Logboek 2015/4 Thuis

 Direct naar

 het laatste

 verslag

Een foto vol nostalgie, een ansichtkaart van rond 1900 van de sluiskolk waar we wonen. De schutkolk, om precies te zijn. Je ziet de karakteristieke oliemolen De Eendracht, die in 1916 jammerlijk gesloopt werd. Ervoor de gebouwen van bierbrouwerij ZHB, ook gesloopt. helemaal rechts zie je ons huis, althans de voorganger ervan. In het midden de sluisdeuren naar de Merwede en helemaal links het vakwerkhuisje, waar de sluiswachter woonde. Dat is er nog; het is nu het voorzieningengebouw voor de passanten in de Lingehaven.

In Gorcum sloopten ze zoveel. Ook de mooie Waterpoort, die buiten deze foto valt. Die werd in 1893 gesloopt. Nostalgie, wat koop je ervoor? Het is een tijdverdrijf voor oude mannen.

Komende week zullen we onze Dulce hierheen varen. Hij komt voor de winter aan de andere kant van het voorzieningengebouw te liggen. Tot het weer lente is.

Dulce na negen jaar weer in het sluisje van de Lingehaven

Donderdag 01-10-2015

Om kwart over tien zijn we in de jachthaven. Een schitterend zonnige herfstdag. Eerst het liggeld van ruim anderhalve maand afrekenen. Aan boord maken we het schip in orde, alleen vergeet ik de motorafsluiter open te zetten. Buurvrouw Arina komt ons helpen met de lijnen en de stootwillen. De platte komen waar de boot het breedst is. Tpt slot trekken we de lijn met de gastenvlaggetjes van alle bezochte landen feestelijk over het voordek. De motor start vlot en loopt als een zonnetje. We maken de landvasten los, maar de boot blijft liggen. In de prut. Het waterniveau in de Merwede is erg laag. Als ik het toerental opvoer komen we los. Langzaam vaar ik de vluchthaven over naar de rivier. Rechts vaart een beroepsschipper naar de Merwedesluis. Het is heerlijk om weer achter het stuurwiel te staan.

Langzaam motor ik langs het Merwedestrandje en Buiten de Waterpoort. Het logwieltje zit vast en geeft dus geen snelheid aan. We varen tussen een stroomafwaards varend containerschip en de wal door. Bij het baken met de stenen tafelen van Ida Gerhardt naar bakboord, onderdeel van de Gorcumse Poëzieroute, dan de aanvaart van de aanlegplaats van de veerboten en de ingang van de sluis (foto hier) Gorcums vertrouwde rivieraanzicht. Een geweldig moment; als mijn hart kon zingen, dan zou het nu zingen. Maar opletten: ik wijk uit voor de veerponten uit Sleeuwijk en Woudrichem. Een bekende bewoner van de Kriekenmarkt kijkt vanaf de pont verbaasd naar ons. Op de sluis lijken ze ons niet te zien. Een stoot op de scheepstoeter brengt geen reactie teweeg. Nergens een plakkaat met een VHF-kanaal, maar op de veersteiger staat een telefoonnummer. Op het telefoontje van Ans volgt meteen actie van sluismeesteres Maria, de sluisdeur zwaait open. Moet ik in dat nauwe gaatje? Voorzichtig stuur ik de boot recht voor de invaart. Op vijfentwintige meter raken we de bodem. Met iets meer gas komen we weer los. Heel langzaam schuif ik boot naar binnen; we passen er precies in (foto hierboven en nog 2 hier) Ook op een derde van de sluis raken we even de bodem. 'Geen zorgen', zegt Maria, 'jullie gaan 40 centimeter omhoog.' Buurvrouw Joke groet vanaf haar balkon en maakt foto's.

Al na een paar minuten zwaait de binnendeur open. Behoedzaam vaar ik uit de sluis en draai direct naar stuurboord, de voorste havenkom in. Op de plek die we gereserveerd hadden ligt een motorjacht met pech, maar we kunnen er aan bakboord naast. Ik keer de boot langzaam, en steek even heen en terug, zodat ik recht achteruit de box in kan varen. Diepte 0,2 meter onder de kiel, geen probleem. We beleggen de zes landvasten en daar ligt ze, onze Dulce, na negen jaar terug in de Lingehaven! (foto hier) Buurvrouw Arina gaat naar haar werk en wij zijn nog een aantal uren bezig met opruimen van lijnen en andere zaken boven en benedendeks. Ook sluit ik de walstroom aan. het hoeft niet lang, morgen zal hem weer afkoppelen. We kijken in de bilge naar het lekwater van het waterslot. Dat is verbazend weinig, tot ik me realiseer dat ik de afsluiter van de motor vergat open te zetten. Geen wonder. Omdat ik met zo weinig motorvermogen voer, kwam er geen alarm.

Om één uur lopen we naar huis voor de luch en een tukje. Tevreden kijk ik uit het raam naar onze boot. Dat zal ik de hele winter lang dagelijks kunnen doen. In wezen zijn we nu pas aan het eind van onze reis gekomen. Negen jaar geleden lagen we hier ook (foto hier) Wat is er die tijd veel gebeurd! Morgen gaan we verder met opruimen.

Intussen gebeurt er in Syrië precies waar ik al bang voor was. Rusland valt allesbehalve doelen van IS aan, maar bombardeert gebieden die in handen zijn van andere verzetsgroepen tegen het regime Assad. Ze bombarderen ook groepen die door de Amerikaanse CIA waren getraind voor het verzet tegen de dictator. In een gecoördineerde actie vallen het leger van Assad, gesteund door honderden Iraanse militairen en Hezbollah ook die doelen aan. Het meedogenloze cynisme van Poetins machtspolitiek is verbijsterend. Woedend  eiste Saoedi-Arabië donderdag onmiddellijke stopzetting van de Russische bombardementen. Volgens de Saoedi's bevindt IS zich niet in de gebieden waar de Russen bombarderen. Maar wie zijn de Saoedi's? Heeft het Westen hier geen antwoord op?

En dan het geklungel van minister Van der Steur rond de foto van Volkert van de G. 'Ik zou normaliter het naadje van de kous willen weten, maar in dit geval wist ik niet dat de kous een naadje had.' Hij komt ermee weg. Terug naar boven

Koffie in de kuip met ons huis op de achtergrond.

Vrijdag 02-10-2015

Mooie herfstdag. We lopen de halve wallenloop om de Oost en doen aansluitend boodschappen. Bij Blokker kopen we drie vochtvreterdoosjes. Daarna naar de boot om de rest van de kleding eruit te halen. Gaat alleen maar muf stinken van het vocht, als je het laat liggen, het is hier geen Middellandse Zee. Het motorjacht naast ons is vanmorgen vertrokken. De vochtvreters plaatsen we door de boot heen. Gisteren hadden we de buiskap al opgeborgen. Ik vul de slang van de motorafsluiter en de wierpot met water en start de motor. Na een paar tellen spuit het koelwater uit de uitlaatopening. In orde dus, na mijn stommiteit van gisteren. De grote stootwilllen uit Egypte leggen we binnen. Omdat we vooralsnog de walstroom aangesloten hebben, kunnen we koffie zetten. Koffie drinken in de kuip, aangenaam in de zon en met ons huis op de achtergrond (foto hiernaast) en bedenken dat dit scheepje een aantal jaren geleden nog door het Suezkanaal voer.

Gisteren overleed Frans Pointl in een verpleeghuis in Amsterdam. Hij werd 82 jaar. Ik las zijn droog en zuinig geschreven verhalen graag. In 1989 verscheen plotseling zijn debuut; niemand had ooit van hem gehoord. Twee jaar geleden las ik zijn laatste boek, 'De laatste kamer' (Nijgh & Van Ditmar, 2013)

Rusland bombardeert opnieuw in Syrië. Ditmaal wordt naast andere doelen in elk geval de IS-hoofdstad Raqqa getroffen. De luchtaanvallen zullen drie tot vier maanden duren, zegt een woordvoerder. 'Moscow's entry into Syria's war is a challenge to the United States. But it also conjoins the two powers in military-political blunderland', schrijft politiek analyticus Paul Rogers in Open Democracy. Het land maakt zich in elk geval vijand van de soennieten onder de jihadi's in de wereld, waarvan er heel wat uit de Kaukasus komen. Op de grond kan IS niet verslagen worden zonder grondtroepen. Die lijken geleverd te gaan worden door Iran en het Libanese Hezbollah.

Straks wijn halen met buurman Wiger bij Inge in Heukelum. Vanavond met Ans voor de TV bij Barbara thuis. met de hele familie kijken naar het eerste optreden van kleindochter Nikita in de auditions van The Voice of Holland. Terug naar boven

Een compilatie van foto's die Michel, de trotse vader van Nikita, op Facebook plaatste.

Zaterdag 03-10-2015

Daar zaten we dan met zijn allen klaar bij Michel & Barbara thuis voor het optreden van kleindochter Nikita in de blind auditions van The Voice of Holland. Een programma dat ik altijd gemeden heb, maar voor familie maak je natuurlijk een uitzondering. De opnames werden al een tijd geleden gemaakt. Nikita, zittend tussen haar vriendinnen, haar vriendje Denzel naast haar, was er zelf verbazend nuchter onder. Zie de foto hier. Niettemin is het al geweldig dat ze het zover brengt, als je weet dat 15.000 mensen zich opgaven. Dat is nogal wat, maar ze zeggen het in de kamer. Iedereen moest video's insturen van optredens en biografische gegevens. Daaruit werd een selectie gemaakt van circa 90 kandidaten - dus 1 op 166! - en dat aantal is nog eens gehalveerd, zodat er 40 kandidaten zijn voor deze ronde van blind auditions.

Het is een ietwat curieus gebeuren met juryleden die hun stoel moeten omdraaien als het zingen van een kandidaat hen bevalt. Die juryleden zijn gevestigde artiesten als Marco Borsato ('de zingende trui'), Ali B. en Anouk. De laatste lijkt me de meest verstandige van het stel. Van de dame die zich wisselend Sanne of Miss Montreal noemt, had ik nog nooit gehoord en van mij mag dat zo blijven. Je verwacht dat deze vier ervaren artiesten met deskundig commentaar komen; dan steken de kandidaten en de kijkers en nog wat van op, maar dat is niet zo. Ze spannen zich vooral om de kandidaten te verleiden in hun eigen 'team' te stappen.

Het gaat natuurlijk vooral om 'emotie-TV' en dat krijg je volop, want het groepje ouders, partners en andere familieleden van de kandidaten komt bij iedere kandidaat ruim in beeld. Maar laat ik eerlijk zijn, ook ik liet me wel meeslepen en ik had bewondering voor het rustige en zelfbewuste optreden van Nikita. Het is een prestatie voor een 16-jarige scholier om zo onbevangen op een podium te gaan staan zingen voor een onzichtbaar miljoenenpubliek. Ze deed het verrassend goed en, met één korte uitzondering, zeer toonvast. In elk geval gaat ze door naar de volgende rondes die de 'battles' heten. Maar dat duurt nog lang, want de komende weken moet de rest van de 40 kandidaten nog aan de beurt komen.

Ans heeft last van een hardnekkige verkoudheid, dus vanmorgen ga ik alleen naar de Body Balance met een uur sporten erna. Na terugkeer blijkt de geliefde wat opgeknapt; we doen samen boodschappen. In de binnenstad treffen we verschillende mensen die ons feliciteren met kleindochter Nikita. Ze hebben het allemaal gezien, gisteravond. Ook vandaag weer mooi weer, maar het einde van de zonnige periode is in zicht. Daarom komt schoonzoon Michel straks langs om met ons de zeilen van de boot te halen en op te vouwen, nu het nog droog en rustig is. Ook Tessa komt langs met Vajèn, thee drinken. Terug naar boven

De genua ligt klaar voor het opvouwen, op de 3e Waterkering Oost. Op de achtergrond staat Wiger.

Zondag 04-10-2015

Gisteren aan het slot van de middag de zeilen opgeruimd met hulp van schoonzoon Michel en buurman Wiger (foto hiernaast) Transpireren want het was warm. De genua was er snel af maar het opruimen van het grootzeil gaf enige hoofdbrekens. Het zat er minstens drie jaar op, dus ik moest alles weer even uitvinden: , de lazy jacks aan één zijde helemaal neertrekken, de smeerrepen los trekken, de vergrendeling van de gleuf voor de leuvers losmaken, de zeillatten eruit halen, en dergelijke. Maar om half zeven lag alles op de 3e Waterkering Oost klaar transport. Wiger en Michel sjouwden het grootzeil over de sluis. De grote genua lag goed zigzag opgevouwen en opgerold op het steekkarretje, waarmee ik moest omrijden over de Peterbrug, want het was te breed voor de passage over de binnenste sleuisdeur. Nu liggen ze in de kelder, klaar om ze naar de zeilmaker te brengen voor wassen en nog een keertje oplappen.

Gisteravond een romantische avond met zijn tweeën om het te vieren. Kaarsen op tafel en verse mosselen van die nieuwe oogst, op zijn Thaïs bereid door Ans. Niet van die hele grote mosselen maar daardoor misschien wat intenser van smaak. Lekker wijn uit Italië erbij (Rosso di Montalcino) en muziek, de laatste CD van Charles Aznavour, 'Encores', uitgebracht in 2015. Dat Aznavour hoogbejaard is, is goed te horen, maar sommige chansons zijn desondanks mooi, zoals de eerste: 'Avec un brin de nostalgie'. Un brin is 'een vleugje', zou ik zeggen. Het laatste nummer is een duet met ene Benjamin Clementine, van wie ik nooit gehoord heb. Google leert dat hij een Brits-Franse singer/songwriter is. Ze zingen zo vals als maar kan en dat komt niet alleen door de oude Aznavour.

We laten er onze avond niet door bederven. Na de afwas kijken we op DVD naar een film van vroeger, 'Carnal Knowledge' uit 1971 met Jack Nicholson, Art Garfunkel en Candice Bergen in de hoofdrollen. De veranderende sexuele moraal in de richting van wat iemand ooit noemde 'keten-monogamie' is het onderwerp van de niet steeds even vrolijke comedie. Ik herinner me de film nog erg goed, hij maakte destijds wel indruk op me, juist door de triestheid van het slot. Als het ware een langdurig uitgesponnen post-coïtale triestheid, post coitum omne animal triste est. Niemand is erg gelukkig ondanks al die nieuwe vrijheid, luidt de boodschap.

Vandaag alweer een mooie dag, waarschijnlijk de laatste in de reeks. Het is mistig onderweg als we naar Amsterdam rijden voor een bezoek aan mijn dochter Floor, haar man Pijke en hun gezin. We hebben de kleinkinderen Thijs en Lisa al bijna zes maanden niet meer gezien en dat zei kleine Thijs ook: 'Opa, wat heb ik je lang niet gezien.' Gelukkig maken onze cadeautjes alles goed, een doos Ninjago lego voor Thijs en een babypop die kan praten plus een babystoel voor Lisa. Traditioneel, dat wel ,maar ze willen niks anders, zeggen Floor en Pijke, het zit er al vroeg in. We brengen een aantal gezellige uren met ze door inclusief een lekkere lunch. Hier 2 foto's.

Het is heerlijk warm en zonnig. Terug in Gorcum gaan we nog even op de boot langs. Ik haal nog wat lijnen binnen en trek het logwieltje uit de bodem, snel de stop erin en daarna het vastzittende wieltje in een kop met azijn. Morgen is het weer helemaal schoon. We nemen twee zakken kleren mee naar huis, de nachtkijker (nooit gebruikt) en de satelliettelefoon. De laatste wil ik dezer dagen op Marktplaats zetten. Terug naar boven 

Maandag 05-10-2015

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer over september verschilt weinig van de maand ervoor: nu + 0,25^o Celsius tegen + 0,28^o over augustus. Zie hiernaast. Voortgaande opwarming,wat doet de wereld eraan? Klimaatredacteur Paul Luttikhuis plaatst een positieve post op zijn klimaatblog in NRC Handelsblad over de aanstaande klimaatconferentie in Parijs. Liefst 146 landen hebben beloftes ingeleverd om hun emissies van broekasgassen te verminderen én zich voor te bereiden op een warmer klimaat. Luttikhuis vindt dat een doorbraak en inderdaad gaat het veel verder dan het oude Kyoto-protocol. Dat is winst maar alle 146 beloftes bij elkaar leiden tot een temperatuurstijging van 2,7 graden Celsius tegen het einde van de eeuw. Dat is flink meer dan de alom beoogde 2 graden stijging, die al onvoorspelbare effecten zal hebben. En .... het staat zeker niet vast dat alle landen hun beloftes zullen nakomen. Zit ik teveel te somberen?

Niet lang geleden schreef ik over zwaartekrachtgolven en het feit dat ze na acht jaar nog niet waren opgepikt door supergevoelige detectoren. Zwaartekrachtgolven zijn rimpelingen in de ruimtetijd ten gevolge van zeer zware objecten zoals een paar superzware zwarte gaten die om elkaar heen draaien. Ze werden honderd jaar geleden voorspeld door Einstein in zijn Algemene Relativiteitstheorie. Zou Einstein ongelijk hebben gehad? Nu is er grote opwinding: de zojuist opgeknapte LIGO-detector in de VS zou meteen al een signaal hebben opgepikt dat op zo'n zwaartekrachtgolf zou duiden. Maar ... het kan ook een testsignaal zijn. Het kost helaas maanden om dat uit te zoeken. Nog even geduld voor blijkt of Einsteins imposante bouwwerk nog steeds intact is. Wie weet bestaat het universum van Einstein helemaal niet.

Grote ergernis over de fanatici van IS, die de eeuwenoude triomfboog in het Syrische Palmyra opblies. Het was de icoon van de oude hoofdstad van het rijk van de intrigerende koningin Zenobia, die in 269 AD Egypte veroverde op de Romeinen en de Romeinse prefect liet onthoofden. Drie jaar later werd ze verslagen en als gevangene naar Rome gevoerd door keizer Aurelianus. Vijf jaar geleden liepen we nog onder die unieke historische triomfboog door en maakte ik er de foto die hier staat.

In de frisse ochtend lopen we onze halve wallenloop om de west. De oostenwind is koud maar het is droog en af en toe zonnig. Op de terugweg kopen we sliptongetjes en kabeljauw op de maandagmarkt. Bij Cindruk laat ik zes exemplaren printen van het manuscript van mijn Jansen Steur boek, met een provisorisch voorblad. Later op de dag verstuur ik ze naar vijf uitgeverijen, die geen manuscripten via email willen ontvangen. Eentje houd ik zelf. Ik ben benieuwd wanneer ik iets hoor. Twee uitgeverijen die ik via email benaderde, sturen een ontvangstbevestiging. Dat zijn Meulenhoff en Boom. Aanvankelijk wilde ik het boek uitgeven bij Carrera, de uitgeverij van mijn dochter Floor. Bij nader inzien vonden we dat allebei een minder goed idee. Auteurs en uitgevers hebben nogal eens onmin en daar hebben we geen zin in.

Het blijft de hele dag droog, maar voor vanavond en morgen is veel regen op komst. Ans gaat op bezoek bij Tessa. De verkoop van mijn romantrilogie trekt aan, sinds ik een dag of tien geleden een advertentiecampagne op Facebook startte voor de FB-pagina van mijn boeken. Dat werkt dus wel. Terug naar boven

Op bezoek bij Jaap & Diana in Spijkenisse.

Dinsdag 06-10-2015

Vannacht regen. Vanmorgen rijden we naar Spijkenisse voor een bezoek aan onze zeilvrienden Jaap & Diana. Een paar jaar geleden verkochten ze hun Kiara, een Dufour 38, in Levkas. Nu maken ze grote reizen (Costa Rica, Zuid-Afrika) en kochten een campertje. In 2007 leerden we elkaar kennen op de Vertrekkersdag van het blad Zeilen en in latere jaren kwamen we elkaar veel tegen. We maakten de tochten naar Istanboel en de Levant met hen en toerden door Oost-Turkije, Syrië (o.a. Palmyra), Libanon, Israël en Jordanië. Ten noorden van Korfu besloten ze tenslotte niet verder met ons op te varen en hun boot te koop te zetten. We halen met genoegen al die verhalen op (foto hiernaast) en memoreren de vele medezeilers die we in die jaren ontmoetten en wat er van hen geworden is. Sommigen varen nog, anderen zijn uit elkaar, ziek of verkochten hun schip, het leven geeft en neemt.

Tegen vieren zijn we terug in Gorcum. Nog even naar de boot om de resterende kleren op te halen en een stapeltje boeken. 'Daar is thuis geen plek meer voor', zegt de geliefde. Maar voor boeken is altijd plek. Als ik ze in de bibliotheek heb opgeborgen, kan ze ze niet eens meer vinden. Er zijn ontvangstbevestigingen van mijn manuscript van De Bezige Bij en Uitgeverij Cossee. Een lezer van mijn blog gaat onze satelliettelefoon met toebehoren overnemen.

Er was al enige jaren sprake van een chaotische situatie in Syrië, van 'een oorlog van allen tegen allen', maar het kan nog gekker. Met de Russische interventie opereren nu de luchtmachten van elf landen in Syrië: vier atoommachten (VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk) en Australië, Canada, Bahrein, Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten, Jordanië en Syrië zelf. De Russen opereren nu met ruim 50 Russische Soechoi-gevechtsvliegtuigen en Mil Mi-aanvalshelikopters in Syrië. De Westers-Arabische coalitie beschikt over zo'n 400 toestellen. Variërend van de modernste F-18 Super Hornets tot F-16's en zware B-1 Lancer-bommenwerpers. De gegevens ontleen ik aan een overzicht in De Volkskrant. Een vreemde toestand. Uiteraard zijn niet al die toestellen tegelijk in de lucht, maar enig overleg en afstemming lijkt gewenst om ongelukken te voorkomen. Daar doen de Russen echter niet aan. Er werden al incidenten gerapporteerd aan de Turkse grens. Echte luchtgevechten verwacht men niet, maar vergissingen zijn altijd mogelijk. Later wordt bekend dat de Russen nu toch wel tot coördinatie met de Amerikanen bereid zijn.

De Turkse president Erdogan denkt ondertussen de EU voor het blok te zetten: als jullie willen dat ik de vluchtelingen tegen houdt, moet je me accepteren als EU-lid. De EU zal zich genoodzaakt zien de stagnatie van de lidmaatschapsprocedure op te heffen. Die procedure is lang en omslachtig en kent heel wat struikelblokken, als Turkije niet voldoende hervormingen doorvoert. Maar vooralsnog kan Erdogan deze afgedwongen toenadering electoraal gebruiken in de komende verkiezingen, want veel kiezers willen graag bij Europa horen. Zo kan hij alsnog de absolute meerderheid verwerven die hij eerder verloor. Erdogan en Poetin lijken qua leiderschap op elkaar: listig manoeuvreren, snel kansen benutten en de kiezers manipuleren. Terug naar boven

Manuscript van mijn nieuwe boek

Woensdag 07-10-2015

Ophef over het dorpje Oranje in Drente, waar in strijd met de afspraken nog eens 700 vluchtelingen opgevangen moeten worden. De staatssecretaris moest wel; hij kon ze nergens anders kwijt. Er kwamen nauwelijks reacties van burgemeesters die zeiden dat het bij hun had gekund. Hadden ze dan niet in Gorcum gekund, waar de gemeente het leegstaande Wellantcollege aanbood? Vanmorgen brengt B&W een verklaring uit: geen crisisopvang (maximaal 72 uur), maar noodopvang (maximaal 24 maanden. Dat vindt men beter 'om praktische maar ook medemenselijke redenen.' Waarom crisisopvang minder medemenselijk is, maakt B&W niet erg duidelijk. Behalve dat het bij noodopvang ook om minder dan 300 vluchtelingen kan gaan.

Tegenstanders roeren zich. Op Facebook staat inmiddels een petitie 'Wij willen geen asiel in Gorinchem', die nu ruim 700 ondertekenaars heeft. De meeste mensen zijn geen helden en ondertekenen anoniem. Er is ook een pagina met reacties, die inzicht biedt in de zorgen en motieven. De meeste van het kaliber: 'Omdat ik niet op dat volk in m'n achtertuin zit te wachten' en 'Nérgens geen opvang voor vluchtelingen, oprotten ermee !!!!!!!' Of: 'Het is niet ons probleem.' Ik ben het daar niet mee eens, dat mag duidelijk zijn. Men zal met elkaar leren leven, zoals dat altijd is gegaan. Ik denk zelfs dat Syriërs gemakkelijker integreren in Nederland dan bijvoorbeeld Marokkanen. Ondertussen groeit de aanhang van Wilders en dat is nog het meest zorgelijk.

In Europa groeit nu consensus over de aanpak van de toestroom van vluchtelingen: buitengrenzen dicht, bewaking door een soort gemeenschappelijke grenspolitie, aanmeldcentra buiten de EU, herinvoeren van de Dublin-regels en terugsturen van economische migranten ('gelukszoekers') Deze crisis kan alleen in Europees verband worden opgelost, zegt Merkel vandaag in het Europees Parlement. 'Een nationale Alleingang leidt nergens toe.' Dat is zeker waar en het lijkt me een mogelijke en tegelijk erg lastige koers, die onvermijdelijk gepaard zal gaan met ellende, toename van illegaliteit, onrecht, tragische vergissingen en geweld. De aard en de sfeer op ons continent zal erdoor veranderen en niet ten goede. De vraag is of er een alternatief is: doorgaan met de opvang van de in gang zijnde volksverhuizing? Ik weet het niet.

Vanochtend leveren we anderhalf uur inspanning in het fitnesscentrum aan de A15. Daarna boodschappen bij Plus Jan Sterk op Oost. 's Middags gaat Ans in de stad theedrinken met haar jeugdvriendin Jannie. Ik ontvang bevestiging van ontvangst van mijn nieuwe manuscript van de uitgeverijen Prometheus, Atlas/Contact en De Geus. Zoals steeds zeggen ze dat het maanden tot een halfjaar kan duren voordat ik iets hoor.

De Nobelprijs voor de Natuurkunde gaat dit jaar naar de Japanse fysicus Takaaki Kajita en de Canadese fysicus Arthur B. McDonald voor hun werk over neurtrino's. Het neutrino is een van de meest raadselachtige deeltjes in het Standaardmodel van elementaire deeltjes. Ze zijn uiterst talrijk en reageren nauwelijks met andere materie. Iedere seconde razen er miljarden door je lichaam en ze kunnen ongehinderd door de hele aarde vliegen zonder ook maar iets te raken. Het is dus erg moeilijk om ze aan te tonen. Daarvoor gebruikt men volumineuze ondegrondse detectoren zoals de Super-Kamiokande in Japan en het Sudbury Neutrino Observatory in Canada, de instituten waar de nieuwe winnaars van de Nobelprijs aan verbonden zijn.

De voorname ontdekking van hen is het gegeven dat neutrino's ondanks hun ongrijpbaarheid toch enige minieme massa hebben en dat ze kunnen overgaan in drie vormen: elektron-neutrino’s, muon-neutrino’s en tau-neutrino’s. Dat fenomeen heet neutrino-oscillatie. De Japanners waren de eersten die in 2011 aanwijzingen vonden voor die oscillatie; hun onderzoek werd echter sterk vertraagd toen de ondergrondse detector hinder ondervond van de grote aardbeving/tsunami in 2011.

Wat is het belang van dit onderzoek? Het zou een van de grootste raadsels van de astrofysica kunnen oplossen, namelijk de vraag waarom er bij de oerknal meer materie dan anti-materie ontstond. Subtiele verschillen in de manier waarop neutrino’s en anti-neutrino’s oscilleren kunnen onthullen waarom. Dat vergt een te ingewikkelde uitleg voor dit moment. Terug naar boven

Logo van boekenbal dat niet doorgaat.

Donderdag 08-10-2015

Gisteravond lopen we naar Boekhandel Cursief aan de Kruisstraat, Arina, Joke en ik. Het bestuur van de Stichting Gorcums Boekenbal. De straten glimmen van de regen. Op de Groenmarkt krijgen we een fikse bui over ons heen. We gaan een laatste poging doen om het boekenbal 2016 te redden. Als de komende vergadering net zo beroerd verloopt als het weer, dan wordt het niks. Firmante Hilma Bruinsma, medeigenaar van de boekhandel, doet de deur voor ons open. We stommelen de trap op naar de eerste verdieping, de plek waar vaak kunst geëxposeerd wordt. De ruimte is nu leeg op een tafel en wat stoelen na. Daar zit het bestuur van de Gorcumse Literatuurprijs. Voorzitter Suzan Kleyn (docent Nederlands aan het Gymnasium Campusianum) is ook lid van ons bestuur, maar het woord wordt gevoerd door een ander bestuurslid, Ellen du Cloux. Zij is docent aan de Scholengemeenschap Nieuwe Hoven. Onze vierde gesprekspartner, organisatieadviseur Patrick Maitimo, komt wat later binnen.

Een week geleden zaten we hier ook in een poging het bestuur tegenover ons te herinneren aan de afspraken die we in het vroege voorjaar gemaakt hadden en die simpel kunnen worden samengevat: jullie organiseren de prijs, wij organiseren het bal, de prijs wordt op het bal uitgereikt. Het lijkt wel een syllogisme. Sinds het voorjaar hadden we hard gewerkt om onze kant van de afspraken na te komen: stichting opgericht, plan gemaakt, met Theater Peeriscoop organisatie en datum afgesproken (zaterdag 2 april 2016), artiesten gereserveerd, logo laten ontwerpen (hierboven), subsidieaanvragen ingestuurd en een paar duizend euro subsidie verworven. De prijsuitreiking zou de kern van het programma van het boekenbal zijn. De afspraken werden nog bevestigd bij de uitreiking van de Literatuurprijzen 2015 op 8 april 2015 en de concepten van plan en begroting werden overhandigd. Zie mijn verslag hier. Ik schreef toen: 'Enfin, in elk geval bevestig ik tijdens de naborrel de banden met de literaire prijzenstichting en de onze, want we zullen ons samen moeten inspannen voor een succesvol boekenbal in 2016. Anders wordt het niks.' Daarna vertrokken we - toevallig zijn al onze bestuursleden watersporters - voor lange maanden naar onze boten, maar dubbelbestuurslid Suzan zou de communicatie over en weer verzorgen. In september zouden we de zaak opnieuw oppakken. Toen vernamen we van Suzan tot onze grote verbijstering dat men al begin juni besloten had om de prijsuitreiking niet op ons boekenbal te doen. De kern was eruit, een boekenbal zonder literaire prijzen is alleen maar een zinloos feestje. De dubbelrol van Suzan die ons niet informeerde, riep grote vragen op. Hoe betrouwbaar was zij eigenlijk?

Al eerder, nog in het najaar van 2014, was er een eerste aanvaring. Toen vormden prijs en boekenbal nog één stichting onder één bestuur. Destijds weigerde initiatiefneemster Hilma van Boekhandel Cursief het draagvlak uit te breiden tot alle boekhandels in Gorcum. Dat zou wel op termijn moeten gebeuren en het staat ook in een beleidsstuk van de stichting. Vooral de participatie van Boekhandel De Mandarijn in de Gasthuisstraat, de enige échte literaire boekhandel in de stad, vonden voorzitter Suzan en ik belangrijk. In de praktijk kwam er echter niets van terecht; Cursief wilde de prijs exclusief voor zichzelf houden. Daarom werd besloten een aparte stichting op te richten, die ten behoeve van de prijsuitreiking het boekenbal zou organiseren en die wél met alle Gorcumse boekhandels zou samenwerken.

Ellen du Cloux opent als gespreksleider. Zij zet het definitieve standpunt van haar bestuur uiteen. Men heeft besloten de prijsuitreiking in 2016 opnieuw kleinschalig uit te voeren op 17 maart 2016 in Theater 't Pand. Dus niet met ons. Bovendien heeft de reformatorische Gomarus Scholengemeenschap, die een vertegenwoordiger in het bestuur heeft, als eis gesteld dat de prijsuitreiking niet op zondag plaats heeft en dat er geen muziek en dans mogen zijn. Onze monden vallen open. 'En jullie hebben je daar bij neergelegd?', stamel ik verbaasd. Ze knikken. Verbijsterd kijken we elkaar aan. Exit boekenbal. 'Is er voor 2017 nog een mogelijkheid?', vraagt Joke dapper. Initiatiefneemster Hilma zegt niets. Maitimo komt met een wollig verhaal waar geen touw aan vast te knopen is. Je zult zo'n organisatieadviseur hebben, denk ik. Ik voel dat ik erg kwaad word en kijk mijn medebestuursleden aan. 'Dit is einde verhaal. Jullie torpederen het boekenbal. We zullen de toegekende subsidies moeten teruggeven. Die kregen we voor een plan waarin de prijsuitreiking immers centraal stond. We hebben nu een lege huls, een bal zonder kern.' Mijn stem is schor van woede, ik kan het niet helpen. 'Misschien mogen we de gemaakt onkosten nog van de subsidie aftrekken. Een paar honderd euro. Anders sturen we jullie een rekening.' Nu reageert Hilma wel. 'Geen sprake van!' bitst ze. Ik sta op. 'We hebben hier niks meer te zoeken', zeg ik tegen de anderen. 'Laten we gaan.' Onthutst lopen we terug. Bij ons thuis drinken we een borrel. We zullen de zaak stoppen, er komt geen Gorcums Boekenbal.

Als je terugkijkt komt het eigenlijk hierop neer: Boekhandel Cursief torpedeert het Gorcums Boekenbal. Uit concurrentiemotieven? Firmante Hilma wilde onder geen beding samenwerken met De Mandarijn en boekhandelaar Ro van Doesburg. Die naam was anathema. Aan dat beginsel werd alles opgeofferd. 'Gorcumse toestanden, houd je er verre van', zei een kenner tegen me. Te meer doordat men zich ook nog laat gijzelen door de rechtzinnig christelijke opvattingen van een minderheid. Het zou toch niets geworden zijn met die club, zeggen Arina en Joke, misschien moeten we blij zijn dat het niet doorgaat. Buurman Wiger, die een glas komt meedrinken, is het daar mee eens.

Vanmorgen is het bewolkt maar droog. Later laat de zon zich af en toe even zien. Opnieuw halen we kleding en boeken uit de boot. Ondermeer mijn Marokkaanse fez en een ander islamitisch hoofddeksel, allebei uit 2008, gekocht in Tanger en allang vergeten. Hoeveel je opdiept uit een schip waar je zoveel jaren mee rondzwierf. 's Middags bericht over de Nobelprijs voor de Literatuur 2016: de Wit-Russische schrijfster Svetlana Aleksijevitsj. Ze woont in Minsk, de hoofdstad van de laatste dictatuur in Europa. Ik had nog nooit van haar gehoord. Er is niet eens een lemma over haar in de Nederlandse Wikipedia, wel in de Engelse. Er is maar één boek van haar in het Nederlands vertaald: 'Het einde van de rode mens' (De Bezige Bij, 2014), een kroniek met honderden getuigenissen over de teloorgang van het communistische tijdperk. Ik heb het meteen besteld.

De Dienst Bewaken en Beveiligen (DBB) van de Tweede Kamer waarschuwt vandaag in een email aan alle fracties voor gewelddadige confrontaties met tegenstanders van het asielbeleid van de regering. Het doet wat overtrokken aan. Het minor incident tegen staatsecretaris Dijkhoff in het dorpje Oranje stelde nou ook weer niet zoveel voor. Terug naar boven

Voor wie het naadje van de kous wil weten over het afspringen van het Gorcums Boekenbal, is via de knop hieronder een Chronologisch Overzicht te lezen, dat - grappig genoeg - begin september 2015 werd geschreven door Hilma Bruinsma (in zwart) en aangevuld door mij (in rood)

Dulce vanmorgen in de haven. De zeilen zijn eraf.

Vrijdag 09-10-2015

Even schrikken. Is het Beatrixziekenhuis, mijn vroegere ziekenhuis, in de problemen? De media publiceren de jaarlijkse financiële benchmark van ziekenhuizen van Accountantskantoor BDO. Daarin staat het Gorcums ziekenhuis tussen de 18 ziekenhuizen met problemen. De score is slechts 5,5. Als er niets verandert, dreigt faillissement voor de zorginstellingen, zeggen de onderzoekers. Dat is nooit eerder gebeurd, het ziekenhuis was altijd financieel kerngezond. In 2012 scoorde het nog 7 punten. Op de website van Rivas is er helaas geen reactie te vinden op de nieuwspagina. Dat is niet erg alert. Zin om mijn opvolger Pieter te bellen, heb ik niet. Te opdringerig en ik ben al 16 jaar weg. De nieuwe benchmark is uiteraard ook maar een momentopname. Veel kleinere ziekenhuizen redden het tot dusver vanwege de transitiegelden, een overgangsregeling naar de nieuwe systematiek van prestatiebeloning. Op zeker moment loopt dat af en dan kan een klein ziekenhuis in de problemen raken. Het Beatrixziekenhuis zit natuurlijk ingebakken in ze zorgketen Rivas die we eind jaren 90 opbouwden, maar zomaar geld van de ene zorgvorm naar de andere schuiven is zo gemakkelijk niet. Onlangs verbood de NZA de fusie met het Albert Schweitzerziekenhuis in Dordrecht. Dat ziekenhuis scoort met 9,5 punten in de hoogste regionen van de benchmark. Misschien was die fusie wel nodig om om het Beatrix in stand te kunnen houden.

De gemeente presteert meer in de opvang van vluchtelingen. Behalve het Wellantcollege aan de A15 komt men nu ook met andere lokaties voor noodopvang (circa 1 jaar): het voormalige gebouw van Jeugd en Gezin aan de Touwbaan, bijna naast het stadhuis, en het belastingkantoor. Maar crisisopvang (maximaal 72 uur) wil men niet: 'Dan krijgt de gemeente kort van te voren bericht. Dit zet meer druk op de organisatie. Bij langdurige noodopvang is beter vooraf een inschatting te maken naar de samenstelling van de groep.' Het klinkt een beetje zwak, maar enfin, er gebeurt wat aan de nood van vluchtelingen en het levert voor Gorcum ook werkgelegenheid op.

Het AD/Rivierenland bericht dat het Gorcumse Omnia College een aparte klas begint voor Syrische kinderen. Hulde daarvoor! Het betreft een tiental jongeren tussen 12 en 16 jaar die hier al eerder waren en die intussen een verblijfstatus hebben. Door hun taalachterstand dreigen ze onder hun niveau in te stromen in het voortgezet onderwijs. Zo bevorder je de integratie.

Vanochtend lopen we de halve wallenloop om de Oost. Het is bewolkt maar geleidelijk breekt de zon door (foto hierboven) Wind is er nauwelijks. Op de terugweg doen we boodschappen, want vanavond komen onze buren Lourens & Joke eten. 's Middags is het overwegend zonnig. Ik lees 'The Flooded Earth. Our future in an world without ice-caps' (Basic Books, 2010), een al wat ouder boek van de paleantoloog Peter D. Ward. Hij is ondermeer de auteur van even interessante als geestige boeken 'Rare Earth' (2000) en 'Life as we do not know it' uit 2005. Terug naar boven

Uit: AD/Rivierenland 10-10-2015

Zaterdag 10-10-2015

Het Beatrixziekenhuis zit niet in de gevarenzône. Rivas heeft vanmorgen wél een reactie op zijn nieuwspagina geplaatst. Het eigen vermogen van de organisatie bedraagt meer dan 20%. Of dat alleen het ziekenhuis betreft of de volledige Rivas-organisatie, weet ik niet. 'Voor wat betreft de exploitatie doen we het ook zeker niet slechter dan andere ziekenhuizen. Wel hebben we als klein ziekenhuis momenteel extra last van het feit dat verzekeraars dure medicijnen niet vergoeden', schrijft de organisatie op zijn website.

Vanmorgen sla ik AD/Rivierenland op. 'Het Beatrix in gevaar? Wij hebben juist de toekomst!', briest Pieter, mijn opvolger, in een groot interview op pagina 2  en 3 van het regiodeel. Dus toch alert. Ik maak eruit op dat het Eindhovens Accountantskantoor BDO, dat de Benchmark Ziekenhuizen jaarlijks maakt, inderdaad appels en peren vergelijkt. Voor het Beatrixziekenhuis nam men de jaarcijfers 2014 van de hele Rivas-organisatie, dus niet alleen van het ziekenhuis. Wie die cijfers pakt, 'kan niet anders dan concluderen dat we een financieel gezond ziekenhuis zijn', aldus Pieter. In een reactie erkent BDO dat ze inderdaad naar de cijfers van de hele Rivas Zorggroep keken. 'De resultaatrekening over het ziekenhuis hebben we niet.' Volgens het bureau maakt dat het resultaat niet persé onrealistischer, maar dat kunnen ze natuurlijk niet bewijzen.

Overigens is er een ander relletje in het ziekenhuis. Sinds kort hangt er een expositie van de schilderijen van de Gorcumse kunstenaar Izak Boom ,die ik goed ken. 'Op de avond van de eerste dag van de tentoonstelling heeft de beveiliging deze twee schilderijen weggehaald en veilig gesteld in een kantoor van de Eerste Hulp', schrijft Izak verontwaardigd op zijn Facebookpagina. Daar kun je die schilderijen zelf zien. Wat is de reden? 'Omdat mijn schilderijen zo aanstootgevend bleken te zijn dat de beveiliging eraan te pas moest komen.' Wel heb je ooit! Censuur in het Beatrix? Er hingen vroeger wel ergere schilderijen.

In hetzelfde ochtendblad staat een stukje over het afspringen van het Gorcums Boekenbal (zie hierboven; je kunt het stukje hier lezen) Het bestuur van de Stichting Gorcumse Literatuurprijs had al drie maanden eerder zonder iemand in te lichten het boekenbal laten vallen, 'omdat een meerderheid vanwege het geloof niets zag in een uitreiking met muziek en dans', aldus het AD. Dat is maar de helft van de waarheid. De andere helft is dat Boekhandel Cursief in de Kruisstraat, de initiator van de literaire prijs, iedere samenwerking met de andere boekhandels in de stad blokkeerde, vooral met Boekhandel De Mandarijn in de Gasthuisstraat. Kinnesinne. De Mandarijn is zoals iedereen weet de enige échte literaire boekwinkel in de stad. Enfin, het boekenbal komt er niet. Eergisteren deed ik alles uit de doeken.

Het is de laatste keer dat ik me stort in de organisatie van literaire of culturele activiteiten in dit benepen provinciestadje, heb ik besloten. Met uitzondering van de Poëzieroute, natuurlijk, daar zit ik al jaren in.

Het AD schrijft mijn achternaam overigens met 'ei'. Grappig, ze denken zeker: die man is zeiler, dus moet hij Zeilstra heten.

Vandaag een mooie herfstdag, kil en zonder wind. We doen trouw ons uur Body Balance in het fitnesscentrum aan de A15. Er zijn nieuwe yoga-oefeningen die niet meevallen. De geliefde en ik zijn de oudste deelnemers en we kunnen goed merken dat onze gewrichten heel wat stijver zijn dan bij de jongeren. Ook ons evenwichtsgevoel is duidelijk afgenomen. We staan hevig te wankelen bij de posities op één been; snel een voetje erbij helpt slechts kort.

Er liggen wat laatste weekend-passanten in de Lingehaven. Vanmiddag gaan Jeff & Tessa en kleine Vajèn met Ans naar het Circus Werona, dat zijn tenten op Buiten de Waterpoort heeft opgeslagen. Magische herinneringen zullen worden geschapen, het is de allereerste keer voor het kleintje dat ze naar een circus gaat.  Terug naar boven

Zondag 11-10-2015

Vannacht droomde ik van Albert Camus. Hij bleek in mijn droom een vrolijke man te zijn die optimaal van het leven genoot, in het milieu van de Parijse existentialisten. Ik was zelf niet Camus of een van zijn gezellen, maar ik zweefde als de ideale onzichtbare waarnemer tussen hen in en kon alles horen. Simone de Beauvoir was behoorlijk verliefd op hem. Sartre vond het best, zo waren de mores toen. Simone maakte met hem een ritje in zijn snelle Facel Vega FV3B, overigens de auto waarin hij in 1960 verongelukte. Hij bezat in mijn droom ook een wijnkelder vol met rijen oude, bestofte flessen van de beste chateaux. Een heel bezit, zei hij trots.

