Logboek 2017/3 Zomer in Engeland

Direct naar

het laatste

verslag

We genieten erg van het rustige, zwerversleven met onze boot. Niets hoeft meer en niemand zit achter ons aan. We hebben alle tijd om rustig op mooi weer te wachten, want ze zijn gewoon 'mooi-weerzeilers'. Niet meer en minder. Slecht weer en storm hebben we in de achterliggende vijftien jaar genoeg gehad.

Hierboven het gebioed waar deze zomer ons zwerversleven zich afspeelt, in een kaart van de 17e eeuw. In die tijd waren de oorlogen met Engeland en onder andere de fameuzen Tocht naar Chatham (1667). Vorige week was dat 350 jaar geleden en dat werd uitgebreid gevier met een tocht van vele Nederlandse zeiljachten naar de Medway. Reden voor ons om er juist dan uit de  buurt te blijven, we hebben geen zin in al die drukte en in opgewonden feestende vaderlanders - zelfs als hjet zeilers zijn. Morgen gaan wij die kant op in de hoop dat het er weer rustig is. Daarna Londen, St Katherine's Dock en daarna? Oostkust? Zuidkust? Of terug en verder langs de Franse kust? Dat weten we nog niet en dat is niet erg. Meestal doen we dat zo: een globaal idee, de preciese uitvoering zien we onderweg wel. Tot dusver hadden we gelukkig vrijwel steeds goed weer, maar je kunt er niet op rekenen dat het zo blijft.

Ramsgate. Likkebaardend in een prachtig winkeltje aan de haven met parafernalia uit je jeugd.

Zaterdag 01-07-2017

Twee lezers melden in het Gastenboek - waarvoor dank - dat het electrisch spoor in Zuidoost Engeland gebruik maakt van een 'third rail' systeem. De stroom wordt niet van een bovenleiding afgenomen zoals bij ons, maar van een derde rail op de grond. Southeastern, de concessiehouder voor Kent, gebruikt voor zijn British Railclass 377 treinen, waarmee wij eergisteren naar Canterbury reisden, een third rail. Het systeem is goedkoper om te bouwen, lees ik, maar het heeft een groot nadeel - een van de lezers duidt er al op - namelijk dat zelfmoordenaars niet op de trein hoeven te wachten om ervoor te springen, ze hoeven alleen maar contact te maken met de third rail. Overigens gebruikt ook de Eurostar in de Kanaaltunnel tussen Frankrijk en Engeland het systeem, en bij ons sommige delen van de metrolijnen in Amsterdam en Rotterdam.

Vannacht een slechte nacht. Vlagerige regen roffelt af en toe op de kuipvloer boven ons hoofd, golven klotsen vlakbij ons hoofd tegen het achterschip en een schokkerige wind rukt de boot aan de landvasten heen en weer. Halverwege de nacht vlucht Anna naar de voorhut. Onder een grauwe hemel waait het vanochtend Bf 4 uit noordwest. Precies de richting die we voor een flink deel van onze tocht in de Thamesmonding naar de Medway moeten aanhouden. Je hebt dan ook nog wind tegen tij. We wachten nog even het middaguur af, besluoiten we, maar waarschijnlijk gaan we morgen weg als de wind afgenomen is.

In de loop van de ochtend blaast de wind de grauwsluier van wolken weg, maar neemt niet af. We gaan niet, beslist Anna. Dus lopen we in de stralende zonneschijn de stad in voor een kop koffie en gisteren vergeten boodschappen. Op de terugweg kijken we eens binnen in een intrigerend winkeltje aan de havenzijde. Een winkeltje waar ze klassieke motoren, oude jukeboxen en flipperkasten verkopen. Parafernalia uit onze jeugd (foto hierboven), waar je likkebaardend tussen rondloopt. We hebben geen plaats thuis, zegt mijn geliefde. Ze heeft gelijk. Het is eb als we afdalen naar de steigers (foto hier), het tijdstip waarop we anders zouden vertrekken.

     's Middags lezen in de zon in de kuip, in de luwte van de buiskap. Want die vlagende west- tot noordwestenwind is niet minder. Het tweede deel van het Oorlogsdagboek van Hanny Michaelis, 'De wereld waar ik buiten sta' (Van Oorschot, 2017) strekt zich uit over 1942 - 1945. Het is meteen een heel stuk levendiger en interessanter dan het eerste deel, en vangt aan met haar verliefdheid op professor Nico Donkersloot. Een verliefdheid die wederzijds was, blijkt uit het dagboek. Donkersloot was twintig jaar ouder.

     Later in de middag bereken ik onze vertrektijd voor morgen. Vanaf 14.00 uur krijgen we het tij mee; we kunnen iets eerder vertrekken. In het nieuws: een Nederlands zeiljacht met 5 opvarenden kapseist vandaag voor de kust van Oostende bij een zeilwedstrijd. Twee mensen verdronken, één wordt vermist. Nergens vind ik informatie over hoe het schip kon omslaan. Op een van de zandbanken gestoten en de kiel afgescheurd?  Terug naar boven

De Red Sand Towers in de monding van de Thames.

Zondag 02-07-2017

Vanmorgen bericht Omroep Zeeland dat inderdaad de kiel van het bij Oostende omgeslagen zeiljacht was afgebroken. Overigens waren er zes opvarenden en niet vijf (zoals ik gisteren schreef), waarvan er twee verdronken, onder wie jachtbouwer Frans Maas. De overlevenden werden op het wrak aangetroffen, de zesde opvarende is Zoek. 'Het afbreken van een kiel is een vreemd fenomeen in de zeilwereld, omdat er vooralsnog geen verklaring is gevonden voor waarom de ene kiel afbreekt en de andere niet', schrijft de omroep op zijn website. Het doet me denken aan diverse andere keren dat het voorkwam (o.a. het drama met de Welsh Dragon in 2006, lees hier) en natuurlijk aan onze eigen problemen met een 'wapperende kiel' in het halfjaar voordat we (in 2007) vertrokken. Dat begint hier in november 2006. Nog steeds hebben we het gevoel - achteraf - dat we toen door het oog van de naald zijn ontkomen. Het bleek een ernstige constructiefout van Jeanneau te zijn: de scheepshuid ter weerszijden van de kiel was niet stevig genoeg. Daar hadden we al jaren mee rondgevaren. In de komende dagen zal de oorzaak van de schipbreuk voor Oostende wel duidelijk worden, want het wrak drijft er nog rond op zee en zal wel geborgen worden.

Vanmorgen is de lucht net als gisteren grauw, er valt enige lichte regen maar de wolkenlaag is dunner en verdwijnd gauw. het klaart echter snel op. Er is weinig wind en de zon schijnt overdadig. We moeten vanwege het tij omstreeks half twee vannmiddag afvaren, dan hebben we alles mee in de monding van de Thames. Maar er is een complicatie, mijn geliefde denkt - nee, weet het zeker - dat ze een blaasontsteking heeft. Die moet behandeld worden, maar we zijn zo stom geweest om niet een of twee antibiotische kuurtjes mee aan boord te nemen. Dus stiefelen we om half tien naar het kantoortje van de havenmeester. Het is zondag, waar moeten we heen? De huisartsen zijn dicht en ik mag hier in Engeland geen recept uitschrijven. Dus naar het QEQM-hospital, zeggen ze bij de harbourmaster, het Queen Elizabeth The Queen Mother ziekenhuis in het naastgelegen Margate. Dat is het dichtse bij. Een aardige Engelse zeiler hoort mee en biedt aan om ons met de auto ernaartoe te brengen. Daar krijgen we onze onze eerste ervaring met de even beroemde als verketterde National Health Service (NHS). Onze galante chauffeur zet ons af bij de A&E-ingang (Accidents & Emergency), ook al zijn we dat niet echt. De hitte van een volle wachtzaal slaat ons tegemoet. Bij een loketje beginnen we ons probleem uit te leggen, maar dat is niet de bedoeling, eerst een formulier invullen, zegt een overigens vriendelijke dame. Het formulier vergt minstens een halfuur. De meeste vragen betreffen onze nationaliteit, de reden om in Engeland te zijn, wanneer we teruggaan naar ons eigen land of daty we hier willen blijven, en uiteraard of we verzekerd zijn. De koffieautomaat is leeg, maar gelukkig zie ik een tweede in de hal die het wel doet. Cruciaal in het proces blijkt dat we onze EHIC bij ons hebben, de European Health Insurance Card, die in heel Europa bewijst dat je een ziektekostenverzekering hebt. Die kaart staat tegenwoordig aan de andere kant van je zorgpas, erg handig.

     Het wachten duurt twee uren. Velen tonen tekenen van ongeduld, maar over onze hoofden laat een scherm de aantallen patiënten in behandeling (48) zien, de gemiddelde wachttijd (2.12 uur) en de maximale wachtijd (6 uur). Ik kan de wachtkamer beschrijven maar wat levert dat op -  en er is meer te vertellen. We werden tenslotte bij de doorgaans streng gesloten kliniekdeur opgeroepen door een verpleegster, 'Enna Zilstra', en liepen met haar mee. Toen bleek dat we bij het verkeerde adres waren, we moesten bij de huisartsenpost zijn. Die zit net als bij ons hier ook in het ziekenhuis. Hadden we dat eerder geweten, dan waren we nu al klaar geweest.

     Overigens is iederen erg vriendelijk en voorkomend. Bij de huisartsenpost werken ze erg mee, nadat we zeiden dat we om 14.00 uur moesten zeilen om het tij mee te hebben richting Londen. Na een halfuur schreef een aardige dokter van Poolse origine de vereiste kuur voor plus een extra in reserve. De secretaresse belde een taxi voor ons en bracht ons naar de ingang. Betalen was niet nodig. Na vijf minuten stond de taxi voor en die bracht ons naar de apotheek, die nota bene in dezelfde ASDA-supermarkt zat waar we van de week al eerder waren. Maar dat is niet abnormaals, begrepen we. De chauffeur, die netjes wachtte, zei dat er in alle supermarkten tegenwoordig apotheken zaten, ook in de weekends. Ook hier hoefden we niets te betalen,

De chauffeur zet ons bij de haven af. Kosten 9 pond, dat kon erger. Aan boord slikt Anna de eerste pil van haar kuur. Het loopt tegen half twee en we maken in no time het schip klaar. We vragen permissie op VHF 14 to leave port en varen uit, precies op tijd, 45 minuten voor de tijwisseling. Schuin noordoost in de richting van de rode Broadstairs Knoll boei en verderop de kardinale Elbow boei. De wind is minimaal uit het noordwesten. Ik snijd waar ik kan stukken af. Zo passeren we de Elbow zandbank voor de kust en de krijtkustkaap van North Foreland. Daarna meer noordwest naar de ingang van de brede geul die Queens Channel heet, en die boven de Margate Sand bank naar het westen voert. Er is een geultje vlak boven de kust naar het westen, Gore Channel, een stuk korter maar dat heeft ondiepten en is niet goed beboeid, dat ga ik niet riskeren.

    De monding van de Thames is een ingewikkelde doolhof van geulen, kreken en droogvallende zandbanken. Exact je positie bijhouden is cruciaal. We passeren het ankergebied van South Channel met diverse zeeschepen (foto hier) en steken Queens Channel over naar de westgaande geul Princes Channel. De wind valt helemaal weg, de molens van de diverse windparken om ons heen staan stil en het wordt steeds warmer. Ver in het zuiden ligt de kust van Kent en later de ingang van het riviertje de Swale, waar je mooi kunt ankeren. Maar dat is van hieruit onbereikbaar achter de zandbanken. Hierna ligt er een groot eiland voor de Engelse kust: Isle of Sheppey.

     Tenslotte komen we in een breed water, het Oaze Deep. Hier treffen we twee groepen van merkwaardige kunstwerken, verroestte Tide Height Towers en later de Red Sand Towers. Wat zijn dat voor dingen? Het lijken overleefde verdedigingswerken voor de Thames ingang, maar misschien is het ook wel iets heel anders. (Zie foto hierboven). Later ontdek ik dat het zeeforten uit WO II zijn. Bouwwerken die de zee en de tijd een prachtige gestalte van vergeefsheid hebben gegeven). Het gebied hier heeft ook een mooie naam: Shivering Sands.

Het opkomend tij spoelt ons nog steeds naar binnen. Om half zeven uur bereiken we het Medway Approach Channel. Gewoon rode en groene boeien met een klein kanaal ernaast voor small craft. Hier vaart een prachtige Thames bark onder vol zeil, met kluiver en vlieger en gaffeltopzeil, op de afwezige wind. Aan stuurboord ligt het kerkhof van schepen van vroeger, uit de oorlog, maar dat moet ik nog uitzoeken. De masten en schoorstenen steken boven water uit, maar weinig omdat het vloed is. Die draagt ons langs de vroegere ferryhaven van Sheerness de brede rivier in, die Admiraal Michiel de Ruyter ooit invoer voor zijn Tocht naar Chatham. Wanneer was het? Juist, 1667. We varen in brede bochten langs de industriehavens, die vlak tegenover fraaie kustmoerassen liggen. Er moeten hier vele mooie ankerplaatsen zijn, maar wij willen nu - na 40 mijlen, het loopt tegen acht uur - graag de luxe en de rust van een haven. Na de zoveelste bocht naderen we Gillingham Marina. Anna roept op VHF 80 of ze de sluis wilklen draaien, hetgeen terstond geschiedt. Direct rechts na de sluis krijgen we rechts een box. De meeste hier hebben palen, zoals in Holland. Dat heet hier dan ook the Dutch Way, maar wij hebben een vingersteiger.

     Na het aanmeren kijken we om ons heen. Er heerst een grote rust, behoudens het zenuwachtige geraas van waterscooters ergens verderop. Ik was hier ooit eerder met mijn tweede boot, de Tyche. Dat was in 2001 met mijn tweede ex en de beide jongens. We moesten aan de wachtboeien wachten op de vloed. Er zaten touwen tussen die boeien en toen kregen we zo'n touw in de schroef. Ik wilde juist met een mes te water gaan, maar toen kwam er een bootje dat ons naar de sluis sleepte. We werden uitgekraand om het touw te verwijderen. Kosten: 1500 pond. Ik zag die boeien zoëven liggen. Wees geaarschuwd, volgens mij zitten die verneukeratieve touwtjes er nog steeds tussen. Terug naar boven

In het centrum van Gillingham is werkelijk helemaal niets te beleven.

