Direct naar

het laatste

verslag

Dit wordt een raar kwartaal door de coronacrisis. Of we nog met onze boot weg kunnen is zeer de vraag. Veel jachthavens zijn of worden gesloten. Ook de Lingehaven in Gorcum, waar Dulce nu nog ligt, is gesloten voor passanten. De waaiersluizen bij de Korenbrug zijn dichtgedraaid, niemand kan erin. Ook de Open Havendag van mei gaat dit jaar niet door. Gelukkig heeft men besloten dat wij met de overige wintergasten kunnen blijven, ook na 1 mei als het seizoen begint, voor het normale wintertarief. Mochten we toch weg willen, dan kunnen we dat aanvragen en opent men de sluis naar de Merwede voor ons. Maar of dat ervan komt is afwachten. Voorlopig ligt Dulce tegenover ons huis in de haven.

     Het leven is veranderd. Hoe langer de coronacrisis duurt, hoe meer, we hebben er nog geen idee van.

bron: Wikipedia

Woensdag 01-04-2020

Is er sprake van enig optimisme over het verloop van de coronaepidemie in Nederland? Dat lijkt er wel op. RIVM-viroloog Jaap van Dissel zegt vanmorgen in een hearing van de Tweede Kamer dat er minder mensen besmet raken met het virus. De R0 - het ‘reproductiecijfer’ – dat aangeeft hoeveel mensen elke geïnfecteerde besmet lag tot dusver ergens tussen 1,4 en 3,9.  Maar, zegt Van Dissel: het moet ergens rond 16 maart onder de 1 zijn gezakt. Dat is het punt waarna er niet meer, maar juist minder mensen besmet raken. Als het klopt én als het zo blijft of verder zakt, dan zal de epidemie op termijn uitdoven. Hm. Er zit nog veel onzekerheid in die verwachting en het kan nog vele maanden duren. Ondertussen verwacht men volgende week een tekort aan IC-bedden. Dat zou werkelijk rampzalig zijn. De dokters moeten dan beslissen wie wel en wie niet op zulke bedden komen. 'Code Zwart' heet dat scenario.

Het grote probleem is dat er nog geen behandeling bestaat voor Covid-19. De IC-dokters kunnen de ernstige longontstekingen, die het virus veroorzaakt, in feite niet bestrijden. Ze kunnnen alleen symptomen bestrijden. Inmiddels is men begonnen met het verzamelen van bloedplasma van patiënten die de infectie hebben doorgemaakt. De antilichamen die ze eruit kunnen isoleren, geven mogelijk enigerlei vorm van soelaas. Verder wordt er naarstig gezocht naar andere behandelingsopties. Mensen op leeftijd, zwakke mensen en mensen met onderliggende ziekten als diabetes, hoge bloeddruk en adipositas (vetzucht) lopen het grootste risico. Het laatste heb ik niet, de eerste twee wel (althans diabetes type 2).

     In een artikel van onderzoekers op de website van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), versie 20 maart 2020, 'Medicamenteuze behandelopties bij patiënten met Covid-19' zeggen ze dat er voor slechts drie middelen in vitro data bekend zijn die antivirale activiteit tonen bij SARS-CoV-2, de verwekker van Covid-19: de anti-malariamiddelen chloroquine en hydroxychloroquine, en het nieuwe, nog niet geregistreerde antivirale middel remdesivir. Van geen ervan is bewezen dat ze therapeutische effecten hebben bij het coronavirus. Er is meer klinisch onderzoek vereist.

       Bij het zoeken naar behandelingen spelen verder ondermeer de Angiotensine-converterende enzymen 1 en 2 (ACE) een rol en het ingewikkelde renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS) in het algemeen (plaatje hierboven). Dat systeem is centraal in de regulatie van de bloeddruk. De receptoren voor dit enzym in hart, nieren en longen werden in studies aangewezen als de plaatsen waar bij de epidemie van het SARS-coronavirus het virus naar binnen treedt. Het Covid-19 virus zou een 10 tot 20 maal hogere affiniteit hebben voor die ACE-receptoren. Stoffen die het RAAS remmen worden toegepast als middel tegen hoge bloeddruk (ACE-remmers), zoals het Telmisartan dat ikzelf gebruik. Hoe de dynamiek van het systeem precies werkt en wat de rol van Covid-19 erin is, weet ik natuurlijk niet. Zouden de ACE-enzymen, de ACE-remmers en de spikes van het coronavirus om de ACE-receptoren concurreren? Wie weet passen ze er alle drie op.

     Een therapeutisch middel is heel iets anders als een vaccin, uiteraard. Een vaccin beschermt - afhankelijk van zijn effectiviteit - tegen besmetting en helpt mee aan de groepsimminuteit. Pas tegen het eind van dit jaar zou er zo'n vaccin kunnen zijn. 

We hebben een droge dag met veel zon - en we komen de deur niet uit. Ik werk aan het verslag van 13-03-2020 van mijn Antarctica-reis en lees Dan Hooper bijna uit. Kom ik nog op terug, maar wie interesseert zich in deze tijd voor kosmologie? Nou, ik.

     De nieuwe cijfers van het RIVM:

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 13.614 (+1.019)

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 5.159 (+447)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.173 (+134)

Het is een stuk minder dan de 175 doden van gisteren. Wel zijn er voor het eerst  twee patiënten overleden die jonger zijn dan vijftig jaar. Ze hadden 'ernstige onderliggende gezondheidsproblemen'.

Het werd verwacht: een drastische daling van de dekkingsgraad van de pensioenfondsen door de klappen die ze op de beurzen kregen, het gevolg van de door de coronacrisis snel inzakkende economie. Toch schrik je ervan. De dekkingsgraden liggen nu om en nabij de 85%, tien procent lager dan vorige maand. Pensioenkortingen kunnen niet uitblijven, tenzij ook hier een regeling wordt bedacht ter compensatie. Of zou het kabinet de pensionado's in de kou durven laten zitten? Terug naar boven

Donderdag 02-04-2020

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer over de maand maart, gemeten door satellieten, toont een stand van + 0, 48 graden Celsius boven het gemiddelde over de periode 1981 - 2010 (hierboven).

      Overigens doet het kabinet nu toch stappen in de vermindering van de te hoge CO2-emissies. De elektriciteitsproductie van de drie overgebleven kolencentrales in de Eemshaven en op de Maasvlakte wordt nog dit jaar fors verlaagd. Of het genoeg is om te voldoen aan het Urgenda-vonnis weet ik niet, maar uiteraard werkt de terugloop in de economie door de corona-epidemie ook mee.

Gotspe. Het Mesdagfonds komt na weken alsnog tot dezelfde conclusie als het RIVM: 41 procent van de stikstofneerslag in gevoelige natuurgebieden is afkomstig van de landbouw. Nog in februari kwam het fonds in opdracht van de boerenorganisaties met een rapport dat onderzoek en conclusies van het RIVM niet klopten. De bijdrage van de boeren aan de stikstofproblematie zou maar 25% zijn. Het RIVM kon het gemakkelijk weerleggen. Zonder publiciteit plaatste het Mesdagfonds nu stilletjes de correctie op hun website. En wie krijgt de schuld? Het RIVM natuurlijk. Er zou een bug in hun data gezeten hebben. Flauwekul. Wat een afgang, wat een zwakke vertoning. 'Ze moeten het rekenen volgende keer overlaten aan mensen die er voor doorgeleerd hebben', zegt iemand op Twitter terecht.

Volgens de RIVM-viroloog Jaap van Dissel is de R0, het reproductiegetal, van de corona-epidemie in ons land per 26 maart teruggelopen naar 0,3. Dat is laag! Tien dagen eerder was het nog 1 en eind februari zelfs meer dan 3. Het is bemoedigend; het toont dat de gekozen strategie van 'intelligente lockdown' effect heeft. Zo doorgaan, dus.

We hebben na alle zonninge dagen vandaag een wisselend bewolkte dag. Om de beurt doen we onze boodschappen in de binnentad. Alleen, zo weinig mogelijk contact. Vandaag is Anna aan de beurt. Opnieuw zijn er weinig tot geen mensen op straat. Ik maak het voorlaatste verslag van de Antarctica-reis, dat vertelt over het ronden van Kaap Hoorn op zaterdag 14-03-2020. Er gebeurt iets opmerkelijks. We krijgen allebei een appje op WhatsApp van mijn dochter. Die zou een nieuw mobiel nummer en een nieuwe provider hebben, meldt het bericht. Het zit verdraaid geraffineerd in elkaar; er staat een kleurenfoto op het profiel met haar en haar kinderen. Toch wekt het argwaan als er gevraagd wordt waarom we niet reageren. Even later blijkt dat Floor helemaal geen nieuw nummer enz. heeft. 'Straks gaan ze met een smoes om geld vragen', zegt Floor. Dat laten we niet gebeuren, we blokkeren en rapporteren het account. Aan het eind van de middag brengen we samen ons vuil weg, lopen over de wal en over Buiten de Waterpoort, waar nauwelijks iemand is.

Het RIVM vandaag. 

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 5.784 (+625)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.339 (+166)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 14.697 (+1.083).

     In de VS raakten in de afgelopen paar weken elf miljoen mensen zonder werk. Een ramp. Terug naar boven

Vrijdag 03-04-2020

Wat al gedacht werd: de sterfte aan het coronavirus Covid-19 is ongeveer tweemaal zo hoog als het RIVM dagelijks doorgeeft, bericht De Volkskrant. Het is conclusie van het instituut zelf op basis van de jongste CBS-sterftecijfers tot en met de vierde week van maart (zie hierboven). Lang niet iedere overledene wordt getest, vooral ouderen in verpleeghuizen of ouderen die thuis sterven niet.

     Ziekenhuizen in Brabant geven later vandaag aan dat naast de bevestigde gevallen er per dag nog eens twee keer zo veel personen binnenkomen, die waarschijnlijk besmet zijn en zich in het ziekenhuis melden. Deze mensen staan niet in de dagelijkse statistieken van het RIVM.

     De RIVM-cijfers van heden. 

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 6.286 (+502)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.487 (+148)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 15.723 (+1.026)

Gorcum telt volgens de cijfers van GGD Zuid Holland Zuid momenteel 47 positief geteste patiënten.

We hebben een overwegend bewolkte dag. Het is tamelijk koud, een graad of negen, tien. Het leven in de beperktheid van de eigen woning is erg saai. Ik lees de roman 'Onder de Drachenwand' van de Oostenrijkse auteur Arno Geiger (De Bezige Bij, 2019). Daar word je ook niet vrolijk van. Voor een enkele boodschap loop ik de stille binnenstad door. Vreemd hoe je je voetstappen tegen de gevels hoort weerklinken in de bijna lege stad. Verder schrijf ik het laatste Antarctica-verslag, dat van 15-03-2020. Het is slechts 2,5 week geleden maar het voelt als een andere tijd. Wel maakte ik me grote zorgen of ik Nederland zou kunnen bereiken. Ik ben wel blij dat ze af zijn, die verslagen, en dat het logboek weer één doorlopend verhaal vormt.

     Rommert & Lois sturen een 20-weken echo-onderzoek van hun aanstaande kind door. Geweldig! Het is een meisje, dat kunnen ze niet voor zich houden, en alles is met moeder en kind helemaal in orde.

     De cruiseschepen Zaandam en Rotterdam zijn aangemeerd in Florida. De bijna 1200 passagiers mogen na twee weken op zee van boord. De politie in ons land mag door een noodwet van de merkwaardige mensensoort 'coronaspugers' binnenkort wangslijm afnemen om te bepalen of ze inderdaad besmet zijn. Bij een positieve uitslag gaat het om een levensdelict, neem ik aan. Terug naar boven

Positie Bark Europa op 04-04-2020.

Zaterdag 04-04-2020

Alsof het is om ons te pesten: het is een overdadig zonnige lentedag en er komen er nog veel meer en ze zijn steeds warmer. Je zou aan de boot willen werken, alvast klaarmaken, maar waarvoor? Varen zit er voorlopig toch niet in. Mensen met een tuin hebben tenminste iets om buiten in te zijn, maar wij hebben geen tuin. Het boek van Arno Geiger, waar ik gisteren in begonnen was, is niet te pruimen. Ik leg het weg. Wat valt er te doen? Boeken genoeg, muziek ook, dat is het probleem niet, maar je moet er wel zin in hebben. Heb ik niet. Anna ruimt de winterkleren in de kast op de slaapkamer op, brengt ze naar de kelder en verwisselt ze voor lichtere kleding. Winter komt er toch niet meer. Zou die verdomde corona-epidemie komende de herfst nog steeds ons leven beheersen?

     Nog vrij veel wandelaars buiten. Er rennen steeds joggers over de sluis. Ja, waarom ook niet? Als je maar afstand houdt. Ik zou ook wat moeten doen. We sporten immers niet meer, alle sportscholen zijn gedwongen dicht. De regering roept de mensen op om de contributie van de sportscholen te blijven betalen. Bijdragen aan de terugkeer van de normaliteit is de overleving van de fitnesscentra.

De Bark Europa is de Falklands voorbij en zeilt ergens in het zuiden van de Zuidelijke Atlantische Oceaan (zie hierboven). Op Facebook staat vandaag een verslag. De scribent(e) is ook een beetje chagrijnig. Ze missen de voyage-crew. 'Normaal gesproken spendeert de bemanning nauwelijks tijd aan het roer, maar nu moeten ze het schip 24/7 sturen, 45 minuten draaien aan het roer.' Tja, dat deden wij dus.

De laatste cijfers van het RIVM.

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 6.622 (+336)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.651 (+164)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 16.627 (+904)

In het Verenigd Koninkrijk zijn twee 5G-zendmasten in brand gestoken, in Birmingham en bij Liverpool. Er bestaan mensen die geloven dat straling van het 5G-netwerk de mutatie van corona-virussen tot Covid-19 hebben veroorzaakt. Veel Engelsen kun je alles wijsmaken, zelfs dat ze buiten de EU beter uit zijn. Premier Boris is nog steeds ziek maar de minister van gezondheidszorg schijnt aan de beterende hand. Bij ons is er geen massale stormloop naar bos en strand. De brandweer in Amsterdam haalt de huisdieren van opgenomen corona-patiënten uit hun huizen. Niemand die ze eten gaf of uitliet. Ik ga maar eens wat gamen. Terug naar boven

Zondag 05-04-2020

Voor het eerst werden er meer coronadoden in de VS geregistreerd dan in Azië. Maar Europa rijst er ver bovenuit (zie hierboven). Men ziet bij de WHO Europa als het epicentrum van de pandemie. Van de bijna 65 duizend doden wereldwijd vielen er ruim 45 duizend in Europa, met name in Italië en Spanje. Maar nu neemt het dodental in Noord-Amerika ook snel toe, terwijl het in Azië nog steeds lijkt te stabiliseren.

     Maar let op! Een overzicht van het Europese Centre for Disease Prevention and Control van gisteren (gepubliceerd in de Financial Times) over de ontwikkeling van de wekelijkse sterfte, met als startpunt steeds toen er 3 doden/dag waren), laat zien dat in Ialië en Spanje de plateaufase is bereikt, terwijl in de VS en het UK de stijging verder doorzet. Juist de beide landen die het minst maatregelen troffen (hieronder).

Toch zijn er ook bij ons enige bemoedigende ontwikkelingen. Voor de derde dag op rij zijn er minder ziekenhuisopnames, maar misschien speelt het weekeinde er een rol in. Dat geldt ook voor het feit dat minder mensen stierven (115, gisteren 164). Overigens worden ook in Spanje voor de derde dag op rij minder nieuwe sterfgevallen gemeld. De cijfers van het RIVM vandaag:

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 6.875 (+253)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.766 (+115)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 17.851 (+1.224).

We krijgen een overweldigende lentedag met zon in een wolkenloze hemel en temperaturen over de 20 graden. Onder nromale omstandigheden zouden er heel wat passanten in de haven liggen met zo'n mooi weekend; nu liggen er alleen de winterliggers en verder niemand. We zitten een uurtje op de boot, in de kuip in de zon (foto hier). Weer die neiging om iets te doen, de motor eens te starten en een tijd te laten lopen na de winter of zo, maar je doet het niet, wat heeft het voor zin, de aanvang van het seizoen is op zijn minst maanden uitgesteld. Op het Eind rijden voortdurend knallende motoren voorbij; dat volk moet zo nodig overal luidruchtigheid verspreiden. Het is trouwens flink druk met wandelaars die vaak in groepen over de stadswallen en richting Buiten de Waterpoort slenteren. Ik geloof wel dat het in de rest van het land meevalt op de stranden en in de bossen. Terug naar boven

Gisteren een uurtje in de kuip van de Dulce. Vandaag weer.

Maandag 06-04-2020

Families in Luik, België, zetten artsen onder druk om hoogbejaarde coronapatiënten op de intensive care op te nemen. Er zou zelfs een kort geding zijn aangespannen om een 91-jarige persoon die met verschillende aandoeningen kampt toch aan de beademing te krijgen. Andere families dreigen met juridische stappen tegen huisartsen als die weigeren oudere familieleden niet naar het ziekenhuis te verwijzen. In Parijs ging een vrouw in hongerstaking op de stoep voor het verpleeghuis waar haar hoogbejaarde moeder woont. Ze mag haar niet bezoeken vanwege de beschermingsmaatregelen. In Abidjan, Ivoorkust, vernielden mensen uit angst voor besmetting een centrum waar mensen zouden worden getest op het coronavirus. Incidentele voorbeelden van ontregeling bij het voortduren van de corona-pandemie. Hoe langer het duurt, hoe moeilijker het wordt om het regime van social distancing en lockdown vol te houden en hoe vaker incidenten zullen voorkomen. De druk op overheden tot verlichting van de maatregelen zal enorm toenemen, zeker als de aantallen besmettingen en doden terug gaan lopen - juist als gevolg van die maatregelen.

     Deskundigen beweren echter steeds duidelijker dat het nog minstens een jaar zal moeten duren, zo niet langer. Het opheffen van maatregelen, bijvoorbeeld om de benarde economie wat lucht te geven, zullen naar alle waarschijnlijkheid een opleving van de epidemie veroorzaken, waarna het regime opnieuw strenger moet worden. Enzovoorts. Men noemt het 'de lichtknopmethode' en ook wel de strategie van 'pompend remmen' (hieronder):

Zo kan het een lange tijd doorgaan met een afwisseling van relaxatie en opnieuw aanhalen van de teugels. Totdat er - over een jaar, over anderhalf jaar? - een vaccin is ontwikkeld. Dat moet nog getest worden en vervolgens aan de hele mensheid verstrekt. Pas dan is Covid-19 naar alle waarschijnlijkheid verslagen. We zijn nu pas aan het hele prille begin. De kapitaalinjecties van de overheid om het bedrijfsleven te helpen de crisis te overleven zijn juist begonnen en ze zijn massaal. Maar is dat meer dan een jaar vol te houden? Ik betwijfel het.

De NRC brengt vandaag een belangrijk artikel over deze sombere werkelijkheid, waarvoor nog geen eenduidige uitweg is. Een van de geïnterviewde deskundigen zegt: 'Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn!'. Wetenschappers denken nu met het RIVM mee over een exitstrategie voor de pandemie. 'Die kan zo één tot twee jaar duren. Eén nies, één hoest en het virus kan weer uitslaan', kopt de krant. Het plaatje met de drie modellen, waar ik onlangs over schreef, staat centraal in het stuk. Alle exit-strategieën die nu in allerijl her en der in de wereld worden bedacht zijn zonder uitzondering extreem moeilijk uit te voeren. Ze zijn bovendien maatschappelijk zeer ontwrichtend, uiterst kostbaar en ze duren allemaal erg lang. Je kunt voorspellen wat er gebeuren zal. Zwakke regeringen zullen onder de druk bezwijken. Daardoor ontstaan nieuwe haarden, het Covid-19- virus leeft vervolgens weer op. Buurlanden zullen zo'n land willen isoleren, ook economisch. Handel en voedselvoorziening kunnen mondiaal bedreigd worden.

     Of er worden asociale maatregelen getroffen, zoals een talking head als Jord Kelder drie dagen geleden vanuit zijn tweede huis op Terschelling voorstelde. 'We zijn 80-plussers aan het redden, die te dik zijn en gerookt hebben.' Daar moeten we mee ophouden, want als we de economie niet snel aanzwengelen, dan houdt onze welvaart snel op, motiveert hij. Isoleer dus de ouderen zodat ze beschermd zijn, geef de economie vrij baan en laat het virus ongecontroleerd uitwoeden onder de jongere generaties. Het klinkt niet eens zo dom, totdat je becijfert wat het teweegbrengt. Het deel van de bevolking dat groepsimmuniteit (ca. 60%) moet opbouwen is véél te groot, de intensive care-afdelingen liggen in no time overvol, het vergt tienduizenden dodelijke slachtoffers onder de jongere generaties, het duurt veel te lang en de economie red je er derhalve niet eens mee. Lees hier. Maar Jord is 55. Dus.

Zeer zonnige dag. Anna is aan de beurt voor de boodschappen en ik breng een uurtje aan boord door, in de kuip en in de zon, net als gisteren (foto hierboven). Bij Le Bon'Apart zijn ze bezig op het terras; misschien denken ze dat het al gauw open kan, In De Bilt meten ze vandaag de eerste warme dag van het jaar. Iets vroeger dan gebruikelijk. Na vier uur begint de hemel langzaam te betrekken. Vanavond zal er een verzwakkend front overtrekken. Misschien brengt het niet eens regen. Morgen weer mooi weer.

     Ik scan het nieuws af en toe - en zie, daar heb je het al: Oostenrijk gaat als eerste land in Europa de coronamaatregelen versoepelen. Na Pasen mogen kleine winkels hun deuren weer openen, op voorwaarde dat de klanten hun mond bedekken en afstand houden tot elkaar.

     De cijfers van het RIVM van vandaag:

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 7.135 (+260)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 1.867 (+101)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 18.803 (+952).

Inderdaad weer wat gezakt. Een goed teken. Terug naar boven

Vanmorgen in de zon in de serre met de schuifpui open.

Dinsdag 07-04-2020

Heeft er nog iemand belangstelling voor het klimaat? De coronacrisis doet alle overige plagen van de mensheid verbleken. Uiteraard totdat blijkt dat ze na de bezwering van Covid-19 gewoon nog blijken te bestaan, in toegenomen omvang. Vandaag komt het KNMI met de publicatie 'Warmste jaren allemaal recent'. Dat is geen nieuws, iedereen weet dat allang, maar er staan twee grafiekjes bij waar 2019 nu ook in staat (zie hieronder). Grafiek 1 toont de ontwikkeling van de gemiddelde jaartemperatuur in ons land over de volle meetperiode: van 1901 tot 2019. De laatste dertig jaar zijn duidelijk warmer dan de periode daarvoor. Er zijn echter ook uitzonderingen die vrij koel zijn, zoals 1996, 2010 en 2013. Je kunt dat beeld nog wat inzichtelijker maken, zeggen de auteurs, als je de punten met opeenvolgende temperatuur met elkaar verbindt. Dat levert grafiek 2 op, met grafiek 1 er licht gestippeld onder. De opwarming van de laatste jaren is in grafiek 2 nog duidelijker. Hm, de waarheid van grafiek 1 is mij duidelijk genoeg. Zeker, zegt de hele wereld, maar eerst corona.

 (Bron: KNMI 2020)

Waar je ook niemand meer over hoort is de migrantencrisis. De temperaturen in het Middellandse Zeegebied lopen intussen op. Zijn er geen afgeladen bootjes in nood? Je hoort er niets over. Zouden de migranten Europa opeens mijden vanwege het coronavirus? The Guardian had er dit weekeinde een artikel over: 'Migrants never disappeared'. Vorige week verliet een reddingschip, onder auspiciën van de Duitse NGO Sea-Eye, de Spaanse haven Castellón de la Plana, op weg naar de wateren voor de kust van Libië. Volgens de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, verlieten circa 800 migranten Libië in maart. Van hen kwamen 43 op Lampedusa terecht en 155 op Malta. De rest zou door de Libische kustwacht zijn gevangen genomen en terug aan land gebracht. Volgens een Italiaanse wetenschapper heeft de coronacrisis de toestroom van migranten wel afgeremd; velen bleven namelijk steken in de kampen in Griekenland en migranten in Tunesië en Algerije aarzelen om over te steken. 'Maar de detentiekampen in Libië zijn angstaanjagender dan corona in Europa'. Daar dreigen niet alleen de gevaren van de escalerende burgeroorlog, maar ook van marteling, misbruik en tuberculose. Of er ook Covid-19 in de kampen circuleert is niet bekend.

     Daarbij komt dat de coronacrisis in Afrika (en het Midden Oosten) nu pas op gang begint te komen. Je kunt verwachten dat het virus in de vaak zwak bestuurde landen een grote verspreiding zal krijgen en mogelijk een demografische ramp teweegbrengt. Wat de gevolgen voor de migrantenstromen zullen zijn laat zich raden. In Europa is de epidemie waarschijnlijk dan al op zijn retour of ingedamd. Luigi di Maio, de Italiaanse minister van buitenlandse zaken, heeft al gezegd dat Italië zijn havens niet voor besmette migranten met corona kan openen. 'It’s not about wanting to be good or bad', zei hij, 'Italy can’t just do it now.' Niemand zit te wachten op de komst van besmette migranten aan de kust. Dat komt even niet uit. Toch?

Gisteravond oefenden we met geïmproviseerde mondkapjes. Vooral Anna was vindingrijk. Vandaag is het uitbundig zonnig. We zitten in de serre met de glaspui opengeschoven (foto hierboven). De wandelaars passeren op ruime afstand. Later zit ik net als de vorige dagen een uurtje op de boot in de zon. Zal ik nou wel of niet beginnen met... Maar ik begin nergens aan. Varen zit er nog lang niet in. Ook doe ik wat boodschappen en dat is het.

De laatste gegevens van het RIVM over de epidemie in Nederland:

Het totaal aantal gemelde patiënten opgenomen (geweest) in het ziekenhuis: 7.427 (+292)

Het totaal aantal gemelde overleden patiënten: 2.101 (+234)

Het totaal aantal positief geteste patiënten: 19.580 (+777).

Even schrikken. Meer dan een verdubbeling! Het heeft waarschijnlijk een administratieve oorzaak, zegt men, sterfgevallen en opnames op vrijdag, zaterdag en zondag worden op maandag administratief verwerkt en dinsdag gerapporteerd.

     Het leven in een tijd van corona zit vol ongerijmdheden. In Blerick bekeurt de politie een bus vol arbeidsmigranten van een uitzendbureau. Volgens de politie konden de inzittenden geen 1,5 meter afstand van elkaar houden. Iedereen, inclusief de bestuurder, kreeg een boete van 399 euro. Tja, je kunt beter met zijn allen opgepropt in een vliegtuig zitten. Zeker zo ongezond maar je krijgt geen bekeuring. Terug naar begin van het seizoen

Woensdag 08-04-2020

Het coronavirus lijkt af en toe als een ware Magere Hein met zijn zeis in het rond te maaien onder de mensen van mijn generatie. Vandaag las ik dat een van mijn favoriete zangers uit de jaren 70 erdoor geveld is: de Amerikaanse country-singer/songwriter John Prine. Prine had al heel wat ellende met succes doorleefd, zoals keelkanker in 1998. Hij trad nog steeds op en maakte nieuwe albums. Levenslust kenmerkte hem en zijn muziek. Helaas kreeg het coronavirus hem te pakken. Hij verkeerde al dagen in kritieke toestand en overleed gisteren op 73-jarige leeftijd. Ach, wat ontzettend jammer! Zijn eerste LP (CD's waren er nog niet) 'John Prine' kwam in 1971 uit. In Angola 1975/76 had ik die op een cassettebandje bij me, dat ik letterlijk stuk draaide. Grootheden als Bob Dylan en Bruce Springsteen droegen hem op handen. Veel van die muziek en de teksten, kritisch en melancholiek, bleven voorgoed in mijn hoofd zitten. Prine trad graag live op in kleine clubs en theaters. Daar vertolkte hij zijn grote nummers als 'Sam Stone', over een Vietnam-veteraan, of 'Donald en Lydia', twee zwakzinnige geliefden, of 'Illegal Smile':

Last time I checked my bankroll,
It was gettin' thin
Sometimes it seems like the bottom
Is the only place I've been
I Chased a rainbow down a one-way street dead end
And all my friends turned out to be insurance salesmen.

maar:

...fortunately I have the key to escape reality
And you may see me tonight with an illegal smile
It don't cost very much, but it lasts a long while.

Dat alles omsponnen met lange gesprekken met zijn toehoorders, alsof het één grote familie was. Prine bereikte nooit de bekendheid van mensen als Dylan en Springsteen. Ik denk dat hij dat verkoos: ergens tussen onbekendheid (dan heb je geen succes) en wereldwijde roem (dan heb je geen leven) in. Een van zijn mooiste songs vond ik altijd 'Mexican Home' (hierboven). Het staat op een live-CD uit 1988, een optreden in een kleine club, vol met geouwehoer, grappen en prachtige liederen. Hoe vaak ik die niet draaide, onvergetelijk!

Mama dear
Your boy is here
Far across the sea
Waiting for
That sacred core
That burns inside of me
And I feel a storm
All wet and warm
Not ten miles away
Approaching
My Mexican home

Ik zit in mijn alcoholloze dagen (zondag t/m woensdag), maar voor vanavond maak ik een uitzondering, zet die cd op en hef een glas op de nagedachtenis van een zanger die me ooit, ondanks alle Afrikaanse ellende, erg van het leven deed houden.

Een stralend zonnig dag. In De Bilt sneuvelt het zoveelste warmterecord. Het is officieel de warmste 8 april ooit gemeten. Het vorige datum-warmterecord voor 8 april stond op 23,4 graden en stamt pas uit 2018. Nu werd het 23,8 graden. Ook 5 en 6 april waren al records. 's Middags kan ik het niet laten. De haven zal dit voorjaar toch niet meer dichtvriezen. Ik start de motor van de boot (afsluiter open!). Doet het meteen. Gezonde koelwaterplonzen. Boegschroeven OK, ankerlier OK. Het is een begin.

De cijfers van het RIVM vandaag:

De corona-epidemie lijkt ingedamd te raken, hetgeen betekent dat we niet moeten verslappen maar vooral door moeten gaan met het huidige pakket maatregelen.

     En wat zei de Amerikaanse president van de week? 'Dus als we het lager kunnen houden, zeg honderdduizend, dat is een verschrikkelijk getal, maar zeg tussen honderd- en tweehonderdduizend doden, dan hebben we het alles bij elkaar heel goed gedaan.'

Terug naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 09-04-2020

De coronacrisis woekert voort en stelt de mensheid voor vrijwel onoplosbare dilemma's. De oorzaak is: gebrek aan kennis over de eigenschappen van het Covid-19 en de ernstige pandemie die het veroorzaakt. Een van de belangrijkste dilemma's is de vraag naar wat een 'exit-strategie' wordt genoemd. Enerzijds de gezondheidsbelangen (het inperken van de epidemie) en anderzijds de economische belangen (het afwenden van een ongekend diepe economische crisis). Beide wegen zwaar. Je ziet het uitgedrukt in de grafiek hierboven, een update van gisteren, van de Financial Times. In landen zoals de VS en VK waar de anti-coronamaatregelen minder streng zijn, neemt het aantal besmettingen en doden steeds verder toe. Is het toevallig dat het juist die landen zijn, die door populisten geregeerd worden? Landen met strengere maatregelen zoals Spanje en Frankrijk zitten in een plateaufase of zelfs in een teruglopen van de epidemie (Italië). Wat is wijsheid?

     Het is daarom zeer pijnlijk dat door toedoen van Nederland (Wopke Hoekstra) de EU-ministers van financiën opnieuw niet vermochten een omvangrijk hulpprogramma te lanceren. Merkwaardig genoeg wordt die krenterige opstelling ook nog door een meerderheid van de Tweede Kamer gesteund. Zeg vooral niet dat de democratie niet werkt, maar dat ons vaderlands parlement bevolkt wordt door kruideniers terwijl visie en daadkracht nu voorop dienen te staan. Frans Timmermans waarschuwt in De Volkskrant dat de Europese Unie ten onder zal gaan als het eigenbelang blijft prevaleren. De komende macro-economische inzinking dreigt massale armoede in de wereld te veroorzaken en die gevaarlijke inzinking kan niet bestreden worden met bestaande recepten.

     Daarbij moeten politici en beleidsmakers hun verstand blijven gebruiken. Eveneens in De Volkskrant waarschuwt schrijver Leon de Winter ('Vanaf eind februari ben ik begonnen me in te lezen') dat we onze welvarende en vreedzame samenleving dreigen te verliezen als de lockdown na 28 april moet worden voortgezet. Dat is zeker mogelijk en toch is het mijns inziens paniekvoetbal. We kennen de besmettingsgraden van de afzonderlijke landen niet eens, we weten niet of licht besmette personen immuniteit ontwikkelen of niet, we weten niet waardoor er zulke grote verschillen zijn in de cijfers van verschillende landen (andere aanpak? minder testen? gebrekkige registraties?), dat alles is onontbeerlijke kennis die met voorrang verworven moet worden door instituten als het RIVM. En verder: betrouwbare testen, mondkapjes e.d. aanmaken/aanschaffen, in grote aantallen. Zolang niemand weet wat wijsheid is, moet de samenleving voorlopig op slot blijven. Ondanks het mooie weer.

Opnieuw een zeer zonnige lentedag ondanks een bewolkte start. Sinds gisteren zijn schilders bezig de leuningen van de voetgangersbrug langs ons huis en op de sluis te schilderen. Hoewel de doorgang met de bekende roodwitte linten werd afgezet, stormen veel joggers er gewoon doorheen. De schilders worden er mismoedig van. Joggers moet je niets in de weg leggen. Sport is voor de dommen, zeg ik altijd.

     De cijfers van het RIVM vandaag.

In Rotterdam is een verpleeghuis 'De Leeuwenhoek' waar in drie weken de helft van de bewoners door corona is overleden. De krant suggereert dat de leding onvoldoende was voorbereid. De Inspectie gaat het onderzoeken.

     In de VS ontstaat een ramp van enorme proporties. Daar verloren afgelopen week 6,6 miljoen Amerikanen hun baan. In drie weken tijd raakten 16,8 mensen hun baan kwijt. Het is het grootste en snelste banenverlies in de VS sinds 1948. in de komende weken blijft de VS op slot en zullen nog meer mensen zonder werk raken. De werkloosheid zal boven de 15% stijgen, verwacht men. Daar word ik even stil van. De Volkskrant schrijft: 'Amerika is nu een van de grootste brandhaarden van de corona-uitbraak. Op donderdag waren er meer dan 432 duizend besmettingen. Het aantal doden liep op tot 14.808. Wereldwijd zijn er bijna 1,5 miljoen personen besmet met het virus. Dit betekent dat bijna eenderde van de besmette personen afkomstig is uit de VS.' Het land treft het niet dat het een ijdele idioot tot president heeft gekozen. Terug naar begin van dit kwartaal.

Positie Bark Europa op 10-04-2020.

Vrijdag 10-04-2020

Uiteraard kwam er toch een Europees akkoord over noodsteun aan Italië en Spanje. Het zou ronduit idioot zijn geweest als het niet gelukt was. Het bereikte compromis is logisch: geen eurobonds, wel steun uit het ESM-noodfonds, geen voorwaarden voor medische hulp, wel hervormingsvoorwaarden voor economische steun. Zo logisch dat het al veel eerder bereikt had kunnen worden. Nu zal Nederland dankzij Wopke c.q. het kabinet op zeker moment de prijs moeten betalen voor de hardnekkige houding. 'Het wil maar niet tot ons doordringen dat Nederland in de EU al langer als buitenbeentje wordt gezien', schrijft Rob de Wijk vandaag in Trouw. Overigens ben ik wel voorstander van die hervormingen in de zuidelijke landen: bezuinigingen en hogere pensioenleeftijden. Het akkoord voorziet daarin. Of het ook zo gaat werken is vers twee.

We beleven de volgende zonnige lentedag. 's Ochtends lopen we langs de volle lengte van de Lingehaven de binnenstad uit om bij de Praxis twee plankendragers te kopen. De reden: de aangekondigde overgang van het analoog naar het digitaal tv-signaal op de kabel van Ziggo. In de woonkamer hebben we allang digitale ontvangst maar in de slaapkamer kijken we nog analoog. Enkele weken geleden kregen we daar een email over. Van de week zocht ik uit wat er voor nodig is: een kastje van 30 euro dat het analoge signaal omzet in digitaal. Dat leek niet moeilijk - alleen werkte het niet toen ik het geïnstalleerd had. Bellen met de klantenservice. Na ettelijke adviezen ging het nog niet; wel wist ik te voorkomen dat ze voor de tweede maal zo'n kastje zouden opsturen. Tenslotte ontdekte ik per toeval dat ik een verkeerd knopje indrukte op onze eigen afstandsbediening van de televisie. Opgelost. Echter had ik bij het aansluiten teveel op de plank aan de muur gedrukt, waar de tv op staat. Die hing scheef en de tv dreigde eraf te glijden. Vandaar dat er plankendragers nodig waren; de plank liet zich niet meer hecht aan de muur schroeven.

De Bark Europa worstelde op de zuidelijke Atlantische Oceaan afgelopen week met lauwe, lichte winden. Desondanks zijn ze inmiddels in 30 graden zuiderbreedte gekomen met een milder klimaat(zie hierboven). Op Facebook kun je het volgen. Nu zitten ze al drie dagen in harde, 40-knopen winden. 'Despite the high swell we are able to reach speeds between 6 and 8 knots and progress in the last three days has been very good. We hope to keep it that way', schrijft Ricky, de Slowaakse fotograaf. Er staan mooie foto's bij.

De cijfers van het RIVM voor vandaag:

Intussen zijn de schilders klaar met het groen schilderen van de leuningen van de voertgangersbrug om ons huis en op de sluis. Toch heeft de havendienst de doorgang afgesloten met afzetlinten in verband met het Paasweekeinde. Ze willen voorkomen dat drommen wandelaars elkaar gaan besmetten met corona als ze van twee kanten over de sluis dringen. Anderhalve meter afstand is onhaalbaar. Ik ben benieuwd hoelang het werkt. Terug naar het begin van dit kwartaal

Ushuaia, 15 maart 2020. Bark Europa legt aan de kade aan tegenover het cruiseschip 'Greg Mortimer' (rechts).

Zaterdag 11-04-2020

Weer is een een cruiseschip in moeilijkheden door het coronavirus, of beter, nog steeds in moeilijkheden. Het Australische cruiseschip Greg Mortimer werd geweigerd in Montevideo, Uruguay. Het schip vertrok op 15 maart uit Ushuaia voor een reis naar Antarctica en South Georgia. Juist op die dag legden wij er aan met de Bark Europa. De Greg Mortimer van de Australische Aurora Expeditions lag tegenover ons (foto hierboven) en vertrok een aantal uren later. De vraag is of dat verstandig was, want het was toen al duidelijk dat ze bij terugkeer geweigerd zouden worden. Dat gebeurde bij terugkeer ook; het voer vervolgens door naar het dichtsbijzijnde buitenland: dus Uruguay. Begin april werd het schip geweigerd in Montevideo. Nu werden 128 van de 217 passagiers positief getest op Covid-19; zes passagiers werden in zorgwekkende toestand van het schip gehaald en naar ziekenhuizen gebracht. Voor passagiers uit Australië en Nieuw Zeeland heeft rederij Aurora een aparte repatriëringsvlucht geregeld. Bij terugkeer moeten ze veertien dagen in quarantaine. Amerikaanse en Europese passagiers met een positieve corona-test moeten aan boord blijven tot ze negatief testen; dan mogen ze mogelijk in Brazilië van boord. Tot die tijd worden ze om de dag getest. Ook de scheepsdokter is ziek. Naar verluidt moeten nog meer dan een dozijn cruiseschepen nog steeds op zee afwachten of ze ergens toegelaten worden.