Hoe kom ik erbij om over Camus te dromen? Gisteren heb ik niet aan hem gedacht en eergisteren ook niet. Eigenlijk de hele week niet, dat weet ik zeker. De Franse filosoof van het absurde was een levensgenieter ondanks zijn sombere gezichtspunten, zover klopt mijn droom. De herkomst van de tegeltjeswijsheid op het plaatje hiernaast ken ik niet. Het blijkt op talrijke wens- en kerstkaarten te staan. 'Au milieu de l'hiver, j'ai découvert en moi un invincible été.' Camus schreef een bundel essays onder de titel 'L'Été' ((1954) Daar vind ik het in zijn nostalgische lofzang op het licht over de baai van Tipasa in zijn geboorteland Algerije: 'Retour à Tipasa'(1953) Het blijkt iets anders te luiden: 'Au milieu de l’hiver, j’apprenais enfin qu’il y avait en moi un été invincible.'
Hier het hele fragment in vertaling:

'De wereld begon er elke dag opnieuw in een altijd nieuw licht. O licht! roepen alle personages, die in het antieke drama voor hun lot zijn komen te staan. Die laatste toevlucht was ook de onze en dat wist ik niet. Midden in de winter moest ik tenslotte bergijpen dat er in mij een onoverwinnelijke zomer bestond.'

(Uit: 'De zomer', Ned. vert. T. van der Stap, Paul Brand, 1970)

Hij had veel invloed op me toen ik scholier was. Misschien heb ik er mijn doorgaans goede humeur aan te danken, waar de geliefde me om benijdt. Hij schreef '...dat het nodig was in zichzelf een frisheid, een bron van geluk te bewaren, het daglicht lief te hebben dat ontsnapt aan de onrechtvaardigheid, en naar de strijd terug te keren met dat licht bij zich.' Kijk, en daarom was de jonge Simone verliefd op hem, snap je?

Camus maakte ondermeer dat ik in 1965 geneeskunde ging studeren. Ergens - ik geloof in 'La Peste' - schreef hij dat waar filosofen niets zinnigs meer kunnen uitrichten, een arts altijd nog kan helpen. Dat is ook niet helemaal waar, maar dat realiseerde ik me toen niet. Ik heb overigens nooit spijt gehad van die keus. Maar waarom droomde ik vannacht in vredesnaam van Camus? Om vandaag dit stukje te schrijven? Wie schrijft eigenlijk dit stukje?

Er breek een prachtige zonnige herfstdag aan. Veel wandelaars lopen over de sluis en ook in de stad is het druk. De maandelijkse Cuturele Route langs musea en galeries, ditmaal is er ook nog de kunstroute die leidt langs een groot aantal van de indrukwekkende kunstwerken van het Symposion 2015. En uiteraard is er altijd nog de Gorcumse Poëzieroute. Er kan dus naar hartelust gewandeld worden!

Halverwege de middag zal mijn jongste zoon Bas langskomen; ik ben erg benieuwd hoe het met hem gaat. Terug naar boven

'Het beloofde Land', Izak Boom. Één van de twee uit het Beatrixziekenhuis verwijderde schilderijen

Maandag 12-10-2015

Het Gorcumse Beatrixziekenhuis was altijd een zeer kunstminnend ziekenhuis. Ik weet dat want ik was er directeur van 1987 tot eind 1999. Sinds de jaren 80 verzamelden we met behulp van subisidieregelingen een toonaangevende grafiekcollectie, die overal in het gebouw was opgehangen. Die kunst was bedoeld om een vrolijke en relativerende toets aan te brengen in een ambiance van ziekte en lijden, die dat wel kon gebruiken, zo luidde onze opvatting. In een aparte galerij hielden we met regelmatigheid exposities van kunstenaars, waarvan veel uit stad en regio kwamen. Als klap op de vuurpijl was er in de zomer van 1992 een spraakmakende kunstmanifestatie, BRAIN/Internal Affairs, in het oude ziekenhuisgebouw op de Banneweg voordat het gesloopt werd. Na de formatie in 1999 van de Rivas Zorggroep, de eerste volledige zorgketen in Nederland, werd het kunstbeleid voortgezet.

Ik begreep er niets van toen een paar jaar geleden een kunstwerkje met een varkenkop uit de Lingepolikliniek in Leerdam werd verwijderd. Moslims zouden er aanstoot aan kunnen nemen. Achteraf bleek het een ongelukkig incident. Maar nu zijn er twee schilderijen van de Gorcumse kunstenaar/musicus Izak Boom uit het ziekenhuis verwijderd, door 'de beveiligers', lees ik op de nieuwssite van de NOS. 'Werken waarin religieuze vingerwijzingen te zien zijn', zegt Boom. Een van die schilderijen staat hierboven. Was het een eigen initiatief van die beveiligers? Dat lijkt me weinig waarschijnlijk, ze moeten van iemand de opdracht hebben gekregen. Bezoekers zouden geklaagd hebben. Dat deden ze ook wel eens in mijn tijd, bijvoorbeeld over het HiHa-kunstwerk van John Körmeling tijdens de kunstmanifestatie. We kregen ook wel eens brieven over andere kunst in de gangen en hallen, maar lieten nooit iets verwijderen. Kunst zal altijd discussie oproepen, dat hoort er nu eenmaal bij.

De schilderijen op de expositie werden allemaal tevoren goedgekeurd door de kunstcommissie van het ziekenhuis. Zo'n commissie was er al in mijn tijd. Vreemd. Ik kan me eerlijk gezegd niet voorstellen dat de directie, in casu mijn opvolger Pieter, die kunstcommissie overruled heeft. 'De geest van Van Rappard is weer terug!' schrijft columnist Roy Grünewald in AD/Rivierenland. Je zou het haast denken. Vorige week sprong het Gorcums Boekenbal af omdat men men bij het bestuur van de Stichting Gorcumse Literatuurprijs c.q. Boekhandel Cursief vanwege het geloof liever geen feest met zang en dans had. De achtergrond van de klagers in het Beatrixziekenhuis is waarschijnlijk dezelfde. Niet de Islamieten, maar de refo's grijpen de macht, zo lijkt het. Maar ik kan niet geloven dat het van de directie van Rivas komt, eerder dat het een onhandige actie is van een lager echelon, net als destijds in de Lingepolikliniek. Helaas was er zondag niemand beschikbaar voor commentaar. Dat zullen we eerst even afwachten.

Gisteren een leuk bezoek van Bas, mijn jongste zoon. Ook al een vrije kunstenaar. Hij liet veel van zijn nieuwe muziek horen via zijn account Horsehead op Soundcloud. Hij noemt zichzelf een ' Techno/IDM/Hip Hop and/or Drum and Bass producer'. Ingewikkelde ritmiek heeft zijn voorkeur. Staande in een karakteristieke houding met een dikke glimlach laat hij ons een aantal van die intrigerende composities horen (foto hier) We luisteren naar en praten enige uren over muziek. Bas werkt overigens nog steeds als bloemensjouwer. 'Heb je daar nog niet genoeg van?' Dat beaamt hij; hij vond nog steeds geen beter baantje. Ondertussen draait onze wasmachine de vuile was die hij meebracht.

Om zeven uur gaan we met zij drieën eten in het Wereldrestaurant in Oost aan de A15. All you can eat in twee uur, goed voor die jongen. Even voor negenen zetten we hem verzadigd af bij het station.

Vanmorgen begint er weer een stralende herfstdag. Goed nieuw via Joke, onze buurvrouw. In de al bijna twee jaar leegstaande winkel naast ons, waar voorheen de watersportwinkel van Bouwmeester zat, komt een winkel van Datema in Amsterdam, dé gerenommeerde winkel voor nautische kaarten en boeken. Voorwaar een winkel die onze mooie Lingehaven waardig is! Het nieuws staat ook op hun Facebookpagina. Vanmorgen loop ik de obligate halve wallenloop op mijn eentje, omdat Ans begint met het schoonmaken van onze captain's cabin aan boord. Je begrijpt dat ik daarbij niet in de weg wil lopen. Op de terugweg doe ik boodschappen en drink een kopje koffie bij Emmy van Boekhandel De Mandarijn. Van het afketsen van het boekenbal was ze nog niet op de hoogte.

Via SMS krijgen we een groet van onze boatboy Karkar uit Egypte. In Suez aan de zuidkant van het kanaal paste hij in 2012 op onze boot. Dat was maar goed ook, want de militaire politie wilde hem destijds openbreken op zoek naar gesmokkelde wapens. Karkar wist het te verhinderen. 'Hy mister Tomike and how are you misis Ana', schrijft hij, 'I hope to you good time and I miss you with my best wishes form Cairo Suez marina Tawfik Karkar ypur friend.' De arme Karkar is eenzaam, sinds de zeilvaart via de Rode Zee en de Golf van Aden stil is komen te liggen door piraten en oorlog. We waren mogelijk de laatste boot die in 2012 bij Karkar passeerde. We sturen hem een welgemeende groet terug. Hier een foto van hem. Ans gaat vanmiddag naar Tessa op de thee.

Ondertussen is de veronderstelde censuur van het Beatrixziekenhuis ook onderwerp van een item op Telegraaf Nieuws TV. Van Izak Boom begrijp ik dat de directie van het ziekenhuis inmiddels gereageerd heeft en de beide schilderijen terug vroeg. Daar wil hij nog even over nadenken.

De regeringspartijen sluiten een compromis over de opvang van erkende asielzoekers. Een typisch VVD/PvdA compromis. Ieder krijgt een beetje zijn zin. De asielzoekers krijgen geen voorrang meer op de sociale woningmarkt (VVD), mits er voldoende alternatieve containerwoningen worden gebouwd (PvdA) De bijstand wordt voortaan 'in natura' wordt betaald aan vluchtelingen (VVD) De huur en zorgpremies worden meteen ingehouden. Vluchtelingen hebben dan ook geen recht meer op huur- en zorgtoeslagen (VVD) In het zorgpakket wordt niet gesneden (PvdA) De integratie in ons land wordt er niet echt door vebroderd, maar ik neem aan dat ze wel opleidingen mogen volgen. Tjonge, jonge. Waar hebben we het over? Volgens het COA hadden we in de jaren negentig ruim 80.000 vluchtelingen ondergebracht. Toen raakte de samenleving ook niet ontwricht. Nu moeten we nu de 40.000 nog halen. Terug naar boven

Op de wallenloop van gisteren. In de verte de masten in de jachthaven van WV De Meerwede en daarachter de Merwedebrug van de A27

Dinsdag 13-10-2015

De eerste reactie van een uitgever op het Jansen Steur manuscript is binnen. Snel! Uitgeverij Boom in Amsterdam mailt dat ze het niet geschikt vinden voor hun fonds. Ze leggen zich in de eerste plaats toe op wetenschappelijke en educatieve boeken en daar valt mijn manuscript niet onder. 'Ik heb meteen even uw blog bekeken. U leidt een boeiend bestaan; wat u schrijft over het zeilen is zeker zo interessant als de affaire-JS', schrijft de uitgever. Jammer, maar een aardig compliment.

Vandaag is het bewolkt en koud, onder de tien graden. Ook in de serre is het koud, dus we verhuizen Sir Geldof I met kooi en al naar de woonkamer. Daar heeft hij een mooie plek op het dressoir naast de vitrine met de schatten van onze zeilreizen en het wrakhouten vogelbeeldje uit het Portugese Lagos (foto hier) Birds meet bird. Het is even wennen voor de Sir maar na tien minuten stille verbazing hervat hij zijn juichende ochtendjubel. Later concluderen we dat hij het hier wel gezellig vindt. Tegen het middaguur slof ik naar de Spar in de Arkelstraat. Daar ontdek ik dat ik mijn portemonnee niet bij me heb. Slof slof terug, enzovoorts.

Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov noemt het Nederlandse onderzoek naar MH17 'bevooroordeeld'. 'De Russische propaganda is er op gericht om verwarring te stichten en de tegenpartij op het verkeerde been te zetten. Ze switchen van de ene conclusie naar de andere', zegt Derk Sauer ervan.

Ander nieuws: de naaktfoto's verdwijnen uit Playboy. Ach toch, een Playboy zonder naakt is als een Gorcums boekenbal zonder literaire prijsuitreiking. In september bereikten 170.000 vluchtelingen de EU; in augustus waren het er 190.000 en in heel 2015 tot dusver 710.000. Als ieder jaar wordt er ook nu een strenge winter voorspeld: er zijn  veel meer eikels dan anders en in Gloucestershire, West-Engeland, arriveerde de eerste Siberische Zwaan (of toendrazwaan, Fluitzwaan) een maand te vroeg. Het schijnt allebei onzin te zijn. Wat geen onzin is: over september steeg het CO₂-gehalte in de atmosfeer naar het zoveelste record: 400,95 ppm.  Terug naar boven 

Onze Dulce eergisteren in de haven voor ons huis.

Woensdag 14-10-2015

Koude dag, kille regen. In Limburg viel vanmorgen zelfs natte sneeuw. Geen record. Dat staat op 13 oktober 1975, toen er zelfs een paar centimeter viel. Normaal is het om deze tijd 15 graden. Hoezo opwarming? Weer en klimaat zijn twee verschillende zaken. Hooguit kun je zeggen dat het steeds vaker extremer weer is door de voortgaande opwarming. Extremer warm, extremer nat, extremer stormachtig en extremer koud.

Vanmorgen sporten we trouw anderhalf uur in het fitnesscentrum van Health Works Fitness in Oost aan de A15. Daarna boodschappen bij Plus Jan Sterk. Op tijd thuis om na een snelle lunch naar het eerste college te gaan van de nieuwe reeks van KLU, waar ik op intekende. Niet in Utrecht zoals dit voorjaar, maar lekker dichtbij in het Gorcums Museum op de Markt. De cursus heet 'Verdieping I - Meesterwerken' en behandelt acht meesterwerken uit de kunstgeschiedenis in evenveel colleges. Het onderwerp van vanmiddag is de Italiaanse architect Brunelleschi en het ontstaan van de Reanaissance-architectuur. Het behandelde meesterwerk is diens Ospedale degli Innocenti (1419 - 1444), een vondelingenweeshuis in Florence. Morgen zal ik iets vertellen over wat me in het college trof.

Hoorcolleges zijn aangenaam, mits de docent deskundig is en boeiend vertelt. Daaraan voldoet docente Hanneke Lenders van KLU. Er zijn 26 mensen op de collegereeks afgekomen. Allemaal 65-plussers.

Op de luchthaven Basel Assad in Latakia, Syrië, worden duizenden Iraanse troepen aangevoerd. De nieuwe coalitie van Rusland, Iran, Hezbolla en dictator Assad bereiden een grote aanval voor op Aleppo, de tweede stad van het land. Iraanse topcommandanten zullen de aanval leiden. Russische gevechtsvliegtuigen fungeren als de luchtmacht van Assad. Opvallendste aspect is dat er geen eenheden van IS in de stad zijn; grote delen worden beheerst door andere oppositiegroepen waaronder het Al-Nusra front. Het Westen wacht af. Sommige analisten vermoeden dat de westerse coalitie afwacht tot de Russen vastlopen in een instabiel Islamitisch land. Terug naar boven

Zo bouwde Filippo Bruneleschi in 1420 de grote koepel van de kathedraal van Florence

Donderdag 15-10-2015

In de 15e eeuw wist men in Florence niet meer hoe een grote koepel te bouwen voor de kathedraal, de Santa Maria del Fiore, een prestigieuze basiliek die paste bij de machtige stadsstaat. In 1296 begon de bouw die met tussenpozen bijna anderhalve eeuw zou duren. Aan het begin van de 15e eeuw was de kathedraal gereed, maar er was geen koepel. De kennis van het bouwen van een koepel zoals die van het Romeinse Pantheon, gebouwd in de 2e eeuw, was verloren gegaan in de Middeleeuwen. In de dark ages ging wel meer verloren, onder de druk van kerk en religie. 'SAPIENTIAM SAPIENTUM PERDAM' ofwel 'Ik zal de wijsheid van de wijzen vernietigen', zei de kerkvader Thomas van Aquino. Ik schreef er vaker over, zie hier in 2008 en vooral hier in 2009, naar aanleiding van het prachtige boek 'The Closing of the Western Mind. The Rise of Faith and the Fall of Reason' van Charles Freeman (Vintage books, 2005) De wetenschap van de klassieken overleefde al die tijd in Arabische bibliotheken en kenniscentra.

Architecten in Florence bedachten onder meer de bizarre truc om een enorme hoop zand in de kathedraal op te richten, met heel veel munten erin. Ondersteund door het zand kon de koepel geconstrueerd worden, waarna de arme mensen op zoek naar munten de zandberg zouden weggraven. Of het een apocrief verhaal was, weet ik niet. De architect Filippo Brunelleschi, van oorsprong een goudsmid, wist wél wat te doen. Hij ging naar Rome en onderzocht de grote koepel van het Pantheon en andere Romeinse ruïnes zoals een 10,7 meter brede koepel in de Domus Aurea, het huis van keizer Nero. Op basis van die studies ontwikkelde hij een gewaagde methode die gebruik maakte van een soort schillen of 'schalen'. Een binnen- en een buitenschaal met een houten raamconstructie ertussen (zie plaatje hierboven) om de zaak in verband te houden. In 1416 of 1417 keerde hij er mee terug naar Florence en aldus werd de beroemde koepel gebouwd, die er vandaag de dag nog is.

Of Brunelleschi intussen het klassieke werk 'De Architectura' van de Romeinse architect Vitruvius kende, weten we niet zeker. Die leefde van ca. 85 tot 20 vChr. Zijn meesterwerk is de enige bewaarde klassieke bron over de oude architectuur. Het werd in 1416 herontdekt in de bibliotheek van een klooster in het Zwitserse Sankt Gallen. Vitruvius schreef in het Grieks en pas in 1511 verscheen de eerste vertaling in het Latijn.

In elk geval gaven Brunelleschi's onderzoek in Rome en de vondst van Vitruvius' boek een belangrijke impuls tot de opkomst van de Renaissance in de architectuur. De Renaissance beoogde de wedergeboorte van de idealen en vormen uit de klassieke Oudheid in kunst, wetenschap en cultuur, na het verval in de Middeleeuwen. Sindsdien is de koepel niet meer weggeweest in de bouwkunst. Ook bij beroemde moskeeën zoals de Blauwe Moskee in Istanboel. Die werd in 1616 gebouwd als moslim-tegenwicht tegen de christelijke Oostromeinse Haghia Sophia, een koepelbasiliek uit 537 AD. Andere beroemde koepels werden vanaf de 16e eeuw gebouwd in India (Taj Mahal, 1653), Parijs (Hôtel des Invalides, 1708), Londen (St Paul's Cathedral, 1708), Washington (Capitool, 1850) en opnieuw Londen (Millennium Dome, 2000) in ons land bouwde men veel koepelgevangenissen, zoals in Breda (1882), Arnhem (1886) en Haarlem (1899)

Ik realiseer me eigenlijk nu pas dat de koepelvorm van de Romeinen tijdens de donkere Middeleeuwen vooral door de architecten van de Islam werd doorgezet. De koepel is een ikonisch element van de moskee. Eén van de oudste moskeeën ter wereld is de Omajjadenmoskee van Damascus, die al in 706 -715 werd gebouwd op de plaats van een eerdere christelijke basiliek. Die had waarschijnlijk ook een koepelvorm. Men denkt zelfs dat de basiliek afwisselend door christenen en moslims werd gebruikt. Overigens was deze kerk gebouwd op de plaats van een heidense Romeinse tempel voor de god Jupiter, en daar weer voor was hier een Assyrisch heiligdom. De vorm is in wezen niets anders dan een overkapte hof met een zuilengalerij langs de vier randen. Ze zou gemodelleerd zijn op het huis van de profeet Mohammed in Medina. De techniek van de overkapping, de koepelvorm, werd van de christelijke basiliek overgenomen. Byzantijnse (= Oost-Romeinse) vaklieden hielpen bij de bouw van de moskee. Kortom: religies ontlenen veel vormen aan eerdere godsdiensten. Waarom zijn we niet in die moskee geweest toen we in september 2010 in Damascus waren? Ik herinner me dat ik er te ziek voor was. Eerder waren we wel in de Omajjadenmoskee in Aleppo, die nu in puin schijnt te liggen. Die is vrijwel even oud, hij dateert van 710 - 715. Zeven eeuwen later moest in Europa de Florentijn Brunelleschi de techniek opnieuw uitvinden.

Het bovenstaande schreef ik naar aanleiding van het eerste college 'Verdieping I - Meesterwerken' van de KLU, dat ik gistermiddag volgde. Het is vandaag een erg sombere dag met natte kou en regen. Een dag om binnen te blijven. Ook vandaag worden Iraanse troepen massaal in Latakia, Syrië, ingevlogen. De nieuwste ronde van de eeuwenoude strijd tussen Shia (Assad, Hezbolla, Iran en de regering in Irak) en de Sunna (IS, Saoedie-Arabië, Al-Nusra en Tsjetsjenen) gaat in. De Russen, die er niets mee te maken hebben maar denken via de redding van Assad nieuwe invloed in het Midden-Oosten te verwerven, zullen zich er de vingers gevoelig aan kunnen branden. Want wie zich tussen vechtende religieuze dwazen begeeft.... Dwazen die gek genoeg zijn - ja, niets liever willen - om van een regionaal conflict een wereldbrand te maken. Iran kiest juist dit moment, vlak voor zijn inzet in Syrië, om bekend te maken dat het ondergrondse raketbases bezit met arsenalen vol nieuwe middellange afstandsraketten, die ondermeer Israël en Amerikaanse bases in het Midden-Oosten zouden kunnen treffen. Ze kunnen nogal aanvoudig van een nucleaire lading worden voorzien. Terug naar boven

Vanmorgen vroeg in de haven.

Vrijdag 16-10-2015

Waterkou heerst op de stadwallen vanmorgen. We lopen onze halve wallenloop in winterjas met de handen diep in de zakken, nog in het halfdonker. Zo laat nog donker! Maar de wintertijd is nog niet ingegaan, dan komt de dageraad weer een uur vroeger, een verandering waar ik altijd meer moeite mee heb dan de ingang van de zomertijd eind maart. De kastanjes en platanen op de wal hebben het meeste blad nog niet laten vallen. Nadert het winterseizoen altijd zo somber? Ik herinner met lichter en vrolijker oktobers. Oktobers met licht van koper of oud goud, warm en aangenaam. De wijnmaand.

Ik voer vandaag niks uit en speel urenlang Skyrim. De vooruitgang die ik in het spel maak is bevredigend. Is het erg? Nou, neu... Wel ruim ik een map CD's van de boot op, stop ze netjes in hun doosjes terug. Ans doet boodschappen en gaat bij een vriendin in de stad langs. Het begint zactjes te regenen.

Het verwachte grote offensief van de nieuwe coalitie Iran-Rusland- Assad-Hezbollah op Aleppo is begonnen. Het is niet gericht tegen Islamitische Staat maar tegen het aan Al-Qaida gelieerde Al-Nusra en de Islamitische groep Ahrar al-Sham. Oppositiegroepen melden tientallen burgerdoden. De USA en haar bondgenoten hebben de wapenleveranties op aan de rebellengroepen opgevoerd. 'Een feitelijke oorlog-by-proxy ontvouwt zich zo in Syrië, waarbij Russisch oorlogstuig in handen van pro-regime strijders wordt opgeblazen door Amerikaanse wapens in handen van rebellen', schrijft De Volkskrant. Inderdaad, het doet denken aan de conflicten tussen de supermachten uit de tijd van de Koude Oorlog, die zich op allerlei zijtonelen afspeelden: Zuidoost-Azië, Angola, om er twee te noemen.

Terug naar boven

Sterrenkaart van de lokatie van KIC 8462852 noordoost van NGC 6866 ofwel Tabby's Star, tussen de heldere sterren Deneb en Rukh.

Zaterdag 17-10-2015

'Mysterieuze ster stelt astronomen voor een raadsel.' Hè? Ik kijk gisteravond laat verbaasd naar een kopregel op Astronieuws. Wat is er aan de hand? De planetenjager Kepler heeft vorige maand een ongewone lichtcurve gemeten bij de ster KIC 8462852, die op 14800 lichtjaren afstand van ons staat bij het sterrenbeeld Cygnus (Zwaan) en ook wel Tabby's Star wordt genoemd. Tabby is Engels voor 'cypers', zoals bij katten. De naam lijkt me te referen aan die rare lichtcurve. Sinds de registratie van de opmerkelijke lichtcurve noemt men hem ook wel de WTF-star (inderdaad: What The F...!) Snel sla ik het oorspronkelijke artikel op van een groep op Yale University (PDF) onder leiding van de postdoc Tabetha Boyajian.

Exoplaneten die regelmatig voor de ster langskomen waar ze een baan omheen volgen, nemen bij iedere passage wat sterlicht weg. De Kepler-satelliet is bezig het licht van bijna 200.000 sterren te meten in het sterrenbeeld Zwaan. De passage van een exoplaneet voor zijn ster geeft een typisch patroon, dat de satelliet meet. Een klein deel van het sterlicht valt even weg. Voor de analyse van de enorme hoeveelheid data van de honderduizenden sterren doet men een beroep op burgers, die met hun privécomputers deelnemen aan het programma Planet Hunters. Op die manier heeft alleen Kepler al sinds 2009 al meer dan duizend exoplaneten ontdekt. In 2011 meldden verschillende amateur-onderzoekers vreemde lichtcurves van een bepaalde ster, geheel anders dan de gebruikelijke curve bij de passage van een exoplaneet. Nadere analyse toonde een massale verduistering van het sterlicht, zeker 80%. Dat was overigens wel vaker gezien. Het leek veroorzaakt te worden door de dichte accretieschijf van stof, puin en gas die als regel rond een jonge ster cirkelt, het begin van planeetvorming. Maar KIC 8462852 is geen jonge ster! De dichte accretieschijf had allang weg moeten zijn, opgehoopt en geconcentreerd in planeten of neergeslagen door de zwaartekracht neergeslagen op de ster. De schijf die de meeste fotonen van de ster tegenhoudt, moet dus van recente datum zijn.

Een stofschijf zendt sterke infraroodstraling uit. Die vond men hier niet. De groep onder leiding van Boyajian wist verschillende verklaringen uit te sluiten, zoals verstoringen in de waarnemingsgegevens, scherven die resteren van ingevangen asteroïden of andere inslagen zoals bij het ontstaan van onze maan. De enige overblijvende mogelijkheid is een ingevangen kometenwolk tijdens een bijna-botsing met een andere ster. Hoewel dat een zeldzaam fenomeen is komt het soms voor omdat het heelal zo oud is. In meer dan tien miljard jaar kan alles gebeuren. Maar in dit geval is de stofschijf van zeer recente datum, dus was er in kosmisch opzicht nauwelijks tijd voor. Wat kan het dan wel zijn?

De speculaties branden los. In haar artikel gaat Boyajian daar niet op in, maar in een interview zegt ze dat er ook 'andere verklaringen' zijn. Het fenomeen is zó ongewoon dat het haast wel moet gaan om een artefact, iets kunstmatigs, een megastructuur aangelegd door een buitenaardse beschaving, misschien wel een grote zwerm zonnepanelen waarmee energie wordt opgewekt. Vergezocht? Nee, het idee is ook wel eens geopperd om onze eigen energieprobleem op te lossen. SETI, het instituut voor onderzoek naar buitenaardse intelligentie, heeft altijd gezegd dat men moet zoeken naar enorme technologische artefacten die om andere sterren draaien. Een astronoom van Penn State University, Jason Wright, zal er binnnenkort over publiceren. 'Aliens should always be the very last hypothesis you consider, but this looked like something you would expect an alien civilization to build', zegt hij erover. Natuurlijk zal het onderzoek zich de komende tijd op KIC 8462852 concentreren.

Het zou de grootste ontdekking van de mensheid zijn sinds die van het evolutiebeginsel door Darwin. Groter nog, vind ik, en met een enorme impact. We zijn niet alleen in de kosmos. De oplossing van de beroemde Fermi-paradox uit 1950 is misschien nabij. In ons universum is het ontstaan van leven onvermijdelijk, ik schreef dat hier in 2006 al. Spannende tijden! De vraag is vervolgens wáárom ons heelal er zo geschikt voor is. Het bekende antwoord: dat er anders niemand was om het te constateren, is een cirkelredenering. Een mega-ontdekking die onze geschiedenis zal veranderen ligt vlakbij, lijkt het. Hoewel.... directe gevolgen zullen er niet zijn, contact is onmogelijk, signalen die reizen met bijna de lichtsnelheid doen er 1500 jaar over om de ster te bereiken en het antwoord komt op zijn vroegst over 3000 jaar. Ik vrees dus dat niemand in Syrië of elders in de wereld er een schot minder om zal lossen.

Droog en wat minder koud vandaag. We doen onze plicht en putten ons uit met anderhalf uur fitness aan de A15. 's Middags snel boodschapje in de stad. We kijken even aan boord: alles in orde.

De verwijdering van twee schilderijen van de Gorcumse kunstenaar en musicus Izak Boom uit het Beatrixziekenhuis, waar ik eerder op deze plaats erg verbaasd over was, is door directie ongedaan gemaakt. Terecht uiteraard. Ze hangen weer op hun plaats in de tijdelijke expositie op de begane grond tot eind december. Laat ik er verder niets over zeggen. Terug naar boven

Gisteren waren we even aan boord.

Zondag 18-10-2015

De hemel is vanmorgen onbewolkt. De zon gaat nog schuil achter de huizen van de Kriekenmarkt. Vroege joggers rennen over het voetgangersbrugje langs. Opeens dringt er mist binnen, snel en geruisloos, het is er in een paar seconden. Oorzaak: hoge vochtigheidsgraad en een temperatuur (circa 3 graden) onder het dauwpunt. De mist komt niet van elders binnen, het ontstaat ter plekke. Omdat de zon nog achter de huizen staat, warmt hij de lucht boven de haven nog niet op. Die lucht is verzadigd van waterdamp en koelt verder af, zakt onder het dauwpunt waardoor de waterdamp condenseert in de vorm van fijne druppeltjes. Mist. Zodra de zon boven de huizen uit rijst, zal de lucht opwarmen en de mist verdwijnen. Inderdaad, om tien uur valt het zonlicht over de haven en is de mist weg.

Tegen de middag is de hemel helemaal bewolkt. Lazy sunday. Lezen en Skyrim. 's Middags luister ik naar de radiopremière van Scheherazade, niet van Rimsky-Korsakov, maar het nieuwe (2e) vioolconcert van de Amerikaanse minimalistische componist John Adams. Het 1e van 1993 heb ik op CD, een mooi werk, dus ik was nieuwsgierig naar dit nieuwe vioolconcert. Het beleefde in maart van dit jaar in New York zijn wereldpremière. Adams noemt het vierdelige werk een dramatische symfonie voor viool en orkest. Hij schreef het voor de Amerikaans/Canadese violiste Leila Josefowicz, die het vanmiddag uitvoert met het Concertgebouworkest. The Newyorker schreef er in maart over dat het werk 'was triggered by the brutality that confronts modern women in the Middle East and elsewhere.' Met recht een dramatisch thema. Een mooie jonge vrouw met durf en persoonlijke kracht wordt opgejaagd door gelovige mannelijke islamieten, lees ik. 'Then there’s a love scene in which the imagined lover just might be another woman; the woman is tried by a group of zealous “men with beards”; and, in the conclusion, “Escape, Flight, and Sanctuary,” the woman may or may not have evaded the clutches of her killers.' Afgezien daarvan blijkt het ook een mooi stuk. Het is nog niet eens op CD uitgebracht, maar je kunt de laatste twee delen hier op YouTube horen.

Over nieuwe muziek gesproken. Van mijn jongste zoon Bas ontvang ik ook muziek, een stuk voor klein ensemble met veel improvisatie en live audio manipulatie. 'Het laatste grootschalige wat ik gedaan/gemaakt heb.' Het duurt inderdaad ruim 25 minuten en is een stuk met sombere klankkleuren en wat ik ervaar als nachtelijke woudgeluiden. Vol van een naamloos onheil, een beetje een Skyrim-sfeer, als het ware. Verderop denk je stemmen te horen. Intrigerend. De naam is 'Titels bedenken is niet mijn sterkste kant'. Die kan je maar één keer gebruiken (of je zet er steeds een oplopend getal achter) Wie het wil beluisteren kan hier terecht. Terug naar boven

Artist's impression van een Dyson Ring, door een buitenaardse technologische beschaving gebouwd om een ster. Nemen we zoiets waar bij ster KIC 8462852?

Maandag 19-10-2015

Even wat correcties op mijn post van eergisteren over het vreemde lichtpatroon van ster KIC 8462852 bij het strerrenbeeld Zwaan. De mate van de periodieke verduistering bedraagt niet 80%, maar maximaal 22%. Dat is overigens op zich ongebruikelijk veel, normaliter is het niet meer dan 1%, bijvoorbeeld bij een passage van een planeet van de grootte van Jupiter. Geen andere ster leverde zulke vreemde gegevens op. Een planeetpassage veroorzaakt een (geringe) symmetrische verduistering, maar hier kwam het volle licht sneller terug dan het partieel afgedekt werd. Dat gebeurde in het voorjaar van 2011 (15%) en opnieuw in 2013 (22%) met verschillende andere  korte flakkeringen.

De verduisteringen zijn dus veel groter dan bij de passage van het grootste planeettype. Het zou een andere ster kunnen zijn, maar een ster geeft licht. De passage in april van dit jaar werd niet gezien; kennelijk was de Kepler-satelliet toen niet op KIC 8462852 gericht. De volgende verduistering is in mei 2017; men wil dan al vanaf januari een radiotelescoop op KIC 8462852 richten om niets te missen.

In 1959 theoretiseerde de atrofysicus Freeman Dyson over mogelijkheden om de enorme hoeveelheden energie af te tappen, die een ster uitstraalt. Een ster is immers niets anders dan een enorme kernfusiereactor. Naar zijn opvatting zou iedere intelligente beschaving vroeg of laat overgaan tot het bouwen van een megastructuur van bijvoorbeeld zonnecollectoren of zelfs habitats, woonplaatsen, in een schil rond zijn ster. Dat zou een logische stap zijn voor een  technologische samenleving. Men zou een duizelingwekkende hoeveelheid energie aan de ster kunnen ontrekken. Het concept heet de Dyson Sphere. Dat is geen solide schil, want die zou onvoldoende stabiel zijn door het enorme zwaartekrachtveld, maar met een groot aantal losse elementen zoals zonnepanelen die in verschillende banen om de zon circuleren, kan het wel. Dat heet een Dyson Swarm. Zo zijn er nog wel meer varianten uitgedacht, zoals ringen, lees er hier een artikel over. De verzamelde energie kan draadloos naar een bewoonde planeet gestraald worden, waar hij wordt opgevangen.

Dyson voorspelde dat de periodieke onderbreking van zonlicht en andere electromagnetische straling door enige vorm van Dyson Sphere, Swarm of Ring bij een ster groot genoeg is om door ons op grote afstanden te worden opgemerkt. In het geval van KIC 8462852 gaat het er bij nieuwe waarnemingen vooral om de vraag of de verduistering een regelmatig patroon kent en of er infrarode strooistraling van de ster afkomt, die een Dyson Sphere zou verliezen. Die nam men tot dusver niet waar. Als de resultaten van de waarnemingen over anderhalf jaar aan die twee voorwaarden voldoen, dan is er enige reële kans dat we een buitenaardse beschaving hebben ontdekt. Dat is nog geen contact. Een bericht heen en antwoord terug kosten met de lichtsnelheid samen bijna 3000 jaar.

Vanmorgen is het grijs bewolkt. Het is niet zo koud meer. We lopen onze halve wallenloop (om de west) en aansluitend halen we verse vis op de maandagochtenmarkt. Vandaag wordt mijn dochter Floor 37. Serieus op weg naar de 40, waar blijft de tijd? Ik bel haar om te feliciteren; ze zit met haar man Pijke dit weekeinde in Berlijn. Verder niets te melden. 's Middags komen Tessa en Vajèn op de thee. Terug naar boven

Volkspetionnement tegen de plaatsing van kruisraketten. Lubbers en Sienie Strikwerda 27 oktober 1987 (foto ANP-archief)

Dinsdag 20-10-2015

Gisteravond laat met fascinatie gekeken naar een prima extra uitzending van Andere Tijden over de drie kabinetten Lubbers (1982 - 1994) Het is natuurlijk een periode die voor mensen van mijn generatie belangrijk was. De tijd van de demonstraties en het volkspetionnement tegen de plaatsing van kruisraketten in Nederland. Ik herinner me de knagende twijfel of ik zou deelnemen aan de grote demonstratie in Den Haag op 29 oktober 1983 tegen het NAVO-dubbelbesluit en de ermee verbonden plaatsing van die raketten onder andere in Nederland. Natuurlijk was ik nog altijd links en tegen, maar met twijfel. Waarom moest de Sovjet-Unie zo nodig haar toch al zo enorme nucleaire arsenaal uitbreiden met SS-20 raketten? Daarmee kon men voortaan met chirurgische precisie vrijwel alle NAVO-bases en wapenopslagplaatsen in West-Europa uitschakelen. De NAVO-reactie om Europa ertegen te beschermen leek me niet onlogisch, temeer waar het dubbelbesluit tevens een aanbod bevatte voor onderhandelingen over nucleaire ontwapening. Uiteindelijk liepen al mijn vrienden en linkse kornuiten mee in de massale protestdemonstratie, maar ik niet. De Utrechtse linkse scene was ik ontgroeid en woonde op mijn eentje in het Betuwedorpje Deil. Daar zag ik de beelden op de televisie en dacht aan vroeger toen alles veel eenvoudiger was.

Lubbers was destijds premier van zijn 1e kabinet (CDA, VVD) De VVD was voor plaatsing, het CDA was hopeloos verdeeld. Lubbers bedacht een listige uitweg. Hij drukte een voorwaardelijk besluit door: Nederland zou kruisraketten plaatsen indien de Sovjet-Unie op 1 november 1985 - dus na 2,5 jaar - meer dan de toenmalige 378 SS-20 kernraketten zou hebben gestationeerd. Het was een gok, van uitstel komt misschien wel afstel. Hij passeerde ermee de toenmalige minister Hans van den Broek van buitenlandse zaken, een partijgenoot. Geïnterviewd voor het TV-programma bleek Van den Broek er nog kwaad over. De Sovjets gingen door met SS-20's. Na 2,5 jaar besloot de regering inderdaad tot plaatsing van de kruisraketten in Woensdrecht. Maar ze waren nog niet geïnstalleerd of Lubbers had geluk (en Europa ook), toen Gorbatsjov en Reagan in 1987 op IJsland een doorbraak bereikten over nucleaire ontwapening, het INF-verdrag, waardoor de plaatsing niet meer nodig was.

Vanmorgen voelde ik dat oude tijden leken te herleven, toen ik in De Volkskrant las dat Nederland voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog meedoet aan NAVO-oefeningen in het onderscheppen van zogenoemde ballistische raketten die op Europa worden afgevuurd. Die oefeningen voor de westkust van Schotland zouden terroristen moeten afschrikken, maar natuurlijk ook de Russen - en vergeet de potentiële kernmacht Iran niet! Dat land maakte pas geleden bekend dat het in ondergrondse silo's vele middellangeafstands raketten bezit.

In de aanloop naar de huidige Slag om Aleppo schoten Russische kanonneerboten vanuit de Kaspische Zee kruisraketten af op de tegenstanders van Assad. Het leidde tot meewarig gegiechel in NAVO-kringen, omdat vier van die raketten in Iran terecht kwamen, Poetins bondgenoot in de coalitie die Aleppo aanvalt. Maar daar ging het de Russen niet om, schrijft BloombergView, als ze werkelijk de tegenstanders van Assad hadden willen raken, dan lagen er voldoende marineschepen vlakbij voor de Syrische kust in de Middellandse Zee om de klus te klaren. Volgens Tobin Harshaw van Bloomberg ging het om een signaal aan de NAVO: pas op, wij hebben onze ballistische vermogens verspreid over meerdere strategische lokaties, dus ze zijn niet zo gemakkelijk uit te schakelen. 'A shot across America's bow', concludeert de auteur, 'the cruise missile launch showed rising strength, even if a few missed their targets.'

De NAVO-oefeningen bij Schotland waar onze marine aan deelneemt, maken deel uit van het raketschild dat sinds enige jaren in opbouw is en een terugkerende steen des aanstoots is in de betrekkingen met Rusland. Hoewel de NAVO zegt dat het schild bescherming moet bieden tegen raketten van jihadistische terroristen en Iran, zie je geleidelijk aan de verhoudingen tussen het Westen en Rusland polariseren. Nog steeds zijn het twee kernmachten, al vraag ik me vaak af hoelang de Russen het ook ditmaal kunnen bolwerken. Hun zieltogende economie is volledig gebaseerd op olie- en gas-inkomsten, die bij de huidige lage prijzen minder zijn dan ooit. Ook ons land maakt deel uit van de polarisatie, al staan er nu geen kruisraketten in Nederland (hoewel Lubbers twee jaar geleden lekte dat er nog steeds kernwapens liggen in Volkel) Onze marine levert met zijn fregatten de onontbeerlijke ondersteuning met speciale radarsystemen, die vroegtijdig raketten kunnen opsporen. Obama prijst ons daarvoor, maar kritische discussie kom ik nauwelijks tegen.

Weer een grijze dag. Vanmorgen regent het even maar het is droog als ik naar de prikpost op Oost rijdt, voor bloedafname ten behoeve van de diabetescontrôle. Daarna gaan we bij de huisarts langs voor onze jaarlijkse griepprik. Daarna naar het Piazza Centre voor uitvoerige boodschappen bij de Jumbo. Leuk om af en toe van supermarkt te wisselen. Je vindt soms originele dingen; dit keer biologische kippenleverworst. Lekker hoor, maar niet erg pittig. 's Middags regent het af en toe.

Een opmerkelijk initiatief. Het bekende Duitse boulevardblad Bild publiceert vandaag een selectie haatdragende teksten van Facebookgebruikers mét namen en profielfoto's duidelijk zichtbaar. 'Door naar Auschwitz en Buchenwald, daar is genoeg plaats. De ovens moeten weer worden opgewarmd' en 'Moslims zijn erger dan kakkerlakken', dat allooi. 'Herr Staatsanwalt, übernehmen Sie!', zet de krant erbij. De krant plaatste de posts zonder toestemming te hebben gevraagd. Het wonderlijke is dat Bildzeitung vroeger een leidende rol had in de hetze tegen die verdammten Ausländer. Ik zie bij ons de Telegraaf het voorbeeld van Bild nog niet volgen! Terug naar boven

Het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat (foto Google Streetview)

Woensdag 21-10-2015

De gemeenteraad zal over een week beslissen over een voorstel van B&W om het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat als noodopvang voor vluchtelingen in gebruik te nemen. Als de raad instemt, kunnen er voor zes tot 24 maanden maximaal driehonderd vluchtelingen worden opgevangen. De gemeente heeft 3600 omwonenden in de Lingewijk per brief op de hoogte gesteld. Protesten uit die wijk heb ik niet gehoord; misschien waren ze er niet. De eerdere optie in het leegstaande Wellantcollege bij de A15 werd door het COA afgekeurd. Het zou te veel werk kosten om dat geschikt te maken. Opluchting in de Lingewijk. Het voormalige gebouw van Jeugd & Gezin aan de Touwbaan bij het stadhuis werd ook afgekeurd. Het COA vond het te klein. Verdere informatie van de gemeente staat hier.

Veel mensen maken zich zorgen over 'de islamisering van Europa' zoals bijvoorbeeld mijn vriend Gert. R. Op Facebook waarschuwt hij er met regelmaat voor. Natuurlijk is niet te vermijden dat we merken dat er grote aantallen moslims bij ons komen wonen. In vrijwel iedere stad zijn wel een of meerdere moskeeën en door moslims gedreven groentenwinkels, kleermakerijen, kapperszaken en supermarkten. Er is soms sprake van eerwraak, gekochte kindhuwelijken en loverboys, zaken die bestreden moeten worden. Er zijn hele wijken waar moslims de meerderheid vormen. Dat is overigens al tientallen jaren aan de gang. Het leidt tot een even begrijpelijk als tijdelijk gevoel van vervreemding bij andere wijkbewoners. De samenleving verandert nu eenmaal. Maar is dat islamisering? Is onze grondwet dan veranderd? Werd soms de sharia ingevoerd? Nee natuurlijk, en het zal ook niet gebeuren.