Maandag 03-07-2017

De hemel is grijs vanochtend en er valt een korte regenbui, maar koud is het niet. Net als de vorige dagen klaart het na een uur of negen op. Resteert een gedeeltelijk bewolkte dag met zonnige periodes. We besluiten maar eens een wandeling te maken. Buiten het terrein van de jachthaven loopt een drukke verkeersweg. We slaan linksaf en komen al gauw bij een rotonde. Daar wijst een bordje richting centrum, 3/4 mijl. Dat is te doen, al is het aanvankelijk heuvel op. Het centrum van Gillingham blijkt de moeite van de klim niet waard (foto hierboven). In een soort cafetaria drinken we koffie, kopen in een kleine supermarkt een brood en daarna stiefelen we weer naar beneden. That is all for today.

Vandaag wordt mijn jongste zoon Bas 27 jaar. Ik probeer hem een aantal keren te bellen om hem te feliciteren, maar hij neemt helaas niet op. Aan het werk, zeker. Vanavond zal ik het nogmaals proberen. Het telefoontje naar St Katherine's Dock in Londen lukt wel. Tot onze verrassing kunnen we er vanaf morgen voor een week terecht, dus we reserveren. Morgen kunnen we pas rond 14.00 uur vertrekken om het tij mee te hebben, maar dat is geen probleem, verzekert een aardige dame me, de sluis wordt tot middernacht bediend.

De politieke debatten op de Britse televisie zijn soms onthutsend in hun directheid en plat egoïsme. Ministers van Theresa Mays kabinet eisen op hoge toon het schrappen van alle ontwikkelingshulp aan het buitenland. Brexiteer Boris Johnson is onder hen. Het bespaarde geld moet besteed worden aan verhoging van de ambtenarensalarissen. Als het niet gebeurt, bezweren ze hun PM, dan zullen de kiezers haar in steek laten. Tegelijkertijd gaan de inkomens van verpleegkundigen omlaag. En dat alles in een uitermate grove toonzetting, die geen tegenspraak duldt. Tevens zien we duidelijk dat de steden vervuilen en verloederen. Er zijn geen mensen om simpel schoon te maken. Dat zou gedaan kunnen worden door de talrijke immigranten, maar die moeten dit land uit, vinden ze. Engeland is een onaangename samenleving aan het worden.

     Verder is het maar een saaie bedoening, deze jachthaven. We brengen de dag lezend en luierend door. Het blijft overwegend bewolkt met een tamelijk vlagerige wind uit het westen. Halverwege de middag valt er opnieuw een korte bui.

Update 21.30 uur local time. Vanavond kreeg ik toch Bas aan de lijn. Hem gefeliciteerd. Het gaat goed met hem. Vandaag had hij gewerkt en heeft nu twee dagen vrij. Hij herinnerde zich de haven van Gillingham nog en dat we er in 2001 een touw in de schroef kregen. Hij was toen net 11.  Terug naar boven

Dinsdag 04-07-2017

Afgemeerd in Londen, vlak voor de Tower Bridge. St Katherines Dock was al dicht. Wachten tot morgenochtend tien uur voor de sluis aan een boei. Beetje onrustig, bumpy vanwege al die ferrys en feestboten die om ons heen varen, maar zeg nou zelf: mooier plek is er niet! (foto hierboven). Morgen om tien uur kunnen we de haven in. Verslag volgt morgen. Terug naar boven

Anna vanmorgen. De boot lag vannacht aan een gratis meerboei voor Tower Bridge.

Woensdag 05-07-2017

Gisteren verlieten we de marina van Gillingham om tiien voor twee, voor de tocht over de Thames naar Londen. Er was veel bewolking maar ook zon en weinig wind. De laatste ebstroom bracht ons in een uur over de Medway terug naar Sheerness. Vroeger een belangrijke ferryhaven. De Medway zelf heeft aan de zuidoever prachtige zoutwatermoerassen en droogvallende slikken. De noordoever wordt gedomineerd door industriehavens. Hier en daar staan oude forten, mogelijk nog uit de tijd van de Tocht naar Chatham van Michiel de Ruyter. Ze staan als verweesde mammoeten tussen al die hijskranen en massale haveninstallaties die, gelet op de alom aanwezige roest, ook al achterhaald zijn.

     Bij de uitvaart van de Medway kun je door een gaatje in de Grain Sand bank direct noordelijk varen, naar de westgaande geul, die Swatchway heet. Het is juist dood tij. We varen langs de drooggevallen platen van de Yantlet Flats, waar twee groepen zeehonden lui liggen te zonnen (foto hier). We zetten de VHF op kanaal 68 London VTS, de verkeerspost, en motoren verder langs nieuwe banken en platen, de Blyth Sand, langs de rode tonnenlijn. Geleidelijk komen de noordelijke en zuidelijke oevers naar elkaar toe; het begint meer en meer op een rivier te lijken. Eveneens geleidelijk beginnen we de opkomende vloedstroom mee te krijgen. Om 16.00 uur vaart een snelle RIB van de Border Police langs ons. Kennelijk wekken we de belangstelling van de vier opvarende politiemannen, want ze draaien om en komen naast ons varen. Beleefd vragen ze of er twee agenten aan boord mogen komen. Jonge mannen, ze doen uiterlijk erg aan onze schoonzoon Michel denken, die vroeger ook bij de politie zat. Ze willen onze paspoorten zien en vragen naar onze bestemming, waar we vandaan komen en wanneer we Nederland verlieten. En of we voorraden aan boord hebben. Voorraden? Ja, sigaretten, drugs, en dergelijke. Die hebben we niet. Over illegale migranten reppen ze niet. De mannen zijn gauw tevreden, ze kijken niet eens binnen.

     We gaan voorbij de kranen van de Thames Gateway Port de eerste rivierbocht - naar het zuiden - in en hebben meer stroom mee (SOG = 6,8 knopen, speed over ground). Aan het eind van de bocht, bij het baken Coalhouse Point, buigt de Thames weer naar het westen. Nu is de SOG al 7,4 knopen. We passeren stadjes en opnieuw haveninstallaties, zoals de Tilbury Docks. De vloedstroom spoelt ons snel door nieuwe rivierbochten. Er is weinig verkeer; een enkele tanker en een grote ferry komen ons tegemoet. Dan zien we in de verte de eerste brug, de Queen Elisabeth road bridge met een hoogte van 53 meter (foto hier). Op de noordoever is een grote olieterminal, waar een Nederlandse tanker ligt, de Star Bonaire uit Zaandam. Op de brug zwaait een man naar ons. De SOG op de vloedstroom bedraagt nu 8,3 knopen en het is van hier nog 17 zeemijlen naar Tower Bridge. Nog twee uren varen, dus. We schatten dat we ongeveer kwart over acht bij St Katherine Docks zullen aankomen, maar gelukkig zei men aan de telefoon gisteren dat de sluis vandaag tot 12.00 uur bediend wordt. Vanaf het baken Crayford Ness luisteren we London VTS uit op VHF 14. Nog steeds overheersen industriecomplexen, havens en flatgebouwen de oevers.

De bochten in de rivier probeer ik zoveel mogelijk af te snijden, omdat er nauwelijks verkeer op het water is. We passeren de bakens van Cross Ness en Margaret Ness. Bij de laatste moet je op VHF 14 London VTS oproepen en je melden voor de passage van de Thames Tidal Barrier, een stormvloedkering zoals bij ons in de Nieuwe Waterweg. Het is 19.15 uur en de SOG is opgelopen naar 8,6 knopen. Veel vliegtuigen vliegen laag over, onder andere een KLM-toestel. Welk vliegveld hier ligt, wet ik niet. London VTS vraagt me opnieuw op de roepen als ik de Barrier in zicht heb. Dat is om 19,30 uur. Het gaat nu snel. Rappe veerponten steken vlak voor ons over; dat moet je onverstoord laten gebeuren, ze houden alle rekening met je. Dan zien we de stormvloedkering. VTS London draagt me op de vrachtboot voor me te volgen door de Barrier (foto hier).

     De rivier is smaller en neemt een paar grote bochten. De oeverbebouwing wordt stedelijker. In een scherpe bocht ligt de beroemde Millenniumdome (foto hier). Snelle ponten en watertaxi's passeren ons aan alle kanten. We passeren de hoge wolkenkrabbers van The City, met bekende namen als JP Morgan en HSBC (foto hier). Overal staan hoge bouwkranen waar nieuwe torens moeten verrijzen. Ik dacht dat ze allemaal voor de Brexit zouden uitwijken naar het continent? Verderop zien we de statige gebouwen van de Navy Academy met ernaast het beroemde theeschip de zeilklipper Cutty Sark.

     En dan komt het grote moment. Terwijl we  nog steed 8,6 knopen lopen over een onrustig golvende rivier, omringd door partyboten en ponten, maken we de laatste bocht. De ondergaande zon schijnt onder een wolkenbank door en daar ligt hij dan: de Tower Bridge (foto hier), een van de iconen van Londen met aan weerszijden fraaie, nieuwe wolkenkrabbers. We varen op tot voor de sluisdeur van St Katherine Docks en roepen ze op VHF 80 op, zoals afgesproken. Maar hoe we ook roepen, ze reageren niet, ook niet op de telefoon. Rode lichten naast de sluis staren ons pesterig aan, de haven is gewoon gesloten. We zijn woest, wat is dat voor afspraak! Anna foetert de Britten uit en is er opeens glad voor om ze terstond uit de Europese Unie te donderen. We roepen een man aan die op de kade staat en vragen of hij even naar het office wil lopen om iemand te waarschuwen. Mogelijk antwoordt daardoor opeens een medewerker op VHF 80. Nee, de sluis en de haven zijn dicht, morgenochtend om tien uur gaat de sluis weer draaien. Hijzelf kan niets doen, want hij is van de administratie. Ondertussen dobberen we op de onrustige stroom vlak voor Tower Bridge heen en weer.

      Tja, we kunnen hoog en laag springen, maar we komen er niet in. Onze beste optie is om aan te leggen aan een van de wachtboeien, die berucht zijn omdat ze laag en moeilijk bereikbaar zijn, een kleine ring hebben en vlak bij elkaar liggen. Bovendien is het door al die veerponten, watertaxi's en feestboten erg bumpy liggen. Maar in de nood word je vindingrijk: langzaam acheruit varend nader ik voorzichtig een boei en Anna steekt snel vanaf het zwemplatform een lijn door de ring en legt hem op een achterbolder vast. Zo, die zit. Nu halen we er een lijn vanaf de boeg doorheen en laten de eerste langzaam schieten. De stroom duwt boot en boei op zijn plaats. Ik haal het anker wat omhoog, zodat de lijn niet tegen de vloeien kapot schavielen kan. Geleidelijk aan stabiliseert de situatie zich. We gaan in de kuip zitten om met een glas witte wijn van het unieke uitzicht op Tower Bridge te genieten (zie foto van gisteren en deze hier). We realiseren ons dat bijna niemand zoiets meemaakt: een nacht vlak voor een van de beroemdste bruggen ter wereld. Nu de avond valt is de brug prachtig verlicht. Misschien hebben we geen pech, maar gewoon geluk.

De nacht valt heel erg mee, het is veel rustiger dan verwacht. De drukke scheepvaart op de Thames houdt na twaalf uur op, zodat we niet schudden en last hebben van al die kielzoggolven. Alleen moet ik er 's nachts even uit. De boeien liggen zo dicht bij elkaar, dat de naastliggende bij de tijwisseling tegen de boot bonkt. Ik trek hem met een lange pikhaak achterlangs zodat het schip verder met de stroom mee kan draaien.

     Vanochtend ontwaken we bij stralende zonneschijn en een vrijwel wolkenloze, blauwe hemel. Het wordt een warme dag. We ontbijten in de kuip en bewonderen opnieuw het uitzicht, maar maken ons ook zorgen. Als de sluis anders dan afgesproken gisteravond niet draaide, kunnen we er dan wel op rekenen dat onze reservering stand houdt?

     De drukte op de rivier is allang op gang gekomen. Hier nog een foto van de boei, waar we aan hangen. Om half tien krijgen we de dockmaster op VHF 80 aan de lijn. We worden om half elf geschut, zegt hij, eerst moeten er vijf boten van binnen naar buiten. Die wachten we af en ondertussen komen er nog twee jachten vanaf de rivier bij. De laatste kan om half elf niet mee, want de sluisdrempel is nog te hoog om een diepgang van 2.50 meter toe te laten. Met zijn tweeën liggen we even later in de sluis (2 foto's hier). Tijdens de schutting meld ik me op het office. Daar zit dezelfde medewerkster die ik eergisteren aan de telefoon had. Nu blijkt hoe het misverstand ontstond; ze dacht dat we al in de buurt waren en bedoelde toen met 12.00 uur twaalf uur 's ochtends. Tja.

     We krijgen een mooie plek in het Central Basin, maar wel tussen twee motordozen. Maar we leggen aan met de kuip achter, zodat we een balkon met vrij uitzicht hebben (foto hier). Heerlijk hoe rustig het water hier is na de rivier. We richten ons in en klappen tegen de mokerende zonneschijn de bimini uit. Daarna maken we een korte wandeling over het complex, dat vol is met restaurants, terrassen, cafés en dure winkeltjes (foto hier). Ik herinner het me nog van 2001. De hitte noodt niet activiteit; het is intussen 28 graden zonder wind. Aan het eind van de middag werk ik het verslag bij; vanavond gaan we ergens hier lekker uit eten. Terug naar boven

Donderdag 06-07-2017

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, zoals gemeten door satellieten, is over de maand juli onverminderd hoog: + 0,21 graden Celsius boven het gemiddelde over de jaren 1981 - 2010 (hierboven).