     Opnieuw is het me duidelijk hoeveel geluk ik c.q. wij hebben gehad met onze Antarctica-reis. Die was nét op het nippertje.

Een dag of zeven geleden meldde ik dat er in het VK tientallen 5G-zendmasten in brand waren gestoken. Opmerkelijk genoeg gebeurt het nu ook in Nederland. Onbekenden probeerden gisteravond een telefoonmast op een bedrijventerrein in Groningen met benzine in brand te steken. Het was al voor de vijfde keer, de overige keren betrof het masten in Deurne, Beesd, Rotterdam en Nuenen. Bij de zendmast in Deurne stond "Fuck 5G" geschreven. In Oudenbosch in Brabant heeft gisteravond ook brand gewoed bij twee zendmasten. De daders geloven stellig dat de straling van de masten de mutatie en verspreiding van het coronavirus veroorzaakt. Wetenschappers spreken dat nadrukkelijk tegen.

Ander corona-nieuws. In China lijkt er een nieuwe (tweede) golf van besmettingen met Covid-19 te groeien. Men denkt aan twee bronnen: Chinezen die uit het buitenland terugkeren en patiënten die geen symptomen hebben maar wel mensen kunnen besmetten. Intussen heeft men de reisbeperkingen tussen steden opgeheven.

     De VS is het eerste land waar op één dag meer dan tweeduizend sterfgevallen zijn geregistreerd van mensen die besmet waren met het coronavirus. De John Hopkins University meldt dat er de afgelopen 24 uur 2108 Amerikaanse doden zijn bij gekomen. Het aantal doden in de VS staat op bijna 19.000, iets meer dan het aantal Italiaanse sterfgevallen. Het aantal besmettingen in de VS overschrijdt de half miljoen.

     Onderzoekers van het Radboud MC denken een essentieel mechanisme bij de infectie met Covid-19 te hebben blootgelegd. Daarbij gaat het om de ACE2-receptoren van het renine-angiotensine-aldosteron systeem in de cellen van (vooral) longweefsel, waarover ik onlangs al schreef. Het vaatverwijdend middel Bradykinine speelt er een rol in door lekkage van haarvaatjes te veroorzaken, en het Bradykinine-remmend medicijn Icatibant. Ik kom er gauw op terug.

     Trouw publiceert vandaag een manifest van 170 Nederlandse wetenschappers, hoofdzakelijk sociologen en milieuwetenschappers, onder de titel 'Het is een blunder als we niet groener uit de coronacrisis komen'. Zij zien in de Covid-19-crisis een unieke gelegenheid om af te rekenen met het groei- en marktmodel van het neo-liberale kapitalisme door het instellen van een universeel basisinkomen voor iedereen, van kringlooplandbouw en een radicale verduurzaming van de economie en samenleving. Helaas, denk je dan, ze hebben het grootste gelijk van de wereld, maar zo werkt het niet, het zal er niet van komen, het zijn roependen in de woestijn. Ook Bas Heijne in de NRC is sceptisch. 'En dat verfoeide neoliberalisme, het kan best dat het nu een doodsklap krijgt, maar denken we echt dat de ondernemers die hun bedrijven ten gronde zien gaan, voor wie deze crisis een kwestie van vechten en overleven is, dat besef een-twee-drie zullen omarmen?' Misschien, zegt hij, is deze crisis juist niet het ideale moment voor grote hervormingen. Het idee 'dat we hier als vanzelf beter uit zullen komen omdat het virus ons een lesje heeft geleerd', noemt hij nonsens.

De volgende zeer zonnige lentedag. In het land neemt de droogte opnieuw onrustbarend toe. Sinds half maart heeft het nauwelijks geregend. De komende veertien dagen valt er ook nauwelijks regen. De grondwaterstand zakt snel. Het levert al bosbranden op en afsterven van planten.

     Mijn veronderstelling van gisteren, dat de havendienst de sluisovergang vanwege corona afsloot voor wandelaars, klopte niet. Gisteravond haalde een medewerkster de afzetlinten weg. Tja. Laat de mensen voor zichzelf zorgen, denken ze vast.

     De cijfers van het RIVM vandaag:

  Terug naar het begin van dit kwartaal.

Zondag 12-04-2020, 1e Paasdag

Gisteren ontving ik een brief van de verzekeraar bij wie ik de extra kosten declareerde voor de aanschaf van een KLM-ticket van Buenos Aires naar Amsterdam (via Rio de Janeiro), omdat Alitalia al zijn vluchten cancelde. Ze vragen een omschrijving op te sturen van de extra kosten en een betalingsbewijs. Dat kost weinig moeite. Afwachten.

Het beeld van de verschillen in aanpak tussen landen bij de corona-pandemie kristalliseert verder uit (zie hierboven). De grafiek toont de ontwikkeling van het aantal coronadoden vanaf de eerste dode, met een logaritmische Y-as. Dat de VS nu veruit de meeste slachtoffers telt, hoeft bij het chaotische beleid van de Trump-regering geen verbazing te wekken. Het VK stijgt ook nog steeds. Italië en Spanje wisten de curve terug te buigen, Frankrijk lijkt de lijn van Italië te volgen. Duitsland, België en Nederland komen er niet slecht uit, maar hun curves lopen nog wel steeds op. Een speciaal geval is Zweden. Het land kent weinig lockdown - cafés, restaurants, terrassen en winkels zijn open: het dodental/inwoners is er echter veel hoger dan in Noorwegen en Finland, die wel dergelijke beperkingen opleggen. Omgekeerd is de werkeloosheid als gevolg van de pandemie in Zweden veel lager. Dat lijkt op een bewuste politieke keus van de soort die mensen als Jort Kelder bevallen zal.

Het is een zonnige 1e Paasdag, die we grotendeels in de serre doorbrengen. Voor eventjes de laatste, zeggen de weerbureaus. 'Vandaag een t-shirt, morgen de winterjas'. Het is opvallend minder druk met wandelaars over de sluis.

     De cijfers van het RIVM laten voor vandaag een verdere (lichte) daling zien:

Onze lockdown werkt, maar we moeten het wel volhouden. De bekende Deense klimaatscepticus Bjørn Lomborg reed eergisteren een bijzonder scheve schaats door in een tweet te schrijven: 'Significant data indicate corona is no worse than common flu. Yes, we need mass testing. But if true, shutting down the economy was possibly not the best response.' Voor wie nog twijfelt: Covid-19 is besmettelijker (zonder lockdown, en de incubatietijd is langer), het is waarschijnlijk dodelijker, er is geen weerstand in de bevolking en er bestaat nog geen vaccin tegen.

Ik lees een dikke pil: 'Upheaval' van Jared Diamond ( Allen Lane, 2019) over hoe staten omgaan met crisis en verandering. Misschien bij toeval een nuttig boek in tijden van coronacrisis. Diamond is de auteur van een aantal sterke boeken zoals 'Guns, Germs and Steel' (1997) en 'Collapese' (2004), maar dit keer lees ik hem met scepsis. Dat komt door de (voor mijn gevoel) nogal simplistische manier waarop hij modellen van persoonlijke crises bij mensen vergelijkt met crises in landen (Finland, Japan, Chili, Indonesië, Duitsland, Australië en de USA). Terug naar het begin van dit kwartaal

Een longblaasje (alveolus) met een bloedvaatje eromheen, Een pneumocyt (longcel) in de alveolus krijgt juist een infectie van het SARS-virus via de ACE2-receptoren (bron: besproken artikel)

Maandag 13-04-2020, 2e Paasdag

Een week of twee geleden schreef ik over het renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS) in de cellen van het longweefsel. Het RAAS is heel belangrijk in de regulatie van de bloeddruk. Echter: receptoren in het systeem hebben ook een rol bij het opdoen en bij de pathofysiologie van het Covid-19. Onderzoekers van de Radboud Universiteit denken een essentieel mechanisme te hebben ontdekt in dat verband. Hoe zit dat? Artsen zien steeds drie fases bij ernstige infecties met het coronavirus:

1. kortademigheid vanwege vocht op de longen,

2. een ontstekingsreactie in de longen,

3. het ontstaan van trombose en littekens in de longen door het vocht.

Volgens de onderzoekers kan alleen de infectie van het virus in de cellen van het long-epitheel dit niet voldoende verklaren. Zij zien op CT-scans van de longen van patiënten dat de longen snel vollopen met vocht. Dat veroorzaakt de kortademigheid. Net als bij SARS (ook een coronavirus) komt dat door toenemende lekkage van haarvaatjes. Vocht trekt het longweefsel in en belemmert de gasuitwisseling. Hoe die lekkage kwam, wist men niet, maar het komt dus ook bij Covid-19 voor. De wetenschappelijke voorpublikatie heet 'Kinins ans Cytokinins in Covid-19: A Comprehensive Pathofysiological Approach' d.d. 3 april 2020 en - grappig - mijn Antarctica-kameraad Marcel hoort bij de auteurs. (Een foto van ons tweeën op de Bark Europa tijdens het afscheidsfeest op 15 maart jl. staat hier. Hij vertelde toen al over het artikel).

Het coronavirus dat SARS veroorzaakt dringt longcellen binnen via ACE2-receptoren op de celwanden. Het Covid-19 virus zou zelfs een 10 tot 20 hogere affiniteit hebben met die receptoren. Het wordt er als het ware door naar binnen 'gezogen', zie op het plaatje hierboven waar een longcel (pneumocyt) juist wordt geinfecteerd door (in dit geval) het SARS-virus. Door het binnendringen van het virus via de ACE2-receptor wordt deze stilgelegd, dus voor een tijdlang uitgeschakeld. Daardoor zou, stellen de Radboud-onderzoekers, een andere functie van het ACE2-receptorenzym uitvallen: het inactiveren van een enzym, het Lysine-des-Arginine9 bradykinine (ook wel Kalidine genoemd). Het eiwit Bradykinine ontstaat uit het lokale en weinig bekende kinine–kallikrein hormoonsysteem, en bindt sterk aan de B1-receptoren in de wanden van de haarvaatjes rond de longcellen ('B' van Bradykinine, zie plaatje hierboven). Het bindt overigens ook aan de B2-receptoren. De bindingen veroorzaken vaatverwijding en verhoogde doorlaatbaarheid voor vocht uit de bloedvaatjes. Lekkage dus. Er hoopt zich steeds meer vocht op in het longweefsel omdat de ACE2-receptorenzymen het Bradykinine niet meer remmen. De vochtophoping heet angio-oedeem. In de longen belemmert het de gasuitwisseling en leidt tot groeiende ademhalingsproblemen in de eerste fase van de corona-ziekte.

     Rond de negende dag van de ziekte wordt de ontstekingsreactie in de longen sterker (2e fase). Dat zie je aan de verslechtering van de toestand bij een deel van de patiënten. Het immuunsysteem van het lichaam heeft inmiddels grote hoeveelheden antilichamen (immunoglobulinen) gevormd om de virusinfectie te bestrijden. Dat zie je aan de linkerkant van het plaatje. De antilichamen zijn gericht tegen de zogenaamde 'spikes' (pieken) die overal op het Covid-19 viruslichaam zitten en die graag binden met de ACE2-receptoren. De antilichamen demobiliseren het virus door die bindingscapaciteit uit te schakelen.

     Bij een ontstekingsreactie gebruikt het ingewikkelde afweersysteem van het lichaam ook andere mechanismen, zoals het sturen van macrofagen en de aanmaak van stoffen aan om de indringers te doden. Dat zijn cytokinen. Ze verheftigen de ontstekkingsreacties en de patiénten voelen zich zieker. De ontstekingsreactie kan zelfs ontaarden in een cytokinestorm, een forse ongecontroleerde reactie van het afweersysteem tegen de grote hoeveelheid virus, die onbedoeld ook het lichaam zwaar beschadigt.

     Er zijn - zie boven - dus twee soorten B-receptoren in de haarvaatjes: B1- en B2-receptoren (zie opnieuw plaatje). De gedachte van de Nijmeegse wetenschappers is dat de activiteit van de B1-receptoren door de toenemende ontstekingsreactie sterk stijgt. Hoe dat in zijn werk gaat is me niet duidelijk, de B2-receptoren doen immers ook mee, maar in elk geval lijkt het een continuering en versterking van van het effect van Bradykinine op te leveren, dat nóg meer angio-oedeem in de aangetaste longen teweegbrengt. De patiënten moeten naar de intensive care. Veel patiënten melden het angstige gevoel dat hun longen vol water staan. 

Tot welke therapeutische mogelijkheden het pathofysiologisch mechanisme, zoals het wordt voorgesteld door de Nijmegenaren, kan leiden moet nog verder duidelijk worden. De auteurs doen enige suggesties, zoals het blokkeren van de B1- en B2-receptoren om de vochtlekkage te stoppen. Ze noemen daarvoor het middel Icatibant, een in Europa goedgekeurd geneesmiddel dat selectief de B2-receptoren remt. Het immuunsysteem van de patiënt zou dan meer tijd krijgen om het virus de baas te worden. Of dat voldoende helpt betwijfelen ze echter. Er is weinig bekend over de effecten van Icatibant op de bradykinine B1-receptoren, maar wie weet levert verder onderzoek aan het voorgestelde model nog andere mogelijkheden op. Ondertussen behandelt men in het Radboudziekenhuis de eerste vijf patiënten met Icatibant. Helaas zijn er nogal wat bijwerkingen en (vooral) contra-indicaties (m.n. hartpatiénten). Grootscheeps gebruik buiten de kliniek lijkt daarom hachelijk. Bovendien is het zeker geen preventief middel. Daar helpt vooralsnog alleen isolatie en lockdown.

     Voorlopig zal dus alleen de ontwikkeling van een vaccin de pandemie zélf effectief kunnen bestrijden. Uit een document van de WHO blijkt dat er momenteel liefst 70 vaccins in ontwikkeling zijn, waarvan er 3 al een klinische evaluatie ondergaan.

Een droge en koude 2e Paasdag, tien graden lager dan gisteren. Er zijn weinig mensen op staat. 's Middags wordt het wat drukker, maar wij verlaten de woning niet, behalve dat ik even de vuilniszakken wegbreng.

     De cijfers van het RIVM van vandaag zijn weer wat minder sterk gestegen:

Terug naar het begin van dit kwartaal

Vandaag worden de palen van de voetgangersbrug om ons huis (rechts) geschilderd (foto: Emmy van Ingen)

Dinsdag 14-04-2020

Gisteren waren Barbara & Michel met hun meiden en de hond naar buiten gegaan. Ik geloof dat een gezin dat mag in coronatijden. Ze maakten een leuke foto (zie hier). Vandaag is het koud, maar droog. We worden vanochtend gewekt door gerommel. Mannen zijn voor de deur bezig om pontons van een vrachtwagentje te laden. Die laten ze in de haven zakken om ze langs het onderstel van het voetgangersbrugje om ons huis te leggen (foto hierboven). De palen zullen vandaag geverfd worden. De sluis is opnieuw met linten afgezet.

     We doen ieder apart boodschappen in de stille binnenstad. Via de post krijg ik 5 meter coaxkabel in de bus van Ziggo, dat is de kabel die ik vorige week had afbesteld toen ik er zelf een had gekocht bij de Praxis.

Complotfanaten staken opnieuw 5G-zendmasten in brand. Ditmaal twee zendmasten voor telecommunicatie in Almere Haven. Iemand op Twitter merkt op: '(Het) valt mij op dat veel "5G-activisten" een verleden hebben bij de gele hesjes. Beroepsdemonstranten.' De sociale media stromen overigens vol met de meest bizarre theorieën, zoals deze nogal lange film (al van 6 maart jl.) over Covid-19, Bill Gates en 5G. Hij zit vol met onbewezen en onbewijsbare veronderstellingen, verdachtmakingen en kolder. Steeds duikt hij weer op, vooral op Facebook. Alles is één grote samenzwering. De film is gemaakt door ene Janet Ossebaard. Zij schreef in 2008 ook een boek over het buitenaardse geheim achter graancirkels. Ossebaard is daar specialist in, ze runt sinds 2016 het Graancirkelcentrum in Deventer (lees hier). Via de laatste link lees je ook hoe  Ossebaard denkt. De meeste graancirkels komen voor in Zuid-Engeland, weet ze. 'Dat komt waarschijnlijk doordat de sterkste energetische baan van de aarde dwars door dat gebied loopt.' Het komt niet door het 5G-netwerk, dus.

Verschillende Europese landen gaan binnenkort over tot versoepeling van de coronamaatregelen. Oostenrijk en Denemarken waren er al aan begonnen, Polen wil dat de economische beperkingen vanaf 19 april geleidelijk worden ingetrokken, in Tsjechië wordt het 'normale' leven stap voor stap weer opgepakt, in Italië gaan boekhandels, babywinkels en hout- en papierbedrijven weer open, in Spanje gaan niet-essentiële bedrijven weer open zoals fabrieken en bouwplaatsen en Trump denkt ook dat hij op korte termijn een besluit zal nemen tot het afbouwen van de maatregelen. Tegelijk waarschuwt de WHO dat het daarvoor veel te vroeg is. ‘Zo’n negentig procent van de besmettingsgevallen is in Europa en de VS’, aldus WHO-woordvoerder Margaret Harris op een briefing over de pandemie. ‘Wij zien dus zeker niet de piek naderen.

In Oost-Afrika groeit een nieuwe sprinkhanenplaag uit tot een ramp. Jongstleden februari was er ook al zo'n plaag, maar deze is groter. De VN verwacht dat de tweede golf eind juni en in juli, zijn piek bereikt, gelijktijdig met de start van het oogstseizoen. De oorzaak zit hem niet energetische banen of graancirkels, maar hoogstwaarschijnlijk klimaatverandering (lees hier). Door de wereldwijde coronacrisis lukt het de overheid in Uganda niet om genoeg pesticiden te importeren vanuit Japan.

De cijfers van het RIVM zijn na het Paasweekeinde weer hoger. Nagekomen meldingen, denkt men:

Terug naar het begin van dit kwartaal

'America first!' De VS heeft veruit de meeste coronadoden. NB: de schaal op de Y-as is logaritmisch.

Woensdag 15-04-2020

De ijdele idioot die in de USA voor president mag spelen weet iedere keer weer de wereld gevaarlijker te maken dan hij toch al is. Nu staakt hij midden in een pandemie de betalingen aan de Wereldgezondheidsorganistie (WHO). Waarom? De WHO was volgens hem te laat met afkondigen van een internationale noodtoestand. Dat mag voor een deel waar zijn, de WHO riep die pas op 30 januari uit (PHEIC) en men denkt dat wereldmacht China daar debet aan was, maar zelf trad hij nog véél later op, meer dan een maand na de WHO. Als gevolg daarvan heeft de VS nu de meeste coronadoden ter wereld (zie hierboven). Maar de president wil de aandacht van dat feit afleiden. De WHO moet nu sterk gekortwiekt de wereldwijde strijd tegen de Covid-19 pandemie voortzetten. De Amerikaanse bijdrage is de grootste van alle lidstaten en bedraagt 400 tot 500 miljoen dollar per jaar, ongeveer 15 procent van de WHO-begroting. Een ander gevolg is dat de invloed van China op het beleid er groter door wordt.

     De Amerikaanse president is vooral bezig met zichzelf en zijn herverkiezing. Daarom komt de naam van Donald Trump op de miljoenen hulpcheques te staan, melden Amerikaanse media. De werkeloosheid is tot ongekende hoogte opgelopen (> 17 miljoen) als gevolg van het virus. 150 miljoen Amerikanen zullen komende week een storting op hun bankrekening of een cheque voor coronasteun ontvangen. Die bedraagt zo'n 1100 euro. Mensen met kinderen krijgen 500 euro extra. Op de linkerkant van de papieren komen de woorden "President Donald J. Trump" te staan. Het is voor het eerst dat zoiets gebeurt. Het totale steunpakket kost de staat 2000 miljard dollar en fungeert in wezen als een ordinaire bijdrage aan de verkiezingscampagne van Trump.

De incompetentie van de Trump-regering bij de aanpak van de pandemie slaat alles. Vandaag verdedigt Kellyanne Conway, Counsellor to the President, de stopzetting van de WHO-financiering als volgt op Fox News (hier te zien op Twitter): 'This is COVID-19, not COVID-1 folks, and so you would think the people in charge of the World Health Organization facts and figures, would be on top of that.' Ze weet dus niet eens dat '19' alleen slaat op het jaar 2019.

De kou is het land weer uit vandaag. Het is zonnig en een graad of zestien met nauwelijks wind. 's Ochtends gaat de bestuursvergadering van de Gorcumse Poëzieroute niet door. Uiteraard door de coronacrisis. Alle bestuursleden zijn ruim boven de zestig. Anna en ik maken in plaats daarvan een kuier over Buiten de Waterpoort en de aangrenzende stadswal. Het koolzaad bloeit er uitbundig (foto hier). Verder bloeiende kastanjes en uitlopende platanen. Op een enkele hondenbezitter na komen we niemand tegen.

     's Middags fietst schoonzoon Jeffrey even langs met zijn dochters. Dat is leuk! We praten met ze vanachter de glazen schuipui.

     De cijfers van het RIVM laten een stijging zien. Het effect van het Paasweekeinde, zegt men.

Vanavond geeft onze eigen PM weer een persconferentie. Zal hij een versoepeling aankondigen?

Terug naar het begin van dit kwartaal

Prevalentie van Covid-19 (zwarte lijn) en ernstige ziektegevallen (rode lijn) bij scenario's met intermitterend social distancing en huidige c.q. uitgebreide IC-capaciteit (bron: besproken artikel)

Donderdag 16-04-2020

'Studie Harvard: elk kwartaal een lockdown om het virus te bedwingen' is de vrolijk makende kop van een artikel dat gisteren in De Volkskrant stond over een nieuwe modelstudie van een onderzoeksgroep van Harvard-hoogleraar epidemiologie Marc Lipsitch. De studie staat deze week in Science en heet 'Projecting the transmission dynamics of of SARS-CoV-2 through the post-pandemic period'. NB: SARS-CoV-2 is de naam voor het coronavirus, Covid-19 is de naam van de ziekte). De uitkomst van de modelstudie is: de pandemie krijgt een undulerend ritme, dat in feite ontstaat door bestrijdingsmaatregelen als lockdown en social distancing. Als die stoppen, leeft het virus weer op, enzovoorts. Pieken en dalen wisselen elkaar af.

     Tot nog zeker het jaar 2024 moeten landen op hun hoede zijn dat het virus niet opeens weer in alle hevigheid de kop opsteekt, en tot en met 2022 zijn gehele of gedeeltelijke lockdowns nodig om het weer de kop in te drukken. Dat is niet alles. Het is ook goed mogelijk dat het virus geen blijvende immuniteit biedt na een doorgemaakte infectie, maar dat het na een tijdje mensen opnieuw kan besmetten zoals dat vaak met luchtwegvirussen het geval is.  Dat zou kunnen leiden tot zomers zonder al te grote problemen, terwijl in de herfst het virus extra heftig de kop opsteekt. Volgens de model berekeningen van de Harvard-groep zou de maatschappij ieder jaar in september én in december opnieuw op slot moeten – en in januari en maart opnieuw. Het geeft dus patronen zoals in de grafieken hierboven (bron: besproken studie). De nieuwe werkelijkheid, zolang er geen vacin is en geen behandeling?

     Waarom het vergroten van de IC-capaciteit (onderste model) het tempo van de pieken vertraagt, snap ik niet helemaal. Het zit hem vermoedelijk hierin dat ernstig zieke personen eerder 'van de straat worden gehaald' zodat ze niet voortgaan anderen te besmetten. De conclusie zou dan luiden dat men de extra IC-capaciteit van nu vooral niet terug moet brengen.

Vanmorgen begint een nieuwe, zonnige lentedag, alsof de duvel ons wil pesten tijdens de lockdown. De schilders spuiten het onderstel van het voetgangersbrugje langs ons huis af met een hogedrukspuit. Onze ramen zijn er vies van; hopelijk komt de glazenwasser snel. Door toeval komt die 's middags nog langs. Vandaag doe ik mijn plicht en maak de belastingaangifte 2019 in orde. Niet zo'n kunst voor ons, pensionado's. Vrijwel alles is al ingevuld; je hoeft voornamelijk na te gaan of alles klopt.

     Culturele kaalslag door de coronacrisis, ook in Gorcum. Evenementen en voorstellingen zijn er niet meer, de theaters en het Gorcums Museum zijn dicht en de maandelijkse Culturele Route vindt niet meer plaats. Hoe jammer. Vandaag meldt AD/Rivierenland dat Boekhandel Cursief moet sluiten. Het zat er overigens al langer in, blijkt. Inderdaad, vier boekhandels in onze kleine binnenstad was altijd al teveel, nu geeft de coronacrisis er eentje de genadeklap.

Trump op de laatste van zijn dagelijkse persconferenties. Hij zegt uit 'data' af te leiden dat de Verenigde Staten over de piek van het aantal coronabesmettingen heen zijn. Later vandaag komt hij met maatregelen om de economie weer op gang te brengen. Omdat tot dusver de corona-cijfers in de VS iedere dag verder stijgen, wacht iedereen met enige spanning af of hij gelijk krijgt. Dat weten we morgenochtend pas. Ondertussen stijgt de werkeloosheid in de VS pijlsnel verder. Sinds vorige week kwamen er 5,2 miljoen werkelozen bij; het totaal staat nu op 22 miljoen binnen vier weken. Trump zoekt verder naar partijen die hij de schuld kan geven. Behalve de WHO is China nooit uit beeld geweest. Amerikaanse inlichtingendiensten onderzoeken de mogelijkheid dat het Covid-19-virus in een instituut voor virologie in de Chinese stad Wuhan is ontstaan, en niet op de markt in dezelfde stad. Op die markt werden levende dieren verhandeld. Overigens kan dat natuurlijk best het geval zijn geweest.

Het dagelijks corona-sterftecijfer van het RIVM is toch weer vrij hoog, zij het minder dan gisteren:

De veronderstelling is op basis van de CBS-sterftecijfers dat het werkelijk aantal coronadoden in ons land twee keer zo hoog is. Er is vooral meer sterfte onder mensen van 54 jaar en ouder. Uit ander onderzoek van het CBS bleek vandaag dat de sterfte in verpleeghuizen en andere instellingen ook ruwweg verdubbeld is sinds de uitbraak van het coronavirus. Tevens belangrijK: uit een onderzoek van Sanquin onder bloeddoneren valt af te leiden dat de graad van immuniteit tegen het Covid-19 in ons land nog maar 3 procent bedraagt. Dat is ver verwijderd van iedere zweem van groepsimmuniteit. Eenzelfde conclusie gaat op voor andere Europese landen, zoals Oostenrijk. Terug naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 17-04-2020

Wie nog twijfelt of Covid-19 wel dodelijker is dan het griepvirus, moet maar eens naar de grafiek hierboven kijken. Hij toont de huidige toename van corona-slachtoffers in de staat New York versus alle doden in 2017/2018 en het aantal griepdoden in hetzelfde seizoen. Dat was een record-griepseizoen. Het artikel in The New Atlantis, een Amerikaans blad over technologie en samenleving, staat hier. Het vergelijkt de aantallen coronadoden ook met de sterfgetallen voor kanker, hartziekten, longontsteking en auto-ongevallen. Covid-19 stijgt boven alles uit.

Hij heeft het niet gedurfd: vannacht kondigde Trump op zijn dagelijkse persconferentie richtlijnen aan waarmee het corona-regime in de VS kan worden versoepeld. Door de staten, niet door de federale regering. En - hij noemde geen datum, wel (onder meer) 'zodra de verspreiding van het virus twee weken lang terugloopt'. De president heeft - voor even? - geluisterd naar zijn medische adviseurs. Geen wonder, voor de derde dag op rij was er een record aantal doden door de corona-epidemie. De afgelopen 24 uur werden er 4491 doden geregistreerd. Woensdag waren dat er nog 2569, de dag daarvoor stierven 2228 inwoners. De stijging komt waarschijnlijk voor een deel doordat nu ook 'waarschijnlijke' sterfgevallen aan het virus worden meegeteld.

De coronaramp voltrekt zich in snel tempo.  In het eerste kwartaal van dit jaar kromp de Chinese economie met 6,8 procent. De eerste krimp in veertig jaar. De cijfers zijn slechter dan analisten hadden verwacht.

Bizar. Nederland kampt niet alleen met het coronavirus. In het Westland en andere streken eromheen hebben 21 tuinbouwbedrijven last van een zeer schadelijk tomatenvirus, het zeer besmettelijke Tomato Brown Rugose Fruit Virus. Al sinds oktober. De tomaten zien er door vlekjes te slecht uit voor de verkoop en de planten sterven af.

Populisten aan de macht. In Brazilië ontsloeg president Bolsonaro zijn minister van volksgezondheid. Onenigheid over de strengere corona-maatregelen, die de minister wilde treffen. De minister is arts. In het land grijpt het virus om zich heen; er zijn meer dan 20.000 mensen positief getest en bijna 2000 corona-doden. Maar de president noemt de schade aan de economie gevaarlijker dan de epidemie zelf.

De grafiek van de Financial Times die ik af en toe toon, wordt dagelijks bijgehouden en toont zeer relevante curves (hieronder die van twee dagen geleden). De piek van de epidemie lijkt nu ook in Amerika bereikt - dat had Trump dus goed meegekregen gisteren - en bijna in het VK, nog niet in Turkije, India en Rusland. Opvallend: de derde opleving in China. Die laat duidelijk zien dat je de maatregelen niet te vlug versoepelen moet.

De lente speelt met ons. Het is de zoveelste zonnige dag in een lange reeks. Vandaag is de verjaardag van Barbara (48). Helaas geen gezellig partijtje bij haar thuis, zoals anders. We doen om de beurt even boodschappen. In de stad is het drukker dan eerder deze week. In Gorcum gaat het jaarlijkse Hippiefestival op Buiten de Waterpoort niet door, maken de organisatoren op Facebook bekend. Het zou in het weekeinde van 3, 4 en 5 juli plaatsvinden.

     De laatste cijfers van het RIVM tonen dat ook bij ons de piek nadert. De intelligente lockdown werkt.

In een klein boekje 'In tijden van besmetting' (De Bezige Bij, 2020) dat ik vandaag in Boekhandel De Mandarijn kreeg, schrijft de Italiaanse auteur Paolo Giordano ergens begin maart van dit jaar dat we tijdens deze epidemie niet anders doen dan tellen. 'We tellen de besmettingen en de genezingen, we tellen de doden, we tellen de ziekenhuisopnames en de ochtenden dat we niet naar school zijn geweest...(enzovoorts) (...) En we tellen en hertellen de dagen, dat vooral, de dagen die het nog duurt totdat de crisis achter de rug zal zijn. (...) De dagen tellen, Opdat wijsheid ons hart vervult. Niet toestaan dat al dit lijden voor niks is geweest'. Hm, dat is het wel, vrees ik. Een nogal rare opmerking, eigenlijk. Want waar in godsnaam zouden wereldwijd bijna 150.000 corona-doden goed voor kunnen zijn? Terug naar begin van dit kwartaal

De positie van Bark Europa op 18 april 2020: op zoek naar wind in de Paardenbreedten.

Zaterdag 18-04-2020

De Bark Europa, op zijn lange zeilreis van Vuurland terug naar Nederland, worstelt momenteel met windstiltes in de Paardenbreedten, de gordel van subtropische hogedrukgebieden met weinig tot geen wind. Ze worden ook wel doldrums genoemd. In de tijd van de zeilvaart was het een gevreesde breedte, waar schepen wekenlang rond dobberden, smachtend naar wind. Er wordt beweerd dat men toen van honger de paarden aan boord opat of ze overboord gooide om drinkwater te sparen. Allemaal twijfelachtig. Bij een online encyclopedie vind ik de verklaring: De naam zou zijn afgeleid van de ontdekker, de Britse scheepsofficier en ontdekkingsreiziger Sir James Ross (1800-1862), maar dat terzijde. Op Antarctica bezochten we het naar hem genoemde eiland. Een Duits geograaf las destijds de naam Ross-latitudes en vertaalde het woordje Ross (Duits voor paard) in Pferdenbreidten. Die naam ging een eigen leven gaan leiden en sindsdien zijn er allerlei fabels aan verbonden. Hm.

     Op Facebook staat af en toe een verslag met foto's van de lange oversteek, van de Slowaakse fotograaf Richard Simko. Het schiet dus niet erg op. Ze proberen de wind op te zoeken en zwemmen af en toe rond het schip, nu het oceaanwater weer warm is. Richard schrijft: 'It is uncertain what the coming days will bring us. We ended up west of our planned route, about 200 nautical miles from the place where we expected to be. We are now chasing the wind that would return the ship into a favourable position to catch even better wind and ocean current that will bring us closer to where we all want to be. Home.'

Vandaag is het wat kouder en trekt bewolking vanuit het zuiden binnen. Er kan wat regen uit vallen en dat gebeurt ook vanaf het middaguur. We blijven binnen.

     Vannacht hebben paranoïde malloten opnieuw twee zendmasten in brand gestoken, ditmaal in Amsterdam-West. Ze denken dat het 5G-netwerk de corona-epidemie veroorzaakt. Bij een aanslag bleef het bij een poging.

Twee belangrijke wetenschappelijke artikelen. Allereerst een goed stuk in de NRC over de manier waarop het Covid-19-virus de cellen binnendringt: 'Wat maakt dit coronavirus zoveel gevaarlijker dan zijn voorgangers?' Een deel gaat over de hypotheses van de Radboudgroep, waar ik op 2e Paasdag over schreef, maar dit stuk gaat meer in detail in op het vernuftige mechanisme waarmee het virus zich door de celwand heen werkt. De research kan aanknopingspunten voor een behandeling opleveren. In die context gaat men nu in Nijmegen onderzoeken of de ACE2-remmer Valsartan mogelijkheden biedt. Ik kom er nog wel op terug.

Het tweede artikel heeft een heel ander onderwerp. Een onderwerp dat me voor de coronacrisis vaak bezighield: CP-symmetriebreking en de kwestie waarom er in ons universum meer materie dan antimaterie ontstond - en dus het ontstaan van de wereld zoals we die kennen mogelijk maakte. Eveneens in de NRC stond van de week een boeiend artikel erover: 'Gedaanteverwisseling in doodstil vat'. Het a-symmetrisch gedrag van neutrino's zou het verschil kunnen verklaren. In Japan vond men daar nu de eerste aanwijzingen voor. Het wetenschappelijk artikel 'Constraint on the matter-antimatter symmetry-violating phase in neutrino oscillations' stond deze week in hier in Nature. Ik stuurde het door aan Livia, de hoogleraar in dat onderwerp die ik op de tocht naar Antarctica leerde kennen, ervan uitgaande dat zij het al kende. 'This is big news indeed!', reageerde ze. Ook daarop kom ik nog wel terug.

In de nieuwe cijfers van het RIVM is het dodental aan corona in ons land nauwelijks gedaald. De ziekenhuisopnames daalden wel:

Terug naar het begin van dit kwartaal

De Flora Lisa.

Zondag 19-04-2020

En wat kwam er gisteravond op het Jeugdjournaal voorbij? De foto die hierboven staat, vanaf 19.42 uur, met de Mona Lisa van Leonardo da Vinci links en aan de andere kant mijn kleindochter Lisa, dochter van Floor. De Flora Lisa, zei iemand snedig. Tja, dat heb je als je in de televisie-wereld zit. Leuk, diezelfde ernstige gelaatsuitdrukking als La Gioconda, de raadselachtig bijna-glimlachende mond! Lisa was vanwege haar tv-verschijning door het dolle heen, zei Floor.

Vandaag weer zon na de regen van gistermiddag. Het is een stille zondag. De vogels trekken zich niks aan van de lockdown. Vanmorgen zit de blauwe reiger op een ducdalf peinzend naar de haven te kijken, terwijl twee Nijlganzenouders met hun kroost langszwemmen (foto hier). Hij maakt niet de indruk een hapje als zo'n jong donzig gansje te versmaden, maar hij houdt zich gedeisd.

Het wordt in de loop van de dag drukker op de sluis en het Eind. De stemmen die pleiten voor een einde aan de lockdown worden in de hele wereld ook sterker. Groepen boze Brazilianen protesteren tegen het verplicht afstand houden en quarantainemaatregelen. President Bolsonaro sprak ze voor zijn paleis instemmend toe. In Brazilië zijn er nu bijna 40.000 bevestigde besmettingen, maar de president zegt dat de corona-maatregelen erger zijn dan de economische en maatschappelijke gevolgen van de epidemie. Ook in de VS leeft die opvatting sterk, onder andere bij Trump en zijn aanhang. Ik zag een foto van een demonstratie waarin iemand een spandoek omhoog hield met de tekst 'Social Distancing = Communism!' Hoe kom je erop?

     Het gegeven dat de macht van de staat zomaar het neoliberale marktsysteem stil kan leggen, wordt door velen zorgelijk en onjuist genoemd. Ook de politiek commentator Karel Beckman voegt zich bij hen (op de website van Siep Wynia), zij het wat minder extreem dan bijvoorbeeld columniste Marianne Zwagerman. De laatste presteerde het zelfs om in een column te schrijven dat we de oudere generatie van babyboomers ('dor hout') nu maar moeten opofferen voor de toekomstige welvaart van de jongeren.

     Beckman bepleit dat het aan eenieder is om te bepalen of hij/zij zich wil beschermen tegen de epidemie. Dat moet de overheid niet opleggen; het is ieders eigen verantwoordelijkheid om al dan niet naar een café, restaurant of voetbalwedstrijd te gaan. Een doorregen liberaal standpunt. Leven is nu eenmaal risico lopen; als je in de auto stapt is er ook kans op een ongeluk. Dat hoort tot de risico's die onze maatschappij normaal vindt. Dat je in een café ook anderen kunt besmetten maakt niet uit; dat is hun eigen risico, toch? 'Als we nu niet stoppen met de lockdown, zijn we onze vrijheid kwijt'. In het geval dat de regering volgende week beslist de lockdown in stand te houden, begeeft die zich op een hellend vlak, vindt hij. 'Dan laten we de overheid bepalen welke risico’s we mogen lopen in het leven, inclusief de gewone risico’s die bij het leven horen. Dat leidt tot een ernstige ondermijning van onze vrijheid.'

Ik begrijp dat standpunt, maar juist op dit punt schiet Beckman te ver door. Hij onderschat de ernst van de pandemie. Het risico van de Covid-19 crisis is vooralsnog te groot om zomaar over te laten. Je ziet hoe de aantallen besmettingen en doden blijven doorstijgen in landen die er te weinig aan doen of te laat reageerden: met name Rusland, Brazilië en het Verenigd Koninkrijk (nog steeds geen neerwaartse spiraal). In de tweede plaats: mogelijk denken velen in de jongere generaties dat ze geen corona zullen krijgen (of er snel van genezen), omdat de prevalentie van het virus onder hen lager is. Dat is een illusie, het gaat niet om een onschuldig griepje, de prevalentie en sterftekans zijn bij lange na niet nul, ook voor jongeren blijft Covid-19 gevaarlijk. En in de derde plaats: zijn we een geciviliseerde samenleving die voor zijn oudere en zwakkere medemens wil zorgen of niet? Als de jongeren de prijs daarvoor niet meer willen betalen, is het gauw gedaan met die beschaving. Dan geldt iets anders: dat ouderen maar het veld moeten ruimen als ze de vrijheid van de jongeren in de weg zitten. Na welke leeftijd dan? Of als ze gebreken gaan vertonen en de zorg teveel geld gaat kosten? En wat als die jongere generaties straks ook oud zijn geworden? 