We vergen terecht van alle vluchtelingen, dus ook van de moslims onder hen, dat ze zich aanpassen aan de normen en waarden van onze maatschappij, dat ze onze taal leren en zich inzetten voor werk en opleiding, dat ze de scheiding tussen staat en religie accepteren en dat ze integreren. Met name zullen moslims ons religieus en politiek pluralisme moeten accepteren. Dat valt ze niet licht, maar het zal moeten. Het kost tijd en het zal wrijving en opstand geven, maar nieuwe generaties zullen er steeds beter in slagen, zo gaat het altijd. Onze westerse beschaving is flexibel en sterk genoeg. Vanwege de huidige opwinding is het uitstralen van vertrouwen daarin gewenst.

De islam is geen gemakkelijke religie. De Koran bevat bepalingen dat de woorden van de Profeet volmaakt waren, verbetering is niet mogelijk en men mag er daarom niets aan veranderen. Dat verklaart de stagnatie in deze religie, zeggen de zwartkijkers zoals mijn vriend Gert. Ik denk persoonlijk dat die bepalingen eerder beoogden de posities te beschermen van de religieuze en tegelijk wereldse gezagsdragers in islamlanden. Die stonden niet toe dat eraan getornd werd. Maar waarom zien de zwartkijkers altijd over het hoofd dat verandering aan beide kanten werkt? Niet alleen onze samenleving, maar ook de moslims zullen onvermijdelijk veranderen. Dialoog kan ze helpen hun eigen noodzakelijke Verlichting door te maken.

Het christendom en de joodse religie kennen vele stromingen en afsplitsingen. Ook de islam is geen monolithisch blok, al denken veel zwartkijkers van wel. Interne machtstrijd was ook hier regel, met name bij het millenium-oude conflict tussen soenna en shia moslims, maar geloofsinhoudelijke strijd kwam eveneens vaak voor. Zo bestaat er een belangrijke richting, het Soefisme, die er één van liefde en tolerantie is. Onverzoenlijk en agressief is alleen de radicale jihadistische islam: het salafisme, een minderheid. Iedere geloofsrichting en iedere maatschappelijke beweging kent extremisten: nazi's, fascisten, anarchisten, orthodoxe christenen en fanatieke joden. Die zijn meestal gering in aantal en dat moet vooral zo blijven. Een zelfbewuste, liefdevolle en tolerante omgang met de huidige vluchtelingenstromen zal daaraan bijdragen.

Het is vandaag een drukke dag. 's Morgens anderhalf uur intensief sporten in de gym op Oost, 's middags naar het tweede college kunstgeschiedenis 'Verdieping 1 - Meesterwerken' in het Gorcums Museum met een snelle lunch tussendoor. Er valt lichte regen. Het college gaat vandaag over 'De Tuin der Lusten', de beroemde triptiek van Jeroen Bosch. Daarover morgen. Terug naar boven

God die de wereld schiep op het linker buitenpaneel van 'De Tuin der lusten' van Jeroen Bosch.

Donderdag 22-10-2015

'Delftse onderzoekers: Einsteins theorie ontkracht', schrijft de NOS. De media bakken er weer wat van. Er is in Delft helemaal geen theorie van Einstein ontkracht, maar er werd met succes een door hem voorgesteld gedachtenexperiment uitgevoerd en niet eens voor de eerste keer. Het beroemde experiment Einstein, Podolsky, Rosen (EPR) werd door de drie fysici in 1935 uitgedacht uit onvrede over de quantummechanica. Het toeval en de fundamentele onzekerheden in die theorie bevielen de drie fysici niet. God dobbelt niet, zei Einstein, en bovendien kan niets sneller dan het licht reizen. Het experiment bestaat uit het scheiden van quantummechanisch verstrengelde deeltjes, die toch informatie over hun toestand aan elkaar blijven doorgeven, sneller dan het licht. Ik heb op dit blog verschillende malen erover geschreven, ondermeer in 2009 en in 2014. Toen was er al niks nieuws onder de zon. Voor het gedachtenexperiment werd in de jaren 50 en 60 door David Bohm en John Bell een praktisch uitvoerbare opzet bedacht. Vanaf het begin van de jaren 80 vonden de testen plaats, het eerst in Frankrijk. Het enige dat Delft nu oplevert is dat de allerlaatste twijfel werd weggenomen. De twee verstrengelde deeltjes (electronen) waren 1,3 kilometer van elkaar verwijderd. Je ziet: hun mediadeskundige weet hoe je zoiets aan de man moet brengen.

Sombere, grijze dag. Uitgeverij Prometheus zal mijn Jansen Steur manuscript niet publiceren, mailen ze, zonder reden te noemen. Dat hadden ze ook niet beloofd. 'Aangezien wij dagelijks tientallen manuscripten binnen krijgen, is het voor ons niet mogelijk deze beslissing nader toe te lichten.' Ruim tien uitgevers moeten nog reageren.

gevallen. Hoe snel ging het nieuws rond aan het eind van de 15e eeuw? Over de rand van de wereld vallen is in Bosch' weergave niet mogelijk, want de bol die dat verhindert lijkt van glas. Dat dwingt je om rond de platte wereld te varen en tenslotte op je uitgangspunt terug te keren. Niet onlogisch.

Het concept van een bolvormige aarde komt van de Griek Pythagoras maar, hoewel ook Plato en Aristoteles het onderschreven, vond het geen grote aanhang. De platte aarde was meer in overeenstemming met ieders directe ervaring. Tot na de vroege Middeleeuwen werd dat idee door veel mensen aangehangen, maar in de tijd van Bosch was de wetenschappelijke consensus dat de aarde een bol was. Wat het volk toen precies geloofde weten we niet.

Vanmiddag is het droog. Toch komen we de deur niet uit. Ik kleed me zelfs niet eens aan en ben de hele dag in mijn studeerkamer lekker verdiept in boeken en muziek. Ik luister geboeid naar Mozarts strijkkwartet in C KV 157, vooral het melancholieke Andante. Dat is in mineur. Hij componeerde het toen hij 17 was, eind 1773/begin 1774, in Milaan. Prachtige muziek.

Later lees ik van het overlijden van Willem Aantjes (92) Een tragische figuur door zijn verzwegen oorlogsverleden. De zeer ijdele historicus Lou de Jong zag in 1978 de kans schoon om in de media te schitteren en nagelde hem op televisie meedogenloos aan het kruis. Het was niet om aan te zien, herinner ik me, ik keek er met gemengde gevoelens naar. Met de beschuldiging dat Aantjes lid was geweest van de Waffen SS en kampbewaker, zat De Jong fout. Dat bleek later, maar Aantjes trad terug als lid van de Tweede Kamer. Hij mocht nog voorzitter van de Kampeerraad worden. Aantjes was een geïnspireerd politicus die - anders dan het huidige CDA - streed voor rechtvaardigheid en solidariteit. Hij sloeg mede de brug naar de PvdA. Zijn 'Bergrede' bij de oprichting van het CDA in 1975 werd beroemd. Verwijzend naar de bekende bijbeltekst in Mattheüs 25:35 zei hij: 'De hongerigen worden niet gevoed. Zij sterven als ratten. [..] De dorstigen worden niet gelaafd. Zij worden aan hun lot overgelaten. [..]En de vreemdelingen worden niet gehuisvest. Zij worden gediscrimineerd en uitgewezen.' Die inspiratie is bij het huidige CDA onder Buma flink zoek geraakt. Terug naar boven

Hurricane Patricia. Foto van The Weather Channel

Vrijdag 23-10-2015

Een bewolkte dag als gisteren. We komen traag op gang, ontbijten laat en alsof we dat willen compenseren lopen we in straf tempo onze halve wallenloop, ondanks dat het pad hier en daar glibberig is van gevallen bladeren. We keren heelhuids terug. AD/Rivierenland bericht over bezorgdheid in de Gildenwijk over de noodopvang van 300 vluchtelingen in het voormalige belastingkantoor. Dezelfde NIMBY-geluiden als elders, overigens zonder gescheld of racisme: 'Vluchtelingen helpen is goed, maar niet hier. Je weet niet wie je binnen haalt.' Een ander vindt het 'gewoon gevaarlijk'. 'Wat moeten ze hier de hele dag doen? Wat als ze zich vervelen? Gaan ze dan ook ruzie maken of kinderen lastigvallen?' Er is bij het AD een filmpje waarop je wat ziet van het interieur van het gebouw. Het ziet er heel geschikt uit.

Bas mailt een link naar YouTube, waar een nieuw stuk van drie minuten van hem opstaat. Ik luister ernaar en hoor vooral slagwerk in een lastig ritme. Je ziet een onduidelijk filmpje van een man met een snavel. Hm.

In het Gastenboek reageert Gert R. uitvoerig op mijn blogpost van eergisteren over islamisering en de opvang van vluchtelingen. Ik schrijf een korte reactie; het is moeilijk om het beknopt te houden, maar het meeste schreef ik al in die blogpost. Afshin Ellian sombert vandaag in Elsevier: 'Als chaos in EU aanhoudt, zijn de ergste scenario's niet uit te sluiten.' Chaos en wanorde bedreigen de democratie, zegt hij. 'Dat wordt door mijn linkse vrienden onderschat.' Voor mijn gevoel gaat het in zijn algemeen tamelijk ordelijk. Natuurlijk stranden duizenden in kou en regen voor de grenzen van Balkanlanden, natuurlijk scheppen kwalijke politici in die landen een stupide dominoeffect, maar ik vind dat de vluchtelingen zich ondanks alle nodeloze vertraging en de agressie van neo-nazi's en andere schreeuwers, opvallend mak gedragen. Of dat zo zal blijven? De stroom houdt niet op en schijnt zelfs toe te nemen. De afgelopen vijf dagen kwam er een recordaantal van 48.000 vluchtelingen in Griekenland aan.

Ondertussen wordt Mexico bedreigd door 'de grootste orkaan ooit.' Volgens het Amerikaanse weerstation The Weather Channel is het zelfs de krachtigste orkaan ooit gemeten, met windsnelheden van dik 320 kilometer per uur (foto hierboven) De orkaan kwam razendsnel op; gisteren was het niet meer dan een tamelijk zwakke tropische storm. De orkaan Joaquin voor de Amerikaanse oostkust was eerder deze maand ook al zo'n zware. Hij bleef gelukkig op de oceaan, maar bracht in zijn staart 'de zwaarste regenval in duizend jaar' in de staat South Carolina. Dat kostte vijf doden, maar als Patricia aan land komt kan het om duizenden slachtoffers gaan. Wat moeten we meer vrezen? De huidige massale volksverhuizing of de toenemende gevolgen van de opwarming van de aarde? Ik denk het laatste, hoewel de wereld - en de EU - op beide geen begin van een adequaat antwoord heeft.

Als we de uitstoot van broeikasgassen niet weten te stoppen dan zullen zeespiegelstijging, stormvloeden en bodemverzilting binnen honderd jaar het noodzakelijk maken delen van ons land prijs te geven. Zelfs nieuwe en grotere Deltawerken zullen niet verhinderen dat bijvoorbeeld Noord-Holland en Zeeland geëvacueerd moeten worden. Dat beschrijft Peter D. Ward in 'The Flooded Earth' (Basic Books, 2010) De bevolking van Nederland zal tegen die tijd circa 20 miljoen bedragen en miljoenen mensen zullen huis en haard in de Randstad al dan niet onder dwang moeten verlaten. Dan zijn wij de vluchtelingen, massaal op zoek naar hogere gebieden. 'But no country (in Europe) has yet offered to relocate any of Holland's citizen', schrijft Ward. Tja, en wat nu? Weet je wat ik ga doen? Ik ga maar eens naar Heukelum om wijn te halen bij mijn vriend Inge. Terug naar boven

Van de week nog even aan boord geweest.

Zaterdag 24-10-2015

Gisteravond kijken we, sinds Ans' kleindochter eraan mee doet, naar The Voice of Holland. De kracht zit duidelijk in de voortdurende herhaling van het format; alles geschiedt in dezelfde volgorde: introductie van de kandidaat en diens familie, de lange donkere gang naar het podium, de kandidaat eenzaam op het podium, zingen, stoelen met de 'coaches', draaien ze? Eén van de kandidaten zingt een mooi, ingetogen lied over liefdesverdriet. Die zal wel winnen, denk je, maar geen van de stoelen draait. Ze draaien in het algemeen wel voor kandidaten die zacht beginnen en binnen een kwart minuut uithalen en schreeuwen. Drama binnen de beschikbare anderhalve minuut brengen, dat zal het zijn. Gisteravond is het de laatste van de blind auditions. Volgende week beginnen de battles. Kleinkind Nikita komt over veertien dagen aan de beurt.

(Vandaag vind ik dat liedje over liefdesverdriet. Het heet 'Not over you' en het is van ene Gavin deGraw. Hier de tekst en hier de vertolking)

Vanmorgen blijkt orkaan Patricia te zijn afgenomen tot eentje van kracht 4 of zelfs 2. In het kustgebergte van de Mexicaanse westkust verloor hij veel zijn kracht. Aan land veroorzaken de grote hoeveelheden regen aardverschuivingen en overstromingen, maar doden worden niet gemeld. Vooral verontrustend was de snelle ontwikkeling van de orkaan; boven het warme zeewater groeide hij binnen een dag uit tot de zwaarste categorie. De oorzaak ervan zoekt men in de krachtige El Niño, waardoor het zeewater aan de oostkant van de Stille Oceaan 4 graden warmer is dan anders. Op een klimaatconferentie in Bonn ter voorbereiding van de beslissende UN-klimaatconferentie in Parijs (begin december) deed de Mexicaanse afgevaardigde een emotionele oproep om tot een accoord te komen.

'Asielzoekers zullen blijven komen, velen van hen gaan niet meer weg, en Nederland kan het aan hen op te vangen', zegt PvdA-leider Samsom vanmorgen in De Volkskrant. 'Wir schaffen das', maar met beperkingen. Hij denkt dat 'de grote, stille meerderheid' van de Nederlanders asielzoekers fatsoenlijk wil opvangen, maar tevens wil dat hun aantal 'overzichtelijk' blijft. Tegelijk wil Samsom de buitengrens van Europa verstevigen. Hij sluit in wezen aan bij het standpunt dat Paul Scheffer, hoogleraar Europese Studies en prominent partijlid, gisteravond in een uitstekend essay in de NRC onder de titel 'De exodus en ons geweten' verdedigde. In dat stuk ontrafelt hij op een rustige manier de vier belangrijkste argumenten voor grenzeloze opvang. Daar heb je wat aan. Ik beveel iedereen lezing van dit stuk aan; daarom kun je met de knop onderaan deze blogpost downloaden.

'Als mensen met een liberale houding niet over grenzen willen nadenken, dan trekken uiteindelijk mensen met een autoritaire inslag die grenzen', schijft Scheffer. Dat denk ik ook, we kunnen die waarschijnlijkheid niet negeren door alleen maar onze handen schoon te houden. Velen hopen stiekem dat de vluchtelingen stroom over afzienbare tijd zal stoppen, we moeten het uitzitten zodat met een gevoel van opluchting ons schone geweten intact kan blijven, maar gelet op de ring van probleemstaten om ons heen, zowel in het Midden Oosten als in Afrika, lijkt die kans niet zo groot.

Daarna houdt Scheffer het vergrijzings-argument tegen het licht: we hebben ze nodig voor de arbeidsmarkt en de zorg in een vergrijzende samenleving. Voor de weerlegging gaat hij te kort om de bocht met een demografisch rekensommetje: als we elk jaar 300.000 vluchtelingen opnemen om de grijze druk op het huidig peil te houden, hebben we in 2050 39 miljoen inwoners. Dat is al te simpel, vind ik. Alsof er geen tussenwegen zijn! Toch zullen velen niet aan het werk komen, zelfs niet op middellange termijn (5 jaar) Dat laten de cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau zien: Somaliërs 26%, Irakezen 34%, Afghanen 42% en Iraniërs 60%. De werkgevers of de vluchtelingen zelf? De schuldvraag blijft hier in het midden.

Vaak wordt gesteld dat we de grenzen niet kunnen dichtgooien; net als water weten mensen zich altijd naar binnen te wurmen. Ik vrees dat dat zo is. Je moet bij de Europese Unie een onderscheid maken tussen binnen- en buitengrenzen. Als we de toestroom aan de buitengenzen niet reguleren zullen landen hun binnengrenzen sluiten. Dat doen sommige nu al. Dat maakt een eind aan het veelgeroemde en lucratieve 'vrije verkeer van mensen, goederen en diensten', een van de zegingen van de Unie.

Grenzeloze toestroom van vluchtelingen gaat ons vroeg of laat opbreken. Toenemende spanningen in de samenleving zullen ook hun electorale tol eisen, de PVV is in de peilingen nu al de grootste partij. Helaas. Wie dat gegeven negeert kijkt na de volgende verkiezingen mogelijk tegen een rechts-autoritair kabinet aan, dat de grenzen sluit en uit de euro en de EU wil stappen. Duivelse dilemma's! Van de week in de discussie met Gert R. dacht ik nog: als die stroom vluchtelingen ons heel veel geld gaat kosten, dan heb ik liever minder geld dan minder menselijkheid. Maar zo simpel ligt het niet, als de samenleving je vervolgens rechts passeert. Scheffer maakt in navolging van de socioloog Max Weber een onderscheid tussen de overtuigingsmoraal ('iedere vluchteling opvangen') en verantwoordelijkheidsmoraal ('de polarisatie van de samenleving tegengaan', zeg maar 'de boel bij elkaar houden') In het laatste geval houd je rekening met de gevolgen van je beleid: spanningen, agressie en een politieke verschuiving naar autoritair rechts en Pegida. 'Radicaal rechts ziet groeikansen', stelt Jeroen Visser van middag in De Volkskrant vast. Als je daar rekening mee houdt kun je dat politiek realisme noemen, maar je vraagt je ook af of je de schreeuwers en de brandstichters er niet mee uitnodigt en stimuleert om zoveel mogelijk misbaar te maken; hoe meer geweld in gemeentehuizen en asielzoekerscentra, hoe meer de politici terugschrikken en de stroom gaan indammen.

Helaas, ik ben er nog net uit. In mijn geval is dat niet zo erg, maar een politicus komt daar niet mee weg, hij moet hic et nunc handelen en beslissingen nemen. Vanochtend grijze bewolking die de zon tegenhoudt, maar het is niet koud. Buurman Olaf heeft zijn mooie houten zeiljacht aan de kade beneden gelegd en sjouwt spullen naar zijn huis. Van de winter gaat zijn boot onderdak in Heukelum. Bij de Bavaria 37 aan de andere kant van de 3e Waterkering zijn ze bezig de zeilen te bergen. We werpen ons op anderhalf uur lichaamsbeweging in het fitnesscentrum aan de A15. Daarna boodschappen in de stad, waar ik een - hoe noem je dat? - een prostaatgenoot tegenkom. We wisselen ervaringen uit. Volhouden, concluderen we, de zaak in de gaten houden en hopen dat er de komende jaren een nieuwe therapie ontwikkeld wordt die ons zal redden als de ziekte oplaait. Hoop doet leven (stroop doet kleven) Terug naar boven

Totaal aantal inwoners in Nederland (CBS) versus aantal asielzoekers bij het COA (COA, 19-10-2015)

Zondag 25-10-2015

Wintertijd. Eer uur later uit bed, dus psudo-vroeg, om de klokken te verzetten. De rest van de dag blijf je dat prettige gevoel houden dat het niet opschiet. Was het altijd maar zo. Er is eerst bewolking maar al gauw trekt ze weg. Volgt een zonnige herfstdag, die nodigt tot uitgaan. Bovendien is het koopzondag. Een grote zeiltjalk schuift door de sluis en legt aan de buitenkant naast onze Dulce aan om zijn mast te laten zakken (foto hier) Veel wandelaars over de sluis. Als ik naar de boot loop is de zeiltjalk alweer vertrokken, op weg naar de winterstalling ergens op de Linge. Aan boord is alles in orde; het voelt er verrassend weinig vochtig. Ik neem het  doosje met electronische kaarten mee uit de navigatiehoek. Veiliger om die thuis te bewaren, hoewel de boot is afgesloten. Daarna een wandeling door de binnenstad. 's Middags komen Tessa en Vajèn op de thee. Opnieuw een hoge mast in de sluis, een scherp jacht, een Hanse 430. Onze maat en grappig, hij draait om in de havenkom en meert naast ons af (foto hier) Zo wordt de Lingehaven nog eens een zeilershaven.

Terug naar het duivelse dilemma van gisteren over de opvang van vluchtelingen. Grenzeloos of begrensd? Paul Scheffer formuleert het in zijn essay in de NRC zo: 'Onbegrensde opvang tegen de prijs van tweedeling en conflict, of begrensde opvang met een waarborg van burgerschap en sociale samenhang?' Scheffer vindt de keuze duidelijk, hij kiest voor het laatste. Opnieuw blijkt hieruit het evidente belang van xenofoob rechts en vooral ultrarechts om zoveel mogelijk kabaal te maken: hoe groter de maatschappelijke onrust, hoe pregnanter het dilemma lijkt te zijn. Maar is dat wel zo? Moeten we ons dat dilemma laten opdringen? Het is beter om gewoon eens nuchter naar de cijfers te kijken. Waarschijnlijk doen we dat te weinig. Het COA houdt ze elke dag bij, zie hier, en ik neem aan dat ze kloppen. Ontnuchterend is de eerste tabel over de bezetting centrale opvang vanaf 1995 tot en met 19 oktober 2015. Daar zie je pas goed hoeveel meer vluchtelingen we in de periode 1998 - 2002 opvingen - zonder veel maatschappelijke onrust. Ook de tabel hiernaast spreekt boekdelen: onze bevolking bedraagt 16.939.145 inwoners (bron:CBS), het aantal asielzoekers op dit moment bij het COA 39.940 (bron: COA, 19-10-2015) Meer van die ontnuchterende cijfers staan hier, met bronvermelding erbij. Laat Paul Scheffer zich eveneens teveel op stang jagen door luidruchtige protesten?

Over integratie. Ik denk dat het misschien wel gemakkelijker is om solidariteit, tolerantie en vrijheid - kortom de Europese waarden - uit leggen aan vluchtelingen uit Syrië dan aan de rechtse schreeuwers en brandstichters die de asielcentra bedreigen. Terug naar boven

Dulce met haar nieuwe buurman in de Lingehaven

Maandag 26-10-2015

Mooie zonovergoten herfstdag. We verleggen de obligate wallenloop om de west langs het stadhuis, want Ans moet een nieuw paspoort. Op de terugweg strijken we neer op het terras van Tax ('Eat Drink Love'), kijken naar de voorbijgangers op de maandagochtendmarkt en laten de zon ons koesteren. Naast ons zit een man op luide toon een jonge vrouw te vertellen over de rellen op de Amsterdamse Nieuwmarkt in 1975. Hij praat zo hard dat je wel moet meeluisteren. Het blijkt dat hij bij de Mobiele Eenheid zat (de 'Compagnie') die de demonstranten moest terugdringen, maar het eigenlijk met hen eens was. Aan onze andere kant praat een wat gezette man met baard en buikje tegen ook al een jonge vrouw over zijn oma, die zo vrolijk is. Alles in termen uit de psychotherapie, zoals dat ze haar leed niet op anderen projecteert. Ja, op het terras van Tax steek je heel wat op, of je wil of niet.

Terug thuis. Ik loop naar de boot. Onze nieuwe buurman heeft Hellevoetsluis als thuishaven, zie ik. Op de Dulce schroef ik de tuinkabouters met de zonnelampjes los van het frame van de zonnepanelen. Eentje brandde al niet meer; ik zet ze uit en berg ze op in de voorhut. Misschien moet ik ze dit voorjaar toch even een schilderbeurt geven. Daarna bouw ik de Lenco-TV/VHF combinatie uit en breng hem naar ons berghok. Komend voorjaar wil ik de platte televisie die we over hebben, ervoor in de plaats monteren. Groter scherm, mooier beeld. Dan moet er ook digitenne op want in Nederland heb je geen analoog tv-signaal meer. Met een simpele insteekkaart van KPN kun je meteen digitale televisie ontvangen.

Hoe hoger de geografische breedte op de wereldbol, hoe sneller de opwarming gaat. Onder de winnaars bij klimaatverandering zijn die plekken in de wereld, die nu nog ongeschikt zijn om het hele jaar door in te wonen. Het toeval van geografische ligging wil dat de meeste van die plaatsen op het noordelijk halfrond liggen. De Amerikaanse paleontoloog Peter D. Ward schrijft in 'The Flooded Earth' (Basic Books, 2010): 'We can expect both Russia and Canada to become greater world powers.' Dat komt omdat de versnelling in de dooi van de subarctische gebieden nieuwe landarealen - de arctische en subarctische toendra's - beschikbaar maakt voor de grootscheepse verbouw van voedsel en de winning van kostbare delfstoffen. 'A rich new Russia, with the military muscle to block its borders from populations displaced by rising sea level and the ability to exploit newly emerging crop, mineral and water resources in neighboring countries, is a frightening prospect.' Volgens Ward zien we daar nu al het begin van, nu Rusland de NAVO-landen onder politieke druk zet vanwege hun afhankelijkheid van Russische olie en gasleveranties. De lange termijnambities van Poetin en zijn opvolgers. Ze zitten klimatologisch aan de winnende kant. Hoogste tijd voor vooruitziende mensen om naar Canada te emigreren!

Gelukkig lees ik net dat onderzoekers van het ECN ontdekt hebben dat we uit enorme zeewier-farms in de Noordzee meer energie kunnen opwekken dan uit alle windmolenparken in Nederland bij elkaar. 'Zeewier is de energiebron van de toekomst!' Zetten we met zijn allen die Russen straks mooi te kakken! Alleen is tegen die tijd de helft van ons land onder water gelopen. Nou ja, nóg meer ruimte voor zeewier-farms! Terug naar boven

Zachtroze dageraad vanmorgen boven de Kriekenmarkt.

Dinsdag 27-10-2015

Vandaag een heerlijke herfstdag. Vroeg in de ochtend kleurt de hemel boven de huizen aan de Kriekenmarkt zachtroze (foto hiernaast) 's Middags is het zelfs 20 graden. Ik maak een slentertocht door de binnenstad en belandt in Boekhandel De Mandarijn. Onvermijdelijk valt mijn oog op een mooi boek: het kloeke 'De jaren van Maarten van Traa' van oud-rechter Willem van Bennekom (Boom, 2015) Van Traa is typisch iemand uit mijn tijd; journalist, kamerlid en PvdA-coryfee. Hij maakte de meirevolte van Parijs 1968 nog mee. In 1997 kwam hij bij een auto-ongeval om het leven. Zo'n boek laat je niet liggen.

Ik zit vandaag toch al met mijn neus in de boeken. Er arriveert een zeer smal bundeltje kwatrijnen, eigenlijk een schriftje, uitgebracht in juni 1945. Nederland was een maand bevrijd. 'Roekeloos Request' heet het en het is nummer 1 van de Distelreeks, staat achterin. Of die reeks meer delen kent, weet ik niet, maar het ging me om een van de drie dichters in het bundeltje, Willem Hijmans (1926 - 1980) Ik kwam hem tegen in een column van Frits Abrahams in de NRC getiteld 'Vadergedicht'. Dat Vadergedicht staat in de column, een raak gedicht:

'En hoe eenzaam waren je laatste dagen,

hoe stierf met jou het kind in mij en

hoe stierven mijn kindervragen.'

(fragment)

Hijmans - ik had nog nooit van hem gehoord - leefde in Leeuwarden, waar hij in de oorlog ondergedoken zat omdat hij met zijn vrienden op het plaatselijke gymnasium een ondergronds literair krantje begon. 'Hij droomde van een schrijverschap, maar ik kon geen dichtbundel van zijn hand traceren', schrijft Abrahams. Dat is me dus wel gelukt, althans een gedeeld bundeltje. Er staan drie sombere kwatrijnen van Hijmans in, ook al over de dood. Dit is de eerste:

DODENMASKER

Een lichtstreep valt over het gipsen beeld.

Wit is de glimlach van de starre dood.

Ik huiver. Toen de man zijn leven sloot

brak in hem niets. Hij glimlacht onverdeeld.

Hijmans werkte daarna voor Het Vrije Volk en het Algemeen Handelsblad, en was later hoofdvoorlichter van het Rijksmuseum en voorlichter van het ministerie van CRM. Wie weet beschouwde hij zijn gedichten toen als een jeugdzonde. Hij overleed in 1980.

Een ander boek heb ik nog niet uit: 'MH17, de Doofpotdeal' van journalist Joost Niemöller (Van Praag, 2014) Het kwam vorig jaar uit, dus ruim voor het recente rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, maar het zet alle vragen rond de ramp helder op een rij. Want het is me ondertussen wel duidelijkheid dat ook dit laatste rapport nog veel vragen open laat. Terug naar boven

Dit rijtje luidruchtige mensen hield zich tenslotte gedeisd op de informatieavond van de gemeente in het gymnasium over de opvang van 300 vluchtelingen in de stad.

Woensdag 28-10-2015

Anders dan in Steenbergen en Purmerend verliep de informatiebijeenkomst over de opvang van 300 vluchtelingen in Gorcum rustig. Die opvang moet komen in het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat in de Lingewijk. Uit nieuwsgierigheid liep ik gisteravond naar het Gymnasium Camphusianum, waar zich in het auditorium naar schatting ruim vijfhonderd mensen verzameld hadden. Buiten was politie, ook twee agenten te paard. Bij de ingang stonden de waarnemend burgemeester en de betrokken wethouder die iedereen een hand gaven. ('Waarnemend' omdat burgemeester Barske er de brui aan gaf; er is nog geen nieuwe) Met name was ik benieuwd of zich leden van de Nederlandse Volks Unie zouden manifesteren. Er waren deze week berichten dat deze beweging probeert te profiteren van dergelijke avonden.

Ik haalde een kop koffie en zocht een plekje aan de zijkant van de zaal. Bovenaan stond inderdaad een rijtje luidruchtige lieden (foto hiernaast) 'Weg met de kakkerlakken!', probeerde er eentje. Een agente in uniform kwam bij ze staan. Uiteindelijk hielden ze zich gedeisd toen de burgemeester ze geen kans gaf. Applaus in de zaal. Het gemeentebestuur had de regie slim aangepakt door na drie korte inleidingen geen plenair debat te houden. Geen kans op verstoren van de discussie door gebral van leuzen voor de bühne. 'In een afgebrand pand is ook geen plaats!', dat hoorde ik nog wel roepen. Het publiek viel langzaam in groepjes uiteen. Verdeeld over de hoeken van de zaal kon men zijn vragen stellen aan mensen van het COA, de politie, de IND en het gezondheidscentrum voor vluchtelingen, terwijl je helemaal achterin met leden van de gemeenteraad kon praten.

Voorafgaand vertelde een dame van het COA dat het belastingkantoor heel geschikt was, dat er vooral gezinnen uit Syrië met kinderen zouden komen en dat de omringende scholen wilden meewerken om zo snel mogelijk onderwijs aan ze te bieden. De angel was er toen al behoorlijk uit en het werd zelfs gemoedelijk.

Nog voor negen uur liep ik terug naar de binnenstad. Een heldere lucht, een volle maan boven straten en stegen. Hier op de website van de Gorcumse Courant staat overigens een verslag van de avond van iemand - die alleen de initialen P.j.m. gebruikt - die niet tevreden was. Hier het verslag van Gorcums Nieuws. Al eerder deze week was er een bijeenkomst met de winkeliers uit de wijk. Die van het Piazza Center waren bang dat hun klanten zouden wegblijven omdat vluchtelingen in het winkelcentrum zouden gaan hangen. Daar kan ik me wel iets bij voorstellen. Vanavond zal de gemeenteraad in een extra vergadering een besluit nemen. Gelukkig tot zover geen opstand in Gorcum.

Vanmorgen is het helder; opnieuw een heldere zonsopgang met rozerode wolkjes. Een kwartier later valt er lichte regen maar het is weer droog als we naar de fitness in Oost rijden. Anderhalf uur flinke inspanning, daarna de boodschappen bij Plus Jan Sterk. Barbara komt op de koffie en ik ga naar het derde college 'Verdieping 1 - Meesterwerken' van de KLU in het museum. Dat handelt over Caravaggio en met name over diens drie schilderingen in de Contarelli kapel in Rome. Tegelijk is ook Ans in het museum; ze bezoekt met haar vriendin Jannie de expositie 'Pixels en penseelstreken' van Dick en Trudy Bosch. Vanavond ga ik met buurvrouw Joke eens kijken bij de extra vergadering van de gemeenteraad. Kan ik niet laten.

Onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) schrijven in Nature Climate Change dat delen van het Midden Oosten onbewoonbaar zullen worden door de opwarming van de aarde. Niet pas over tweehonderd jaar, maar al deze eeuw, het valt niet meer te negeren. Er werd al tien jaar geleden voor gewaarschuwd; onder andere door Peter D. Ward wiens boek uit 2010 ik nu lees. Weinig kans dat de gevluchte Syriërs nog naar hun land willen terugkeren, grote kans dat er door oorlog, droogte en honger nog meer komen en niet alleen uit Syrië: klimaatvluchtelingen. Nog een halve tot een hele eeuw later staat de helft van Nederland onder water; dan willen onze nazaten vluchten. Tenzij de Internationale Klimaatconferentie in Parijs medio december drastische besluiten neemt die uitgevoerd worden. Terug naar boven

Het gemeentewapen van Gorinchem. 'Sterken scheppen sterken'.

Donderdag 29-10-2015

De kogel is vlak voor tien uur gisteravond door de kerk: na tweeëneenhalf uur stemt een overgrote meerderheid van de gemeenteraad in Gorcum voor de noodopvang van maximaal 300 asielzoekers in het voormalige belastingkantoor in de Gildenwijk. Het debat is weinig geïnspireerd en concentreert zich vooral op de uitvoerbaarheid van een nogal neuzelige motie die Everdien Haman (Gorcum Actief) mede namens D66 indient over de verhouding gezinnen vs. alleenstaande mannen. Die zou 60/40 moeten zijn in plaats van de gebruikelijke 40/60. Nee, het visionaire gebaar hoef je hier niet te verwachten, de motie wordt verworpen want Gorcum regelt dat niet. Dat doet het COA. De fractie van Stadsbelang stemt als enige tegen. Fractieleider Dick van Zanten beroept zich op een merkwaardig principe: in ons verkiezingsprogramma stond dat we geen opvang van asielzoekers meer willen. Dus daar houden we ons aan. Dat was bijna twee jaar geleden. Europa krijgt sinds een aantal maanden te maken met een onverwacht grote toevloed van vluchtelingen, maar dat maakt hem niet uit. 'We doen niet aan kiezersbedrog.' Stadsbelang nestelt zich daarmee, vermoed ik, bewust in het electorale vacuüm van de PVV, een partij die in Gorcum afwezig is. Het is de enige partij die de handen op elkaar krijgt van de publieke tribune, dichtbevolkt met bewoners van de Gildenwijk. Maar applaus mag niet van de burgemeester. Opmerkelijk: een fractielid van Stadsbelang van Joegoslavische herkomst stemt ook tegen. In een pauze ga ik hem vragen of hij dat vergeten is. Nee, zegt hij, ik ben niet tegen vluchtelingen maar niet in de Gildenwijk. Oh, waar dan wel. In Gorcum-Noord. Voor de duidelijkheid: dat is een industrieterrein, ver van bewoonde wijken aan de andere kant van de A15. Zo'n afgelegen lokatie zal de integratie sterk bevorderen.

Vanmorgen mist, na negen uur zon. Mooie dag. Na het middaguur vertrek ik naar Utrecht. Terug naar boven

De eerste versie van 'Mattheüs en de engel' van Caravaggio. Vernietigd in 1945 in Berlijn. Er bestaan alleen foto's van in zwart/wit.

Vrijdag 30-10-2015

Het schilderij hiernaast bestaat niet meer. Het heet Mattheüs en de engel en er zijn alleen nog wat fotoreproducties in zwart/wit van. De beroemde Italiaanse meester Caravaggio schilderde het in 1602 in opdracht van kardinaal Francisco Maria Del Monte. Het was één van de drie wandschilderingen - het middelste - uit het leven van de apostel en evangelist Mattheüs die bestemd waren voor de Contarelli kapel in de kerk van de Franse gemeenschap in Rome, de San Luigi dei Francesi. Daar kwam het nooit terecht, want de opdrachtgever keurde het werk af. Het werk toont hoe de apostel van een engel de goddelijke inspiratie ontvangt tot het schrijven over het leven van Christus. De engel leidt zelfs letterlijk zijn schrijvende hand. Maar de kerkelijke opdrachtgevers zouden het werk te boers hebben gevonden en de engel te intiem met de apostel. Dus schilderde Caravaggio een tweede versie waarin de engel zedig in de lucht hangt en op gepaste afstand de schrijver inspireert (zie hier) Als je er goed naar kijkt zie je dat in deze versie er een subtiel aureooltje boven zijn hoofd hangt. Dat ontbreekt in deze eerste versie.

De eerste versie werd gekocht door een rijke bankier en kunstverzamelaar, Vincenzo Giustiniani, die patroon van de schilder was. Hij en zijn broer bezaten een enorme kunstverzameling die in 1620 1200 beelden en 300 schilderijen omvatte, waarvan 15 van Caravaggio. De collectie bleef meer dan tweehonderd jaar intact in het palazzo van de Giustiniani's. In 1815 wist Friedrich Wilhelm III, de koning van Pruisen, 157 schilderijen te verwerven, waaronder vijf Caravaggio's inclusief deze eerste versie van 'Mattheüs en de engel'. Voor de Giustiniani-collectie werd een speciaal museum gebouwd in de Lustgarten in Berlijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, al in september 1941, werd de collectie met vele andere schilderijen opgeslagen op een aantal verdiepingen van een toren van de luchtafweergeschutsbunker in Friedrichshain, om ze te beschermen tegen luchtbombardementen. Vanaf maart 1945, toen de Russische troepen Berlijn naderden, begon men met het verplaatsen van delen van de collectie naar veiliger lokaties. Er bleven tenslotte 434 achter vanwege hun grote formaat, daaronder ook Caravaggio's eerste versie. Op 2 mei 1945 werden die onbeschadigd aan het Rode Leger overgedragen. De verdiepingen van de geschutstoren waren afgesloten, behalve de eerste verdieping. De toren werd niet bewaakt en om onbekende redenen vatte de eerste verdieping vlam op 6 mei 1945 en tenslotte brandde de hele toren af op 14 en 18 mei. Daarbij ging ook de eerste 'Mattheüs en de engel' verloren. Speculaties willen dat veel werken tevoren gestolen en naar Sovjet-Rusland vervoerd waren, maar er is er nooit meer een opgedoken. Nu resten er alleen een aantal vooroorlogse zwart/wit fotoreproducties van.

Gisteravond genoeglijke met oud-collega Lieke K. van het vroegere JAC-Utrecht herinneringen opgehaald bij Bar/Bistro 'Madeleine' op 't Wed in Utrecht (foto hier) Vandaag een fraaie herfstdag. Halve wallenloop waarna boodschappen. Ik kijk even aan boord en zet slotjes op de bakskisten. Twee afwijzingen van het JS-manuscript van uitgeverijen Brandt en Athenaeum. 'Uw manuscript is besproken tijdens de redactieraad, maar helaas is het niet een werk dat wij met commercieel succes zouden kunnen uitgeven', schrijft de eerste en de tweede 'Wij leggen ons toe op de uitgave van klassiekers uit de wereldliteratuur en (voornamelijk historische en culturele) non-fictie. Derhalve hebben wij moeten constateren dat uw werk niet in ons fonds past.' Een auteur moet wat afzien, maar ze reageren eigenlijk tamelijk snel. Nog een kleine tien te gaan. Opnieuw escalatie in Syrië nu Obama een beperkt aantal elitetroepen naar oppositiegroepen gaat sturen. Misschien met de bedoeling een wat sterkere positie te hebben in het Syrië-overleg in Wenen. Terug naar boven

De nieuwe maanglobe op mijn leestafeltje.

Zaterdag 31-10-2015

Heb je vanmorgen die helikopter niet gehoord?, vraagt Ans. Ik heb niks gehoord. Gezonde slaper. Om half zes vloog een helikopter luidruchtig rondjes over de binnenstad. Misschien was de politie op zoek naar gevluchte inbrekers? Later maakt Gorcums Nieuws melding van een politiehelikopter die assistentie verleende aan collega's op de grond, die vanmorgen op zoek waren naar een verdachte in verband met een mishandeling. 'Met succes, want de verdachte werd uit de bosjes geplukt en aangehouden. Nog weer later blijkt dat het om een mishandeling ging van iemand op de Kortendijk door vier mannen. Drie werden meteen aangehouden, de vierde wat later op aanwijzing van de helikopter in de bosjes bij de Bagijnewal. 

Op de foto hiernaast staat de maanglobe die ik van de week kocht. Mooi hoor! Hij toont met veel details het maanoppervlak met de lokaties van de landingen van de Apollomissies en maansondes. Er zit ook een lampje in. Soms neem ik hem op schoot om preciezer te kunnen kijken.

Gisteravond keken we naar de volgende ronde van The Voice of Holland. Ans' kleindochter Nikita was nog niet aan de beurt; die komt volgende week. Deze ronde heet 'The battles'. Het zit raar in elkaar. In plaats van de kandidaten zelf een liedje kunnen kiezen waar ze goed in zijn, krijgen ze een song op en die moeten ze met zijn tweeën zingen! Tegen elkaar als het ware, waarbij ze elkaar afwisselen en soms samen zingen. Je hebt gewoon pech als je een liedje krijgt dat je niet ligt, zowel qua stem als qua inhoud. Het stemmen van de juryleden is ook raar. De 'teamleider' kiest steeds twee kandidaten uit zijn of haar team uit, die in zo'n liedje tegen elkaar moeten 'battelen'. De juryleden spreken aan het eind van een 'goede battle' of een slechte. Er wordt veel omhelsd. Drie van de juryleden adviseren de teamleider die kiest tussen de twee kandidaten van een battle. Het publiek mag soms wel en soms niet stemmen met mobiele telefoons. Een door de teamleider afgewezen kandidaat kan toch naar de volgende ronde - de knock-out fase - als een ander jurylid hem of haar in zijn eigen team opneemt. Dat heet stelen ('steal') Motiveringen waar je iets van leert, geven de juryleden niet. Het is niet duidelijk waar hun keus door bepaald wordt. Raar. Raar is ook dat volkomen amateurs moeten strijden met ervaren professionals, die soms ook nog bekenden van de juryleden zijn. Dat is steeds een ongelijke strijd en riekt soms naar bevoordeling. En dan die voortdurende onderbrekingen voor irritante reclame. De oude man moppert.

Het is een schitterend herfstweekeinde. We doen anderhalf uur fitness op Oost. Michel, Barbara en Jordin zijn er ook. Daarna haal ik de decoupeerzaag van de boot, volgende week nodig om twee plaatjes te zagen waar ik het gat van de oude Lenco-TV mee kan dichtmaken. Dan kan de platte televisie erop geschroefd worden. Ik ontmoet Rob, de buurman van de Hanse 430 naast ons. Leuk gesprekje. Zijn boot steek 2.20 meter diep. Hij moest tweeëneenhalf uur wachten voor de sluis, totdat het vloed was en hij de drempel kon nemen. Hun boot blijft hier voor de winter liggen. Rob en zijn vrouw popelen om te kunnen vertrekken, de wereld in, net als wij acht jaar geleden. Ach, nog aan de vooravond van je zeilreis staan! Ik kan het me levendig voorstellen.

Even de stad in voor een laatste boodschap. Op de markt zijn de terrassen opgeschoven voor de jaarlijkse kermis, die tegen het vaste stramien in nu eens niet verregent.

