de gebruikelijke temperatuur in deze tijd van het jaar. Ook in Siberië en in Moskou werden nieuwe hitterecords gevestigd. In Moskou (34,7 graden) werd vorige week de warmste junidag in 120 jaar gemeten. Onder meer de steden Kiev (Oekraïne) en Boedapest (Hongarije) beleven de warmste junimaand ooit, en ook in ons land - je zou het niet zeggen - maakt juni kans de warmste juni te worden sinds het begin van de metingen in 1901. Naar het begin van dit kwartaal

Lemmer (3)

Woensdag 30-06-2021

De extreme hittegolf in de VS en Canada is van een niet eerder in Noord-Amerika vertoonde omvang. De grafiek hierboven toont het ondubbelzinnig voor het dorpje Lytton in het zuidwesten van het land. Het werd er gisteren 49,5 graden Celsius. De twee dagen daarvoor werd er ook al 47,9 en 46,1 graden gemeten. 'De lucht is als vuur', zegt een inwoner. Ook in het noordwesten van de VS is het extreem heet. In Portland, Oregon, rijden geen trams meer omdat de kabels door de hitte smelten. De oorzaak: een uitzakker van de straalstroom die niet van zijn plaats komt, de ene keer boven Europa, de andere keer boven Noord-Amerika.

     Ook de wereldwijde coronasituatie baart zorgen. Terwijl de derde golf bij ons in Europa snel afneemt, begint voor het eerst sinds medio april het wereldwijde aantal coronabesmettingen weer te stijgen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) registreerde vorige week 2,6 miljoen besmettingen, 2 procent meer dan de week ervoor. In Afrika is de toename met 33 procent het grootst. In absolute aantallen werden de meeste nieuwe besmettingen gemeld in Brazilië, India, Colombia en Rusland.

En wat doen wij? Ach, we nemen het er maar van. Gisteravond hadden we veel plezier met Lourens & Joke in Bistro Âld Lemmer (foto hier). Vannacht vallen er veel buien en vandaag de hele dag ook. Het wordt maar een graad of 16. Lourens & Joke vertrekken vanmorgen desondanks en liggen nu ergens in de Weerribben. Als het morgen iets beter is, gaan wij het IJsselmeer over naar Medemblik. Maar het kan ook vrijdag worden. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/69