Laatst verkondigde Jort Kelder vanuit zijn tweede huis op Terschelling dergelijke opvattingen. Het was dan ook in zijn programma 'Dr. Kelder en Co' dat de columniste Ebru Umar ("De hele maatschappij gaat aan gort") gisteren zei: 'De regering zou eerlijk moeten zijn, door te zeggen: we kiezen ervoor de economie kapot te maken, om een aantal besmette mensen die gaan overlijden zo lang mogelijk te redden.' Het is een ideologie van en voor de sterken, een pleidooi voor ongeremd egoïsme. Er stijgt een onwelriekende geur van sociaal darwinisme en eugenetica uit die opvattingen op. Ze waren vroeger gemeengoed in extreem-rechtse kringen en steken vandaag de dag opnieuw de kop op bij stromingen als die van Baudet.

De cijfers van het RIVM van vandaag:

Terug naar het begin van dit kwartaal

Anna op een Puch, 1968.

Maandag 20-04-2020

Soms vindt iemand opeens een foto van vroeger en is zo vriendelijk om hem op te sturen. Dat was het geval met de foto hierboven van Anna uit 1968. Op de Puch van een vriendje. Ik kende haar toen niet, studeerde al drie jaar geneeskunde in Utrecht. Ik herinner me dat je op de middelbare school goed zat bij de meiden als je een Puch had. Dan telde je mee. Maar die dingen waren duur, dat kon ik me niet veroorloven. Ik had in mijn HBS-jaren een tweedehands Berini, maar wel met een hoog stuur. Die telde maar voor half, maar hij deed het altijd. Ik was 17, schat ik. Herinneringen. Mijn vader wilde er een keer op rijden. Terwijl hij door de straat rondjes reed schaamde ik me dood. Daarna nooit meer een brommer gehad. In 1968 kocht ik mijn eerste 2CV. Die zakte een paar maanden later van ellende in elkaar. Toen kreeg ik een meisje dat zelf een Berini had. We reden ermee naar Wezep, waar haar ouders woonden. Ach ja - en nu duikt opeens deze mooie foto van Anna op. Het duurde nog tientallen jaren voordat we elkaar ontmoetten. Toen had ik geen Puch nodig.

Een overdaad aan zon vandaag, maar ook een schrale en harde oostenwind. Er is goed nieuws van mijn ANWB-reisverzekering. Ik krijg het volledige bedrag van mijn extra KLM-ticket om uit Argentinië te komen vergoed: 858 dollar! Netjes. Verder dien ik onze belastingaangifte in, laat op de boot de generator een halfuurtje lopen (hij start meteen) en breng onze vouwfietsjes naar de fietsenmaker voor een opknapbeurt.

     Ook even bij Boekhandel De Mandarijn geweest om de nieuwe biografie van Kate Kirkpatrick over Simone de Beauvoir te bestellen. Dat zij meer was dan een aanhangsel van Sartre hoef je mij niet te vertellen; ik heb haar altijd erg bewonderd. Hem trouwens ook. Overigens moeten we onze lokale boekhandels ten zeerste steunen! De coronacrisis hakt er fiks in. In grote steden hebben ze een omzetverlies van wel 80%, meldt de NRC. De online verkoop neemt een enorme vlucht, waar vooral bol.com van profiteert. Daar steeg de omzet sinds corona met 40%. Een dramatische verschuiving, zeggen boekhandelaars. In Gorcum legde Boekhandel Cursief al het loodje, maar dat had ook te maken met de omstandigheid dat er bij ons teveel boekhandels op een kluitje in de binnenstad zaten. Dus Gorcummers, koop je boeken bij De Mandarijn! Anders gaat die ook nog dicht.

Steeds meer landen gaan ertoe over maatregelen tegen het coronavirus te versoepelen nu op veel plekken het aantal doden elke dag lager wordt. Dat kon je verwachten; de druk van publiek en ondernemingen is erg groot. Maar ga niet te snel over naar een exit-strategie, raadt de NRC aan in een artikel waarin vijf lessen over de bestrijding van het coronavirus worden getrokken. Het virus slaat snel en zonder genade terug als je te vroeg versoepeld. De vijf lessen sluiten aan bij de resultaten van de Harvard-studie waar ik een aantal dagen geleden over schreef. Ze zijn:

1. Ook als de situatie veilig lijkt, kan het virus snel weer opduiken.

2. Zelfs met veel testen en strenge contrôle wordt niet alles gevonden.

3. Zeer strenge grensmaatregelen werken. Voorbeeld: Taiwan.

4. Traceerapp in Singapore komt niet van de grond.

5. Groepen negeren wreekt zich onmiddellijk. Voorbeeld: grote uitbraak onder honderdduizenden vooral Indiase en Bengaalse arbeidsmigranten in Singapore.

De nieuwe cijfers van het RIVM laten een verdere daling zien:

Terug naar het begin van dit kwartaal

'De Hamer en de Dans', een effectieve strategie tegen de corona-pandemie (bron: artikel Tomas Pueyo)

Dinsdag 21-04-2020

Vanavond zal PM Rutte tijdens zijn persconferentie waarschijnlijk de eerste versoepelingen van de 'intelligente lockdown' bekendmaken: basisscholen kunnen na de mei-vakantie weer beperkt open met halve bezetting 'totdat er meer gegevens beschikbaar komen uit Scandinavische landen waar de scholen inmiddels geopend zijn of open gaan.' Het besluit over het middelbaar onderwijs wordt een maand vooruitgeschoven, mits zich in de komende maand geen uitbraken van het virus hebben voorgedaan op scholen. Dat zijn de adviezen van de specialisten van het Outbreak Management Team (OMT) aan het kabinet en ik neem aan dat men die zal volgen, zoals tot nu toe gebeurde.

     Een belangrijke achtergrond van deze adviezen is dat het nog steeds niet duidelijk is welke rol kinderen spelen bij de verspreiding van het Covid-19-virus. Een infectie verloopt bij hen doorgaans mild en vaak zonder symptomen. Maar hoe besmettelijk zijn kinderen? Dat is natuurlijk een cruciaal punt. Sinds 24 maart doet het RIVM er onderzoek naar en volgt de verspreiding van het virus bij honderd gezinnen. Helaas zullen de resultaten pas rond 1 juni beschikbaar zijn. In het buitenland is er wel wat onderzoek naar gedaan (o.a. hier in Nature Medicine) waaruit blijkt dat dat bij kinderen die herstellen van een Covid-19-infectie het virus nog langere tijd in zowel de luchtwegen als in de ontlasting zit. In de ontlasting van milde patiëntjes werd het virus minstens twee weken en in enkele gevallen zelfs na een maand nog aangetroffen. Het is dus niet onwaarschijnlijk dat de aanstaande versoepeling in het basisonderwijs en de kinderopvang zal leiden tot meer besmettingen van kinderen onderling, van leerkrachten en van ouders en mensen om de gezinnen heen. Als dat in aanzienlijke mate het geval blijkt, zal men in de komende weken het basisonderwijs weer moeten sluiten.

Wat betreft de epidemie heeft ieder land de keus uit drie scenario's: niks doen, een gematigde aanpak (mitigation), of de kop indrukken met strenge maatrgelen (suppression). De meeste landen zitten er ergens tussenin. De crux van de pandemie en de bestrijding zit hem in de mate van besmettelijkheid, de R0 ofwel het basaal reproductiegetal. Ik schreef er eerder over op 27 januari jl. Het Covid-19-virus is erg besmettelijk. Zonder bestrijdingsmaatregelen (niks doen) ligt de R0 op 3,9, hetgeen betekent dat één patiënt gemiddeld bijna vier anderen besmet. Bestrijdingsmaatregelen zoals social distancing, lockdown en testen + isoleren brengen de R0 vrij snel terug, zoals blijkt uit het feit dat in veel landen die voldoende maatregelen troffen (suppression), waar de piek achter de rug is en de R0 daalt. Het streven is de R0 onder 1 te houden, zodat de epidemie uitdooft. In een goed, al wat ouder artikel (19 maart jl.) vat de wetenschapper Tomas Pueyo de meest effectieve strategie samen als die van 'de hamer en de dans'.

Wil je besmettingsgraad van het virus terugbrengen dan gebruik je eerst de hamer: een strenge lockdown (incl. intensieve opsporing en isolatie van besmette mensen) om de piek zo laag mogelijk te houden en de besmettingsgraad zo snel mogelijk onder R0 = 1 te brengen. Als dat eenmaal is gelukt volgt de fase van 'de dans': zodanig sturen met versoepeling dat de economie weer kan draaien terwijl de R0 onder 1 blijft. Grappig: de Deense premier Mette Frederiksen noemde deze fase van proefondervindelijke ontspanning van het lockdown-regime, die ze vandaag in gang zette, 'koorddansen'. Terecht. Het niveau van de epidemie moet bovendien onder de capaciteit van ziekenhuizen en IC's blijven. Dat is weergegeven in de theoretische grafiek bovenaan, afkomstig uit het artikel van Pueyo.

Er zijn nog andere factoren van groot belang. De besmettelijkheid van het Covid-19-virus kent variaties. Allereerst wat betreft de ernst van de ziekteverschijnselen. Zieke patiënten zijn veel besmettelijker. Op de IC's zijn ze het meest besmettelijk (zie het schema hieronder). Snelle opsporing en isolatie van zieke mensen is dus essentieel.

De afbeelding illustreert met de vier balken hoezeer de besmettelijkheid van het virus toeneemt met de ernst van de ziekte: van licht in de incubatietijd (blauw) naar steeds zwaarder (van rose naar rood). De onderste grafiek laat de gevolgen zien van opsporing en isolatie voor de R0 tot en met ziekte en dood.

Een tweede factor in de ernst van deze pandemie is de hoge mutatiegraad van het coronavirus. Weliswaar minder hoog dan bij Influenza, waarvoor ieder jaar nieuwe varianten opduiken en een jaarlijkse ge-update griepprik nodig is, maar toch niet véél minder. Dat komt omdat het niet om een DNA- maar om een RNA-virus gaat. Die muteren ongeveer 100 keer gemakkelijker. Daarom zal het virus vooralsnog jarenlang gevaarlijk blijven. Zelfs als er een vaccin ontwikkeld is, kan dat door de snelle mutaties van het Covid-19-virus al snel onwerkzaam en achterhaald blijken. Daarover morgen.

Coronanieuws van vandaag.

- Trump gaat alle immigratie naar de VS stilleggen. Dat had hij twee maanden eerder moeten doen; nu is het virus allang binnen en blijft het effect beperkt. Zijn typerende aankondiging op (uiteraard) Twitter: 'In het licht van de aanval van de Onzichtbare Vijand, evenals de noodzaak om de banen van onze GEWELDIGE Amerikaanse staatsburgers te beschermen, zal ik een Executive Order ondertekenen om immigratie naar de Verenigde Staten tijdelijk op te schorten.’

- De olieprijs is volledig ingestort en voor het eerst negatief. Een vat olie kostte gisteren - 40 dollar.

- De grote pensioenfondsen zijn 'diep onder water geraakt'. Door de val van de beurskoersen en de nog steeds lage rente is 77 miljard euro aan pensioenreserves verdampt. De dekkingsgraad van ons PFZW ligt nu nog maar op 83,5%. Blijft dat zo dan is korten onvermijdelijk, tenzij het kabinet bijspringt.

- De laatste cijfers van het RIVM tonen een stijging, waarschijnlijk een inhaaleffect wat betreft het weekeinde:

Vandaag zon, 20 graden en harde wind uit het oosten. Ik fiets naar het ziekenhuis om bloed te laten prikken voor een nieuwe bepaling van mijn PSA. Volgende week heb ik een telefonisch consult met mijn urologe; dan hoor ik de uitslag. En of er iets moet gebeuren. Terug naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 22-04-2020

In vervolg op de blogpost van gisteren gaat het vandaag over een andere belangrijke factor in de COVID-19-pandemie, te weten de hoge mutatiegraad van het coronavirus. Hoe hoog die is kun je zien aan de afbeelding hierboven, die ik uit het uitstekende artikel van 'Coronavirus: The Hammer and The Dance' (19 maart 2020) van Tomas Pueyo haalde. Het enorme aantal mutaties - het overzicht loopt maar tot einde februari 2020 - laat zien hoe gemakkelijk het virus muteert en hoe de verschillende mutanten nieuwe uitbraken in verschillende delen van de wereld veroorzaken, eerst in China (paars en blauw), daarna in de VS (rood) en vlak erna in Europa (oranje en groen). Iedere vertakking in het linker deel van de afbeelding is een mutatie, die leidt tot een nieuwe variant van het virus. Bovendien geldt: hoe meer mensen het virus besmet, hoe meer mutaties. En hoe meer mutaties, hoe moeilijker het wordt om een universeel vaccin te ontwikkelen - een vaccin dat je altijd beschermt. Dat werkt net als bij het griepvaccin, dat nog een fractie sneller muteert: ieder jaar is een nieuwe cocktail van recente varianten nodig om bescherming te bieden. Het is als een race die nooit gewonnen wordt. Met het coronavirus kan het dezelfde kant opgaan. Van de opbouw van de fameuze groepsimmuniteit komt eveneens niets terecht. De verdedigingslinie van de tijdens een doorgemaakte infectie aangemaakte antilichamen wordt gaandeweg zwakker als de antigeenstructuur van het virus steeds anders is. Dat heet virale verschuiving of reassortment. Het zou inhouden: ieder jaar weer vaccineren tegen de nieuwe vormen van Covid-19 van met name de kwetsbare mensen, ouderen, zwakkeren en zorgpersoneel. Er is dus alle reden om het virus die kans niet te geven en het zo vroeg en effectief mogelijk de kop in te drukken. Suppressie.

Gisteravond kijken we met 7,8 andere Nederlanders naar de persconferentie van PM Rutte. Met opluchting constateer ik dat het kabinet de touwtjes strak houdt en - zoals al uitgelekt - een kleine versoepeling van de lockdown invoert na 11 mei in de kinderopvang en het basisonderwijs. Van Hamer naar Dans, om met Tomas Pueyo te spreken. Daarmee wordt een zeker risico gelopen dat het aantal besmettingen weer gaat stijgen, erkennen ook de adviseurs, het Outbreak Management Team. Dan moet de versoepeling teruggedraaid worden. En wat is de eerste vraag van een journalist? 'Al weken gedraagt Nederland zich voorbeeldig, maar wat krijgen de mensen ervoor terug: nog eens drie weken verlenging. Hoe rijmt u dat met elkaar?' Tenenkrommend, die heeft er niets van begrepen, zo werkt het niet. Maar anderzijds geeft het de PM de gelegenheid om het nóg een keer duidelijk uit te leggen. Beter te voorzichtig dan spijt achteraf.

Op kwalijke internet-sites worden stoffen als het anti-malariamiddel hydrochloroquine, al dan niet in combinatie met het antibioticum azithromycine, aangeboden als geneesmiddelen voor als je een Covid-19-infectie hebt. Je kunt ze namelijk zonder recept kopen. Trap er niet in! Er bestaat geen enkel bewijs voor. Uiteraard wordt er wel onderzoek naar gedaan. Juist gisteren verscheen de preprint van een studie, getiteld 'Outcomes of hydroxychloroquine in Unites States veterans hospitalized with Covid-19'. Het ging om 368 ernstige coronapatiënten die beademd werden. Daaruit bleek dat de middelen bij hen niet het gewenste effect hadden. In sommige gevallen werd de ziekte zelfs erger. Verder onderzoek is gewenst.

Zonnige dag, iets minder oostenwind. Op de boot zet ik de fameuze kabouterzonnelampjes terug op hun plek op de opbouw van het achterschip. Wie weet gaan de jachthavens half mei weer open en kunnen we eindelijk aan het vaarseizoen beginnen.

De laatste cijfers van het RIVM:

Terug naar het begin van dit kwartaal

Het strandje aan de Merwede. Links in de verte de Merwedebrug.

Donderdag 23-04-2020

Gisteravond keken we op DVD naar de film 'Contagion' uit 2011, over een wereldwijde epidemie - een pandemie dus - net als de huidige coronacrisis. In de film gaat het om een ander virus, geïnspireerd op een uitbraak in 1998 van het Nipah virus (overigens wel een RNA-virus) in Maleisië. Het virus heeft toevallig hetzelfde reproductiegetal (R0) als het huidige coronavirus aanvankelijk ook bijna had: 4 (corona 3,9) en is het tevens afkomstig van vleermuizen. Een zoönose dus. De film is heel herkenbaar. De uitbraak in de film ontwricht in ruim honderd dagen de wereld volledig. Leerzaam. Tot ons geluk is de coronauitbraak van nu heel wat gematigder, maar je zit wel te kijken hoe regeringen er niet in slagen samen te werken in de bestrijding, hoe de WHO buitenspel wordt gezet en hoe wanhopige, werkeloze mensen supermarkets tenslotte plunderen en criminele bendes de steden onveilig maken.

Als om ons te tergen is het vandaag weer zo'n zonnige, vreedzame lentedag. We maken een wandeling over Buiten de Waterpoort, de Altenawal en over het Dalemse Veld (foto hierboven en een andere hier). Zo 's ochtends is het nog erg rustig. Daarna klus ik nog een uurtje aan boord: het invoeren van de trimlijntjes van de grootzeiltraveller en de schoot van het grootzeil. Is dat alvast weer gebeurd.

De laatste cijfers van het RIVM:

Niet veel lager dan gisteren. In Duitsland steeg het aantal corona-besmettingen echter drie dagen op rij. Volgens Merkel staat Duitsland nog maar aan het begin van de coronapandemie. Ook de Schotse PM Nicola Sturgeon zegt dat. 'Life is unlikely to return to normal even when the tightest coronavirus restrictions are lifted, and social distancing measures could be in place for the rest of this year and beyond.' Het lijkt of vrouwelijke leiders meer bereidheid tonen de realiteit van de pandemie onder ogen te zien. Denk ook aan de PM van Nieuw Zeeland, Jacinda Ardern. Zij kondigde in een vroeg stadium zeer strenge maatregelen af, nog voordat er ook maar één dode was gevallen. Het land heeft nu een ongekend laag sterftecijfer aan het virus. Terug naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 24-04-2020

Het is werkelijk erg met Trump. Nee toch, dat wisten we allang. Het kan onmogelijk zo doorgaan in de VS. Dokters waarschuwen vandaag massaal de Amerikaanse bevolking om zichzelf niet te injecteren met desinfectiemiddelen (zie hierboven), nadat de president vannacht op zijn dagelijkse persconferentie dat aanried als probaat middel om het coronavirus te bestrijden. 'The disinfectant, where it knocks it out in a minute, and is there a way we can do something like that by injection inside, or almost a cleaning. It gets in the lungs.' Een perfect voorbeeld van het gezegde: 'het middel is erger dan de kwaal'. Een kort, boos moment wens ik dat de Trump-aanhang er daadwerkelijk massaal toe zou overgaan - en hijzelf ook. Probleem opgelost. Even eerder op dezelfde persconferentie vond hij het ook wel interessant om te kijken wat er gebeurt als het lichaam van een coronapatiënt met UV-licht wordt bestookt. Deze man is zó volkomen ongeschikt het land te leiden dat hij hele grote rampen kan veroorzaken.

De coronaramp voltrekt zich ondertussen in hoog tempo. Het dodental in de VS stijgt vandaag tot over de 50.000 en het totaal aantal (geregistreerde) besmettingen nadert de 1 miljoen. In de komende dagen zal het dodental het aantal Amerikaanse doden (58.000) in de jarenlange Vietnamoorlog passeren. Ook in andere, door populisten geregeerde landen die de noodzaak van anti-coronamaatregelen negeren, Brazilië, het VK, stijgen de aantallen besmettingen en doden verder door.

De Volkskrant toont een overzicht: 'Hoe dodelijk is het coronavirus?' Nou behoorlijk, het coronavirus is nu twee weken de belangrijkste doodsoorzaak. Tot eind maart was kanker nog doodsoorzaak nummer 1.

Op basis van gegevens van het RIVM lijkt het erop dat het risico op overlijden na besmetting in ons land circa 1,4 procent bedraagt. Op basis van een bevolkingsomvang van 17 miljoen en zonder maatregelen zou dat bijna 250.000 doden opleveren. Het reproductiegetal R0 ligt nog steeds vlak beneden 1. Er is alle reden de maatregelen te handhaven, maar intussen groeit de druk op premier Mark Rutte om delen van de economie versneld open te gooien.

Weer een heerlijke lentedag met zon en wat hoge sluierbewolking. Riveer, de haven- en veerdienst, besluit dat de Lingehaven nog tot 20 mei gesloten blijft. Van de weeromstuit doe ik vandaag niks aan boord. Het zij zo.

Temidden van de corona-epidemie brengt het kabinet vandaag de Voorjaarsnota uit. Daarin staat dat men een historisch hoog begrotingstekort verwacht van 92 miljard euro. Dat is  een tekort van 11,8%. De EU-begrotingsregel van 3% wordt overboord gezet. De staatsschuld zal oplopen tot 62,5 % (EU-regel: maximaal 60%). Binnen Europa is dat nog vrij netjes. Volgens het IMF stijgt de Italiaanse staatsschuld dit jaar bijvoorbeeld van 134 naar maar liefst 155,5 procent van het bbp. De Spaanse staatsschuld zou naar 113 procent gaan en die van Griekenland naar 201 procent. De geldpersen draaien, maar waar blijft de inflatiestijging die er anders altijd bij hoort?

     Weer een geringe daling in de dagelijkse cijfers van het RIVM:

Terug naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 25-04-2020

Anders dan in de achterliggende weken breekt er een grijze ochtend aan. De zon zal nog komen, beweren de weervoorspellers. Vandaag is mijn 73e verjaardag. Hoe ouder je wordt, hoe meer bijzonder je verjaardagen voelen. Net als toen je kind was, maar dan zonder enorm veel toekomst. Je bent er nog en dat is mooi. Ieder jaar telt. Opmerkelijk is dat bij vrijwel alle volken in de wereld de toekomst vooruit ligt en het verleden achter. Behalve bij het Aymara-volk dat hoog in het Andesgebergte leeft, lees ik op het blaadje dat ik vandaag van de wetenschappelijke scheurkalender scheur. Zij zien het verleden vóór zich en de toekomst achter. Ik begrijp dat wel, het verleden ken je, dat kun je zien en de toekomst niet. In elk geval is er na de laatste droge dagen een weeromslag op komst; de oceaandepressies krijgen weer de ruimte na alle hogedrukgebieden van deze maand. Verder is de toekomst ongewis.

Minister Wiebes meldt deze week aan de Tweede Kamer dat door de coronacrisis de kans groot is dat het kabinet dit jaar erin slaagt om de klimaateisen te halen. Het kabinet is mede door het Urgendavonnis verplicht om voor het einde van 2020 de CO2-uitstoot met tenminste 25 procent te verminderen ten opzichte van 1990. Het is niet hetzelfde als 'gered door de gong', maar het lijkt er wel op. Je weet dat als na de epidemie de economie weer aantrekt, de uitstoot snel weer terugveert. Daarom heeft het kabinet gelijk dat het verdere klimaatmaatregelen nu niet wil uitstellen.

     De opwarming zelf trekt er zich overigens niets van aan, die gaat gewoon door, coronacrisis of niet. Die kan alleen afgeremd worden door drastische reducties in de uitstoot van broeikasgassen. De Europese Copernicus Atmosfeerdienst bracht afgelopen week een lijvig rapport uit waaruit blijkt dat Europa veel sneller opwarmt dan de rest van de wereld. De globaal gemiddelde opwarming bedraagt 1,1 graden boven het pre-industriële niveau, maar de gemiddelde temperatuur in heel Europa was de afgelopen vijf jaar bijna twee graden hoger dan die van de tweede helft in de 19e eeuw, toen de menselijke uitstoot van broeikasgassen begon. Dergelijke verschillen zijn niet vreemd, de arctische gebieden warmen nog veel sneller op, maar toch weet men niet precies waarom het op ons eigen continent zo snel gaat. Alle seizoenen waren vorig jaar warmer dan gemiddeld. In sommige delen van Europa waren de zomers tot wel 3 à 4 graden gemiddeld hoger dan normaal. Intense hittegolven leidden tot recordtemperaturen in landen als Frankrijk, Duitsland en Nederland.

Niet te geloven: 'NYC Poison Control Center saw 30 cases of exposure to Lysol, bleach & other cleaners in 18 hours after Trump’s suggestion disinfectant might be used to treat coronavirus', lees ik op Twitter. Altijd controleren of het geen fake news is, want het komt me uitermate onwaarschijnlijk voor dat mensen werkelijk bleekmiddel of lysol gaan drinken, maar het is toch echt waar, lees het hier in Mail Online.

We brengen de dag lezend door. Vanaf een uur of twee breekt de zon door. Anna had vroeg in de ochtend een aanval van migraine, die ze kon couperen met medicatie. Daarna is ze urenlang een zombie, maar nu gaat het weer zodat ons romantisch verjaardagsdiner thuis bij kaarslicht door kan gaan.

     De cijfers van het RIVM tonen slechts lichte fluctuatie. In termen van 'de Hamer en de Dans' zitten we duidelijk in de Dans-fase, nog steeds vlak beneden een reproductiegetal (R0) van 1.

Meerdere landen zitten in de Dans-fase van de epidemie. Zelfs in de VS dalen de aantallen. Alleen in Brazilië en het VK stijgen de besmettingen en doden weer fors. Er is in de media discussie over de uitgifte van 'immuniteitspaspoorten', officiële bewijsbrieven of -kaarten dat je het coronavirus hebt gehad en dus immuun zou zijn. Daarmee zou je zonder problemen naar je werk, naar de kroeg of een restaurant kunnen gaan. Fraude en zwendel liggen op de loer en de WHO waarschuwt bovendien dat er geen enkel bewijs is dat genezen coronapatiënten (blijvend) immuun zijn. Terug naar boven

Een beetje doelloos aan boord kijken.

Zondag 26-04-2020

Een overdaad aan zon vandaag. Het wordt Nederland niet gemakkelijk gemaakt zich aan de 1,5 meter samenleving te houden. De hele dag lopen er veel mensen over de sluis en over het Eind, naar en van Buiten de Waterpoort. Steeds meer mensen gaan de weg op, zeggen de nieuwsberichten. Een paar keer knettert en knalt een lange sliert motorrijders voorbij. Zelf loop ik even naar de boot (foto hierboven) maar niet voor lang. Het is zo'n dag dat je nergens zin in hebt. Nou ja, in wegvaren, maar dat kan niet. Lockdown-blues?

De actuele cijfers van het RIVM zijn laag, maar het is zondag en dan geven ziekenhuizen niet alles door.

Ondank is 's werelds loon. Er komt steeds meer kritiek op het Outbreak Management Team (OMT), onder meer van Roel Coutinho, oud-directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding, onderdeel van het RIVM. Hij vindt de adviezen te eenzijdig. 'Er moeten bij zo'n crisis niet alleen medische afwegingen gemaakt worden, maar ook maatschappelijke en bestuurlijke afwegingen.' Zucht, muggezifterij. Ik dacht dat we voor die andere afwegingen nu juist een regering hebben. Ik vind dat het  OMT het tot dusver erg goed doet, zo goed dat het kabinet steeds de adviezen van het team volgt. De groei is uit de epidemie geraakt en de cijfers van nieuwe besmettingen, doden en ziekenhuisopnames lopen gestaag terug. Dat is bepaald niet overal het geval. De besmettingscijfers en dodenaantallen in de VS, Rusland en Brazilië lopen weer sterk op.

Geen goed nieuws: het coronavirus blijkt te zijn overgesprongen op nertsen bij twee nertsenfokkerijen in Noord-Brabant. Het toont aan hoe beweeglijk het virus is. Dat maakt de bestrijding moeilijker. Terug naar het begin van dit kwartaal

Koningsdag in onze straat

Maandag 27-04-2020, Koningsdag

Vandaag wordt kleinzoon Thijs 10 jaar. Het eerste kruisje. Hiep-hiep-hoera! Ik bel hem al vroeg en hij somt zijn cadeautjes op. Er komt er ook nog een van ons, beloof ik, als we elkaar weer mogen zien. Straks is er een soort kinderfeest-op-afstand op het Cremerplein, vlakbij zijn thuis (foto hier, genomen door zijn moeder).

     De zon schijnt stralend, maar het is laatste dag van een lange serie. Voorlopig is het even over en doet april weer wat-ie wil. De prognoses kondigen de ene na de andere depressie aan.

     Op het Eind en aan de overkant hangen enige vlaggen uit (foto hierboven). Als rechtgeaarde republikein doe ik natuurlijk niet mee met het uithangen van die lachwekkende lappen. Overigens ben ik ook geen voorstander van een presidentieel systeem, zoals bij de Fransen en de Amerikanen. In deze tijd van corona zullen de mensen wel op Rutte stemmen, maar je moet er toch niet aan denken dat ooit een Wilders of Baudet aan de macht zouden kunnen komen. Een parlementair systeem met een ceremoniële president om linten door te knippen is nog het minst slechte, maar het houdt niet over.

In de zon in de serre brengen we de dag voornamelijk lezend door. Anna leest de nieuwe biografie van Kate Kirkpatrick over Simone de Beauvoir (Ten Have, 2020) en ik lees 'De Muur' (niet van haar levensgezel Sartre) van de Britse auteur John Lanchester (Prometheus, vert. 2019), een uitstekende klimaatdystopische roman. "Het nieuws van nu is een uitnodiging tot wanhoop', zei hij vorig jaar in een interview met de NRC. En toen was de corona-pandemie nog niet eens uitgebroken. Verder kijken we al avonden naar de boeiende Netflix-serie 'Weissensee', een Stasi-drama uit 'der ehemalige DDR'. 

Het dagelijks cijfer van het RIVM:

Verdere daling. Ondanks de weersverslechtering zal de roep om verlichting komende week wel sterk worden. In België en de VS dalen de cijfers ook verder, in Spanje stijgen ze weer licht. 'Dansen' onder een R0 vlak onder 1.

     Ook nog leuk nieuws: laatst hadden we zorgen over het plotseling ontstaan van een groot ozongat boven de noordpool. Het is nu opeens weer dicht, meldt de Copernicus' Atmospheric Monitoring Service. Soms gaat het gewoon vanzelf goed, zonder dat iemand iets doet, maar je kunt er niet op rekenen.  Terug naar het begin van dit kwartaal

Een meteoor boven de stad Mettupalayam. (foto: Prasenjeet Yadav

Dinsdag 28-04-2020

Druilregen bij het opstaan. Halverwege de ochtend, regenjas aan, paraplu op, loop ik over het Eind richting binnenstad. Regenwater druipt van het jonge blad aan de bomen. De schilders in de haven kunnen vandaag niet kwasten. In plaats daarvan hebben ze de deuren van de 3e waterkering opengedraaid en zijn begonnen met afplakken van alle ijzeren delen. In harmonie met de regen somber ik wat voor me heen. Bij de Marokkaan in de Westwagenstraat haal ik eieren, appels en mandarijnen, bij de kaaswinkel oude boerenkaas, lapsang souchong thee en de gruyère die Anna vanavond over een gerecht wil raspen. Het is haast een wonder dat in de tijd van corona en lockdown alles nog steeds ruim verkrijgbaar blijft, terwijl het vervoer tussen landen voor een aanzienlijk deel stilligt. Hoe gaat het met je, vraag ik Remon, de kaashandelaar. Ik mag niet mopperen, zegt hij. Dat doet me deugd. De mensen in de winkel en op straat mijden elkaar en kijken je niet aan.

     Terug langs de vele lege winkelpanden op de Langendijk. Het miezert voort. Op het Eind rinkelt mijn telefoon, een onbekend nummer. Met tegenzin neem ik op. Met Eva, zegt een jonge damesstem. Het is mijn urologe, die pas vanmiddag zou bellen. Uw PSA is gedaald, zegt ze, het is 0,5 nng/ml. Of de zon doorbreekt, zo is het of alles opeens kleur heeft. Mijn PSA was drie maanden geleden gestegen naar 0,7. Dus nu weer gedaald! Dank voor het bellen, stotter ik. Over drie maanden weer een keer prikken. Ik zeg het vaker: het voelt of ik drie maanden vakantie krijg. Met lichte tred loop ik de resterende meters naar huis.

     Uit blijdschap plaats ik hierboven de mooie foto van een smaragdgroene meteoor, die iemand een paar jaar geleden ergens in het zuiden van India maakte bij de stad Mettupalayam. Die ligt tussen de westelijke Ghat bergen. Hoewel er elke nacht miljoenen meteoren door de atmosfeer schieten, lukt het zelden om ze op de foto te krijgen. De fotograaf Prasenjeet Yadav legde hem per toeval vast toen hij vanaf een heuveltop een tijdopname maakte van de stad. 

Het regent een groot deel van de middag door. Met een half oog volg ik het coronanieuws. Daar heb je het al: het reproductiegetal R0 is in Duitsland weer gestegen. Medio april was de R0 nog 0,7, nu ligt het op 1. Je ziet wat er gebeurt als je te snel versoepelt. Een tweede golf is dan onvermijdelijk.

     Het gevaar dreigt overal. De aantallen slachtoffers liggen in alle landen echter beduidend hoger dan de officiële opgaven. Veel overledenen werden nooit getest en tellen niet mee. Wel konden ze anderen besmetten. Toch maken Nederlanders zich steeds minder zorgen over de gezondheidsrisico’s van de coronapandemie. Het draagvlak voor ‘social distancing’ en de intelligente lockdown daalt hierdoor. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de Corona Impact Monitor van onderzoeksbureau Motivaction. Het geldt vooral voor jongeren. Bijna twee op de tien jonge mensen zegt zo snel mogelijk besmet te willen raken om immuun te worden. Een even grote groep denkt daarna meer vrijheid dan anderen te hebben om te gaan en staan waar ze willen. Maar het staat nog helemaal niet vast dat een doorgemaakte infectie blijvende immuniteit oplevert.

     In Vlaanderen zijn de jachthavens gesloten sinds de coronacrisis. Nu richt de directeur van de jachthaven in Nieuwpoort zich namens de watersporters tot de kustgemeenten. Voor zeilers is het gemakkelijk zich aan de regels van social distancing te houden, zegt hij, mogen de jachthavens alsjeblieft open? Dat zou mooi zijn, dan kunnen we in de loop van mei/juni naar Oostende. Maar zouden dan ook restaurants en winkels open zijn?

De laatste cijfers van het RIVM:

Terug naar begin van dit kwartaal

Woensdag 29-04-2020

Ochtend met regen, middag met af en toe zon en een graad of 17. Tegenwoordig doe ik trouw ochtendgymnastiek, de hervatting van een vroeger schema, toen we nog niet naar een sportschool gingen. Anna heeft een afspraak met haar mondhygiëniste, die weer aan het werk is. Ik scharrel wat rond in mijn studeerkamer, muziek op, een mooi vioolconcert dat ik al jaren geleden ontdekte maar nu pas goed beluister. Het is van een vrouwelijke componiste, Unsuk Chin, geboren in Korea. Haar vioolconcert dateert uit 2001 en het is zeer bijzonder. Waarom ik het zo lang liet liggen? Dat gebeurt vaker, er staan ook meer boeken in mijn kast dan ik ooit zal lezen.

     In deze stille coronadagen sta ik graag peinzend bij een van de boekenkasten. Zo valt mijn oog op het werk van Hans Lodeizen. Ach, de voor eeuwig verliefde jongen, omdat hij al stierf toen hij 26 was (aan leukemie). Dichter van een paar onsterfelijke verzen. Sommige ken ik nog uit mijn hoofd sinds de HBS. Bijvoorbeeld deze, waarboven als titel (in kapitalen) DE BUIGZAAMHEID VAN HET VERDRIET staat. Die titel staat echter boven meer gedichten in de bundel 'Het innerlijk behang' die in 1949 verscheen, het jaar voor zijn dood, en vele malen herdrukt werd.

De positie van de Bark Europa op 30 april 2020.

Donderdag 30-04-2020

De Bark Europa maakt dagelijks weinig voortgang in de Paardenbreedten op de zuidelijke Atlantische Oceaan. Soms is de SOG (speed over ground) niet meer dan een halve knoop. Ze hopen wat op te pikken van zuidoostelijke trade-winds om dichter bij de evenaar te komen, maar tot dusver valt het erg tegen. Je moet door deze zône van windstilte heen, er zit niks anders op. Hier zie je, ingezoomd op hun tracklijn, hoe tartend weinig voortgang er elke dag is. Pas als ze op circa vijf graden zuiderbreedte komen, kunnen ze een oceaanstroom mee krijgen.

De geringe voortgang van de Bark Europa. De stipjes van de dagelijkse positie zie je nauwelijks meer apart.

Het is vandaag wisselend bewolkt. Geen onaardige dag. De wereld worstelt verder met de coronacrisis en de zware terugval in de economie die er het gevolg van is. De economie van de eurozône zal naar verwachting dit jaar met 5 tot 12 procent krimpen, volgens president Christine Lagarde van de Europese Centrale Bank (ECB). Ik denk dat het nog wel meer kan zijn, want in het eerste kwartaal van 2020 kromp de Europese economie al 3,8 procent, terwijl er in de maanden januari en februari nog groei was. Vanaf mei zal de ECB nog meer extra goedkoop geld uitlenen - tegen een negatieve rente - aan de banken, boven de al toegezegde 750 miljard.

     Woensdag werd bekend dat de Amerikaanse economie nog zwaarder dan de EU werd getroffen door de coronacrisis. In de VS was sprake van een krimp in het eerste kwartaal met 4,8 procent. 26 miljoen werknemers verloren hun baan. Inmiddels zijn dat er - vier weken later - al meer dan 30 miljoen. De rekenkamer van het Amerikaanse Congres, het CBO, verwacht dat de economische krimp in het tweede kwartaal zo’n 40 procent zal zijn. Dat is ongekend.

(Deze gegevens ontleen ik aan de liveblogs van de NOS, De Volkskrant en de NRC).

De laatste cijfers van het RIVM:

In Brabant maakt men zich zorgen over een mogelijke tweede infectiegolf. Brabantse ziekenhuizen zien het aantal nieuwe patiënten met het coronavirus de laatste dagen weer stijgen. In Duitsland verschijnt een nieuwe studie van een onderzoekgroep onder leiding van topviroloog Christian Drosten. Daaruit blijkt dat kinderen wel eens net zo besmettelijk kunnen zijn als de oudere leeftijdsgroepen en het coronavirus mogelijk even makkelijk verspreiden. Ze waarschuwen expliciet tegen volledige heropening van scholen en kinderdagverblijven.

Ik lees nu 'Zoönose', de NL-vertaling van de dikke pil die de Amerikaanse wetenschapsjournalist David Quammen in 2012 schreef over dodelijke ziekten die steeds vaker naar de mensheid overspringen, onder de titel 'Spillover'. De MERS-epidemie van 2012/2013 viel net buiten de scope en de huidige Covid-19 pandemie uiteraard ook. Uitgeverij Atlas Contact bracht het boek van bijna 600 bladzijden dezer dagen opnieuw uit, met een rode reclamesticker erop: 'Het boek dat de coronapandemie voorspelde'. Dat is niet teveel gezegd. Er staat een nawoord in van eind januari: 'Wij hebben corona tot een epidemie gemaakt'. Hoe hebben we dat gedaan, volgens de auteur? We hebben door de tomeloze groei van de wereldbevolking en van de economie de wereld ontwricht, vervuild en vernield en daarmee de diepe samenhang van talrijke ecosystemen verstoord. Als gevolg moesten steeds meer virussen hun natuurlijke gastheren-habitats, zoals onder andere vleermuizen, schubdieren of kamelen, gedwongen verlaten en hun toevlucht zoeken tot de miljarden onvoorbereide lichamen van mensen, de enige diersoort die alsmaar groeide.