Boven de Sinaï woestijn werd vandaag een Russisch burgervliegtuig neergeschoten, een Airbus A321 met toeristen op weg naar Sint Petersburg. Alle 224 inzittenden kwamen om het leven. Islamitische Staat claimt het neergeschoten te hebben als wraak tegen de Russische interventie in Syrië. Dat is nog niet bewezen, de piloot had kort voor het contact verloren ging technische mankementen gemeld.  Terug naar boven

Gemiddelde zeespiegelstijging in de wereld 1880 - 2014 (bron Wikipedia)

Zondag 01-11-2015

'De klimaattop in Parijs zal de opwarming van de aarde vertragen', schreef De Volkskrant eergisteren. Het optimisme in het bericht is gebaseerd op de klimaatplannen die meer dan 150 landen hebben ingediend voor de komende klimaatconferentie in Parijs, COP21. Er is een samenvatting gemaakt waaruit blijkt dat de gemiddelde uitstoot van CO₂ per hoofd van de wereldbevolking per 2030 met 9 procent verminderen (vergeleken met 1990). Ze beperken de stijging van de uitstoot in 2030 tot 56,7 gigaton CO₂ per jaar (vergeleken met 49 gigaton in 2010). Dat is 4 gigaton CO₂ minder dan bij ongewijzigd beleid. het rapport verwijst naar dit rapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA), dat berekent dat de landen met dit pakket uitkomen op een stijging van 2,7 graden in 2100. Bij ongewijzigd beleid zou dat 4 tot 5 graden zijn. Het is meer en beter dan bij de vorige klimaattop van 2009 in Kopenhagen, maar het is niet genoeg en je moet ook maar afwachten hoeveel landen de voorgenomen doelstellingen zullen halen.

Tot dusver mikten veel politici op een beperking van de mondiale temperatuurstijging tot 2^o Celsius in 2100. Niemand weet wat de effecten ervan zullen zijn, met name op het smelten van de ijskappen en de zeespiegelstijging. Voor landen als Bangladesh en Nederland is dat van groot belang. De extra 0,7^o Celsius maakt het nog ongewisser. Bovendien kijkt niemand verder dan de komende eeuwwisseling, als opwarming en zeespiegelstijging in de 22e eeuw gewoon doorgaan. Sommigen vinden dat je voor dit moment tevreden zou moeten zijn dat zoveel landen de uitstoot van CO₂ daadwerkelijk willen reduceren. Verdere reducties zullen wel volgen in latere jaren. De klemmende vraag blijft of het dan niet te laat is.

Gister - ondanks het bovenstaande - een vrolijke avond met Wil F. & Marianne en Wiger & Arina in Grieks Restaurant 'Mykonos' op de Langendijk. Vooraf was er een borrel bij ons thuis. Hier een vrolijke foto. Vandaag alweer een prachtige herfstdag met een onbewolkte hemel en veel zon. We kijken via Uitzending Gemist naar de aflevering van gisteravond van de spannende Engelse politieserie 'Happy Valley'. 's Middags komen de dochters van Ans op de thee. Kleine Vajèn is er ook bij. Terug naar boven

De nieuwe platte televisie aan boord.

Maandag 02-11-2015

Overal hangt vanmorgen mist behalve in Gorcum. Bij ons komt de zon stralend op in een hemel met enige hoge sluierbewolking en vliegtuigstrepen. In een prachtige ochtend lopen we om de west onze halve wallenloop (zie 3 foto's hier) De bladeren van de kastanjebomen zijn nu bruin verkleurd. Ze zullen weldra vallen en de mensen in de appartementenflats langs de wal krijgen weer een halfjaar uitzicht op de rivier en de vluchthaven. We verlengen onze wandeling naar het stadhuis om het nieuwe paspoort van Ans op te halen. Het is tien jaar geldig, zegt de beambte, tot 2025. Dat moeten we eerst nog zien te halen, maar we hebben goede moed. Vanwege de kermis staat de maandagochtendmarkt op het plein voor het stadhuis. Twee mooie schollen bij de Turkse visboer en groenten bij de Marokkaanse groenteboer. Hardwerkende mensen, volledig geïntegreerd in de samenleving, ik ben benieuwd of er over een paar jaren ook een Syrische marktkraam is.

Als we weer thuis zijn,wacht me een leuk klusje: de inbouw van de platte televisie in de boot. Uit de kelder haal ik twee MDF-plaatjes, overgebleven van de bouw van de boekenkasten. Ik zaag ze op maat en schroef ze aan boord op elkaar vast in het gat van de oude beeldbuis-televisie. Ik laat een spleetje over voor de voedingskabel naar het 230V stopcontact in de kast erachter, in het kleine hutje. Dan precies het midden van het plaatje bepalen en de bevestiginsplaat erop. Een jarenlange gast moet wijken: de putilak die ik in augustus 1990 meenam uit Groenland, valt precies onder het beeldscherm. De putilak bleek later een tupilak te heten, een kwade geest die wraak neemt als je hem ooit verkoopt of weggeeft (lees hier en hier) Ik geef hem een mooie plek in de vitrinekast met reistrofeeën thuis in de hoop dat hij niet boos wordt. Daarna schuif ik het beeldscherm op zijn plaats en zie de foto hierboven: hij zit daar prima. Daarna haal ik hem er weer af; het lijkt me niet slim om dat ding van de winter aan boord te laten. Daarna zet ik de motor af, die ik ondertussen een halfuur had laten draaien.

Over het nieuws word je vandaag niet vrolijk. De zege van Erdogan had ik op basis van de peilingen niet verwacht. Maar de weg naar de grondwetswijziging die hem meer macht moet geven, kent nog een paar stappen die de kiezers kunnen verijdelen. Hoop ik. Wat zegt de president? 'De hele wereld moet respect tonen. Tot nog toe heb ik zoveel volwassenheid van de wereld niet gezien.' De OVSV brengt een verklaring uit waarin staat dat de verkiezingen werden gehinderd door geweldadige incidenten, intimidatie en beperkingen van de media. De OVSV toont geen respect, derhalve. De afstand tot Europa is toegenomen.

De FNV behaalt een overwinning in de langlopende zaak over de grootheidswaanzin in het Meavita-debâcle. Even later treedt ex-commissaris en VVD-coryfee Loek Hermans af als VVD-fractievoorzitter en lid van de Eerste Kamer. Een smadelijke afgang die hij in alle opzichten verdient. Terug naar boven

Dinsdag 03-11-2015

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer laat over oktober 2015 een flinke sprong omhoog zien naar + 0,43^o Celsius. Ik dacht dat de oorzaak ervan ligt in het voortduren van de sterke El Niño van dit jaar, maar volgens klimaatscepticus Roy Spencer is dat niet zo. Niet de tropen waren vorige maand erg warm, maar de gematigde en arctische streken op het noordelijk halfrond hadden bovennormale temperaturen. Overigens veroorzaakt de huidige El Niño wel recorddroogtes in Indonesië en de Filipijnen. Al vier weken blijven de regens van de natte moesson uit. Tropische wouden drogen uit, flora en fauna sterven massaal en er zijn op grote schaal bosbranden. Zoals gebruikelijk draait ook deze El Niño de jaarlijkse wisselingen om. In het normaal in deze periode droge Zuid-Amerikaanse continent valt veel regen. Vorige week toonde de televisie beelden van de altijd kurkdroge Atacama woestijn in het noorden van Chili, de droogste woestijn ter wereld. Die was nu overwoekerd met enorme velden lichtpaarse bloemen.

Afgelopen vrijdag heeft mijn serviceprovider Maakum zijn nieuwe software onder mijn website gezet. Daardoor zijn er meer mogelijkheden die ik nog moet uitproberen. Sindsden kreeg ik twee klachten (eentje in het Gastenboek) dat de knop 'direct naar het laatste verslag' niet werkt. (Hij doet het bij mij overigens wel) Hebben meer lezers daar last van? Misschien helpt het om een andere browser te gebruiken. In elk geval zal ik het bij Maakum melden.

Zulke prachtige herfstdagen als we doormaken! Vandaag opnieuw. Ans gaat naar haar dochter Barbara en ik doe snel wat boodschappen, niet om daarna buiten lekker van het mooie weer te genieten en een terrasje te pakken, maar om me meteen weer op het spelen van Skyrim te werpen. Ik ben er weer flink aan verslaafd. Ans vindt het maar kinderachtig en dat is het natuurlijk ook, zeker in relatie tot wezenlijk belangrijke onderwerpen als opwarming, vluchtelingen, Oekraïne en IS. So what? Ik kan er zeer van genieten. Het is een avonturenspel (adventure game) en een computerrollenspel, een spannend verhaal dat je zelf maakt in een boeiende wereld met een door jezelf gekozen hoofdpersoon, die zich steeds verder ontwikkelt. Zeer vindingrijk en boeiend en optimaal geschikt voor een escapistische mind als de mijne. Ach, denkt Ans waarschijnlijk, als die jongen er nou van geniet - en het houdt hem van de straat. Het schijnt trouwens heel goed te werken tegen een naderende Alzheimer. Terug naar boven

Dulce (l) en buurman gisteren in de zon in de Lingehaven (foto Riveer)

Woensdag 04-11-2015

Gisteren maakte ze bij Riveer, de veer- en havendienst, vanaf de sluis de foto hiernaast van onze Dulce en buurman. Het was zonnig en windstil, het water in de Lingehaven als een roerloze, volmaakte spiegel. Vandaag is het nog steeds warmer dan normaal, maar met bewolking. Vroeg uit de veren, want om negen uur heb ik een vergadering van het bestuur van de Gorcumse Poëzieroute. Een kort loopje naar het statige pand van Van Rooijen Accountants en Belastingadviseurs op de Havendijk, onze vaste vergaderlokatie met altijd lekkere koffie. Eigenlijk is de route klaar en nu gaat het erom het gidsje uit te brengen met alle gedichten en de plattegrond van de wandelroute door de oude binnenstad. Praktische vragen: wat moet de oplage zijn, wat wordt de verkoopprijs in relatie tot kostprijs en oplage, en hoe betalen we het drukwerk? We besluiten dat we ruim 3000 exemplaren zullen uitbrengen. Een deel van de kosten zullen we halen uit een viertal advertenties van een halve pagina voor 250 euro. of 500 euro voor een hele pagina. Advertenties van bedrijven langs de route zoals boekhandels, restaurants en dergelijke. 'Kom op de helft van de Poëzieroute lunchen bij ons, speciaal tarief voor poëzieliefhebbers!' Dat genre.

Verder spreken we nog over de beschadiging van de sokkel met een gedicht van de Gorcumse dichteres Lans Stroeve bij het Dalems poortje. Dat is door een grasmaaier gebeurd en de gemeente moet het dus vergoeden, maar dat schiet niet hard op. Overigens bracht Stroeve vorige maand een nieuwe bundel uit: 'Olympisch zwemmer' bij De Arbeiderspers. Tenslotte besluiten we dat er nu echt nummers bij de gedichten op de route moeten komen, om ze te onderscheiden van gedichten die op sommige plaatsen in de stad aangebracht zijn en die er echt niet bij horen. Hopelijk kost dat niet al teveel geld. Alle activiteiten worden al jaren gecoördineerd en uitgevoerd door Bert van 't Land, de spil van de Poëzieroute. Hij werd er dezer dagen voor onderscheiden en deelt gebak rond om dat te vieren.

Na de vergadering gaan Ans en ik braaf ter fitness op Oost. Discipline! Anderhalf uur flinke inspanning. Daarna loop ik de stad in voor drie pompoenbroden bij Bakker Bart in de Gasthuisstraat. Die vriezen we in, dus altijd vers brood. Niet zo energiebewust vrees ik. Het is woensdagmiddag en de kermisattracties op de markt beginnen net op te starten. De Gorcumse kermis is altijd in de eerste week van november en verregent traditioneel, maar daar is dit jaar geen sprake van. Zelfs nu, terwijl er grijze wolkenluchten overtrekken, valt er geen druppel. Op de terugweg bezoek ik Boekhandel De Mandarijn en het kantoor van Riveer op de sluis. Advertentie-acquisitie. Goede kans dat ze allebeide een advertentie nemen in de nieuwe gids van de Poëzieroute.

's Middags ademloos op de radio geluisterd naar een uitermate gevoelige vertolking van het 8e Strijkkwartet in c van Dmitri Sjostakovitsj, een live-opname van eerder dit jaar door het Borodin Kwartet. Sjostakovitsj schreef het in Dresden in 1960. Biografen noemen het een stuk met een sterk autobiografisch karakter. Hij leed toen aan een beginnende spierverzwakking, die later een amyotrofische lateraalsclerose bleek te zijn. Bovendien had partijleider Chroesjtsjov hem die zomer uitgenodigd om voorzitter te worden van de Russische componistenbond te worden, waartoe hij eerst het lidmaatschap van de Communistische Partij moest aanemen. Een uitnodiging die je beter niet kon weigeren. Hij werd dus met grote tegenzin lid. Het begin van het werk is een largo met de noten D-Es-C-H; zijn eigen initialen. Aan een vriend schreef hij'dat het een kwartet was 'dat voor niemand enig nut zal hebben en een artistieke mislukking is. (...) Op het titelblad kan men schrijven "Ter nagedachtenis aan de componist van dit kwartet"'. Maar die tekst kwam niet in de partituur. De altijd pijnlijk dubbelzinnige componist droeg het stuk op 'aan de slachtoffers van fascisme en oorlog.' Terug naar boven

Donderdag 05-11-2015

Met trots zie ik vanmorgen dat mijn oude ziekenhuis, het Beatrixziekenhuis, dit jaar in de Elsevier-enquète bij de beste vier van Nederland hoort. Proficiat! Het ziekenhuis komt al vanaf de jaren 90 met enige regelmaat in de kopgroep voor. Voor het eerst in 1995. Dat komt onder andere door de transmurale samenwerking waar het al twintig jaar lang in uitblinkt. Geweldig dat men het niveau steeds weer weet te verbeteren! Maar het kan verkeren. De partner in het fusieproces dat onlangs door de Zorgautoriteit (NZa) verboden werd, het Albert Schweitzerziekenhuis in Dordrecht, was de laatste twee jaar het beste van Nederland in de enquète van het AD en in 2011 bij Elsevier. Nu staat het opeens erg laag.

Gisteravond keek Jansen Steur nog even om de hoek in een uitzending van Zembla over misstanden op de afdeling KNO van het UMCU. In de opsomming van medische affaires waarin de bestuurders niet ingrepen, stond die zaak weer bovenaan. Maar in het geval van JS werd juist wél ingegrepen; JS moest het ziekenhuis gedwongen verlaten. Ach, de media, een in het begin gevestigd beeld blijft altijd hangen, ook al is het niet juist.

Met enige regelmaat hoor je kritiek op de houding van de VS en de EU in de periode na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie: te gretig om de NAVO uit te breiden met nieuwe landen die voorheen tot het Sovjet-imperium behoorden. Dat hadden we niet moeten doen. Geen wonder dat de Russen zich vernederd voelden en dat Poetin zich hevig verzette toen Oekraïne lid wilde worden van de EU en de NAVO. Dus omwille van de vrede in Europa zouden we dat niet moeten willen - en dus volgend jaar op 6 april tegen stemmen in dat mallotige referendum van Geen Stijl.

Het is een visie waar schaakkampioen Garry Kasparov zich krachtig tegen verzet in zijn nieuwe boek 'Het wordt winter. De vergeten lessen van de Koude Oorlog' (Atlas Contact, 2015) Rusland werd niet gekleineerd en de NAVO werd niet agressief uitgebreid, vindt hij. De mislukte coup tegen Gorbatsjov in 1991 leidde onmiddelijk tot een toevloed van Westerse hulp en nog eens in 1993, toen de Doema de hervormingen van Jeltsin tegenwerkte. In augustus 1991 hield de toenmalige Amerikaanse president Bush senior een speech die veel Oekraïners woedend maakte. Hij zei dat ze niet al te zeer moesten streven naar onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie. Toen later de USSR uiteenviel mocht Rusland van het Westen de permanente zetel met vetorecht in de VN-Veiligheidsraad zonder meer overnemen. In 1994 sloten de leiders van Rusland, Oekraïne, de VS en Engeland het Memorandum van Boedapest. In ruil voor het opgeven door Oekraïne van zijn nucleaire arsenalen beloofden de ondertekenaars de onafhankelijkheid en soevereiniteit van de bestaande grenzen van het land te respecteren en af te zien van het dreigen met of het gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of politieke onafhankelijkheid van Oekraïne. De inval in de Krim en de annexatie ervan in maart 2014 door Rusland was een flagrante schending van dit memorandum. Het Westen heeft alleen verbaal geprotesteerd en slechts een aantal zwakke sancties ingesteld. De weigering om Oekraïne daadwerkelijk te beschermen en versneld in de NAVO op te nemen was typische appeasementpolitiek. De vernedering van Rusland is een mythe. 'Poetin heeft alleen respect voor macht. (....) Je kunt een dictator geven wat hij wil, maar het zal nooit genoeg zijn.' Aldus Kasparov.

Het is een grijze dag met wat schaarse miezer. Om één uur komt er zowaar een zeiljacht door de sluis, een Dehler 43. Hij draait in het kommetje en komt netjes op ons rijtje liggen (foto hier). Grappig, nu liggen er drie van hetzelfde formaat. Zou het ook een overwinteraar zijn? Inderdaad, de crew van Riveer bevestigt het even later op hun facebookpagina.

Vandaag beslist de rechter in Amsterdam dat de tarieven van ziekenhuizen geheim mogen blijven. Omdat er cruciale bedrijfsinformatie uit is af te leiden vallen de prijzen onder het bedrijfsgeheim. Huh? Nu snap ik het niet meer, het was toch de bedoeling dat ziekenhuizen met elkaar zouden concurreren op prijs en kwaliteit? Marktwerking is toch het adagium? Dan moet je de prijzen wel kennen. Verderop lees ik dat een ziekenhuis wel de prijs moet noemen als een patiënt erom vraagt. Dat is belangrijk als je bijvoorbeeld je eigen risico nog hebt. Dus wél en niet? Nu snap ik het werkelijk helemaal niet meer. Terug naar boven

Vrijdag 06-11-2015

Gisteravond zagen we 'Elena' (2011), de derde film van de Russische cineast Andrej Zvjagintsev. Hij kreeg er de hoofdprijs voor op het filmfestival van Gent. Een aantal weken geleden waren we erg onder de indruk van 'Leviathan' (2014), zijn laatste film. Het verhaal in 'Elena' komt traag op gang. Een oude carrière-communist wordt in een duur appartement verpleegd door zijn jongere vrouw, die verpleegster was. Zijn dagen zijn geteld, hij overleeft een hartaanval. Dan vangt het verhaal aan, de man wil een testament maken waarin hij zijn vrouw alleen een lijfrente-uitkering nalaat om te voorkomen dat de lamzakkerige zoon uit haar eerlijk huwelijk een deel van zijn fortuin krijgt. Die al geheel voor zijn eigen dochter zijn die een leven van genotzucht en drugs leidt. De vrouw, een prachtige rol van Nadezda Markina (hiernaast) wil dat verijdelen. De intrige zal ik niet onthullen. De film geeft inzicht in het moderne leven in een stad in Rusland. Zvjagintsev brengt ook in deze film opeens een oerbeeld aan, een groot wit lijk van een paard, gestorven voor een spoorwegovergang. Het beeld is zó krachtig, onverwacht en buiten de context van het filmverhaal, dat je ervan schrikt. Net als in 'Leviathan' is de intrigerende maar niet opdringerige filmmuziek van Philip Glass.

Vanmorgen zwaar bewolkt. Lezer en zeiler Joep W. komt de satelliettelefoon ophalen, die hij van ons overneemt. Zijn boot ligt in het Griekse Levkas en hij wil hem geleidelijk aan via Sicilië en Sardinië terugzeilen naar Nederland. Onze nachtkijker neemt hij ook over. De obligate halve wallenloop schiet er vandaag bij in. Ans haalt kleindochter Vajèn op die vandaag bij ons te gast is.

Een paar weken geleden berichtte ik hier en hier over de geheimzinnige signalen die van de ster KIC 8462852 bij het sterrenbeeld Zwaan afkomstig waren. De waarnemingen leverden tal van speculaties op: was het misschien een Dyson-ring van een buitenaardse beschaving? Meteen werd er een luistercampagne met de Allen Telescope Array (ATA) in Californië opgezet. Men zocht twee weken lang naar zowel smalle als breedbandige radiosignalen maar ze werden nog niet gevonden. 'The history of astronomy tells us that every time we thought we had found a phenomenon due to the activities of extraterrestrials, we were wrong', zegt astronoom Seth Shostak.  'But although it’s quite likely that this star’s strange behavior is due to nature, not aliens, it’s only prudent to check such things out.' Zeker, ze luisteren verder.

's Middags klaart het weer wat op. Ans en kleine Vajèn gaan naar de kermis. Ze mag in de draaimolen. Ik ga zometeen wijn halen bij Inge in Heukelum. NB: Maakum heeft - als het goed is - de haperende knoppen 'Naar het laatste verslag' gerepareerd. Willen degenen die er last van hadden het svp even checken? Vanavond bij Barbara op de bak voor de Battles van The Voice of Holland. Nikita is aan de beurt! Terug naar boven

Zaterdag 07-11-2015

Op de bank bij Barbara kijken we gisteravond naar de ronde Battles van The Voice of Holland waarin Ans' kleindochter Nikita uitkomt. Een VWO-scholiere van 16. Ze rondt haar podiumopkomst af met een fraaie foot-kick. Haar partner/tegenstrever is een een lange jongeman. Wat lijkt ze daarnaast klein! Dat is ze natuurlijk ook. Je ziet dat het klikt tussen die twee, ze zingen met duidelijk plezier, maar toch moet er een afvallen. Persoonlijk vind ik dat Nikita gemakkelijker en mooier zingt. Toonvast en helder, ook in de hoge regionen. Haar 'coach' Sanne, die onder de artiestennaam Miss Montreal door het leven gaat en beide kandidaten tegen elkaar laat uitkomen, kiest voor haar en niet de jongeman. Nu mag ze door naar de volgende fase, die 'Knock-out' heet. Gejuich op de bank bij Barbara. We zijn allemaal trots. De genomineerde is zelf niet aanwezig, want er is een verjaardag in de familie van haar vriendje. De mobiele telefoons van Michel en Barbara stromen vol met felicitatieberichten. Wanneer de knock-out fase op televisie is, weten we niet, misschien pas half december. Hierboven kun je de battle van Nikita nog een keer zien en horen.

Vanmorgen sloven we ons anderhalf uur uit in het fitnesscentrum aan de A15 op Oost. We doen het nu een aantal maanden en nooit met tegenzin. Je voelt je conditie vooruitgaan. Later slenter ik door de binnenstad voor de laatste weekenboodschappen. Het is gezellig druk in de straten en verrassend warm. Gisteren was het met 17,1^o Celsius de warmste 6 november ooit gemeten, aldus Weeronline. In het Gastenboek en per email melden lezers van de site dat de knoppen 'Direct naar het laatste verslag' weer werken. Ook de zoekfunctie is weer bovenaan het zij-menu terug. Zometeen gaan we naar de verjaardag van Tessa (34)

Er komen steeds meer aanwijzingen dat het Russische vliegtuig inderdaad door een in de bagageruimte gesmokkelde bom verongelukte. De Russen en Egyptenaren ergeren zich geweldig aan suggesties en uitspraken van de VS en het Verenigd Koninkrijk dat het een aanslag was. Er kwamen 224 mensen om en Poetin wil niet de indruk wekken dat hij zijn burgers niet weet te beschermen. Hij heeft er intussen een chefsache van gemaakt en stuurt dit weekeinde honderd vliegtuigen naar Sharm-el-Sheikh en Hurghada om zijn gestrande landgenoten op te halen. De Amerikaanse en Britse geheime diensten hebben vlak voor de explosie van het toestel boven de Sinaï Arabische terroristen gelieerd aan IS afgeluisterd, die tegen elkaar pochten over 'iets groots in de omgeving' dat op het punt stond te gebeuren en anonieme bronnen in Egypte melden dat de zwarte dozen van de Airbus ook wijzen op een explosie voor het uitvallen van de motoren. Het beeld wordt duidelijker. De veiligheidscontrôles op de Egyptische toeristenluchthavens zou verwaarloosd zijn, iets dat ons overigens niet opviel toen we in 2011/12 een jaar in Hurghada met onze boot lagen. Overigens is ook een ander scenario denkbaar: in augustus moest een Brits vliegtuig boven de Sinaï uitwijken voor een raket, waarmee de Egyptische luchtafweer aan het oefenen was. Het zou na de ramp met de MH17, die waarschijnlijk met een Russische Buk-raket per ongeluk neergehaald werd, wel een typische en uiterst sarcastische draai van het lot zijn als Egypte per ongeluk de Russische Airbus neerschoot. Terug naar boven

Grappig, op Google Earth staat een lege Tolsteeg. Je ziet dat er nauwelijks trottoirs zijn. De foto is genomen vanaf de onoverzichtelijke kruising met 't Eind bij de coupure in de stadswal.

Zondag 08-11-2015

Gisteren werd het opnieuw een recordwarme dag: 18,5^o Celsius in De Bilt. Dat geldt ook voor de minimumtemperatuur van vannacht: 14,8^o Celsius. Het laatste record dateert van 2010. Kort geleden, ieder kan zijn eigen conclusies trekken. Vannacht was te warm onder het dekbed. Ik droomde van een wereld die geleidelijk onder water liep. We bevonden ons in een hoog flatgebouw met kantoren, waar je door het stijgende water steeds naar een hogere verdieping moest. Gelukkig waren die er maar zorgelijk vroeg ik me af wat zouden moeten doen als we aan de hoogste etage toe waren. Gelukkig viel de electriciteit niet uit. Later waren we opeens in de boot, waarmee we over de huizen van Eind en Langendijk naar de grote kerk voeren. Voorzichtig meerden we af naast de toren, enigszins bevreesd of hij niet zou wegzakken in de kletsnatte bodem. Einde droom. Vanmorgen hangt er mist over de haven. De komende dagen blijft het te warm voor de tijd van het jaar, zij het iets minder. Om half elf verdrijft de zon de mist.

Het gemeentebestuur van Gorcum heeft de moed opgebracht om een nieuw Verkeerscirculatieplan Binnenstad uit te brengen, waarin wordt voorgesteld om de Tolsteeg af te sluiten. Onze buurtvereniging KNAKE stelt het al jaren voor. Het levert de facto een compartimentering van de binnenstad op, waarbij doorgaand verkeer tussen beneden- en bovenstad niet meer via 't Eind (onze straat) en de Tolsteeg kan, terwijl voor langparkeerders het terrein op Buiten de Waterpoort bereikbaar blijft. Het Ei van Columbus! Geen gevaarlijke situaties meer op de kruising bij de coupure van de Waterpoort, geen jachtende auto's door de smalle Tolsteeg en het laatste stuk van 't Eind, waar geen trottoirs zijn of hele smalle. De verkeersdrukte in onze straat zou met liefst 90% afnemen. Eigenlijk wilde het college van B&W alleen het zware vrachtverkeer weren, maar de daarmee gemoeide fysieke belemmeringen vindt men te ingrijpend en lelijk. Ik snap dat wel, het is geen gezicht om felgekleurde balken dwars over de straat op te hangen. Dan maar alle autoverkeer weg, was de slotsom. Dat gaat nu gebeuren op proef. Fietsers en voetgangers mogen er wel door, kinderen kunnen weer op straat spelen. De mensen zullen er snel aan wennen, blijkt in andere oude binnensteden. De gemeenteraad moet al op 17 december beslissen.

De meeste bewoners zijn blij, maar uiteraard is er ook een buurman die zich hevig verzet. Hij begon zelfs een protestpagina op Facebook: Houd de Tolsteeg open! Daar vinden fikse debatten plaats, waar ik zelf ook hartstochtelijk aan deelneem. De pagina kent na vier dagen slechts 65 'likes' en daar zitten ook heel wat tegenstanders bij, die uit belangstelling de discussies volgen. De hele zondag verandert het aantal niet.

Het is druk over de sluis met wandelaars. Vandaag is de maandelijkse Culturele Route. De grote es op de Altenawal is eindelijk begonnen in hoog tempo zijn blad te verliezen. We blijven thuis lekker kneuteren. Terug naar boven

Sombere dag. De drie overwinteraars in de Lingehaven. Helemaal links zie je de mast van de vierde.

Maandag 09-11-2015

Somber, winderig en warm. Vreemde combinatie van termen om het weer in Nederland te beschrijven. We lopen voorover gebogen tegen de harde zuidwestenwind langs de Merwede naar het strandje van Buiten de Waterpoort. Dan over de wal langs de Duveltjesgracht, de jachthaven en de wallen en bolwerken aan de zuid- en westkant van de stad. De bomen zullen nu wel gauw kaal zijn. Ans zegt :'Sinterklaas komt als de bomen kaal zijn. Dat zei mijn moeder altijd.' Op de terugweg lopen we over de markt. De kermisattracties zijn weg, de kramen van de maandagochtendmarkt zijn terug. We treffen Arina & Wiger bij de visboer. De meeste kramen in dit gedeelte zijn van allochtonen, de Turkse visboer, de Marokkaanse groenteboer en er tegenover een kraam met lange donkere jurken voor moslima's. De kaasboer is een Hollander. Voelt het vreemd aan? Nee, natuurlijk. In de NRC is een debat gaande, geëntameerd door vier donkergekleurde vrouwen die zich ergeren aan de vanzelfsprekendheid van de witte norm. 'Witte mensen moeten eens luisteren.' Wit is niet meer de standaard, vinden ze. 'Ik ruik ze', zegt ene Arzu Aslan. 'Witte mannen van rond de vijftig jaar, vaak linksig, met als handelsmerk antiracisme en anti-islamofobie. Ik heb tien keer liever een diehard racist.' Tja, ik ben er ook zoëen, al ben ik wat ouder. Het is niet gauw goed bij deze vrouwen, maar ik geloof niet dat ze het met een diehard racist leuk zouden vinden. Ach, het komt met de tijd wel in orde. Ons land verandert en 

Overstroming in 2100 van de Gorcumse binnenstad bij 2 graden opwarming. Prognose op Climatecentral.org. Rode cirkel is ons huis.

Dinsdag 10-11-2015

Adequaat of niet? Dat vraag je je af als je bijgaand kaartje ziet. Ik kreeg het aangereikt door lezer Ger. Het toont de overstroming van de binnenstad van Gorcum bij 2 graden opwarming van de aarde in 2100. Ons eigen huis - aan het zuidelijk eind van 't Eind zou onderlopen en de rest van de straat niet. Voor de goede orde: die opwarming van 2^o Celsius is het niveau waarop de Europese landen hopen tegen het einde van deze eeuw global warming te beperken door fikse reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Dat moet er dan wel van komen. Dus hoe adequaat is de prognose hiernaast?

Je vindt hem als interactieve kaart hier op de website van ClimateCentral.org. De kaart kun je verschuiven naar je eigen woonplaats en je kunt kiezen uit twee modellen: 2 graden opwarming en 4 graden opwarming. Het huidige model is een update van november 2015, dus zeer recent, en op de website kun je lezen waar de gegevens vandaan komen en hoe het werkt. Dat ziet er behoorlijk degelijk uit, zie onder andere hier. In hoeverre het tot op het detailniveau van onze oude binnenstad klopt, is moeilijk na te gaan. Wat Gorcum betreft zie je dat je - bij wijze van spreken - in AD 2100 beter in de bovenstad kunt wonen dan in de benedenstad. In elk geval zal het water onze straat dan wel autovrij hebben gemaakt, dat weer wel. Waarom de Langendijk niet onder water zou staan en het grootste deel van het Eind wel, is me niet duidelijk. Net zoals de Kriekenmarkt wél en de Appeldijk en Havendijk niet. Allemaal dijken. Voor mijn gevoel zijn die even hoog. Het maakt eigenlijk niet zoveel uit, want als je in het model uitzoomt dan zie je dat heel de regio rondom Gorcum ondergelopen is. .

Handig is dat je de scenario's kunt variëren. Zo heb je verschillende keuzes tussen 'unchecked pollution' enerzijds en 'extreme carbon cuts' anderzijds en alles wat daar tussen ligt. Ook temperatuurstijging en periode kun je variëren. Ik kies wat ik het meest waarschijnlijke vindt: 'minor carbon cuts' op een termijn tot 2050. Het model toont (zie hier) dat de hele binnenstad van Gorcum en het industrieterrein Avelingen eilanden zijn in de Groene Hart Zee. De Golf van Heusden en Altena ligt in het zuiden. Alle buitenwijken van onze stad staan onder water.

Wat wél uitmaakt is dat het model uiteraard niet rekent met tal van beschermingsmaatregelen zoals nieuwe, nóg ambitieuzere Deltaplannen, nog hogere rivierdijken en polders die aan het water prijsgegeven worden (Ruimte voor de rivier) Die zullen op middellange termijn soelaas bieden maar niet voor de lange termijn, want de opwarming van de aarde kent een enorm traagheidseffect. Dat maakt dat ondanks de voorgenomen reducties van de emissies van broeikasgassen, klimaatverandering en zeespiegelstijging nog eeuwenlang zullen doorgaan. Alleen een drastische stop in het verstoken van fossiele brandstoffen kan die termijn flink terugbrengen, maar zo'n stap zal ondanks alle goede bedoelingen niet het resultaat zijn van COP2015, de komende klimaatconferentie in Parijs. Vrees ik.

Terug naar het heden. Het is bewolkt en het miezert. Ans gaat naar Barbara. Haar oudste zoon Jordin, student in Utrecht, wordt vandaag 19. Ik doe wat boodschappen in de stad. Emmy in Boekhandel De Mandarijn geeft me een kop koffie. Ze is bezig de boeken uit te pakken die de besteldienst juist heeft gebracht. Mooie titels, maar ik weersta de verleiding. We praten over de voorgenomen proef de Tolsteeg te sluiten. Daar zijn we sterk voor. Dan haal ik wat materiaal voor een klusje thuis: het ophangen van een kruimelzuiger. Die hebben we nodig om de rommel van Sir Geldof op te zuigen. Hij zingt mooi en toont veel activiteit, maar hij is slordig en gooit voortdurend korrels, zaden en bodemzand over de rand van zijn kooi. Om ons te pesten natuurlijk. Vanavond ga ik naar het stadhuis, waar B&W toelichting gaat geven aan de gemeenteraad over het voorgestelde Verkeerscirculatieplan Binnenstad en de sluiting van de Tolsteeg. Terug naar boven

Met Jan-Willem Gerth van Uitgeverij Van Brug bij Grandcafé Tax.

Woensdag 11-11-2015

Frans Timmermans sluit niet uit dat de Europese Unie uiteenvalt. De Britse premier Cameron dreigt met een Brexit als hij zijn zin niet krijgt en de EU niet belangrijke bevoegdheden teruggeeft aan de lidstaten. In Polen treedt een eurosceptische regering aan terwijl andere voormalige Oostblokstaten zoals Hongarije en Tsjechië zich niets van EU-beslissingen aantrekken. Ook Slovenië begint met de bouw van een hek op de grens met Kroatië. Het Schengensysteem, het vrije reizen tussen de lidstaten, is op grote schaal genegeerd. Onder druk van de eurocrisis en vervolgens de vluchtelingencrisis lijkt de Unie metterdaad te verbrokkelen. In een tijdperk waarin Poetin (Krim, Oost-Oekraïne) en China (Zuidchinese Zee) brutale machtspolitiek bedrijven vormt de EU steeds minder een macht om rekening mee te houden. Misschien is het tijd om het 'Europa van twee snelheden' weer van stal te halen, of liever - sinds de invoering van de euro al twee snelheden gaf aan de Europese integratie - een Europa van drie snelheden te scheppen. Laat de Britten maar in een afgetuigde Unie zitten met de Polen, de Hongaren, de Tsjechen en de Grieken en misschien de Kroaten en de Slovenen, als de rest onder leiding van Duitsland en Frankrijk maar een werkelijke macht vormt, een politieke en juridische Unie die met een Europees leger en verdere integratie succesvol tegenwicht kan bieden tegen verdere agressie van de Russen. Ooit zullen mensen als Cameron smeken om er weer in te mogen. Ach, schone dromen....de toekomst van ons continent is weer hachelijk als hij honderd jaar geleden was. Wie profiteert vooral van de verdeeldheid van Europa? Poetin, who else?

Weinig nieuws bij de gemeenteraad gisteravond. De betrokken wethouder en een ambtenaar geven toelichting op het verkeerscirculatieplan en met name op de sluiting van de Tolsteeg. Ik leer een nieuwe beeldspraak over onze straat kennen: 't Eind is 'het balkon van de stad'. Zo is het en je zult maar op dat balkon wonen. Het andere nieuwe is dat de proef een jaar zal duren. Dat is rijkelijk kort om het effect te meten, gesteld dat mensen enige tijd nodig hebben om eraan te wennen en zich nieuwe patronen van binnenstadsverkeer te laten ontwikkelen. Twee jaar ware beter. Enfin, het is al mooi dat er een proef komt. Die begint mogelijk al in de eerste maanden van 2016.

Vanmorgen snel naar de fitness want om 12 uur heb ik een afspraak met Jan-Willem, mijn uitgever, voor de afrekening van de boekenverkoop. We doen dat op een aangename manier in Grandcafé Tax (eat*drink*love) op de Groenmarkt (foto hierboven) Terug naar boven

De opzet van het XENON1T-experiment in Gran Sasso.

Donderdag 12-11-2015

Mocht ik voor mijn dood toch nog eens een grote ontdekking mee maken! Eentje die het wetenschappelijk beeld van de fysieke wereld schokt. Het mooist is natuurlijk de ontdekking van signalen van een buitenaardse beschaving, of de vondst van leven ergens in het heelal of zelfs maar in ons eigen zonnestelsel, bijvoorbeeld op Mars of in de ondergrondse oceanen op een van de manen van de planeet Saturnus. Zelfs al zou het al duizend millenia dood zijn, het bewijs dat het er was geweest zou geweldig zijn. Dan zou ik tevrden zijn. Maar bijvoorbeeld de ontdekking van wat nu precies donkere materie is, of de raadselachtige donkere energie, dat zou ook mooi zijn.

Misschien is de kans op een spoedige ontraadseling van donkere materie nog het grootst. In het bekende Italiaanse Gran Sasso laboratorium werd gisteren het nieuwe XENON1T-experiment in gebruik genomen. Gran Sasso is het laboratorium waar men in 2011 dacht neutrino's te hebben gemeten die sneller vlogen dan de lichtsnelheid (lees mijn post hier uit die tijd) Binnen de fysica van Einstein is dat een onmogelijkheid. Een halfjaar later bleek er sprake van een meetfout en Einstein bleef overeind.

Maar nu start er een ander experiment, dat beoogt om met een ongeëvenaarde gevoeligheid naar donkere materie te zoeken. Wat is donkere materie? Dat weten we niet. Het bestaan ervan wordt aangenomen om afwijkingen in baanbewegingen van sterrenstelsels, sterren en planeten te verklaren, die binnen de zwaartekrachts theorie van Einstein niet kloppen. De gewone materie roept te weinig zwaartekracht op en er moet dus nóg iets anders zijn: donkere materie. Zelfs vijf keer zoveel als gewone materie. Waarom zien we het dan niet? Men veronderstelt dat de donkere materiedeeltjes vrijwel niet reageren met de materie die wij kennen. Ze zou bestaan uit weak interacting massive particles (WIMP's) Daar wordt al tientallen jaren naar gezocht en tot dusver tevergeefs. De nieuwe detector in Gran Sasso is een enorme watertank, 1400 meter onder de grond. In die tank zit een gashouder met vooral vloeibare xenon zit (zie hierboven) De lokatie diep onder grond houdt de straling van andere deeltjes tegen, maar WIMP's komen er wel omdat ze weinig reageren. Heel af en toe botst een donkere materie deeltje met een Xenon-atoom. Dat veroorzaakt een lichtflits. Er zijn 248 detectoren om die lichtflitsen te registereren. Dan is het bestaan van donkere materie bewezen. De eerste resultaten komen al begin 2016.

In geen geval zullen dergelijke ontdekkingen, hoe baanbrekend ze ook zijn, het raadsel van de wereld kleiner maken. Groter ook niet. Wat maakt het dan uit of ik nog zo'n ontdekking mee maak? Niks, maar toch... het hoeft er maar ééntje te zijn, dat is niet teveel gevraagd. Ik geloof overigens dat de onverklaarbaarheid van alles een principiële zaak is, waarvan de omvang niet veranderen kan. Tussen begrip en onbegrip liggen geen gradaties of nuances. Ik begrijp de wereld een beetje, dat is logische onzin, dat kun je niet zeggen. Met andere woorden: als je iets van de wereld begrijpt, begrijp je alles.

Wat een mooie dag is het vandaag, na die paar sombere herfstdagen. Ik pak de doos uit die mijn uitgever Jan-Willem gisteren meebracht. Er zitten nieuwe drukken in van mijn boeken. De 3e druk van deel 1, en de 2e drukken van delen 2 en 3. De allerlaatste correcties werden aangebracht. Mooi. Daarna ga ik bij een buurman op 't Eind op de koffie om te praten over de proefsluiting van de Tolsteeg. Hij is mordicus tegen en ik wil wel eens weten waarom. Hij begon zelfs de FB-pagina Houd de Tolsteeg open (nu 92 likes) Het wordt een aardig bezoek. Niet dat we het eens worden, dat zat er op voorhand niet in, maar ik snap nu wel dat hij vanwege zijn bedrijfje er last van zal hebben. Niet onoverkomelijk, maar lastig. Misschien kan er een individuele oplossing gevonden worden, bijvoorbeeld de afsluiting uitvoeren met van die paaltjes die je met een afstandsbediening kunt doen zakken. Die heb je elders ook in stad, geloof ik. Probleem opgelost.

Even aan boord geweest om naar mijn wintermuts te zoeken. De warme muts die ik in 2003 kocht in het Schotse Tobermory. Niet gevonden. Ja, die ligt allang hier in de kast, zegt Ans als ik thuiskom. Het is trouwens nog steeds erg warm. Boodschap in de stad. Peinzend over de haven naar mijn boot staren. Wat een mooi schip is het toch. Time flies. Straks komt Karin K. op de borrel. Terug naar boven

Nieuwe plek voor het bureau in mijn werkkamer.

Vrijdag 13-11-2015

Vrijdag de dertiende is een werkzame dag. We starten met twee uur fitness op Oost en daarna boodschappen bij Plus Jan Sterk. Vannacht bedacht ik op een waakzaam moment dat ik mijn werkkamer nodig eens moet veranderen. Waarom weet ik niet, alleen is het duidelijk dat het moet. Het enige is eigenlijk dat ik in mijn luie leesstoel niet naar buiten kan kijken. Dat hoeft natuurlijk niet voor wie leest, maar enfin. Als je in gedachten meubels begint te verschuiven, dan kun je niet ophouden. Ik niet, althans. Dat is handiger dan er echt mee schuiven, met name met mijn bureau, want daar is nogal wat electronica in verwerkt (laptop, printer, bureaulamp, een vaste verbinding met de router en eentje met de radio in de hoek) Dat verhuist allemaal mee als je het bureau verschuift en met name de bedrading is keurig weggewerkt achter boeken en onder plinten. Waar haal ik de moed vandaan? Tegenwoordig schijn je alles draadloos aan elkaar te kunnen verbinden.

Terwijl Ans met haar kleindochter Esri naar de tandarts gaat, begin ik aan de klus. Na een uur is het een ravage. Mijn bureau stond vrij in de kamer en nu schuif ik het in een hoek. Dat scheelt flink in de ruimte. Bij thuiskomst grijpt de geliefde in wanhoop naar haar hoofd. Ik werk stug door, verwijder bedrading en leg nieuwe. Ans gaat van ellende stofzuigen. Geleidelijk krijgen we de zaak voor elkaar. Zie de foto hierboven. Er is een nieuwe plek voor mijn leesstoel en je kunt er mooi naar buiten kijken. Alleen zie ik mijn boot niet, een minpuntje. Maar ik ben heel tevreden.

Dat het Slotervaartziekenhuis in opdracht van de overheid heroïne produceerde voor de begeleiding van een groep chronisch verslaafde junks, wist ik al jaren. Het was beslist geen geheim. Mooie deal, dachten we in betsuurderskringen, en niet onlogisch voor een ziekenhuis in de stad met meeste heroïnejunks in ons land. Dat er veel teveel voor betaald werd, de winstmarge was 30%, wisten we niet - maar dat is in wezen de zaak van overheid en producent zelf. Moet je maar een goede prijs bedingen. Natuurlijk gebeurde het allemaal temidden van de schemerige praktijken die de toenmalige directeur Aysel Erbudak erop nahield, maar op zichzelf was dit element niet vreemd. Dat de zaak werd verzwegen, zoals De Volkskrant in een commentaar stelt, is gewoon niet waar. Terug naar boven

De kranten in Frankrijk vanmorgen.