Hier in Londen vangt de dag zonnig aan met wat bewolking, na een warme nacht. Het zal vandaag nóg warmer worden dan gisteren, maar aan het einde kan er een onweersbui ontstaan. We gaan daarom vroeg op weg, in de relatieve koelte van de ochtend, en lopen over het fraaie voetpad dat men heeft aangelegd langs de Thames (Thames Pathway West). Dat voert allereerst onder Tower Bridge door naar de Tower of London. De oudste delen dateren al van 1078, toen William the Conquerer hier een fort bouwde. Het contrasteert sterk met met de moderne wolkenkrabbers verderop in de stad (foto hier). Hier is dat, anders dan in Gorcum met de lelijke pisgele hoteldoos van Berry Voet, acceptabel door de grote afstand die het contrast verzacht). Het pad langs de oever wordt een paar keer onderbroken door bouwwerkzaamheden, maar het is wel spectaculair en voert ons onder volgende bruggen door. We genieten van de fraaie architectuur van veel gebouwen op beide oevers. Na vijf kwartier lopen slaan we af in de richting van de Strand, de lange winkel- en theaterstraat van de stad. Wat een drukte en wat een enorme hoeveelheid gejaagde Yuppen! Vermoeid door de hitte strijken we op een terrasje neer voor koffie (foto hier). Verderop op Trafalgar Square is het nóg drukker, maar nu vooral met jongeren en toeristen, van wie minstens de helft van Aziatische herkomst is. Ze fotograferen alles wat er te zien is: de muzikanten, de levende beelden, de van Admiraal Nelsons column, de talloze andere beelden, het nieuwe beeld uit 2016 'Really Good' van David Shrigley, een hand met een opgeven duim (2 foto's hier). Ik fotofrafeer dus zelf ook.

     Tenslotte lopen we de trappen op naar de National Gallery, het grote, centrale museum van de stad. Gratis toegankelijk, je hoeft alleen maar je tas open te doen voor de security bij de ingang. Dat is een fantastisch museum! We brengen er een paar uren door, verrukt zwervend van de ene zaal naar de andere (foto hier), en bewonderen wereldberoemde, iconische werken van Titiaan, Caravaggio, Velasquez, El Greco, Rembrandt, Van Gogh ('Zonnebloemen'), Van Dyck (natuurlijk het 'Arnolfini Portret'), Turner en wat niet al. Alle cursussen kunstgeschiedenis van de KLU komen voorbij. Ik herinner me uit mijn jeugd de beroemde 'Venus voor de spiegel' van Velasquez; als jongen keek graag naar een reproductie ervan. Die wondermooie billen! Nu fotografeer ik het origineel (foto hier). Het valt ons op hoeveel mooier de schilderijen zélf zijn dan de reproducties ervan. Het is allemaal veel te veel, zoveel indrukken te verwerken is onmogelijk. Dus na een paar uren vinden we welletjes.

     We lopen terug naar de Strand, waar een bushalte is van lijn 15, en bestijgen de bovenverdieping van een dubbeldekkerbus die ons door het drukke verkeer via Strand en Cannon Street terugbrengt naar de Tower of London. We eten bij een stalletje een ijsje (Anna) en een hot dog (ik). Terug aan boord, het is half drie, constateren we dat het binnen in de kajuit 31 graden is. We zijn flink afgemat geraakt en nemen rust inde kuip. Nu loopt het tegen zeven uur, er verschijnen wolken, mogelijk het voorzegde onweer. Ik leg een nieuw fotoalbum aan en publiceer de achterstallige foto's van gisteren op en die van vandaag. Terug naar boven

In The Globe, de replica van het theater van Shakespeare.

Vrijdag 07-07-2017

De onweerswolk van gisteravond trok westelijk van ons langs. Er pletsten alleen wat dikke regendruppels op dek en bimini. Bliksem en donder kwamen er niet aan te pas, maar wel zakte de temperatuur merkbaar enige graden en dat gaf wat verlichting. Vanmorgen begint de dag met zon en een dunne laag kleine schapenwolkjes. Het wordt met 29 graden een fractie koeler dan gisteren. In grote delen van Europa is sprake van een hittegolf.

     Binnen de klimaatwetenschap circuleert een theorie over het zwakker worden van de straalstroom, dat gepaard gaat met grotere slingeringen, de polar vortex. Door de sterke opwarming van de noordpool, de arctische amplificatie, wordt het temperatuurverschil tussen de evenaar en de noordpool kleiner. Dat zou tot een verzwakking van de straalstroom leiden. Tegelijkertijd heeft het systeem door de arctische opwarming meer energie, wat leidt tot grotere slingeringen in de straalstroom (polar vortex). Slingeringen van warme lucht verder naar het noorden en koude lucht verder naar het zuiden. Door de langzamere straalstroom kunnen die bochten zelfs tijdenlang helemaal stilstaan. Dat gebeurt nu: extreme droogte in Califonië en een hittegolf in Europa. Wie er meer van wil weten, kan hier terecht.

We hebben op onze reizen veel steden leren kennen vanuit de bovenverdiepingen van toeristische dubbeldekkers. Bijvoorbeeld Porto, Lissabon, Istanboel en Cyprus. Het is een goede manier om een indruk te krijgen als je langs allerlei bezienswaardigheden wordt gevoerd en kunt uit- en opstappen waar en wanneer je wil. Dus kopen we twee 1-day tickets en stappen op een bus van de Golden Tours. Zie foto hier. Die voert ons allereerst over de Southwark Bridge naar de andere oever van de Thames, waar de eerste halte The Globe is, de replica van het theater waar Shakespeare zijn toneelstukken liet opvoeren. Het oorspronkelijke theater stamde uit 1599 en stond 200 meter verder op de Bankside, maar het brandde in 1613 tot de grond toe af. De replica werd in 1997 voltooid en er worden veel toneelstukken van de meester in uitgevoerd. Het is geweldig leuk om er rond te lopen (zie foto hierboven en een tweede hier) en je kunt je een goede voorstelling maken hoe de rijken en de edelen in de overdekte loges en de armen op de niet-overdekte vloer zich vermaakten met wat de acteurs brachten. Je zou erbij willen zijn. Als vanzelf klinken de onsterfelijke teksten in mijn hoofd en als ik later in de museumshop een zwart t-shirt zien met een zo'n tekst - uit Romeo & Juliet - dan moet ik die hebben. 'These violent delights have violent ends.' Broeder Lawrence waarschuwt met die woorden Romeo (act 2, scene 6). Die slaat ze in de wind. 'Als je maar weet dat ik niet naast je ga lopen, als je dat shirt draagt', waarschuwt Ans. Sla ik ook in de wind.

We stappen na het bezoek weer op de dubbeldekkerbus, die ons langs Waterloo Station (The Kinks!) naar Westminster Bridge brengt. De brug van de jongste terroristische aanslag. Het is overal druk in Londen en ook hier, het leven gaat door, de mensen trekken zich er niets van aan. Overigens is de aanwezigheid van de politie niet erg opvallend. Aan het eind staan de Big Ben en de Houses of Parlaiment. Londen brengt je steeds liedjes in het hoofd:

'Westminster Abbey, the tower of Big Ben

The rosy-red cheeks of the little children.'

Wie ook weer? Ja, Roger Miller! In 1966. Westminster Abbey ligt inderdaad erachter, maar het is er geweldig druk. De bus draaiet om een pleintje en ineens duiken er motoragenten op die alle verkeer stopzetten. Twee zwarte, geblindeerde limousines scheuren voorbij (foto hier) richting parlement. Was dat Theresa May? Ik dacht dat ze overigens naar de G20 in Hamburg was.

     De bus rijdt verder en we stappen vlakbij Trafalgar Square uit, het is al één uur geweest en tijd voor lunch. We vinden een tafeltje aan een drukke zijstraat, waar we caprese (Anna) en King Prawn (ik) eten. Daar maken we de allereerste selfie van ons leven (zie hier).

's Middags zitten we nog uren in de bus om alles in ons op te nemen, Hyde Park, Buckingham Palace (Elisabeth II kwam niet eens naar buiten), the Royal Albert Hall, het Victoria & Albert Museum, Whitehall, Downingstreet 10, enzovoorts. We zijn vermoeid en stappen niet meer uit, en laten ons met al onze indrukken naar de Tower terugvoeren. Warme dag! Zoals gezegd 29 graden. Er komt wat bewolking, we zitten in de kuip met Sir Geldof, die blij zingt omdat we terug zijn. Morgen wordt het wat koeler. Terug naar boven

Tate Modern, Londen.

Zaterdag 08-07-2017

Vandaag met buslijn 15 naar St Pauls Cathedral, die we niet bezoeken. Het is namelijk vandaar niet ver lopen naar de Millennium Footbridge, de hangende stalen voetgangersbrug over de Thames uit 2000 (foto hier). Op de andere oever is het wereldberoemde Tate Modern, een enorm museum voor moderne kunst dat werd ondergebracht in een oude electriciteitscentrale. Dat willen we bezoeken. Bij de ingang eten we eerst een vegetarische mushroom burger.

     Ik sta niet vaak met mijn mond vol tanden, maar dit museum is zó overweldigend dat woorden te kort schieten. Het wordt daarom een kort verslag, waarbij vooral de foto's het moeten zeggen. Wat moet je doen als je voor het eerst een dergelijk museum bezoekt? Zoals vaker kiezen we ervoor om gewoon op ons gemak ongericht rond te slenteren en alles op ons in te laten werken. We zien werken van Mondriaan, Rothko, Karel Appel, Dali, Tanguy, natuurlijk de beroemde pisbak van Marcel Duchamp ('Fountain') uit 1917, nu honderd jaar oud (zie foto hier), Andy Warhol, er komt geen eind aan. Hier nog 4 foto's.

     Om vier uur voelen we ons overvoerd, er kunnen geen indrukken meer bij. We drinken thee op de 9e verdieping met prachtig uitzicht over Londen. We lopen over de voetgangersbrug terug naar St Pauls en pikken lijn 15 terug naar de haven. Ik vergeet te zeggen dat het met 28 graden Celsius opnieuw warm en zonnig was. Vanavond lekker samen uit eten. Terug naar boven

Op het balkon van de bovenste verdieping van The Dickens Inn.

Zondag 09-07-2017

De prijs-/kwaliteitsverhouding van The Dickens Inn op St Katherine Docks is niet erg gunstig, maar het plekje op het bovenste balkon was het wel waard. We zaten er romantisch en keken tussen de groene bladerkronen van de platanen door naar ons bootje en de Tower Bridge (foto hierboven). Platanen die blijkbaar een aantal jaren geleden gekandelaberd waren; dat heeft ze bepaald goed gedaan. We hadden op dat balkon een heerlijke avond.

Vannacht slecht geslapen omdat de Duitse jongelui op de motorboot naast ons luidruchtig waren. Niet eens zo erg, trouwens, maar nét boven de gehoorgens, zodat we er maar niets van zeiden, maar het hield ons wel uit de slaap. Vandaag ging de helft van hen in elk geval weg. Ook een aantal jachten vertrekken; weer anderen keren terug. Het is overwegend bewolkt met flinke zonnige periodes tussendoor en niet meer zo erg warm. Hoewel, toch nog 27,5 graden in de kajuit. We hebben besloten tot een rustdag, want de achterliggende dagen waren vermoeiend. We vullen alleen onze voorraden aan in de grote Waitrose supermarkt die vlak ten noordoosten van het East Basin ligt. Daar vinden we een verrassing: ze hebben Chateau Musar, de rode wijn uit Libanon. We bezochten de kelders van Musar in 2010 in Libanon, gelegen in christelijk gebied tegen de helling van het hoge kustgebergte. De wijn die hier in het schap staat is uit 2006. Wie weet, misschien hebben we die al eens eerder gedronken. Voor wie de wijn niet kent: hij staat gelijk met de beste wijnen uit de Haut-Medoc en wint vaak op blinde proeverijen. Lees hier over ons bezoek aan Musar.

     We lezen en luieren heerlijk in de kuip, terwijl Sir Geldof blij kwettert en kwinkeleert. Hij houdt nu eenmaal van gezelschap. Een uur lang lijkt het alsof er iets mis is bij Tower Bridge, want er hangen twee helikopters al die tijd stil boven de brug. Ook horen we sirenes. Dan is het opeens weer over. Nergens vinden we berichten. Loos alarm? Verder is er vandaag niets te vertellen. Morgen naar het British Museum. Terug naar boven

Voor het British Museum, Londen.

Maandag 10-07-2017

Meer wind en een wat lagere temperatuur vandaag. Met 26.5 graad Celsius is het nog altijd flink boven normaal, maar het is overwegend bewolkt. In de media verschijnen veel berichten uit verschillende werelddelen over extreme droogte, nauwelijks blusbare bosbranden en talrijke overstromingen door extreme regenval. In Estremadura, Spanje, dreigt de wijnoogst te mislukken, de druiven schrompelen door de droogte weg.

    Als eerste lopen we vanmorgen naar het marina office, om af te spreken wanneer we deze week naar buiten, de Thames op geschut kunnen worden. Dat is afhankelijk van het tij en kan alleen twee uur vóór en 1,5 uur na hoog water. De eerste gelegenheid is komende donderdag om 6.15 's ochtends, dus dat spreken we af. Gunstig dat het zo vroeg is, dan hebben we het tij nog urenlang mee om de rivier af te zakken en ook nog tijd genoeg om naar onze volgende bestemming te varen: Burnham-on-Crouch aan het riviertje de Crouch. Dat is aan de noordelijke oever van het Thames Estuarium. Terug naar het platteland.

We lopen naar het Aldgate Station, waar we een dubbeldekkerbus nemen naar het British Museum. Er staat voor het gebouw een lange rij op straat, door het hek en daarna naar de tent van de security die alle tassen controleert. Zie foto hierboven. Maar het gaat vlot en na tien minuten lopen we de trappen op naar de ingang. Zoals alle musea die we bezochten, is de toegang ook hier gratis. We zijn voorbereid op weer een overweldigende ervaring, dus van tevoren kiezen we een aantal stukken en zalen uit die we persé willen zien, want overdaad schaadt.