     Alleen al aan virus-epidemieën hadden we in de tweede helft van de vorige eeuw tot nu, met meer of minder succes: machupo (1959), marburg (1967), lassa (1969), ebola (1976), hiv-1 ((1981), hiv-2 (1986), sin nombre (1993), hendra (1994), vogelgriep (1997), nipah (1998), westnijl (1999), SARS (2003) mexicaanse griep (2009), MERS (2012) en Covid-19 (2019). Ik vat het maar even huiselijk samen. Allemaal virussen die erin slaagden op de mens over te springen. Zullen we ooit tot een nieuwe verstandhouding met deze wereld komen? Terug naar het begin van dit kwartaal

Markt in China waar vlees van wilde dieren wordt verkocht ()bron: Light Rocket via Getty Images)

Vrijdag 01-05-2020

'A very high degree of confidence.' Donald Trump weet bijna zeker waar het virus van de Covid-19 pandemie vandaan komt: uit het virologisch laboratorium in de Chinese miljoenenstad Wuhan. Wat is die cruciale informatie dan? 'Dat mag ik niet zeggen.' Zo kan iedereen bluffen. Hij suggereert wel dat er van opzet sprake was. 'Er is iets vreselijk misgegaan. Of het nou een ongeluk was of een vergissing, gevolgd door een andere vergissing, of dat iemand iets met opzet deed.' Dat laatste - opzet - sluiten zijn eigen inlichtingendiensten uit.

Uiteraard is het van groot belang te achterhalen waar het virus vandaan kwam. Dat noemt men het reservoir, de gastheerdiersoort of levensvorm waarin het virus voor onbekende tijd thuis was - totdat er een ecologische verstoring plaatsvond die het ertoe bracht over te springen naar de mens. Die eerste mens noemt men de indexpatiënt. Die is voor het huidige coronavirus SARS-CoV-2 nog niet gevonden. Het virus werd voor het eerst gemeld op 30 december 2019 in Wuhan. De uitbraak begon dus een tot twee weken eerder. De meeste geïnfecteerde patiënten waren op een van ongeveer duizend markten geweest, waar levende dieren werden verhandeld: ondermeer kippen, fazanten, vleermuizen, marmotten, schubdieren, slangen, hertachtigen en de organen van konijnen en andere wilde dieren. Op 22 januari 2020 identificeerde een team van Chinese virologen in dit artikel het virus als een nieuwe, natuurlijke recombinant van een coronavirus. Het toonde veel gelijkenis met een vleermuizencoronavirus. Het genoom kwam er voor 96% mee overeen. Het was sinds de eeuwwisseling de derde keer dat een coronavirus uitbrak en een epidemie veroorzaakte.

1. SARS-CoV-1. Uitbraak 2002 in de Chinese provincie Guandong. Aantal dodelijke slachtoffers tot nu: 774 over de hele wereld. Herkomst: onbekend.

2. MERS-CoV. Uitbraak in 2012 in Saoedie-Arabië. Aantal dodelijke slachtoffers tot nu: 858 wereldwijd. Herkomst: kamelen.

3. SARS-CoV-2. Uitbraak in 2019 in de Chinese stad Wuhan, provincie Hubei. Aantal dodelijke slachtoffers loopt op naar 250.000. Herkomst: nog onbekend.

Alle drie virussen circuleren nog steeds in hun oorspronkelijke reservoir van herkomst, dus in de eigen gastheerdiersoort en kunnen in de toekomst nieuwe uitbraken veroorzaken.

Er zijn dus twee mogelijke bronnen voor Covid-19: een 'natuurlijke' oversprong van het virus uit de gastheerdiersoort naar de mens, of een ontsnapping uit een virologisch laboratorium. Voor beide opties bestaan argumenten, maar geen bewijzen. In de hele wereld zijn circa 70 laboratoria in 30 landen waar onderzoek naar coronavirussen wordt gedaan. In veel van die onderzoeksinstituten komen ongelukken voor (bron: David Quammen, 'Zoönose', blz. 91, Atlas Contact, 2020). De techniek bestaat overal uit het veranderen van de genetische samenstelling in het RNA, waardoor het virus agressiever binnen kan dringen. Dat levert inzicht in de werking op die van groot nut zijn voor het ontwerpen van geneesmiddelen. De genetische veranderingen betreffen vooral het spike-antigeen; dat zijn de stekels op de buitenkant van het virus die contact maken met de cellen die het wil binnendringen. (De 'kroontjes' waar het virus zijn naam aan dankt). Die plek heet het receptor-binding-domain (RBD).

     Het is dus niet vreemd dat agressieve virussen in laboratoria worden ontwikkeld en ondanks intensieve beveiliging, eruit ontsnappen. Maar ook de 'natuurlijke' optie is realistisch. Het spike-RBD in het huidige coronavirus is niet hetzelfde als in het virus van wilde vleermuizen (die verder voor 96% op elkaar lijken), maar het kan wel langs een 'natuurlijke' weg naar een nieuwe gastheer overspringen als het door enige verstoring zelf bedreigd wordt in het voortbestaan. Naar de mens, met name, omdat die een succesvolle soort is en voorhanden is op bijvoorbeeld wilde dierenmarkten. In zijn vertrouwde, eigen gastheer is het virus niet dodelijk en leeft rustig voort, in een nieuwe gastheer richt het na te zijn overgesprongen vaak fatale schade aan. het heeft zich nog niet aan de nieuwe omgeving aangepast. In de nieuwe gastheer bouwen miljoenen dagelijkse mutaties en een simpel evolutieproces een aangepaste RBD op. Het is mogelijk dat het overgesprongen virus als het ware 'fuseert' of genetische informatie uitwisselt met een al aanwezig, eigen coronavirus in de nieuwe gastheer. Daarbij neemt het de effectievere RBD over.

     Overigens hoeft het nieuwe coronavirus helemaal niet uit Wuhan te komen. Er is nog een derde optie. Weliswaar waren veel geïnfecteerden in het begin van de epidemie te herleiden tot de markten in die stad, maar velen ook niet. Het virale genoom toonde bij al die vroege geïnfecteerden zoveel exacte overeenkomsten, dat men het waarschijnlijk acht dat het slechts één keer naar de mens oversprong. Gelet op de tijd die het genomen kost om te differentiëren, denkt men dat de oversprong vroeg in oktober 2019 was. Ergens in het uitgestrekte China. Zonder twijfel zijn er daarna talrijke lichte longinfecties geweest, die nooit als Covid herkent werden. Er was dus voor het virus, op welke lokatie dan ook, tijd genoeg om zich ongemerkt in het dichtbevolkte land ergens in de menselijke populatie te vestigen. Vandaar kan het naar de centrumstad Wuhan gemigreerd zijn.

     Ik ben bang dat de echte oorzaak van de huidige Covid-19 pandemie altijd onbekend zal blijven, tenzij Trump zijn belangrijke aanwijzingen toch op tafel legt. Maar dat verwacht ik ook niet.

(Bij het schrijven heb ik dankbaar gebruik gemaakt van o.a. een overzichtsartikel 'The pieces of the puzzle of covid-19's origin are coming to light' in The Economist van 29 april 2020).

Dag met felle regenbuien en korte perioden met zon. De laatste coronacijfers van het RIVM:

Naar het begin van dit kwartaal

De hagel- en onweersbui vanmorgen

Zaterdag 02-05-2020

Met grote snelheid trok er gisteravond een onweersfront over. Een paar harde knetters, een striemende hagelbui en het was over. Vanmorgen herhaalt het gebeuren zich na een zeer zonnige start van de dag. Het schijnt hierbij te blijven; de zon keert terug en zal de rest van de dag blijven schijnen.

     De samenleving zucht en kraakt onder de corona-pandemie en de verschillende regimes om hem in te perken. Er is steeds minder steun voor de maatregelen. Een concreet plan om uit de 'intelligente lockdown' te komen is er nog niet. 'We weten nog te weinig om een exit-strategie te kunnen bepalen', zeggen de experts van het RIVM. Ondertussen wordt het steeds lastiger voor mensen om zich aan de coronamaatregelen te houden, waardoor het weer drukker wordt op straat. Er ontstaat steeds meer druk op het kabinet om de corona-aanpak te veranderen.

     Tot dusver houdt de Nederlandse economie zich redelijk overeind. Het aantal faillissementen is nog niet veel hoger dan in 2019. Dat zal te maken hebben met de kwistige steun, die de overheid uitdeelt. Maar blijft dat zo? En Chinese investeerders zitten op het vinkentouw om verzwakte Nederlandse bedrijven op te kopen.

     Deze week kwamen bij Haagse ministeries signalen binnen dat ondernemers willen afzien van nieuwe steunaanvragen in mei. Ze gaan liever failliet omdat ze in hun branche geen handel meer verwachten en met langer openblijven alleen hun eigen geld opmaken. Dan komen er deze en de volgende maanden waarschijnlijk fikse ontslagrondes, waarbij grote aantallen werknemers op straat komen te staan. Volgens parlementair verslaggever Tom-Jan Meeus is er grote vrees bij de politiek dat de middenklassegezinnen snel wegzakken naar het bestaansminimum. The fear of falling.  Daar kan het gevaarlijke ultrarechtse populisme garen bij spinnen. Ik vraag me af wat het alternatief is, dus wanneer men toegeeft aan de ondernemersverlangens en de versoepeling door schiet, waardoor er een nieuwe corona-golf ontstaat. Dan moet het regime toch weer strenger worden en dreigen alsnog grote sectoren van het bedrijfsleven om te vallen. Het is een onontgonnen gebied. Wat is wijsheid?

Mijn vroegere collega Rob Dillmann, tegenwoordig bestuursvoorzitter van het Zwolse Isalaziekenhuis, pleit in een interview met de NRC ervoor om een leeftijdsgrens in te stellen. Alleen voor jongeren en middelbare mensen zouden de maatregelen versoepeld moeten worden. Zij mogen 'weer naar het café, naar de kapper, met het openbaar vervoer, en misschien op termijn zelfs weer naar feestjes en festivals.' Ouderen - zeg boven de zestig - moeten binnen blijven, ter eigen bescherming want ze zijn vatbaarder en de corona-infecties verlopen bij hen ernstiger. Een tweedeling in de samenleving? Inderdaad. 'Er komt ook eigen verantwoordelijkheid bij kijken. Mensen die meer risico lopen, moeten echt begrijpen dat ze zichzelf niet in een situatie moeten brengen waarin ze besmet kunnen raken totdat er een vaccin is.' Dillmann is zelf ook boven de zestig. Hoe vervelend en pijnlijk het ook moge zijn, ik ben geneigd hem gelijk te geven. Het zal een groot deel van economie weer op gang brengen. Dat offer zal onze generatie moeten brengen.

     Het ligt echter voor de hand dat door het vrijgelaten verkeer voor de jongere generaties de besmettingsgraad bij hen zal toenemen, dunkt me. Ze zijn tegen die tijd dus gevaarlijker voor ouderen dan nu. Er zit dus wel aan vast dat ouderen in hun isolement moeten blijven zitten en dat hun kinderen en kleinkinderen hen nog steeds moeten mijden. De kans dat ze dragers van het virus zijn is bij hen immers groter dan nu.

Inderdaad krijgen we een redelijk zonnige middag. De telefoon van Anna gaat af. Haar dochters en Nikita staan voor het raam. We praten met ze bij de deur, op gepaste afstand (foto hier). Fijn om ze weer een keer te zien. Ze waren de stad in geweest; het was er zeer druk. Veel mensen negeren de regels in de winkels, wat betreft aantallen bezoekers en het pakken van een schoon winkelmandje. Tja. De laatste cijfers van het RIVM:

Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 03-05-2020

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur, gemeten door satellieten in de lagere atmosfeer, is in de maand april verder gedaald (zie hierboven). Van +0,48 graden Celsius in maar naar +0,38 graden over april. Wat wel verder steeg is de opwarmingstrend vanaf januari 1979. Die steeg met 0,13 graad ieder decennium. Sinds het begin van de metingen is die trend nu +0,14 graden iedere tien jaar (+0,12 graden boven de oceanen en +0,18 graden boven land).

Het is een rustige zondag met zacht, door hoge sluierbewolking gefilterd zonlicht. We komen niet buiten, in tegenstelling tot talloze mensen die en grote en kleine groepen voorbijkuieren op het Eind en over de sluis. Tja, dat moeten ze zelf weten. De laatste cijfers van het RIVM:

Meer dan 5000 doden in ons land. Althans geregistreerd als corona-slachtoffers. In werkelijkheid is het aantal ongeveer twee keer zo groot.

     Ik lees verder in David Quammen 'Zoönose' (ned. vert. Atlas Contact, 2020). Een werelwijde pandemie zoals we nu doormaken had al veel eerder kunnen gebeuren - en is al eerdere malen gebeurd. Denk aan de influenza-pandemie na WO1, de Spaanse griep, die 50 tot 100 miljoen slachtoffers maakte. In het hoofdstuk over het Herpes B-virus vraagt Quammen zich af waarom het bijvoorbeeld nog niet met dat virus is gebeurd. Het virus-reservoir zijn makaken, een apensoort die sinds het rooien van hun natuurlijke omgeving (wouden) intensief samenleeft met de mens, bijvoorbeeld in talrijke hindoe-tempelcomplexen in India, Bali en Bangladesh waar veel toeristen komen. In 1990 werd ontdekt dat ze drager zijn van het Herpes B-virus. Toch springt het virus vrijwel niet over. De infectie is voor de mens uiterst gevaarlijk; het leidt tot ernstige neurlogische stoornissen en dood. Het verwante herpes simplexvirus (koortslip) is daarentegen bij de mens endemisch en een commensaal geworden, die vrijwel nooit problemen geeft. 'Met andere woorden: 'de ecologie heeft kansen geboden, maar de evolutie heeft die (wat Herpes B betreft) nog niet gegrepen. Mischien zal ze dat wel nooit doen', zegt Quammen aan het eind van dat hoofdstuk. Naar het begin van dit kwartaal

Op 18 juli 2019 wordt de kanoet geringd op het Tajmyr schiereiland in Siberië (foto: NIOZ)

Maandag 04-05-2020

Opwarming is een wereldomspannende werkelijkheid die zich tot in de kleinste details openbaart. Bijvoorbeeld in de vogeltrek. Onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) zagen vorige week op Texel een kanoet terug, een strandloper die ze nog geen jaar geleden zelf geringd hadden op het Siberische schiereiland Tajmyr. De NIOZ-onderzoekers zagen exact dezelfde vogel terug, die ze op 18 juli 2019 in Siberië geringd hadden met gele en groene ringen (foto hierboven). Op hun jaarlijkse  trekroute tussen hun broedgebied in Siberië en Afrikaanse overwinteringsgebieden als Mauritanië, vormen Texel en de rest van het waddengebied een essentiële tussenstop. Wij zagen vorig jaar ook kanoeten op het wad toen we met de boot op Terschelling lagen. Maar dat was in juni. Op de zandbanken van het natuurpark Banc 'd Arguin voor de kunst van Mauretanië hadden de NIOZ-onderzoekers hun kanoet op 20 november 2019 gespot. De totale afstand tussen noorden en zuiden bedraagt 8.500 kilometer (zie hieronder).

De plaatsen en de tijdstippen waarop de NIOZ-onderzoekers dezelfde kanoet binnen een jaar waarnamen (bron: NIOZ)

De kanoet is geen bedreigde diersoort. Maar hij moet er wel voor zorgen om precies op de goede tijd terug te zijn op Tajmyr voor het broedseizoen, de tijd dat de bodem in het voorjaar ontdooit en het insectenseizoen begint. Die insecten zijn het voedsel voor de jongen. Door klimaatverandering begint het insectenseizoen gedurende de afgelopen dertig jaar steeds vroeger, bijna een maand eerder. De kanoet moet dus zorgen ook vroeger te arriveren, anders is de insectenpiek voorbij en dreigen de kuikens te verhongeren. De kanoet op Texel was inderdaad drie weken eerder dan anders.

     Hoe komt zo'n aanpassing tot stand? Selectie door geluk, denken de NIOZ-onderzoekers. 'Vroege vogels' hebben een evolutionair voordeel, ze overleven beter. Zo verschuift de kalender in een aantal generaties. Op die manier weten soorten de opwarming te overleven doordat hun genetisch geprogrammeerde seizoenschema's aangepast raken. Wie dat niet op tijd lukt, delft het onderspit. Wat is daar erg aan? Nou, niks, voor wie oppervlakkig kijkt, was het ooit anders?

Het is een droge dag met zon. Anna had vannacht een zware migraine-storm, waarbij de medicijnen niet veel hielpen.

     Terwijl de corona-epidemie in landen als Brazilië en Rusland steeds meer om zich heen grijpt, zetten diverse Europese landen de versoepeling in. Met name Italië en Spanje, die zwaar werden getroffen. In Spanje is er zelfs een kleine toename van het aantal dodelijke slachtoffers. In de Duitse deelstaat Nedersaksen kan ook de horeca weer open. In restaurants, pubs, cafés en biertuinen mag slechts de helft van de tafels gevuld zijn. Je mag er maximaal met zijn tweeën uit eten gaan.

     Bij ons is het dodenherdenking. De vlaggen mogen de hele dag halfstok hangen. De herdenkingen vinden zonder publiek plaats. De dagelijkse tol van het coronavirus in ons land loopt verder terug:

Ook de KLM gaat weer vliegen op het Europese netwerk. Mondkapjes zijn verplicht. Of ze ook met minder passagiers vliegen, betwijfel ik.  Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 05-05-2020

Gisteravond keken we naar de dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Indrukwekkend, het vrijwel lege plein. Ook wij stonden thuis voor de televisie twee minuten zwijgend rechtop. Voor de toespraak van de koning voelde ik wel waardering, toen hij het gebrek aan aandacht voor de jodenvervolging bij de regering en zijn overgrootmoeder kritiseerde.

Wereldwijd vielen er tot nu toe een kwart miljoen doden bij de coronapandemie. Daarvan vielen er 70.000 in de VS en meer dan 30.000 in het VK. Zij hebben de meeste slachtoffers, meer dan in China, Italië of Spanje. Beide eerstgenoemde landen reageerden veel te laat. Na de explosieve uitbraak in Wuhan, China, waren Iran en Italië de eerste landen waar de epidemie eveneens exponentieel groeide. Dat was nog voor mijn vertrek naar Ushuaia in Argentinië. Velen onderschatten hoe verbijsterend snel exponentiële groei verloopt. Ik herinner me dat medepassagier Marcel en ik, allebei dokter, er ergens in de Weddellzee zorgelijk over spraken aan boord van de Bark Europa, vrijwel afgesneden van alle nieuws. Is er sprake van exponentiële groei?, vroegen we ons af. Ja, dat was er. Kijk daarom naar het instructieve filmpje op YouTube hierboven, over exponentiéle groei in een vijver mnet waterlelies. Op welke dag is de vijver helemaal overwoekerd? Op 27 februari werd de eerste besmetting in Nederland vastgesteld, maar over corona in ons eigen land hoorde ik pas op 16 maart, toen ik Anna belde op haar verjaardag. We hebben enorm geluk gehad dat ik nog tamelijk voorspoedig naar huis terug kon vliegen.

Met lockdowns en social distancing wisten de meeste landen de exponentiéle groei om te buigen en het verspreiding van het Covid-19 virus in te dammen. Na bijna twee maanden zijn de bevolking en met name het bedrijfsleven de beperkingen zat. Dat is heel begrijpelijk, maar wat is de beste exit-strategie? Als na versoepeling de epidemie toch weer oplaait, lijdt de economie nog veel meer schade. Op de website van het journalistencollectief Follow-The-Money staat er een uitstekende analyse over: 'Alleen deze exit-strategie kan ons uit de corona-lockdown bevrijden' van twee auters, Bert en Peter Slagter, die broers lijken.

     Allereerst maken de auteurs een kritische vaststelling achteraf. Bij het beleid hielden kabinet en Outbreak Management Team, OMT) te weinig rekening met het feit dat een onbekend deel van de besmettingen  a-symptomatisch verliep. Dat was anders bij het zuster-coronavirus SARS-CoV uit de epidemie van 2002/2003. Mensen waren toen pas besmettelijk na het begin van de symptomen. Nu gaat het echter om mensen die wel besmet waren, maar die geen symptomen vertoonden, dus niet ziek waren maar wél het virus verspreidden. Dat kon je alleen met een veel strengere lockdown voorkomen, waarbij niemand - besmet of niet - zijn huis mocht verlaten. Daarbij zou het het voorzorgsprincipe moeten gelden: kies voor de aanname die, als je het fout hebt, voor de minste ellende zorgt. Kort samengevat: ‘Err on the side of caution.’ Het beginsel is niet populair bij doeners, het remt vaak ontwikkelingen die ook belangrijk zijn. In dit geval bezorgde het de epidemie echter een grotere verspreiding dan nodig was, en vergde dus ook een langere en moeizamere weg van indamming. Nogmaals: wijsheid achteraf, maar belangrijke wijsheid als het over een exit-strategie gaat.

     Eenzelfde gedachtengang geldt voor de vraag of kinderen besmettelijk zijn, en voor de vraag of eventuele immuniteit bij mensen blijvend is. Daarover is geen enkele zekerheid! De versoepelingen rond de kinderopvang en de basisscholen zijn dus een gok. De Duitse viroloog Christian Drosten (belangrijk adviseur van Merkel) sprak onlangs het vermoeden uit dat kinderen even besmettelijk kunnen zijn als volwassenen. Als dat waar is, zullen we het pas weken later merken in een toename van besmettingen. Merkel heeft die beslissing uitgesteld en in Italië gaan de scholen pas in september open. 'Err on the side of caution'.

     Over de mate van immuniteit na een doorgemaakte besmetting is eveneens geen zekerheid. Bovendien muteert het Covid-19 virus razendsnel. Na onbekende tijd bieden de antilichamen na infectie of vaccinatie mogelijk geen enkele bescherming meer, net als bij het griepvirus. Derhalve de noodzaak tot jaarlijkse vaccinatie. Een strategie van groepsimmuniteit zoals we volgen bij het mazelen- en het poliovirus is mede daarom onhaalbaar en zinloos.

Wat moeten we dan wel doen, volgens de auteurs? Dat komt hierop neer: handhaaf een strenge lockdown tot er zó weinig nieuwe, dagelijkse besmettingen zijn (slechts enkele tientallen), dat we het coronavirus effectief kunnen indammen met contactonderzoek en isolatie. Zover zijn we nog niet. De laatste cijfers van het RIVM laten dat zien. Het loopt nog steeds in de honderden (317):

Door een voortgezette, strenge lockdown dwingen we het virus op de knieën en verdwijnt het uit de samenleving. Erg lang hoeft dat niet te duren, ook de krimp verloopt dan immers exponentieel. Hoe dieper de R0 (het reproductiegetal) onder 1 zit, hoe beter. Pas dan kunnen we de lockdown in kleine stappen voorzichtig opheffen.

     Nieuwe besmettingen komen daarna in beginsel alleen nog uit het buitenland en moeten met onder andere grenscontrôles (koorts, e.d.) worden opgespoord en in quarantaine gebracht. Ten tweede moet de capaciteit voor testen en contactonderzoek drastisch groter worden. Die uitbreiding was begin april al een harde voorwaarde van het OMT voor versoepeling van de maatregelen. Opgespoorde contacten moeten ook in quarantaine. Helaas zijn de de 24 GGD-regio's op dit moment niet klaar om veel meer bron- en contactonderzoek te doen, zeker als de basisscholen, kinderdagverblijven en het speciaal onderwijs volgende week weer open gaan. Dat meldt de NOS na een rondgang.

     Testen, opsporen, isoleren en voorzichtig versoepelen vormen de ingrediënten van een zinvolle exit-strategie, volgens de auteurs. 'Err on the safe side'. Te vroege versoepeling leidt tot nieuwe uitbraken en pieken, gevolgd door nieuwe lockdowns en tot grotere schade aan de economie. Het lijkt me duidelijk, niet leuk maar wel beter, meneer Rutte, en het zal moeite kosten - maar het is uit te leggen. De PM kan dat wel en het is hard nodig, want ondertussen demonstreren vandaag een paar honderd mensen tegen de lockdown. 'Gevangen in een vrij land' lees ik op een bord dat ze omhoog houden. Die zijn liever dood in een kist.

Anna had vannacht een tweede migraine-storm. Medicatie hielp weer niet en van slapen kwam niet veel, maar vandaag haalt ze het in. We hebben een mooie, zonnige lentedag. Vanmiddag kan ik het niet houden en loop naar de boot. Ik sjor de dinghy aan dek en bind hem opgevouwen in de waterdichte zak vast. Dat scheelt een hoop ruimte in de kajuit. Daarna haal ik de bimini tevoorschijn en span hem op zijn frame over de kuip, maak de banden vast en klap het doek in. Tenslotte gaat de hoes erover. Geen onwillige ritsen zoals vorig jaar. Een heerlijk karweitje. Naar het begin van dit kwartaal

Positie van de Bark Europa vanmorgen om 8.00 uur. Snelheid 6,3 knopen, koers 6 graden. De evenaar werd gisteren gepasseerd.

Woensdag 06-05-2020

Het Nederlandse biotechnologiebedrijf Inzek International Trading in Apeldoorn verkocht ruim anderhalf miljoen corona-sneltests in het buitenland en ook in eigen land, meldt Trouw. De sneltesten zouden volgens Inzek ‘zeer accuraat’ binnen tien minuten kunnen vaststellen of iemand corona heeft gehad, maar in twee onderzoeken scoorde de BioInzek-test als 'onbetrouwbaar'. De onderzoekers ontdekten dat de test in de eerste week nadat iemand klachten krijgt, in minder dan de helft van de gevallen een juiste diagnose stelt. De test werkt dan dus nog slechter dan een gok. 'Dutch Made' adverteerde het bedrijf, maar de test werd in China gemaakt

     Je snapt niet waarom men de test van Inzek überhaupt aanschafte. Inzek stelde in zijn beschrijvingen dat hun test 90% betrouwbaar is. Dus 10% is fout. Laatst werd vastgesteld door de bloedbank Sanquin dat 3% van de Nederlanders antilichamen tegen corona draagt. 'Reken even mee', zegt Erasmus-virologe en OMT-lid Marion Koopmans op Twitter. 'Dan is dus minder dan 25% van de positieven echt positief (3 van de 13). Waarom kopen regeringen en organisaties dat dan?' De Europese Commissie en het RIVM zeggen al maanden dat er helemaal nog geen betrouwbare sneltests bestaan.

De Bark Europa passeerde gisteren de evenaar (zie hierboven). Op de helft van de reis, schat ik. Vandaag is het een stralend zonnige dag. Dit voorjaar is er geen gebrek aan. Een heerlijke dag om lekker aan de boot te werken. Ik leg de rest van alle lijnen aan en zet de buiskap er weer op. Anna komt even kijken en maakt wat foto's (2 hier). Ik kan alleen de onderlijkstrekker niet vinden. Ligt ergen in een bakskist. Daarna haal ik de huik van de giek en breng hem naar de zeilmaker in Made om een nieuwe na te maken. Het ding is hier en daar vergaan en de rits bij de mast is stuk. De naam 'Dulce' komt er ook weer op.

De laatste cijfers van het RIVM:

Laag. Mogelijkzijn de opgaven verlaat door de nationale feestdag van gisteren. Vanavond komt de PM op een persconferentie met versoepelingen van de corona-maatregelingen. Het ziet ernaar uit dat het gewone leven in fasen zal terugkeren, tenzij zich een nieuwe piek van besmettingen voordoet. We verwachten dat de jachthaven hier op 1 juni weer opengaat. Ik droom van de terugkeer van ons zwervend leven. Naar het begin van dit kwartaal

een prachtige dag om de genua op te hijsen.

Donderdag 07-05-2020

Gisteravond keken we naar de persconferentie van Rutte en De Jonge. Er keken 7 miljoen mensen. Niet iedereen is tevreden over de versoepelingen. De sportscholen zijn boos dat ze tot 1 september moeten wachten. De theaters en de bioscopen vinden de optie van opengaan met slechts 30 mensen (inclusief personeel) een gotspe. Dat is feitelijk een voortzetting van de sluiting. Tja, persoonlijk vrees ik zeer dat de versoepeling te vroeg komt, vooral omdat er geen garantie is dat de onontbeerlijke capaciteit bij de GGD'en voor testen en opsporen er op tijd zal zijn. Het zou vrij rampzalig zijn als de maatregelen weer strenger moeten worden omdat het aantal besmettingen weer stijgt.

     Uit een grootscheeps gedragsonderzoek van GGD'en en RIVM onder 90.000 mensen blijkt dat afstand bewaren, zoveel mogelijk thuisblijven en niet op bezoek gaan bij kwetsbare en oudere mensen op de lange termijn lastig vol zijn te houden. Daar heb je het al.

Vanochtend een prachtige scoop in De Volkskrant: 'Astrologen ontdekken een zwart gat met recordnabijheid tot de aarde'. Astrologen? Het artikel zelf is nota bene van de hand van Govert Schilling, die zich haast op Twitter te hopen dat iedereen weet dat de koppen boven artikelen doorgaans niet door de auteur worden bedacht. Op de nieuwssite heeft de krant de kop snel verbeterd, maar ja, in de papieren krant kan dat natuurlijk niet meer.

Het is een heerlijke lentedag met veel zon, ondanks de hoge sluierbewolking in de middag. 's Ochtends halen Anna en ik de grote genua uit de kelder en brengen hem met het autootje naar de overkant. Daar dragen we het zeil de trap af, over de steiger naar de boot. De buiskap klappen we in zodat we het pakket op het dak van de kajuit kunnen uitvouwen (foto hier). De punten van de spitse tophoek en de halshoek trekken we naar voren, zodat ze gemakkelijk aan de sluitingen op het rolstag vastgezet kunnen worden. De val zet ik op de electrische lier en dan voorzichtig hijsen maar (foto hierboven). Het zeil zit er vlot op. Gisteren had ik de lijn van de oproller al geïnstalleerd, uiteraard na zorgvuldig nadenken hoe de zaak ook alweer moet draaien. Daarna trek ik beiderzijds de lazy jacks op en zet ze vast. Klaar voor vandaag.

's Middags lopen we naar Tessa voor de verjaardag van Vajèn. Die werd 8. Zusje Lina-Mae (3) is ook een beetje jarig; ze krijgt een speeldoosje. We zitten in de tuin. Jeff & Tessa hebben vanwege het corona-regime het bezoek verdeeld in slots, zodat we verder niemand hoeven te ontmoeten. We zijn per slot deel van de risicogroep. Maar hoe fijn om ze weer te zien!

De stand van zaken bij het RIVM toont een toename van de aantallen besmettingen, doden en ziekenhuisopnames ten opzichte van gisteren. Verlate opgaven door de nationale feestdag, bezweert men ons. Het aantal besmettingen is nog ver af van de doelstelling van het beleid per 1 juni: enige tientallen per dag en geen honderden. Teveel patiënten. Het reduceren van de aantallen zijn voor uitvoerbaar testen, traceren en isoleren, dus voor het controleren van de epidemie, vereist.

Naar het begin van dit kwartaal

In de zonnige tuin bij Paul & Tine in Nieuwegein.

Vrijdag 08-05-2020

Gisteren eiste HISWA-RECRON namens de watersport openstelling van de sanitaire ruimtes op campings en jachthavens. Die moeten nog tot 1 juli gesloten blijven om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Ze mogen alleen gasten met een eigen douche en wc toelaten. De organisties zijn woedend; ze willen al met Hemelsvaart en het volledige Pinksterweekeinde open, dus al voor 1 juni. Tja. Voor veel bootjesbezitters is het niet zo'n ramp; die hebben een toilet aan boord. maar waar kun je terecht? Op de website van het blad Zeilen staat een interactieve kaart waarop je dat zou kunnen zien, ware het niet dat er nog nauwelijks jachthavens opstaan. Zowel open als gesloten.

     Gisteren kwam het havenkantoor bij ons naast met een mededeling: 'Wij zullen de komende dagen de maatregelen bestuderen en bezien of er voor de Lingehaven wellicht weer een beperkte opening mogelijk is. Wat wel vast staat is dat de sanitaire faciliteiten in de haven tot 1 juli gesloten blijven.'

We beleven een prachtige lentedag in de tuin bij onze vrienden Paul & Tine in Nieuwegein (foto hierboven). Groentesoep en tapas. De tuin is een waar paradijs vol bloeiende borders en gekwinkeleer van vogels. Het is de eerste keer sinds mijn terugkeer uit Argentinië dat we samen Gorcum uit zijn. Opvallend: het was redelijk druk op de A27.

De laatste cijfers van het RIVM:

Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in de Lingehaven

Zaterdag 09-05-2020

Gisteravond zei een epidemioloog in Nieuwsuur wat ik al dagen betoog: de versoepeling van de lockdown per 1 juni komt te vroeg. De GGD'en in ons land zijn niet in staat het vereiste aantal testen en contactonderzoeken te doen, dat nodig is om de epidemie in de hand te houden. Dan moet iedere Nederlander met coronaklachten getest kunnen worden en moet er bij een positieve test uitgebreid contactonderzoek volgen. Er zitten volgens hem twee zwakke plekken in het protocol. 'Met het risico dat je te weinig zicht hebt op alle ziekte-overdracht in de epidemie en je weer een exponentiële groei gaat krijgen.' Erasmus-virologe en OMT-lid Marion Koopmans verwacht in het AD een tweede coronagolf. Het is omineus dat de besmettingsgraad in Denemarken al een weeklang stijgt nadat scholen medio april open gingen (bron: coronadashboard Johns Hopkins University).

Stand van de corona-epidemie in ons land. Vandaag:

Gerechtigheid: corona duikt ook op in Het Witte Huis, in de onmiddellijke omgeving van Trump en Pence. Het betreft een militair (?) assistent, die hem zijn maaltijden bracht, en om de woordvoerdster van Pence. Die is getrouwd met een naaste medewerker van Trump, met wie hij bijna dagelijks contact heeft. Zou de president nu ook bezorgd raken? Op een bijeenkomst met Republikeinse Congresleden zei Trump gisteren: 'Dit is waarom dat hele idee van die testen niet noodzakelijkerwijs zo geweldig is. De testen zijn perfect, maar dan kan er opeens iets gebeuren tussen een test die goed uitvalt en dan gebeurt er iets en opeens..' Tja, morgen kan alles anders zijn... en de president zit in de risicovolle categorie: 73 jaar en overgewicht.

     Bij een verpleeghuis in Dieren moesten vandaag bouwhekken worden geplaatst op anderhalve meter afstand van de gevel. Dat was nodig om de familie op afstand te houden en ouderen te beschermen tegen besmetting.

Vandaag hebben we een verrukkelijke, zonnige dag.De mensen worden danig op de proef gesteld door het weer en velen trekken erop uit. De NS en de politie roepen mensen op om niet meer met de trein naar Zandvoort te gaan. Het werd te druk in de treinen en op de perrons. Wij blijven thuis, dat is te zeggen: ik leg verder lijnen uit op de boot. Onder andere de genuaschoten. De onderlijkstrekker vind ik ook vandaag niet. Ook test ik de apparatuur: GPS, radar, plotter, marifoon, Navtex, AIS en marifoon. Alles in orde. Morgen begint een serie koude dagen. Misschien kunnen we daarna weg met de boot.  Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 10-05-2020

Zacht, door sluierwolken gefilterd zonlicht valt over de haven. In dat genadige licht stiefelen heel wat Gorcummers en wandelaars van elders langs. De koude en de regen moeten nog komen, waarschijnlijk aan het eind van de avond. Ook de maatschappelijke crisis moet nog komen, vooraleerst zetten we ons leven zo goed mogelijk voort en verwachten al snel verlichting van de lockdown. Toch is het wat mij betreft duidelijk: het ergste moet nog komen. De laatste cijfers van het RIVM laten dat nog niet zien, integendeel, maar let op, het is weekend en dus zijn de opgaven nioet volledig:

Wat wel te zien is, is dat al enkele dagen na de versoepeling van de coronamaatregelen in Duitsland de verspreiding van het coronovirus weer toeneemt. Het reproductiegetal R0, het aantal mensen dat elke zieke infecteert, is gestegen tot 1,1. Als het getal boven de 1 uitkomt neemt het aantal infecties weer toe en moeten de touwtjes weer worden aangetrokken. Het Robert Koch Institut (het Duitse RIVM) meent dat het nog te vroeg is om die conclusie al te trekken. Hm.

Een goed stuk van de oude socioloog Bram de Swaan in De Groene Amsterdammer trekt mijn aandacht. Hij vergelijkt de reacties van mensen vóór het uitbreken van WO2 met de gevoelens van nu. 'Er heerste toentertijd in Nederland een zekere wereldvreemdheid, een doezelig wensdenken, ook en vooral in regeringskringen', schrijft De Swaan. Wereldvreemdheid en wensdenken zien we nu duidelijk ook, zelfs binnen het kabinet. Veel  mensen voelen zich onbehaaglijk en in hun vrijheid beperkt, maar ze onderschatten de ernst van de zaak. Men wil het gewone, comfortabele leven voortzetten en te weinig beseft men dat zulks er niet meer in zit. Leiders durven - ook in ons land - daar niet tegen in te gaan, net als de Nederlandse regering eind jaren dertig krampachtig bleef vasthouden aan het volstrekte neutraliteitsbeleid, waarvan de futiliteit voor wie het wilde zien duidelijk was.

     In de jaren 30 tekende de komende oorlog zich af voor wie zijn kop niet in het zand stak, zoals zich nu een ongekende recessie aftekent, met alle maatschappelijke ellende van dien. Ook hier zal het reproductiegetal van de epidemie in de komende weken en maanden weer een keer boven de 1 raken. Het kan niet anders dan dat de corona-maatregelen weer strenger moeten worden. Dat is de in 75 jaar met vrede en welzijn verwende westerse mens niet gewoon. Werkeloosheid, armoede en bestaansonzekerheid nemen verder toe dan ooit eerder, met massaal protest van steeds meer burgers, al of niet in gele hesjes. Tegelijk staat luidruchtig extreem-rechts klaar om het roer over te nemen, zoals dat al in een tiental landen is gebeurd. Lukt dat, dan zullen ze een autocratisch bestuur ontwikkelen en is de ramp compleet.

     Ben ik te somber? Misschien. Het zou mooi zijn.

In de tweede helft van de middag is er meer bewolking. Het gaat harder waaien, het koufront met de weeromslag nadert. Straks krijgen we voor het eerst na vele weken bezoek van Barbara en Tessa. Naar het begin van dit kwartaal

Demonstratie van eergisteren op de Berlijnse Alexanderplatz tegen de corna-maatregelen van de Duitse regering (foto: EPA)

Maandag 11-05-2020

Deze foto is van afgelopen zaterdag van persbureau EPA. Een demonstratie op Alexanderplatz in Berlijn tegen de corona-maatregelen. Let eens op die agressieve rotkoppen, lelijke losers, allemaal kerels, geen vrouw te zien. Het lijkt erop dat ze hen best doen er zo gemeen en afzichtelijk mogelijk uit te zien. Mensen angst aanjagen, daar kicken ze op, wat een geteisem. Rationaliteit, bedachtzaamheid en empathie zijn zwaktes. Het rechtsextremisme en het antisemitisme nemen tijdens de epidemie hand-over-hand toe. Angst en groeiende bestaansonzekerheid vormen een vruchtbare voedingsbodem voor extreme haat, vandaag de dag vooral van rechts. Ik schreef er gisteren over. Dezer dagen waarschuwde de AIVD voor een wereldwijde opleving van rechts-extremisme. Aanslagen van extreem-rechts komen tegenwoordig vaker voor dan van de kant van jihadisten, zegt extremisme-onderzoeker Julia Ebner.