Zaterdag 14-11-2015

'l'Horreur!' koppen de kranten op zwarte voorpagina's vanmorgen in Parijs. We kijken naar het extra NOS-journaal om acht uur. Gisteravond zaten we bij Barbara thuis voor de verjaardag van Jordin (19) Gezellig geroezemoes van stemmen. Tegelijk staat de The Voice of Holland op, de laatste van de Battles is aan de gang. Het is even na halftien. Een van de aanwezigen kijkt op het scherm van zijn smartphone. 'Hé, er is een aanslag in Parijs. Meerdere doden.' Met mijn eigen telefoon scan ik de nieuwssites; die hebben nog niets. De avond gaat verder. We horen dat volgende week vrijdag de Knock-Out fase van de de Voice begint en dat Nikita die avond aan de beurt zal zijn. Omstreeks elf uur rijden we naar huis en vinden na enig zoeken een parkeerplaats op de Kalkhaven. Op het Eind mag je niet parkeren omdat morgenochtend Sinterklaas aankomt in de Lingehaven. Thuis zetten we de TV aan en belanden in Pauw, waar iedereen door elkaar praat over zware aanslagen in Parijs op verschillende plaatsen. Zelfmoordaanslagen en schietpartijen in het wilde weg bij restaurants. Bommen gingen af bij een stadion, het Stade de France waar president Hollande de interland Frankrijk-Duitsland bijwoonde. Hij werd snel afgevoerd. Er is zelfs een gijzeling gaande in een theater. Na Pauw volgt een extra Journaaluitzending. Misschien wel vijftig doden. Verwarring, verbijstering en angst. Hollande kondigt de noodtoestand af en sluit de grenzen. Er is iets groots aan de gang. Maar om één uur wint de slaap het bij ons.

Middag. Op het lichaam van één van de zelfmoordterroristen vindt de politie een Syrisch paspoort, meldt persbureau AP. Premier Rutte houdt een persconferentie en zegt dat we in oorlog zijn met IS; niet met de Islam. Juist. Strikt genomen heeft IS ons nooit aangevallen en wij IS wel (in Irak), maar de premier denkt op dit ernstige moment Europees. Het nieuwe reactionaire bewind in Polen ziet in de aanslagen een motief om onder de in de EU afgesproken quota vluchtelingen uit te komen.  Daarvoor ziet hij 'geen politieke mogelijkheden', zegt minister Konrad Szymanski. Hij denkt zeker dat Europa dat wel snappen zal.

Er zijn meer gegevens over de terroristen. Eentje zou een Franse extremist zijn en bij een derde - er was al op iemand een Syrisch paspoort aangetroffen - vond men een Egyptisch paspoort. Er zou ook een vrouw onder de daders zijn. Voor ander nieuws is er vandaag geen aandacht. IS zal doorgaan met aanslagen tegen het Westen, zegt Adjiedj Bakas in De Volkskrant. Die is spreker, auteur en trendwatcher. Ik ken hem niet. 'Europa wordt als een uiterst gemakkelijke prooi gezien: vergrijsd, risicomijdend, zonder enige vechtlust, zielloos in het post-christelijke tijdvak en geleid door zwakke politici.' Het Kalifaat zou niets zonder grondgebied zijn. 'Pak het zijn grondgebied af en het kalifaat verdwijnt als sneeuw voor de zon.' Dat vraag ik me af. Waarom zou IS niet ondergronds kunnen gaan? Ze doen niet anders. Enfin, de klimaatconferentie COP21 over twee weken in Parijs gaat gelukkig gewoon door. Natuurlijk moet de wereld zich niet van de wijs laten brengen. Alle Sinterklaasoptochten in ons land verliepen rustig. Buiten valt druilerige regen. Terug naar boven

Met Piet Hartman in het Woerkums Café.

Zondag 15-11-2015

Gisteravond rijden we via de Merwedebrug naar Woudrichem. Naar het nostalgische etablissement De Teerkamer, de locatie van veel artistieke en muzikale activiteiten. Daar ben ik gast op de reünie van het vroegere Woerkums Café, georganiseerd door de journalist Piet Hartman - de man die het in de jaren 90 voorzat. In februari 1992 was ik er ook toen ik directeur van het Beatrixziekenhuis was. Piet interviewde me destijds omdat ik een paar duizend gulden subsidie had gevraagd voor de kunstmanifestatie BRAIN/Internal Affairs. Dat was omstreden, maar tenslotte kreeg ik die subsidie terwijl de buurgemeente Werkendam het verzoek afwees. De vroegere burgemeester en oud-kamerlid Joop Worrell (1974 - 1989) is nu de eerste gast. 'Een geweldige ervaring om onder Joop den Uyl te werken.' Een hoog grijze hoofden in het zaaltje. Als tweede gast noodt Piet me op het podium (foto hiernaast) Hij feliciteert me met de 2e plaats van het Beatrix in de lijst van beste ziekenhuizen die het AD gisteren publiceerde.

'Was het ziekenhuis in jouw tijd ook zo goed?'

'Zeker Piet, al in 1995 waren we vijfde in de Elsevier enquête.'

Daarna gaat het over onze zeilreis, de migrantenboot die we in 2008 tegenkwamen tussen Lampedusa en Malta, over Syrië en de Levant, over de ex-neuroloog Jansen Steur die ik eind 2003 uit het Medisch Spectrum Twente zette en tenslotte over schrijven en mijn boeken. Ik lees een stukje voor dat volgens Ans goed valt bij het publiek, maar ik verkoop geen van de boeken die ik had meegenomen. Je kunt niet alles hebben.

Omstreeks elf uur keren we over donkere weggetjes terug. Het regent en stormt. We moeten op tijd zijn voor de Merwedebrug, want die gaat om middernacht dicht wegens onderhoudswerkzaamheden. We zijn ruim op tijd. De hele nacht waait het hard. De wind vlaagt om het huis, we horen de landvasten van onze boot af en toe kreunen. De masten van Dulce en de twee andere jachten zwaaien heen en weer. De eerste herfststorm, of was er eerder dit jaar al een?

's Ochtends kijken we naar een extra Journaal en andere nieuwsuitzendingen. Er zijn twee vluchtauto's gevonden, waarvan eentje in Montreuil, ten oosten van Parijs. Er lagen drie Kalasjnikovs in. Niet onwaarschijnlijk is de groep aanslagplegers op de terrassen ermee ontkomen. In een praatprogramma pleiten Hans Wiegel en Sjuul Paradijs om onze grenzen te sluiten. Anderen werpen gelukkig tegen dat je daarmee de slachtoffers van Islamitische Staat nog eens extra straft.

Middag. Buiten regent het. De wind is afgenomen. Nauwelijks een wandelaar buiten te zien. In Frankrijk jaagt men op de aanslagpleger(s), die is/zijn ontkomen. In België en Frankrijk zijn zeven arrestaties verricht; mensen die mogelijk met de aanslagen te maken hebben. Aanstaande vrijdag zullen de EU-ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken bijeenkomen om de Europese reactie op de aanslagen in Parijs te bespreken.

Op de radio een mooie uitvoering van het Vioolconcert van Benjamin Britten door Simone Lamsma en het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van Jaap van Zweden. Daarna speelt het orkest Sjostakovitsj' Vijfde Symfonie (1937) Het was de tijd van de Stalin-terreur. De componist gaf het werk als ondertitel: 'Het antwoord van een Sovjetkunstenaar op terechte kritiek.' Later zei hij erover: 'Het is alsof iemand je met een stok slaat en zegt: je moet blij zijn, je moet blij zijn. Je staat half verdoofd op en zegt: ik moet blij zijn, ik moet blij zijn.' Angst en terreur zijn van alle tijden. Niet iedereen staat op.

Half vier. We lopen naar Theater De Peeriscoop voor een middag met het lokale trio Jolie Coeur. Met verve gebracht Frans chanson. Terug naar boven

Ans luistert naar chansons aan de bar van Theater De Peeriscoop.

Maandag 16-11-2015

Theater De Peeriscoop gistermiddag. Het is niet erg druk, het Trio Jolie Coeur treedt daarom niet in de zaal op maar in de veel gezelliger foyer. Aan de bar gezeten met een glas wijn luisteren we een uur lang naar enthousiast gebrachte chansons d'un certain age (foto hiernaast) Onwillekeurig denk je dat mensen in Parijs anderhalve dag eerder waarschijnlijk ook zo ongedwongen in een etablissement zaten toen ze ineens door kogels werden getroffen. Die ongedwongenheid zal wel weer terugkeren, c'est la vie, misschien niet direct bij de talrijke gewonden en de familieleden van de slachtoffers, maar wel bij ons, laten we niet blijvend dramatisch doen. De meeste liedjes van het trio gaan ook over hoe mooi en romantisch Parijs is. Dat willen de terroristen ons misschien afnemen maar dat staan we niet toe.

Omstreeks kwart over vijf lopen we terug naar huis. Het is droog. De wind dolt door de straten van de binnenstad. We schuiven op de bank voor de televisie om het laatste nieuws te zien. Een uur later verbrandt een stuk ruimteschroot in de atmosfeer boven de Indische Oceaan. We zijn het ons niet bewust, maar het object werd op 3 oktober ontdekt door de Catalina Sky Survey in Arizona – een telescoop die de hemel afspeurt naar potentieel gevaarlijke planetoïden. Dit object treft de aarde niet, het verbrandt volledig in de dampkring.

Een vale dageraad breekt aan. Sir Geldof jubelt niettemin als iedere dag. Nog steeds veel wind. In de media komen de gruwelverhalen van individuele slachtoffers los. De kroegbaas van de Parijse brasserie 'Au Cent Kilos', Grégory Reibenberg, was vrijdagavond niet aanwezig. Zijn vrouw stond bij een ander restaurant, 'La Belle Équipe', achter de bar toen er gewapende mannen verschenen die plotseling een regen van kogels naar binnen zonden. Ze stierf samen met acht andere personeelsleden. Totaal kwamen daar negentien mensen om. Niet te bevatten.

Waarom zoveel geweld? De veronderstelling van Islam-deskundigen is dat Islamitische Staat daarmee de zogenaamde Eindtijd dichterbij wil brengen. Dat is het slot van een massale en bloedige strijd tussen het nieuwe Kalifaat en de ongelovigen, waarin de Messias zou verschijnen. 'De onthoofdingsvideo's zijn in feite reclamespotjes voor het Einde der Tijden', schrijft De Volkskrant in een achtergrondartikel. Dit geloof van een bloedige Eindtijd zou zijn grondslag hebben in verzen uit de Koran, in de soenna en in de Hadith. Deze apocalyptische kant van de Islam, waar de meeste moslims geen boodschap aan hebben, verdient nadere beschouwing; ik kom erop terug. In elk geval brengt het een onverzettelijke en onverzoenlijke toewijding aan extreem geweld met zich mee, die betekent dat je IS alleen met tegengeweld op de knieën kunt krijgen.

Bij de haven- en veerdienst hangt de vlag halfstok. We kijken even aan boord nu het droog is. Geen lekkage. Een platte stootwil is losgeraakt; de boot schuurt bij deze wind tegen een dukdalf. Ik herstel de situatie en haal aan dek nog een lijn weg, die van de giekremmer. Al veel groene alg op het teak, eigenlijk een smerig gezicht. Dat hebben we al die jaren in de subtropen niet meegemaakt. In een uitwateringsgaatje groeien zelfs plantjes (zie foto hier) Daarna doe ik de halve wallenloop om de west. Daardoor vergeet ik de halve minuut stilte die Europa vandaag in acht neemt voor de slachtoffers in Parijs. Samen gaan we naar de maandagmarkt, verse vis kopen bij de Turkse viskraam. De laatste kabeljauwhaasjes voor een mooi prijsje.

Rustige middag. Regen en wind en nog steeds niet erg koud. Muziek en lezen. Straks komt Ria P. bij ons een borrel drinken. Terug naar boven

Dinsdag 17-11-2015

'Zorgbestuur steeds minder aantrekkelijk', luidt een kop in het blad Zorgvisie. Ocharme, wat zou er aan de hand zijn? 'Door de continue kritiek en de verlaging van topinkomens wordt het vak van zorgbestuurder steeds minder aantrekkelijk. Veel jonge getalenteerde bestuurders vertrekken naar het bedrijfsleven.' Wie klaagt er zo? Dat is Klaus Schmitt, een bekende headhunter. Ik ken hem nog wel, hij doet dit werk volgens mij al dertig jaar. Op 1 januari a.s. mogen krachtens de Wet verlaging bezoldigingsmaximum WNT nieuwe bestuurders van ziekenhuizen en andere zorginstellingen niet meer verdienen dan de minister-president. Nu is het maximum nog 130% van de MP, straks is het 100%. Dus € 179.000 in 2016. Vandaag heeft ook De Volkskrant het bericht. Voor zittende bestuurders is er een afbouwregeling van enkele jaren. Dat kan ik me voorstellen; zij hebben vaak financiële verplichtingen op zich genomen - met name hypotheken en andere leningen - die niet zomaar af te bouwen zijn. Die generatie bestuurders blijft dus zitten waar ze zit tot hun pensioen. Contract is contract; als ze verkassen verdienen ze beduidend minder. Bovendien worden bestuurders tegenwoordig door velen 'graaiers' genoemd. In een fors aantal gevallen was de bezoldiging inderdaad flink doorgeschoten. Denk aan 'de Maserati-man', die overigens niet in een ziekenhuis maar in een sociale woningcorporatie zat.

Volgens Klaus Schmitt voelen veel bestuurders zich tegenwoordig 'gekrenkt en ondergewaardeerd'. Dat ze chagrijnig zijn kan ik me ook voorstellen; het afbreukrisico was altijd al groot, de zorg wordt steeds ingewikkelder en dan ook nog salaris inleveren is wel veel gevraagd. Op 1 januari 2017 wordt de WNT-3 ingevoerd. Dan gaan ook de salarissen van de subtop in de zorg omlaag, behalve voor medisch-specialisten. Dat is natuurlijk op het eerste gezicht raar, maar vergis je niet, de dokters zijn de echte machthebbers in het ziekenhuis.

Vroeger hoorde ik ook bij de grootverdieners. Eerlijk gezegd prijs ik me gelukkig dat ik nu al bijna tien jaar met pensioen ben en er niets meer mee te maken heb. Zorgbestuurder ben je niet zonder kleerscheuren op te lopen. Ik zei al dat het afbreukrisico groot is. Ik ken bijna niemand die ongeschonden de eindstreep haalde. Twee keer ging ik zelf op mijn bek zoals we dat noemden, de eerste keer in 2000 bij Prismant (lees: 'De valse start van Prismant') De tweede keer was in 2007 in het Medisch Spectrum Twente. Niet door de zaak Jansen Steur overigens, maar door een rare ruzie met het bestuur van de medische staf. Het was volkomen ten onrechte maar tegen de staf kun je niet op en mijn collega steunde me niet. Omdat er niets op me aan te merken was, wist ik een afvloeiingsregeling te bedingen waarmee ik de paar jaren tot mijn pré-pensioen kon overbruggen. Na een bestuurdersloopbaan van meer dan twintig jaar vertrokken we opgelucht met onze Dulce voor de langgedroomde wereldreis.

Er breekt vandaag een winderige en regenachtige dag aan. Mogelijk vanavond en komende nacht opnieuw een herfststorm. Ik stuur het Jansen Steur manuscript aan nog eens vier uitgevers, doe een boodschap en vermijd de boekhandel. De buitenlamp van de voordeur vervangen, waardoor ik me een hele held voel. Terug naar boven

Syrië, november 2015. De witte gebieden zijn woestijnen; daar woont niemand.

Woensdag 18-11-2015

Frankrijk gebruikt de noodtoestand, mobilisatie van veiligheidstroepen en de uitbreiding van de geheime diensten op een linke manier om volgend jaar alweer niet te hoeven voldoen aan het Europese stabiliteitspact. 'Europa moet dat begrijpen', zegt premier Valls. We moeten in mijn ogen niet overdrijven. Zijn we eigenlijk wel in oorlog met IS, zoals Mitterand en Rutte zeggen? Ik denk dat het Kalifaat eigenlijk niet veel méér vermag. IS heeft zijn grenzen bereikt, verdere territoriale uitbreiding zit er niet meer in. In Irak en Syrië kunnen ze nauwelijks meer gebied veroveren. In het noorden en noordoosten houden de Turken en de Koerden ze in bedwang, in het oosten het Irakese leger, in het zuiden zitten Assad, Hezbollah en rebellengroepen, in het westen zitten ook rebellengroepen waaronder het Al Nusra front en de troepen van Assad gesteund door Rusland. Zware bombardementen vernielen hun infrastructuur. Al kan de oorlog nog jaren duren, in de Levant is IS in feite aan de verliezende hand. Voor het Kalifaat resten alleen nog terroristische aanslagen in Europa en Rusland. Maar de moslimbevolking in de Europese landen gruwt van de bloedige IS-terreur. Daar vindt het Kailfaat slechts marginale steun, net als destijds tijden de terreur van Al Qaida.

Bombardementen op IS in Syrië zullen niet verhinderen dat er nieuwe aanslagen in Europa komen. Het heeft dus niet zoveel zin om ze nóg verder op te voeren. De deelname van ons eigen land aan de bombardementen in Syrië is derhalve een zinloze geste. CDA-leider Buma wil zelfs grondtroepen tegen IS inzetten, alsof er geen mislukte interventie in Irak was. Een interventie die één van de oorzaken van de opkomst van IS was. Heeft hij zin om zonder exit-strategie verzeild te raken in een nieuw en volstrekt onoverzichtelijk moeras? Tweeëneenhalve maand geleden stelde hij het al voor. Wat bezielt hem? Flink doen om Wilders en de PVV de wind uit de zeilen te nemen?

De vriendschappelijke interland Duitsland - Nederland in Hannover gaat gisteravond niet door. Een buitenlandse geheime dienst waarschuwde voor terreuracties. Behalve een nepbompakketje vindt de politie niets. De zuidwester storm maakt vannacht veel misbaar. Het KNMI kondigt code oranje af. De hele avond kijk ik af en toe uit het raam naar de boot. De drie jachten deinen op de wind heen en weer. Goed dat ik die stootwillen eergisteren beter vast knoopte. Vannacht, op het hoogtepunt van de storm, hoor ik tijdens windstoten een val klapperen. Ik geloof niet dat het bij ons is; morgen even kijken. Vanmorgen is het rustig. Paketten donkere wolken trekken over. Op de Kriekenmarkt heeft zich weer eens een veel te grote vrachtwagen vastgereden (foto hier) We kijken naar de berichten over een antiterreuractie in Saint Denis, een voorstad van Parijs, waar vuurgevechten plaatsvinden. Het zou ondermeer om Abdelhamid Abaaoud (27) gaan, het veronderstelde brein achter de aanslagen. Er vielen twee doden, één ervan een vrouw die zich opblies, en de politie arresteerde zeven mensen.

In Parijs lopen al enige dagen de hotels leeg. Toeristen zeggen hun boekingen voor december af. De hotelbezetting liep terug naar 40%. Restauratiers roepen de Fransen op naar een bar, restaurant of brasserie op de hoek te gaan 'om eer te betonen aan de slachtoffers.' Later roept ook president Hollande de mensen op om vooral naar de kroeg te gaan.

Gisteren schreef ik mild kritisch over de Wet Normering Topinkomens (WNT-2) in de zorg. De eerste uitzondering is er al een dag later: het UMC Utrecht mag van de ministers Schippers en Plasterk blijven afwijken met het salaris van de bestuursvoorzitter omdat zij 'een medisch specialist van topniveau met wetenschappelijke kwalificaties en bestuurlijke ervaring in een academische context' is, aldus het blad Zorgvisie. De praktijk is hardnekkiger dan de leer. Jammer voor Plasterk dat hij het zelf niet kan worden als hij in de komende maanden moet aftreden, omdat hij wordt ontmaskerd als het lek in de Commissie Stiekem.

Op de boot is alles in orde. De klapperende val vannacht was bij de buurman; met een touwtje bevestig ik hem van de mast af. Daarna beulen we ons anderhalf uur af in het fitnesscentrum op Oost. Zonnig weer, maar de wind begint al aan te trekken voor de passage van het volgende stormfront. 's Middags naar het vierde college van mijn KLU-cursus Verdieping 1- Meesterwerken in het museum op de markt. Buurman Wiger gaat mee; je kunt tussentijds instappen. Vandaag een intrigerend onderwerp: de 'Zwarte Werken' van de Spaanse schilder Francisco Goya. Daar kom ik nog op terug. Terug naar boven

De nieuwe Sounmaster geluidsinstallatie in mijn boekenkast.

Donderdag 19-11-2015

Het grootste deel van de dag valt miezerregen. Ideale gelegenheid om mijn nieuwste speeltje te installeren: de mooie retro muziekinstallatie Soundmaster NR513DAB+ (foto hiernaast) Daarop heb je behalve een CD-speler (ook MP3), een FM-radio, een platenspeler (met 33, 45 én 78 toeren) ook nog een cassettespeler (voor mijn Angolese bandjes), een DAB+ radio (nooit meer ruis), een Bluetooth-verbinding en een USB-speler. Er zit ook een opnamefunctie, dus je vinylplaten en casettebandjes kun je op de USB-stick digitaliseren. Mooi is dat! De oude retro radio/CD-speler krijgt een plaatsje in de slaapkamer.

Ik ben de hele ochtend bezig met de installatie, want het moet natuurlijk netjes. In de kelder heb ik nog een stuk MDF-plaat. Ik haal het oude paneeltje weg en zaag de nieuwe op maat en bevestig het stevig in de boekenkast. Dan gaten boren en de bedrading keurig wegwerken en dan is het moment om op de power-knop te drukken. Een zoektocht - RTFM, read the fucking manual - om alles onder de knie te krijgen. Het valt niet tegen, maar het materiaal is tamelijk goedkoop. Het geluid is niet denderend, ik zal er toch aparte boxen aan moeten knopen. De cassettespeler werkt prima en de platenspeler ook. Voor de afstelling van de return-functie van de afspeelarm moet je door een gaatje aan de acherkant een schroef een slag aandraaien. De CD-lade gaat maar een een klein stukje open. De DAB+ radio werkt goed, dit geluid is zelfs mooi, maar voor de FM-antenne vind ik geen ingang. De afstelling van datum en tijd en 'language' is niet moeilijk. Het maken van een Bluetooth-connectie met de laptop lukt niet. Ik geloof dat die functie niet op mijn laptop zit; ik kan het in elk geval nergens vinden. Opnemen op een USB-stick heb ik nog niet gedaan. Ik bel de technische dienst van de leverancier. Ze zullen terugbellen, maar om vier uur vanmiddag is dat nog niet gebeurd. Mijn oordeel is dus gemengd.

Zoals altijd volg ik het nieuws met een schuin oor en oog. In Parijs bevestigt men de dood van Abdelhamid Abaaoud, het veronderstelde brein achter de aanslagen. Hij zou ook bij andere aanslagen betrokken zijn geweest. In de Tweede kamer voert men 'een ongemakkelijk debat' (Pechtold) Gelukkig is het kabinet niet van plan flink mee te doen en in Syrië te gaan bombarderen. Eerst maar eens zien of de partijen in Wenen een oplossing vinden. Asscher spreekt ook van 'oorlog' en Wilders dient voor de 21e keer een motie van wantrouwen in.

In Utrecht mag Boekhandel Broese nog tien jaar op zijn plek op de Stadhuisbrug blijven. 'Inspraak laat studenten koud' schrijft NRC. Op het Neude in Utrecht stond slechts een mager groepje voor de landelijke demonstratie voor Vrij en Emancipatoir Onderwijs. Nauwelijks 'gewone' studenten, wel de even treurige als notoire betogers van de SP, de anarchisten en de trotskisten van de Internationale Socialisten met teksten op borden als 'OpRutte'! en 'Kapitalisme Basta!' Er waren vast nog mensen bij uit mijn eigen linkse tijd. Nooit van standpunten veranderd.

Het tegenwoordige studentenvolk heeft geen belangstelling voor socialisme en ook niet voor inspraak en medezeggenschap. Ze worden afgeknepen door krappe studietermijnen. Ik was daar al bang voor toen de Maagdenhuisbezetting van februari jl. uitmondde is een ontruiming. De bezetters wonnen wel op alle punten en Louise Gunning trad af. Ook in mijn tijd kwam er niks van terecht: 'De praktijk verviel in landerigheid, absenteïsme en bureaucratie; de wet WUB werd in de jaren '90 weer afgeschaft. De studenten-activisten moeten oppassen dat de geschiedenis zich niet herhaalt', schreef ik in februari. Dat gebeurt dus wel. Voor de achtergronden verwijs ik naar deel 1 van mijn romancyclus. Terug naar boven

Francisco Goya, La Leocadia, Museo del Prado, Madrid

Vrijdag 20-11-2015

Fascinerend, die Pinturas negras, de Zwarte Schilderijen van de Spaanse schilder Francisco Goya (1746 - 1828) Ze werden eergisteren besproken op het vierde college van mijn cursus 'Verdieping 1 - Meesterwerken' van de KLU in het Gorcums Museum. Goya schilderde ze voor zichzelf, op de muren van het huis waar hij zich aan het eind van zijn leven met zijn minnares Leocadia Weiss had teruggetrokken, buiten Madrid ver van het Spaanse hof, lijdend aan doofheid, duizeligheid en depressies. Het zijn urieuze, sombere schilderingen, die Zwarte Werken, karikaturen van lelijke mensen, prostituees, misschien heksen, zonder bekende titels of andere aanknopingspunten voor de betekenis ervan. Soms is het mogelijk om te wijzen op schilderiijen van anderen, die hem mogelijk inspireerden, zoals 'Saturnus verslindt zijn zoon' van Rubens uit 1636 (hieronder links), dat in Goya's tijd in het Prado hing en waarvan met weet dat hij het kende. Ze zijn op één na allemaal somber van kleur: zwart, bruin, oker en grijs. Zeventig jaar later werden de muurschilderingen overgebracht op doek. Ze kwamen toen voor het eerst in de openbaarheid.

Op die ene die wat lichter is, zou Leocadia zijn afgebeeld, zijn huishoudster, minnares en mogelijk de moeder van hun kind. Je ziet het hiernaast. Ze lijkt naast een graftombe te staan. Leocadia was gehuwd met Isidoro Weiss, toen ze - in 1805 - Goya ontmoette. In 1812 overleed Josefa Bayeu, de echtgenote van Goya. Ze kregen zeven kinderen die op één na allen jong stierven. Leocadia zou een knappe vrouw geweest zijn. Sommige biografen beweren dat de jongste van haar drie kinderen - Rosario (1814) - al een kind van Goya was. Weiss scheidde van haar wegens 'overspel' en op haar 31e ging ze met haar twee jongste kinderen in dat huis buiten de hoofdstad samenwonen met Goya, die toen 73 was. 'Quinta del Sordo' noemden de dorpsbewoners het, het Huis van de Dove. Het werd na de verwijdering van de muurschilderingen in 1909 afgebroken. Goya stierf in 1828. De laatste drie jaren woonden ze in Bordeaux, in zelfgekozen verbanning uit Spanje. Hij schilderde er 'La Lechera', het Melkmeisje, dat volgens velen een portret van Leocadia is. Anderen denken dat het hun veronderstelde dochter Rosario uitbeeldt. Goya liet zijn minnares/huishoudster niets na dan zijn schilderijen. Omdat haar Franse pensioen na enige tijd werd stopgezet, moest ze de Lechera en andere werken verkopen. Over haar dood kan ik niets vinden.

Rosario had mogelijk het schildertalent geërfd van Goya. Zij stierf in 1843 in Madrid, op 29-jarige leeftijd.

Terug naar de Zwarte Werken. De bekendste staat hier rechtsboven. Saturnus (Chronos) verslindt zijn zoon uit vrees dat hij hem doden zal om de troon over te nemen. De god van Rubens is als mens nog herkenbaar, die van Goya is een angstaanjagend monster. Tussen de schilderijen ligt bijna tweehonderd jaar, maar wat een verschil in stijl en uitdrukking! Het eerste is in duidelijk classicistische stijl, het tweede als het ware een wegbereider voor het expressionisme en de horror die de komende eeuwen zal kenmerken.

Terzijde: zie de drie sterren boven de Saturnus van Rubens. De middelste is de planeet Saturnus, die juist enige jaren eerder was ontdekt door Galileo. Op diens gezag schilderde Rubens ter weerszijden er twee andere naast. Toen de telescopen in latere tijd steeds beter werden, bleken dat de ringen van de planeet te zijn. Bij Goya niets van dat alles, de verslindende godheid bevindt zich in duisternis.

Redelijke dag, droog en fris. Halve wallenloop over de oost, aansluitend boodschappen in de binnenstad. Tijd voor het nieuws. David Graeber schrijft in The Guardian dat de Turkse president Erdogan in feite de sleutel heeft voor de vernietiging van Islamitische Staat in een ondoorzichtig spel rond Koerdische troepen in Syrië en Irak. De Koerden zijn in militair opzicht de krachtigste vijand van IS, maar de Turken zorgen ervoor dat ze de extremisten niet kunnen verslaan door een embargo op de aanvoerroutes, luchtbombardementen en zelfs heimelijke steun aan IS.  De Koerden mogen niet te machtig worden. De aanvoerlijnen voor IS zélf lopen eveneens over de Turkse grens. De Turken staan oogluikend de invoer van wapens, voedsel en Syriëgangers uit Europa en de Kaukasus toe, evenals de uitvoer van olie door IS. Ook Open Democracy signaleerde dat gisteren. (Ik dank die artikelen aan een oude vriend) Erdogan kan zijn grenzen gemakkelijk afsluiten en dan zou Raqqa, de hoofdstad van het Kalifaat, snel vallen. Maar dat gebeurt niet. NB: Turkije is een NAVO-partner.

Ans bakt een appeltaart en ik schrijf een ingezonden brief vóór de afsluiting van de Tolsteeg en een autoluw Eind aan het blad De Stad Gorinchem. Als het goed is, dan staat het ook hier op de website van de krant. Je kunt het stukje ook via de knop hieronder lezen. We hebben een rustige middag. Zometeen even naar mijn vriend Inge in Heukelum om wijn te halen. Vanavond voor de TV, want Ans' kleindochter Nikita kampt in de Knock-outs van The Voice of Holland voor een plaats in de volgende ronde. Terug naar boven

Nikita tijdens de KnockOuts van The Voice of Holland.

Zaterdag 21-11-2015

Helaas, helaas, ze ligt eruit. Gisteravond zagen we bij Barbara thuis hoe haar dochter Nikita het niet haalde in de knockouts van The Voice of Holland (zie foto hier) Ze zong in elk geval goed en ging waardig ten onder. Natuurlijk vonden we dat ze niet slechter zong dan haar directe concurrenten, dat ze een stoel verdiende en dat ze door had moeten gaan naar de live-fase. Maar ach, ze is pas 16 en het leven ligt nog voor haar. 'Kom over twee jaar terug, dan ben je een heel eind verder gegroeid', ik geloof dat zangeres en panellid Anouk dat advies gaf. Enfin, Nikita wil eerst haar VWO afmaken en daar zijn we het allemaal mee eens.

In de regen rijden we naar het fitnesscentrum op Oost. Anderhalf uur uitsloven. Op de terugweg is het droog en een stuk frisser dan gisteren, later komt er zelfs wat zon. Ans gaat 's middags naar een optreden van haar kleindochter in het Gorcums Museum. Ze wordt sinds de Voice vaak gevraagd. Ik breng een heerlijke middag door op mijn werkkamer met lectuur en muziek. Rihm, Beethoven (Vioolconcert) en Brahms (1e Symfonie) op Radio4. Sinds half vier regent het buiten weer. Vanavond naar De Peeriscoop voor een optreden van de fado-zangeres Daisy Correia. We genoten al eens eerder van haar zang in maart van dit jaar. Terug naar boven

Zondag 22-11-2015

De Nederlands/Portugese zangeres Daisy Correia deed gisteravond in De Peeriscoop erg haar best in een programma gewijd aan de legendarische fadista Amalia Rodrigues. Toch bereikte ze ons niet steeds. Haar stem is niet echt mooi en zuiver als ze hard zingt in de hogere regionen. Veel fado-artiesten hebben dat - maar Amalia niet, herinner ik me. Toch overtuigde Correia met haar vertolking van de klassieker 'Com que voz', een op muziek gezet gedicht van de dichter Luís de Camões. 'Met welke stem zal ik mijn droevig lot bezingen?' Na de pauze kwam Correia beter op dreef. Ze zong toen ook werk van anderen, zoals 'Canção do Mar' van Dulce Pontes - dat is overigens ook een lied van Amalia. Het heette toen 'Solidão'. Herinner je dat onze Dulce naar Pontes genoemd is, omdat ze net zo licht over de golven danst als de zangeres over de moeilijkste noten van haar lied. Na afloop van het concert drinken we nog een glas in de gezellige foyer van De Peeriscoop. Terug thuis zien we een late fim bij de VPRO, 'Lore', een Duits-Autralisch-Brits oorlogsdrama van Cate Shortland uit 2012. De vijf kinderen van een SS-er vluchten na de nederlaag van Hitler door een ontwricht Duitsland naar hun oma in het uiterste noorden. Hoe kinderen moeten lijden onder wandaden van hun ouders. Erg evenwichtig en helder is de fim niet, maar hij maakt desondanks indruk.

Nieuws: bronnen uit de Duitse inlichtingendiensten beweren dat er afgelopen dinsdag in Hannover door het afblazen van de interland Duitsland/Nederland, daadwerkelijk een terroristische aanslag werd verijdeld. De stad Brussel is al een heel etmaal lamgelegd door de dreiging van aanslagen. In de Noord-Kaukasus doodt de Russische politie elf leden van IS. Afgelopen nacht trof een grote stroomstoring de Krim. Tot mijn verbazing komt de electriciteit daar nog steeds uit Oekraïne. Die zou ik allang stil gelegd hebben, geloof ik, maar misschien betaalt Poetin er een hele goede prijs voor. Nu zouden niet terroristen van IS, maar Oekraïense extremisten van de Rechtse Sector vier electriciteitsmasten op het vasteland bij de stad Cherson hebben opgeblazen. Buiten de Krim, dus. En hier te lande zegt Alexander Pechtold in Buitenhof dat we kritischer moeten omgaan met Saoedie-Arabië, 'omdat het huichelachtig IS financiert'. Dat land verdient elke dag een miljoen euro aan ons. De betrekkingen verbreken dan? Per slot ontploffen de bommen die de oliesjeiks indirect financieren, bij ons in het westen. Nee, dat gaat hem te ver. We moeten wel energie-onafhankelijk worden.

In De Volkskrant staat Dirk-Jan van Baar achter president Hollande. Hij kritiseert de mensen die, zoals Maarten van Rossum eergisteren bij Pauw, zeggen dat Hollande met zijn oorlogsverklaring tegen IS letterlijk de woorden herhaalt van president Bush-jr. Dat leidde tot een foute oorlog in Irak en de geboorte van IS. 'Sinds 2001 bleef het Amerikaanse grondgebied gevrijwaard van een grote aanslag', zegt Eppink. 'De leider van de westerse wereld sloeg van zich af, lang niet altijd even succesvol, maar maakte duidelijk waarvoor hij stond: voor vrijheid en democratie. Dat waren toen geen holle frasen.' Tja, de Europese Unie is beduidend toegankelijker voor terroristen dan de USA. Bovendien maakt Eppink geen onderscheid tussen de interventie in Afghanistan na 9/11, die Al Qaida inderdaad uit zijn schuilplaatsen joeg, en de latere interventie in Irak onder zeer bedenkelijke motieven: de massavernietigingswapens van Saddam die er niet bleken te zijn. De Amerikanen en hun partners ontregelden de broze verhoudingen in het land en kweekten het addergebroed van IS aan hun borst. Maar laat ik bescheiden zijn; ik tuinde er toen ook in en steunde aanvankelijk die interventie.

De zondag begint koud met lichte zonneschijn die allengs toeneemt naarmate de wolken wegdrijven. Een mijlpaal: vanmorgen berg ik de laatste CD's van de boot in hun doosjes in de kast. Ze zijn nu allemaal over. In de loop van de middag valt af en toe malse regenbuien, daarna keert de zon terug. Straks krijgen we mijn jongste zoon Bas op bezoek. Terug naar boven

De overgang van chemie naar biologie. Hier ergens begint het leven (op aarde tenminste)

Maandag 23-11-2015

Daar gaan we weer. 'Het leven is zonder zin begonnen.' De eerste levensvorm op onze aarde waren simpele bacteriën, zonder celkern. Prokaryoten. 'Een bacterie vermeerdert zich niet omdat zij enig verlangen voelt. Ze kan gewoon niet anders.' Mooie zinnen die ik graag een aantal keren lees en op me in laat werken. Ze staan in een aardig boek over leven in het heelal: 'Da draußen' (2014) van de Zwitserse astrofysicus Ben Moore (Ned. vert 'Hallo daar!', Nieuw Amsterdam) Een bacterie is kennelijk in taalkundig opzicht vrouwelijk. Dat is ook zo in het Frans en het Duits. Grappig en een beetje eigenaardig omdat een bacterie helemaal geen geslacht en geen geslachtelijke voortplanting kent. Voortplanting geschiedt door replicatie van DNA (waarschijnlijk RNA bij de eerste prokaryoten) en celdeling.

'Kosmologen weten nog niet hoe het heelal is ontstaan en biologen weten nog niet hoe het leven is ontstaan.' Weer zo'n mooie zin. De oerknaltheorie en de evolutietheorie zijn beide incompleet. Het begin is onbekend. Overigens denk ik dat de oorsprong van het leven eerder wordt ontdekt dan de oorsprong van het universum. Het laatste is voor mijn gevoel het grootste raadsel. Met andere woorden: wie de oorsprong van het universum begrijpt, begrijpt ook dat er leven in ontstond - maar het omgekeerde geldt niet. Als we eenmaal door hebben hoe het leven ontstond, dan blijft de oerknal waarschijnlijk nog steeds een raadsel. En zelfs als alles 'een gruwelijk experiment is van een oneindig wijs wezen, zou ik niet rusten voordat ik wist waarom dat wezen is ontstaan.'

Gisteravond een lange, mooie avond met Bas bij Mykonos op de Langendijk. Hij werkt nog steeds op de bloemenveiling in Haaglanden en verder is hij druk bezig met zijn studio en met Horsehead. Het leven van vrije kunstenaar lijkt hem goed te bevallen. Thuis draait de wasmachine ondertussen zijn was. Als hij weg is haal ik nog even een borrel bij Wiger & Arina. Ans is er nog niet, ze is uit eten in het Wereldrestaurant aan de A15 met haar dochters en Nikita.

Vandaag een overwegend zonnige dag. We maken trouw onze halve wallenloop en bezoeken aansluitend naar de visboer op de markt. Op het terras van Tax (*eat*drink*love*) drinken we koffie in de zon (foto hier) en kijken naar de marktgangers. Daarna kijken we even op de boot. Het is er kil en klam. Geen lekkage in de bakboord garderobekast maar vreemd genoeg wel in de stuurboordkast. De natte handdoeken vervangen. Ik leg een extra walstroomverbinding om straks in december, de feestmaand, feestverlichting in mast en want te hijsen.

's Middags telefoon van de technische dienst van Platenspeler-shop, inzake de geblokkerde CD-lade van mijn nieuwe retro-installatie. De technicus vraagt wat door en zegt dan: ik kom de installatie morgen vervangen door een nieuwe. Prima. Even na drie uur loop ik naar mijn tandarts op de Concordiaweg voor de tweejaarlijkse contrôle van mijn gebit. Alles is in orde. De tandarts adviseert om mijn oude amalgaamvullingen - nog uit het begin van de jaren 60 van tandarts Wortelboer in Breda, zou die man nog leven? - geleidelijk te gaan vervangen. Hm, ik zie nog wel, zeg ik. Tja, zegt ze, als ze afbreken nemen ze vaak een stuk van de tand of kies mee. Bovendien betaalt u premie voor een voorziening die terugvloeit naar de zorgverzekeraar als u de ruimte niet gebruikt. Nou ja zeg, dat lijkt me geen reden om aan je vullingen te laten peuteren. Stel je voor dat alle verzekerden dat zouden gaan doen; dan gaat de premie ras omhoog. In elk geval maak ik een afspraak met de mondhygiëniste voor volgende week. Door de donker wordende stad loop ik terug. In de winkelstraten brandt de feestverlichting.

Er is kritiek op het KNMI, dat gisteren code oranje afgaf wegens de klimaatverandering. Dat is met het oog op de komende klimaatconferentie in Parijs. Critici verwijten het KNMI dat het niet haar taak is beleid te beïnvloeden. Onder andere VVD-Kamerlid Remco Dijkstra zegt: 'Sinds wanneer hebben wij een klimaatalarm?' GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren zegt snedig terug dat het KNMI zijn opdracht exact uitvoert: waarschuwen als dat nodig is. Precies.    Terug naar boven

Schematische voorstelling van donkere 'haren' met hun 'haarwortels' (bron NASA)

Dinsdag 24-11-2015

Over de speurtocht naar de ongrijpbare deeltjes van donkere materie schreef ik vaker (zie ondermeer hier, hier en pas nog hier) Er bestaat veel meer van dan de alledaagse, gewone materie die wij kennen. Het is 27% van alle materie en energie die het universum bevat. Onze gewone materie is slechts 5% en de rest (68%) bestaat uit de geheimzinnige donkere energie, die ondermeer verantwoordelijk is voor de uitdijing van het heelal die 7 miljard jaar geleden begon. Donkere materie reageert eigenlijk nergens mee, behalve met de zwaartekracht, net als gewone materie. Er wordt al tientallen jaren naar gezocht, zowel in de ruimte als in grote detectoren onder de aarde.

Bij de NASA heeft nu iemand (Gary Prézeau van het Jet Propulsion Laboratory) computersimulaties gemaakt van hoe de donkere materie eruit zou kunnen zien: als lange, dunne slierten of filamenten van deeltjes die hij 'haren' noemt. Hiernaast zie je er een schematische voorstelling van. Dergelijke haren ontstaan als stromen van donkere materiedeeltjes dwars door de aarde vliegen (waar ze niet mee reageren) Op een afstand van één miljoen kilometer van de aarde vormen ze verdikkingen ('haarwortels'), waar de concentratie van donkere materiedeeltjes een miljard keer groter is dan in de filamenten. 'Als we de exacte locatie van die haarwortels kunnen vaststellen, dan kunnen we er een sonde heen sturen en een bonanza van gegevens vergaren over donkere materie', zegt Prézeau. Dat moeten we maar snel doen.

Een koude ochtend met wat regen. Ik ontvang een afwijzing van mijn JS-manuscript van Bertram en De Leeuw: 'Wij hebben het gelezen, maar zien helaas onvoldoende marktmogelijkheden voor dit boek.' Het lijkt me een onderschatting, maar ik kan me natuurlijk vergissen.

De veer- en havendienst Riveer naast ons meldt extra drukke scheepvaart op de Merwede. De veerponten hebben moeite om over te steken. Het komt allemaal door de lage waterstand; daardoor kan de riviervaart minder diep geladen worden > dus méér inzet van schepen.

Een uitstekend initiatief van Samson en Klaver, de fractieleiders van de PvdA en Groen Links, voor een klimaatwet. Opmaat voor de grote klimaatconferentie, die volgende week in Paris plaatsvindt. Ze willen wettelijk verankeren dat de CO₂-uitstoot in Nederland in 2050 minstens 95 procent minder is dan in 1990. Daarnaast moet alle energie in 2050 duurzaam zijn. Klaver zegt dat we last hebben van het 'probleem van de horizon': wel doelstellingen definiëren, maar bijbehorend beleid uitstellen. Inderdaad. Overigens betwijfel ik of het voldoende is om de wereldwijde opwarming tot 2% in 2100 te beperken. Zoals ik eerder schreef heeft niemand het erover wat er in de 22^e eeuw gebeurt: dan stijgt de temperatuur gewoon verder en de zeespiegel ook. Er zijn snellere en drastischer reducties nodig.

Breaking news: de Turken schieten in hun luchtruim een Russische Su-24 neer. De Russen ontkennen boven Turkije te hebben gevlogen. De NAVO komt over een aantal uren bijeen. Poetin spreekt van 'een steek in de rug' en noemt Turkije 'een handlanger van de terroisten'. Zelf dreigt hij de aanvoer van gas naar de Oekraïne te stoppen, omdat het land niet betaalt. Op de Krim hebben sinds het weekend twee miljoen mensen nog steeds geen stroom. De Oekraïeners hebben geen haast de gesaboteerde electriciteitsmasten te repareren. Internationale politiek zakt af naar elkaar pesten - en dat is razend gevaarlijk.