     Ik wil heel graag de Steen van Rosetta zien die in 1799 door Franse troepen gevonden werd in Egypte. De steen is van donker graniet en bevat driemaal dezelfde tekst. Van beneden naar boven: Grieks, demotisch en hiëroglyfen. Daardoor lukte het in 1822 om het Egyptische hiëroglyfenschrift te ontcijferen, en dat gaf de wereld toegang tot de voor die tijd onbegrepen wereld van de farao's en hun godsdiensten. Het zijn enorme lappen tekst en je moet je niet voorstellen hoeveel tijd het kostte om die erin te graferen. Zoals je kunt verwachten drommen vele bezoekers om de glazen vitrinekast heen, waar de steen in staat, maar het lukt me toch om dichtbij genoeg te geraken om hem te zien (foto hier). Merkwaardig, de steen zou dateren van 196 vChr. Later koop ik in de museumwinkel een kleine replica in dde vorm van een presse-papier voor mijn studeerkamer.

     Het tweede stuk dat we willen zien is een typerend beeld van het Paaseiland, de keus van Anna. Het stelt de figuur voor van Hoa Hakananai'a (foto hier). In de Rapa Nui taal van het eiland zou de naam betekenen: 'brekende golf' maar ook 'surfende man' of 'verloren en gestolen vriend'. Daar schiet je niet veel mee op. Zo'n vijftien jaar geleden las ik 'Easter's End', het boek uit 1995 van Jared Diamond over het bijna uitsterven van de eilandbevolking. Dat kwam doordat ze op den duur alle bossen omkapten. Hij gebruikte het als metafoor voor wat de mensheid met de hele aarde doet, maar zijn theorie bleek uiteindelijk voor het Paaseilend zélf niet geheel te kloppen - maar ik weet niet meer hoe het precies zat.

     Tja, en dan de mummies. Ook een keuze van Anna. De Britten sleepten er in de koloniale tijd honderden uit Egypte naar dit museum. Nu zagen we er in 2011 al een aantal in het Egyptisch Museum in Caïro, dat vlak naast het Tahrirplein ligt van de opstand tegen Mubarak, die toen juist voorbij (en mislukt) was. (Het verslag van toen staat hier). Maar hier in Londen hebben ze er veel meer (zie foto hier). We vinden het aandoenlijk hoe enorm mensen hun best deden om na hun dood voort te bestaan. Een tot mislukking gedoemd streven - hoewel - misschien kan het ooit lukken als de evolutie biologische mens vervangt door een digitale. Of als de theorieën van mensen als Aubrey de Grey in de praktijk worden gebracht en we minstens duizend jaar leven en tenslotte daarna echt onsterfelijk worden.

We slenteren nog door vele zalen als door evenzovele eeuwen. Het is half twee als we het museum verlaten en op een terrasje neerstrijken in Museum Street voor een late lunch: caprese en knoflookbrood. Bus 25 brengt ons terug naar Aldgate Station. Hier is geen OV-kaart nodig; je betaalt contactloos met je bankpas, snel en simpel. Waarom koos men daar in Holland eigenlijk niet voor? Ik zou het niet weten; misschien bestond het nog niet?

     Terug aan boord, blij begroet door ons vogeltje. Een paar uren rust in de kuip. We weten nog niet wat we morgen gaan doen. Er schijnt regen op komst te zijn. Terug naar boven

De Egyptian Escalator in het warenhuis Harrods.

Dinsdag 11-07-2017

Gisteren zagen we op een van de talrijke dubbeldekkerbussen een reclame voor een opvoering van Hamlet in het Harold Pinter Theatre. Terug op de boot begon ik meteen te bellen: zijn er nog kaartjes? Helaas, alleen nog eentje voor woensdagavond. De volgende dag vertrekken we om zes uur in de ochtend. Ga toch alleen, zegt Anna, je vindt het zo mooi! Nee zeg, zonder Anna heb ik er niet veel zin in en bovendien blijkt het kaartje maar liefst 89,50 pond te kosten. Dus liefde en zuinigheid winnen het van Hamlet.

Vandaag een dag met fikse regenbuien. De temperatuur is terug naar 21 graden. 's Ochtends is het nog droog en Anna wil graag een bezoek brengen aan het beroemde warenhuis Harrods. Dat doen we (met liefde!) Met buslijn 6 proberen we er te komen (foto hier), maar in de buurt van Hyde Park is alles afgezet, de bus gaat niet verder. Misschien is er iets gaande bij het naastgelegen Buckingham Palace? Krijgt Elisabeth II bezoek? We lopen in de richting waar we Brompton Street vermoeden, maar we verdwalen en belanden bij Grosvenor Gardens. Een dure buurt. We drinken koffie onder een luifel op een terrasje. Met behulp van onze smartphones vinden we de weg naar Harrods, maar juist als we er vlakbij zijn breekt er een ware wolkbreuk los. We schuilen in de portiek van een deftige managementfirma. De bui duurt zeker tien minuten.

     Het pand van Harrods is kolossaal. We betreden de tempel van onbetaalbare praal en hebzucht van de achterzijde, maar er staat wel een man in livrei die de deur openhoudt. Het gebouw is een onoverzichtelijke doolhof van verdiepingen, entresols en afdelingen met enorm veel personeel. We lopen langs damesschoenen van duizenden ponden en onder andere een televisie van bijna 20.000 pond. Overigens staan er vrijwel nergens prijzen bij. Het verveelt ons gauw, ook Anna, maar de prachtige Egyptian Escalator maakt veel goed (foto hierboven). Aan de voorzijde verlaten we Harrods en kopen op Brompton Street een parapluutje voor vijf pond. De straat voert ons terug naar Hyde Park en daar vinden we een bus die ons naar Trafalgar Square terugbrengt. We eten een late lunch in een Pret-A-Manger, het type snelle lunchzaken die je hier in overvloed ziet. Organic coffee, natural food. Met lijn 15 zijn we omstreeks vier uur terug in St Katherine Docks.

     We vallen in de kajuit in een aangename sluimer, die af en toe onderbroken wordt door roffelende regenbuien op het dek. Morgen zou het weer zonnig zijn met hogere temperatuur. Vanavond gaan we Indiaas eten bij het restaurant vlakbij op de kade.

In het nieuws de verbijsterende emails van de zoon van Donald Trump uit de zomer van 2016, die bewijzen dat diens campagne inderdaad met de Russen onder één hoedje wilde spelen om Hillary Clinton onderuit te halen. Het schandaal slaat in de versnelling. 'If The New York Times knows all this, imagine what Bob Mueller knows', schrijft NRC-journalist Tom-Jan Meeus op Twitter. Terug naar boven

Dulce in Central Basin van St Katherine Docks.

Woensdag 12-07-2017

Wat een kwalijke miskleun van de jonge Groen Links wethouder van Gorinchem, Arjen Rijsdijk! Trots meldt gistermiddag de gemeente Gorinchem in Facebook dat een 'Chinese delegatie uit Tibet afgelopen maandag een bezoek aan Gorinchem bracht. Zij waren geïnteresseerd in onze groenvoorziening, vestingwallen, historische binnenstad en samenwerking op het gebied van cultuur.' Tibet! Je moet driemaal met je ogen knipperen om te geloven wat je leest. Tibet wordt sinds het begin van de jaren 50 illegaal door China bezet. Tienduizenden Tibetanen moesten hun land ontvluchten, onder wie de Dalai Lama, de religieuze leider. In diverse VN-resoluties werd de Chinese bezetting veroordeeld. Maar China gaat onverstoorbaar door met de annexatie-politiek en is doende met de import van honderduizenden Chinezen om het land onder contrôle te brengen en deel van China te maken. Ook Groen Links heeft dat altijd veroordeeld. In 2010 kreeg de partij nog de voorzitter van het Tibetaanse parlement in ballingschap op bezoek. Niettemin ontving de Gorcumse wethouder Rijsdijk gisteren, ik citeer nogmaals, 'een Chinese delegatie uit Tibet'. Voor de groenvoorziening, etc. Misschien heeft hij trots getoond hoe onze gemeente de waardevolle resten van de 14e eeuwse stadsmuur en -toren vernielen gaat, zoals de Chinezen zelf in de afgelopen jaren vele historische Tibetaanse kloosters beschadigden en vernielden. Mogelijk heeft Rijsdijk slecht opgelet en was hij nog wat daas van het Hippiefestival. Nogmaals, wat een miskleun!

Het bovenstaande plaatste ik gisteravond op Facebook en als ingezonden brief op de website van De Stad Gorinchem (zie hier). Vandaag levert het een aantal wonderlijke reacties op. De meest bizarre is een verzonnen Jansen Steurbericht (zie hier) met de titel 'Tom Zijlstra brein achter Jansen Steur'. De auteur verbergt zich laf achter een pseudoniem. Kennelijk handhaaft DSG zijn eigen huisregels niet. Grappig is een app'je dat ik van de redactie van Tubantia ontvang; daarin vragen ze 'wat dit fake-bericht te betekenen heeft?' Kennelijk hebben ze nog een JS-alert uitstaan. Hun reactie na mijn uitleg: 'Smadelijk. Die krantensite gooit haar reputatie ook meteen te grabbel'. Overigens heeft de redactie in de loop van de middag het fake-bericht verwijderd. Even later geldt het ook voor mijn eigen stukje, en dat is natuurlijk weer zwak van de redactie. Want dat was immers een met feiten onderbouwde opinie. Conclusie: de pers van het provinciestadje Gorcum heeft het niveau niet.

     Niemand van de FB-reageerders ontkent verder de inhoud van mijn stukje, namelijk dat Gorcum een delegatie van Chinese bezetters van Tibet ontving. Ook de wethouder zelf gaat niet op de feiten in. De reacties zijn vooral op de man gericht (kill the messenger), anderen brengen het niet verder dan loltrappen; alles bijeen laat het weer eens zien dat veel mensen op Facebook geen debat weten te voeren. Alleen op serieuze reacties geef ik antwoord.

Gisteravond regende het zó hard, dat we geen zin hadden erdoor te gaan naar het Indiase restaurant, ook al is dat vlakbij. Dus flanste Anna een maaltijd in elkaar met wat er nog in de bakken en de koelkast zat. Vannacht zware regenbuien, dat hebben we lang niet meegemaakt.

     Vanmorgen is het droog en grijs. We doen boodschappen bij de grote Waitrose-super achter East Basin en regelen dat we morgenochtend vroeg het havengeld kunnen voldoen. Om 5.20 uur zullen ze onze walstroom afsluiten, het verbruik meten en als we een uur later in de sluis liggen kunnen we alles betalen. Het zal er wel flink inslaan.

     Tegen het middaguur breekt de wolkenlucht open en geven steeds grotere blauwe plekken ruim baan aan de zon. Het wordt een leesmiddag. Halverwege wordt het dusdanig zonnig dat we verhuizen naar de kuip. Ik bel de havenmeester in Burnham-on-Crouch om een ligplek voor morgenmiddag te reserveren. Altijd prettig als je daar zeker van kunt zijn. Terug naar boven

Ontmoeting met een Thames barge.

Donderdag 13-07-2017

Een kwartier voor de wekker afloopt zijn we klaarwakker. Vaste prik. Dus kwart voor vijf op, het is allang licht, wassen, ontbijten en de boot klaarmaken. Het schutten is al begonnen met drie schepen die van de Thames naar binnen moeten. Even voor zessen roept de sluismeester ons op VHF 80: we kunnen als tweede de sluiskom invaren. Tenslotte liggen en een stuk of zeven jachten in de sluis gepropt. Logisch, iedereen moet nu mee, want the window of opportunity is maar een halfuur. Daarna moet je tot vanmiddag wachten.

     Toevallig zijn we de eersten die uit mogen varen. Er staat een forse tijstroom mee op de Thames. We varen langs de meerboeien waar we een dikke week geleden een nacht aan doorbrachten, werpen een laatste blijk op Tower Bridge, en laten ons meevoeren. De sneheid over de grond (SOG) loopt al meteen op tot ruim 9 knopen. De hemel is wisselend bewolkt met weinig wind uit het oosten tot noordoosten. Grotendeels tegen. De stad ontwaakt maar op de rivier is het nog niet druk. Om kwart over zeven zijn we anderhalve mijl van de Thames Tidal Barrier en vragen op VHF 14 aan VTS London permissie om erdoor te varen. Die wordt gegeven. De SOG is inmiddels boven 10 knopen. We vliegen over de rivier en dat is ook de bedoeling, want vandaag moeten we bijna 80 mijlen afleggen naar Burnham-on-Crouch. Ik houd netjes de stuurboordwal maar soms kan ik het niet laten om een bocht af te snijden. Dat levert me een schrobbering op van VTS London, dus dat doe ik maar niet meer.

     Om 8.20 uur zijn we al bij de hoge Elisabeth II Bridge. In middels zijn we over op VHF 68, idem van VTS London. In het volgende gedeelte vaart een cruiseschip stroomopwaarts, de Aegean Odyssey (foto hier). Onze snelheid (SOG) blijft hoog. Om tien uur varen we het estuarium van de Thames binnen via het Yanlet Channel. Wat een ruimte om ons heen! In de verte vaart bij Sheerness een grote ferry uit, er komen vier zeeschepen ons tegemoet en eentje achterop. Dat is de tanker SeaTurbotuit Bremen (foto hier). Ik vaar steeds net buiten de rode tonnenlijn, dus van de schepen die de vaargeul houden, heb ik niets te vrezen. Intussen neemt de ebstroom steeds verder af tot we tenslotte al merken dat we stroom tegen krijgen van de opkomende vloed. Achter de tanker steek ik de vaargeul over naar de groene SeaReach North4 boei en vaar daarna schuin over de Southend Deep Water Anchorage naar het noordoosten. daar liggen slechts twee zeeschepen te wachten op afhanedling. Er zijn twee routes tussen de zandbanken door voor noordgaande jachten. Mijn keus is de noordelijke route, die vlak onder de kust - de zandbank Maplin Sands - loopt. Daar heb ik drie redenen voor: (1) Het is de rechtste route (de kortste verbinding tussen 2 punten is een rechte lijn), (2) ik denk dat de tegenstroom onder de kust geringer is dan in het midden van de Thamesmonding, en (3) hier heb ik geen last meer van zeeschepen op wie ik mogelijk moet wachten. Het blijkt te kloppen, want één van de jachten die vlak na ons uitvoeren, een Contest 55, kiest de middenroute en raakt geleidelijk achterop.