In Rusland is gisteren een recordaantal besmettingen met het coronavirus vastgesteld. In de afgelopen 24 uur kwamen er 11.656 gevallen bij, waarmee het totale aantal bevestigde infecties op 221.344 kwam. De coronaepidemie lijkt in ons land inderdaad (voorlopig) op zijn retour, gelet op de laatste cijfers van het RIVM:

Vandaag gaan de kinderopvang en de basisscholen weer open, alsook de kappers en andere 'contactgebonden beroepen'. Het is een kille dag met zon en een koud, harde noordenwind. We hebben de kachel weer aan. Buiten gaat de groendienst van de gemeente aan de gang met het plaatsen van de plantenbakken met nieuwe geraniums aan de hekken van de haven. Dat fleurt de zaak aardig op. De schilders zijn weer bezig met de sluisdeuren op de 3e Waterkering. Het lijkt alsof de zaak binnenkort weer opengaat. Op FB lees ik dat de havens op de Waddeneilanden vandaag ook opengaan. Het aantal gastenligplaatsen is beperkt en je mag maar met twee personen aan boord zijn, het sanitair is gesloten en je moet je een dag tevoren melden. Lijkt me niet veel aan, eigenlijk. Het is ons trouwens te koud. Wel bel ik de zeilmaker. Morgen kan ik onze oude zeilhuik ophalen; ze hebben hem gemeten voor het maken van een nieuwe. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 12-05-2020

Er is bemoedigend corona-nieuws uit Denemarken. Daar gingen de kinderdagverblijven en scholen vier weken geleden open. Aanvankelijk steeg het reproductiegetal R0 naar 1,0, maar daarna trad een gestage daling in. Op dit moment is de R0 gedaald naar 0,7 (zie hieronder). Voor ons land is dat belangrijk. Gisteren gingen bij ons de scholen open.

Met populisten maak je nog eens wat mee. In Madagascar beweert de president dat het land 'het wondermiddel' tegen het coronavirus heeft ontwikkeld. Een kruidendrankje met de naam 'Covid-Organics' kan volgens de president besmettingen voorkomen én coronapatiënten genezen. Het wordt gemaakt van verschillende planten en kruiden, onder andere van de alsemplant. Er is geen enkel bewijs voor de werking van het drankje. De president heet Andry Rajoelina, een voormalige disc-jockey en eigenaar van een populair televisiekanaal. Andere bedenkelijke regimes zoals Tanzania, de Centraal Afrikaanse Republiek, Equatoriaal-Guinea, de Democratische Republiek Congo, Liberia en Guinee-Bissau bestelden al tienduizenden flessen. Het coronavirus is overigens nog nauwelijks op Madagascar aangekomen.

     Ook president Poetin haalt rare fratsen uit. Hij heeft zich afgezonderd in zijn datsja buiten Moskou en regeert middels videobellen. Dat is op zich niet zó raar, maar hij versoepelt de lockdown terwijl Rusland steeds harder wordt getroffen door Covid-19. Rusland telt nu in totaal 221.344 bevestigde besmettingen. Alleen de VS, Spanje en het Verenigd Koninkrijk tellen er meer. Gisteren waren er circa 12.000 nieuwe gevallen, de grootste toename per 24 uur. Waarom doet hij dat? Herleving van de economie heeft prioriteit boven volksgezondheid. Door de dramatische val van de olieprijs, gevolg van de coronacrisis, verliest het land in hoog tempo zijn reserves. Op deze manier is de schatkist binnen vier jaar leeg. Men zegt dat Poetin alleen goed nieuws wil brengen (zoals de versoepeling), maar elke dag brengt Rusland nieuwe besmettingsrecords. De schuld daarvan wil hij bij de lagere overheden leggen, net als Trump dat doet.

     In New York installeerde men een Trump Death Clock op Times Square (zie hierboven). Het aantal coronadoden ligt in de VS nu op 80.000, het hoogste aantal in de wereld. De initiatiefnemers schatten op basis van de opvattingen van epidemiologen dat 60% ervan voorkomen waren als de regering meteen een strenge lockdown had afgekondigd. Dat aantal houdt de dodenklok bij. Het staat inmiddels bijna op 50.000 onnodig gestorven mensen. Trumps bekende medisch adviseur dr. Fauci waarschuwde in een email aan de senaat tegen een snelle herstart van de economie. 'This will not only result in needless suffering and death, but would actually set us back on our quest to return to normal'. De dodenklok is een initiatief van documentairemaker Eugene Jarecki.

     In België maakt men werk van een gericht systeem van opsporen en contactonderzoeken van besmettingen om een nieuwe lockdown te voorkomen. Daartoe gingen gisteren 700 contactonderzoekers aan de slag. Zo hoopt men nieuwe uitbraken te voorkomen.

De laatste RIVM-cijfers:

Er staat vandaag niet zo'n kille wind als gisteren, maar de temperatuur blijft rond 13 graden. Ik haal de oude zeilhuik terug van de zeilmaker in Made en span hem weer over het grootzeil op de giek. De nieuwe huik zal volgende week gereed zijn. Het havenkantoor belt dat de haven volgende week woensdag (23 mei) weer opengaat, zij het beperkt. Het passantengebouw met de sanitaire voorzieningen blijft gesloten, maar het zomertarief gaat wel gelden. We wilden tegen die tijd toch al vertrekken. Naar het begin van dit kwartaal

De interactieve jachthavenkaart van het blad 'Zeilen'. Groen is open, rood is dicht. Veel havens staan er nog niet op.

Woensdag 13-05-2020

De interactieve jachthavenkaart van het blad Zeilen toont welke havens open of dicht zijn (zie hierboven). Helaas staan heel veel havens er niet op. Geen opgaven gedaan, veronderstel ik, of Zeilen heeft ze niet zelf gebeld. Enfin, we zien volgende week wel. Waarschijnlijk vertrekken we woensdag richting Haringvliet. Daar kunnen we altijd een boei pikken bij het Hellegatseiland of aanleggen aan het remmingwerk van de jachtensluis van de Volkerak.

Mallotig of doortrapt? Het laatste, vrees ik. Bij touroperator Corendon kan iedereen boven de 16 jaar zich morgen inschrijven à raison van 69 euro voor een onbetrouwbare sneltest op antilichamen tegen het coronavirus. De viroloog aan het Erasmus MC, die de test nota bene zelf onderzocht, spreekt van 'schijnveiligheid'. 'Het is totale onzin en ik zou het niemand willen adviseren', zegt ze. Maar Corendon denkt het beter te weten en beweert dat hij wel betrouwbaar is. Doortrapt dus. Ik schreef hier al eerder over het gevaar van dergelijke testen. 'Door commerciële testlabs hebben artsen minder zicht op virusuitbraken', analyseert De Groene Amsterdammer vandaag.

Het is vandaag een wat winderige, overwegend droge dag. We stellen ons in op vertrek volgende week woensdag. Ik haal bij de ANWB de Wateralmanak deel 2, 2020. Ik had de watertanks aan boord willen vullen, maar vandaag zijn mannen bezig om de kades rond de haven schoon te spuiten. Het tappunt aan het passantengebouw is dus bezet. Dan morgen. Ze doen dat schoonspuiten voor de tweede keer, waarom weet ik niet. Anderen zijn bezig met voegspecie op de trappen. Vorige keer spoten ze de voegen tussen de stenen eruit. Werkverschaffing.

De laatste RIVM-cijfers:

Ik lees 'Zoönose' van David Quammen uit (2013, Ned. vert. en heruitgave 2020). Het korte nawoord bij deze heruitgave is van 28 januari jl. Dan is de enorme omvang die de pandemie zal krijgen ook Quammen nog niet helemaal duidelijk. Het is overigens een uitstekend boek, dat veel inzicht geeft in wat ons altijd al boven het hoofd hing: zoönotische virussen die we uit hun dierlijke reservoirs dwingen door onze miljardenomvang en de wijze waarop we hun toevluchtplaatsen in de laatste wildernissen op aarde verstoren door ontbossing, eten van bushmeat en klimaatverandering. Heeft Quammen de huidige corona-pandemie voorspeld, zoals de uitgever op het voorblad beweert? Nou, bijna, zou ik willen zeggen. Hij vreesde meer voor nieuwe, zeer gevaarlijke mutaties van het griepvirus, zoals bij de Spaanse Griep in 1918/1919 toen er wereldwijd meer dan 50 miljoen doden vielen. Bij de Covid-19 pandemie zijn er tot vandaag werelwijd 300.000 doden. In vier maanden.

     Meer specifiek vreest hij dat het vogelgriepvirus op de mens over zal springen. Maar het werd een coronavirus vanuit reservoirs van vleermuizen in China, al dan niet via een andere diersoort zoals varkens. Maar hij zit er dicht bij als hij op pagina 458 een epidemioloog aanhaalt, die in het bijzonder verwijst naar coronavirussen. 'Die moeten worden beschouwd als ernstige bedreigingen voor de menselijke gezondheid. Dit zijn virussen met een hoge evolueerbaarheid en een bewezen vermogen om epidemieén te veroorzaken onder populaties van dieren'. NB; de mens is ook een dier. Bijna zeven jaar na zijn boek brak de corona-pandemie bij dat dier uit. Naar het begin van dit kwartaal

Anna aan de schoonmaak. Toen deed de televisie het nog.

Donderdag 14-05-2020

Het is een frisse, zonnige dag. Een geschikt weertype om de boot van binnen schoon te maken en klusjes te doen. Lekker met de televisie aan met het Digitenne-systeem, dat het na ruim een halfjaar zwijgen terstond doet (foto hierboven). Terwijl Anna het meubilair afneemt loop ik naar de fietsenmaker op de Westwagenstraat. Drie weken terug bracht ik er onze bijna 20-jaar oude vouwfietsjes ter revisie. Wanneer zijn ze klaar? Nog niks aan gedaan, zegt de fietsenmaker, maar hij belooft dat ze voor komende woensdag af zijn. Bij terugkeer aan boord is de TV uit. Hij doet het niet meer zegt Anna. Ze zette hem op kanaal 4 en sindsdien staat er in het scherm: 'Scan de kanalen!'. Het scannen van de kanalen, levert echter 0,0 op. Hm. Dat is ook het geval als ik het herhaal.

     Eigenlijk is het klassiek. Ieder jaar is er als we de boot weer in gebruik nemen wel iets dat het om onbegrijpelijke redenen niet doet. Nu in deze corona-tijd zullen we waarschijnlijk minder havens bezoeken, vaker ankeren en op onszelf aangewezen zijn. Dan is het vervelend als er geen televisie is. Ik bel KPN en krijg na een doorkiesprogramma een beschaafde dame aan de lijn, die na geduldig luisteren op afstand ons verbindingskastje reset. Helaas helpt het niet. De dame concludeert dat ik een nieuw kastje nodig heb, gratis op te halen bij de KPN-winkel in Dordrecht. Oh. Ik hang op want ik bedenk dat ik nog zo'n nieuw kastje heb! Vorig jaar kregen we er eentje toen we in Hoorn lagen en via de post thuis nóg een, hoewel ik die afbesteld had. Het komt goed van pas dat ik hem bewaard heb. Fluks haal ik het doosje thuis uit de meterkast op en installeer het. Geen enkele verbetering. Daar zit het hem dus niet in.

     Vooralsnog parkeer ik het probleem en zet de afsluiters open en stel onze boordtoiletten in bedrijf. De watertanks vullen gaat niet, de spuitgasten bezetten de waterkraan met hun hogedrukspuiten, waarmee ze overal langs de haven het zand tussen de straatstenen wegspuiten, zodat er stratenmakers moeten komen om het weer te herstellen. Werkverschaffing, ik schreef het gisteren al.

Na de lunch gaat Anna naar een vriendin en ik naar de Syrische kapper op de Langendijk, waar Anna zonder overleg maar wel met vooruitziende blik een afspraak voor me maakte. De lange grijze lokken en mijn clochard-uiterlijk verdwijnen onder de nijvere handen. Het gemanipuleer aan mijn hoofd zit de concentratie op het Digitenne-probleem niet in de weg, integendeel, en ik stel vast dat er iets mis moet zijn met de instellingen van de televisie zelf, inderdaad niet met het Digitenne-kastje. Op een of andere manier 'ziet' de TV het digitale signaal niet. Dat blijkt een vruchtbare gedachte, maar niet meteen. Terug aan boord check ik de HDMI-verbinding, die in orde is. Hij zit in de HDMI-2-bus op het toestel. Verplaatsen naar HDMI-1 helpt niet. Op één of andere manier moet ik de televisie vertellen waar hij het digitale  signaal moet vinden, maar die optie zit nergens in het Menu. Peinzend staar ik naar de afstandsbediening en mijn oog valt bij toeval op een knop waar ik eerder aan voorbij zag: VR. Oh, zeker voor een videorecorder, dacht ik toen, maar nu druk ik er eens op. Er verschijnt op het scherm een klein keuze-menu van verbindingsmogelijkheden zoals SCART, HDMI-1 en - jawel! - HDMI-2. Probleem opgelost. Tja, seniorenleed, zullen we maar zeggen.

De corona-cijfers van het RIVM zakken vandaag weer een beetje verder:

Het lijkt de goede kant op te gaan met corona in ons land. Ondertussen worden de VS zwaar getroffen. Het aantal werkelozen loopt op richting 40 miljoen, terwijl de dagelijkse besmettings- en dodencijfers nog steeds de hoogste van de wereld zijn. Daarin slaagt Trump dan toch om Amerika de grootste te maken met bijna 1,4 miljoen besmettingen en bijna 85.000 corona-doden. Hij serveerde gisteren dr. Fauci af, zijn belangrijkste medisch-adviseur. Diens waarschuwing van eergisteren tegen het te vroeg opengooien van de VS, in het bijzonder de scholen, noemde de president 'totaal onacceptabel'. Gisteren ook vernietigde het Hooggerechtshof van de staat Wisconsin een besluit van de Democratische gouverneur om de beperkende corona-maatregelen te verlengen tot 26 mei. Het is de eerste keer dat de lockdown in een staat wordt afgewezen door een rechter. Hoe wil je een pandemie in zo'n land bestrijden met zoveel malloten aan de top? Naar het begin van dit kwartaal

Vullen van de watertanks.

Vrijdag 15-05-2020

In De Volkskrant schrijft de bekende Franse somber-auteur Michel Houellebecq over zichzelf en zijn collega-auteurs in corona-lockdown. 'Na de corona wordt het alleen maar erger', meent hij opgewekt. Het is 'precies hoe ik het uitsterven van de mensheid destijds voor me zag. Het absolute tegendeel van een spektakelfilm. Iets tamelijk droefgeestigs. Individuen die ieder in hun eigen cel wonen zonder fysiek contact met hun soortgenoten, enkel wat uitwisselingen per computer, maar steeds minder.' Menselijke relaties lijken iets obsoleets te krijgen en de dood wordt steeds meer abstract, omdat we de stervenden niet mogen bijstaan. Vanaf een bepaalde leeftijd (70, 75, 80 jaar) ben je tegenwoordig eigenlijk al een beetje dood. Die tendens bestond al vóór het coronavirus. "We zullen na de lockdown niet in een andere wereld wakker worden; het zal dezelfde wereld zijn, alleen wat erger.'

Gisteravond aten we lekker bij onze buren Wiger & Arina. Op corona-afstand aan de lange tafel in de huiskamer. We hadden elkaar lang niet gezien, dus er was veel bij te praten. Het voelde weer als vanouds. Vandaag is het een frisse, droge dag. We halen van alles in de stad voor straks aan boord. 's Middags gaan we verder met de schoonmaak onderdeks en vullen de watertanks (foto hierboven). Als ieder jaar raakt het overdrukventiel van de warmwaterboiler in paniek; een paniek die geleidelijk overgaat zodat hij het water niet meer in het bilgeputje stort.

De laatste RIVM-cijfers zijn weer wat lager dan de vorige dag:

Er zijn ook andere bemoedigende berichten, zoals het bericht dat in Denemarken voor het eerst sinds 13 maart (en ondanks de versoepeling) er gisteren geen enkele coronadode was. Eind april mochten contactberoepen er weer aan de slag en de basisscholen weer open. Bij ons kon premier Rutte op zijn wekelijkse persconferentie nog niet zeggen of de horeca op 1 juni open kan; het OMT kijkt nog steeds of dat een mogelijkheid is. Daarna ging het over 'de casus Dijkhoff'. Daar zullen ze nog naar kijken, belooft de premier. De VVD-fractievoorzitter zei vorige week in het kamerdebat het raar te vinden dat mensen die thuis 'lepeltje lepeltje' liggen straks niet naast elkaar op een terras mogen zitten. Tja, maar hoe controleer je of ze thuis zo liggen? Dijkhoff met zijn luchtballonnetjes, ik bedoel maar. 

     Het begint er steeds meer naar uit te zien dat de GGD'en in ons land per 1 juni de vereiste capaciteit voor test- en contactonderzoek voor elkaar kunnen krijgen. Vandaag presenteren ze een plan voor landelijke callcenters. De snelheid van de procedure is vitaal; als het te lang duurt voor de testuitslagen er zijn, kunnen besmette personen ondertussen doorgaan anderen te besmetten. Dat geldt ook voor de snelheid en de effectiviteit van het contactonderzoek. Het RIVM verwacht dat er dan dagelijks 30.000 tests nodig zijn en dat twee tot acht procent van die tests positief zal zijn. Dit betekent dat de GGD 600 tot 2400 onderzoeken per dag moet doen. Mag iedereen die zich ziek voelt zich straks meteen laten testen? Nu moet je namelijk eerst nog langs een dokter en dat levert minstens een dag extra op.

     In De Volkskrant staat een verontrustend artikel over de slooptocht van het coronavirus in het lichaam. In feite blijft geen enkel orgaan onberoerd. Artsen en onderzoekers staan perplex van de schadelijkheid. het Sars-CoV-2 virus gedraagt zich raadselachtig en agressief en er is nauwelijks een orgaan dat aan het onheil kan ontkomen. Het is goed dat artikel te lezen als je moet beslissen over versoepelingen van de lockdown. Naar het begin van dit kwartaal 

Spuiten, boenen en poetsen van het dek. Op de achtergond ons huis.

Zaterdag 16-05-2020

Onder de lockdown suddert de corona-epidemie verder. Dat is goed. Zolang we maar onder een reproductiegetal van 1 blijven, dooft de epidemie langzaam uit. Het blijkt uit de laatste cijfers van het RIVM: ziekenhuisopnames weer iets hoger, aantal doden weer iets lager en nog steeds een paar honderd nieuwe besmettingen.

Ondanks de ernst van de ziekte zijn er dokters die al die ophef en lockdown-maatregelen overdreven vinden. Nota bene uit mijn eigen (vroeger) MST. In Tubantia zeggen de cardiopulmanaal chirug Jan Grandjean en de anesthesioloog Alaattin Ozdemir dat we van de corona-angst moeten afstappen. Erop uitgaan, bewegen en gezond eten zijn volgens hen een goed medicijn, ook in de strijd tegen corona. Het lijkt warempel wel of je de Braziliaanse president Bolsonaro hoort praten. 'Een griepje', zei die, en 'sporten helpt het best'. De beide Twentse dokters vinden daarom dat de sportscholen meteen open moeten. Corona leidt volgens de medici helemaal niet tot buitensporig veel slachtoffers. Het zijn bovendien hoofdzakelijk ouderen, mensen met veel overgewicht en patiënten die meer onder de leden hebben, en de dood hoort nu eenmaal bij het leven. Dat geluid herkennen we  van mensen als Jord Kelder en Marianne Zwagerman. 'Van de besmette mensen overlijdt slechts een heel klein percentage', stellen de twee Twentse dokters. Nu is feitelijk de letaliteit van corona helemaal niet zó klein, zoals de grafiek hieronder van het CBS laat zien.

(bron: CBS, Overledenen per week)

De gele piek is van 2020 en laat de oversterfte zien in de afgelopen drie maanden. Let wel: onder lockdown-omstandigheden (!), waardoor de aanvankelijk exponentiële groei - typerend voor een epidemie - afgebogen werd. In de eerste negen weken van de corona-epidemie (week 11 tot en met week 19) overleden in totaal naar schatting bijna 9 duizend mensen meer dan je in deze periode zou verwachten. Ik zou daar niet zo luchtig over doen.

Opvallend genoeg kom je ook iets van die luchtigheid tegen in een opinie-artikel in de NRC van Caroline de Gruyter: 'Veiligheid wordt steeds belangrijker dan vrijheid'. In de winter van 1968 - 1969 stierven er wereldwijd vermoedelijk een miljoen mensen aan de Hongkonggriep, maar bijna niemand wond zich erover op. 'Waarom reageren we nu met lockdowns, en waren we toen zo laconiek?' Tja, dat snap ik wel, en De Gruyter zit ernaast. De Hongkonggriep - een influenzavirus - begon op 13 juli 1968 in Hong Kong en trok de hele wereld over. Wereldwijd was de besmetting het ergst in december 1968 en januari 1969. De mortaliteit was relatief laag, per besmetting lager dan 0,5%. Dat is bij de huidige corona- pandemie wel anders! De CFR (Case/Faltality Rate) van de Hongkonggriep lag uiteindelijk maar op 0,1% terwijl die van Covid-19 door de WHO momenteel wordt geschat op 3,14%, dus liefst 30 maal zoveel (!), maar het getal verschilt sterk per land. In Zuid-Korea was het bijvoorbeeld een tijdlang 0,6%, maar in Italië was het daarentegen ruim boven 3%. De pandemie is nog in ontwikkeling, maar de CFR is in elk geval hoog genoeg om met ingrijpende maatregelen te trachten de pandemie onder contrôle te brengen.

Vandaag hebben we een droge, een graad warmere dag dan gisteren. De temperatuur klimt langzaam uit het dal. We spuiten, poetsen en boenen het dek van onze boot schoon (foto hierboven). Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 17-05-2020

Het is een dag met wolken en zon en een temperatuur van 19 graden. Sinds de Bark Europa tien dagen geleden de evenaar passeerde, schiet het schip behoorlijk op (zie hierboven). De bark is een eind naar het westen geraakt op de noordelijke Atlantische Oceaan, maar maakt vandaag een SOG van 7,4 knopen op een koers van 332 graden. Niet precies noord. Ze hebben elk geval de trade-winds te pakken. Tijdens de lange windstiltes in de doldrums zagen ze soms jaloers grote containerschepen vol vaart passeren, maar ja, ze hadden nu eenmaal met zijn allen afgesproken de volle afstand Ushuaia - Scheveningen zeilend af te leggen.

De laatste cijfers van het RIVM zijn weer lager, maar het weekend. Dan zijn de opgaven lager.

Een opmerkelijke uitspraak van Zhong Nanshan, de Chinese 'chef' epidemieën, op het live-blog van de NOS. Hij is - zeg maar - de Chinese Jaap van Dissel. Hij waarschuwt voor een tweede besmettingsgolf in het land zolang er geen vaccin voorhanden is en onvoldoende immuniteit onder de bevolking bestaat. In de afgelopen weken werden in China nieuwe corona-gevallen ontdekt, zowel in Wuhan als in noordoostelijke provincies.

     In het televisieprogramma Buitenhof zei RIVM-directeur Hans Brug vanmorgen dat we nog lange tijd 'en mogelijk zeer lange tijd' met het virus en de anderhalve metersamenleving moeten leven. Roel Coutinho, epidemioloog en oud-directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding bij hetzelfde RIVM, zegt dit weekeinde in een interview met de NRC iets soortgelijks. 'Zolang er geen vaccin is, zijn we er nog wel een jaar mee bezig. Of twee jaar.'

Eveneens in de NRC trekken twee redacteuren een vergelijking van onvermijdelijke economische depressie met die van de jaren dertig in de vorige eeuw, ook wel De Grote Depressie genoemd. 'Wat ze gemeen hebben: wereldwijde ontwrichting en massale werkeloosheid. Maar overheden en centrale banken hebben ook van toen geleerd.' Men steekt op ongekende schaal geld in het op peil houden van bedrijven en banen, maar men waarschuwt tegen het opsteken van agressief protectionisme. zeker met Trump aan het roer in de VS is dat een reëel gevaar. Juist protectionisme maakte de grote dertiger-jaren crisis veel dieper en schadelijker. 'Ondertussen moeten overheden zich steeds dieper in de schulden steken om een economische ineenstorting te voorkomen en groeien internationale spanningen en protectionisme, dat toch al aan een opmars bezig was. Denk alleen al aan het venijn waarmee regeringen elkaar proberen af te troeven in de strijd om medische apparatuur en beschermingsmiddelen.'

Deze cartoon kwam ik vandaag tegen. Waar, weet ik niet meer, dus geen bronvermeldng.

Vooral tegen die haast ongelimiteerde geldschepping om de coronacrisis te bezweren, door ECB en centrale banken waarschuwde Hans Hoogervorst, vroeger minister van volksgezondheid, afgelopen vrijdag in De Volkskrant. 'De wereld stevent af op een financiële catastrofe', zegt hij. 'Een catastrofe die niet alleen het gevolg is van de coronacrisis, maar ook van het beleid van de centrale banken. Zij zijn langzamerhand verworden tot de geldautomaat van overheden.' De extreme staatsschulden die nu in korte tijd ontstaan, zullen nooit afgelost worden. Niemand maakt zich op dit moment zorgen over de torenhoge inflatie, die er altijd het gevolg van was. Daar merk je nog niets van, maar volgens Hoogervorst gaat die inflatie nu schuil in de veel te hoog opgeblazen beurskoersen van deze tijd, een redenering die ik niet helemaal kan volgen. Die zeepbel zal eens klappen, zegt Hoogervorst.

     Een van de gevolgen is 'dat de pensioenfondsen zware klappen krijgen. De Nederlandse pensioenen zullen flink worden gekort. Dat besluit zal waarschijnlijk over de verkiezingen heen getild worden, maar het zal moeten gebeuren omdat de ECB de rente nog heel lang laag wil houden. En dan zul je zien dat Nederland, het énige land in de eurozone dat zijn pensioensysteem goed op orde heeft, mede door het ECB-beleid gedwongen wordt zijn pensioenen te verlagen. Terwijl de staatspensioenen in een aantal andere landen overeind worden gehouden, omdat ze indirect gefinancierd zullen worden door de ECB. Wie in die landen is straks solidair met de Nederlandse gepensioneerden?'

Het is erg druk op straat, maar wij komen daarom de deur niet uit. Tessa komt 's middags even op bezoek.

     Covid-19 is overigens veel zwaarder dan velen denken, meldt het NHG (Nederlands Huisarsten Genootschap). Duizenden patiënten die met een al dan niet bevestigde covid-19-infectie thuiszitten, de zogenaamde 'lichtere gevallen', blijven weken ziek. Hun klachten worden vaak als 'mild' betiteld, maar zijn dat in veel gevallen niet. Sommige mensen zijn al zeker twee maanden ziek. Naar het begin van dit kwartaal

Gemeten en prognose van de CO2-concentraties op Mauna Loa vanaf begin 2018, met 8% reductie door Covid-19 (bron: MetOffice)

Maandag 18-05-2020

Sinds de luchtkwaliteit aanzienlijk verbeterde als gevolg van het terugvallen van de economie onder Covid-19- en lockdown omstandigheden, minder verkeer, minder uitstoot, wordt af en toe gevraagd of de lagere CO2-uitstoot ook de opwarming afremt. Op Carbonbrief stond vorige week een post van een aantal vooraanstaande klimaatdeskundigen over dat onderwerp. Hun bevindingen tonen dat het CO2-gehalte dit jaar desondanks blijft stijgen, alleen minder. Zij schatten in dat de stijging dit jaar ongeveer 11% lager zal liggen. Dat is ongeveer 0,32 ppm. Nog steeds warmt het klimaat verder op. Ze gebruikten de meest recente projecties van het Internationaal Energie Agenschap (IEA) over het verminderd gebruik van fossiele brandstoffen door de pandemie. Ze vergelijken de ontwikkeling met een kraan waarmee je een bad vult: draai je de kraan zachter, dan raakt het bad nog steeds voller. Opwarming komt alleen tot een stop als je de kraan dichtdraait. En dicht houdt.

     Op basis van de IEA-projecties berekenden ze het veronderstelde effect op de metingen van de CO2-concentratie op de fameuze Mauna Loa, de hoogste vulkaan op aarde, op Hawaï, waar de bekende Keelingcurve sinds 1958 wordt bijgehouden. Sindsdien steeg de CO2-concentratie van 310 ppm naar 413 ppm vandaag de dag. De curve kent een zaagtandverloop door de jaarlijkse seizoensvariatie, waarvan de oorzaak ligt in de planten-ademhaling en groei op het noordelijk halfrond - dat veel meer landmassa heeft dan het zuidelijk halfrond. De laatste metingen tonen dat in jongstleden april de CO2-concentratie in de atmosfeer een nieuw record bereikte van 416,2 ppm. Waarschijnlijk de hoogste concentratie in de laatste twee miljoen jaar, maar 8% lager dan verwacht. Waarschijnlijk was de reductie in de aprilmaand de grootste; in mei en de maanden erna zullen de economie en de uitstoot langzaam weer toenemen.  In mei verwacht men 417,1 ppm, waarna de concentratie daalt door de kooldioxide-opname van groeiende planten op het noordelijk halfrond.

     In september 2020 zou de verwachte uitkomst zonder Covid-19 411.1 ppm (±0.6) zijn, maar nu becijfert men dat het met Covid-19 waarschijnlijk op 410.6 ppm (±0.6) zal uitkomen. dat zie je in de grafiek hierboven, die vanaf begin 2018 de gemeten CO2-concentraties toont, alsme de prognose voor 2020 zonder corona (rood) en met (blauw). Nota bene: de daling na mei is niet tengevolge van Covid-19 reducties, maar de jaarlijkse seizoenfluctuatie. De curve blijft over het hele jaar echter stijgen en zal eind december 2020 vermoedelijk slechts 0,4 ppm lager liggen dan zonder corona-pandemie. Het effect op de wereldwijde opwarming zal echter minimaal tot onmeetbaar zijn. Denk weer even terug aan de kraan en het bad. Cijfers, methoden en berekeningen staan ik het artikel.

Na het weekeinde rapporteert het RIVM weer iets hogere cijfers:

De grote vraag blijft of de GGD'en na 1 juni in staat zullen blijken om de dagelijkse groei van de corona-besmettingen te monitoren met adequate opsporing en isolatie van contacten. Overal in Europa gaan versoepelingen in. Er komen lange en mogelijk warme weekeinden aan: het Hemelsvaartweekend en Pinksteren. In België meldt men nu al dat positief geteste mensen bij het contactonderzoek schromen om al hun contacten te noemen. Viroloog Steven Van Gucht van het Nationaal Crisiscentrum roept inwoners op om bij het contactonderzoek na vaststelling van een besmetting 'volledig open kaart te spelen'. Natuurlijk, anders komt er van beheersing van de epidemie helemaal niets terecht.

Het is vandaag iets warmer dan gisteren, weer iets minder wolken en wind. Een mooie dag. We laden de boot verder in met levensmiddelen en kleding. Onze bedoeling is zoveel mogelijk isolatie. Dat wordt veel ankeren om uit de buurt van mensen te blijven. Men verwacht dit corona-jaar een topdrukte in eigen land. Veel mensen schijnen boten te kopen, nieuwe en gebruikte, om er dit jaar in eigen land mee rond te varen. Je mag topdrukte verwachten in havens en sluizen. Vreselijk, daar willen we zover en zoveel als kan vandaan blijven.

     Ook hier in Gorcum wordt het druk. De haven gaat overmorgen open en op het havenkantoor worden ze al een weeklang gek gebeld. De boxen zijn om en om vrij en gesloten, zodat de passanten niet naast elkaar zullen liggen.

     Ik rijd het autootje door een wasstraat en tank het vol. Volgende week zullen onze buren Wiger & Arina het waarschijnlijk naar Numansdorp brengen. Die haven kunnen we altijd vanuit iedere plaats in Zeeland met de boot in één dag bereiken, als het nodig is, zonder van het openbaar gebruik te hoeven maken. Naar het begin van dit kwartaal

Het jonge duifje was uit het nest gevallen.

Dinsdag 19-05-2020

Mooie dag, 23 graden en veel zon. Vanavond zal premier Rutte weer op een persconferentie bekend maken dat de eerder aangekondigde versoepelingen per 1 juni zullen doorgaan. Wij ruimen onze boot vandaag verder in. De vouwfietsjes bind ik dit keer eens een keer vast op het zwemplatform (foto hier). Verder poets ik de verslagen van tien jaar geleden op tot voorbij 1 juni 2010, zodat ik daar voorlopig geen werk aan heb. Ik bestel de bruggen op de Beneden Merwede voor morgenochtend bij de Verkeerscentrale Dordrecht en bespreek de schutting van het Lingesluisje op het havenkantoor. Kwart voor tien, zodat we ruim op tijd zullen zijn voor de opening van de Merwedebrug in de A27 om half elf. De andere bruggen volgen - de Baanhoekspoorbrug bij Sliedrecht en de verkeersbrug van Papendrecht - en omstreeks kwart over één zullen de bruggen van Dordrecht voor ons opengaan.

     Bij een boodschap in de binnenstad ontdekt Anna een angstig en heel jong duifje in de passage van de Gasthuisstraat, tegenover Boekhandel De Mandarijn. Het was uit het nest gevallen en zat klem onder de rand van een winkelpui. Moeder duif zat er opgewonden piepend naast. Op haar buik liggend kon Anna het beestje pakken. Inge van de boekhandel leverde een doosje en zo kwam ze ermee thuis (foto hierboven). Een halfuur later kwam de dierenambulance het duivenjong ophalen.

De laatste cijfers van het RIVM zijn weer een fractie hoger dan gisteren:

Aan het eind van de middag zijn we vrijwel klaar met de boot. Morgenochtend vertrek! In onze bergkelder vind ik zelfs nog de onderlijktrekker terug, die achter een koffer was gevallen. Om half vijf komt buurman George Gr. onze boot eens bekijken. Gezellig. Straks komen de buren Wiger & Arina langs voor een glas en de sleutel van het autootje. Dat brengen ze volgende week naar Numansdorp.

     Ik ga het niet hebben over het slikken van hydrochloroquine door Trump. De Volkskrant rapporteert over een becijfering in Nature Climate Change over de wereldwijde terugloop van de CO2-uitstoot door de corona-pandemie. De wetenschappers becijferen dat de dagelijkse emissies begin april 17 procent lager waren dan het gemiddelde niveau van 2019. Het niveau van 2006. Ze schatten dat over heel 2020 de uitstoot tussen de 4 en 7 procent lager komt te liggen. Dat past goed bij de 8% reductie, waar ik gisteren over schreef. De daling was het grootst in China, gevolgd door de VS en Europa. Als de reductie blijvend zou zijn, zou de +1.5-graden doelstelling van de Parijse akkoorden gehaald kunnen worden. Dat is helaas een te rooskleurige gedachte. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce vanmorgen in het Lingesluisje.

Woensdag 20-05-2020

Wat een heerlijke dag! De zon schijnt uitbundig, het is dezelfde wereld en corona is er nog steeds, maar met een heel ander gevoel. Om kwart voor tien liggen we voor de sluis die volgens afspraak opengaat. Het is laag water op de Merwede en dat is te merken als we binnen varen (foto hierboven) en af en toe 0,0 meter onder de kiel hebben. Maar het lukt en even later varen we langs de steigers van de veerdienst (foto hier). Een kwartierje hangen voor de Merwedebrug van de A27 en dan gaat die ook open (foto hier). Een kwartier later belt de brugwachter van de Baanhoek-spoorbrug in Sliedrecht. Kunnen we eerder komen? Ik beloof mijn best te doen en zodoende mogen we na drie kwartier er al door. Post Dordrecht regelt dat de verkeersbrug van Papendrecht ook een uurtje eerder draait, maar de bruggen over de Oude Maas bij Dordrecht draaien pas om 13.12 uur. Geeft niet, we varen op ons dooie gemak langs het mooie rivierfront met de oude regentenhuizen en de beroepsvaart die er afgemeerd ligt.

     Na de Dordtse bruggen (foto hier) volgt de Dordtse Kil en om kwart over twee varen we het wijde Haollands Diep op. Niet veel jachten, minder dan we verwachtten. Ik geniet met volle teugen van het varen. Helaas is er nauwelijks wind, uit het oosten overigens. Anderhalf uur later passeren we Willemstad. Aan het remmingwerk van de Volkeraksluis ligt het vol met jachten, maar daar wilden we toch al niet heen. in de baai aan het Hellegatseiland liggen de witte meerboeien er niet. Rijkswaterstaat had er geen zin in? Enfin dan maar ankeren, er liggen meer ankeraars. De batterijtjes van de afstandsbediening van de ankerlier zijn leeg, dus laat ik met de hand ratelend het anker vallen. Klaar! In het bos achter ons begroep ons een koekoek. Dat vindt ons vogeltje leuk. Hij was meteen gewend aan boord.

     We liggen hier prinsheerlijk (foto hier). Ergens onderin een kast vind ik nieuwe batterijtjes, dus als we hier dinsdag weggaan, hoef ik het anker niet met de hand op te lieren.

Hoe is het met de corona-cijfers? Meer doden, minder ziekenhuisopnames, flink meer positief geteste personen. Hm.

Naar het begin van dit kwartaal.

Zonsopgang over het Hollands Diep.

Donderdag 21-05-2020, Hemelvaartsdag

Lang zitten we gisteravond samen in de kuip en zien traag de avond vallen. Als het na elf uur goed donker is, verschijnen er om de boot vreemde blauwe lichtjes. Ze lijken wel een soort watergeesten, die in de rondte dansen. Merkwaardig. Ik sla het gefascineerd gade. Tenslotte bijkt dat het vissers zijn, gehuld in een soort drijvende broek met een lichtje.

     We slapen als rozen. Vanochtend om kwart voor zes komt de zon stralend op in het oosten (foto hierboven). Er volgt een warme dag - 27 graden - met hoge sluierbewolking en een licht windje, ook uit het oosten. Het wordt al snel zeer druk met boten op het Hollands Diep. Op de Haringvlietbrug zien we files naar het zuiden staan; velen zijn alsnog op weg naar de provincie Zeeland. Sommige wegen worden door de autoriteiten afgesloten. Ook in onze ankerbaai verschijnen steeds meer ankeraars. Het wordt luidruchtiger. Een heel eind verderop hangen twee motorjachten aan een navigatieboei van de vaarroute naar de Volkeraksluis. Ze hebben twee waterscooters meegebracht waarmee veel kabaal en kapriolen worden gemaakt. Het fladderappes blijft zoals gezegd een eind bij ons vandaan. Een constante stroom van jachten beweegt zich van en naar de Volkeraksluis. In De Bilt is de eerste landelijke zomerse dag een feit.

     Tussen onze boot en de beboste wal van het eiland zwemmen zwanengezinnen voorbij. De koekoek roept weer in het bos en gierzwaluwen scheren langs. De buren naast ons liggen met twee boten tegen elkaar geankerd. Aan sociale afstand doen de opvarenden, circa tien mensen, niet. Ze zetten harde muziek op, maar gelukkig niet lang. We lezen veel (foto hier) en genieten, maar niet zozeer van de rust maar zolang het niet erger wordt, is het draaglijk.

Coronanieuws. Sinds de uitbraak van de epidemie zijn er in ons land 15 tot 20 procent minder zelfmoorden. Onderzoekers van de universiteit van HongKong beweren dat je een besmetting met het coronavirus nauwelijks buitenshuis oploopt; het besmettingsgevaar is vooral binnenshuis. mar maak je niet te snel blij: 'urenlang geanimeerd met elkaar praten op een terras speelt het virus meer in de kaart dan wandelen door het park', zegt een deskundige. In Amsterdam stuurt de politie mensen weg uit de veel te drukke parken.

     De laatste cijfers van het RIVM:

Opvallend is de verdere stijging van het aantal besmettingen (positief geteste personen). Een deel ervan zal over circa twee weken in de ziekenhuizen opduiken en ook daar een stijging veroorzaken. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce aan het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis.