We hebben een sombere regenmiddag met veel wind uit het zuiden. Ans is met het autootje naar Barbara om samen boodschappen te doen. Ik wacht op de koerier die mijn retro-Soundmaster installatie komt omruilen. Om vier uur is hij nog niet geweest. Wel ontvang ik een Belkin Bluetooth v4.0 Adapter, waarmee ik draadloos van de laptop muziek op de Soundmaster zou moeten kunnen streamen. Ja, als het erop zit, dan wil je het ook gebruiken. Vanavond vergadering van een groep die gaat kijken of we op een of andere manier in 2016 toch een Gorcums Boekenbal kunnen organiseren. Terug naar boven

Woensdag 25-11-2015

Het universum bestaat volgens de jongste inzichten 13,75 miljard jaar. Ons zonnestelsel bestaat ongeveer 5 miljard jaar en de oudste gesteenten op aarde zijn 4 miljard jaar oud. Toen hield ook het massale bombardement met meteorieten op. Sindsdien is er snel leven ontstaan of van elders (Mars?) aangevoerd. Intelligent leven bestaat pas één tot anderhalf miljoen jaar. Onze technologische samenleving is hooguit 150 jaar oud. Dat is de laatste kosmologische milliseconde in alle oceanen van tijd die vooraf gingen. Ik zet al die cijfers op een rijtje om te laten zien dat heel veel méér tijd is geweest om elders in het heelal intelligent leven te laten ontstaan. Nu we weten dat de overgrote meerderheid van de sterren planeten bezitten, kan intelligent leven vele tientallen tot honderden miljoenen jaren geleden op zeer veel plaatsen ontstaan zijn. Vele buitenaardse beschavingen ontstonden en vergingen weer. Wij zoeken er pas sinds de jaren 90 systematisch naar.

Het is dus heel goed mogelijk dat onze eigen aarde in het diepe verleden al eens bezocht werd. Daar bestaat geen enkel bewijs van, maar misschien kunnen we daar ook eens naar zoeken. Ik bedoel niet dat we vooral naar UFO's moeten uitkijken. De astrofysicus Ben Moore geeft er in zijn boek 'Da draußen' (2014, Ned. vert. 'Hallo daar!', Nieuw Amsterdam) een interessante gedachtengang over. Het probleem met interstellair reizen zijn de enorme afstanden en het gegeven dat niets sneller kan reizen dan het licht. Misschien hebben buitenaardse intelligenties daar oplossingen voor bedacht, maar daar ga ik nu even aan voorbij. De dichtstbijzijnde sterren zitten in de constellatie Alfa Centauri, een driedubbelster op 4,2 lichtjaar afstand. Dat is ver, maar in zijn geschiedenis is de zon op zijn tocht door de Melkweg soms veel dichter in de buurt van een andere ster geweest. Zulke ontmoetingen kunnen een paar duizend jaar duren. Het zijn er wel dertig geweest in de periode dat het leven op aarde ontstond. 'Je zou toch denken dat een hoogontwikkelde beschaving zo'n gelegenheid zou aangrijpen om per ruimteschip ons zonnestelsel te verkennen.' Zelfs van grote afstand zouden ze aan de biomarkers (met name zuurstof) in de aardatmosfeer de aanwezigheid van biologisch leven herkennen. Hoewel er toen nog geen sprake was van een menselijke beschaving, zouden ze onopvallende informatieposten kunnen hebben achtergelaten, 'een bewakingsinstallatie die het evolutieproces van onze planeet in de gaten houdt.' Vergezocht? Nauwelijks. Wellicht vonden ze de planeer Mars interessanter, die toen nog oceanen bezat. Op gedetailleerde opnamen die de Mars Reconnaisance Orbiter recent maakte, zijn diverse donkere gaten ontdekt. Die zijn honderden meters in doorsnede en minstens tweehonderd meter diep. De bodem is door de slagschaduw niet te zien. Ze zijn uiterst geschikt als waarneemposten, net als de in duister gehulde kraters op de maan, Reden om te gaan kijken!

De mysterieuze, langdurige ‘verduisteringen’ van de ster KIC 8462852 bij het sterrenbeeld Zwaan, waarover ik onlangs een paar keer berichtte (hier en hier) zijn nader onderzocht. Er zou sprake kunnen zijn van een Dyson Ring, een artefact. Astronomen van Iowa State University verklaren nu dat de periodieke helderheidsveranderingen het gevolg kunnen zijn van een wolk van uit elkaar vallende kometen. Maar een artefact van een buitenaardse beschaving kunnen ze ook nu niet uitsluiten.

Gister kwam aan het eind van de middag de koerier die mijn retro-Soundmaster installatie omruilde. Natuurlijk meteen alles uitgeprobeerd, als eerste de CD-lade. Die opende vlekkeloos. De rest deed het ook. Daarna de driver van de Belkin Bluetooth adapter op de laptop geïnstalleerd. Die vond vervolgens de Soundmaster meteen, contact gelegd en ik kan dus nu draadloos muziek e.d. van de computer direct op de nieuwe installatie afspelen. Mooi geluid!

Gisteravond lang gepraat met een groep van acht mensen over de kansen en mogelijkheden om alsnog een Gorcums Boekenbal te organiseren. Doen we het helemaal zelf of werken we samen met de Indiebookday, die er geld in wil steken? In dat geval wordt het 26 maart 2016 en is een sterk Gorcumse inkleuring mogelijk. Maar het is kort dag. Dezer dagen willen we de knoop doorhakken.

Vandaag zon afgewisseld met flinke regenbuien. We sloven ons weer anderhalf uur uit in het fitnesscentrum bij de A15. Tijdens de lunch thuis trekt een dreigende wolkenlucht over; de zon staat in het zuiden en tovert er een fraaie regenboog op. Wie goed kijkt ziet er nog vaag eentje naast (foto hier) Om één uur met buurman Wiger naar het 5e college van de KLU-cursus verdieping 1 - Meesterwerken in het Gorcums Museum. Ditmaal over het beroemde 'Nachtcafé van Van Gogh (1888)

Het jaar 2015 wordt het warmste jaar dat ooit gemeten is, ruim één graad boven die in het pré-industriële tijdperk. Dat staat nu al vast. De sterke El Niño van dit jaar draagt daar slechts 0,05 tot 0,1 graden Celsius aan bij en de wat grotere activiteit van de zon levert slechts 0,02 tot 0,03 ervan. Intussen lijkt een krappe meerderheid van de Tweede Kamer voor sluiting van alle kolencentrales, maar premier Rutte niet.

Op een terrein in Enschede, waar een asielzoekerscentrum moet komen, heeft men vannacht twaalf varkenskoppen achtergelaten. 'Een milieudelict', vindt de politie. Gôh, hoe komen ze erop? 'Als de democratie faalt dan worden mensen boos en wanhopig', twittert een anonieme held. Terug naar boven

De kruising Tolsteeg/Eind bij de coupure van Buiten de Waterpoort

Donderdag 26-11-2015

Ik verbaas me over de heftige toon die sommige tegenstanders van de sluiting (op proef!) van de Tolsteeg aanslaan. Het lijkt wel alsof je ze persoonlijk iets afneemt, als ze straks een stukje moeten omrijden om van het ene deel van de binnenstad in het andere te komen. Iemand die in de Molenstraat woont reageert met onbewezen stellingen op mijn ingezonden brief in De Stad Gorinchem: 'de voorstanders zijn ver in de minderheid', 'in de Molenstraat zelfs 95%'. Voorzover ik weet is er geen referendum of peiling gehouden en op de petitie van de tegenstanders staan nogal wat anonieme ondertekenaars. 'Zelfs bewonersvereniging KNAKE, waar Zijlstra deel van uitmaakt, is verdeeld', schrijft de man uit de Molenstraat. Voor me ligt de extra editie van de KNAKE-Nieuwsbrief die gisteren uitkwam (zie onder dit verslag onder de knop) Daarin worden de voordelen rustig uitgelegd: 'Het voorstel heeft onze volledige sympathie! En wat is er mis met een proef?' Ook persoonlijke aantijgingen tegen mij ontbreken bij de bewoner van de Molenstraat niet: 'arrogantie', 'denkt vooral aan zijn eigen belang.' Hoe komt hij erbij? Ik ben voor een levendige en gezellige binnenstad en wil daarvoor graag omrijden en mijn eigen belang juist inleveren. Zelfs de parkeerplaatsen op 't Eind wil ik inleveren voor een herinrichting tot wandelpromenade van dit 'balkon van de stad' aan de haven, tussen de Langendijk en Buiten de Waterpoort.

Waarom de WSV 'De Merwede' mordicus tegen is, begrijpt niemand. De jachthaven en de camperplaats op De Punt blijven immers gewoon bereikbaar? De lokale politica Everdien Hamann van Gorcum Actief (ook tegen) wentelt zich trouwens helemaal in onbegrijpelijke draaierij over een mogelijke bouw van een replica van de Gorcumse Waterpoort. Dat zou in mijn ogen een belangrijke toeristische toevoeging zijn aan wandelpromenade 't Eind. Die herbouw stond nog in het partijprogramma van GA bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Hamann maakte er goede sier mee. Daarna hoorde je ze er niet meer over. Een week of wat geleden voerde ze het opnieuw op. Als we de Tolsteeg sluiten kunnen we tevens de Waterpoort herbouwen, zei ze toen. Nu opeens noteert de pers uit haar mond: 'We zijn realistisch genoeg om te beseffen dat herbouw op die locatie onmogelijk is.' Onmogelijk is? Helemaal niet, zoals ik al vele malen uitgelegd heb. Al voor de jammerlijke sloop in 1893 door een kortzichtig gemeentebestuur stelde het Rijk voor om de doorgang te verdiepen, zodat vrachtverkeer onder de poort door kan. Maar daar hadden de vroede vaderen helaas geen oren naar. Vrachtverkeer is er vandaag de dag nauwelijks meer, of het moet om het circus gaan. Of bedoelt ze dat de financiëring niet mogelijk is? Laat Gorcum eindelijk eens toeristenbelasting heffen en daaruit - met bijdragen van sponsors - een herbouwfonds creeëren.

En dan de Winkeliersvereniging Hartje Gorkum! Je verwacht dat die wel een geheid voorstander van sluiting van de Tolsteeg zal zijn. Iedere winkelier in historische binnensteden weet dat je door het weren van doorgaand verkeer een gezelliger en levendiger stad schept, waar mensen graag komen leisure shoppen, op terrassen zitten en rond wandelen. Elders zijn ze van de compartimentering van oude binnensteden alleen maar beter geworden. Goed voor de omzet in winkels en horeca. Maar Hartje Gorkum schijnt tegen te zijn. Die vereniging denkt misschien dat mensen hun auto persé voor een winkel willen zetten, iets kopen, inladen en weer weg. Maar zo werkt dat tegenwoordig niet; winkelen is een beleving geworden, fun shopping, lekker rondneuzen in originele shops, iets aanpassen in een boetiek, flaneren, lunchen, een museum binnenlopen, een terrasje doen en samen met zijn tweeën of met met het gezin een middag stukslaan, de Langendijk helemaal uitlopen, op 't Eind naar de jachten in de haven kijken en met zijn allen naar de rivier en op het gras zitten op Buiten de Waterpoort en aan het eind van de dag iets eten op de Markt of bijvoorbeeld Cubanita in de Molenstraat. Dat is een moderne visie. Hartje Gorkum kan beter opteren voor meer parkeerruimte aan de buitenring van de binnenstad, zodat mensen op hun gemak het winkelgebied binnen kunnen kuieren. Zo niet dan dreigt een nog verdere leegloop van onze mooie binnenstad. Denk overigens ook eens aan betere fietsenstallingen in de stad!

Gisteravond kiest het bestuur van het Gorcums Boekenbal ervoor om niet in zee te gaan met de Indiebookday. Te weinig binding met Gorcum, vindt de meerderheid. Men wil zoeken naar een nieuwe literaire manifestatie voor de stad, misschien een Gorcumse Nacht van de Poëzie of iets anders. Daarover zullen we de komende periode nadenken.

Vanmorgen breekt een mooie dag aan met veel zon. Ik kijk even op de boot en leg hem iets verder van het remmingwerk af. De buren zeggen dat ze in de afgelopen dagen weer gekraak gehoord hebben, maar de fenders zitten allemaal goed. Ans gaat met haar jeugdvriendin Jannie de stad in en komt terug met kleine Vajèn. Pappa Jeffrey staat in de stad met autopech.

De Oekraïense president Porosjenko is op bezoek in ons land. Hij bekritiseert dat dwaze referendum van die vreselijke mensen van Geen Peil over het verdrag met de Europese Unie. 'Het feestje van de democratie' noemen ze het. 'Koren op de molen van Poetin', zegt Porosjenko, 'ze spelen bewust of onbewust de Russische agressie in de kaart.' Precies. Het erge is dat ook een aantal politici nu al zwakke knieën krijgt; ze willen de uitslag 'serieus nemen'. Dat hoorde ik gisteren de CDA'er Pieter Omtzigt zeggen. Mij lukt het in elk geval niet om mensen als Thierry Baudet en Jan Roos serieus te nemen. Het referendum is raadgevend, dus de politiek moet gewoon zijn eigen afwegingen blijven maken, maar misschien is het een slimmigheidje van Omtzigt het ook wel 'serieus' te bedoelen. Terug naar boven

Vrijdag 27-11-2015

'Burgers die schreeuwen worden gehoord', schrijft de NRC naar aanleiding van Steenbergen. De krant vraagt zich af of burgemeesters, wethouders en raadsleden niet gewoon slappe knieën hebben en bang zijn voor intimiderend gedrag dat onder het mom van ‘inspraak’ ten toon wordt gespreid. Ik ben benieuwd of de Gorcumse bestuurders wél leiding en sturing blijven geven, niet alleen wat betreft de opvang van vluchtelingen, maar ook wat betreft de proef met sluiting van de Tolsteeg die ze hebben voorgesteld. Ook hier krijgen de luidste schreeuwers steeds de meeste aandacht.

De Volkskrant meldt dat de cruciale aanname onjuist blijkt, dat de aarde een opwarming van 2 graden aan kan. Die 2 graden stelt de politiek als doel, nou ja, als doel: men streeft naar een kans van 50% dat de opwarming tot 2% beperkt blijft. Het zou echter maar één graad mogen zijn, zo blijkt nu, doordat het smelten van de ijskappen van Groenland en Antartica onverwacht sneller gaat dan men aannam. Is dit het tipping-point dat glaciologen en klimaatwetenschapper zo vrezen? Het kantelpunt waarop het klimaat in de wereld zijn stabiliteit verliest?  Hondervijfentwintig jaar geleden was de warmste periode in het recente verleden, tussen twee ijstijden in. Toen was de aarde slechts 1 à 1,5 graden warmer. De klimaatwetenschap weet nu dat de zeespiegel toen 6 tot 9 meter hoger was dan tegenwoordig. Op het plaatje hiernaast kun je zien dat er bij 400 ppm, de huidige concentratie van CO₂ in de armosfeer, nog een catastrofale zeespiegelrijzing aan zit te komen, mogelijk van het kaliber als drie miljoen jaar geleden. Toen was de concentratie ook 400 ppm en de zeespiegels waren 6 tot 20 meter hoger dan nu. Op de komende klimaatconferentie in Parijs zullen de deelnemende landen dus een drastischer reducie in het gebruik van fossiele brandstoffen moeten afspreken dan ze nu voorzien. Iedereen weet dat het daar niet van zal komen. Een maand of twee geleden stelde ik al vast dat de reductieplannen die 146 deelnemende landen hadden ingezonden, de opwarming in 2100 niet eens tot 2 graden beperken. Dat zijn de zogenaamde INDC's, Intended Nationally Determined Contributions. Ze leveren een rampzalige 2,7^o Celsius op. De wereld snapt het nog steeds niet.

Vanmorgen de weekend-inkopen in de stad in plaats van de halve wallenloop. Het is ietwat miezerig. 's Middags krijgen we kleine Vajèn om op te passen. We gaan met zijn allen bij Tuincentrum Ranzijn eens kijken naar kerstverlichting om volgende maand op de boot in de mast te hijsen. Vanavond komt Tessa met ons en Vajèn mee eten. Terug naar boven

Sinds deze week ligt de narrow boat voor de winter naast onze Dulce.

Zaterdag 28-11-2015

Af en toe wil onze premier even laten merken dat hij vroeger geschiedenisleraar was. 'We weten uit het Romeinse Rijk: als je je buitengrenzen niet bewaakt, is dat het begin van het einde', zei hij. Natuurlijk valt is de bewaking van de buitengrenzen noodzakelijk aan het worden, maar de historische parallel die de premier trekt gaat nogal mank. Het Romeinse Rijk was bestond bepaald langer dan de Europese Unie en ging vooral ten onder aan 'imperial overstretch', in een neergang die eeuwen duurde. Daar is bij de EU, die vooralsnog de toelating van Oekraïne, Moldavië en Georgië weigert, bepaald geen sprake, afgezien van het feit dat de EU nog zeker geen politieke en militaire unie vormt. Juist de voortdurende interne conflicten en tegenstellingen speelden het Romeinse Rijk parten, zoals ze het nu bij de EU doen! In dát opzicht kan de EU wel van Rome leren. Een belangrijke factor was ook, en daar schuilt ironie in die Rutte ontgaat, dat Rome vaak zijn grenzen versterkte door vluchtende volken binnen te laten zoals de Gothen, die bescherming zochten tegen vijanden als de Hunnen. Historici vragen zich eerder af waarom de val van het Romeinse Rijk nog zó lang duurde. Hier lees je een leuk en kritisch artikel van de historicus Jan van Aken over de parallel van Rutte: 'Juist Rutte, als historicus, zou moeten weten: als je één ding kunt leren van de geschiedenis, is het dat die zich nooit op dezelfde manier herhaalt. Dat alles complex, vloeibaar en onvoorspelbaar is.'

Gisteravond kijk ik met veel plezier naar het vijfde college van fysicus Robert Dijkgraaf bij DWDD University. Geweldig hoe hij vol enthousiasme ingewikkelde onderwerpen aan elkaar rijgt, staande op een voer die een ronddraaiende Melkweg toont! Dit keer ging het over zwarte gaten. Aan het eind raffelde hij het wat af toen hij aan de meest recente inzichten toe kwam; kennelijk teveel tijd genomen. Daardoor kwam de Hawking-straling die de gelijknamige theoretisch-fysicus in 1975 ontdekte, in de knel  en nog meer de theoretische concepten van singulariteit en van het zwarte gat, waarin informatie nooit verloren kan gaan. Laat staan de singulariteit als oorsprong van een nieuw universum. Colleges die je gemist hebt, kun je nog zien op DWDD University. Hulde aan de VARA die zoiets prime-time op televisie brengt!

De dag breekt aan met veel zon. Deze week arriveerde de laatste overwinteraar in de haven: de narrow boat die er elk jaar ligt. Zulke boten zijn speciaal gebouwd voor de smalle kanalen in Engeland en Wales. Hij meerde af aan het remmingwerk naast ons (foto hierboven)

We gaan trouw na het ontbijt naar het fitnesscentrum aan de A15. Daarna laatste boodschap in een zeer drukke binnenstad. De mensen doen inkopen voor Sinterklaas. Dat doen ook Michel, Barbara en Tessa met Esri en kleine Vajèn, die er nog in gelooft. Na afloop komen ze bij ons op de thee. Vajèn is als Piet verkleed.

'Ben jij Zwarte Piet?'

'Nee, ik ben Vajèn in een Pietenpakje.'

Diplomatieker kan het niet. Terug naar boven

Bron: website Robbie Andrews. Historical emissions to 2013 from CDIAC/Global Carbon Project.

Zondag 29-11-2015

Met hoop en vrees zie ik de klimaatconferentie COP21 tegemoet, die morgen in Parijs begint. Het zal geweldig moeilijk worden om de conferentie tot bindende afspraken te brengen, die de opwarming tot het eind van deze eeuw kan beperken tot 2^o Celsius. Op zich al gevaarlijk, zoals ik eergisteren schreef. Met slechts een kans van 50 - 66%, let wel. De grafieken hiernaast tonen hoe moeilijk dat inmiddels is. De X-as toont de tijd en de Y-as de jaarlijkse uitstoot van CO₂ van de wereld. De onderste curve toont hoe de emissiereducties vanaf 1995 hadden moeten lopen voor een 66% kans op +2^o Celsius in 2100. De bovenste (rode) loopt veel steiler om hetzelfde resultaat te boeken vanaf 2013 en de hoogste curve (in vaag grijs) de prognose vanaf 2014. Afgelopen jaar is de uitstoot echter niet gestegen ondanks de lichte groei in de wereldeconomie. Dat geeft enige hoop. Je ziet goed hoeveel gemakkelijker het in 1995 nog was geweest om de emissies voor 2030 te halveren. Het niveau van de emissies lag in die tijd nog op 25 gigaton per jaar (nu 35 gigaton) Maar toen negeerde de hele wereld de waarschuwingen uit kringen van klimaatwetenschappers. Dat is nu niet meer mogelijk.

Frida Ghitis vraagt zich op de CNN-website af of de Derde Wereldoorlog begonnen is zonder dat we het weten. Bas Heijne schrijft er in de NRC een goede column over. Hij beticht de leiders van 'gevoelspolitiek, het reli-nationalisme van Erdogan, de volmaakte leugenmachine van Poetin en zijn handlangers, de pathetische praat van jihadisten.' 'Politics of feeling' is een term uit de inleiding (Penguin-editie) bij de roman 'The Secret Agent' van Joseph Conrad uit 1903. Niet je verstand gebruiken, maar regeren en politiek bedrijven met de onderbuik - zoals het ook in de aanloop naar WO 1 gebeurde. 'Eigen gevoel eerst'. Denk vandaag-de-dag ook aan iemand als Donald Trump, die president van de USA kan worden als de kiezers het niet verhinderen. Hij wil met Amerikaanse grondtroepen Islamitische Staat te lijf. 'Als je te vaak zegt dat het oorlog is, wordt het oorlog. We kunnen niet langer ontkennen dat we omringd zijn door een gevoelspolitiek waarin het al bijna oorlog is – en dat het gevaar reëel is dat al die agressieve hyperbolen in één klap werkelijkheid worden, als een bom in een vol restaurant.' Aldus Heijne.

Temidden van de groeiende escalatie tussen Rusland en NAVO-land Turkije vallen er zeker 18 doden en misschien wel 40, bij een bombardement op een markt door de Russen in de noordoostelijke stad Ariha in Syrië. Die stad ligt in de provincie Idlib, vlakbij de Turkse grens. Islamitische Staat zit daar niet, wel het Al-Nusra front en andere tegenstanders van Assad. De Russen brachten de afgelopen dagen ijlings hun hypermoderne S-400 afweerraketten heen, die een bereik van bijna 500 kilometer hebben. De Turken zijn gewaarschuwd niet nog eens een Russisch gevechtsvliegtuig uit de lucht te schieten.

Het is vandaag een jammerlijk verregende zondag met toenemende harde wind en misschien storm in het noorden van het land. Gisteravond woei het ook hard. Somber worden? Ik doe het maar niet. Tijd voor reine Escapismus: we kijken lekker naar twee oudere Star Wars films, nummers IV en V. Ietwat kinderachtig, toch leuk. Het KNMI waarschuwt omstreeks het middaguur voor gevaarlijk of extreem weer met zeer zware windstoten laat in de middag en vanavond (code oranje voor de noordelijke provincies) Ik schiet mijn regenjack aan en kijk even bij de boot. Hij rukt wat aan de touwen maar sinds ik hem wat verder van het remmingwerk af trok, schuurt hij er niet meer tegen bij harde wind. Ook de buurjachten zijn in orde. We gaan vanmiddag toch maar naar (het onzalige) Papendrecht voor de verjaardag van schoonzusje Mieke. Terug naar boven

Afbeelding van een zenuwcel

Maandag 30-11-2015

Ook de laatste dag van november verregent jammerlijk - bij een ongebruikelijk hoge temperatuur. Het gaat straks opnieuw stormen. De VN Klimaatconferentie COP21 is begonnen. Parijs wordt na de aanslagen zwaar bewaakt. De conferentie heeft twee weken de tijd om een oplossing overeen te komen voor de rampzalige opwarming van de aarde. Over het vermogen van onze menselijke hersenen om een steeds complexere wereld te beheersen, maak ik me weinig illusies. Ik denk dat we de toenemend ingewikkelde problemen niet aan kunnen. Die vergen rationele en verstrekkende beslissingen, waar ons brein nu eenmaal niet erg goed in is. Onvermijdelijk zal in de afzienbare toekomst het ooit zo superieure brein van Homo Sapiens het afleggen. Onze soort was 200.000 jaar succesvol maar nu komen de tekortkomingen eerst goed aan het licht: ons brein is te te langzaam en verliest het voortdurend van het emotiegestuurde dier in ons. Al eerder schreef ik over de Superintelligentie die we waarschijnlijk zelf zullen construeren en die ons noodzakelijkerwijs moet vernietigen om ons op te kunnen volgen - als we de aarde zelf tenminste niet eerder vernietigen (zie ondermeer hier en hier) De eerste niet-biologische stap in de evolutie.

De electrochemische informatieoverdracht van neuronen in onze hersenen bedraagt zo'n 100 meter per seconde en onze reactietijd op een zintuiglijke prikkel. Bijvoorbeeld op een kogel die wordt afgevuurd, is 0,2 seconde. Die vertraging komt door de afstand tussen oog en brein en de verwerking van de prikkel in het brein. Een kogel slaat in 0,1 seconde in ons lichaam in; onmogelijk te ontwijken, we zien hem niet eens. Ben Moore vraagt zich in 'Da draußen' (Ned. vert. 'Hallo daar!', Nieuw Amsterdam, 2015) af waarom het leven geen zenuwstelsel heeft ontwikkeld dat informatie veel sneller doorgeeft met behulp van geleidend materiaal, zoals stroomdraad. Die geeft informatie door met de snelheid van het licht, 300.000 kilometer per seconde. De reactietijd zou duizenden keren korter zijn en we zouden met gemak een kogel kunnen ontwijken. Neuronen, zenuwcellen, kunnen ongeveer twintig signalen per seconde doorgeven. De hersenen zouden veel sneller zijn als ze logische poorten van moleculen hadden. Moderne processors werken op frequenties van een paar gigahertz (tussen 2,5 en 6 GHz) Dat houdt in dat hun logische poorten miljarden keren per seconde aan en uit worden gezet. 'Met een dergelijk brein en bijpassende zintuigen', schrijft Moore, 'verstrijkt de tijd als het ware duizend keer zo langzaam als voor ons.' Dat is ongelooflijk. Je zou wensen dat de staatshoofden in Parijs zulke processoren in hun brein bezaten, dan hadden ze misschien de tijd en de slimheid die nodig zijn om verder te kijken, de extreme gevaren voor de planeet te erkennen en met zijn allen de oplossing voor het klimaatprobleem te bedenken. Zo niet, dan rijst de toenemende complexiteit van de door onszelf geschapen wereld ons letterlijk boven de armetierige bol.

Vanochtend doe ik een aantal klussen voor het Gorcums Boekenbal of wat het dan ook worden mag. De deelnemers van de brainstormavond van vorige week informeren, de twee fondsen die ons subsidie gaven een brief sturen met de vraag of we het geld nog mogen houden voor een nieuw plan en een beknopt verslag van de laatste bestuursvergadering bij Arina thuis. Buiten regent het alsmaar. 's Middags gaat de bel. Marja van de nautische boeken- en kaartenfirma Datema staat voor de deur om even kennis te maken. Ze gaan deze week verhuizen van Amsterdam naar leegstaande winkel van Bouwmeester naast ons.

De jongste gotspe van Poetin bij de opening van de klimaattop in Parijs: hij belooft een reductie in emissies van CO₂ in 2030 van 30% ten opzichte van het niveau van 1990. Feitelijk betekent het dat hij gewoon kan doorgaan met steeds meer CO₂ uitstoten, want in 1990 was de economie van de Sovjet-Unie op zijn top en stootte een record hoeveelheid broeikasgassen uit. Door de sterke krimp van de economie gingen de Russische emissies daarna sterk achteruit.

Merkel zegt eerlijk dat de voor de conferentie ingediende plannen niet genoeg zijn. Ze wil een bindend accoord, maar daar zou Obama niet toe bereid zijn. Dat krijgt hij niet door het Congres, dat door Republikeinen gedomineerd wordt. Xi Jinping, de leider van de grootste vervuiler ter wereld, vindt het niet eerlijk dat hij evenveel zou moeten reduceren als de westerse industrielanden, die decennia lang konden uitstoten. Hij zegt het nota bene op de dag dat in Peking de op één na hoogste alarmfase wordt afgekondigd vanwege de ernstige smog door de kolencentrales. De Chinese emissies schieten elk jaar omhoog en zouden pas in 2030 hun piek bereiken, volgens deskundigen. Het schiet lekker op. Terug naar boven

De verhuiskaart van Datema met de Dulce erop.

Dinsdag 01-12-2015

Winkelierster Marja van de nautische boeken- en kaartenhandel Datema, onze nieuwe buurvrouw, kwam gisteren hun verhuiskaart langs brengen (zie hiernaast) De foto heeft ze van mijn weblog gehaald, na keurig toestemming te hebben gevraagd. Vandaag zijn twee mannen aan het schilderen, plafonds aan het sauzen en met de electra bezig.

Gisteren was er een 'tsunami van duurzame beloftes' op de VN klimaatconferentie COP21 in Parijs. Geen spoor van twijfel of ontkenning bij de staatshoofden door de mens veroorzaakte opwarming. Ze beloven allemaal er iets aan te doen. 'Onder de oppervlakte van al die mooie woorden maandag, broeit nog steeds de onenigheid over de invulling van het akkoord dat er eind volgende week moet liggen.' De staatshoofden vertrekken vandaag, de onderhandelaars hebben de taak om hun mooie en besliste woorden om te zetten in daden: bindende en verifieerbare afspraken. Daar hebben ze nog een dag of tien de tijd voor.

De Polen hebben een nieuwe, anti-Europese regering onder patronage van de omstreden Jaroslaw Kaczyński. En ze hebben een nieuwe minister van defensie, Antoni Macierewicz, die in een radiointerview in 2002 zei: 'De ervaring van Polen, speciaal in de laatste jaren, laat zien dat er groepen bestaan in Joodse gemeenschappen die bewust proberen om bijvoorbeeld Polen schade toe te brengen.' Hij bood later zijn excuses ervoor aan. Hij was minister van binnenlandse zaken in de eerste regering van de broertjes Kaczyński en daarna lid van het Europese parlement. Misschien heeft hij zijn anti-semitische opvattingen nu niet meer.

Wiger & Arina komen vanmorgen op de koffie. We spreken over hun zeilplannen voor het komend jaar. Hun boot ligt nu in een haven aan de westkust van Schotland. Volgend jaar willen ze oversteken naar Spanje en vakantie houden in de Spaanse ria's. Daar kunnen we heel wat over vertellen. Ze nemen onze (vorig jaar ge-update) electronische NT+ kaartjes van het Iberisch schiereiland en de Frans-Atlantische kust over en een pilotboek om vast wat thuis te raken in die regio. Enge lichte jaloezie.

De middag verregent als de ochtend. Ans gaat naar Barbara om samen boodschappen te doen en ik breng uren zoet met het nieuwe boek van journalist Hubert Smeets, 'De wraak van Poetin. Rusland contra Europa' (Prometheus, 2015) Hij vindt de huidige tegenstelling in Europa gevaarlijk. 'Ideologische principes laten zich niet simpel verzoenen. Tegelijkertijd improviseren beide partijen er maar op los. Er is geen coherent plan. Een ongeluk zit in een klein hoekje.' Zeker, maar ik geloof dat het altijd het geval is en dat leiders zelden of nooit een coherent plan hebben, zelfs al lijkt het soms zo (Hitler, Stalin) En als ze het wel hebben, zijn ze meestal zó bevooroordeeld dat het een juiste waarneming van de toestand in de weg zit. Geen leider overziet wat hij doet. Voorzichtigheid à la Obama is waarschijnlijk beter, maar het staat niet vast wanneer wel en wanneer niet. Tot zover mijn geschiedenisles.

Vanavond met Wiger naar een inspreekavond van de gemeenteraad over het verkeerscirculatieplan en vooral over de voorgestelde proef tot sluiting van de Tolsteeg. Terug naar boven 

Midden op straat flaneren op 't Eind in de jaren 20. Zo zou het opnieuw kunnen worden.

Woensdag 02-12-2015

Een kleine honderd jaar geleden werd de foto hiernaast gemaakt: mensen wandelen arm in arm gezellig over 't Eind in de richting van de binnenstad. Toen kon dat kennelijk nog, al moest een jaar of twintig eerder de Gorcumse Waterpoort op last van het gemeentebestuur worden gesloopt vanwege het toenemend vrachtverkeer. Nu moet je niet proberen om zo ongedwongen en vrolijk midden op onze straat te lopen. Na de inspraakavond gisteravond op het stadhuis, waar ik met buurman Wiger heen was, ben ik somber of het er ooit van komen zal. Het probleem is eigenlijk dat er teveel verschillende functies op het Eind drukken, die elkaar steeds meer in weg zitten. Ga maar na, het is:

1. Een doorgaande route voor auto's en ander verkeer tussen bovenstad en benedenstad via Peterbrug en Tolsteeg.

2. De route voor langparkeerders naar Buiten de Waterpoort.

3. De route voor gebruikers van de jachthaven van WSV De Merwede, het fitnesscentrum Fit4u, de kroeg Genesis en de camperplaats.

4. Een wandelroute tussen de binnenstad en Buiten de Waterpoort.

5. De route voor fietsers (scholieren) en wandelaars van de pontveren naar de binnenstad en vise versa.

6. De route voor de passagiers van de aanlegplaats voor cruiseschepen en hospitaalschepen naar de binnenstad en vise versa. NB: veel rolstoelen.

7. De route voor leveranciers aan de horeca, bedrijven en winkeliers op 't Eind en de Langendijk.

8. De straat waar mensen wonen in doorgaans historische panden.

(Er is nog een 9e functie: de boenke-boenke auto's van jonge gastjes die 's nachts en in de weekenden luidruchtig naar Buiten de Waterpoort scheuren om op de parkeerplaats bij Fit4u te gaan zitten chillen en blowen)

Die opeenstapeling van functies geeft toenemend problemen, zoals verwacht mocht worden. Problemen die nog verergeren door zwaar vrachtverkeer dat ondanks verboden van de route gebruik blijft maken. Er moet dus gekozen worden en dan liefst op basis van een goede analyse en een plan - een Masterplan voor de binnenstad.

Een aantal van de insprekers riep gisteravond ook om zo'n Masterplan, waarin principiële keuzes gemaakt worden wat Gorcum wil met zijn historische vesting. Elementen kunnen zijn: een aantrekkelijke binnenstad voor bewoners en toeristen met tal van monumentale panden, ruime parkeervoorzieningen aan de randen, een gevarieerd winkelaanbod, musea, theaters, een gezellige wandelpromenade langs de historische Lingehaven ('de Ramblas van Gorcum') en aantrekkelijke horecavoorzieningen. Ik schreef er op deze plaats vaker over. Helaas ontbreekt zo'n Masterplan en de keuzes van het gemeentebestuur in het verkeerscirculatieplan lijden daardoor aan halfslachtigheid. Het voorstel tot sluiting (op proef) van de Tolsteeg wordt feitelijk alleen gemotiveerd door de bezwaren om zware vrachtwagens te weren door ingrijpende en lelijke fysieke barrières. Dat is wel erg smal.

Danny van der Meulen, voorzitter van de buurtvereniging KNAKE, verdedigde gloedvol de sluiting van de Tolsteeg en een autoluwer, heringericht Eind. Zes van de acht insprekers waren gisteravond echter tegen die sluiting. Uit het luide applaus bleek dat er vooral tegenstanders op de publieke tribune zaten. Sommige insprekers uitten onbeschaamd privé-bezwaren (buurman Bernd: 'ik moet omrijden') Zijn petitie op Internet heeft een karige 700 ondertekenaars waarvan velen anoniem, maar naar het schijnt liep hij ook met een lijst langs de deuren te leuren. Anderen uitten de vrees dat het elders in de binnenstad drukker wordt - en dan toevallig precies waar zij wonen. De proefsluiting is juist bedoeld om die effecten in beeld te krijgen. Niemand begreep het betoog van David Warnink van WSV De Merwede die tegen is, terwijl haven en camperplaats gewoon bereikbaar blijven. De laatste inspreker, de architect Bert Welmers, was tegen 'omdat ik bij de Korenbrug woon en die krijgt veel meer verkeer') Ik had meer van hem verwacht (per slot was hij vroeger stedebouwkundige), maar dat krijg je als er halve maatregelen worden voorgesteld. In feite had alleen buurman Olof gelijk in zijn betoog dat Gorcum er principieel voor zou moeten kiezen om alle autoverkeer buiten de vesting te houden (behalve de bewoners, de campers, de watersporters en de leveranciers, neem ik aan), omdat die er niet voor gemaakt is. Dan zouden er wél meer parkeergarages aan de buitenring moeten komen en kleinere vrachtwagentjes in de straten (zoals in Delft) Niet mogelijk? Kom nou, het zijn maatregelen die andere historische binnensteden flink deden gedijen.

Ach, Wiger en ik liepen later tamelijk teleurgesteld naar huis. Je moet vrezen dat de plaatselijke bestuurders en politici, geschrokken door al dat verzet, er zwakke knieën van krijgen en de maatregel uit gaan stellen. Terwijl een proef zo zinnig is. De beslissing is nu al verschoven naar 28 januari. Regeren is vooruitschuiven. Mogelijk houden we er alleen maar een herinrichting van 't Eind aan over en worden de parkeerplaatsen vervangen door een breder trottoir, al dan niet gecombineerd met éénrichtingverkeer. Alle 8 functies blijven boven op elkaar in onze straat geperst, tot er met Sint Juttemis een Masterplan komt.

Vanmorgen om 9.00 uur naar de vergadering van het bestuur van de Poëzieroute. Er is niemand, door een vergissing denken de andere leden dat het om 10.00 uur is. Enfin, dan gaan we morgen maar naar de fitness. Als iedereen aanwezig is nemen we besluiten over het nieuwe boekje en de nummers, die bij de gedichten komen. 's Middags met Wiger naar het 6e college van de KLU-cursus Verdieping - Meesterwerken in het museum. Deze keer over 'De Kus' (1907 - 1908) van de Gustav Klimt. Daar kom ik nog op terug.

Over machtspolitiek. De NAVO nodigt Montenegro uit lid tw worden. Rusland dreigt met vergeldingsacties. Het Balkanstaatje heeft 600.000 inwoners en een leger van 2000 man. Voorwaar, een ernstige bedreiging voor het machtige Rusland! Ik ben vóór de toetreding; met de toenemende conflicten met Rusland kan het westen zich naast Servië, Bosnië/Herzegowina en Kosovo niet nóg een onzeker staatje op de Balkan veroorloven - ook al heeft het momenteel een patronagebewind. Ook dat is machtspolitiek, maar Poetin luistert alleen naar machtspolitiek. Montenegro vroeg al in 2008 het EU-lidmaatschap aan, maar het voldoet nog niet aan de voorwaarden. Ze gebruiken wel de euro zonder erin te zitten. Terug naar boven

Donderdag 03-12-2015

Blijvend hoog, de update over november van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer: + 0,33^o Celsius (zie hiernaast) Dat komt zeer waarschijnlijk mede door de sterke El Niño van dit jaar. Die zorgt ook voor een uitzonderlijk heftig orkaanseizoen in de Stille Oceaan. In het voorbije seizoen registreerde men daar de krachtigste orkaan ooit, het grootste aantal krachtige orkanen in de Stille Oceaan in veertig jaar, en voor het eerst drie orkanen die gelijktijdig over de Pacific raasden. Ook waren er orkanen in de Arabische Zee bij Jemen, iets dat nooit eerder voorkwam. De Atlantische Oceaan was daarentegen dit jaar erg rustig, hetgeen gebruikelijk is in een El Niño-jaar.

Heeft het nou ook nog met global warming te maken? Dat is moeilijk uit te maken. Maar troost uzelf over de gevolgen van de opwarming. Max Pam schreef gisteren in De Volkskrant dat we ons namelijk geen zorgen hoeven te maken, het komt allemaal vanzelf goed. En als dat nou niet zo is? 'Het is pure noodzaak om de generaties na ons op te zadelen met een paar forse problemen. Daar worden ze groot, sterk en vindingrijk van', vindt Pam. Die man heeft vast geen kinderen, denk je dan. Maar dat is niet zo; Pam is 69 en heeft een zoon (Lenny, 8 of 9 jaar)

Mooie en verrasend zachte dag met af en toe zon. Vanmorgen naar de fitness op Oost (gisteren niet geweest) Thuis maak ik een afspraak met de Regiopolitie Zuid-Holland Zuid, Bijzondere Wetten, voor de verleniging van de wapenvergunning van ons alarmpistool. Je moet ervoor ieder jaar helemaal naar Rotterdam en een zogenaamd C5 formulier invullen over je geestelijke toestand. Naar waarheid uiteraard. Eigenlijk wil ik dat ding wel eens kwijt, maar dat schijnt ook niet eens zo gemakkelijk te zijn. Enfin, laat maar.

Het derde jacht op ons rijtje vertrekt ondertussen naar Zaltbommel voor onderhoud. Dat is zijn thuishaven, na oud-en-nieuw keert hij weer terug. Zaltbommel is de laatste aanloophaven aan de Waal vanaf hier; bij de verkeersbruggen kun je met een staande mast niet verder. Om 12 uur naar de mondhygiëniste. 'Veel tandsteen', zegt ze, 'u moet vaker komen.' Ik ben twee jaar niet geweest en beloof beterschap. Daarna koop ik twee lichtslangen van 20 meter bij de Blokker in de Arkelstraat. We zullen de haven eens opvrolijken met mooie feestverlichting op onze boot. De geliefde en ik hijsen de lichtslang in de mast en bevestigen een oude van vijf meter, een rode die nog aan boord lag sedert de feestdagen van 2007 in Lagos, aan de stellage van de zonnepanelen. Het is een fraai gezicht als de schemering valt (zie 2 foto's hier) Terug naar boven

Dulce gisteravond met feestverlichting.

Vrijdag 04-12-2015

Gisteravond heb ik de feestverlichting op onze Dulce even aangezet voor een foto (hiernaast) Een fraai gezicht! Maar ik zet hem weer uit, het is nog te vroeg, per slot is Sinterklaas nog niet eens geweest.

Vanmorgen straalt de zon aan een wolkenloze hemel. Het wordt opnieuw een zachte dag met temperaturen ver boven normaal. We lopen met opgeruimd gemoed onze halve wallenloop om de oost en doen aansluitend boodschappen. Ook even langs Boekhandel De Mandarijn voor enkele kleine boekjes en 'Zweedse laarzen', de laatste (posthume) Mankell. Daarna werk ik een aantal uren heerlijk op de boot. Ik ruim eindelijk de lijnen op die we op het dek hadden laten liggen. Ze zij nat en nogal groen van de alg; ik had het eerder moeten doen. Om ze te laten drogen hang ik ze eerst maar eens over de giek. Ook loop ik langs het havenkantoor om het liggeld over december af te rekenen. 's Middags komt het bestuur van de Poeziëroute even bijeen op de Altenawal voor het maken van een foto, die in de nieuwe routegids komt.

De huidige El Niño is nu al de sterkste die ooit werd gemeten. Sterker zelfs dan die van het recordjaar 1997/1998. Dat stelde het NOAA, het US National Oceanic and Atmospheric Agency, deze week vast. Het oostelijk deel van de Pacific is warmer dan ooit tevoren, terwijl de opwarming van het westelijk deel nog moet beginnen. Zie de tabel hieronder.