     Om 11.40 uur zijn we bij de groene South Shoebury boei, die op de rand van de Maplin Sands ligt. Op die bank is ook een schietoefeningsgebeid van de marine. Geleidelijk buigt de route verder noordoostelijk, zover dat we zeil kunnen zetten. De extra halve knoop is welkom, want onze SOG is intussen nog maar 5,5 knopen. Om 12.10 uur varen we de nevengeul West Swin in, die ons naar de invaart voor het riviertje de Crouch moet brengen. We doen om de beurt een dutje terwijl de ander wacht houdt. Er komt ons een prachtige Thames barge tegemoet, onder vol zeil (foto hierboven), de pendant van de bruinevlootschepen bij ons.

Het is 14.20 uur als we bij de het Whitaker Channel komen, de invaart richting Crouch. Die loopt pal west, maar de betonning is hier niet helder. Er steekt een soort wormvormig aanhangsel van de Maplin zandbank uit naar het noordoosten, dat je beslist moet vermijden, zo ondiep is het. Ik snap niet dat er geen boei bij staat. We rollen de genua in en voorzichtig zoek ik mijn weg in de richting van een piepkleine, haast onzichtbare zuidkardinaal en kom tenslotte heelhuids in het channel. De vaargeul loopt tussen de ondergelopen zandbanken in, de Foulness Sands en de Buxey Sands. Die banken zijn zeer hard, waarschuwt onze pilot, als je erop strandt loop je flinke schade op. Onze SOG is alweer opgelopen naar 7,8 knopen. Zelfs in het kanaal moet je uitkijken, want verderop liggen er banken in het midden ervan, de Sunken Buxey geheten. Met behulp van een zuid- en een noordkardinaal kom ik er goed langs.

     Terwijl we ingespannen navigeren horen we opeens een enorme knal vanaf het vasteland. Een explosie? Er schiet snel een rookkolom op. We turen door de kijker, maar zien geen vuur. Gaat het om een schietoefening van het leger? De rookkolom blijft hangen terwijl we langzaam de kust naderen (foto hier) en varen de rivier op, die snel smaller wordt. Bij het stadje Burnham ligt een woud van boten en bootjes aan ankerboeien, waar we tussendoor manoeuvreren. Zo komen we bij de smalle invaart van de Burnham Yacht Harbour.  Er zou een kleine gele boei moeten liggen, maar die is er niet. Voorzichtig opvarend geraken we binnen, het is er diep genoeg, en meren af aan de afgesproken plek aan de B-steiger. Er heerst hier een heerlijke plattelandelijke rust en stilte. De zon schijnt, vogels kwinkeleren, de wind is helemaal weg en we ruiken versgemaaid gras. Allemaal welkom na de drukte van Londen. Terug naar boven

Het pad langs de Crouch van de jachthaven naar Burnham. Het is eb, de woonboten liggen op het droge.

Vrijdag 14-07-2017

Vanmorgen uitgeslapen. Voor ons is dat tegenwoordig na acht uur opstaan. Dat lag vroeger wel anders, als je ouder wordt verandert je slaapbehoefte. Dutje overdag en kortere nachten. Het schijnt fysiologisch te zijn. We maken schoon schip (vooral Anna) en laten de wasmachine draaien (Anna). Wat doe ik? Ik - ahum - lees twee moeilijke artikelen over kosmologie en quantumfysica. Dat moet ook gebeuren. Het eerste staat hier op Aeon en is van de Duitse sterrenkundige Pavel Kroupa. Hij betoogt dat na enige tientallen jaren van zonder resultaat zoeken naar donkere materie, men onder ogen moet zien dat het waarschijnlijk helemaal niet bestaat. Ook de Nederlander Erik Verlinde betoogt dat. Het geeft kansen voor alternatieve benaderingen zoals die van MOND (MOdified Newtonian Dynamics) van de Israëlier Mordechai Milgrom. De laatste jaren komen er meer aanwijzingen voor. Nog leuker is het tweede artikel. Dat is van wetenschapsjournalist Tim Folger in het Discover Magazine: 'The War Over Reality'. Bestaat er een quantumwerkelijkheid buiten ons om, of scheppen we de wereld op quantumniveau (en dus op elk niveau) zélf? Een naam die opduikt is die van Antony Valentini, een theoretisch fysicus op Clemson University in de VS. Die zal ik eens in de gaten gaan houden.

     Ondertussen slooft mijn geliefde zich uit, zodat ik beschaamd opsta en alle watertanks ga vullen. Een geduldwerkje, want de tapkraan loopt verdraaid langzaam. Nu ik op gang ben gekomen haal ik vervolgens de vouwfietsjes uit de bakskisten tevoorschijn en ga ze in elkaar zetten. Ze zijn nu vijftien jaar oud en het is ieder jaar afwachten of ze nog niet in elkaar zakken. Maar dat valt mee. Terwijl de schone was vrolijk aan de lijnen in de wind klappert, pomp ik de fietsbandjes op (foto hier) en smeer de kettingen en de assen. Alles loopt als een tierelier en ook de versnellingen doen gewoon het nog.

Om een uur of twaalf lopen we met de fietsjes over de steiger naar de wal. Het is een overwegend bewolkte en winderige dag; de wind is gedraaid naar het westen en is behoorlijk vlagerig. We peddelen een asfaltweg op, tot Anna opeens verschrikt roept: 'Tom, we moeten hier links op de weg rijden!' Verdraaid, ze heeft gelijk, gelukkig is het een heel rustig weggetje. Zo koemen we toch heelhuids in het dorp terecht en vinden onze weg naar de Quayside, een wandel- en fietspad dat rechstreeks vanaf de haven naar Burnham voert (foto hierboven). Veel korter.

     Het plaatsje blijkt een charmante waterkant te hebben met pubs, hotelletjes en een paar terrassen (foto hier). Op één ervan drinken we koffie. Druk is het volstrekt niet, maar dat is komend weekend waarschijnlijk anders. Op High Street vinden we een kleine super, waar we noodzakelijke boodschappen doen. De weg terug over het fietspad veort ons in vijf minuten terug naar de haven. In de chandlery koop ik een set zeekaarten voor het kustgedeelte tussen hier en Great Yarmouth. Ik voel me nog steeds niet prettig met alleen electronische kaarten. Met de pilot en de nieuwe kaartenset stippel ik route uit die ons ergens in de nieuwe week over de zandbanken moet voeren naar de Blackwater regio. Daarvoor moeten we door een geultje, de Spitway, dat je beter niet bij laag water moet bevaren.

     We vinden het hier na Londen aangenaam rustig en plattelanderig, met volop gelegenheden om te fietsen en te wandelen. We blijven dus vooraleerst maar wat langer.

In het nieuws een nieuwe aanslag in Hurghada. Een steekpartij door een aanvaller, die naar een toeristenresort was gezwommen. Daarbij vonden twee Oekraïense toeristen de dood en werden vier mensen gewond. De dader werd gearresteerd. Hurghada kennen we goed; we lagen er met onze boot een jaar in de periode 2011/2012. Terug naar boven

Zaterdag 15-07-2017

In ons zeilersbestaan kwamen we al heel wat vreemde bootnamen tegen, maar de Engelsen kunnen er echt wat van. Random Harvest, Magic Flute, Grace & Danger en Last Orders zijn er een paar die hier in de haven liggen. Maar wat te denken van een motorboot met de naam Síne Tímore? Zonder Timor? Een boot van een vluchteling uit het eiland Timor? Nee, het blijkt toch Latijn te zijn: Zonder Vrees. Ach, het moet een naam hebben, zei de vroegere havenmeester Robert van de RNSYC in Oostende ooit, toen er een zeiljacht binnenvoer met de naam Sneeuwwitje.

Vanmorgen is de hemel parelgrijs van kleur; de zon lijkt niet ver weg. Niettemin kan er ook lichte motregen komen, maar dat zou vanmiddag pas zijn. We besluiten tot een fietstocht in de omgeving. Even ten noordwesten vinden een public footpath (foto hierboven), een van de vele in het uitgestrekte netwerk van goed onderhouden voetpaden dat Engeland bedekt. Maar bij een spoorovergang met een hoog draaihek kunnen we niet verder; de fietsen kunnen er niet door. We nemen een afslag en komen bij een uitspanning, waar we afstappen voor een kop koffie. Het begin aarzelend te druppelen, dus we schuiven op naar een tafel met een parasol (foto hier). Daarna nemen we geasfalteerde landwegen, goed links rijdend, door een golvend landschap met graanakkers en akkers met groene erwtenplanten. Het blijft droog. Meidoornhagen, eikenhakhout en uitgebloeide bramenstruiken omzomen de wegen en houden ons uit de wind. Overal vlinders en veldbloemen: klaprozen, wilgeroosjes, distels en winde. The garden England is. Een heerlijke idyllische landelijkheid, maar wel valt op de landhuzien en de boerderijen zonder uitzondering goed bewaakt zijn met CCTV, hekken en honden. een zijweggetje leidt naar een Railway Museum, maar daar vinden we alleen maar een paar oude wagons en geen mensen.

     Uit het noorden komen we terug in het dorp. Bij het lokale station is een grote Coop-supermarkt, waar we eindelijk een pot zoetzure augurken vinden (uit Polen) en een soort Poolse Maggi. Tot dusver vonden we nergens Maggi. Polen wonen en werken er vooralsnog genoeg in Engeland, maar hoelang nog? Het rare van de Brexit is dat ze het werk doen in horecakeukens, de landbouw, de bouw en de schoonmaakbranche, dat de Britten niet willen doen. De horeca heeft al vele alarmsignalen uitgezonden, waar de politici niet op reageren. Die leven in een andere wereld.

     Terzijde: ook onze eigen PM Rutte doet eraan mee. In de UK werken veel Nederlanders; naar verluidt zo'n honderduizend. Velen van hen vroegen, met het oog op de komende Brexit, vanwege hun bestaanszekerheid de Britse nationaliteit aan. Nu maakt Rutte het hun nog moeilijker door te zeggen dat ze dan hun Nederlandse nationaliteit zullen verliezen. Automatisch. Bijna een kwart van hen heeft al een petitie aan onze premier ondertekend. Beleid was zelden zo blind voor de gevolgen.

Als we met twee tassen uit de supermarkt komen, blijkt de achterband van mijn fiets leeg te staan. Tss..., hoe kan dat nou? We besluiten maar te gaan lopen, maar even verderop is een tyrecenter, weliswaar voor autobanden ('benden', wie weet die reclame nog?), maar daar kunnen ze vast mijn achterband weer op spanning brengen, zodat we terug naar de haven kunnen fietsen. Dat lukt, een stel vriendelijke werknemers - Roemenen nota bene, alsof ze mijn eerder stellingen willen onderstrepen - helpt ons vriendelijk en bereidwillig. We fietsen zonder problemen terug.

     De middag in de kajuit met dutjes en lezen is aangenaam. Buiten blijft het droog, maar de zon vertoont zich niet meer. Straks gaan we in het dorp ergens eten. Zaterdagavond. Ik zal mijn achterband eerst weer oppompen en de fietspomp achterop binden. Terug naar boven

Het Saltmarsh foothpath van Burnham-on-Crouch naar Creeksea.

Zondag 16-07-2017

Gisteravond vonden we een goed Italiaans restaurant in High Street, 'Bella's Italian Bistro'. We waren te voet gegaan, want de achterband van mijn fiets stond alweer plat. Zoals vaker is het eenvoudigste gerecht het lekkerst, een simpele pasta: Spaghetti Alio, Olio & Pepperoncino. Dus pasta met alleen knoflook, olijfolie en pepertjes. Verrukkelijk.

     Vanmorgen is het opnieuw bewolkt. Toch krijgen we een warme dag met in de middag 26 graden Celsius. Wind is er nauwelijks. Heel schaars komt de zon er even door. We krijgen in de haven het adres en telefoonnummer van een fietesenmaker, waar me morgen de band zullen laten plakken. Ik heb geen zin om het zelf te doen.

     We maken een mooie wandeling over het Saltmarsh footpath ten westen van de haven. Het leidt langs de rivier (foto hierboven). Tussen de dijk en de drooggevallen slikken treffen we grote plukken zeekraal aan. Ik pluk een zakje vol voor de maaltijd van vanavond (foto hier). Tenslotte buigt het pad naar het binnenland. Een asfaltweggetje brengt ons bij een landgoed, Creeksea Place uit 1569. Er hangt een bordje dat ons op de vlucht jaagt, want ze geven hier cursussen in Holistic Well Being. Erachter ligt de uitspanning waar we gisteren al terecht kwamen en koffie dronken. Dat doen we nu weer. Vrijwel alle tafeltjes zijn bezet met lijvige Engelsen, mannen, vrouwen en kinderen, die zich tegoed doen aan grote borden met vette worsten, burgers en patat.