Vrijdag 22-05-2020

Er breekt vanochtend een bewolkte dag aan. De wind is naar zuidwest gedraaid en trekt aan. Ik kijk naar buiten: alles in orde. Tijdens het ontbijt klopt er iemand op de scheepswand. Een buurman-ankeraar in zijn dinghy. Uw schip beweegt, zegt hij. Ik kijk rond en zie het meteen: verdraaid, ons anker is aan het krabben gegaan, we drijven af! Snel start ik de motor en vaar de boot weg van de andere ankeraars, het anker met me meeslepend. Dan pak ik de afstandsbediening van de ankerlier, maar die werkt niet. Te oude batterijen erin gestopt, vermoed ik, die lagen misschien al meer dan tien jaar onderin het schip, ik moet met de hand lieren. Dat duurt even. Anna houdt de boot buiten de vaargeul op zijn plaats. Tenslotte halen we het anker boven. Ondertussen overleggen we wat te doen. De keus valt op het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis, dat is dichtbij, misschien is er plaats.

     We varen erheen en zie: er is een ligplaats, precies groot genoeg, bijna aan het eind van de steiger. Dat treft! Dus daar liggen we nu (foto hierboven en een andere hier), terwijl het koufront zich aandient met steeds hardere zuidwestenwind, oplopend naar Bf 6. 's Middags regent het een paar uren. Er komen ook nauwelijks andere boten liggen, maar naast ons in de aanvaart van de sluis is het wel druk. Enfin, wij liggen hier prima voor het weekeinde.

De laatste coronacijfers:

Minder doden, minder ziekenhuisopnames. Het dagelijks aantal doden in ons land is nu terug op het niveau van voor de epidemie. Ietsje lager zelfs. Wel is er nog een tamelijk hoog aantal nieuwe besmettingen. In veel Europese landen keert de sterfte terug naar normaal niveau.

     Sinds gisteren neem ik deel aan de Infectieradar van het RIVM, waarbij breed onderzoek gedaan wordt naar het optreden van gezondheidsklachten zoals koorts en verkoudheid. Dus ook naar het voorkomen van het coronavirus. Deelnemers geven één keer per week door of zij in de afgelopen week koorts of andere klachten hadden. Daarmee kan het RIVM volgen hoe gezondheidsklachten verspreid zijn in Nederland en hoe zich dat ontwikkelt in de tijd.

Het is half vijf. Wind en regen nemen af, af en toe vertoont de zon zich weer. Naar het begin van dit kwartaal

Het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis. We liggen er helemaal aan het eind.

Zaterdag 23-05-2020

Het is vandaag overwegend bewolkt met een stevige westenwind. De zon is een bleke schijf achter de wolken. Het is maar een graad of 17. De lange reeks zonnige dagen is even ten einde; na het weekeinde komt er weer een hogedrukgebied langdurig in de buurt liggen. De zon is deze lente extreem veel te zien en dat levert de zonnigste lente allertijden op: tot nu toe 760 zonne-uren tegen gemiddeld 517. Ook maart en april waren zeer zonnige maanden.

Aan het einde van de ochtend maken we een mooie wandeling langs de Hellegatsplaten, een beschermd natuur- en vogelgebied aan de zuidkant van het eiland. Nieuwe natuur, onstaan toen in 1963 het Volkerak en het Hollands Diep van elkaar werden gescheiden, met bijzondere planten en dieren. Maar het is door Staatsbosbeheer afgesloten. Niet vanwege het broedseizoen, zoals we dachten, maar vanwege de corona-epidemie, zegt een bordje (foto hier). 'Om verspreiding van het coronavirus te voorkomen'.  Onder de vogels? We begrijpen het niet goed, maar we herinneren ons dat er aan het begin van de lockdown meerdere natuurgebieden werden gesloten omdat het er te druk was.

     's Middags bel ik Lisa, vooralsnog mijn jongste kleinkind. Ze wordt vandaag 8 jaar. Op de achtergrond is de herrie van haar verjaardagsfeestje met 8 vriendinnetjes te horen, Floor heeft het er maar druk mee. Jammer dat we er niet bij kunnen zijn. Ik schrijf 'vooralsnog' omdat ze rond 1 september een nichtje krijgt, de dochter van Rommert & Lois. 'Mijn eerste nichtje, opa!', zegt Lisa opgetogen. Rommert & Lois gaan overigens op 17 juni trouwen (in Zeist) en daar kunnen we bij zijn.

     De rest van de dag brengen we weer lezend door, in de kajuit. Buiten is het toenemend zonnig, maar de westenwind is koud en trekt steeds verder aan. In de middag waait het zelfs Bf 7 - 8. Ik lees het boeiende en zeer informatieve boek 'Een doodgewoon kabinet' van Klaartje Peters (Boom, 2015) over de beide Paarse kabinetten in de periode 1994 - 2002. Een tijd die ikzelf heel bewust meemaakte.

De laatste coronacijfers:

Lichte daling, maar het aantal besmette personen blijft aan de hoge kant. In België is het aantal nieuwe besmettingsgevallen met het coronavirus voor de derde dag op rij gestegen. Alle versoepelingen gaan echter door.

     Belangrijk is dat vanaf 1 juni iedereen in ons land met corona-achtige klachten zich bij de lokale GGD kan laten testen. Dagelijks kunnen 30.000 tests gedaan worden. Dat valt me alleszins mee. Met een stringent beleid van opsporen, testen, contactonderzoek en isolatie zit men de epidemie dichter op de hielen en moet een volgende golf van besmettingen voorkomen.

Om 17.00 uur waait het nog steeds snoeihard. We klappen de bimini in en hangen meer fenders tussen schip en steiger. Naar het begin van dit kwartaal

De positie van de Bark Europa van vandaag.

Zondag 24-05-2020

De Bark Europa schiet op zijn lange tocht van Ushuaia naar Nederland flink op. Vandaag bevinden ze zich midden op de oceaan ter hoogte van Marokko en maken een moyenne van bijna 6 knopen. Het is ruim drie maanden geleden dat ik het schip verliet en met enige moeite naar huis kon vliegen. Een paar dagen na mijn vertrek vertrok de bark ook.

We hebben een saaie zondag. Totaal niet erg. Buiten is het grijs, iets minder winderig dan gisteren en het grootste deel van de dag regent het. Het is koud, dus nu en dan gaat de kachel aan. Ik lees het heruitgegeven boekje 'Epidemieën en Pandemieën' van Roel Coutinho, met een nieuw hoofdstuk over corona erin (Athenaeum/Polak & Van Gennep, 2020). Af en toe komen er wat jachten door de sluis, maar druk is het niet. Een lezer van het weblog meldt zich even om goedendag te zeggen. Leuk en attent. We houden afstand tijdens ons praatje.

Opmerkelijk: na een kerkdienst op 10 mei zijn in Frankfurt, Duitsland, liefst 107 mensen met corona besmet geraakt. Tja, bidden helpt niet, integendeel, thuisblijven wel.

De actuele copronacijfers:

Stabilisatie, maar het aantal nieuwe besmettingen wil niet echt dalen. In De Volkskrant schrijft redacteur Olaf Tempelman dat we niet meer gewend zijn aan dood en chaos. Zeker, onze welvaartstaten hebben sedert de jaren 60 hun bevolkingen verregaand beschermd tegen de ziekte, ellende en tegenslag, die vóór die periode - en zeker in vroegere eeuwen - tot het normale leven behoorden. Malheur dat elders in de wereld nooit verdwenen is. Vandaar in westerse landen de verontwaardiging en de demonstraties tegen de beperkingen die nodig zijn om de epidemie in te snoeren. 'Niemand weet hoe de wereld er in het PostCovidium uit zal zien, maar het zou zomaar kunnen dat het bevoorrechte stuk dan wat meer lijkt op de rest van de wereld.' Naar het begin van dit kwartaal

Een zwanenvolk bij het Hellegatsplein

Maandag 25-05-2020

We worden wakker in een stralend zonnige ochtend. Geen wolkje aan de hemel. De harde wind is weg. De accucapaciteit is 84%, maar zal door de windgenerator en vooral de zonnepanelen vandaag snel oplopen. Het motorjachtje achter ons vertrekt en we trekken onze boot verder naar het eind van de steiger. De eerste rang, zogezegd, met onbelemmerd uitzicht op het Hollands Diep (foto hier). Om half elf gaan we de wal op en maken een lange wandeling door het bos op het Hellegatsplein. Geen korte broek aan vanwege de mogelijkheid van teken. Het is een bos vol eikenboompjes, maar geen enkele eikenprocessierups te zien, en verder veel bloeiende struiken van theeroos en braam (foto hier). We genieten van verbazende vogelconcerten om ons heen, wat een mooie wereld. Wie zijn we dat we dit mogen meemaken, denk je na al die corona-eenzaamheid. Er zijn ook andere levende wezens. Om een bocht stuiten we op blote mannen. Met erecties (geen foto). Daar kijk je toch even van op, maar we mompelen beleefd 'goedemorgen' en lopen door. Aan de ankerbaai van een paar dagen terug zien we een heel volk van zwanengezinnen zich koesteren in de zon (foto hierboven). Tenslotte komen we bij het strand en bij de uitspanning 'De Banaan'. Ze zijn bezig zich klaar te maken voor 2e Pinksterdag, als de zaak weer open mag. Op de terugweg lopen we langs een van de enorme windmolens en - omdat we de naaktlopers willen ontlopen - verdwalen we haast in schier ondoordringbaar struikgewas. Langs een stille poel geraken we weer op het pad.

De middag is vol zon en en westenwind. De accuvulling loopt op naar 95%. Geen noodzaak de generator te laten draaien. We lezen gerieflijk in de kuip. Nu heb ik werkelijk een prachtig, dik leesboek: Michel Hulspas - 'Uit de diepten van de hel', (Athenaeum/Polak & Van Gennep, 2019) over 'Keizers, bisschoppen, ketters, het verval van het christendom en de opkomst van de islam'. Een absoluut fascinerende periode. Vanaf een motorjacht in uitvaart uit de sluis wordt geroepen. Verdraaid! het is de 'Stoer' van onze vrienden Piet & Ineke. Met hen maakten we in 2015, toen ze nog een zeiljacht hadden, de onvergetelijke terugtocht uit Portugal naar Nederland, langs de Atlantische kust. Over de Golf van Biskaje voer Piet 'achter de kabouters aan'. Ach, wat leuk! Ze meren verderop aan het remmingwerk aan. Natuurlijk moeten we verhalen uitwisselen. We zagen elkander zeker twee jaar niet. Dat doen we bij hen aan boord (foto hier), uiteraard op gepaste corona-afstand. Wat kan er in een paar jaren veel gebeuren. Ouder geworden, enige ziektes en ingrepen verder, zoals verwacht mag worden, ontwikkelingen bij de kinderen, maar nog steeds ongebroken. Geweldig leuk.

Even niet somber. De nieuwste cijfers van her RIVM:

Terugloop, zeker, maar ik schrik wel dat het aantal besmettingen weer stijgt. 'Weekeinde-effect' roept men. Hm. De effecten zien we pas na een dag of tien. Ander nieuws: er is een rare hittegolf aan de gang in Siberië. Het is er 3 tot 6 graden warmer dan tijdens het vorig record - en dat was pas vorig jaar. Naar het begin van dit kwartaal

Marina Numansdorp. Legionella-preventie: eerst de waterslang goed doorspoelen. de was wappert aan de lijn.

Dinsdag 26-05-2020

Het is een heerlijke, zonnige dag en een dag van redderen, regelen, boodschappen en klusjes. Omstreeks half negen varen Piet & Ineke langs ons heen. We zwaaien; ze zijn op weg naar Gouda en De Braasem. Om 10 uur gooien we de trossen los van het remmingwerk van de Volkeraksluis en steken het Hollands Diep over naar de vertrouwde Marina Numansdorp. Wind is er nauwelijks. We meren aan de I-steiger aan op nummer 17. De steiger die het dichtst bij het jachhavengebouw en de werf is. De sanitaire ruimtes zijn overigens gesloten. Als eerste brengen we de sinds ons vertrek uit Gorcum verzamelde vuilnis aan wal. Vroeger kon je het vuil kwijt in containers bij de Volkeraksluis, maar dat is allang niet meer.

     Kai, de havenmeester en zoon van Waldi & Jeannete die de marina zo'n twintig jaar geleden begonnen, heet ons welkom. Daarna lopen we door naar de werf. Waarschijnlijk heeft een monteur morgen tussendoor even tijd om het lekkende overdrukventiel van de boiler te vervangen, vertelt Judith. We sluiten de walstroom aan en de accu's worden snel bijgevuld. Anna laat de wasmachine draaien. Hoogste tijd, we hadden nauwelijks schoon ondergoed meer. Goed dat we die wasmachine aan boord hebben, want de wasmachines in de sanitaire ruimtes van de jachthaven zijn onbereikbaar. Af en toe slaat de boiler door; dan schakelen we de waterdruk uit. Tegen twaalf uur hangt de eerste was aan de lijn.

     Om twaalf uur arriveren ook Wiger & Arina met twee auto's: de hunne en die van ons. Heerlijk, nu hebben we ons autootje weer binnen bereik. Ze hebben ook de post meegenomen. Ik rijd snel naar de AH-supermarkt in het dorp en even later genieten we een smakelijke lunch van verse broodjes en salades in de kuip (foto hier). Na het uitzwaaien van onze vrienden gaat de wasmachine verder tot de laatste watertank leeg is. Vullen dus. Uit voorzorg voor Legionella laten we de slang een paar minuten doorstromen (foto hierboven). In deze tijd leer je terdege om te gaan met besmettingsrisico's.

     Tegen vier uur rijden we weer naar de AH in Numansdorp. Ieder pakt een karretje want eigenlijk mag je niet met zijn tweeën de supermarkt in, denken we. De winkelwagentjes schoonmaken moet je zelf doen. Bij de kassa zorgen we dat we achter elkaar staan. De kassamedewerker snapt meteen dat alles op één afrekening moet. Dat doen ze dus wel vaker, nemen we aan. Belast en beladen met fourage voor een dag of tien keren we terug. Het transport over de steiger en het inruimen vergt enige tijd, maar nu zitten we voldaan met een glas wijn in de kuip (ik, Anna met koude drinkyoghurt). Morgen op en neer naar Gorcum om o.a. medicijnen te halen voor de migraine van Anna. Je mag de vraag stellen waarom we dan niet zelf onze auto in Gorcum hebben opgehaald. Dat is simpel omdat we als 70-plussers in coronatijd opzien tegen reizen met het openbaar vervoer. Vanaf Numansdorp is dat een heel gedoe. In de AH-super zagen we trouwens nergens mondkapjes.

Tijd om het nieuws te volgen was er vandaag niet. De laatste cijfers van het RIVM:

Naar het begin van dit kwartaal

Marina Numansdorp. Dulce in de gele cirkel (achter een motorjacht).

Woensdag 27-05-2020

Voor de zoveelste keer schaam ik me voor mijn eigen regering. Pakken ze de coronacrisis redelijk consistent aan, het gedrag inzake de Europese steun aan de meest getroffen landen is steeds opnieuw beschamend krenterig. In dat opzicht tonen de Duitsers onder leiding van Merkel met hun ambitieuze herstelplan van 500 miljard euro, samen met de Franse regering voorgesteld, een krachtiger visie op de toekomst. Ons land wijst dat plan af! In Nederland gaat het debat werkelijk alléén over de centen, verder is er niets. Armoedig. Zelfs de Bondsdagvoorzitter Wolfgang Schäuble (CDU), vroeger een gevreesde en zeer zuinige minister van financiën, hekelt de Nederlandse opstelling. Hij zei dat je landen die al diep in de schulden zitten 'stenen in plaats van brood' geeft als je ze geen giften, maar alleen nieuwe leningen aanbiedt. 'Nu hebben we een nieuwe situatie. Europa beleeft een economische neergang zoals we die in ons leven nog niet hebben meegemaakt.' Met het herstelplan is een spoedige wederopstanding van de zwaar getroffen economieën mogelijk. Zowel donateurs als ontvangers profiteren ervan. De armzalige houding van Rutte en Hoekstra in het verband van 'de vrekkige vier' (Oostenrijk, Denemarken, Zweden en Nederland) miskent dat we alleen kunnen floreren binnen een economisch en politiek sterke Europese Unie.

Veel zon en een wat kille noordenwind vandaag. Helaas heeft de werf hier geen nieuw overdrukventiel voor onze boiler op voorraad. Het wordt besteld, volgende week moeten we een keer terugkomen. Vandaag rijden we naar Gorcum voor nieuwe medicijnen voor Anna's migraine (vannacht weer een aanval), en wat zaken die we thuis vergeten hadden. Anna blijft bij Tessa & Jeff en haar jongste kleinkinderen, terwijl ik de boodschappen doe. Even na drie uur zijn we weer aan boord. Morgenochtend willen we naar Hellevoetsluis en als daar een goede ligplaats is, blijven we er de Pinksterdagen.

De jongste coronacijfers van het RIVM:

Verdere daling, maar opnieuw een tamelijk hoog aantal nieuwe besmettingen. Vanaf komende maandag kunnen mensen met klachten zich laten testen bij de GGD'en.  Naar het begin van dit kwartaal

De invaart van Hellevoetsluis.

Donderdag 28-05-2020

Een heerlijk tochtje vandaag van Numansdorp naar Hellevoetsluis. Zon en een noordoostenwind Bf 4. Om half tien zijn we bij de Haringvlietbrug, maar die toont 2 rode lichten. Draait dus niet. Half tien staat wel in de ANWB-Wateralmanak en op internet, tot 1 juni. Een nogal bitse mevrouw zegt op VHF 20 dat de brug 'als altijd' op het hele uur zal draaien. Dus om tien uur. We vragen maar niet verder en wachten dobberend tot 10 uur. Daarna kan de genua vol uit en zeilen we met een lekker gangetje het Vuile Gat door, langs het eiland Tiengemeten (foto hier). Dat is genieten! Daarna zakt de wind helaas in en moet de motor aan. Bij het indraaien van de genua blijkt dat ik de rollijn te kort hebt aangelegd. Met zijn tweeën steken we hem een keer of acht om de trommel heen. Nu is het goed.

Even na twaalf uur komen we bij de havenaanloop van Hellevoetsluis (foto hierboven). Achter het karakteristieke vuurtorentje verrijst nieuwbouw: een appartementgebouw, natte droom van iedere vastgoedjongen. Er liggen nauwelijks jachten afgemeerd aan de Oostkade. We zoeken het zonnigste plekje uit. Op het havenkantoor betaal ik tot en met 2e Pinksterdag.

     De middag brengen we lezend door. Ik verwonder me zeer over de bizarre kerkelijke conflicten in de eerste eeuwen van het christendom, beschreven in het overstelpende boek 'Uit de diepten van de hel' van Marcel Hulspas (Athenaeum - Polak & Van Gennep, 2019). Over de goddelijkheid van Jezus, die zowel god als mens was, en natuurlijk veel ordinaire machtsconflicten. En de definitieve val van Rome (het West-Romeinse rijk), terwijl het Oost-Romeinse rijk nog duizend jaar verder moet. Een stukje voorbij onze ligplaats is een café bezig met wat lijkt op een generale repetitie voor de aanstaande opening van het terras. Jongelui drinken er feestelijk champagne, maar 1,5-meter is er niet bij. Dat moeten ze zelf weten.

De laatste cijfers van het RIVM zijn iets hoger en het dagelijks aantal besmettingen blijft nog steeds vrij hoog. Dus ondanks alle maatregelen komen er elke dag bijna tweehonderd nieuwe Covid-19 gevallen bij.

Naar het begin van dit kwartaal

Anna bij het beeld van de grote steur (2019) bij de vuurtoren. Op de achtergrond het Haringvliet

Vrijdag 29-05-2020

Weer een heerlijke dag vol zon. We boffen maar! 's Ochtends maken we een wandeling langs de vestingwallen. Bij het strandje naast de haveninvaart is een beeld van een grote vis (foto hierboven), vlakbij de bekende vuurtoren. Het blijkt een volwassen steur te zijn, op ware grootte, ruim drie meter dus. De steur is in ons land al bijna een eeuw uitgestorven. Voorheen kwam de steur algemeen voor in alle grote rivieren van West-Europa, maar hij stierf bijna overal uit door watervervuiling, overbevissing, dammen en riviercorrecties. Bovendien moeten trekvissen als steur, zalm en paling voor hun voortplanting vrij kunnen bewegen tussen zoet en zout water. Sinds de voorzichtige en langzame openstelling sinds 2018 van de Haringvlietsluizen (het Kierbesluit), en het feit dat het rivierwater in onze delta steeds schoner wordt, hoopt men dat ze hier zullen terugkeren.

     Het is nog niet erg druk in het vestingstadje. De musea en dus ook de museumschepen zijn gesloten. De horeca is wel druk aan de gang met het inrichten van coronabestendige terrassen. Ook het bekende restaurant Aquarius naast de haveninvaart is bezig de terrassen drastisch uit te breiden.

     Volgt een lome middag lezen. Naast ons klinkt een stem. Een man in een blauwe overall. Het is de schipper van de tweemaster voor ons, die Helena Cristina heet. Ik heb jullie al eens ontmoet, zegt hij, ergens in 2015 in Bretagne. Kijk aan! Ik dacht zelf ook al dat ik het schip kende toen we vanmorgen langsliepen. De man blijkt Aad Twigt te zijn, sinds de jaren 70 een bekend wereldzeiler. Hij schreef een aantal boeken. We leerden hem en zijn vrouw Hella kennen op de HISWA rond 2002. In 2015 waren we op de terugweg naar Nederland en troffen hen in de haven van L'aber Wrach. Ze kwamen toen terug uit de Carieb. Het is leuk bijpraten. Helaas blijken enige zeilers die we alletwee kennen inmiddels te zijn overleden.

De laatste coronacijfers van het RIVM:

Wat minder besmettingen en ziekenhuisopnames, en meer doden. Met het oog op de versoepelingen per 1 juni (2e Pinksterdag) is er aandacht voor het fenomeen van de superverspreider. Eén met het virus besmet persoon die meerdere tientallen mensen kan besmetten. Het speelt een rol in veel van de grote uitbraken in kerken, bij feesten en andere gelegenheden waar veel mensen dicht op elkaar zijn. Veel mensen, waaronder een alsmaar drammende Maurice de Hond, denken dat het coronavirus niet via aerosolen (kleine druppeltjes) overgebracht kan worden. Dat kan zeer waarschijnlijk wel en helemaal als mensen te dicht op elkaar zijn, zeker bij die superbesmetters. Je kunt niet aan iemand zien of hij/zij er zo een is.

     Bij de verspreiding van corona en andere virussen is niet alleen het Reproductiegetal R0 van belang, maar ook een waarde die ik maar even met een lelijk woord 'oververspreidingswaarde' noem. Overdispersion. Die wordt uitgedrukt met k. De waarde drukt uit hoe scheef en ongelijk de besmettingswaarde van een virus kan zijn, bijvoorbeeld als 10% van de besmette personen 80% van de besmettingen veroorzaakt. Hoe hoger de k, hoe gelijker de besmettingscapaciteit van virusdragers. Hoe lager de k is, hoe groter de besmettelijkheid van sommige dragers. Dat zijn dus de fameuze superbesmetters, zoals we die bijvoorbeeld zagen in nachtclubs in Korea, bij zangkoren in Duitsland, afterski-clubs in Oostenrijk en waarschijnlijk ook tijdens de carnaval in Brabant.

     In het geval van Covid-19 ligt de k-waarde waarschijnlijk extreem ongelijk: op circa 0,1. Voor ebola ligt de k rond de 5, bij pokken iets onder de 1 en voor SARS (ook een coronavirus) ligt de k rond 0,16. Helaas is er geen methode bekend hoe je die eruit kunt pikken en meteen isoleren, zeker als ze nog geen ziekteverschijnselen hebben. De les: blijf sowieso uit de buurt van mensen en helemaal van menigtes. Naar het begin van dit kwartaal

Praten met Hella & Aad Twigt van de Helena Cristina.

Zaterdag 30-05-2020

De destructieve aard van Trumps' beslissingen is ieder keer weer verbijsterend. Midden in een wereldomvattende pandemie verlaat hij de WHO. De betaling van contributie had hij vorige maand al stopgezet. De schade die de man heeft aangericht en nog zal aanrichten beloopt honderdduizenden corona-slachtoffers. Die zijn hem (onder andere) aan te rekenen. Wie roept hem ter verantwoording? De Amerikaanse kiezer, moeten we hopen. De ramp zou onafzienbaar zijn als hij begin november herkozen wordt.

     Ondertussen weigert Merkel beleefd de uitnodiging van Trump om de G7-conferentie in de VS in persoon bij te wonen. Volgens de Amerikaanse president kan de bijeenkomst 'gewoon' bij hem in Het Witte Huis gehouden worden. Merkel heeft gelijk en kijkt wel uit; het besmettingsrisisco is veel te groot. Zeker in Washington in het presidentieel onderkomen. Tegen een veilige videoconferentie heeft ze geen enkel bezwaar. Opmerkelijk is dat de leiders Macron en Johnson wel lijfelijk aanwezig willen zijn. Zouden ze na de weigering van Merkel toch komen of alsnog afzeggen en een publiek affront van Trump aandurven? Wie weet? Je hebt er overigens niks aan als de G7 er door mislukt.

     De laatste cijfers van het RIVM zijn allemaal gezakt:

We genieten een uitbundig zonnige dag. Haast een zomerdag. Het is een dag vol ontmoetingen met zeilers van vroeger. Vanmorgen praten we eerst nog gezellig met Aad & Hella Twigt (foto hierboven). De verrassing is groot als zich even later nog meer oude bekenden melden: Jean-Pierre & Varah van de Senang. We ontmoetten ze in 2011 met hun twee kinderen in het Egyptische Suez bij de verlopen jachtclub, aan de zuidelijke uitgang van het kanaal. Ze waren op weg naar Nederland na een wereldomzeiling. Vorig jaar kwamen we ze nog tegen in Harlingen. Vol plannen voor een nieuwe zeereis nu hun kinderen groot zijn. Die plannen zijn alweer een stuk concreter.

     Ik haalde de vouwfietsjes vanmorgen al vroeg van het zwemplatform. We fietsen later - wind mee - langs het natuurgebied Quackgors naar de Haringvlietdam. Het gebied is helaas niet toegankelijk. Sinds de afsluiting van de zeearm is het een nogal kunstmatig geheel, maar door de uitvoering van het Kierbesluit zal het gebied weer onder invloed van de getijden komen. Bij de Harinvlietdam aangekomen (foto hier) constateren we dat het Kierbesluit daadwerkelijk wordt uitgevoerd; er staat een stevige tijstroom onder de grote schuifdeuren door, de zeearm in. Op de terugweg hebben we wind tegen, maar het lukt prima om weer in Hellevoetsluis te komen, zó zwak en bejaard zijn we nog niet. Overigens merk je ook hier in de haven dat er tijverschil is. Ongeveer 50 centimeter. We gebruiken daarom lange lijnen.

     In de middag wordt het werkelijk behoorlijk druk. De havenmeester stuurt alle dubbele liggers streng weg. Corona. Overal is de horeca druk bezig met het vergroten van de terrassen. Ook nu melden zich bekenden, in een sloep: Peter & Deborah van La Dolce Vita. Ze waren in de vroege zomer van 2014 onze buren in het Spaanse Santa Pola. We herinneren ons nog levendig hoe we op het terras van een tapas-restaurant met zijn vieren de WK-wedstrijd Nederland/Australië zagen. Ons land won. Peter & Deborah verkochten later hun boot en huren er nu af en toe een.

     Langzaam wordt het minder warm. Tijd voor een glas koude witte wijn in de kuip. Het is erg gezellig hier - op ruime afstand. Naar het begin van dit kwartaal

Pinksteren in Hellevoetsluis.

Zondag 31-05-2020, 1e Pinksterdag

Rond vijf uur aan het eind van de middag werd het gisteren even een gekkenhuis hier in de haven. Massaal voeren jachten binnen voor een ligplaats. De meesten werden door de brug naar de jachthaven erachter gedirigeerd, waar voldoende plaats was, maar enkelen gingen toch voor de brug dubbel liggen. Het viel ons op hoe gedwee mensen zich weg lieten sturen naar andere plaatsen. We zijn een redelijk volk, denk je dan.

     Gisteravond wilde ik de lancering van de ruimtecapsule Crew Dragon, van Elon Musks bedrijf SpaceX volgen. Rond 22.17 uur zou je hier hem ergens laag aan de westelijke hemel kunnen zien langskomen, van west naar zuid. Verwarrend was dat omstreeks dezelfde tijd ook het ISS - iets hoger - langs zou komen. Velen dachten de ruimtecapsule te zien, maar zagen het ISS. Enfin ik viel in slaap, dus ik zag helemaal niets. Na de lancering sprak de miljardair de hoop uit dat dit de "eerste stap" was naar een "beschaving op Mars" en naar een "multiplanetair leven" met een basis op de maan. Tja, grootspraak? Ik voel me er zeker sceptisch over, maar als ik eerlijk ben is dat eerder omdat ik er enorm van baal het niet meer mee te zullen maken. Want wie niet aan een reis begint, zal nooit zijn bestemming bereiken.

Er zijn massale opstanden in Amerika na de gewelddadige dood van de zwarte arrestant George Floyd. 'I can't breath', waren zijn laatste woorden toen een witte politieman hem minutenlang in een nekklem hield en smoorde. Wanneer hebben we dat eerder gehoord? Er is nu sprake van een noodtoestand in Amerikaanse steden en van massaal geweld van zowel demonstranten als politie. Op beelden uit New York is te zien dat de politie met twee auto’s inreed op een menigte demonstranten. In Dallas werd een winkelier doodgeschopt door een meute. Politie schoot op journalisten. In zeker veertig grote steden is een avondklok van kracht en in vijftien staten staat de Nationale Garde paraat alsof het een bezettingsmacht is. De onbeheerste woede van de mensen is onstuitbaar. Voor zoveel geweld over en weer bestaat geen enkel excuus. De autoriteiten zijn bang dat de opstand tot een golf van nieuwe corona-besmettingen leidt. Natuurlijk gaat dat gebeuren. Trump heeft gedreigd het leger in te zetten. Hij vindt dat staten en steden veel harder moeten optreden tegen relschoppers en krijgt daarmee rechts-Amerika opnieuw op zijn hand. Ik vrees dat in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van begin november de gewelddadige tegenstellingen in de VS volledig onbeheersbaar zullen raken. Je ziet voor je eigen ogen hoe een ramp van apocalyptische allure tot ontwikkeling komt.

In het vestingstadje Hellevoetsluis in dit vreedzame land is het wat minder druk dan gisteren. Ook minder gezeur met dubbelliggers die weggestuurd worden. We lezen en kijken rond uit de kuip (foto hierboven). Lekker in de kuip over rampen lezen. De dikke pil van Marcel Hulspas over de vroege Middeleeuwen doet me beseffen hoe vaak in de geschiedenis alles er volstrekt hopeloos uitzag. Gecombineerde rampen van oorlog, epidemieën en klimaatveranderingen, alles tegelijk, brachten de mensheid meerdere malen aan de rand van de afgrond. Steeds wist men weer op te krabbelen. Een garantie geeft dat niet.

Aan de kust zitten de treinen naar het strand te vol. De laatste coronacijfers van het RIVM:

Het aantal besmettingen stijgt weer. Morgen is de grote dag van de versoepelingen. Ik heb vanochtend eens langs mijn neus weg gevraagd bij de restaurants hier in de buurt hoe vol ze zitten. Niet voor onszelf, we kijken wel uit, maar om eens te zien hoe groot de explosie van de horeca morgen zal zijn. Welnu: alles vanaf klokslag twaalf uur volgeboekt.

     Straks krijgen we hier leuk bezoek: Livia L., neutrino-expert in het beroemde instituut voor deeltjesfysica in Gran Sasso in Italië en in februari/maart mede-passagier op de Bark Europa expeditie naar Antarctica. Ze is op vakantie in Zeeland en komt straks eens bij ons kijken. Erg leuk! Naar het begin van dit kwartaal

Livia L., mede-Antarcticareizigster, op bezoek.

Maandag 01-06-2020, 2e Pinksterdag

Leuk bezoek gisteravond van mijn mede-Antarcticagangster en neutrino-specialist Livia L. (foto hierboven). Herinneringen aan onze prachtige tocht naar de laatste wildernis op aarde. Daarna kwamen we in een andere wereld terug. Verhalen over hoe we na 20 maart erin slaagden in coronatijden naar huis te komen. Zij naar Aken, via Sao Paulo, Parijs en Brussel, ik naar Amsterdam via Buenos Aires en Rio.

     Vannacht heeft Anna een migraine-aanval, misschen geluxeerd door het feit dat ze preventieve medicatie niet goed verdraagt en ermee moest stoppen. Ze kreeg er jeuk en huiduitslag van. Gelukkig konden we de aanval couperen met Rizatriptan.

Vandaag schijnt de zon door hoge sluierbewolking. Het is de dag van de versoepelingen van de lockdown. het is ook de eerste dag van het uitgebreide testregime bij klachten. Je kunt dan het telefoonnummer 0800-1202 bellen. Direct naar twaalf uur zit het tapas-terras naast onze boot al vol. Ook op de terrassen op het pleintje bij de brug is het druk. De anderhalve meter afstand wordt niet erg streng toegepast. Mensen zitten rug-aan-rug tussen de tafeltjes. Passerende handhavers en politieagenten kijken ernaar maar doen niks. Tja, hoe zit het met die anderhalve meter? Vanmorgen las ik de blogstukken die Maurice de Hond erover schreef, en zag zijn lange interview op vimeo. Het overtuigt me niet. Een evident open deur is dat de besmettingskans binnenshuis groter is dan buiten en dat aerosolen waarschijnlijk een rol erin spelen, zaken die niet door de meeste virologen worden bestreden. De Hond wil graag de economie redden, maar dat de anderhalve meter daarvoor overboord moet, lijkt me niet slim. De Hond beweert nota bene dat zelfs als men op het strand massaal op elkaar zou gaan liggen, er geen besmettingsgevaar is. Dat is in mijn ogen bepaald ongezond. 

De laatste ciifers van het RIVM zijn een fractie lager, het aantal nieuwe besmettingen is zelf fors minder. We gaan de goede kant op, dunkt me. Ik ben razend benieuwd naar de effectien van de versoepelingen.

Op de terrassen en in de haven blijft het de hele dag druk. Er zijn echter weinig boten die voor de nacht blijven. We krijgen bezoek van Anna's oudste dochter Barbara en haar man Michel (foto hier). In onze ruime kuip kunnen we goed afstand houden. Vanavond laten we ons bedienen door het tapas-restaurant naast ons - in de kuip. Naar het begin van dit kwartaal

In het Vuile Gat, langs Tiengemeten.

Dinsdag 02-06-2020

Een stortvloed aan kritiek daalt vandaag neer op het hoofd van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema wegens het niet afkappen van de demonstratie tegen racistisch geweld in de VS op de Dam gisteravond. Een massaal protest tegen de moord op George Floyd in Minneapolis, waarbij niet de verwachte 300 - 500 mensen kwamen opdagen, maar zeker 5000, bijeengedromd bij het nationaal monument. De afstand van 1,5 meter werd niet in acht genomen, kruisen op het plaveisel werden genegeerd. De hoge opkomst 'overdonderde' Halsema, erkent ze. 'Een duivels dilemma'. ‘We hadden ze met harde hand moeten verwijderen van een plein. Ik vond dat niet verantwoord, want dit had tot relletjes en gedoe geleid’. De kritiek komt vooral van rechts, hetgeen bij een Groen Links burgemeester verwacht mocht worden. Waarom mogen die demonstranten wél wat familie van bewoners van verpleeghuizen niet mogen? FvD-gemeenteraadslid Annabel Nanninga eist haar aftreden. Geert Wilders vraagt minister van justitie Grapperhaus haar te ontslaan. Tja, daar gaat de gemeenteraad over. Het had in elk geval niet mogen gebeuren, maar ik begrijp het duivels dilemma dat Halsema voelde.

     Vandaag verschillen de virologen over de mate van besmettingsgevaar tijdens de demonstratie en, al was het in de buitenlucht en stond er windkracht 3, nul was het risico niet. Ook het RIVM onderschrijft dat. Natuurlijk droegen de demonstranten ook een eigen verantwoordelijkheid. Velen verlieten de Dam toen de 1,5 meter onmogelijk werd. Ik vraag me af of de politie niet eerder de toegangswegen had kunnen afsluiten. Ten tweede was het alternatief natuurlijk niet persé grootscheeps geweld en op de betogers in te gaan hakken. De politie kan nog wel meer dan matten. Een groot contingent vriendelijk maar dringend adviserende agenten had misschien ook wel resultaat geboekt. Maar dat is wijsheid achteraf. Nogmaals, ik snap dat Halsema en haar driehoek zich met de rug tegen de muur gevoeld moeten hebben, temeer waar het om een vreedzame betoging ging met een sympathiek doel: de veroordeling van racistisch politiegeweld. Politiegeweld zou in die context een ontvlamming buiten alle perken veroorzaakt kunnen hebben; daar moest ze ook rekening mee houden. Natuurlijk was Halsema verantwoordelijk, het is een smet op haar blazoen, maar daar kan het bij blijven, ze hoeft van mij zeker niet af te treden. Viroloog Marion Koopmans van het ErasmusMC zegt: 'Laten we hopen dat het met een sisser afloopt, maar je moet er niet van uitgaan.' Dat merken we over veertien dagen.

     Vanavond en later in de week komen er meer van deze demonstraties in diverse steden in het land. De lokale autoriteiten zijn nu voorbereid en hebben maatregelen kunnen treffen. In Groningen wordt bijvoorbeeld in vakken gedemonstreerd en wordt bij een hoge opkomst de betoging naar het Stadspark verplaatst. Ook in Den Haag en Rotterdam zijn er nu tal van maatregelen die de 1,5 meter mogelijk maken.

De laatste coronacijfers van het RIVM, na een lang Pinksterweekeinde:

In België zijn er voor het eerst minder dan 100 nieuwe besmettingen. Bij ons werd gisteren het speciale telefoonnummer 0800 - 2012, waarmee mensen met coronaklachten een testafspraak kunnen maken, 323.000 keer gebeld. In ben benieuwd hoeveel mensen daarvan getest worden, en hoeveel er vervolgens een positieve uitslag hebben. Een gok: minder dan 5000.

Gisteravond aten we erg lekker in de kuip van het tapas-restaurant naast ons. 'Aan de kade' is de naam. Verse oesters, shashimi en heerlijke bavette (foto hier). Vandaag is het een erg warme dag. Het is vrijwel windstil. We varen op ons gemak terug naar Numansdorp (foto hierboven). Morgen naar huis wegens de koude dagen erna. Niet meer dan 12 - 15 graden, is de voorspelling. Schaapsscheerderskou, is het gezegde, kou tot 20 juni. Toch hopen we dat het al eerder weer warm genoeg wordt. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 03-06-2020

De gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, is in de afgelopen maand mei gestegen van +38 graden Celsius (april) naar +0,54 graden boven het gemiddelde over de periode 1980 - 2010 (zie hierboven). Het jaar 2020 lijkt op weg naar de positie van het warmste jaar sinds het begin van de metingen en zou zelfs het recordjaar 2016 kunnen passeren. In coronatijden staat klimaatnieuws echter niet erg in de aandacht.

Ook vandaag is het nog warm. We pakken wat zaken in voor een weekje Gorcum, een koud en regenachtig weekje, dat we niet graag aan boord doorbrengen. In de AH-supermarkt in Numansdorp doen we boodschappen en rond één uur zijn we in Gorcum terug. Leuk: passantenboten in de haven. Bij de Peterbrug is er een terrasje bijgekomen, zo te zien van de tearoom La Blique op de Langendijk. Nadat we alles hebben uitgepakt en opgeborgen, en het huishouden weer opgestart en een comfortabel ligbad genomen te hebben, maak ik een kuier door de binnenstad. In de winkelstraten staan pijlen op de grond die mensen beduiden rechts te lopen. De Grote Markt is een zee van terrassen met anderhalve meter afstand; ook op de Groenmarkt en Achter de Kerk zijn terrassen. Met borden en verboden poogt de gemeente het irritante fietsparkeren voor de winkels te bedwingen en de mensen te verleiden hun fietsen is een aantal gratis stallingen te zetten. En verder is alles als altijd.