De record El Niño van 1997/1998 veroorzaakte 20.000 doden en 97 miljard dollar aan schade door overstromingen, droogtes, hittegolven, bosbranden, orkanen en modderstromen. Wetenschappers vrezen dat de schade dit keer nog groter kan worden. Is er een relatie met opwarmning? In 2013 werd in een studie vastgesteld dat de El Niños in de laatste decennia sterker waren dan eerder over een periode van 400 jaar. In een andere studie van het Australische Bureau for Meteorology werd eveneens in 2013 gesteld dat klimaatverandering een versterkende invloed op het El Niño-verschijnsel heeft.   De temperaturen van het centrale deel van de Pacific hebben een grote invloed op de atmosferische stromingen en daarmee op weeromstandigheden overal ter wereld. In India stierven dit jaar 2000 mensen door extreme droogte als gevolg van de late start van de jaarlijkse moesson. Toen die eindelijk kwam ging dat gepaard met ongebruikelijk zware wolkbreuken. Het gebied rond de stad Chennai in het zuiden van India heeft te kampen met de hevigste regenval in

honderd jaar. Het laat zien dat de El Niño van 2015 inderdaad heel sterk is. Eigenlijk is er geen reden voor feestverlichting op de Dulce. Terug naar boven

Het bestuur van de Poëzieroute Gorinchem: vlnr. Bert van 't Land, ikzelf, Willeke Kentie, Liesbeth Klop en Paul van Rooijen.

Zaterdag 05-12-2015

Hiernaast een van de foto's die Ans gisteren op de Altenawal maakte van het bestuur van de Stichting Poëzieroute Gorinchem. Een echt Gorcums tafereeltje met de korenmolen De Hoop rechts op de achtergrond.

Sinds enkele dagen zijn we verslingerd aan het derde seizoen van de serie 'The Bridge', de Deens-Zweedse politieserie waarin de 16 kilometer lange brug over de Sont tussen beide landen het verbindend element vormt. Iedere davond kijken we twee afleveringen. Opnieuw een uiterst spannende en ingewikkelde intrige, waarbij het goed is dat we af en toe elkaar even kunnen raadplegen om het te snappen. Ook ditmaal speelt Sofia Helin prachtig de autistische rechercheur Saga Norén uit Malmö. Vanavond verder, we zijn op de helft.

Vandaag is het een dag met een harde, vlagerige zuidwestenwind. Het is fris maar met 9^o Celsius toch ruim boven normaal. De VN Klimaatconferentie COP21 in Parijs is op de helft. Sommigen maken zich zorgen want er zijn nog weinig belangrijke kwesties opgelost. Cruciale onderwerpen als de omvang van de CO₂-reductie en de financiële steun aan arme landen, zitten er niet bij. Vanaf maandag zijn de milieuministers van de landen aanwezig, die alle knopen moeten doorhakken voor aanstaande vrijdag.

Het is een doe-dag vandaag. Eerst sloven we ons anderhalf uur uit in het fitnesscentrum bij de A15 op Oost. Op de terugweg koop ik koelvloeistof voor de boordmotor. Die moet in de komende week winterklaar gemaakt. Daarna verander ik de feestversiering op de boot, dat wil zeggen dat ik het laatste deel van de achterste lichtslang over de giek vastmaak. Zo krijgt het ongeveer de contour van het grootzeil. De lichtslang aan de voorkant heeft die van de grote genua, dus het ziet er wat 'zeileriger' uit. In het kleine (derde) hutje vind ik een keukenzeiltje, dat we ooit gebruikten om onze dinghy tegen de moordende Mediterrane zon te beschermen. Nu bevestig ik het over de lijnen die ik gisteren over de giek hing. Intussen zijn ze droog geblazenen en met dat zeiltje erover vastgeknoopt blijven ze droog en hopelijk wat minder vatbaar voor de vermaledijde groene alg, die ook op het teakdek woekert. We wilden het vandaag weg gaan schrobben, maar vonden het in de wind te koud.

Straks met buurman Wiger even voor wijn naar Inge in Heukelum. Terug naar boven

Zeus in gevecht met het monster Typhon (ca. 550 v.Chr.)

Zondag 06-12-2015

Een figuur die deze week mijn aandacht trok tijdens het zesde college 'Verdieping 1 - Meesterwerken' van de KLU is het mythologisch monster Typhoeus of Typhon. Op de afbeelding hiernaast is het monster in gevecht met de Griekse oppergod Zeus. De afbeelding staat op een vaas uit ca. 550 voor Christus. Typhon was onsterfelijk en bezat vleugels, spitse oren, vuile haren en baard, en een onderlichaam van twee slangen, soms met opengesperde koppen. In plaats van vingers had hij honderden vuurspuwende drakenkoppen aan zijn handen. Hij was zo groot dat zijn kop tegen de sterren schuurde. Zeevaarders vreesden hem vanwege de woedende stormen die hij over de wateren blies.

die 34 meter komt alles goed, de kunst verslaat het monster. Ruim tien jaar later brak de Eerste Wereldoorlog uit.

We hebben een winderige zondag met warempel wat zon. 's Middags komen er meer wolken. De temperatuur is met 12^o Celsius vier graden boven normaal. Ik lees een aardig boekje over de Haagse politiek van NRC-columnist Tom-Jan Meeus, 'Haagse invloeden' (Nieuw Amsterdam, 2015) (Ik schreef 'Haagsche; met sch, toen ik me realiseerde dat dat allang niet meer hoeft) Het gaat ondermeer over de gang van zaken binnen de PVV, de veranderingen in het lobbycircuit, en de groei van 'minipolitiek'(Politiek als product van doegroepdenken) 'Angst voor kiezers, angst voor feiten, angst voor fouten, zo is de politiek geworden.' Terug naar boven 

Electronemicroscopische opname van de kalkplaatjes bij een Coccolithofoor

Maandag 07-12-2015

Terwijl vandaag de milieuministers beginnen met hun pogingen om in Parijs een klimaataccoord te bereiken, is er onverwacht verrassend nieuws. Wetenschappers van het Continuous Plankton Recorder onderzoek hebben in de Noordelijke Atlantische Oceaan een sterke toename gemeten van de aantallen Coccolithoforen. Dat zijn eencellige algen die bedekt zijn met kalkhoudende plaatjes, die ze maken uit calciumcarbonaat (zie de opname met een electronenmicroscoop hiernaast) Daarmee onttrekken ze grote hoeveelheden CO₂ uit de oceaan en de bovenlucht en leggen het voor honderden millennia vast in sedimentlagen als ze na afsterven naar de zeebodem zakken. Nu blijkt dat in de afgelopen 45 jaar de hoeveelheid algen in de Noord-Atlantische Oceaan te zijn vertienvoudigd. Dat is tegen de verwachting. Men verwachtte juist een afname van de algen door verzuring van de zeeën ten gevolge van de toename van kooldioxide. In een zuur milieu is het voor algen moeilijker om kalkplaatjes te maken. Ik schreef al eens eerder over deze algen in verband met een technofix van global warming. Het lijkt alsof er een nieuw buffermechanisme is ontdekt tegen de opwarming van de aarde. Even veert mijn hart op: is er een oplossing? dat zou geweldig zijn! Een correctieve bio-feedback van de Aarde zelf? Misschien wel, maar het is ten ene male niet voldoende, want ondanks die 45 jaar buffering in de oceanen is CO₂ in de atmosfeer ieder jaar gestegen (dit jaar boven de 400 ppm) en de temperaturen en de zeespiegels over de hele wereld ook. Algenbuffering is dus bij lange na niet genoeg.

Bewolkte dag, later toch wat zon. Met 13^o Celsius is het wonderlijk warm, ook omdat er niet zoveel wind meer is. We maken onze halve wallenloop om de west en doen aansluitend boodschappen. In de passage bij de Hema ziet de geliefde een leuke pseudo-bontjas. Een korte, lichtkleurige. Leuk kerstcadeau, zeg ik, pas hem maar. Maar eenmaal aangetrokken vindt ze hem tegenvallen. Hij oogt slordig. Ik zie dat persoonlijk niet (foto hier), maar de aankoop gaat niet door. We lopen verder. Op de markt is men bezig het jaarlijks ijsbaantje op te bouwen.

Thuis halen we de kerstversiering uit de kelder. De lichtjes van een van de kunstboompjes zijn stuk. De reservelampjes zijn ook stuk. Naar de Blokker in de Arkelstraat voor nieuwe lichtjes à raison van € 3,19. Ik koop er voor drie euro ook een tijdschakelaar bij. RTFM toegepast (Read the fucking manual) Om hem in te stellen moet je de ruiterjes rond de tijdschijf indrukken, zegt de handleiding. De ruitertjes laten zich niet indrukken, hoe ik mijn best ook doe. Terug naar de Blokker. 'U moet ze niet indrukken', zegt de verkoopster, 'u moet ze omhoog trekken.' Dat had ik zelf kunnen bedenken, maar weer thuis werkt het nóg niet. Nu kom ik er zelf achter waarom niet: je moet eerst alle ruitertjes omhoog trekken en dáárna de ruitertjes van de beoogde brandperiode weer indrukken. Toch indrukken, dus.

Lekkere middag op mijn studeerkamer. Ans is een paar uurtjes naar Tessa. Veel mensen - vooral journalisten - maken zich druk over de kloof tussen de mensen en de politiek. Tom-Jan Meeus schrijft er ook over in zijn boekje 'Haagse invloeden' (Nieuw Amsterdam, 2015) De NRC publiceerde er dit weekeinde een heel onderzoek over; interviews met 382 mensen. Nederlanders zijn tevreden over hun eigen leven, maar ze zijn bang voor de toekomst. (Maar zelden voor klimaatverandering) Ik hoor al tientallen jaren over die kloof. De mensen zijn gemakzuchtig en verwend en hebben geen zin om zich te verdiepen in de wereldproblemen. Hun eigen wijk, ja dat interesseert ze soms wat meer (sluiting van de Tolsteeg) en ze hebben gevoelsmatig de neiging om zich aan het bekende vast te houden en bijvoorbeeld geen soevereiniteit aan de EU af te staan. Voorbeeld: de Denen stemden deze week tegen in een referendum dat beoogde inlichtingen voor de bestrijding van terroristen te delen met Europol. De jacht op terroristen wordt daardoor effectiever. Lekker puh, lange neus tegen de politiek. Gevoelspolitiek. Hoe achterlijk kan je zijn?

Vanmiddag het C5-formulier voor de verlenging van mijn wapenvergunning ingevuld. Je moet ook twee referenten opgeven, voor het geval er twijfel is over je geestelijke stabiliteit. Eén ervan mag een huisgenoot of een familielid in de eerste graad zijn. De geliefde dus. De ander dient een lid van je schietvereniging te zijn of een jachtactehouder. Die heb ik niet, dus kan ik die 2e referent niet invullen. Terug naar boven

Avondrust in de Lingehaven.

Dinsdag 08-12-2015

Gisteravond kleurden de hoge wolken aan de westelijke hemel zachtrood. De harde wind was gaan liggen en het voelde nog steeds zacht aan. Ik liep juist naar de boot om de kerstverlichting aan te zetten (foto hiernaast) Ook op de stoomsleepboot Jan de Sterke was de feestverlichting aan. Avondrood: morgen mooi weer aan boord. Een zeer oude weerwijsheid, die schijnt op te gaan. Dat bleek uit statistisch onderzoek. Maar voor morgen wordt regen voorspeld.

In lijn met de weerwijsheid breekt vandaag een zonnige ochtend aan. Dat klopt maar weer. Het tijdschrift Nature Climate Change meldt deze week dat de wereldwijde uitstoot van CO₂ in 2015 waarschijnlijk zal dalen. Die verwachting baseert men op de metingen in de eerste acht maanden van dit jaar. Het is niet de eerste keer. Ook tijdens de mondiale recessie van 2008 daalde de uitstoot, om later weer te stijgen met het aantrekken van de wereldeconomie. Als er dit jaar inderdaad een daling blijkt, dan komt dat mogelijk door de vertraging in de Chinese economie. Dat land is 's werelds grootste verstoker van steenkool. Toevallig heeft het stadsbestuur van Beijing gisteren voor het eerst de hoogste alarmfase, code rood, afgekondigd. Er hangt al dagenlang een zware smog over de stad met concentraties die je gerust giftig kunt noemen. China investeert nu flink in duurzame energie (wind, zon, waterkracht) en kernenergie.

In Europa daalt de uitstoot van CO₂ al vanaf 2010. De zachte winters dragen daaraan bij, maar ook de sluiting van kolencentrales. In de meeste EU-landen daalde het kolengebruik in 2014 – met name in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland – met uitzondering van Nederland, waar het steeg (bron: PBL)

Of de piek voor steenkool aangebroken is staat nog niet vast. Wanneer de economie in China weer aantrekt, zou ook het verstoken van steenkool kunnen toenemen. De Chinese leiders staan dan voor een lastig dilemma: meer welvaart voor de groeiende middenklasse of een schonere uitstoot. Korte of lange termijn.

Ons autootje wil niet starten, de accu is waarschijnlijk stuk. We bellen de ANWB Wegenwacht. Die arriveert na twintig minuten en stelt dezelfde diagnose. Gelukkig heeft hij er in zijn wagen een aantal en daar zit ook zo'n kleintje tussen als we nodig hebben (99 euro) Opgelost. Ans kan toch naar Barbara om haar te helpen met de boodschappen. Ondertussen trekt de hemel dicht. De voorzegde regen valt als miezerregen. Terug naar boven

Woensdag 09-12-2015

'Nu voel ik dat de tijd op mij zijn zware

hand laat vallen.'

Ach. Door een toeval stuit ik op de naam Drummond de Andrade. Hij overleed in 1987. Leest men hem nog? Stokoud geworden dichter van meeslepende en sterke poëzie over de lichamelijke liefde, een Braziliaan, eminent vertaald in het Nederlands door August Willemsen, inmiddels ook overleden (in 2007) Ik bezit drie bundels prachtige bundels poëzie van hem, alle vertaald door Willemsen en tweetalig uitgebracht door de Arbeiderspers (1980, 1992 en 1996) De middelste van de drie bevat zijn meest erotische gedichten en werd het meest bekend: 'O Amor Natural' uit 1992. Die verscheen na zijn dood. De Nederlandse vertaling van Willemsen kwam al datzelfde jaar uit als 'De liefde, natuurlijk'. Daarin levenslustige teksten als 'Ik leed toen zij me zei: "Waarom houd je die broek aan liefje?"'

Tragiek ligt vlak om de hoek. 'Ik wilde je niet als allerlaatste neuken'. Waarom niet? 'Vroeger geen lef, en nu is het te laat'. De geliefde van toen is rimpelig en oud geworden, net als de dichter zelf.

'Era bom alisar seu traseiro marmóreo'

('Het was goed haar marmeren achterwerk te strelen')

Ach en wee. Ook dit loopt niet goed af ('Alleen de billen bestonden, de rest was illusie') De billen als pars pro toto. Als Ding an Sich. Alles is billen en de billen zijn onverklaarbaar:

'Billehoning billekleur billelelie billelief

billewet billelust billeblauw billebrood

billen duizendvormig, multibil unibil

       bil in bloei, bil in al

       manebil en zon in

       billegloren'

Enzovoorts. Billenkoek komt er niet in voor. De vertaling dateert duidelijk van voor de spellingswijziging van 1996.

De dag zindert van zonlicht en activiteiten. Anderhalf uur beulen in het fitnesscentrum bij de A15 in Oost. Aaansluitend boodschappen bij de Plus Jan Sterk. Snelle lunch en dan met Wiger naar het 7e college Verdieping van de KLU in het museum. Onderwerp is Marcel Duchamp en het Dadaïsme, erg interessant. Daarna enige kerstinkopen in de stad. Ook even bij Boekhandel De Mandarijn geweest. 'Ik heb je boek weer rechtop in de kast gezet', zegt Emmy. Ik kijk en zie het staan: deel 3. Dat is aardig; voor wie niks weet is het natuurlijk een leuk kerstcadeau. Terug thuis geen puf om nog de boordmotor winterklaar te maken; dat kan ook morgen.

De klimaattop in Parijs is in de beslissende 48 uur beland; vrijdag moet er een akkoord liggen. Terug naar boven

Witte vlekken in de krater Occator op de dwergplaneet Ceres

Donderdag 10-12-2015

Vanaf de ontdekking van vreemde signalen uit de richting van ster KIC 8462852 bij het sterrenbeeld Zwaan, gingen er opgewonden speculaties door de wereld van astronomen. Kon er misschien sprake zijn van een Dyson Ring en van een buitenaardse beschaving? Ik schreef er een paar keer over (hier, hier, hier en hier) Sinds die ontdekking heeft men naar een verklaring voor de merkwaardige helderheidsveranderingen van de ster gezocht. Het is niet eenvoudig om er een natuurlijke verklaring voor te vinden. Astronomen van SETI International – een organisatie die zich bezighoudt met de zoektocht naar buitenaards leven – hebben met een speciale telescoop in Panama de ster zes nachten onderzocht op korte laserpulsen, zoals die voor interstellaire communicatiedoeleinden gebruikt zouden kunnen worden. Zulke pulsen werden niet gevonden. Vooralsnog houdt men het erop dat de onregelmatige ‘verduisteringen’ van de ster worden veroorzaakt door een wolk komeetfragmenten.

Sommige lezers vinden het misschien maar raar van mij dat ik steeds denk aan buitenaards leven. Ik verwacht echter dat we de bevestiging daarvan nog voor 2030 zullen meemaken. Waarschijnlijk in de vorm van eenvoudig (eencellig) biologisch leven en niet van een volledige buitenaardse beschaving.

Ook is er nieuws over de raadselachtige witte plekken op de dwergplaneet Ceres. Ze werden ontdekt door de ruimtesonde Dawn in februari van dit jaar. In dit blog schreef ik er ieder keer over als de naderende sonde nieuwe foto's had gemaakt. Geen sprake van een artefact of van leven. De NASA gebruikte een analyse-instrument van de ruimtesonde Dawn om dat te bepalen. Het gaat om meer dan 130 vlaktes van sulfaatzouten, van waterhoudend magnesiumsulfaat om precies te zijn. De veronderstelling is dat de vlekken overblijfselen zijn van gebieden waar zout waterijs is gesublimeerd. Hierboven een ingekleurde foto van de grote krater Occator, waar de helderste vlek is en waar het sublimatieproces nog aan de gang is. Bij zonsopkomst ontstaat er een ijle nevel van stof- en ijsdeeltjes, die worden ‘opgetild’ door waterdamp uit het inwendige van Ceres. Dat zijn waarschijnlijk ejecta, afkomstig van de dikke ondergrondse mantel van ongeveer 200 miljoen kubieke kilometer aan water. Verder blijkt het oppervlak van Ceres rijk aan ammoniak-rijke kleimineralen. Dat wekt verbazing. Het kan betekenen dat Ceres niet in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter is ontstaan, maar ergens voorbij de baan van Neptunus.

De ochtend breekt aan met opnieuw zon en een frisse wind uit het zuidwesten. We gaan naar de boot en maken de motor winterklaar en schrobben zoveel mogelijk alg en vuil van het dek (foto hier) Onze waterslang is juist lang genoeg vanaf de buitenkraan op het voorzieningengebouw naar de boot. Per email legt het bureau van Nestores, de vereniging van oud-bestuurders in de zorg, me de concept-tekst voor van de uitnodiging voor het jaarlijkse winter-event (19 januari 2016) Dan zal oud-hoogleraar Ruud Lapré me interviewen over mijn boeken.

Vanmiddag met de bus naar Utrecht. Nog eens rondneuzen en zoeken naar een kerstcadeautje voor de geliefde. Vanavond gezellig uit eten met mijn oudste zoon Rommert. Terug naar boven

Met Rommert in Bar/bistro 'Madeleine' in Utrecht

Vrijdag 11-12-2015

Heerlijk om in de langzaam vallende schemering door het centrum van Utrecht te lopen. Op de Vismarkt weet ik een leuk zaakje, Ariana Jewellery, waar ze kunstzinnige Oosterse snuisterijen verkopen. Zelfgemaakt, zegt de wat lispelende jongeman van de winkel. Vorig jaar slaagde ik hier ook wonderwel en dit jaar lukt het opnieuw. Ik weet natuurlijk goed waar de geliefde van houdt: niet al te exotisch. Daarna terug over de Stadhuisbrug naar Broese, niet voor mezelf maar voor een boekje voor Rommert. Hij spant zich de laatste in om de quantummechanica onder de knie te krijgen. De serie colleges van Leonard Süsskind en zijn student Art Friedman is daarvoor heel geschikt ('Quantum Mechanics, The Theoretical Minimum', Penguin, 2014) Ik slaag er met succes in om de tafels met actuele boeken te negeren. Om vijf uur, weer op de Vismarkt, zit ik achter een glas chardonnay in Graaf Floris, mijn traditionele ontmoetingsplek over tientallen jaren. Buiten is het donker, binnen lekker warm. Fietsers en wandelaars haasten zich voorbij of slenteren langs. Vanavond koopavond. Kwart voor zes komt Rommert. Sinds de opening van zijn nieuwe brdijfshuisvesting in septemeber heb ik hem alleen maar aan de telefoon gehad. Gretig bladert hij door Süsskind. Waar gaan we eten? Je kunt hier op zoveel plaatsen terecht. We lopen naar Se7en, het restaurant met exotische, halve gerechten op de Mariaplaats. Vol. Dan maar naar de Griek in de Servetstraat? Opeens denk ik aan Bar/Bistro Madeleine op het Wed, de plek van mijn boekpresentaties. Het heeft een goede keuken en originele gerechten. Er is nog een hoog tafeltje aan de muur, tot acht uur. Dat moet genoeg zijn.

We eten vooraf een Krokant Ei (Rommert) en slakken, daarna allebei een lekkere fazantenschotel. Veel te bepraten, met Rommert verveel je je nooit. Het loopt goed met Thinkbright, zijn bedrijfje voor interactief webdesign. De uren vliegen voorbij en ook na acht uur kunnen we blijven zitten.

Op de terugweg drink ik een kop koffie in het Springhaver Theater Café, een favoriete lokatie van mijn romanfiguur Lucas. De etablissementen in Utrecht zitten voller dan in Gorcum. Ik laat het geroezemoes van de mensen op me in werken. Dan krijg ik een idee. Het is nog vroeg genoeg om aan te bellen bij een goede kennis van vroeger, vlakbij op de Lange Smeestraat. Al heb ik persoonlijk een hekel aan onverwacht bezoek, maar het is zo dichtbij en ik heb haar misschien wel dertig jaar niet meer gezien. Half en half reken ik erop dat er niet open wordt gedaan, maar dat gebeurt toch. Grappig, ze is volstrekt niet verbaasd dat ik na al die tijd voor de deur staat. Alsof ze me van de week nog zag. Een glas wijn? Ik wel. We overbruggen de jaren met gemak. Suus en haar Willem zijn nooit verhuisd. Twee uur later loop ik naar het station, blij dat ik aan die plotselinge inval gehoor gaf. Binnen tien minuten stopt de Q-liner naar Gorcum. Om kwart over elf ben ik thuis en kijk met Ans nog even naar Pauw.

Vanmorgen regent het. Het is nog steeds te warm voor de tijd van het jaar, zij het iets minder. We hebben geen trek in de halve wallenloop. Ik lees de laatste post op het weblog Zorgbestuur en Maatschappij van C3-consultant Hans Hoek. Altijd nuchtere analyses van actuele bestuurlijke ontwikkelingen in de zorg, zo ook dit keer. 'Bestuurders kunnen niet aansprakelijk gesteld worden', schrijft Hoek naar aanleiding van het kritische rapport van de commissie Meurs over de grootheidswaanzin van de bestuurders van het ROC Leiden. Het is de zoveelste affaire (o.a. TSN, Vestia en Meavita) waarover men roept dat de bestuurders persoonlijk aansprakelijk gesteld moeten worden. mensen als Loek Hermans en Jacques van Gaal. Iedereen vindt, de minister van O & W voorop, dat ze dat verdienen, maar het gebeurt niet (behalve bij strafrechtelijke overtredingen zoals bij de 'Maseratiman') Want, zegt Hoek, hun raden van toezicht verleenden hen jaarlijks 'décharge'. Die wordt vaak veel te lichtzinnig verleend. Daarmee verlossen ze de bestuurders van hun verantwoordelijkheid over het voorafgaande jaar en dat schijnt juridisch waterdicht te zijn. Het kruit van de maatschappelijke verontwaardiging is er niet tegenop gewassen. Onbevredigend, vind ik, en hoewel hij het niet met zoveel woorden zegt, krijg ik de indruk dat Hoek dat ook vindt. In elk geval komen die kwalijke bestuurders er niet helemaal zonder kleerscheuren af: iedereen kan googlelen en hun loopbaan ongestoord voortzetten zit er niet meer in - en dat is voor de veelal grote ego's een zwaar gelag.

Vandaag geen klimaataccoord in Parijs, de conferentie is een dag verlengd om eruit te komen. Nog 48 strijdpunten. De Chinese president Xi Jinping sprak zijn Amerikaanse ambtsgenoot Obama vanmorgen over de telefoon. De laatste vindt dat het huidige China geen ontwikkelingsland meer is en mee kan betalen aan de steun voor arme landen. Mogelijk heeft Xi een compromis voorgesteld. Tegen vier uur vanmiddag liggen vooral China en Saoedie-Arabië nog dwars. Tegelijk komt het bericht dat er 155 nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales in de komende vijf jaar in centraal en westelijk China zullen worden geboeuwd. Laurent Fabius, de Franse minister van buitenlandse zaken zegt dapper: 'Morgen presenteer ik om 9.00 uur een tekst die, denk ik, zal worden aangenomen.' Terug naar boven

De actualisatie van de gemeten wereldtemperaturen en de becijferde trends tussen 1950-1999 en 1975-2015 tonen versnelling van de opwarming. Bron: Klimaatverandering.nl

Zaterdag 12-12-2015

Vanmorgen vroeg op. Droog weer, later zal er regen komen. Als eerste kijk ik op de nieuwssites of er in Parijs een klimaataccoord is. Het lijkt van wel, maar er is nog geen tekst. Vóór de drukte halen we de weekendboodschappen op Oost en geven ons over aan anderhalf uur fitness. De firma Datema verhuist vandaag van Amsterdam naar bij ons naast. Ze hebben de drie parkeerplaatsen afgezet met pylonnetjes. Mannen sjouwen kasten en spullen naar binnen (foto hier) Op de 3e Waterkering Oost tuigen KNAKE-leden de kerstbomenbrug op, die jaarlijks over de doorgang ligt. Komende maandag komen mensen van Damen Shipyards hem installeren.

Ik volg op het live-blog van de De Volkskrant de persconferentie, waar de concept-tekst van het accoord gepresenteerd wordt. 'Veel aanwezigen rekenen er hier op dat vandaag, aan het einde van het warmste jaar ooit gemeten, een mondiaal akkoord wordt gesloten om de verdere opwarming van de aarde tegen te gaan', schrijft de krant. Niet alleen de aanwezigen maar de hele wereld, dunkt me. Ik val midden in de toespraak van president Hollande. 'Uitstel is niet meer mogelijk', zegt hij, 'het moet nú gebeuren.' Hij is trots dat het in Parijs gebeurt, vanwege de terroristische aanslagen van een maand eerder. 'Dat we lang mogen leven', besluit hij. Dat zegt hij echt. De nieuwe tekst wordt uitgereikt; iedereen krijgt een aantal uren tijd om hem te lezen. Voorzitter Fabius, de Franse minister van buitenlandse zaken, zegt dat het nieuwe accoord juridisch bindend is voor alle deelnemers en dat de naleving ervan om de vijf jaar gecontroleerd zal worden. Alle 196 deelnemende landen moeten vandaag vóór stemmen, unanimiteit is vereist, anders is er geen accoord. Buiten demonstreren tienduizenden mensen.

Afwachten dus. Over urgentie: de grafiek rechtsboven toont een duidelijke versnelling van de opwarming over de periode van 1975 - 2015 (groene lijn) Even voor 14.00 uur is de concept-tekst openbaar. De opwarming van de aarde moet beperkt worden tot beneden de 2 graden. Gestreefd moet worden naar 1,5 graden. De rijke landen betalen vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar om de arme landen te compenseren. Arme landen krijgen meer tijd om hun piek-emissies te bereiken. Die landen vinden dat de rijke landen rijk zijn geworden dankzij hun ongebreidelde vervuiling en dat ze zelf een snelle groei van hun economie nodig hebben om hun bevolking uit de armoede te halen. Maar verantwoordelijkheid en compensatie voor de kosten van onvermijdelijke klimaatrampen in de toekomst zijn uitgesloten van de afspraken. Die moeten de arme landen dus zelf opvangen.

NRC-klimaatblogger Paul Luttikhuis is kritisch maar zegt ook: 'Wat nu voorligt blijft een gigantische stap naar afschaffing van fossiele brandstoffen. Het eind van een tijdperk is ingezet.' Om voor mij onbegrijpelijke reden zijn de internationale lucht- en scheepvaart al eerder uit het nieuwe verdrag gehaald, terwijl die sectoren op dit moment al verantwoordelijk zijn voor bijna 5% van de wereldwijde CO₂-uitstoot en verder blijven groeien. Dat bemoeilijkt flink om de doelen te halen van het nieuwe klimaatverdrag. Ik volg de commentaren. Om 15.45 uur geen nieuwe persconferentie en geen definitief accoord. Buiten regent het. Ik haal ondertussen even een doos rode Italiaanse wjn (Primitivo) bij Inge in Heukelum. Onderweg hoor ik het kleine en het grote nieuws: kamervoorzitter Van Miltenburg treedt af en ontvlucht het afleggen van verantwoording aan het parlement, en er is nog steeds geen 'historisch' klimaataccoord in Parijs. Terug naar boven

De KNAKE-kerstbomenbrug was gisteravond in de haven gewaaid.

Zondag 13-12-2015

Om half acht kwam gisteravond de mededeling dat het klimaataccoord in Parijs definitief was. Alle 196 landen hadden ermee ingestemd. De vertraging werd in feite alleen door de VS veroorzaakt, vanwege één woord. In de oorspronkelijke tekst stond dat ontwikkelde landen hun emissies in hun gehele economie 'moeten' terugbrengen. Nu is het 'zouden moeten' geworden, anders had de Republikeinse meerderheid - met taltijke klimaatsceptici - in het Amerikaanse congres het accoord kunnen afwijzen.

Velen noemen het nieuwe klimaataccoord 'historisch'. 'De mooiste en vreedzaamste revolutie ooit in Parijs', zegt president Hollande. Obama gisteren op een persconferentie: 'Deze overeenkomst is de beste kans om de enige planeet die we hebben te redden.' Ik wil niet zuur zijn, maar ik kijk er met gemengde gevoelens naar, daarvoor zitten er teveel ongerijmdheden in het accoord. Ik zal ze nu niet opnoemen; je kunt het alleen maar afwachten. Nu al staat vast dat de INDC's (Intended Nationally Determined Contributions) die de landen hebben ingeleverd, de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur niet tot 2 graden zullen beperken, laat staan tot 1,5 graden. Als we in het huidige tempo doorgaan met het verstoken van fossiele brandstoffen, dan is die 1,5 graden al in 2020 bereikt. Indien de INDC's allemaal worden uitgevoerd, levert dat slechts een rampzalige 2,7 graden op. Enfin, al in 2018 kan men de doelstellingen aanscherpen. Zo heeft het in de wereld altijd gewerkt: de wal moet het schip keren, eerst rampen en dan oplossingen.

Gisteravond veel wind. Ik liep om kwart over elf even naar de boot. Alles in orde, maar ik zag in het duister twee schimmige figuren op de 3e Waterkering. De voorzitter van buurtvereniging KNAKE met zijn vrouw. Het bleek dat de kerstbomenbrug was omgewaaid en deels in de haven lag. De brug steunde op een landvast van het zeiljacht dat diect onder de kademuur ligt en de voorzitter had hem met een touw vastgesjord, zodat hij niet verder kon zakken tot we morgen bij daglicht hem omhoog kunnen trekken.

Om 12 uur staat er een groepje KNAKE-leden op de waterkering, met die typische houding van 'dat klusje klaren we even.' Het is droog en de wind is gaan liggen. De kerstbomenbrug ligt nog hetzelfde als vannacht en het zeiljachtje is niet beschadigd. Buurman Bernd heeft zijn Landrover met winch gehaald. Daarmee trekt hij de brug gemakkelijk omhoog (foto hierboven) Opgelost. 'Vergeet niet hem dit keer te borgen met een touw', roept iemand. Natuurlijk.

Lekker luie middag met aardig boekje van economisch journalist Martin Visser, 'Komt het nog wel goed met ons?' (Bussiness Contact, 2015) Of het goed komt, blijft in het midden, maar er is veel werk aan de winkel. Deze week meldde het SCP dat de Nederlanders zichzelf een 7,8 gaven qua gelukkig zijn. Maar ze maken zich zorgen over de toekomst van hun kinderen. Straks naar een KNAKE-zondagmiddagborrel in wat 'de catacomben' heet van een monumentaal huis aan het Eind. Napraten over de kerstbomenbrug. Terug naar boven

Uitsnede uit een plattegrond van Gorcum, anno 1600. In de rode cirkel aan het Eind is de vismarkt. De sluis was er nog niet en de Kalkhaven (rechts) was nog open en met de haven verbonden.

Maandag 14-12-2015

De KNAKE-borrel is in de zalmkelders van Eind 34. Een bijzondere lokatie die we via de Molenstraat en de achterzijde van het huis bereiken. In een voorruimte is een hoektrap die leidt naar twee verrassend diepe kelders met een boogplafond. Elke ruimte heeft bovenin een gat, afgesloten met een luik. Later vertelt de KNAKE-voorzitter dat hier vroeger een vishandel was.

In de beide kelderruimtes waren waterbassins en de vers gevangen zalm werd door de luiken geworpen en op ijs in de bassins in de kelders bewaard. In het begin van de 17e eeuw was voor dit huis een vismarkt op dit deel van de haven (zie de rode cirkel in de afbeelding hiernaast) In 1837 kwam er een gefortuneerde visser op nummer 34 wonen, Abram Quakernaat. De vismarkt was er niet meer. Het huis was toen nog verbonden met nummer 36. Het werd gebruikt als vispakhuis (op de begane grond, neem ik aan) en als ijskelder. Het ijs werd met zagen uit de haven gehaald. Erachter was een zalmrokerij. In het begin van de 20e eeuw kwam er zelfs een ijsfabriek achter deze panden op het Eind, die een van de eerste gebouwen met electriciteit in Gorcum was. Na de jaren 40 kwam er een uitgeverij voor in de plaats. De geschiedenis van deze panden wordt uitgebreid vertelt in Oud-Gorcum Varia (jaargang 13, nummer 34, 1996)

Goed, in die ijskelders dus hadden we gistermiddag een geanimeerde borrel. Veel buurtgenoten kwamen opdagen. De kelders werden door de huidige bewoonster en wijlen haar echtgenoot opgegraven, toen ze hier kwamen wonen. De kelders lagen toen vol met puin, mogelijk van de sloop van de uitgeverij die erachter lag. Een dompelpomp houdt ze permanent vrij van indringend grondwater. Van de bassins die hier oorspronkelijk waren, is niets meer te zien. Het is zo'n plek waar je vroeger als tiener ideaal feestjes kon geven. De ruimtes zijn gezellig verlicht met kaarsen. Er worden op de muur twee filmpjes vertoont over de indrukwekkende geometrische kunstwerken van Vera Calis, die op Eind 40 woont en haar atelier heeft. Uiteraard praat men na over de omgewaaide kerstbomenbrug en de reddingsactie van die ochtend. Hier twee foto's van de borrel.

Gisteravond zien we de eerste afleveringen van een spannende Noorse serie: Occupied van Erik Skjoldbjærg. Boeiend verhaal dat zich in een nabije toekomst afspeelt, waarin de olietoevoer uit het Midden-Oosten sterk is teruggelopen vanwege om zich heen slaande conflicen, de VS energie-onafhankelijk zijn geworden en zich uit de NAVO hebben teruggetrokken, terwijl Europa zucht onder een energiecrisis. Na een vernietigende orkaan (door de opwarming van de aarde) heeft Noorwegen een groene regering, die alle oliebronnen sluit. De wanhopig geworden EU vraagt de Russen om de Noorse oliewinning weer op gang te brengen. Er volgt een sluipende bezetting. Vergezocht? Hm. We kunnen haast niet wachten met het zien van de volgende afleveringen; er zijn er tien.

Vanmorgen een tamelijk zachte dag, bewolkt maar later met zon. We lopen de halve wallenloop om de west, kopen verse vis op de maandagmarkt en gaan naar de boot om de resterende anti-fries vloeistof in de afvoeren van de toiletjes te gieten. We halen de druk uit de waterleidingen en zetten de kranen open. Niet omdat het gaat vriezen, naar verwachting wordt het halverwege de week zelfs een ongekende 15 tot 16 graden. Straks weer een borrel, dit keer bij Karin K.

Kop in De Volkskrant: 'Recordaantal asielverzoeken dit jaar: meer dan 54.000'. Hè? Ik dacht dat record in de jaren van de Balkanoorlogen veel hoger lag. Deze cijfers zijn van de IND, dus je mag aannemen dat ze kloppen. (De helft komt uit Syrië) Maar de tabellen gaan niet verder terug dan 2013. Het COA houdt ook cijfers bij. De meest recente tabel toont de aantallen personen in COA-opvang vanaf 1995 tot en met 2015. Het hoogste aantal was 83.801 in 2001 en op 7 december 2015: 48.957. De afgelopen decemberweek kwamen er volgens De Volkskrant nog duizend binnen, dat maakt dus bijna 50.000. De discepantie tussen de cijfers in de jaren 90 van IND en COA snap ik niet goed. Liefst bijna 30.000. Een verklaring ligt mogelijk hierin dat asielzoekers destijds langer dan een jaar in COA-opvang bleven. Vandaag krijgt Merkel op het congres van haar partij een applaus van 9 minuten omdat ze belooft minder vluchtelingen toe te laten. Hoe ze dat wil doen, zei ze niet, en een limiet noemde ze ook niet. Terug naar boven

De langgerekte ellipsbaan van de ijsdwerg Sedna. Bovenin ons zonnestelsel.

Dinsdag 15-12-2015

Om de zoveel jaren duikt Nemesis weer op. Nemesis is de naam van een geheimzinnige planeet in de buitengewesten van ons zonnestelsel. Zijn bestaan werd in 1984 voorgesteld door o.a. de astrofysicus Richard A. Muller als verklaring van de regelmatige cyclus van massaal uitsterven op aarde. Nemesis zou een planeet of uitgebluste rode dwergster zijn op 1,5 miljoen lichtjaar afstand, ver buiten de Oort wolk. Iedere 26 miljoen jaar zou hij in de buurt van het zonnestelsel opduiken en zwermen kometen van de Oort wolk verstoren, die massaal op aarde en de andere planeten storten en bij ons massa-extincties veroorzaken. Vandaar dat de geheimzinnige bezoeker de naam van de Griekse wraakgodin kreeg. Ze is vooral populair in kringen van UFO-adepten en lieden die af en toe bezoek krijgen van aliens. In 2003 dacht men Nemesis ontdekt te hebben. Het bleek echter een zeer verre dwergplaneet, ver buiten de baan van Pluto, die Sedna werd genoemd. De hypothese raakte op de achtergrond door andere verklaringen (met name plotselinge klimaatveranderingen) en Nemesis werd nooit aangetroffen.

Maar nu duikt ze opeens weer op, lijkt het. Twee teams van astronomen zeggen ieder een groot object in het buitengebied van ons zonnestelsel ontdekt te hebben. Beide teams gebruikten waarnemingen van de (sub)millimetertelescoop ALMA, in het noorden van Chili. Het ene object werd ontdekt in het sterrenbeeld Arend (Aquila), het andere in Centaurus – niet ver van de nabije ster Alfa Centauri. Toch veronderstellen de beide teams dat de objecten tot de buitenregionen van ons zonnestelsel behoren. Een Zweeds team vond in het ALMA-materiaal een object, misschien een enkele honderden kilometers grote ijsdwerg, binnen de baan van Neptunus of een forse planeet aan de rand van het zonnestelsel. Ze noemden het 'Gna', naar een Noordse hemelgodin. Het object van het team uit Mexico zou een verre ijsdwerg kunnen zijn, misschien ook een Sedna-achtig object, maar ook een (nog verdere) ’superaarde’ of zelfs een (nog veel verdere) koele bruine dwerg.

In de wereld van astronomen werd sceptisch gereageerd. Nu zoekt men naar bevestiging van de waarnemingen. Wie weet zijn er nog meer verrassingen in de achtertuin van ons zonnestelsel.

Een mooie zonnige ochtend breekt aan. KNAKE-leden brengen de kerstbomenbrug op zijn plaats over de uiteinden van de 3e Waterkering. Wij krijgen kleine Vajèn (3) om op te passen. Aan het ontbijt smeert ze haar eigen boterham. 'Ik ben al half 3', zegt ze. Niet onlogisch gedacht, maar ze is eigenlijk half 4. Fons belt: op de werf zijn de onderdelen van Jeanneau ontvangen, de nieuwe uitlaatdemper/waterlock, de ankerrol en van elders de afstandbediening voor de ankerlier. Mooi dat we die in elk geval binnen hebben.

Met verbazing en ergernis lees ik dat het omstreden schilderij 'Het beloofde land' van de Gorcumse multi-kunstenaar Izak Boom in het Beatrixziekenhuis werd beklad met twee roze-paarse bollen. Een paar maanden geleden werd het al een keer door de beveiliging verwijderd en op last van de directie terug gehangen (lees hier) Nu hangt er een bordje bij, waarop staat dat het ziekenhuis het vandalisme betreurt en dat in overleg met Boom is besloten het werk te blijven exposeren.

In de middag trekt heel langzaam hoge sluierbewolking binnen. Ik lees een prachtig boekje van de Italiaanse natuurkundige Carlo Rovelli, 'Zeven korte beschouwingen over natuurkunde' (Ned. vert. Bert Bakker, 2015) In met recht korte beschouwingen en in slechts 93 bladzijden zet Rovelli de actuele stand van zaken in de fysica uiteen. Geweldig, zo'n boekje! De bron van tijd ligt in onze beperkte waarneming en in de grote mate van waarschijnlijkheid dat warmte maar één kant op stroomt, van warm naar koud en uiterst zelden andersom. Konden we alles in het universum precies en exact tot in alle details overzien, dan zagen we niet alleen het heden, maar ook verleden en toekomst en bestond er geen tijd meer. Wow! Zo'n boekje is goud waard en het kost maar een tientje. Terug naar boven

Feestelijke stemming in de Lingehaven. De kerstbomenbrug van buurtvereniging KNAKE is er ook weer.

Woensdag 16-12-2015

Op de stemmige foto hiernaast zie je dat de kerstbomenbrug van buurtvereniging KNAKE over de doorvaartopening van de 3e Waterkering ligt. Gisterochtend sjorden leden hem op zijn plaats. De dag begint met een grijze en miezerige ochtend en een voor december ongekend hoge temperatuur, die vandaag zal oplopen tot 15 graden. De nieuwsuitzendingen op televisie tonen beelden van bloeiende boterbloemen en heesters. Er leven nog veel insecten en men geeft zelfs pollenwaarschuwingen voor mensen met hooikoorts.

We rijden naar Oost voor anderhalf uur fitness. De miezerregen intensiveert. Na terugkomst een snelle lunch, want ik moet naar het laatste college van mijn KLU-cursus Verdieping 1. Deze keer gaat het over de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson, de man die van de fotografie een kunst wist te maken. Interessant college, ik kom er nog eens op terug. Daarna snel nog wat boodschappen. Inmiddels begint de schemering alweer te vallen. Bijna de kortste dag.

Bij CERN in Genève gaan ze het kerstreces in. De grote deeltjes-botsingsmachine Large Hadron Collider is stil gezet sinds hij vanaf april van dit jaar op vrijwel volle energie heeft gedraaid. Veel nieuws werd er dit jaar niet gevonden, maar de fysici kijken vol verwachting naar de run van 2016, want de grote detectoren Atlas en CMS registreerden wel een intrigerend 'hobbeltje'. Atlas rond een energie van 750 GeV (gigaelektronvolt) en CMS vond iets soortgelijks bij 760 GeV. Beide apparaten vonden in 2012 het fameuze Higgs-deeltje. Omdat ze nu elk ook een hobbeltje registreerden, is het mogelijk dat er een nieuw deeltje gevonden werd, maar er moeten nog veel meer gegevens verzameld worden. Mogelijk is het een zwaardere variant van het Higgs-deeltje; ik schreef daar in de zomer van 2014 over. Of een eerste aanwijzing voor het geheimzinnige donkere materiedeeltje. Terug naar boven

De ster Wolf 1061 met zijn exoplaneten.