Volgt een rustige middag aan boord. Ik lees het tweede deel van het oorlogsdagboek van Hanny Michaelis uit. Anders dan het eerste deel maakt dit deel indruk. Ze zit op diverse adressen ondergedoken en mist haar ouders, wier lot haar niet bekend is. Ze bleken al in 1943 in Sobibor te zijn vergast. De onderduikgezinnen waren alle streng gelovig en dat had zijn repercussies. Indringend leef je mee met haar mee, haar opstandigheid en haar voortdurend onderdanig buigen. Ze moet zich aanpassen want anders dreigt ze haar schuiladres te verliezen. Desondanks schrijft ze poëzie, tamelijk onbeholpen en traditionele gedichten maar beslist met talent, en probeert ze vooral zich zo goed mogelijk door de oorlog heen te slaan. Ze maakt de hongerwinter door in Leiden en is 22 als de oorlog afloopt en ze zich alleen en verlaten weet. De politieman die haar ouders opbracht woont in haar ouderlijk huis in de Amsterdamse Rivierenstraat. Terug naar boven

Public Footpath bij Wick Farm, Burnham-on-Crouch.

Maandag 17-07-2017

Een dag van zon en wolken.

De pa-ha-haden op, de la-ha-hanen in, vooruit met volle kracht!

Van veel wandelen word je steeds gekker.

Deze boot is ook slecht onderhouden!

Ja, hij ligt er al minstens een eeuw! (foto hier)

Ik zag een boot naderen met de naam Praline, maar dichterbij was het Elaine.

Is dit wel een public footpath, of lopen we door een weiland?

Kijk dan naar dat bordje! (foto hier)

Dit is een veld vol onrijpe zonnebloemen, allemaal nog groen.

Ja, maar hier staan alleen maar veldbloemen.

Zelfs violen.

Verkeerd zaad gebruikt, zeker.

Dit zijn aardappelen, of is het wiet?

Staat er rogge op het andere veld?

Nee, dat is tarwe. Of haver. Of koren.

En wat is dit? Quinoa?

Nee, dat hebben ze bij Rens & Gabriëlle op de boerderij. 

Er zitten hier vossen. Kijk maar, daar ligt een hoopje.

Dat is van de man met die teckel, die voor ons loopt,

nou ja, van die teckel, bedoel ik.

Wanneer zijn we er? Ik ben kapot.

Ik zweet helemaal, dat doe ik anders nooit.

Het is de hoogste tijd om maar weer eens verder te varen,

maar vanavond moeten we nog naar de fietsenmaker

voor die lekke achterband.

Terug naar boven

Burnham Yacht Harbour bij eb. Bijna aan het eind van de eerste steiger ligt onze Dulce. Daar is ook de uitvaart naar de rivier.

Dinsdag 18-07-2017

Gisteren mijn vouwfietsje bij de bicycle repair man gebracht, in een straat ergens boven High Street. Een aardige man; het fietsen repareren doet hij 's avonds na zijn werk in een schuurtje achter zijn huis. 'Takes an hour', zegt hij na de lekke achterband gemonsterd te hebben. We lopen naar de Quaside waar we op een terrasje bij een cafetaria fish & chips eten. Dat is voorwaar niet erg bijzonder lekker, je snapt niet dat die Engelsen er zo gek op zijn. Bij onze terugkeer staat mijn fiets al klaar, geplakt en met een nieuw ventiel. Acht pond. We fietsen naar de haven.

Vanmorgen is het zonnig en winderig. De wind is Oost Bf 4 en neemt in de loop van de dag fors toe. In de luwte van de buiskap (de boot ligt precies met de boeg in de wind) doe ik een mooi klusje: het weer gangbaar maken van de oude Leatherman multitool, die ik lang geleden van Anna kreeg. Alle gereedschappen zijn muurvast komen te zitten, maar na een paar uur geduldig smeren met WD40 en veel jutteren en bewegen werkt alles weer naar behoren. Zo'n cadeau mag je niet zo verwaarlozen.

     Eigenlijk heb ik het heel erg naar mijn zin hier, zo rustig en ontspannen als het hier is, waarom moeten we eigenlijk weg?, verzucht Anna. Ja, dat weet ik eerlijk gezegd ook niet. Ze heeft gelijk, het is hier mooi, rustig en landelijk, een prima plek om vakantie te vieren. De haven is meer dan de helft goedkoper dan Londen. We hoeven morgen niet weg, zeg ik, wat mij betreft blijven we nog een week. 'Gij zult in uw leven een vrouw ontmoeten, Thomas, en gij zult bij haar liggen en zij zal u eindelijk tot rust brengen'. De woorden van een profetie die ik vergat.

    Ik installeer me op een kuipbank en hervat de lectuur van een prima boek, waarin ik maanden terug was vastgelopen: David Deutsch - 'The Fabric of Reality' (Penguin Books, 1997). Grappig, het gaat nu veel gemakkelijker dan bij de eerste poging. De ogenschijnlijk simpele manier waarop hij op basis van het bekende dubbele-spleet experiment zoiets ongewoons als de veelwerelden-interpretatie van de quantumfysica onderbouwt, frappeert me opnieuw. Er is logisch geen andere conclusie mogelijk, stelt Deutsch, het multiversum bestaat. De epistemiologische hoofstukken zijn helaas minder boeiend.

Om één uur lopen we naar de wal; we gaan onze voorraden aanvullen bij de grote Coop-super bij het station. Met ergernis constateer ik dat de achterband van mijn vouwfietsje weer plat staat. Hoe kán dat nou? Op een werf hebben ze gelukkig altijd perslucht, dus we pompen hem weer op. Hij loopt niet gelijk leeg. Ik schroef het ventiel wat beter vast en we peddelen heuvel-op naar de winkel. Ook als we met vier volle boodschappentassen terugkeren is de band nog vol genoeg voor de terugtocht.

     Er volgt een heerlijke middag in de kuip, uit de wind. Aan het eind blijkt de achterband toch weer vrijwel leeggelopen. Ik bel de reparateur, maar hij is niet thuis. Wordt vervolgd. De hemel betrekt ondertussen, wolken verbergen de zon en het wordt snel kouder. Terug naar boven

Vandaag harde wind en binnen lezen.

Woensdag 19-07-2017

Om half acht kreeg ik gisteravond de fietsenmaker aan de lijn. Hij was verbaasd. Of ik op de terugweg misschien over grind, gravel of iets dergelijks gefietst had? Nee. Een tweede gaatje over het hoofd gezien?, opperde ik. Nee, dat kon niet, tegenwoordig plakken ze binnenbanden niet meer, ze zetten er een hele nieuwe in. Dus. Enfin, vandaag zal ik de fiets terugbrengen; hij zal het nogmaals proberen. Later in bed bedacht ik dat er mogelijk een pin of een glascherf in de buitenband steekt. Die zou opnieuw door de binnenband kunnen prikken. Dus zal ik vandaag de hele buitenband eens grondig nazien.

     Vannacht om half drie breekt er onweer los. Felle bliksems zetten alle in hel licht, meteen gevolg door gerommel. Het zit niet ver weg en een uurlang regent het flink. Vanochtend zien we desondanks geen enkele lekkage, dat is weer meegnomen. Het is rustig, zonnig weer, maar dat duurt niet lang. Ik pomp de achterband nog maar eens op en inspecteer hem zorgvuldig. Nergens een spijker, nagel, steentje of glasscherf te zien. Vervolgens peddel ik naar de fietsenmaker bobven High Street, waar ik de fiets achter op zijn plaatsje zet. Te voet snel weer terug, want de wind trekt flink aan terwijl er vanuit het zuidwetsen een front van donkere wolken nadert.

De rest van de dag waait het hard, zuid tot zuidoost Bf 5 - 6, met in de de middag een aantal uren waarop het Bf 7 is. De wind staat schuin in de kuip en, hoewel de temperatuur nog oploopt naar 24,5 graden, is het niet lekker om buiten te zitten. Derhalve lezen we de middag door in de kajuit (foto hierboven). Buiten ziet het er somber uit met jagende wolken, maar regen komt er niet. Dat schijnt om ons heen te vallen, maar niet hier. Ik geloof dat we morgen nog zo'n dag krijgen.

     Anna is nu ook bezig aan de oorlogsdagboeken van Hanny Michaelis en ik lees verder in David Deutsch, afgewisseld met een boek dat er al lang ligt en nodig gelezen moet worden: 'Montagne Russe' van de journalist Pieter Waterdrinker (Arbeiderspers, 2007). Straks moet ik weer naar die fietsenmaker. Terug naar boven

Donderdag 20-07-2017

Mijn tweede tocht naar de fietsenmaker leverde gisteravond op dat de oorzaak lag in het ventiel van de nieuwe binnenband. 'It's the veil', zei hij toen ik bij hem achter huis kwam. The veil? Ik snapte hem niet tot hij er een aanwees op de fiets waar hij mee bezig was. Aha, the valve! Het plaatselijk dialect. In elk geval hoefde ik niets bij te betalen. Nu - vanochtend - is de band nog volledig op spanning. Het regende toen we wakker werden, maar vanaf half tien wordt het droog, helder en zonnig. De wind is fris, Bf 4 - 5 uit het zuiden.

Zorgelijk klimaatnieuws in nieuwe studies. In een studie die gisteren werd gepubliceerd in Nature ('Strong geologic methane emissions from discontinuous terrestrial permafrost in the Mackenzie Delta, Canada' wordt vastgesteld dat er op hoge breedtegraden een nieuwe bron van methaangas is ontdekt, namelijk uit olie- en gaslagen diep onder de permanent bevroren bodem. Die lagen waren milennia geïsoleerd, maar door de opwarming van de permafrost kunnen de gassen vrijkomen. De gemeten methaanemissies bleken 13% sterker dan bij het gebruikelijke ontdooien van de permafrost. Wat de gevolgen precies zijn is niet duidelijk, echter methaan is het sterkste van alle broeikasgassen in de atmosfeer.

     Science publiceerde vorige week een nieuwe studie, 'Sea-level rise due to polar ice-sheet mass loss during past warm periods' over vroegere geologische periodes, toen de CO₂-concentraties in de atmosfeer net zo hoog waren als vandaag de dag (zie plaatje hierboven). Daaruit blijkt dat de stijging van het zeeniveau nog heel wat hoger zal worden, minstens zes meter. De instelling van die niveaus wordt vooral bepaald door de snelheid waarmee de ijskappen aan de polen en op Groenland smelten. Dat kan honderden jaren duren. Een andere recent artikel, 'Satellite Snafu Masked True Sea Level Rise for Decades', dat de Scientific American gisteren publiceerde, wordt een gecorrigeerde prognose voor deze eeuw gegeven: een zeestijging van circa 75 centimeter. Dergelijke correcties zijn in de wetenschap normaal, maar in de gepolitiseerde omstandighede van het klimaatdebat meteen verdacht. Wat behelzen ze en waarom zijn ze nodig? Het betreft de herkalibratie van een sensor van de oudste van de meetsatellieten, die te lage niveaus doorgaf. Lees het artikel als je er meer van wilt weten.

     De zeespiegelstijging versnelt meetbaar (momenteel 3,4 - 3,9 mm per jaar), maar je zult zien dat allerlei deniers de correcties niet vertrouwen en heftig zullen aanvechten. Overigens lijkt 2017, nu het eerste halfjaar erop zit, bezig om op twee na het warmste jaar te worden sinds het begin van de metingen (lees o.a. hier). Dat terwijl het géén El Niño jaar is.

Omdat het droog is besluiten we tot een wandeling om de moeras- en slikgebieden ten westen van de haven te verkennen. Maar al gauw komen harde wind en donkere wolken op. We nemen onze toevlucht tot de beschutting van Creeksea Place Farm, waar we koffie drinken en de bui uitzitten. Net voor de volgende bui zijn we weer aan boord.

     Wat een geluk dat we allebei zo van lezen houden! Ik lees twee wondelijke en uitermate fascinerende hoofdstukken in 'The Fabric of Reality' van David Deutsch (Penguin, 1997). Geweldig, dat boek, al is het twintig jaar oud. De bekende fysicus Paul Davies schreef erover: 'I haven't been so inspired since I read Douglas Hofstadter's "Gödel, Escher, Bach"'. Dat oordeel onderschrijf ik van harte.

Met gemengde gevoelens herlees ik het uitvoerige bericht d.d. 21-06-2017 van de Historische Vereniging Oud-Gorcum (HVOG), waarin staat dat de HVOG zich metterdaad juridisch gaat verzetten tegen de gemeente Gorinchem, vanwege de bouw van het wanstaltige pisgele hotel aan de Duveltjesgracht en de beschadiging van de archeologische vondsten die er het gevolg van zal zijn. Iemand zette het op FB. Gemengde gevoelens, omdat er betere oplossingen waren (hotel op andere, eveneens prominente plek), die door gebrek aan flexibiliteit en goede wil door B&W en een meerderheid in de raad intussen niet gekozen zijn. De zoveelste historische miskleun van Gorcum. Goed dat de HVOG het niet pikt.

     Verder ontvang ik de uitslagen van het onderzoek naar de herinrichting van het Eind, onze straat (zie hier). Veel overeenstemming over autoluw maken, dat is winst, maar helaas niet over eenrichtingverkeer in de Tolsteeg. Daar staan de meningen tegenover elkaar. De gemeente zal een knoop moeten doorhakken, maar durft ze dat? Ik v rees dat de luidruchtige autoliefhebbers het zullen winnen en erger me over het trage tempo: het op een rij zetten van de resultaten duurde al vele maanden, de besluitvorming komt pas in november. Dan is het geen halfjaar meer voor de verkiezingen. Verzanden is waarschijnlijk. Erg daadkrachtig is ons bestuur niet, noch flexibel in het ontwikkelen van creatieve oplossingen. Terug naar boven

In het akkergebied ten noorden van Burnham-on-Crouch.

Vrijdag 21-07-2017

Gisteravond al mijn kinderen aan de lijn gehad: Floor gaat met haar gezin op vakantie in Frankrijk en Noord-Spanje, Rommert en zijn vriendin gaan verhuizen in Utrecht naar de Da Costakade, en Bas komt in de tweede week van augustus een aantal dagen met ons meevaren. Fijn om ze allemaal weer even te horen. Vannacht droom ik de halve nacht over hoe ik een nachtboot naar Harwich voor Bas moet regelen.