Op de degelijke website Klimaatverandering staat een interessant artikel van Jip Lenstra, 'Energiedisruptie en het klimaat'. Hij denkt dat er onder de oppervlakte iets groots gaande is in de energievoorziening. Hij signaleert drie technologisch belangrijke trends die zich wereldwijd de afgelopen 10 jaar exponentieel hebben ontwikkeld. De productie van Lithium Ion Batterijen is met liefst 65% per jaar gegroeid dankzij de snelle ontwikkeling van de elektrische auto. De productie van zonnepanelen is de afgelopen 10 jaar met 42% per jaar gegroeid. En windenergie op land en op zee is met 17% per jaar gegroeid. Hij vergelijkt die exponentiële groeicurves met de snelle ontwikkeling van de markt voor digitale camera’s, mobiele telefoons en microcomputers destijds. Disruptieve groei, noemt hij dat, het type groei die markten volledig verscheurt en verandert. Wat is het gevolg: 'Al rond 2028 zal in dit scenario de totale mondiale elektriciteitsvoorziening fossielvrij zijn. Door de exponentiële groei zal vervolgens de rest van het fossiele gebruik worden verdrongen in slechts 5 jaar.' Een hoopvolle ontwikkeling. Let wel: het gaat alleen om electriciteit, niet om de totale energievoorziening. Zo zal het bijvoorbeeld nog veel te lang duren voor er fossielvrij gevlogen kan worden.

De laatste coronacijfers van het RIVM zijn ook hoopvol:

Ook goed nieuws: België gaat vanaf 15 juni weer open voor bezoekers uit Schengenlanden, zoals Nederland. We kunnen dan dus met de boot naar Oostende.  Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 04-06-2020

Voor wie nog denkt dat het wel meevalt met de Covid-19 epidemie: kijk eens naar de grafiek hierboven. De jaren 2001 - 2019 zijn over elkaar heen geprojecteerd (in grijs). Daarin wordt (wat betreft Frankrijk) de oversterfte aan de ernstige hittegolf van 2003 vergeleken met die aan het coronavirus in 2020 tot nu toe: 14.000 doden (hittegolf, rechts) boven het gemiddelde over de laatste 20 jaren, versus 31.000 aan corona (links). En daarbij is de epidemie nog niet voorbij, integendeel.

Vandaag wordt de app-wisseling over de antiracisme demonstratie van eergisteren op de Dam in Amsterdam tussen burgemeester Halsema en minister van justitie Grapperhaus vrijgegeven, op verzoek van de Tweede Kamer. Een onthullende uitwisseling. Even na 17.00 uur probeert Halsema steun van de minister te krijgen. Die geeft de minister; hij steunt de burgemeester bij haar besluit niet in te grijpen, hoewel de 1,5 meter afstand niet gehandhaald kan worden. 'Ha Femke, geheel met je eens', appt 'Ferd'amicaal. Maar later gaat de minister wieberen en stelt hij opeens dat de demonstratie 'alle perken te buiten ging'. Hij doet alsof hij dat niet eerder wist en ontkent dat er ruggespraak was. Halsema ontploft: 'Wat is dit nou!' en klaagt dat hij haar in de kou laat staan. Inderdaad, dat deed hij, typisch een CDA'er.

De laatste corona-cijfers van het RIVM tonen een ruime verdubbeling van het aantal besmette personen:

Dat komt door het nieuwe testbeleid en het telefoonnummer 0800 - 2012. De afgelopen dagen zijn er van de ruim 300.000 mensen die zich telefonisch meldden door de 25 GGD’s ruim 17 duizend extra burgers getest. Hoeveel er daarvan positief waren? Dat kan ik niet vinden.

     Sinds vandaag geeft het RIVM ook het basale Reproductiegetal R0 van de epidemie weer. Zoals bekend met dat onder de 1 blijven, om de epidemie te laten uitdoven, maar het cijfer is erg onbetrouwbaar: hoe dichterbij in tijd, hoe onbetrouwbaarder (hieronder):

Ook geeft het instituut sinds vandaag een schatting van het actueel aantal besmette mensen in de bevolking. berekend voor de periode van 19 - 25 mei. Dat zijn er 1715, met een marge van 1190 - 2291. Eigenlijk weinig, lijkt het. Het zijn de mensen bij wie je uit de buurt moet blijven, als je wist wie het zijn. Maar dat weet je niet.

Onze traditie is dat we bij de Griek op de Langendijk gaan eten, als we in Gorcum terug zijn. Dat kon gisteravond en het was lekker. Vooraf vroeg men ons om een formulier in te vullen (naam, adresgegevens) dat moet dienen om ons op te sporen als er corona in het restaurant ontdekt zou worden. De formulieren worden veertien dagen bewaard. Het was niet druk en we zaten heel ver van andere klanten vandaan. Naar het begin van dit kwartaal

Regen. Weinig passanten.

Vrijdag 05-06-2020

Het is koud, winderig en er vallen flinke buien (foto hierboven). We zijn blij dat we thuis zijn en niet aan boord. Tussen de buien door doet Anna boodschappen. Ik lees de dikke pil van Marcel Hulspas uit. 'Uit de diepten van de hel', Athenaeum - Polak & Van Gennep, 2019). Geen vrolijke lectuur, want de 500 jaren geschiedenis van het verenigde Romeinse Rijk, die hij beschrijft, eindigen beroerd. In de epiloog schrijft hij: 'Het westelijk deel viel in handen van de barbaren; het oostelijk deel werd verzwakt door theologische conflicten, nieuwe barbaarse invallen, een klimaatramp, een pestepidemie en een slepende oorlog tegen de Perzen. Daarna volgde nog een genadeloze dreun: de invallen van de Arabieren. Het ooit zo machtige rijk schrompelde ineen tot niet meer dan een vervallen hoofdstad, een stuk van Anatolië en nog wat schamele gebieden hier en daar. En temidden van die chaos liet een schaamteloze Frankische barbaar zich tot keizer kronen. Keizer van een 'rijk' dat na zijn dood snel weer uiteen zou vallen.' Ik weet niet of iedere historicus het eens is met zijn kwalificatie van Karel de Grote als 'Frankische barbaar', maar het is zonder meer een zeer geschikt boek voor een regendag als vandaag. Wie iets wil leren over de vergeefsheid (de ijdelheid) van menselijk streven moet dit boek lezen. De meeste winnaars waren een paar jaar later dood, door verraad of ziekte en zo.

De actuele cijfers van het RIVM:

Het aantal coronadoden in ons land passeert vandaag de 6000 en het aantal besmettingen steeg weer, zeer waarschijnlijk door het nieuwe testbeleid. Het coronadashboard van de overheid staat sinds vandaag online. Het dashboard ziet er goed uit en bevat een aantal signaalwaardes, die fungeren als alarmbellen. Voor het bekende Reproductiegetal (R0) is dat uiteraard 1.

     Het kabinet stopt vanaf volgende week met het wekelijkse corona-crisisberaad. Als alles zo doorgaat hebben we het ergste gehad. Veel economische indicatoren zijn voorzichtig positief. In de VS is er over de maand mei een onverwachte daling van de werkeloosheid. Dat zal de president goed uitkomen. Ook uit Frankrijk komen optimistische berichten. De Bundesbank in Duitsland verwacht vanaf volgend jaar al herstel van de diepe depressie. Naar het begin van dit kwartaal

De positie van de Bark Europa vandaag 0m 14.00 uur UTC

Zaterdag 06-06-2020

De Bark Europa schiet goed op. Vandaag zijn ze ter hoogte van de Golf van Biscaje, maar nog op het midden van de noordelijke Atlantische Oceaan. Daar maken ze kans op westelijke winden en kunnen met 10 - 14 dagen in Scheveningen aankomen. Ze maken momenteel 6,6 knopen over de grond op een koers van 70 graden. 

Uiteindelijk viel er gisteren bij ons niet eens zoveel regen, maar in een groot deel van het land viel tenminste 10 mm regen en regionaal viel ruim 20 mm. Te weinig om de maandenlange droogte en het neerslagtekort op te lossen. Dat was gisteren bijna 180 mm. Vannacht hoorde ik buiten het raam af en toe ruisen van regen en vandaag, vannacht en morgen komen er ook nog buien, maar het zal overwegend droog zijn. Na het weekeinde zal geleidelijk droog en warm zomerweer terugkeren. Woensdag schepen we ons weer in.

      De Copernicus Klimaatveranderingsdienst van de Europese Unie maakte gisteren bekend dat de afgelopen maand de warmste mei was ooit gemeten op de aardbol, met uitzonderlijk hoge temperaturen in sommige delen van Siberië, Alaska en Antarctica. De temperatuur op de wereld was in mei 0,63 graden Celsius hoger dan gemiddeld, aldus de dienst in zijn maandelijkse rapport. In elke maand dit jaar was de gemiddelde temperatuur hoger dan gemiddeld. De totale hoeveelheid zonneschijn kwam deze lente uit op 805 uur. Tot dusver was de lente van 2011 het zonnigst van alle meetjaren met 713 uur zon.

     Een keten van hogedrukgebieden bepaalde sinds half maart het weer in Europa. De straalstroom was voortdurend gericht op het zuiden van Europa, waar veel slecht weer was. Dat de straalstroom zo lang blijft liggen is een fenomeen van het laatste tien jaren. Verzwakking van de polar vortex heeft er op een ingewikkelde manier mee van doen. Opwarming drukt zich uit in steeds vreemdere weerfenomenen.

Een onstuimge dag vandaag, met wat buien en ook veel zon. Anna gaat op de fiets de kleintjes van Tessa bij hen thuis opzoeken (niet knuffelen) en ik doe wat boodschappen in de binnenstad. Ik begin in een bijzonder boek over de beheersing van kernwapens van de vroegere Amerikaanse minister van defensie onder Clinton, William J. Perry 'My Journey at the Nuclear Brink' (Stanford University Press, 2015). Voordien was hij betrokken bij de ontwikkeling van defensiesystemen tegen een aanval met kernwapens. Die vond hij niet. 'My calculations instead taught me that there is no acceptable defense against the destructive power of a mass nuclear attack. The only meaningful defense is to prevent the attack from happening.' Toch werkte hij later aan BMD: Ballistic Missile Defense. Vroeger beschouwde ik die man als een tegenstander. En nu? Eerst het boek lezen.

De laatste coronacijfers blijven voor ons land constant:

Op het corona-dashboard was het Reproductiegetal Ro gisteren 0,87 en het aantal op die dag besmette personen 1715. Aan de Infectieradar van het RIVM doen nu 60.000 mensen mee (waaronder ik). De eerste resultaten zie je hier. Maar o wee, de NOS ontdekte vandaag dat de website een lek bevat. Iedereen met enige technische vaardigheid kon tot vanmorgen zien wat andere deelnemers antwoordden op persoonlijke en medische vragen. Wat een stommiteit: het was inderdaad erg eenvoudig om bij die gegevens te komen en ze te misbruiken bij phishing en identiteitsfraude. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 07-06-2020

Somber op zondagochtend als er weer zoveel naargeestig nieuws binnenkomt over hoe de wereld zichzelf naar de knoppen helpt. De massaliteit en de globaliteit van de antiracisme-demonstraties geven iets van hoop. De jonge generatie pikt het niet meer. Maar of het de wereld zal veranderen? Trump wilde tienduizend militairen inzetten tegen vreedzame demonstranten in de VS, lees ik in de NRC, maar zijn minister van defensie en generaals wisten het te voorkomen. Ze houden nu rekening met hun ontslag. Militairen moesten geweldloze demonstranten uiteenjagen om het pad vrij te maken voor Trump om naar de St. John’s Church te lopen en daar – met bijbel in de hand – te poseren. (Er is een leuk filmpje over op FB). Van Het Witte Huis heeft hij inmiddels met een groot aantal hekken een vesting laten maken. Onbestaanbaar, denk je, dat zo'n gevaarlijke malloot in november herkozen zal worden, maar (ook) in de NRC betoogt Ian Buruma dat het heel wel denkbaar is. 'Je zou denken dat de meeste mensen die hun verstand gebruiken geen zin hebben een blunderende en gevaarlijke president nog vier jaar aan de macht te houden. Maar het ongelofelijke kan weer gebeuren.'

     Op last van die andere idioot publiceert Brazilië vanaf heden geen volledige coronacijfers meer, zoals het totaal aantal coronadoden. Dat bedraagt nu bijna 36.000. Volgens Bolsonaro is deze wijze van communiceren 'adequater'. 'De cumulatieve gegevens komen niet overeen met de situatie waarin het land zich bevindt.' Experts en onderzoekers zeggen dat de Braziliaanse cijfers in werkelijkheid veel hoger zijn, onder meer omdat er weinig testen worden uitgevoerd. Maar aan de waarheden van experts heeft de president geen boodschap. Wereldwijd zijn er inmiddels meer dan 400.000 coronadoden bij bijna 7 miljoen besmettingen, meldt de Amerikaanse Johns Hopkins-universiteit, die zich baseert op cijfers van officiële instanties. Meer dan de helft van al die doden vielen in vier landen: de VS, het VK, Brazilië en Italië. Alle vier met zwakke en/of rechts-populistische regeringen.

     Onderwijl gaat de opwarming van de aarde gestaag verder (zie hierboven). De economische depressie vanwege de coronapandemie verhindert dat niet, zo liet ik laatst al zien (hier en hier onderaan). En dan ziet het er naar uit dat het stikstofprobleem weer opnieuw op tafel komt te liggen, als komende maandag Johan Remkes met zijn afsluitende rapport komt. Het huidige beleid van het kabinet loopt het gevaar wéér te worden vernietigd door de rechter, zodat opnieuw een stop op vergunningen voor de bouw dreigt.

     In dezelfde krant tot slot een interview met ecologe Louise Vet: 'Corona toont aan dat ons economische systeem niet deugt.' Homo Sapiens is de meest destructieve diersoort op deze planeet, zegt ze. Zeker. Ooit schreef ik ergens op deze website dat de wereld lijdt aan uitgezaaide primateritis. In 2006, bij het motto van onze tocht. Tot zover deze zondagochtend.

Het is een dag, wat regen en van wandelaars. Soms snap je werkelijk niet wat mensen eraan vinden om bij ons langs te schuiven. Beetje stom staan staren naar de haven, het gat van de sluis en ons raam en dan weer verder sjokken. Tja.

Boeiend! Trump wil dat de VS binnen drie maanden 9.500 van hun 34.000 militairen uit Duitsland weghalen. Critici in de VS, zelfs in de Republikeinse partij, hebben er felle kritiek op: 'Gevaarlijk!', 'Een kolossale fout!' Maar de Duitse regering reageert nogal gelaten. Inderdaad. Amerika heft zijn hegemonie in de wereld eigenhandig op. Het onderstreept de absolute noodzaak voor een gecoördineerde, Europese defensie-inspanning. We zullen leren moeten voor onszelf te zorgen en onszelf te verdedigen in een wereld die alsmaar verder uiteenvalt.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het corona-dashboard:

Naar het begin van dit kwartaal

Het Amerikaans-Canadese North Warning systeem tegen raketaanvallen uit de Sovjet-Unie in 1987 (bron: Wikipedia)

Maandag 08-06-2020

Op 9 november 1979 rinkelde midden in de nacht de telefoon bij William J. Perry thuis. Perry was onderminister van defensie in de VS tijdens het presidentschap van Jimmy Carter. Hij schrok wakker maar schrok nog meer toen hij het bericht hoorde van de dienstdoende officier van NORAD, de organisatie die waakt over het luchtruim. 'Mijn alarmcomputer toont 200 ICBM's op weg van de Sovjet-Unie naar de Verenigde Staten'. Een kort moment stond het hart van Perry even stil terwijl hij dacht dat zijn ergste nachtmerrie werkelijkheid was geworden. Maar de beller - een generaal - legde snel uit dat zijn inschatting was dat het om een vals alarm ging. Omdat Perry technisch-wiskundige was had de man besloten hem eerst te raadplegen over wat er mis kon zijn gegaan met de computer. In de volgende dagen bleek dat een technicus per ongeluk een training tape in de computer had gestopt. Een menselijke fout.

     De generaal van dienst geloofde die nacht niet dat enige Sovjet-leider serieus kon geloven dat de VS met een dergelijke aanval ontwapend zou worden, zelfs als er talrijke Amerikaanse kernraketten en -bommenwerpers vernietigd zouden zijn. VS-kernonderzeeërs zouden onmiddelijk massaal raketten met duizenden kernkoppen afgeschoten hebben en de Sovjet-Unie volledig van de kaart geveegd. Bovendien waren er in die periode geen ernstige conflicten met de Russen, die een dermate ernstig risico konden verklaren. Ergo: zeer waarschijnlijk een vals alarm.

     Maar als een dergelijke menselijke fout nu eens tijdens een wereldcrisis gebeurd was, vraagt Perry zich af in zijn boek 'My Journey on the Nuclear Brink' (Stanford University Press, 2015). Bijvoorbeeld tijdens de Cubaanse rakettencrisis of tijdens een oorlog in het Midden Oosten? In dat geval was de wachtofficier mogelijk minder sceptisch geweest en was het alarm wel bij de president van de VS terechtgekomen. Die vervolgens, juist ontwaakt, ongeveer tien minuten had gehad om zonder veel context of achtergrond een beslissing te nemen over het lot van de wereld.

     Dergelijke valse alarmen waren tijdens de Koude Oorlog niet zeldzaam. We hebben veel geluk gehad dat ze steeds onderkend werden.

En daar was het vandaag dan: het eindrapport van het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van oud-minister Johan Remkes. Het velt een vernietigend oordeel over het huidige stikstofbeleid van het kabinet. De stikstofemissies, die voor 40% van de landbouw komen, moeten met de helft afnemen (kabinet: 26%), de Natura2000-gebieden moeten worden uigebreid (kabinet: minder) en de regering moet bij kwetsbare natuurgebieden dwingende maatregelen nemen (kabinet: alleen vrijwillig). Anders komt het nooit meer goed met natuur en milieu in ons land.

     Kamerlid Tjeerd de Groot van regeringspartij D66, destijds dapper genoeg om halvering van de veestapel te bepleiten, ziet het eindrapport als 'steun in de rug'. Ook de voltallige linkse oppositie schaart er zich achter. De overige regeringspartijen doen er vooralsnog het zwijgen toe.

Vandaag hebben we een dag met wat regen en redelijk wat zon. De laatste coronacijfers van RIVM en corona-dashboard:

De website met de Infectieradar is na de ontdekking van een lek gisteren nog niet opnieuw online gebracht. Ik ontving een email van het RIVM: 'Uit onze gegevens blijkt dat uw aanmeldformulier niet is bekeken door andere mensen dan uzelf en onze onderzoekers. De mensen waarvan het aanmeldformulier mogelijk wel is ingezien, krijgen een apart bericht van ons.' Dat waren er 49. Naar het begin van dit kwartaal

Mijn niieuwe zandloper

Dinsdag 09-06-2020

Vanmorgen arriveerde per koeriersbedrijf mijn verjaardagscadeautje, een mooie kantelbare zandloper. Looptijd vier uren. Hij was bijna twee maanden geleden besteld en kwam geen dag te vroeg: morgen willen we ons weer inschepen. Soms gaan dingen gewoon goed. Het verzamelen van natuurkundige gadgets is zoals alle soorten van verzamelwoede een nutteloze activiteit, maar het is leuk om ernaar te kijken (foto hierboven). Mijn studeerkamer wordt wel vol, zegt Anna.

     Het is vanmorgen bewolkt en droog en het wordt geleidelijk aan wat zonniger. Anna lapt de ramen van de schuifpui, die vies waren geworden door de hogedrukspuit, waarmee een aantal weken geleden een man in opdracht van het havenkantoor de bestrating schoon spoot. Het zit nu voor de schuifpui vol met mieren, zegt Anna, maar het gaat gelukkig niet om de vooralsnog onuitroeibare exoot, waar gisteravond in het Journaal melding werd gemaakt, het Mediterraan Draaigatje.

'Lockdowns have saved more than three million lives from coronavirus in Europe', meldt de nieuwssite van de BBC. Dat positieve bericht slaat op een studie van het Imperial College, die verscheen in Nature, en die studie liep tot begin mei in 11 Europese landen: Oostenrijk, België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Noorwegen, Spanje, Zweden, Zwitserland en het VK. Niet in Nederland dus. In die periode stierven er 130.000 mensen in die elf landen. Zonder lockdowns zouden er op 4 mei jl. 3,2 miljoen coronadoden zijn geweest. Een andere studie, ook in Nature, van de Universiteit van Berkeley, Californië, analyseerde de impact van Covid-19 in China, Zuid Korea, Iran, Frankrijk en de VS. Vóór de lockdown-maatregelen in die landen verdubbelde het aantal besmette personen iedere twee dagen. Exponentiële groei. De Amerikaanse onderzoekers becijferen dat de lockdowns in de vijf onderzochte landen 530 miljoen besmettingen wisten te voorkomen.

     Maar er zijn wel opmerkingen te maken. Allereerst gaat de Britse studie ervan uit dat mensen zonder lockdown hun gebruikelijke gedrag niet veranderd zouden hebben. Dat is zeer de vraag, waarschijnlijk zouden substantiële aantallen mensen uit voorzorg thuis zijn gebleven. De onderzoekers denken dat tegen 4 mei zonder lockdown 7 van de 10 Britten besmet zouden zijn geweest, mogelijk voldoende voor groepsimmuniteit. Dan zou de epidemie in het VK onderhand achter de rug zijn geweest. Mét lockdowns waren er naar schatting op 4 mei 15 miljoen Europeanen besmet met het coronavirus. Dat is 4%. De pandemie is dus nog lang niet over (zonder vaccin).

     Was het een politiek juiste optie geweest om voor 'groepsimmuniteit' te kiezen, zoals iemand als Baudet beweert? Tja, ten koste van ongeveer 3 miljoen doden, een volkomen ontwrichte gezondheidszorg en massaal leed. Zou de economie dan wel gered zijn? De huidige koers van beheersing van de pandemie, door hem langdurig onder het Reproductiegetal (R0) van 1 te houden, duurt inderdaad veel langer maar is ook buitengewoon veel menselijker, zonder barre toestanden in overstroomde intensive care afdelingen. Dat heet 'de strategie van de hamer en de dans' van Tomas Pueyo, die ik op 21-04-2020 uitlegde, en die je ook kunt karakteriseren als een koers die een beschaafd land kiest.

     Iran was één van de eerste landen met een grote corona-uitbraak en een lockdown. Het land ging al vrij snel (half april) over tot versoepeling. Ondertussen zijn er aanwijzingen dat er de gevreesde tweede besmettingsgolf ontstaat, door een grote uitbraak in de regio aan de westgrens, met name de provincie Khuzestan rond de stad Ahvaz. Meer dan 20.000 nieuwe besmettingen in de eerste week van juni. Daar is het centrum van de Iraanse olieindustrie. Dankzij de westerse sancties kan het land zich nauwelijks een nieuwe lockdown permitteren.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Vele schepen van de bruine vloot in Nederland zijn letterlijk 'voor Pampus' gaan liggen, in een actie voor een speciaal steunfonds voor de branche. Veel schippers dreigen door de coronacrisis failliet te gaan. Het huidige steunpakket voor bedrijven is niet genoeg: het onderhoud van de oude schepen kost veel geld. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in Willemstad

Woensdag 10-06-2020

Zon en wolken vanmorgen. We pakken onze spullen en laden ze in de auto. Geleidelijk aan komt er meer bewolking, voorbode van het warmtefront dat langzaam uit het oosten over ons land kruipt en dat vanavond en vannacht regen zal brengen en warme, benauwde lucht voor de komende dagen. Om twee uur zijn we in Numansdorp. Spullen naar de boot sjouwen, de zaak inrichten (Anna) en boodschappen doen bij de AH-supermarkt in het dorp (ik). Een uur later steken we het Hollands Diep over dat bij de ultrazwakke oostenwind zo vlak is als een spiegel. In Willemstad is het niet druk. We krijgen van de havenmeester ons favoriete plekje bij de ingang van de oude haven (foto hierboven), waar vroeger een stadspoort was. Hier blijven we tot maandag a.s. In het weekeinde komen Rommert & Lois, vlak voor hun huwelijk op de 17e in Zeist.

De laatste coronacijfers van het RIVM en van het coronadashboard:

De GGD'en hebben tot en met gisteren 68.759 coronatests afgenomen, meldt de NOS. Van de 57.630 coronatesten die tot vorige week werden uitgevoerd in Nederlandse laboratoria, bleek maar slechts 2,1% van de geteste personen daadwerkelijk het virus bij zich te dragen. We zijn zeer ver verwijderd van enige groepsimmuniteit. Daarvoor is circa 70% vereist.

     Handjeklap in de onderhandelingen over het nieuwe pensioenstelsel. Het werd al verwacht. Als er een deal komt, dan zal minister Koolmees de dreigende pensioenkortingen voor volgend jaar schrappen, aldus Nieuwsuur. Volgend jaar is een verkiezingsjaar. En de jaren daarna? Dan gaan de kortingen alsnog door, voorspel ik, als de economie tenminste nog steeds in recessie is omdat de corona-pandemie nog altijd niet overwonnen is en de rente superlaag blijft. Naar het begin van dit kwartaal

Bij de Koepelkerk in Willemstad

Donderdag 11-06-2020

Een overwegend bewolkte dag. De zon probeert vergeefs door de wolkenlaag te komen. Af en toe vallen er wat druppels maar van regen is niet echt sprake. Dat schijnt elders in den lande wel het geval te zijn. We lopen wat door Willemstad (foto hierboven) en doen op ons gemak boodschappen bij de Jumbo-supermarkt. Ieder met een karretje, want met zijn tweeën één karretje mag niet. De regel dient - iedereen weet het - om het aantal klanten in de winkel te reguleren. Voor de rest lezen we en beleven verder niks. Prima.

Ik ben begonnen in het sombere en tegelijk onthutsende boek 'Bekentenissen van een afvallig milieuactivist' van de Britse schrijver Paul Kingsnorth (Ned. vert. Atlas Contact, 2019). Hij stelt dat een groot deel van de milieubeweging zich heeft laten inkapselen door zij, die het marktmodel en het groeidenken aanhangen. 'Ondertussen is die ooit prikkelende beweging van binnenuit overgenomen door gelikte jongens die ons meer van hetzelfde verkopen, maar dan zonder CO2'. Daar heeft hij wel een punt, want ook al kunnen we misschien klimaatverandering keren, we blijven op een onhoudbaar hoog niveau produceren en consumeren. De auteur weet het ook niet goed meer en heeft zich teruggetrokken op het platteland in het westen van Ierland.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Lichte hoop door de uitslag van een peiling in de VS. Biden heeft een voorsprong op Trump: 55% tegen 44%. De uitslag werd gebracht door CNN. Trump eist excuses. Hoewel de president het peilingbureau zelf uitkoos, heeft hij nu alleen maar kritiek. Naar het begin van dit kwartaal

Dulce in Willemstad

Vrijdag 12-06-2020

Een warme, benauwde dag. Hij begint met een volkomen blauwe hemel zonder ook maar één wolkje. Ik vul de watertanks. We maken een lekker lome wandeling over de westelijke wallen (foto hier). Voor ons lopen een bruidspaar met familie en fotograaf. Het paar is klassiek uitgedost, lange witte jurk, keurig kostuum, maar wel op witte sneakers. We lopen er met een boog omheen (corona). Verderop is een zwanengezin in een stadswatertje kroos aan het slobberen (foto hier). We drinken koffie op het terras van Het wapen van Willemstad, op anderhalve meter afstand. Daarna uren heerlijk lezen in de kuip. Terwijl er uit het oosten steeds meer bewolking binnendrijft, wordt in de middag zelfs 25 graden. Rond vier uur vallen de eerste druppels, maar als het even later flink regent blijft een bevrijdend onweer uit. Een volgende bui gaat zuidelijk langs, ook zonder onweer. Waarschijnlijk komt het later op de avond. Vrijdagavond; de oude haven loopt al aardig vol met passanten, waaronder enkele mega-motorjachten. Wij hebben nog geen buren gekregen. Vanaf half zes valt er opeens heel veel regen.

Bark Europa is in de laatste paar dagen zuidoostelijk langs de oostkant van het contintaal plat tot niet ver van Bretagne gezield. Vanmiddag wendden ze de koers naar noordoost en maken nog maar twee knopen (SOG).

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

De eerste drie stijgen wat, de laatste twee zijn onveranderd. Op basis van een advies van het RIVM hoeven de aantallen passagiers in vliegtuigen niet beperkt te worden, mits men een mondkapje draagt. Waarom niet? Het risico is volgens het instituut beperkt, omdat de ventilatie in een vliegtuig zo goed is. Verticale ventilatie en goede filters. Tja, daar boffen de vliegmaatschappijen mee.

     Wonderlijk: de testcapaciteit die vanaf 1 juni door de GGD'en is ingezet, wordt onvoldoende gebruikt. Tweederde ervan niet, zelfs. Veel mensen zeggen dat ze hun klachten niet in verband brengen met het coronavirus. Ze hebben last van de typische klachten (koorts, hoesten, pijn bij hoesten, snotneus, enz.) - en denken niet aan Covid-19. Hoe is het mogelijk?  Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 13-06-2020

Het begin er behoorlijk om te spannen. Zal het lukken om komende week met onze Dulce de Bark Europa te begroeten bij de aanvaart van thuishaven Scheveningen? Een aantal leden van de laatste voyage crew van/naar Antarctica meldde zich bij ons: Livia, Jan H., Clemens, Marcel en Peter.  Met zijn zessen kunnen we nét voldoen aan de coronaregels van social distancing: twee op het voordek en vier in de kuip. Marcel zal een dag na de bruiloft van Rommert, op donderdag 18 juni de boot met mij naar Scheveningen varen. (Anna gaat niet mee). Daar komen de anderen aan boord op de dag dat Europa aankomt. Maar ze moeten niet te vlug arriveren! Dan lukt het niet. Op de website van de organisatie zie je dat ze al een heel eind in Het Kanaal zijn (zie hierboven). De boot had vandaag zuidwestenwind, een koers van 59 graden en een SOG van 5,3 knopen. Met spanning volgen we het.

Vannacht waren er nog een paar fikse regen- en onweersbuien. Ondanks al dat geluid slaagden de dronken kerels op het motorjacht - type varende apenrots - vóór ons erin er met hun geluidsinstallatie erbovenuit te komen. Muziek van Bolle Jan en andere carnavalshits. Ik had niet de moed om in de profuse regen erheen te gaan om te vragen of het zachter kon.  Desondanks vielen we op zeker moment in slaap. Vanmorgen blijkt dat de walstroom vannacht uitgevallen is. Ik vermoed dat er water is gekomen in een van de blauwe walstroomstekkers, en dat is ook zo. Snel verholpen.

     Vandaag is het met 25 - 26 graden een warme dag. De apenrots krast intussen op. We doen wat boodschappen bij de bakker en de supermarkt voor het bezoek van Rommert & Lois morgen, en reserveren een ruime tafel bij Restaurant Bellevue, zodat we voldoende afstand kunnen bewaren.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

De epidemie suddert verder onder het reproductiegetal, zoals de bedoeling is. Wel blijkt dat het coronadashboard in het weekeinde niet ververst wordt. In De Volkskrant zegt Jaap van Dissel van het RIVM dat het een illusie is te denken dat het virus zomaar verdwijnt. En bij de NOS waarschuwt zijn collega Jacco Wallinga dat er een punt aankomt waarop verder versoepelen niet mogelijk is. 'Zodra het ijs gaat kraken moet je een stap terugdoen.' Dat is bijvoorbeeld bij een Reproductiegetal boven de 1.

Zittend in de kuip zien we hoe het steeds drukker wordt in Willemstad, zowel met boten als met bezoekers. Veel verkeer van auto's, motors, fietsen en wandelaars. Liefst in groepen vlak bij elkaar. Allemaal uit één huis? Dat denk je maar.

     Ik lees het boek van Paul Kingsnorth uit. Een merkwaardig boek, dat te denken geeft. Kingsnorth schrijft goed. Hij heeft de strijd tegen verkwisting, klimaatverandering en milieuvervuiling de facto opgegeven en is op het platteland van West-Ierland gaan leven. Die strijd is niet te winnen, onder andere omdat de milieubeweging zich volgens hem heeft laten inkapselen door het internationale kapitaal. Ze werken nu samen en streven naar behoud van de te veel hoge massaconsumptie, maar dan zonder CO2. Daar schiet de wereld niets mee op, we gebruiken en vervuilen veel te veel. Onze consumptie moet drastisch terug naar een niveau dat de wereld aan kan. Maar dat zal niet gebeuren, de huidige wereld is niet meer te redden. Wat je dus moet doen is een stuk grond kopen, je terug trekken en ecologisch verantwoord gaan leven. Hm.

     Vroeger gebeurde dat ook. Ik herinner me Utrechtse activisten die begin jaren 70 in een commune op het land gingen leven: De Kleine Aarde. Er bestaat nog iets van, geloof ik. Wat me in elk geval wel bevalt is dat Kingsnorth vaak instemmend mijn favoriete dichter Robinson Jeffers aanhaalt, ook iemand die zich terugtrok. In zijn geval in zijn Hawk Tower in Carmel aan de rotskust van Californië. In 2006 schreef ik hier over hem.  Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 14-06-2020

Deze zondag kent een omfloerste hemel, waar af en toe de zon doorheen weet te schijnen. Een buienfront beperkt zich tot het midden en later vooral het noordoosten van het land. Hier blijft het droog. We klappen de bimini op en ruimen de vouwfietsjes op. De passantenboten verlaten de een na de ander de haven. De hele dag dreigen donkere wolkenluchten in het noorden, maar het komt niet hierheen.

     In een groot deel van het land geldt Code Geel van het KNMI. Men verwacht daar zware onweersbuien en tientallen millimeters regen. Morgen gaan we dus voor een paar dagen naar huis, via de zeilmakerij die gisteren belde dat de nieuwe huik gereed is. We luieren in de kuip en kijken naar de passerende mensen, die naar ons kijken. De reservering bij restaurant Bellevue hebben we ongedaan gemaakt, want Rommert & Lois, die aan het eind van de middag komen, durven het niet aan. Ze zijn beducht voor besmetting. In plaats daarvan gaan we iets halen bij een Italiaans afhaalrestaurant om in de kuip op te eten.

De laatste coronacijfers en het coronadashboard:

De Chinese hoofdstad Peking is deels opnieuw in lockdown gegaan vanwege een nieuwe coronauitbraak. Het gaat om 45 besmettingen op een voedselmarkt in het zuiden van de stad, waar men ook vlees verkoopt. In totaal waren er 57 besmettingen. Elf woonwijken rond de Xinfadi-markt zijn volledig afgesloten; 10.000 medewerkers van de markt zijn getest.  Peking was al 55 dagen volledig coronavrij. Virologe Marion Koopmans spreekt van een superspreading-event. De uitbraak is een raadselachtige, want de besmettingen werden niet door klachten, maar door sceeningstesten gevonden. De besmette personen hadden dus geen coronasymptomen. De belangrijke vraag is of het virus opnieuw op een markt van een dier (een reservoir) op een mens overging.

     Het Verenigd Koninkrijk behoort tot de zwaarst door corona getroffen landen. In een woedend artikel in de NRC wijst journalist Alastair Campbell de Britse premier Boris Johnson als hoofdschuldige aan: 'We weten allang dat  Johnson een leugenaar is. De crisis heeft ook nog eens laten zien dat hij structureel onbekwaam is. We staan in de dodencompetitie nu boven aan de ranglijst, samen met de VS, Rusland en Brazilië, waarbij Johnson, Donald Trump, Vladimir Poetin en Jair Bolsonaro door Der Spiegel ‘de vier leiders van de besmette wereld’ zijn genoemd.' En wat lees je vandaag? Premier Johnson laat een onderzoek instellen naar de 2-meterregel die geldt in het land (in het VK geldt 2 meter en niet 1,5 meter afstand). De Britse horeca- en vrijetijdsbedrijven kunnen niet overleven. Zijn minister van financiën Sunak zei vanmorgen tegen de BBC dat het land met frisse blik naar de 2-meterregel kijkt, 'omdat het de goede kant op gaat met de aanpak van het virus'. Oh?

De Bark Europa vaart met hoge snelheid door Het Kanaal. Vanmorgen waren ze al op de hoogte van Cherbourg, vanmiddag al bij de Seinebaai. Het paard ruikt de stal. Met enkele dagen zullen ze er zijn. Dat halen we niet met Dulce vanwege het huwelijk van mijn zoon. Het is niet anders. Gisteravond zei Marcel aan de telefoon dat het misschien toch leuk is om donderdag naar Scheveningen te varen en met de rest van de voyage crew in den lande ze vrijdags langsvarend een saluut te brengen. Ik vind dat ook leuk, dus... Naar het begin van dit kwartaal

Bark Europa, positie op 15-06-2020, 14.00 uur

Maandag 15-06-2020

Vanochtend blijkt dat de Bark Europa zo snel vaart, dat ze al bij Calais is. In de email zit een bericht over hun aankomst in Scheveningen: 'Op 16 juni zullen we onze thuishaven binnenvaren! We nodigen u allen uit om de aankomst van het schip te volgen via onze livestream op Facebook. In overleg met de Gemeente Den Haag wordt de kade van de Eerste Haven i.v.m. COVID-19 maatregelen afgesloten voor publiek. Alleen familie zal de bemanning kunnen verwelkomen.' Ja, na meer dan 80 dagen op zee snappen we dat wel. Waarschijnlijk wil de bemanning daarna zo snel mogelijk naar huis. Dus een feestelijke sail-by op vrijdag a.s. treft een vrijwel verlaten schip aan. Niemand van de crew met wie wij voeren zal er nog zijn. In overleg met de anderen blaas ik het af. Wel komt er waarschijnlijk nog wel iets. Ze schrijven: 'We hopen jullie aankomende zomer alsnog allemaal te zien in Scheveningen. Zodra er meer duidelijkheid is over de mogelijkheden de komende maanden laten we dat uiteraard weten.'  Vanmiddag zie ik dat ze alweer een heel eind verder zijn, Het Kanaal uit en reeds op de Noordzee (hierboven).

Gisteravond hadden we een erg leuk bezoek van Rommert & Lois (foto hier). Woensdag is de bruiloft, een beperkt toegankelijke ceremonie op het stadhuis van Zeist. We hadden het gezellig en zaten met zijn vieren redelijk uiteen in de kajuit, niet in de kuip want er dreigde steeds regen. Die kwam uiteindelijk niet.

     Het is bewolkt als we vanochtend ontwaken. We varen de boot naar de overkant, naar Numansdorp. Onderweg breekt de bewolking open. Toch zon. We laden de auto in en arriveren rond het middaguur in Gorcum. Onderweg haalden we de nieuwe zeilhuik op in Drimmelen.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Tot dusver komen de mensen in ons land redelijk weg met de coronacrisis. Een peiling van het Nibud onder duizend Nederlanders toont dat een ruime meerderheid de coronacrisis nog niet in de portemonnee voelt. Dat is te danken aan de massale geldinjecties van de overheid in de economie, waardoor veel bedrijven op de been gehouden werden. Maar dat blijft niet zo, vrees ik. Naar het begin van dit kwartaal

..en dan duikt ze op uit de ochtendnevel voor Scheveningen (foto Nico Taal)

Dinsdag 16-06-2020

Met enige emotie kijk ik naar de livestream van de aankomst van de Bark Europa rond het middaguur in de bekende haven van Scheveningen. Al de bekende gezichten van de crew, die na ons avontuur (en de voorlopig laatste trip naar Antarctica) er 81 dagen deed over deed om de ruim 10.000 mijlen naar Nederland te zeilen. Jammer dat het niet lukte om met onze Dulce aanwezig te zijn, maar een mooie foto van de aanloop heb ik wel (hierboven). Ongeveer 500 - 600 mensen volgen de livestream. Wat een geweldig avontuur heb ik nog net kunnen meemaken aan boord van dit schip! Op de kade zie je niet al teveel mensen staan, vaak familieleden. Er staan ook een politieauto en een kar met vers fruit klaar en knuffelschermen, waar geliefden elkaar kunnen omarmen. Schipper Eric ziet zijn vrouw na lange maanden terug en vindt het maar 'behelpen' met die schermen. Lees hier bij de NOS.