Donderdag 17-12-2015

Op een afstand van 14 lichtjaren van de aarde is door Australische astronomen een rotsachtige planeet ontdekt in de leefbare zône van zijn ster, Wolf 1061 (zie hiernaast) Dat is een stuk dichterbij dan de vorige, die in 2009 op 20,5 lichtjaren bij de ster Gliese 581 gevonden werd. Ik schreef er hier over toen we dat jaar in Malta aan boord overwinterden. Overigens vond men daar meerdere exoplaneten. Wolf 1061 heeft ook meer rotsachtige exoplaneten, met alleen Wolf 1061c in de leefbare zône. Daardoor kan er vloeibaar water zijn, een onmisbare voorwaarde voor het ontstaan van leven. Hij is 4,3 maal zo zwaar als de aarde. De planeet draait in 18 dagen om zijn zon, die relatief koel en stabiel is. Als Wolf 1061c voor zijn ster langsgaat is het mogelijk om de samenstelling van de atmosfeer te bepalen. Misschien treft men zuurstof aan, een marker voor potentieel buitenaards leven.

Het wordt vandaag een droge en extreem zachte dag. Ik rijd naar het gbeouw van Bijzondere Wetten van de Regiopolitie Zuid-Holland Zuid in Rotterdam, waar ze zonder vragen mijn wapenvergunning verlengen.

Verbaasd keek ik gisteravond naar de beelden van de rellen bij het gemeentehuis van Geldermalsen. Dat is altijd zo'n vreedzaam dorp geweest toen we er woonden (in Deil)! Er gebeurde nooit wat. Maar er schijnt een vliegende brigade van betogers en hooligans te bestaan, die in iedere gemeente rellen trapt waar men de vestiging van een asielzoekerscentrum overweegt. Die gooiden naar het stadhuis en de politie met vuurwerk, stenen en blikken bier. Vanmorgen blijkt echter dat de 14 arrestanten toch allemaal uit Geldermalsen te zijn, evenals 90% van de reltrappers. De burgemeester verwacht dat er dit jaar geen besluit over het AZC zal vallen.

Het rellende tuig had succes in Steenbergen en Purmerend waar men een AZC afwees; ik hoop dat de politici in Geldermalsen meer moed tonen en het schorem hun zin niet geven. Maar er is ook een andere kant. De vestiging van een AZC op het terrein langs de A15 helpt de gemeente ook van een duur hoofdpijndossier af. Dat werd in het verleden door Geldermalsen opgekocht van boeren en ontsloten. Door de crisis hebben bedrijven geen belangstelling voor het terrein en nu moet de gemeente er 12,5 miljoen euro op afboeken. Er is dus evident financieel belang bij een AZC op die plaats. Daar is op zich niets tegen, laat de ene hand vooral de andere wassen, maar het gaat dus niet om pure menslievendheid.

We hebben inderdaad een vreemde, lente-achtige dag. Op de buitenthermometer lees ik ruim 15 graden af. De zon schijnt licht omfloerst door een laag hoge sluierbewolking. Volgens Weeronline is het de warmste 17e december sinds het begin van de metingen. De hele maand is ook op weg de warmste ooit gemeten te worden. Deense en Nederlandse wetenschappers melden in Nature dat de enorme ijskap op Groenland al een eeuw lang aan het smelten is en dat het tempo van afsmelten in de laatste vijftien jaar abrupt versnelde. Tipping point gepasseerd? Terug naar boven

Boulevard du Temple, Parijs, 1838. Louis Daguerre

Vrijdag 18-12-2015

De foto hiernaast zou de allereerste foto zijn waar mensen op te zien zijn. Je moet even kijken voor je ze ziet: linksonder zie je een man die zijn schoenen laat poetsen. Deze foto van de Boulevard du Temple in Parijs werd in 1838 gemaakt door Louis Daguerre. De twee personen staan er alleen maar op omdat ze stil stonden; de belichtingstijd van deze daguerrotype was een minuut of tien. Alles en iedereen die op straat sneller bewoog staat er dus niet op. Als je inzoomt lijkt er even rechts van de schoenpoetser een vrouw op een bankje te zitten. Mogelijk was het een zonnige dag; de winkels aan de overkant hebben hun zonneschermen uit. De foto kwam afgelopen woensdag aan de orde op het laatste college van mijn KLU-cursus Verdieping 1. Ik kijk er graag langer naar; het is alsof je in een andere wereld kijkt. Een wereld die werkelijk zó was omdat, anders dan een schilderij, een foto een directe weergave is van hoe het echt was. Een niet-gemotoriseerde wereld. Op de boulevard lijkt bij inzoomen een paard te staan. Waren er

Vandaag opnieuw een zachte dag, een fractie minder dan gisteren. We passen op Loetje, de hond van Barbara c.s. die dit weekend met hun hele gezin in een vakantiehuisjes zitten. In de loop van de middag komt Kate, de ex van Ans' zoon Derrick, langs met haar kinderen Liam (9) en Caelan (6) (zie foto hier) Ze kwamen gisteren uit Tsjechië en waren vandaag in Gorcum voor het huwelijk van vrienden. Liam maakt een vrolijke indruk. Caelan en Martina, een vriendin van Kate, laat ik even de boot zien. De kleine jongen vindt het prachtig en zou zo wel willen wegvaren. Er is voor hem ook een cadeautje onder de kerstboom. Morgen brengt Kate de jongens naar hun vader in Oostzaan. Terug naar boven

Zaterdag 19-12-2015

Ter nagedachtenis aan Aafje Heynis speel ik gisteravond de CD's af waarop ze met haar onvergetelijke altstem Bach en Händel zingt. Precies vandaag 32 jaar geleden besloot ze abrupt haar rijke zangloopbaan. 'Ik stop met zingen als ik nog op het topje van de berg sta. Bij de afdaling zal geen publiek aanwezig zijn.' Zo is het gegaan. Ze geloofde sterk in wat ze zong. Velen vonden haar nogal een kwezel en dat was ze misschien ook wel. Op latere leeftijd wekte ze verbazing door over te stappen van de NH-kerk naar de RK-kerk. De zangeres werd 91 jaar en stierf gisteren in een verzorgingshuis in Huizen.

Het was maar een kort orgelconcert van Gerben Budding, gisteravond op het fameuze Bätz-Witte orgel in de Grote Kerk. De opkomst was eveneens matig. Ik genoot vooral van de Fantasie und Fuge in f-moll KV 608 van Mozart. Het is een transcriptie want Mozart schreef het (in 1971) voor speelklok. Op orgel klinkt het in elk geval zeer krachtig en overweldigend. Het heeft een mooie fugatische structuur en doet erg aan de grote orgelwerken van Bach denken. Erg mooi waren de Pastorale uit de Six Pièces pour Grand Orgue (Opus 145, 1860) van César Franck en de Weihnachtsmusik van de Nederlandse componist Samuel de Lange Jr. uit 'Zwölf Leichtere Orgelstücke' (opus 56), die ik allebei niet kende. Het laatste stuk heeft ook een Pastorale en een Gesang der Hirten met prachtige hoge loopjes van een herdersfluit. Wat gaat dat goed op een orgel! Budding nam onlangs het gehele orgeloeuvre van De Lange Jr. op CD op.

Slechts lichte bewolking bij het krieken van de dag. Later trekt de hemel dicht tot egaal grijs en nog later valt er wat miezerregen. De temperatuur is met 14 graden nog steeds extreem hoog. Het is de warmste 19e december sinds de start van de metingen. Van Martina, de vriendin van Ans' ex-schoondochter uit Tsjechië, krijg ik een leuke foto waarop ik met kleine Caelan bij de boot sta (foto hier) Wat was hij gisteren enthousiast! We doen boodschappen bij Plus Jan Sterk en tanken op Oost; daara anderhalf uur fitness.

Gisteren en vandaag komen de eerste vluchtelingen aan in het voormalige belastingkantoor in de Vroedschapstraat. Het zijn er ongeveer honderd. Je mag eigenlijk wel een beetje trots op Gorcum zijn omdat het hier, vergeleken met Steenbergen, Purmerend en Geldermalsen, tamelijk rimpelloos en gemoedelijk verloopt. In de jaren 90 kreeg Gorcum al een AZC op Oost voor vluchtelingen voor de Balkanoorlogen. Het centrum kwam er ondanks hevige protesten in de bevolking, maar de mensen waren er snel aan gewend. Toen het na ruim een decennium weer verdween waren er opnieuw protesten, nu tegen de sluiting vanwege het verlies aan arbeidsplaatsen.

Halbe Gare Zijlstra (sorry, ik kon het niet laten, ik vind die man nu eenmaal een vlerk) wil het recht op wereldwijd asiel afschaffen. Daar heb ik geen woorden voor. Je gelooft niet tot welk niveau de VVD bereid is af te dalen om de PVV electoraal wind uit de zeilen te nemen. Hij denkt op die manier de opvang in de regio te bevorderen terwijl men daar al 90% van de vluchtelingen opvangt. In plaats van de elementaire mensenrechten in te perken kun je beter Saoedie-Arabië en de Golfstaten onder druk zetten om eindelijk hun bijdrage te leveren.

Lekkere leesmiddag. Onze logé Loetje, de hond van Barbara c.s., heeft het hier wel naar zijn zin. Ans gaat met Tessa de stad in voor kerstaankopen en dergelijke geheime zaken. Vanavond gaan we naar het feest voor de 50e verjaardag van buurvrouw en vriendin Arina. Terug naar boven

Baan van de aardscheerder 2015 YB vlak langs de aarde (kwadrant rechtsboven)

Zondag 20-12-2015

Woensdag werd een nieuwe aardscheerder ontdekt. Officieel heet hij 2015 YB, informeel noemt hem 'de vlo' naar de voetballer Messi die ook gemakkelijk door de verdediging breekt. De doorsnede is 13 meter. Het rotsblok dat bijna drie jaar geleden op de Siberische stad Tsjeljabinsk viel was met een diameter van 17 meter en een gewicht van 9000 ton groter. De energie die bij de inslag vrijkwam was liefst 500 kiloton TNT. Men neemt aan dat het de grootste meteoroïde was die de aarde trof sinds de enorme inslag in 1908 in Toengoeska.

2015 YB zal dus de aarde missen. Hij vliegt vanavond omstreeks 21.00 uur voorbij op een afstand van ongeveer 77.000 kilometer. Dat is slechts 0,2 afstand van de maan. Het is natuurlijk verontrustend dat hij pas zo kort tevoren ontdekt werd (door het Pan-STARRS observatorium op Hawaï) Lees hier over projecten om inslagen van meteoroïden te voorkomen. Dat kan mogelijk met een kernbom of door er een voldoende zwaar ruimtevoertuig tegenaan te laten botsen, zodat de baan van het rotsblok tijdig verandert. Ook andere methoden worden bestudeerd.

Een leuk feest, de 50e verjaardag van Arina gisteravond. Gezellige mensen, lekkere hapjes en een goede wijn. Vandaag ben ik een beetje brak, dat mag voor een keer. Het is overigens een overwegend zonnige dag met alweer temperaturen tot 15 graden na het middaguur. De mensen praten er vaak over en kijken elkaar dan veelbetekenend aan zonder verder iets te zeggen, maar velen maken de link met klimaatverandering. De natuur is in de war, op veel plaatsen bloeit het fluitekruid en iemand zag al koolwitjes. Een ander zag al mussen paren. De gemmidelde temperatuur gaat deze maand in de richting van 8,8 graden, anderhalve graad boven het vorige record (in 1974)

Ik dacht dat het een grap was, misschien uit een nieuw seizoen van de populaire TV-serie Borgen, het nieuws dat de regering van Denemarken juwelen en geld van asielzoekers wil afpakken, maar het blijkt waar te zijn. Aan de grenzen en op de vliegvelden zal men kleding en bagage van mensen die hun land moesten ontvluchten doorzoeken. Je ziet dat de Deense premier Rasmussen zich eigenlijk schaamt als hij op televisie het voorstel toelicht. Iemand maakte de vergelijking met wat Duitsland in de Tweede Wereldoorlog met joden deed en vroeg zich af of de regering misschien ook zich de gouden tanden van asielzoekers wil laten uittrekken. De regering in Denemarken is een coalitie van de liberalen met de ultrarechtse Deense Volkspartij, een zusterpartij van onze PVV. Zo zie je wat er van zo'n coalitie komt. Het voorstel komt in januari in het parlement. De Deense europarlementariër Jens Rohde stapte uit protest uit de liberale partij.

Lekkere leesmiddag. In de stad is het koopzondag. Veel wandelaars over de sluis. Tessa komt met Vajèn op de thee. Straks komt Bas langs. Terug naar boven

Thijs en Lisa bij de kerstboom

Maandag 21-12-2015

Bas toont zich gisteravond niet verbaasd over de rellen tegen het AZC in Geldermalsen. Na de scheiding woonde hij er met zijn moeder en broer. Veel opgeschoten jeugd daar, zegt hij, altijd vechtpartijen in het weekend. Ze noemden het dorp Gabbermalsen.

Vannacht veel regen en harde wind. Vandaag de kortste dag. Hiernaast een leuke kerstfoto van Thijs en Lisa, mijn kleinkinderen bij de kerstboom. Floor had hem op Facebook gezet.

De zoveelste te warme dag op een rij. Af en toe zon afgewisseld met regenbuien. Dat levert mooie regenbogen op. Op de maandagmarkt haal ik verse Hollandse garnalen terwijl Ans onze logé Loetje naar Barbara terugbrengt. Een lieve oude hond (12), je hebt er geen enkele last van.

'De wraak van Poetin' van Hubert Smeets (Prometeus, 2015) is een grondig boek. Het valt me op hoezeer je Poetin een populist kunt noemen. De associatie met peronisme en fascisme dringt zich op, schrijft Smeets. 'Net als in het Argentinië onder Juan Peron en het Italië van Benito Mussolini hangt er rond de macht in Rusland een aureool van volks machismo.' Niet dat van nazisme, wel te verstaan, maar 'een populisme dat een directe band opeist tussen volk en leider zonder tussenkomst van kleingeestige stoorzenders met hun eigen benepen ambities'. Poetin beheerst de media vrijwel volledig en is nu nog steeds verrassend populair in Rusland, ik geloof zelfs wel 80%. Maar de vraag is of dat niet sterk afnemen zal, nu de prijzen van olie en gas op een dieptepunt blijven. De relatieve welvaart van het volk hangt sterk af van de export ervan. De Russische economie is nooit boven die van een grondstoffenleverancier uit gekomen. Juist vandaag verlengt de Europese Unie de sancties tegen Rusland met een halfjaar.

De lage olieprijzen komen door overproductie, ondermeer vanweg Amerikaanse schalie-olie en -gaswinning, maar ook door de hoge productie van traditionele leveranciers zoals Saudie-Arabië en de Golfstaten. Die beseffen dat de wereld versneld zal moeten overgaan op duurzame vormen van energie, vanwege het klimaatprobleem en de noodzaak van een onafhankelijke energievoorziening. Peak-oil is mogelijk al achter ons; de oliestaten zullen alleen maar minder inkomsten vangen. Dus is het beter nu zoveel mogelijk olie te produceren en te verkopen.

Poetin vangt de terugval van oliekomsten op met een enorm reservefonds van 4 triljoen dollar, dat hij in betere jaren schiep. Dat is nu 57 miljard dollar. Daarmee worden een aantal primaire levensbehoeften gesubsidieerd en het gigantische overheisapparaat (40% van de werkende bevolking), de talrijke pensioenen en het militaire apparaat betaald. Volgens The Moscow Times, die een intern regeringsrapport citeert, is dat fonds tegen het einde van 2016 uitgeput. Volgens hetzelfde artikel neemt de armoede al toe; het aantal Russen dat beneden de armoedegrens leeft zou sinds vorig jaar met 2,3 miljoen gestegen zijn tot 20,3 miljoen. Dat is 14% van de bevolking.

De staat zal dus moeten bezuinigen en snijden in salarissen, pensioenen en subsidies. Dat is niet populair. In 2017 zijn er in Rusland parlementsverkiezingen en in 2018 presidentsverkiezingen. Opleving van de oorlog in het oosten van Oekraïne of een nieuw conflict met het westen zou de bevolking zich achter hun president kunnen doen scharen. Een georganiseerde oppositie is er niet. Die werd door tal van beperkende maatregelen effectief door het Poetin-regime de mond gesnoerd. Maar of dat zo blijft? Terug naar boven

Dinsdag 22-12-2015

De foto hiernaast werd gisteren gemaakt door een buurtgenoot vanuit zijn appartement. Hij stuurde hem op per email.

Vandaag opnieuw warm, ruim 15 graden. Het is winderig. Er is weinig te melden. Misschien alleen dat de olieprijs nu door de bodem van 40 euro per vat (Brent) is gezakt. Hij is vandaag 36,05 per vat, het laagste punt sedert elf jaar. Een tegenvaller voor Poetin, zoals ik gisteren uitlegde. Aan de benzinepompen is het nu duidelijk te merken.

Veel lezen, een paar uur Skyrim en een enkele boodschap. Het is blogkerstvakantie, zal ik maar zeggen.

Terug naar boven

Woensdag 23-12-2015

Gisteren overleed in het Amerikaanse Fort Worth Tineke Vroman-Sanders. Ze werd 94 jaar. De laatst overgebleven helft van het iconische literaire liefdespaar heeft haar man Leo nog geen twee jaar overleefd. 'We komen elkaar wel weer tegen ergens in het Systeem', zei hij eens. Tineke schreef zelf poëzie onder haar meisjesnaam Georgine Sanders. Traditionele maar verrassend goede poëzie.

'Maar wanneer jij ons als eerste verlaat

mag ik jou niet ontkennen. Plaats en tijd

die van ons samen waren, vroeg of laat,

moeten mij bijstaan in mijn eindigheid.

(Uit: 'Onvoltooid bestaan', Querido, 1990)

Vandaag is een mooie dag met veel zon. Met circa 11 graden iets minder warm dan de vorige, maar desondanks nog steeds flink hoger dan normaal. We doen vroeg boodschappen, voor de kerstdrukte, en sporten anderhalf uur op Oost. De Volkskrant meldt voor volgend jaar de grootste koopkrachtstijging in tien jaar voor de meeste huishoudens, behalve voor gepensioneerden met een aanvullend pensioen zoals wij. Het is een beetje treurig dat juist voor het aanbreken van die gouden tijden een hele reeks winkelketens uit de binnensteden dreigt te verdwijnen: V&D, de schoenenwinkels van Macintosh en de drogisterijen van DA. De oorzaken liggen vooral in het winkelen op internet en het succes van ketens als Action, dus de mensen kunnen hun extra geld volgend jaar wel kwijt, maar de functies van binnensteden lijken een verschuiving te ondergaan van shoppen naar fun - uitgaan.

Een correctie. De ‘ruimtevlo’ 2015YB, waarover ik deze week schreef, blijkt helemaal niet in de buurt van de aarde te zijn geweest. Bij de berekening van de baan van het rotsblok vanuit de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter blijkt een onjuiste waarneming te zijn gebruikt. Daarom heeft het Minor Planet Center van de Internationale Astronomische Unie besloten om de officiële aanduiding van het object – 2015 YB – uit de boeken te schrappen. Zodra zijn baan beter bekend is, krijgt het een nieuwe aanduiding.

De meiden van Ans, die allebei op hetzelfde bedrijf werken, hebben vanmiddag een kerstborrel. Daarom passen wij op Esri en de kleine Vajèn. Terug naar boven

Een van de vreemde wezens (Netch) op het eiland Soltsheim in de uitbreiding Dragonborn van Skyrim

Donderdag 24-12-2015

De dag voor Kerstmis. Een grijs begin, later zonnig en nog steeds te hoog van temperatuur. Ik schrijf een beknopt verslag van de berstuursvergadering Gorcums Boekenbal van eergisteren en een notitie ('Gorcums Boekenbal: what else?') voor een 2e brainstormbijeenkomst met enige literair geínteresseerde stadsbewoners, die in januari/februari moet plaatsvinden. Daarna stuur ik de datumprikker aan iedereen rond.

Bij onze tegenpolen van de Gorcumse Literatuurprijs, die jl. juni ons boekenbal torpedeerden zonder daar maandenlang ook maar iets te zeggen, hebben ze nu een 'gedichtenbal' bedacht. Curieus omdat één van de redenen om ons te laten zitten was, dat muziek en dans niet mochten vanwege het christelijk smaldeel in hun bestuur. Dat verhaal staat hier. Tja.

Een uitgever wijst per email mijn manuscript af van het JS-boek. 'Wij hebben uw manuscript met interesse bekeken. Helaas moet ik u melden dat we onvoldoende verkoopkansen zien voor De affaire Jansen Steur.' Dat ligt volgend jaar wel anders, denk ik, als het cassatieberoep gaat dienen. Daar staat de vraag centraal of hij nu wel dan niet toerekeningsvatbaar was. Enfin, er zijn nog genoeg uitgevers over.

'#Geldermalsen azc van de baan! Verzet werkt. #kominverzet' (tweet van Identitair Verzet) en 'Geweld wint. Geen AZC in Geldermalsen' (kopregel van Joop.nl) Geweld loont, zo denken ze er dus over. Geldermalsen ging voor ze door de knieën. 'We zwichten niet', zei de burgemeester, maar ze heeft minstens de schijn tegen. De schreeuwers vieren hun overwinnning. Het schorem dat zo bang zegt te zijn voor verkrachtende asielzoekers ('testosteronbommen') roept zelf graag tegen vrouwen die voor de komst van vluchtelingenopvang zijn 'Daar moet een piemel in!' Soms hoor je mensen bepleiten dat we naar ze moeten luisteren, maar dat moet je zeker niet doen, je maak het er alleen maar erger mee. Zulke lui hebben geen oplossingen, ze willen alleen maar rotzooi. In Duitsland waren er dit jaar al meer dan 700 brandstichtingen in centra en woningen voor vluchtelingen. In Kaatsheuvel gaan ze nu ook beginnen. Daar gaat het nota bene om hoognodige kortdurende noodopvang (tot april 2016) in een al bestaande opvang voor Poolse arbeiders.

Vandaag speelde ik urenlang Skyrim. Heerlijk! Geweldig spannend en gevarieerd. Ik heb zelfs drie uitbreidingen aangeschaft: Dawnguard, Hearthfire en Dragonborn. De spelwereld is bij de laatste uitgebreid met Soltsheim, een merkwaardig eiland, waar vreemde wezens leven (zie plaatje bovenaan) Kinderachtig? Helemaal niet en een heerlijke bezigheid voor een escapistische natuur zoals de mijne. Je vergeet alles! Bovendien - heb ik ergens gelezen - schijnt gamen goed tegen Alzheimer te werken.

Vanavond kerstavond bij de kerstboom en cadeautjes uitpakken. Benieuwd wat ze van die van mij vindt. Terug naar boven

Vrijdag 25-12-2015, 1e Kerstdag

Gisteravond kerstavond. Gezellig met zijn tweetjes aan de kaasfondue, vooraf gegaan door een glas met Hollandse garnalen in een saus met whisky die de geliefde zelf maakte. En een mooie fles Les Aigles d' Anthonic, een Moulis-en-Médoc uit 2010. En - jeugdsentiment - de eerste plaat van Leonard Cohen uit 1967. Het gordijn van het grote raam half omhoog getrokken, zodat we onze verlichte Dulce konden zien (foto hierboven) En op het projectieschermpje de doorlopende fotopresentatie van reis- en zeilfoto's vanaf 2006. En uren lekker ouwehoeren. En de cadeautjes van onder dekerstboom uitpakken. Mijn sieraad viel in goede aarde. Pas om één uur gingen we slapen.

Vanmorgen laat op (negen uur) Grijze dag, er wordt regen verwacht. De voortdurende depressietreinen, die al weken het weerbelld bepalen, sturen opnieuw golven warme lucht over West-Europa. Voor morgen, 2e kerstdag, en zondag verwacht men nieuwe warmterecords. een volgende warmtegolf is voorzien op 30 en 31 december. Dan verwacht men temperaturen tussen 10 en 15 graden. Als die voorspelling uitkomt is er voor het eerst sinds het begin van de metingen in 1901 in De Bilt een decembermaand zonder vorst. Nederlandse biologen zien ongekende wintertaferelen: bloeiende hazelaars, speenkruid, fluitekruid, bosanemonen, narcissen, zingende lijsters, vinken en merels, rondkruipende lieveheersbeestjes, zoemende honingbijen en fladderende vlinders. Het lijkt alsof het eind februari, begin maart is. Een aantal vogelsoorten trekt niet meer naar Zuid-Europa. Moniaal wordt 2015 het warmste jaar ooit gemeten. Het MET office, het Britse KNMI, verwacht dat 2016 vanwege de sterke El Niño zelfs nog iets warmer wordt.

Geweld loont, schreef ik gisteren over het tuig en het fladderappes, dat met geweld de lokale politici in ons land bedreigt inzake de opvang van vluchtelingen. Een zwembad in Ede wilde een gratis zwemuitje organiseren voor 140 vluchtelingen en klanten van de voedselbank. Maar het werd door het COA afgeblazen. Iemand uit Lunteren dreigde in een uiteraard anonieme brief de burgemeester dat 'ongeregeldheden zoals deze in Geldermalsen hebben plaatsgevonden ook in uw gemeente gaan plaatsvinden.' De motivatie van de man is niets anders dan pure afgunst, nota bene op mensen die alles zijn kwijtgeraakt! 'Wij hebben 4 kinderen die dure zwemcursussen moeten betalen voordat zij überhaupt mochten zwemmen. (...) Dit valt toch niet meer te begrijpen?' De situatie van de vent uit Lunteren ken ik niet, maar je mag aannemen dat hijzelf (gratis) huurtoeslag, kinderbijslag en zorgtoeslag ontvangt. Ede en Lunteren liggen in de Bible Belt. Ik dacht dat de kerstgedachte daar toch zeker... Enfin, het zwembad heeft moed gevat en wil het zwemuitje toch laten doorgaan. Geweld mag niet lonen.

Inmiddels valt er lichte regen. We maken ons op om vanmidddag naar Oostzaan te gaan voor een kerstbezoek aan Derrick & Nicky. Alle kinderen en kleinkinderen van Ans zullen er zijn, ook Liam en Caelan, die bij hun vader logeren. Terug naar boven

Kerstdiner bij Derrick & Nicky in Tuindorp Oostzaan

Zaterdag 26-12-2015, 2e Kerstdag

Het is alweer even geleden dat we aan een kerstdiner aanzaten. Ik heb het opgezocht; de laatste keer was in 2009 op 2e kerstdag met alle overwinteraars in Aghios Nikoláos op Kreta. Het kerstdiner gisteravond bij Derrick & Nicky in Oostzaan was uitstekend geregeld en erg gezellig. Alle kinderen en kleinkinderen van Ans aanwezig, Sue (de moeder van Nicky, drie andere gasten uit Australië, Celeste (vriendin van Jordin) en Dirk-Jan (ex van Ans) Bijzonder was uiteraard dat ook Derricks kinderen Liam en Caelan van de partij waren. Derrick & Nicky hadden heerlijk gekookt en Ans, Barbara en Tessa hadden eveneens schotels bereid en meegenomen. Dat leverde een ruime gerechtenkeus op (Indisch en Surinaams) en liefst 60 eieren. Natuurlijk moest er ook gezongen worden. Derrick, Barbara en Nikita zongen onder gitaarbegeleiding van hun (groot)vader. Hiernaast een vrolijke overzichtsfoto en hier nog twee andere foto's. Door de Engelssprekende disgenoten raakte ik geïnspireerd om in het Engels het verhaal over het gorillaverwijderingbedrijf te vertellen (wie mij beter kent, kent vast dat verhaal), maar ik raakte de clou enigszins kwijt. Gelet op de lachsalvo's vond men dat helemaal niet erg.

Om kwart over tien waren we terug in Gorcum. Nog even televisie gekeken en met een voldaan gevoel naar bed.

Zoals verwacht hebben we de warmste kerst sinds het begin van de metingen. De hele maand december ligt zelfs ruim 6 graden boven normaal. Opvallend nieuws inzake prostaatkanker: uit twee studies in de vakbladen The Lancet en The Lancet Oncology blijkt dat de overlevingskans voor mannen met uitgezaaid carcinoom van de prostaat significant stijgt als de standaard hormoontherapie wordt uitgebreid met chemotherapie met docetaxel. Ik denk aan mijn eigen overleving, nu zes jaar, maar bij mij werden gelukkig geen uitzaaiingen gevonden. Naast de bestraling kreeg ik ook drie jaar lang hormoontherapie. Er komt nog onderzoek of docetaxel ook gunstig is als er geen metastasering aangetoond werd.

De 5-jaarsoverleving bij een vroeg gediagnosticeerd prostaatcarcinoom zonder uitzaaiingen is tegenwoordig vrijwel 100%. Ook op langere termijn wordt de prognose steeds beter en misschien kan docetaxel daar nog verder aan bijdragen.

Een fraaie zonnige dag met veel wandelaars over de sluis en de wallen. Toch blijven we lekker binnen. Bij het strand van Scheveningen staat een file. Heeft er ooit iemand op 2e Kerstdag in een file gestaan? Het fitnesscentrum op Oost is vandaag gesloten. Veel lezen en uren Skyrim gespeeld. Ook mail ik mijn JS-manuscript naar een uitgever, die ik tot dusver niet gehad had. Morgen krijgen wij de schare van mijn kinderen en kleinkinderen op bezoek. Natuurlijk komen de meiden van Ans ook kijken. Terug naar boven

Buiten de Waterpoort vanaf de Altenawal 26-12-2015. De zon gaat onder achter de zuidelijke oever van de Merwede.

Zondag 27-12-2015, '3e Kerstdag'

Gisteravond keek ik even naar buiten en zag dat de achterste lichtslang naar boven niet brandde. Wel het horizontale segment dat over de giek loopt. Naar de boot gelopen, waar ik zag dat vlak boven de opstand met de zonnepanelen de slang doorgebrand leek. Morgen beter kijken, dacht ik, en deed de verlichting veiligheidshalve uit. Misschien stond er door de harde wind van de laatste dagen teveel trekspanning op.

Teruglopend over de sluis zag ik dat een volle maan door de wolken glinsterde. Volle maan, volgens mijn vriend Herman U. vaak het tijdstip voor een weersomslag. Het zal tijd worden.

We keken op DVD naar een mooie film, 'The Hours' (2002) van Stephen Daldry, over de dag dat Virginia Woolf aan de oever van een riviertje bij haar huis haar zakken vulde met stenen en zich verdronk. Die gebeurtenis vormde begin en einde van de film, waarin ook de levens van twee latere vrouwen aan elkaar verbonden bleken door 'Mrs. Dalloway', een boek van Woolf uit 1925. Een ingenieuze en fraaie film, die gaandeweg steeds meer begon te boeien en die destijds terecht in de prijzen viel. Goed acteerwerk van de actrices Nicole Kidman, Julianne Moore en Meryl Streep. Het scenario is ook al op een boek gebaseerd: 'The Hours' (1998) van Michael Cunningham.

Gisteravond nog tot half twee Skyrim gespeeld. Ik kon me met moeite ervan los scheuren om naar bed te gaan. 

IS verloor de Taqba stuwdam in de Eufraat, las ik, in gevechten met Koerden en Arabieren. Een gevoelig verlies. De dam ligt ten westen van de IS-hoofdstad Raqqa en voor de dam ligt het grote Assad-stuwmeer dat een flink deel van Syrië van energie voorziet (als hij tenminste nog operationeel was) We waren in september 2010 bij dam (zie 6 foto's hier en het verslag hier) Geleidelijk aan lijkt het Kalifaat op zijn retour te raken.

De bevelhebber van de Russische luchtmacht beweert vandaag dat zijn bommenwerpers in Syrië geen enkel burgerdoel hebben geraakt. Leugens van militiaren, zoals je die al jaar en dag hoort. Lees het artikel vooral door. Volgens Amnesty International maakt Moskou zich schuldig aan oorlogsmisdaden tegen burgers, door onder andere de internationaal verboden clusterbommen te gebruiken. Ook bombarderen ze bij voorkeur tegsntanders van Assad.

Vanmorgen begint de dag ook met een gekleurde hemel, maar de zon komt niet vaak door de wolken. Ans is de hele ochtend in de keuken bezig. Daar is geen plaats voor mij. Vanmiddag komt ons beider nageslacht over de vloer; een vrolijke invasie. Terug naar boven

Vajèn, jongste kleinkind van Ans, en Lisa, jongste kleinkind van mij.

Maandag 28-12-2015

Om drie uur gistermiddag verschenen mijn zonen Rommert en Bas en een kwartier later arriveerde Floor met haar gezin. Vlak daarop kwamen Tessa en haar dochtertje. Na aanvankelijke onzekerheid was het ijs tussen Vajèn en Lisa al snel gebroken. Ze zijn allebei drie en verschillen slechts drie weken in leeftijd. Thijs (5) had vooral veel interesse in de boot. Dus gingen we daar eens kijkenen meteen de kerstverlichting ontsteken. Overigens zag ik dat de lichtlijn van het achterstag inderdaad kortsluiting had gemaakt. De lichtslang heeft componenten en bij kortsluiting valt dan een heel segment uit; de rest blijft branden. Enfin, hij kan tot oud-en-nieuw nog wel mee.

De kinderen vonden het geweldig aan boord. Thijs wilde direct wel wegvaren en Lisa keek verbaasd rond en zei: 'De boot heeft een volledig huis!' Komende zomer komen we bij jullie in Amsterdam langs, zei ik, en dan gaan we varen.

Later arriveerden ook Barbara & Michel met hun kinderen en toen hadden we iedereen bij elkaar: 18 mensen. Horen en zien verging ons maar iedereen had plezier. Een vrolijke bende. Tessa had een schaal lekkere hapjes meegenmen en Ans had twee grote pannen met soep gemaakt: erwtensoepmet veel wordt en vlees en suffisante groentensoep met pikante ballen, die erg in de smaak vielen. Rommert had zijn gitaar meegebracht en speelde erop. Duidelijk dat hij een stuk beter speelde dan vorig jaar. Hierbij een foto en hier nog 7.

Om negen uur was iedereen vertrokken en de geliefde en ik togen moe maar zeer tevreden aan het opruimen en de enorme afwas. We strijken daarna voor de televisie op de bank neer en kijken naar het overzicht van de overledenen in 2015.

Vanmorgen begint een dag met flink wat zon. Maandag, alles is weer gewoon als anders, er zijn 's ochtends weer journaals op de televisie. Toch slaan we onze halve wallenloop over. In plaats daarvan breng ik een grote hoeveelheid lege flessen naar de glasbak. Tijdens het ontbijt draait de wasmachine en maakt een raar ratelgeluid. Hij valt stil. We bellen de leverancier in het Piazza Center, maar hun monteur is ziek. Dus de 24-uursdienst bellen, morgen komt er iemand langs. De wasmachine is vijf jaar, is dat lang of kort? Daarna lopen we naar de maandagochtendmarkt voor verse kabeljauwhaasjes, gerookte makreel en een rolmops. In de sportzaak achter de Hema ruilen we mijn kerstcadeau: een joggingbroek met te lange pijpen voor een fitnessbroek met de juiste lengte. Wat is het verschil? De een is voor buiten en de andere voor binnen. Bij het sluiswachtershuis naast de sluis staan verhuiswagens. We krijgen een nieuwe buurvrouw, een van de medewerksters van de havendienst. Terug naar boven

Dinsdag 29-12-2015

Tot half twee vannacht Skyrim gespeeld en een belangrijke quest voltooid. In Wolfskull Cave. Zeer bevredigend. De ochtend begint met zachtrose wolkenstrepen aan een blauwe hemel. Regen op komst, volgens de weerspreuk. De verwachte weersomslag lijkt zich langzaam door te zetten. Huiselijke zaken die aandacht vragen. Ans wil de oven eens schoonmaken.Daarvoor dien je de roosters aan de zijkanten te verwijderen, de grillweerstand en de ovendeur te demonenteren. Daarna kun je het glas uit de deur halen als je twee schroeven losmaakt. Ook het lampje moet schoon. Als we klaar zijn, belt de monteur voor de wasmachine aan. Hij stelt snel de diagnose: de trekschakelaar is stuk. Dat is zo'n schakelaar met een koordje; de schakelaar dient om te vermijden dat domme mensen (zoals wij) de wasmachine en de wasdroger tegelijk aanzetten. Daardoor springt de stop in de meterkast eruit. Enfin, de man verwijderd de aansluiting van de wasmachine, die doorgebrand is en zet er een stekker aan. Provisorisch kunnen we nu wassen op het stopcontact naast de wastafel.

Rond het middaguur valt er even wat regen. Even maar, anders dan de weerwijsheid zegt blijft het vandaag droog. Een motorjacht legt aan bij ons beneden aan de kade. Misschien mensen die hier Oud-en-Nieuw komen vieren. Het gaat inderdaad de eerste vorstloze december ooit worden. De gemiddelde temperatuur ligt met 9,7 graden deze maand hoger dan een normale aprilmaand (9,2 graden) Het weer is elders erg alarmerend. In Amerika werd in de staten Missouri en New Mexico is de noodtoestand uitgeroepen. Alabama, Mississippi en Florida krijgen de zwaarste stormen sinds mensenheugenis te verduren. Missouri en Arkansas staan deels onder water en moeten bovendien rekenen op extreem veel regen. Overstromingen eisten het afgelopen weekend dertien levens in deze twee staten. Engeland kampt opnieuw met heftige overstromingen en er worden nieuwe verwacht omdat het zwaar blijft regenen. De oorzaken van al die ellende is bekend. Wie is er nog niet van overtuigd? De opwarming van de aarde brengt steeds vaker extreem weer teweeg, dit jaar nog verergerd door de effecten van een sterke El Niño.

Buiten gaat boven de rivier de zon in kleuren onder, oranje kleuren, feller dan het tere roze van vanochtend. De laatste paar dagen van het jaar dat snel voorbijging. De avond brengt melancholie. Een oudemensenklacht: ieder jaar gaat sneller, in 2016 zal het niet anders zijn. Ik heb mooie nieuwe muziek van Lula Pena gevonden, de donkere stem van de verlegen fadista uit Lissabon. Een nieuw album uit 2010, helaas niet op CD te vinden maar wel hier op YouTube (zie ook link linksboven) Terug naar boven

Woensdag 30-12-2015

Lezer Wim van Heel is net als het weer al geheel in lentestemming, gelet op de fouragerende koolmees op de nieuwjaarskaart hiernaast. Vanaf ons vertrek in 2007 stuurt Wim er elk jaar eentje.

Vanmorgen begint de dag met veel zon en dat blijft tot de avond zo. Na een week vrijaf sloven we ons weer uit op het fitnesscentrum bij de A15. Aansluitend boodschappen bij de Plus Jan Sterk. 's Middags veel lezen en bezoek van Tessa en Vajèn.

Weer berichten over honderden burgerdoden bij Russische luchtaanvallen op doelen in Syrië. Medische posten, scholen en markten zouden zijn getroffen. Ze worden bevestigd door Amnesty International, dat vindt dat de Russen zich schuldig maken aan oorlogsmisdaden. Maar de bevelhebber van de luchtmacht, generaal Victor Bondarev, zegt: 'De Russische luchtmacht heeft tot nu toe bij de luchtaanvallen in Syrië geen enkel burgerdoel geraakt.' Poetins' machtspolitiek is verre van subtiel en hij herhaalt de manier waarop hij destijds het opstandige Tsjetsjenië eronder kreeg door het volledig plat te bombarderen. In elk geval brengt Rusland de voorgenomen vredesonderhandelingen aan het eind van de maand in gevaar. Het zou me niet verbazen als Poetin die helemaal niet wil. Hij wil niet het risico nemen om Assad kwijt te raken, zijn enige bondgenoot in het Midden Oosten. Bovendien zullen er nóg meer Syriërs naar Europa vluchten, die de EU verder kunnen destabiliseren.

Over vluchtelingen. Diederik Samson zegt dat Nederland nog eens 200.000 vluchtelingen kan opnemen, vier maal zoveel als in 2015 arriveerden. Een dapper maar geen populair standpunt voor de leider van een partij op een electoraal dieptepunt en met een coalitiepartner (Halbe Gare) die het internationaal recht op asiel wil afschaffen. Wat echter minder opvalt is dat Samson nu ook een bovengrens noemt: maximaal 300.000 vluchtelingen. Hoe wil hij die grens handhaven? Dat moet Europa doen, maar dat gaat niet gebeuren, dat weet hij ook. 'Als nog meer Syriërs besluiten hun heil elders te gaan zoeken, is elke beheersbaarheid verdwenen.' Europa is te verdeeld en daar spint alleen Poetin straks garen bij.

De makke zit ook in ons eigen land. In dit verband is de jongste kwartaalrapportage van het Sociaal en Cultureel Planbureau relevant. Daaruit blijkt dat de Nederlandse burger bang is voor de boze buitenwereld. Hij neemt dat de overheid kwalijk. Door de open grenzen en de vluchtelingenstroom dreigt ons land 'zijn eigenheid te verliezen'. De politiek draagt teveel macht over aan Europa, vindt liefst 56%. Mensen, vooral lager opgeleiden, zijn helaas bang voor veranderingen. Dat was altijd al zo, vooral in onzekere tijden willen veel mensen liever dat alles bij het oude blijft, maar zo werkt de wereld nu eenmaal niet. Je kunt de ontwikkeling van de wereldgeschiedenis niet stil zetten, je kop in het zand steken en je terugtrekken in het knusse en overzichtelijke Holland van voorheen. Van alle kanten en op alle terreinen vloeien de problemen over onze grenzen heen: economisch (de wereldeconomische crises), politiek (verandering van machtsevenwicht, verdeeld Europa), demografisch (vluchtelingen) en fysiek (klimaatverandering) Wie zich verstopt, verliest bij voorbaat. De regering moet er begrip voor tonen, maar er in het beleid vooral niet aan toegeven, zoals Halbe Zijlstra voorstelt. Dat is onwaarachtig gedrag, dát hebben de mensen feilloos door. Terug naar boven

Donderdag 31-12-2015, Oudjaarsdag

Oudjaarsdag is voor veel media de gelegenheid om terug te kijken en dat is nogal eens ontnuchterend. Bijvoorbeeld als het gaat om de aantallen vluchtelingen in Nederland. Die waren wel eens groter dan de 300.000 die PvdA-leider Samsom nog maximaal zou willen opvangen, bijvoorbeeld in WO 1 (1 miljoen Belgen) Of als het gaat om de aantallen slachtoffers van terreuraanslagen in West-Europa. De Huffington Post publiceerde er vandaag een artikel over. Hiernaast een Duitse grafiek. Daaruit blijkt dat het in de jaren 70 en 80 beduidend erger was dan nu. 'The reality is... Western Europe is safer now than it has been for decades and is far safer than most other parts of the world', zegt Adrian Gallagher, Associate Professor in Internationale Veiligheid aan de Universiteit van Leeds. Dat is nog eens een ander geluid! Het relativeert veel misbaar in de media, die misschien nu meer impact hebben dan toen. Of de mensen, toch al onzeker door crisis en hoge werkloosheid, zijn er mogelijk gevoeliger voor. Natuurlijk is het geen reden om minder waakzaam te zijn.

Oudjaarsdag heeft een zonrijk verloop met temperaturen rond de 10 graden. In de stad koop ik een set nieuwe wijnglazen. In de afgelopen maanden gingen er nogal wat stuk en je weet maar nooit wie er na twaalf uur vannacht allemaal binnenvallen. Verder verdiep ik me in de offerte voor een nieuwe rentevaste periode van onze hypotheek. De rente is nu heel erg laag. Tien jaar vastzetten voor 2,5%.

De laatste post dit jaar is een snelheidsbekeuring. Toen ik deze maand naar de politie in Rotterdam ging voor het verlengen van mijn wapenvergunning hebben ze me vlakbij het bureau gefotografeerd, lees ik. Toegestane snelheid 50 km, gemeten snelheid 57 km, gecorrigeerde snelheid 54 km, boete 33 euro. Tja, wel een erg minimale overtreding, zeg.

Het loopt tegen vijf uur, de schemering valt. De resterende feestverlichting van de boot aangedaan. Uit de richting van Woudrichem klinken knallen. Hier in de stad is het nog rustig. Oudejaarsavond begint. Terug naar boven

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/41