     Het is vannacht volledig windstil, maar vandaag staat er weer net zoveel wind als gisteren: Bf 5 - 6 uit zuid tot zuidoost, maar het is wél overwegend zonnig. Ik erger me bij het nieuws aan SGP-voorman Van der Staaij, die in de Wall Street Journal een opiniestuk publiceert onder de kwalijke kop 'In the Netherlands, the doctor will kill you now'. Over chargeren gesproken; hij zet de hele beroepsgroep weg.

Omdat het zulk mooi weer is, besluiten we tot een wandeltocht in het gebied ten noorden van het dorp. Daar heb je enkele public footpathes die we nog niet liepen. Het is een prachtige tocht in het akkergebied, waar grote velden met graan en groene erwten staan (zie foto hierboven en hier een foto van de erwten, die spijkerhard zijn). Overal staan mooie weidebloemen en hier en daar jubelt hoog in de azuren lucht een leeuwerik zijn oneindige lied. Maar we raken verdwaald, de bewegwijzering van de publieke paden is niet steeds even duidelijk, zodat we tenslotte via de drukke asfaltweg naar Burnham terug moeten lopen. Maar toch levert het iets op; vlakbij het dorp zien we een mooie oude begraafplaats met veel omgevallen zerken en bemoste beelden (foto hier). De graven stammen vooral uit de jaren 30 van de vorige eeuw. Gedenk te sterven en te worden vergeten. Als we bij de haven komen, hebben we er drieëneenhalf uur opzitten.

     Volgt een heerlijke middag van lezen. Vanavond gaan we uit eten bij een Indiaas restaurant in High Street, met de fietsen.

Nog even over correcties van klimaatmetingen. Hier vind je een goed overzichtsartiekel. Er blijkt uit dat er niets verdachts aan kleeft en dat ze vooral oudere gegevens betreffen, uit de periode vóór de laatste vijftig jaar.

     Een kleine mijlpaal. Gisteren passeerde het aantal unieke bezoekers (uniek per 24 uur) sinds het begin van mijn weblog in september 2006 de 15 miljoen. Niet erg belangrijk, maar wel leuk. Het getal vind je onderaan iedere pagina, naast dat van het aantal mensen dat online is. Terug naar boven

Vanmorgen in de haven. We gaan op weg voor de weekend-boodschappen.

Zaterdag 22-07-2017

'Heavy showers, some sunshine, lighter winds', zo vat de BBC-weerman vanmorgen het weer in het weekeinde samen, na een regenachtige nacht. Nu zijn er veel wolken die zich gedurende de ochtend meer aaneensluiten. Op een parelbleke plaats in het grijs staat ergens de zon. We lopen met ons boodschappenkarretje naar de grote supermarkt naast het station; geen verre wandeling meer want na een week ken je de kortste paadjes tussendoor.

Voor mij staat de dag in het teken van een vooralsnog mislukte poging om de preciese werking van een quantum inferometer te begrijpen. Die speelt de hoofdrol in het hoofdstuk over quantum computers van 'The Fabric of Reality', het zeer beoeiende boek van David Deutsch (Penguin, 1997). Heel langzaam dringt het een beetje tot me door, maar morgen zal ik het hoofdstuk opnieuw lezen. Van belang is ook het verschil tussen onvoorspelbaarheid (unpredictability) en onhanteerbaarheid (untractability). In de klassieke werkelijkheid zoals wij die ervaren speelt het eerste, bijvoorbeeld bij het bekende butterfly-effect - zoals in de meteorologie. Omdat de beginsituatie te complex is om volledig vast te stellen, is de ontwikkeling chaotisch en het weer niet te voorspellen. In de veelwerelden-interpretatie van de quantumwerkelijkheid is dat niet zo. Daar observeren we non-random interferentie fenomenen, ga er maar aan staan, en dat kun je laten zien met zo'n quantum interferentiemeter. Die spelen zich af in talloze parallelle universa, zijn berekenbaar (tractable) en niet onderhevig aan chaos, zoals in de klassieke werkelijkheid. Overigens is de quantumwerkelijkheid de enig werkelijkheid die er is, als ik het goed snap. Essentieel is dat ze discontinu is, bestaat uit quanta, waar geen tussenfase tussen is. Dus of nul of één. En dat ze alléén continu is in het perspectief van het multiversum. Daar zijn méér posities mogelijk dan alleen binair. De quantumcomputer zal dus van dat multiversum gebruik maken. Het bestaat derhalve gewoon, zou je zeggen, anders kon het niet.

In de klassieke werkelijkheid van Newton en Einstein bestaat de wereld uit electrisch geladen deeltjes, protons en electrons, maar vanwege de klassieke chaos kan geen enkele ordening van geladen deeltjes stabiel zijn onder de klassieke bewegingswetten, zegt Deutsch. De positief en negatief geladen deeltjes zouden simpel hun positie verlaten en en tegen elkaar aan botsen en de structuur die ze overeind hielden zou desintegreren. Volgens de quantumfysica worden dergelijke katastrofes voorkomen en de structuur van de werkelijkheid intact gehouden door de quantum-interferentie tussen de verschillende paden van geladen deeltjes in parallelle universa.

     Het is een geweldig ingewikkelde aanloop naar de reële wereld van quantumcomputers, die ons bestaan zullen revolutioneren. Sinds de publicatie van Deutsch' boek zijn er twintig jaar verstreken. In Delft en Amsterdam zijn onderzoeksgroepen dichtbij de realisatie van de eerste quantumcomputer. Alle kans dat we dat nog meemaken.

Eind van de middag. We hebben qua weer van alles gehad: wolken, harde wind en regen. Nu is het droog, de wind nam af en de zon schijnt nu en dan. Alles in een luttel aantal uren. Het klopt, alsof het weer wil laten zien dat het een onvoorspelbare chaos is. Tja. Terug naar boven

Rijpe bramen plukken aan een voetpad in Creeksea.

Zondag 23-07-2017

Vannacht weer enige regenbuien, vanochtend zon vrij harde wind en wolken. Na een laat zondagochtendontbijt maken we een wandeling naar Creeksea, ten westen van de haven. We vinden wat nieuwe paden en een plaats waar de bramenstruiken al vele rijpe vruchten hebben (foto hierboven). Ze zijn nog klein maar smaken heerlijk. In de tuin van de uitspanning van Creeksea Place Barns drinken we koffie in de zon. Er zitten veel zondagse bezoekers.

     Terug aan boord besluiten we het schip te draaien. Bij die voortdurende westelijke winden hebben we steeds de wind in de kuip en we willen nu wel eens in de luwte in de zon zitten. Het vergt een staaltje stuurmanskunst want het waait Bf 5 uit het zuidwesten en die dreigt met de neus van de boot op de loop te gaan. Maar het lukt boven wonder, met applaus van de Engelse overburen. We zetten de bimini omhoog en zitten een halfuur prinsheerlijk in de zon als de eerste regenbui zich aankondigt. Alles weer naar binnen, this is England. De bui duurt eveneens een halfuur, dan kunnen we weer naar buiten.

     Al bevalt het ons hier prima, we moeten toch weer eens weg. Volgens de weerprognose en het verschuivende tij hebben we overmorgen, dinsdag, een goede gelegenheid om 's ochtends omstreeks acht uur wat verderop te gaan, naar Bradwell-on-Sea aan de River Blackwater.

Vanmiddag lees ik opnieuw het hoofdstuk over quantumcomputers uit 'The Fabric of Reality' van David Deutsch (Penguin, 1997). Ik geloof dat ik het nu wel begrijp, maar je bent daar nooit zeker van, zoveel snap ik er ook van. Het blijft wonderlijk je te realiseren dat dankzij quantum-interferentie in het multiversum onze wereld intact wordt gehouden, terwijl ik schat dat nog geen ééntiende of zelfs éénhonderdste procent van de wereldbevolking gelooft dat er zoiets als een multiversum bestaat.

     Het volgende hoofdstuk is ook taai; het handelt over the nature of mathematics. Plato, Aristoteles, Hilbert en Gödel. Waar komt zekerheid in de wiskunde vandaan? Dankzij de laatste weten we dat er nooit een vaste methode zal zijn om te bepalen of een wiskundige propositie waar is. Alles wat rest is verklaren, in de wetenschap dat er altijd een betere verklaring kan komen. Een leuke adstructie daarvan is gelegen in de vraag, die in de 19e eeuw aan de orde was, of de Euclidische meetkunde wel een tak van de wiskunde was. Let wel: Euclides schreef zijn 'Elementen' in 300 AD, maar men begon zich na tweeduizend jaar af te vragen of bijvoorbeeld het parallellen-axioma wel zo zelf-evident was. Dat postulaat is nodig in het bewijs dat de hoeken van driehoek opgeteld altijd 180 graden vormen. Volgens de overlevering was de grote Duitse wiskundige Gauss de eerste die een praktijktest uitvoerde. 's Nachts, naar verluidt om niet worden uitgelachen. Hij plaatste drie assistenten met lantaarns op drie heuvels in de buurt, om een zo groot mogelijke driehoek te krijgen, en mat de hoeken en zag geen afwijking. Maar toen Einstein met een nieuwe theorie van algemene relativiteit kwam, die ook een nieuwe meetkunde bevatte, wezen metingen met precisie-instrumenten (die Gauss niet had) uit dat Euclides toch geen gelijk had. Door de kromming van de ruimte in een zwaartekrachtveld tellen de hoeken niet noodzakelijk op tot precies 180 graden. De Euclidische meetkunde hoort dus niet tot de wiskunde, maar tot de fysica. (In de fysica kun je niets bewijzen, slechts verklaren, aldus Deutsch). Ja maar, zeiden sommigen, in de logische ruimte klopt het wel. Maar dat kun je niet bewijzen, want wat en waar is de logische ruimte? En dan begint alles opnieuw.

Anna zit alweer binnen, buiten trekt een regenbui over. Ze zijn ook weer zo voorbij, die buien, en koud is het vandaag niet. De laatste dagen kijken we 's avonds naar een spannende serie op DVD: 'Mammon', een Noorse tv-serie uit 2014. We zagen hem al eens eerder, maar het was weggezakt. Terug naar boven

Maandag 24-07-2017

Wind en regen bij het opstaan, zoals voorspeld. Omstreeks half elf wordt het droog maar de noordwestenwind blijft aaneengesloten donkergrijze wolken partijen over ons heen jagen. Met 19 graden is het buiten ook niet meer zo warm, maar binnen is het nog aangenaam, de kachel hoeft niet aan. We stellen ons in op een dag leven in de kajuit (foto hierboven). Nieuws, muziek en boeken. Slechts voor twee zaken gaan we 's middags de wal op: voor boodschappen en de betaling van het liggeld. De havenmeester matst ons; hoewel we hier morgen 12 nachten liggen hoeven we slechts een week af te rekenen. 'So we hope you will come back', zegt hij. 'Quite probable', zeggen we.

     Na de boodschappen bel ik de havenmeester van Bradwell Marina aan de River Blackwater met de vraag of er morgen plaats is. 'Plenty, sir!', zegt een dame. Het gunstige moment qua tij had ik al uitgezocht: 8.00 uur morgenochtend is het laag water en dan hebben we nog weinig tegenstroom op de 14 mijlen naar de Swin Spitway. Dat ondiepe geultje naar het noorden door de Buxey Sands passeren we dus met opgaand tij en dan is het pal west varen naar de rivier. Aan een kleine ondiepe kreek ligt Bradwell-on-Sea. Maar ook daar zullen we opgaand tij hebben en de haven kun je binnen van HW ± 4,5 uur.

Een grijze middag. Ik blijf steken in het hoofdstuk over The Nature of Mathematics, hoofdstuk 10 in 'The Fabric of Reality' van David Deutsch (Penguin, 1977). Ondanks alle rust om me heen, verlies ik er mijn geduld bij. Gelukkig zei de auteur tevoren dat dit hoofdstuk niet essentieel was om zijn betoog te begrijpen. Het gaat om abstracties die bij bij definitie intangible (onhanteerbaar, onberekenbaar) zijn, maar die wel objectief bestaan en eigenschappen hebben die onafhankelijk zijn van de wetten van de fysica - maar anderzijds is het de dezelfde fysica die mogelijk maakt dat we kennis over deze abstracties verwerven, alsof je door een nauw raampje een blik kunt werpen in de wereld van die abstracties. Daar snap ik geen bal van; het heeft voor mijn intuïtief gevoel te maken met begrip oneindigheid, dat in de klassieke fysische wereld altijd problemen geeft en dat in de quantumwereld van het multiversum niet zou voorkomen. Maar zeker weet ik dat niet.

     Ik laat hoofdstuk 10 tenslotte maar voor wat het is en werp me op hoofdstuk 11, 'Time: The First Quantum Concept' met mooie citaten van Shakespeare (uit Sonnet 60 eerste 4 regels) en uit de Confessiones van Augustinus:

'Wat is dan tijd? Als niemand het me vraagt, weet ik het; als ik het wil uitleggen aan iemand die het me vraagt, weet ik het niet.'

Zal David Deutsch het verder schoppen? Terug naar boven

De Swin Spitway boei. Bakboord uit is de geul Spitway. Recht vooruit de Gunfleet Sands Windfarm.

Dinsdag 25-07-2017

Rustige nacht ondanks regen en wind. Vanmorgen is het droog en zwaar bewolkt met noordwest Bf 4 - 5. De tijwisseling is om 7.47 uur, we varen om 8.15 af, voorzichtig door het geultje dat de haven met de rivier verbindt. Daar hebben we toch nog afgaand tij mee. We varen om de vele tientallen jachten heen die aan moorings liggen. Om negen uur zijn we bij de roodwitte uiterton. het Thamesbekken strekt zich voor ons uit met zandbanken ter weerszijden, de Buxey en de Foulness Sand. We passeren de Sunken Buxey ondiepte en zien aan beide kanten zeehonden liggen, bij elkaar zo'n vijftig. Ondertussen gaat het tij al tegen staan, maar niet veel. We draaien de genua uit en dat scheelt flink. Het scheepje legt zich vol sjeu in de zeegang en we zeilen met een aardig gangetje een nevengeul in van het Whitaker Channel, om straks precies uit de komen bij de Swin Spitway boei, die de geul over de grote zandbank van Buxey markeert. Donkere wolken passeren boven ons maar het blijft droog.