Vanmorgen een enkele regenbui, daarna blijft het lang droog. Na vele maanden is er weer eens vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute bij secretaris Bert thuis. Keurig op afstand. Dat is maar goed ook, de zaak is sedert begin dit jaar een beetje versloft. De financiën zijn wat zorgelijk, een brief aan de gemeente voor de jaarlijkse subsidie gaat uit, een aantal gedichten op de route zijn kapot c.q. tijdelijk vervangen wegens bestratings- en bouwwerkzaamheden, het financieel jaarverslag is nog niet af, de routeboekjes zijn bijna uitverkocht en volgend jaar vieren we ons tienjarig bestaan. Maar hoe? We maken afspraken om het allemaal weer op te pakken.

De laatste coronacijfers en het coronadashboard:

Sinds 1 juni zijn nu 113.800 mensen op corona getest door de GGD'en, meldt het RIVM. Dat zijn dus alleen de mensen met klachten. Daarvan testte slechts 1,7% positief. Bij de GGD Haaglanden is het percentage positieven tweemaal zo hoog. Bij een positieve test volgt actief opsporings- en contactonderzoek. Daar is het percentage positieve testen dan ook flink hoger: 15,8%. Onze economie zal een ongekende 6% krimpen door de pandemie, becijfert het CPB. De dekkingsgraden van de grote pensioenfondsen staan flink lager dan 90%, ook ons fonds PFZW (85,7%). Dat betekent lager dan het 90%-niveau, waarbij het kabinet de pensioenkortingen niet door wil laten gaan als er tenminste een pensioenakkoord komt. Kortingen (rond de 5%) zijn desondanks onvermijdelijk als het op 31 december nog steeds zo is.

     Wereldwijd zijn er nu meer dan 8.033.300 besmettingen geteld, meldt The New York Times, met 437.152 doden. Hieronder de bovenste tien meest besmette landen:

Bij de bovenste vijf horen alleen maar autoritair en semi-autoritair geregeerde landen. In Peking speurt men intensief naar besmette personen die op de grote voedselmarkt in het zuidwesten van de stad  geweest zijn. het aantal besmettingen ligt er nu op 106. Er is ook opbeurend nieuws: lage doses van het bekende corticosteroïde dexamethason kunnen de overlijdenskans voor coronapatiënten die beademend worden met een derde reduceren, meldt een Britse studie.

Er breken schermutselingen uit in Korea en tussen India en China. Het Noordkoreaanse leger voert acties uit in de gedemilitairiseerde zône en tussen Indiase en Chinese troepen breken gevechten uit in de grensregio Ladakh. Drie Indiase soldaten sneuvelen.

Anna gaat vanmiddag op de fiets naar haar jongste kleinkinderen, de meisjes van Tessa. Hier verschijnt meer bewolking en begint het licht te rommelen in de lucht. Het regent even later.  Naar het begin van dit kwartaal

Lois en Rommert voor de trouwambtenaar in het stadhuis van Zeist.

Woensdag 17-06-2020

De voorspellingen gaven regen en onweer aan, maar het is vanmorgen lekker zonnig. Een ideale dag voor een bruiloft. Het slechte weer schijnt pas aan het eind van de middag en in de avond over ons land te gaan trekken. Om tien uur rijden we naar Zeist, een bekende route, want mijn voormalige schoonouders woonden er. Voor het stadhuis staat al een groepje mensen in de zon, op gepaste afstand van elkaar, ik herken Rommert & Lois. Anna stapt vast uit en ik rijd terug naar de parkeergarage onder het gemeentehuis. Onderweg zie ik Floor en haar nieuwe vriend Jason aan komen lopen. Jason? Had ik al een keer verteld dat mijn dochter en haar man Pijke uit elkaar zijn? Ik weet het niet meer. Al meer dan een jaar.

     Een beperkt aantal genodigden mag wegens de coronamaatregelen de trouwzaal binnen. Ik wel en Anna niet. Floor blijft bij Anna en de andere mensen. Ze volgen de ceremonie op een livestream. Maar het jonge paar koos voor de verkorte ceremonie, dus lang duurt het niet. De stoelen voor de aanwezigen staan ver uit elkaar. Op enige afstand neem ik plaats naast mijn ex. Mijn jongste zoon Bas zit achterin. De bruid draagt een mooie witte bruidsjurk, mijn zoon een colbert op een spijkerbroek. Beiden dragen sneakers. Tja, mores en modes veranderen. Ze nemen plaats voor de tafel van de trouwambtenaar (foto hierboven). Eigenlijk zijn ze maar klein in die grote zaal. Ik vind het even echt roerend, vertederend eigenlijk. Rommert, mijn oudste zoon, altijd al zo'n lief joch toen hij klein was en zo snel opgegroeid. Hij is de eerste van mijn drie kinderen die trouwt. (Floor & Pijke waren niet getrouwd). Waarom trouwt mijn oudste zoon wel? Toen ik het hem vroeg, zei hij: ach, het is het gemakkelijkst, alle regelingen zitten er al in.

Tja, de ceremonie heeft weinig om het lijf. De wederzijdse ja-woorden klinken krachtig. Overtuiging ontbreekt zelden op deze momenten. 'U bent nu man en vrouw', zegt de ambtenares. Het stel omarmt elkaar (foto hier). Dit is het traditionele moment voor tranen van de bruid, maar ik zie het niet goed. Het lukt me wel om het jonge paar op de foto vast te leggen bij het aanschuiven van de ringen (foto hier). Dan het tekenen van de huwelijksacte, om de beurt, de gebruikte pen mogen ze houden, maar de getuigen moeten ze opzij leggen. Die worden na afloop weer gedesinfecteert voor hergebruik.

     Het jong-getrouwde echtpaar verschijnt nog op het bordes (foto hier). Mijn vroegere stiefzoon Arnoud - zo leuk om hem na vele jaren terug te zien! - maakt een mooie foto van Anna, Floor, Jason en mij (foto hier). Daarna lopen we met zijn allen naar het naastgelegen park. Op een grasveld onder twee grote bomen met inscripties knallen een aantal champagneflessen open. We proosten op het jonge paar (foto hier).

     Anouk, mijn ander voormalig stiefkind, houdt een leuke toespraak aan de hand van een kinderboekje van Rommert. Ze las hem er vroeger, toen we aan de dijk in Deil woonden, vaak uit voor. Weet je het nog, Rommert? Ze leest eruit voor, maar hij kan de woorden die ze plagend weglaat niet meer allemaal invullen. Tja, bijna dertig jaar geleden. Tot slot mag de bruid het bruidsboeket over haar hoofd heen naar achteren gooien. Het valt op de grond en een duidelijk alleenstaande jongedame raapt het snel op.

     We nemen afscheid op die rare manier die in deze coronatijd overblijft, een raar soort buiginkje met een halve hoofdknik. Anna en ik gaan bij Figi aan de overkant lunchen met Floor en Jason. De laatste leren we voor het eerst een beetje kennen. Een levendige man, vinden we.  Om half twee zijn we weer in Gorcum terug. het jonge paar heeft vanmiddag nog een high tea met hun vriendenschaar in het Slot Zeist.

De laatste cijfers van het RIVM en van het coronadashboard:

Het reproductiegetal is een mooi stuk gezakt, het actueel aantal besmette mensen niet. Er is een nieuwe uitbraak in een slachthuis in Duitsland. Liefst 475 besmettingen. De Amerikaanse vicepresident Mike Pence vindt de zorgen over een mogelijke tweede coronagolf schromelijk overdreven. ‘De waarheid is, wat de media ook zeggen, dat onze integrale aanpak een succes is’, zei de vicepresident over het coronabeleid van de regering-Trump vandaag. Zeker, het land heeft het hoogste aantal besmettingen en doden van de hele wereld en een nieuwe golf dreigt. Van het Amerikaanse leiderschap in de wereld is dat het enige dat over is. In een nieuw boekje (Atlas Contact, 2020), een epiloog bij zijn laatste boek 'Grote verwachtingen' (Atlas Contact, 2019) schrijft Geert Mak 'Zoals de middeleeuwse pestepidemieën het einde versnelden van het feodale Europa, zo kan deze pandemie wel eens het einde betekenen van de Amerikaanse - en westelijke - hegemonie'.  Naar het begin van dit kwartaal

Dulce aan het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis.

Donderdag 18-06-2020

Vanmorgen staan we vroeg op. De straten zijn nog nat van al de regen die vannacht is gevallen. Op diverse plaatsen in het land vielen enorme buien, in Vlissingen zelfs een wolkbreuk (62 mm, een maandhoeveelheid). We pakken onze spullen weer bij elkaar. Op de fiets haal ik drie pakjes van mijn favoriete thee: Lapsang Souchong. Als we wegrijden is er zon met stapelwolken. Om twaalf uur zijn we in Numansdorp, slaan van alles in voor de komende dagen en varen om één uur af. Naar de overkant. Anna voelt zich niet lekker, dus we nemen een rustig plekje aan het vertrouwde noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis (foto hierboven). Er is flink wat wind zuidwestenwind, die later afneemt. We genieten van de rust. De stapelwolken ontwikkelen zich nog niet tot de voorspelde onweersbuien. Hollandse luchten. Anna duikt in bed. Ik haal de oude zeilhuik van de giek en zet de nieuwe erop (nog geen foto). Hij past gelukkig goed, puik werk van de zeilmaker. Het plan is om morgen verder te gaan, naar Zierikzee of Burghsluis, als Anna zich beter voelt. Voor het weekeinde.

     De middag vordert. Tegen kwart voor vijf trekt de hemel dicht. De eerste druppels vallen.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Klmaatnieuws. De maand mei was wereldwijd de warmste mei ooit gemeten, maken NOAA en Copernicus bekend op basis van NASA-metingen. Dat is des te opvallender, omdat we dit jaar geen El Niño-jaar hebben. Klimaatwetenschappers maken zich zorgen over Siberië, waar de temperatuur al maanden ongeveer 10 graden boven het gemiddelde ligt voor deze tijd van het jaar.

     Wetenschappelijk nieuws. Er is enige opwinding over registraties in het donkere-materie-experiment XENON in Gran Sasso, Italië. Met een detectorvat ver onder grond, gevuld met zeer zuivere xenon, poogt men daar botsingen met donkere materiedeeltjes te meten. In de meetperiode 2016 - 2018 zijn 53 extra registraties gedaan dan verwacht werden op basis van louter achtergrondstraling van de aarde. Wat voor extra deeltjes werden er geregistreerd? Er zijn diverse opties, waaronder vervuiling van het xenon met minieme hoeveelheden radioactief tritium, maar ook WIMP's (hypothetische donkere materiedeeltjes), axionen (hypothetische deeltjes die volgens sommige hypotheses een rol spelen in de nucleaire processen in de zon) of een ander onbekend deeltje. Er wordt verder gezocht. Naar het begin van dit kwartaal

Bij de Zeelandbrug een uur wachten.

Vrijdag 19-06-2020

Het onweer van gisteravond was niet spectaculair, maar bracht veel regen. Volgde een rustige, windstille nacht en een compleet zonnige ochtend. We gaan al vroeg op weg, kwart voor negen liggen we in de Volkeraksluis. Onze eerste sluispassage dit jaar verloopt zonder problemen. Anna voelt zich prima en legt feilloos haar touw om een bolderpot. Dan het Volkerak zelf, altijd een wat onbestemd water. Je passeert het altijd zo snel mogelijk, op weg naar Zeeland of naar huis. Toch zijn er wel leuke havens, Oude Tonge en natuurlijk Strijensas. Maar we willen naar Zierikzee voor het weekeinde. Steeds proberen de stapelwolken zich op te bouwen tot echte onweerswolken, maar het lukt ze steeds niet. Op de Krammerse slibben drijven wel duizend zwanen bij elkaar. De zwaan had ik me niet als kuddedier voorgesteld. De stuurboord Krammersluis staat open (2 foto's hier). Met vier boten is het niet druk. En dan de Oosterschelde. Eindelijk weer op zout water. En in Zeeland, na twee jaren! Hoe jammer dat we het hele traject de wind pal voor hebben.

     Om één uur zijn we bij de Zeelandbrug (foto hierboven). Helaas, de brug sluit net. Volgens de ANWB-almanak draait hij om het halfuur, maar dat blijkt niet te kloppen. De bediening, die in Vlissingen zit, zegt op VHF 18 dat ze om het uur draaien. We vergeten te vragen waarom. Dus passeren we om 2 uur en varen het lange havenkanaal door naar Zierikzee. De zon schijnt overdadig. We krijgen een plek aan de kadesteiger langs de binnenstad. Prima plekje. We dutten in de kuip maar de lucht betrekt. Toch opeens regen. Er komen nu meerdere jachten binnen, de steiger is volledig bezet dus gaan ze dubbelliggen. Het is niet anders. We krijgen een Duitse buurman.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Wat blijkt nu? Het coronavirus was al in december 2019 in Italië. Het werd voor het eerst gezien in monsters uit waterzuiveringsinstallaties van 18 december 2019, afkomstig uit Milaan en Turijn. Dat is iets meer dan twee weken na het allereerste bevestigde geval in de Chinese stad Wuhan. Waarom komt dat nu pas aan het licht? De resultaten komen overigens overeen met soortgelijke onderzoeken in Frankrijk en Spanje, waar het virus ook al ruim voor het eerste officiële bevestigde coronageval aanwezig bleek in afvalwater.

     Het aantal nieuwe coronabesmettingen in Peking is verder gestegen. Volgens de gezondheidsautoriteiten zijn er vandaag nog eens 25 besmettingen geconstateerd, waarmee het totaal aantal nieuwe gevallen komt op 183.

Klimaatnieuws. Gisteren berichtte ik over de verontrustende hitte die Siberië al langere tijd in zijn greep houdt. Met tien graden boven het langjarige gemiddelde was het in mei warmer dan ooit is gemeten. Voor juni geldt tot dusver hetzelfde. De ligging van de straalstroom is waarschijnlijk de oorzaak; de lussen van krachtige winden op grote hoogte blijven langer stilliggen op dezelfde plek. Ook wij danken er de frequentere hittegolven aan. Arctic amplification. Nu blijken de gevolgen: frequente bosbranden, een plaag van ongewoon grote motten die de naalden van naaldbomen opeten, en versnelde dooi van de permafrost en vrijkomen van methaangassen. Methaan is een van de krachtigste broeikasgassen. Naar het begin van dit kwartaal

Zierikzee met in de verte de SintLievensmonstertoren.

Zaterdag 20-06-2020

Gisteravond krijgen we nog vier boten naast ons.  Een bui drijft ons naar binnen toe. Later op de avond zien we Op1 op NPO1, waar drie leden van de bemanning van Bark Europa zitten: Eric (kapitein), Sanne (scheepsarts) en Gjalt (kok). Het valt me niet mee. De presentatrice moet de (te korte) antwoorden uit de drie trekken. Hebben ze zich niet geprepareerd? Het doet me denken aan wat mijn oude vriend en zeezeiler wijlen Henk Bezemer altijd zei. Mensen hebben na een oversteek of een lange tocht op zee eigenlijk niks te vertellen. Vaak staan ze met de mond vol tanden, omdat zich nog geen verhaal gevormd had. Dat is hier ook het geval. Dat verhaal komt pas wat later.

Vanmorgen wissen zon en wolken elkaar af. We lopen de stad in en drinken cappuccino op een terras op de Markt. gezellige drukte op de kronkelende winkelstraatjes (foto hierboven). Wel wat dicht op elkaar. We reserveren voor morgenavond een tafel bij het Portugees restaurant Casa do Carlos, want vanavond zit het al vol. Carlos had vroeger een restaurant op de wal schuin tegenover ons, ook Portugees, dat 'Boa Tarde' heette. We kwamen er toen graag wanneer we in Zierikzee lagen. We herkennen veel plekken van de vorige keren dat we hier waren. Verderop lopen we om de rare Nieuwe Kerk heen, die in 1848 op de plaats van de vroegere Middeleeuwse kerk werd gebouwd. Raar, omdat het gebouw met zijn pilaren en tympanon in klassieke stijl meer lijkt op een gerchtsgebouw dan op een godshuis. Ook lopen we om de toren erachter heen, de Sint-Lievensmonstertoren van eind 15e eeuw. Hij had 200 meter hoog moeten worden, maar men staakte de bouw bij gebrek aan fondsen toen hij 62 meter hoog was.

De een na de andere buurboot vertrekt. Het grootste deel van de middag liggen we weer alleen. Er is zoveel overdaad van zon dat we de bimini over de kuip moeten trekken. Straling en warmte. De zuidwestenwind zakt ineen. ik begin aan een dik en mooi boek, 'Dominion. The Making of the Western World' van een van mijn favoriete historici Tom Holland (Little Brown, 2019).

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Verdere teruggang (maar het is weekend), meer doden dan gisteren. In het Duitse vleesverwerkingsbedrijf Tönnies breidt de corona-uitbraak zich verder uit. 1029 medewerkers blijken besmet. In de Franse regio Normandië zijn ook nieuwe clusters van besmettingen ontdekt. Het Reproductiegetal blijkt daar opeens naar 1,6 te zijn gestegen. Code Rood! Er zijn nu meer dan een miljoen geregistreerde coronabesmettingen in Brazilië. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk vijf tot zeven maal zo hoog. De coronapandemie is aan het versnellen, waarschuwde de directeur van de WHO gisteren. Hij meldde dat er donderdag in totaal 150.000 nieuwe besmettingen zijn gemeld. Dat is een nieuw dagrecord. Ondertussen versoepelen de meeste landen hun maatregelen verder. Naar het begin van dit kwartaal

Zierikzee. Bedriegertjes op het Havenplein.

Zondag 21-06-2020

Het is vandaag wisselend bewolkt; vanmorgen overheersend zonnig, vanmiddag overheersend bewolkt. Een enkele keer vallen er wat druppels, maar tot een echte regenbui komt het niet. Wel staat er een flinke zuidwestenwind, Bf 5. Een groot deel van de passanten vertrekt. Ze moeten morgen weer werken, nemen we aan. We slenteren naar het Havenplein en drinken koffie. Er zijn bedriegertjes op het plein. Kinderen genieten ervan en wij ook (foto hierboven). Daarna boodschappen bij de AH-supermarkt op de Lange Nobelstraat. Opnieuw berichten dat er er volgende week een hittegolf op komst zou zijn. 's Middags heerlijk lezen en luieren in de kuip, vanavond lekker samen uit eten bij dat Portugees restaurent (zie gisteren).

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Een anti-lockdowndemonstratie op het Malieveld in Den Haag ontaardt in rellen. Mensen luisteren niet naar de instructies van de agenten om afstand te houden. Op de demonstratie kwamen veel voetbalsupporters af. 'Dit heeft niets meer met een normale demonstratie te maken', twittert de politie.

     Er zijn indicaties voor een tweede golf van besmettingen in Israël en in de Australische deelstaat Victoria. In de zuidelijke staten van de Verenigde Staten waarschuwen autoriteiten dat er steeds meer jonge mensen besmet raken met het coronavirus. De verschuiving is vooral te zien in delen van Florida, South Carolina, Georgia en Texas, staten waar de coronamaatregelen als eerste werden versoepeld. Virologen veronderstellen dat de jongeren onvoldoende afstand houden. Bij het flatgebouw in Göttingen, Duitsland, waar 700 mensen in quarantaine zitten, probeerden honderd bewoners vandaag toch de straat op te gaan. Bij 120 van de 700 was corona vastgesteld. De bewoners braken door de hekken en gooiden onder andere stenen en autobanden naar de politie waarop die traangas inzette. Een aantal politieagenten is gewond geraakt. Gisteren raakten meer dan tien politieagenten in Stuttgart gewond bij straatgevechten met groepen jongeren, die afgelopen nacht al plunderend door de Duitse stad trokken. Met name de jongere generaties pikken het corona-regime niet meer en mogelijk ook de dreigende werkeloosheid. Let wel, dit is misschien pas het begin. Naar het begin van dit kwartaal

In Portugees Restaurant 'Casa do Carlos' in Zierikzee.

Maandag 22-06-2020

Dat was lekker en gezellig eten, gisteravond bij Casa do Carlos op de Melkmarkt! Portugese schotels die we ons nog goed herinneren uit onze tijd in de Algarve, zoals venusschelpen ( Ameijoas ão Bulhão Pato, het recept staat hier) en Cataplana de Carne, een stoofpotje met vlees en groenten. En heel veel knoflook. Zacht en onnadrukkelijk hoor je fado's door Amalia.  Eigenaar Carlos zingt ze af en toe zacht mee. Hij bedient zelf en is erg blij dat zijn restaurant weer open is. In de maanden van de lockdown heeft hij zijn hele zaak opnieuw geschilderd. Gisteravond zat hij vol en vanavond weer. Tussen de gangen door belt Rommert voor vaderdag. Mooie woorden die me goed doen. Hij herinnert zich dat hij rond zijn 10e, toen we met onze Fairview - een Gib'sea 352 - in Zierikzee lagen, de havenmeester Remmelt Visser leerde kennen. Hij heeft nog een foto waar ze samen opstaan. Remmelt en Rommert. Ik vermoed dat hij na meer dan twintig jaar wel met pensioen zal zijn.

(Naschrift: mijn ex vond de foto en appte hem. Zie hieronder. Nu blijkt dat Bas er ook bij stond. Ik schat dat het in 1997 of 1998 was).

Havenmeester Remmelt Visser met Rommert en Bas op de steiger in Zierikzee.

Het wordt een heerlijk zonnige maandag. Nog niet zo warm als de dagen die komen. Nu de boot met de stuurboordkant langs de steiger ligt, is er gelegenheid om die kant eens goed schoon te poetsen. Nadat Anna de wasmachine heeft laten draaien, tank ik de watertanks weer vol. We blijven een dag langer, besloten we gisteravond, dus reken ik die af op het havenkantoor. Remmelt Visser is met pensioen, vertellen ze me daar, en hij woont verderop aan de haven met zijn vrouw en ze maken het goed. Waarvan acte. De rest van de dag gebeurt er niks dat het vermelden waard is.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Nul doden, voor het eerst sinds 12 maart. het markeert het einde van de eerste golf, zegt De Volkskrant. Natuurlijk is de vraag of er een tweede golf komt. Dat staat niet vast, zegt RIVM-modelleur Jacco Wallinga in het AD. Hij noemt het zelfs 'minder waarschijnlijk' en verwacht eerder lokale virus-erupties. Tot vandaag zijn er in Nederland volgens het RIVM ruim 6000 mensen overleden bij wie via een test officieel corona was vastgesteld. De sterftecijfers van het CBS geven de indruk dat het werkelijke aantal eerder richting de 9000 gaat. Nog steeds zijn ouderen en met name 70-plussers het meest kwetsbaar. Van het totaal aantal overledenen is bijna 90 procent boven de 70. Mensen onder de 50 worden wel ziek, maar maken nog niet 1 procent van het aantal overledenen uit. In de laatste sterftestatistieken is 55 procent van de overledenen man en 45 procent vrouw. In onze eigen stad Gorcum waren er tot vandaag 15 coronadoden. Naar het begin van dit kwartaal

Op weg naar Burghsluis. De Roompot is als een spiegel.

Dinsdag 23-06-2020

Het is een zonovergoten dag zonder ook maar een wolkje aan de lucht. De zomer van 2020 is in alle opzichten begonnen. We vertrekken pas om tien voor half elf, ver is het vandaag niet. Na het lange havenkanaal slaan we stuurboord-uit. In de verte zien we de fameuze Oosterscheldedam, de doorlaatbare dam, gebouwd in opdracht van het kabinet Den Uyl om het zoute zeewater en de getijden te behouden op deze zeearm. Met succes, gelet op bijvoorbeeld de bruinvis die we vorige week rustig voorbij zagen zwemmen. Overigens is er nu ook wat mis: op het Journaal had men het gisteren over een ziekte onder de Oosterscheldemosselen. Misschien liggen de mosselvissers daardoor stil aan de kade in Zierikzee? Elk jaar is er een algenbloei in het voorjaar, maar dit jaar is die ongewoon sterk. Afstervende algen zakken naar de bodem en bedekken de mosselbanken. Waarom het dit jaar erger is, weet men niet.

     De Roompot ligt erbij als een spiegel (foto hierboven). We draaien de diepe geul in die ons noordelijk langs de Roggenplaat voert. Op de plaat kun je soms zeehonden zien, maar vandaag niet. Verderop zien we een eenzame toren op de stuurboordwal. Het is een eenzame kerktoren, de Plompetoren (foto hier), die bij het dorp Koudekerke hoorde dat in de zeventiende eeuw aan het oprukkende water werd prijsgegeven. Het is laag water en we lopen bij de invaart van het haventje van Burghsluis aan de grond. Bij de tweede poging houden we het midden aan. Eventjes staat 0,0 meter onder de kiel, dan wordt het weer dieper, we zijn over de drempel. Anna belde al eerder de havenmeester die ons een mooie plek achterin aanwees. Daar liggen we met de achterkant tegen de steiger, zodat we geen last hebben van mensen die over ons dek naar de kant moeten. We liggen niet ver van strand, duinen en bossen. Hier aan zee zullen we de eventuele hittegolf door brengen.

     Vanmiddag wordt het 28 graden. Er staat zelfs geen windje van zee. Vanavond zal ik in de kuip het glas heffen op mijn vader. Die zou vandaag 100 jaar geworden zijn. Hij werd helaas maar 44.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Niet mis! Het reproductiegetal is opeens in één dag boven 1 gestegen. Het is me niet duidelijk waardoor precies; waarschijnlijk door enige lokale uitbraken zoals je die ook steeds in Duitsland hebt. Afgelopen zondag stond het reproductiegetal bij onze oosterburen zelfs op 2,88 en het is nu iets gedaald, maar nog steeds hoog: 2,76. Daar breidt de epidemie zich dus iedere dag uit. Maar overal in de wereld klinkt de roep om een einde aan de corona-beperkingen steeds luider.

     Er is ook een bemoedigend bericht. In wekelijkse metingen bij 29 rioolwaterzuiveringsinstallaties kan men genetische restanten van het coronavirus opsporen. Sinds 1 april fungeren de installaties als een early warning system, waarin een eventuele nieuwe piek al in een paar dagen zichtbaar kan worden. De rioolwaterscreening gaat onderdeel worden van het coronadashboard. Contrôles door het RIVM laten zien dat het coronavirus in rioolwater de laatste dagen afneemt.

     Ondertussen woedt de pandemie verder. De cijfers van de VS, Brazilië en India zijn zeer verontrustend, zie hieronder. De grafiek is van gisteren.

In de VS is duidelijk sprake van een tweede golf, terwijl de omvang van de uitbraken in Brazilië en India nog steeds niet de eerste pieken bereikt heeft. Toch versoepelen deze drie landen. Dankzij die landen blijft het virus in de wereld ruim voorhanden en zullen de corona-maatregelen ook bij ons veel langer van kracht moeten blijven dan nodig was geweest.  Naar het begin van dit kwartaal

De jachthaven van Burghsluis. In de rode cirkel ligt onze Dulce.

Woensdag 24-06-2020

Vandaag is het opeens hoogzomer. Vanmorgen vroeg gaat het nog, met 25 graden. Ik zet de vouwfietsjes in elkaar en we fietsen naar Burgh-Haamstede door versgemaaid en heerlijk ruikend grasland en uitgestrekte aardappelvelden. Wind is er nauwelijks. Onderweg raakt een cirkelvormige beschermingsplaat bij de kettingkast van mijn fiets los, maar ik kan voorzichtig verder. Burgh-Haamstede is een saai dorp. We zijn op zoek naar brood maar de plaatselijke middenstand (bakker, slager) is dicht. Ze hebben het afgelegd tegen de enorme AH-supermarkt aan de rand. het is er zeer druk, er staat zo'n lange rij wachtenden in de zon (de karretjes zijn allemaal binnen) dat we er geen zin in hebben. Er is wel een fietsenmaker, die even snel tussendoor de kapotte cirkelplaat met nieuwe schroeven vastzet. Verderop is tegenover de kerk nog een bakker, ook met een rij wachtenden, maar korter. Je hoeft de winkel niet eens binnen, de zaken worden gedaan door een bovenraam (foto hier en hier een foto van de kerk).

     We fietsen verder naar het westen langs een weg met dure villa's, hotels en complexen met vakantiehuisjes. Ook hier is het druk. Bij de duinen in Westerschouwen is een rotonde met een paar terrassen. Daar drinken we koffie. Het is er druk, het parkeerterrein naast het terras staat helemaal vol auto's. Via een omweg langs de duinen en stranden komen we weer bij de landweg terug naar Burghsluis. Op tijd, want het wordt echt drukkend.

     In de kuip zitten we de lome middag uit, af en toe genietend van een licht briesje, een vleugje zeewind. Tegenover ons legt de eb een wonderlijk landschapje bloot, een fascinerend gifgroen doolhofje met een eenzame vogel (meeuw) erin, die naar wormen zoekt (foto hier).

     Intussen loopt de temperatuur in de boot op naar 32 graden. Het KNMI kondigt landelijk Code Geel af en stelt het Hitteplan in voor de zuidelijke helft van het land. Het is de eerste lokale tropische dag van het jaar. Het neerslagtekort in ons land schiet weer omhoog.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Tegen de wil van deskundigen en medici kondigt premier Boris Johnson in het VK een reeks versoepelingen van de coronaregels aan. Vanavond zal premier Rutte zoiets ook doen op een persconferentie om 19.00 uur. De economie kan het niet meer aan, is het motief. Het Nederlandse bruto binnenlands product neemt dit jaar met 7,7 procent af, maakt het IMF vandaag bekend. Dat is nog eens 0,2 procentpunt meer dan de 7,5 procent krimp die het IMF in april nog verwachtte. De wereldeconomie krijgt dit jaar een klap van 4,9 procent, denkt het IMF nu. Verwacht wordt dat de wereldwijde schade in 2020 en 2021 uitkomt op meer dan 12 duizend miljard dollar. Ik snap wel dat de drang tot versoepeling moeilijk weerstaanbaar is; het blijft moeilijk sturen tussen de pandemie en de recessie. Maar als 70-plusser doe je er goed aan om flink afstand te blijven houden van de mensen. Naar het begin van dit kwartaal

Op de Oosterscheldekering.

Donderdag 25-06-2020

Op deze zinderend warme dagen fietsen we in de nog koele ochtenduren. Vanmorgen staat er een vrij krachtige oostenwind, die later afzwakt. We fietsen langs de dijk naar de Oosterscheldekering (foto hierboven en een andere hier). Onderweg komen we een bord tegen dat waarschuwt tegen de haren van de bastaardsatijnrups (foto hier). Van de eikenprocessierups hebben we uiteraard wel gehoord, maar deze is nieuw voor ons. Hij komt speciaal voor in het Zeeuwse duingebied, waar hij nesten maakt in bomen en heesters, een soort webachtige spinsels. De brandharen van de rups irriteren de huid erg. We mijden het struikgewas en fietsen over de dam naar het werkeiland Neeltje Jans. Verschillende elementen van de waterkering zijn in onderhoud. Er staan curieuze schoorstenen op die lijken op minaretten. Onder de openstaande schuiven kolkt het water naar buiten; het is afgaand tij. Op Neeltje Jans ontbreekt ons helaas de tijd om er eens rond te kijken; we moeten terug naar de haven want onze binnenbuurman wil om één uur vertrekken. Daarvoor moeten we de boot verhalen. Dat lukt allemaal. Volgt weer zo'n heerlijk lome middag als in de vorige dagen. Het wordt ruim 30 graden. Maar er is slechter weer in aantocht.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Bemoedigend: de Europese medicijnautoriteiten keurden virusremmer remdesivir goed voor gebruik bij coronapatiënten. Het wordt toegepast bij coronapatiënten die met een longontsteking in het ziekenhuis liggen en extra zuurstof nodig hebben. Zij herstellen na behandeling met deze virusremmer gemiddeld vier dagen eerder, meldt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Begin februari schreef ik al over het middel. Toen experimenteerde men in Wuhan, China met het middel. Oorspronkelijk is het een middel bij Ebola. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 26-06-2020

Nog één warme dag, vandaag, 29 graden. Omdat men in de loop van de middag onweer en windstoten verwacht, stappen we 's ochtends op de fiets om voor de komende dagen te fourageren bij de AH in Burgh-Haamstede. De jachthaven heeft daarvoor fietsen met een mandje, die je (1 per schip) voor een uur gratis mag lenen. Op een van onze vouwfietsjes maak ik ook een krat vast, zodat we met 2 fietsen genoeg transportcapaciteit hebben. Het is een kwartier fietsen en het is bij de supermarkt minder druk dan toen we er twee dagen geleden waren . Hier een foto. Om half elf zijn we weer terug. Wolken trekken over en het wordt broeierig.

     Langzaam ruimt de wind gedurende de dag van oost via zuid naar west. Sommige jachten vertrekken, anderen kruipen dieper de haven in. Men zegt dat er bij harde zuidwestenwind swell binnen kan lopen. Nu, tegen half vijf, is er helemaal geen wind meer. Het is benauwd. Stilte voor de storm. Vanavond gaan we uit eten in het restaurant naast de haven.

De laatste coronacijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Het aantal besmettingen is boven de 50.000. In de VS heeft men vandaag het hoogste aantal besmettingen op één dag sinds het begin van de corona-uitbraak: 37.077. Het virus is in de VS bij 2,3 miljoen mensen vastgesteld, maar het Amerikaanse volksgezondheidsinstituut CDC meldt aan persbureau AP dat het daadwerkelijke aantal besmettingen tien keer hoger wordt geschat. Dat zou betekenen dat zo'n 6 procent van de Amerikaanse bevolking het virus heeft gehad. De tweede golf is duidelijk op weg de eerste te evenaren. Daarom belegt Het Witte Huis vandaag voor het eerst sinds 27 april weer een coronapersconferentie, niet met Trump maar met vice-president Mike Pence. Trump zei zelf de afgelopen dagen dat de pandemie zo goed als voorbij was. Ik hoop vurig dat zijn slappe optreden tegen Covid-19 hem zijn tweede presidentstermijn gaat kosten.

     De grafiek boven deze post spreekt boekdelen. Landen die te weinig doen aan maatregelen om de epidemie in te dammen, worden zeer veel ernstiger getroffen. Ik heb dan ook geen enkel begrip voor de opvattingen van mensen als Willem Engel, de gesjeesde promovendus en danser, leider van Viruswaanzin ('Samen Terug Naar Normaal!'), die staalhard beweert dat de hele 1,5 meter toestand moet stoppen. Hij zegt dat we ons druk maken om een ongevaarlijk virus. ‘99,8 procent van de bevolking krijgt er niets van.’ Hoe kun je zó grootscheeps de evidente feiten negeren? Bewuste misleiding, noem ik dat. Vorig weekeinde liep een demonstratie van zijn groep op het Haagse Malieveld op rellen uit. Dit weekeinde willen ze er weer naar toe, samen met de Gele Hesjes (wat dat nog voorstelt) en de groep Bouw in Verzet. Naar het begin van dit kwartaal

Windprognose voor zondagmiddag.

Zaterdag 27-06-2020

Even voor vier uur vannacht worden we wakker van een geruis dat nadert. De regen die voorspeld is. Maar het is de moeite niet, na een minuut of twintig stopt het en de rest van de nacht blijft het droog. Dat is elders in het land wel anders. Noodweer heeft op sommige plaatsen in Noord-Brabant en Zuid-Holland geleid tot wateroverlast, maar niet in Burghsluis. Wind komt er wel: een forse depressie boven de Britse eilanden diept zich verder uit. Nederland ligt net aan de rand van het stormgebied (zie de prognose hierboven). Vanaf zondag zijn er drie dagen met windkracht 7 uit het zuidwesten. Enfin, we liggen hier goed.

Gisteravond smakelijk gegeten in restaurant 't Oliegeultje, hier vlak boven. Oesters, mosselen en schelvis met een witte wijn uit de buurt: een Schouwen-D®uivenland Gris 2019 van De Kleine Schorre in Dreischor. Een fijne avond samen.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

De Haagse rechtbank besluit dat de actiegroep Viruswaanzin morgen niet op het Malieveld mag demonstreren. De rechter liet het verbod van burgemeester Remkes intact en komt maandag met de motivering van de uitspraak. Willem Engel, een van de aanvoerders van Viruswaanzin, roept na afloop van de spoedprocedure op om morgen niet meer naar het Malieveld te komen.

Het dagelijks aantal nieuwe coronabesmettingen in de USA gaat naar nieuwe records. Er is haast sprake van exponentiële groei (bron: Frank Close op Twitter)

In de VS gaat het nu in hoog tempo mis met de corona-epidemie. Iedere dag worden records gebroken en is het aantal nieuwe besmettingen hoger dan de vorige dag. Vandaag zijn het er 45.300, die het totaal aantal besmettingen op 2,5 miljoen brengen. Je ziet het in de grafiek hierboven. Dit loopt uit op een maatschappelijke ramp van grote omvang.

Vanaf het eind van de ochtend waait het hard uit het zuidwesten, een vette Bf 6 met uitlopers naar 7. Af en toe regent het kort, soms schijnt de zon. Ik haal alles binnen dat kapot of weg kan waaien. Tegen het eind van de middag waait de bewolking uiteen; het is nu permanent Zuid B7 7. Naar het begin van dit kwartaal

Kunstwerk 'Hoe kwetsbaar wij zijn' van Kees van de Ven uit 2013 op de dijk van de haven van Burghsluis.

Zondag 28-06-2020

Vannacht woei het flink door. Wat is dat toch, dat je bij harde wind zo prima slaapt? Ik althans, maar Anna ook. Elementair gevoel van veiligheid uit je verre jeugd? Zoiets. Vandaag waait een fractie minder: ZW 5 - 6. Bovendien is het steeds zonniger. We maken een wandeling langs de dijk, waar we een kunstwerk treffen dat uitkijkt over de Roompot (foto hierboven). Op een bordje staat dat het uit 2013 is, van Kees van de Ven is en 'Hoe kwetsbaar wij zijn' heet. Hiermee zou hij 'de altijd dreigende krachten van wind en water' verbeelden. Hm. Tja.

     Ik draag vaak mijn mobiele telefoon in het borstzakje van mijn overhemd. Stom, het valt er nog een keer uit en overboord, dacht ik vaak. Een gedachte die ik zonder consequentie liet. Vandaag valt het mobieltje inderdaad overboord als ik me buk om een landvast aan te trekken. Met een paar korte wiegelingen zinkt hij snel uit zicht. Eigen schuld. Geen telefoon, de nummers van alle comtacten kwijt, geen apps, helaas, helaas. Nu moet je mensen ook nog informeren zonder dat het op een phishingtruck lijkt. Mijn kinderen en directe vrienden informeer ik per email. Ze kunnen altijd Anna bellen als ze me moeten hebben. Maar van de meeste mensen weet ik het emailadres niet. Enfin, als we weer in een stad zijn kan ik een nieuwe aanschaffen met mijn oude nummer, neem ik aan. En voor foto's kan ik mijn camera gewoon gebruiken. Opnieuw: helaas, het blijkt dat ik de camera thuis in Gorcum heb laten liggen. Nu rest me voorlopig alleen nog maar het mobiel van Anna voor foto's.

     We spenderen de middag in de zon in de kuip. Nu de harde wind iets is geruimd naar WZW geeft de buiskap nét voldoende luwte. Niemand vertrekt, niemand komt aan.

De laatste cijfers van het RIVM en het coronadashboard:

Naar het begin van dit kwartaal