Het loopt tegen elven als we met 4,8 - 5,4 knopen SOG bij de roodwitte boei komen (foto hierboven). De schommeling van de roodwitte boei doet een goed hoorbare bel klingelen; een eenzaam geluid op een eenzame plek. Voor het grote Gunfleet Sands windpark slaan we bakboord uit, een kleine anderhalve mijl over de zandbank naar de boei die het einde van de geul markeert, de Wallet Spitway. Die heeft ook een bel. De genua moet weg, de wind is op de kop. Op deze foto kun je ons op de electronische kaart in de geul zien. Overigens is het opkomend tij voldoende opgekomen; als geringste diepte meet ik 1,5 meter. Zo komen we in het brede water dat Wallet heet en continueren onze noordwestelijke koers met steeds meer tijstroom mee (7,8 knopen SOG). Omdat stroom en wind tegen elkaar in staan, is het water woelig, maar we maken geen klappen. Verderop komen we bij een groep boeien die de ondiepten aangeven bij de invaart van de Blackwater rivier. Daarna is de rivier breed en diep, betonning is er niet en is ook niet nodig. Schuin aan stuurboord ligt het krekengebied van de Mersea Flats en de Colne rivier. Aan het starnd staan lange rijen gekleurde badhuisjes, maar badgasten zijn er niet.

Half één, op de zuidelijke oever staan twee grote blokvormige gebouwen. Die zijn van de ontmantelde kerncentrale van Bradwell. Tonnetjes en staken duiden de ondiepe kreek aan die naar de jachthaven leidt. Een ander jacht ligt er te wachten en vaart achter ons aan als we voorzichtig naar binnen varen. Volgens mijn berekening moet de kreek nu diep genoeg zijn - en dat blijkt te kloppen. We zien de bekende ronde toren van het havenkantoor (foto hier) en om kwart voor één roept Anna Bradwell Marina op. 'You can go to hammerhead B', zeggen ze, maar daar ligt al een jacht en de resterende steigerruimte is te klein. 'Then take hammerhead A'. Maar eerst tanken we aan de bunkersteiger nog 150 liter diesel.

En daar liggen we nu, comfortabel aan een kopsteiger (hammerhead), het is eind van de middag, de wind is gaan liggen, de wolken wijken steeds meer uiteen en laten de zon toe, het tij zakt snel en wij zakken mee en zien steeds meer blubber verschijnen aan de oevers. Je hoort eigenlijk alleen de vogels, ook de onze, die het weer erg naar zijn zin heeft. Terug naar boven

Plattegrond bij de muur van het kerkhof van de St Thomas' Church in Bradwell-on-Sea.

Woensdag 26-07-2017

Bradwell Waterside, zo heet het kleine gehucht hier bij de haven. Een paar kilometer verderop ligt het dorp zelf, dat Bradwell-on-Sea heet. Het heeft nog geen duizend inwoners. In de oorlog was hier een vliegveld, waarvandaan Duitsland werd gebombardeerd.

Aan het eind van de middag werd de hemel gisteren helemaal blauw. We klapten de bimini op en genoten van de zon. De wind was volledig verdwenen. Gisteravond nam ik bij Laag Water een foto van de uitvaartopening van de haven, waar we vlak voor liggen (foto hier). Het water was roerloos, de houten staken van de bebakening stonden fier omhoog in de modderranden aan beide kanten en er was nauwelijks water meer over. Geen doorvaart mogelijk. Aan de hemel sterren en een maansikkeltje.

     's Nachts volledige rust en vanmorgen scheen de zon aan een wolkenloze hemel. Maar de voorspelling luidt anders: er komt een koufront aan met flink wat regen en wind, uit het zuidwesten. We besluiten de boot om te keren, zodat we maximale luwte van de buiskap hebben. Daarna krijgen we een buurman, een Nederlandse Noordkaper van 40 voet, die vannacht aan de bunkersteiger lag. Jammer, ons mooie uitzicht is voor een deel weg. Het is altijd even zuchten als je een buurman krijgt, mensen over je dek en minder privacy, maar iedere zeiler accepteert het, per slot kan het ook jezelf overkomen en dan ben je blij met zo'n plek naast een ander.

Ondertussen komt er in het westen bewolking op, maar zolang het nog niet regent kunnen we vast de omgeving wat verkennen. We halen de fietsen tevoorschijn en gaan eerst eens kijken in het kleine gehucht naast de jachthaven: Bradwell Waterside dus. Meteen herken ik daar de pub The Green Man, een etablissement uit de 16e eeuw, dat ik in het voorjaar van 1997 bezocht met de crew van Frihet, de boot van mijn zeilmentor Erik de H. Daar gaan we vanavond eten. Ik herinner me ook dat we destijds een tocht over dat oude oorlogsvliegveld hebben gemaakt.

     Ondertussen begint de wind aan te trekken. We fietsen naar het dorp door een golvend akkerlandschap. Een boer is bezig met een grote landbouwmachine zijn oogst van het veld te halen voor de regen komt. Het dorp ligt slechts een paar kilometer verderop, een schattig Engels plaatsje met een oude kerk - St Thomas' Church - waar aan de muur van het kerkhof een bord met een plattegrond staat (foto hierboven). Even terug op de weg is een post-office & shop, waar we een vers brood kopen. Omdat er druppels beginnen te vallen, gaan we snel op de terugweg en bereiken de haven nét droog.

     De middag door is het winderig met buien. Goed dat we die boot omdraaiden! Om een uur of vier begint het op te knappen. We slaan de bimini weer omhoog en genieten van de zon, maar de opleving duurt maar een uur. Opnieuw donkere wolken, regen en wind, maar ach, die Green Man is vlakbij. Voor alle zekerheid reserveren we telefonisch.

Het hoofdstuk over het quantumconcept van tijd (hoofdstuk 11) uit 'The Fabric of Reality' van David Deutsch (Penguin, 1997) hoort tot een van de meest bizarre die ik ooit in mijn leven las. Voorzover ik het op een rijtje heb gekregen, is er hier een eerste voorstelling van hoe het multiversum eruit ziet. Allereerst is het onmetelijk groot, immens en toch niet oneindig. Naar schatting zijn er een onvoorstelbare 100⁵⁰⁰ verschillende universa. (Ter vergelijking: ons 'eigen' universum bevat 10⁷⁰ atomen). Het multiversum bevat niet alleen ons eigen universum, maar in beginsel alle andere die mogelijk zijn. Universa die nauwelijks van het onze verschillen, maar ook volledig andere. Een tweede element is dat het volledig deterministisch is en daarmee verschilt het niet van het universum van Newton c.s., maar wél van dat van Einstein - nota bene degeen die met zijn beroemde uitspraak 'God dobbelt niet' de waarschijnlijkheden van de quantumfysica kritiseerde. Maar Einstein ging ervan uit dat zijn theorie nog onvolledig was, en dat in een definitieve versie ook alles verklaarbaar zou zijn. Deterministisch dus. De veelwerelden-versie van de quantumfysica, die Deutsch propageert, zegt echter dat het multiversum letterlijk alles omvat, niet alleen wat er is en wat er was, maar ook wat nog komt. Verleden, heden en toekomst liggen erin vast, ook de Oerknal, het gedrag van zwarte gaten, en het lot van ieder heelal. In die context is tijd iets totaal anders dan wij ervaren en denken. Omdat het multiversum zo onvoorstelbaar groot is, bevat het genoeg universa om het toeval erin een rol te geven. Per universum, wel te verstaan.

     Suizebollend leg ik het boek weg als ik het hoofdstuk uit heb. Een multiversum dat op een losse manier bijeengehouden wordt door quantum-interferentie. . Toch neem ik het serieus. Op één of andere manier..., nee dat moet ik niet zeggen, ik weet het niet. Komende dagen eens zien waar hoofdstuk 12 mee komt. Terug naar boven

St Peter-on-the-Wall, Dengie Peninsula, Bradwell-on-Sea.

Donderdag 27-07-2017

Het mooiste uit het hoofdstuk over tijd in de veelwerelden-interpetatie van de quantumfysica in 'The Fabric of Reality' van David Deutsch (Penguin, 1997) is de summary. Hij geeft er een aan het eind van ieder hoofdstuk. In dit geval een juweeltje, waar je dagen, nee weken mee toe kunt:

SUMMARY

Time does not flow.

        Other times are just special cases of other universes.

Gisteravond lekker gegeten in The Green Man. Eigenlijk is het een gewone dorps-pub, dus verwacht je pub-food. Maar daar denken ze anders over. We kregen garnalen en mosselen met veel knoflook (Anna) en een pudding of steak and kidney's (ik). Anna moet niks van niertjes hebben, dus eten we ze nooit, maar ik ben er gek op en als ik de kans krijg...dan pak ik hem. Druk was het niet, slechts wat stamgasten uit het tegenover de kroeg gelegen vaste camperkamp. Op de terug weg wilde ik nog even voor een afzakker naar de bar aan de haven, maar Anna wist dat te verhinderen - waar ze gelijk in had.

Vanmorgen is het droog en bewolkt. Om zeven uur vertrekt onze buurman; prettig, ons vrije uitzicht is weer terug. Omdat er 's middags regen wordt voorspeld, starten we al om half elf met een lange fietstocht over het gebied ten oosten van Bradwell-on-Sea, het Dengie Peninsula. In het dorp kiezen we een lange rechte weg tussen akkers met - zoals het hoort - wuivend graan. De weg leidt naar zee en heet East End Road. Het is een Romeinse heerweg, nu geasfalteerd, naar de lokatie waar in de Romeinse tijd een fort heeft gestaan, dat later gedeeltelijk door de zee werd verzwolgen. Halverwege treffen we een tearoom met een terras, een merkwaardige tearoom want de bediening wordt gedaan door twee meisjes in 19e eeuws kostuum, dat doet denken aan hoe de Amerikaanse religieuze Amish gekleed gaan. Ander mutsje, volgens Anna. Binnen ziet er ook zo uit: antieke tafeltjes bedekt met gehaakte kanten kleedjes, enz. Alsof de tijd heeft stilgestaan. Maar de koffie smaakte prima (foto hier).

     Aan het eind van East End Road staat op de plaats van het Romeinse fort een oude kapel, St Peter-on-the-Wall geheten, omdat de ingangspartij van het gebouwtje op de fundamenten van de fortmuur staat. Het Romeinse fort was van de 3e eeuw en heette Othona. Behalve wat muurresten is er boven de grond niets van over. De kerk stamt uit 660 - 662 AD en is een van de oudste kerken in Engeland (foto hierboven en een van het interieur hier). Hij werd gebouwd door de zendeling St Cedd, die in 653 hier begon met het overhalen van de heidense Oostsaxen tot het christelijk geloof. In de kerk hangt een moderne beeltenis van Cedd. In later eeuwen deed het gebouw dienst als veestal, totdat het in 1920 werd gerestaureerd. Het is een vreemde plaats, deze grasakker aan zee, een plaats met een lading van tijd en diepe geschiedenis. Maar de tijd stroomt niet (zie boven). De schorren en slikken beginnen al halverwege het veld en vormen een natuurgebied, een vogelreservaat de Cockle Spit, waar de toegang verboden is.

     Aan de noordoostzijde van de grasakker vinden we een pad, dat een klein bos in voert. Midden in dat bos resideert een religieuze gemeenschap, de Othona Community, van mensen die hier leven in de christelijke traditie van armoede en zelfvoorzienendheid. In het kerkje vonden we al een brochure, waarin voor hoge bedragen talrijke cursussen in de weekeinden worden aangeboden, zoals het maken van speelgoed uit afval (280 pond), 'Exploring the Qur'an' (240 pond) en boomknuffelen ('The Practical Tree Hugger', 280 pond). De gemeenschap produceert zelf 75% van zijn electriciteit en dat is de reden, aldus de brochure, dat gasten niet hun eigen haardrogers mogen meenemen. 'If more than one hairdryer is used at the same time we risk overloading our electrical circuits!' We besluiten om deze gemeenschap niet met een bezoek te vereren en keren terug naar de dijk langs het wad, dat inmiddels door de eb helemaal droog staat (foto hier). Over de dijk voert een pad van wisselende fietskwaliteit helemaal langs de rand van het Dengie schiereiland. Sommige stukken moeten we lopen met de fiets aan de hand. Om de honderd meter zitten er kleine betonnen bunkers uit de oorlog in de dijk. We zien grote en kleine vlinders, wiekende zwaluwen, zilverreigers, en aan de landzijde horen we kwinkelerende leeuwerikken.

     De afstand is groter dan we dachten en met moeite komen we tenslotte uit bij de kerncentrale (foto hier). Het Bradwell Nuclear Power Station dateert van 1957 - 1962 en is vanaf 2005 - 2016 stilgelegd en gedeeltelijk ontmanteld. Een Chinees/Britse combinatie is echter bezig met een studie om de centrale te moderniseren en weer in bedrijf te nemen. We fietsen aan de buitenzijde om het complex heen en zien verheugd dat het niet ver meer is naar de haven.

Er volgt een rare middag. Het ene moment koesteren we ons in de zonovergoten kuip, met de bimini opgeklapt, en het andere moment vluchten we snel naar binnen (met de was aan de waslijn) vanwege flinke buien. Aan het eind van de middag is er zelfs onweer. De bui duurt twintig minuten, daarna keert de zon weer terug. Typisch Engels. Van ons mag de zomer weer terugkomen. Terug naar boven

Vrijdag 28-07-2017

Een heerlijk zonnige ochtend in de luwte van de buiskap, bij vrij harde wind uit west tot westzuidwest. We pakken de fietsjes want nu willen we dat verlaten vliegveld uit WO II wel eens zien. Het ligt globaal tussen de haven en de kerncentrale in. Het beeld is duidelijk: brede overwoekerde start- en landingsbanen van gescheurde en verzakte betonnen platen tussen de graanakkers en ingestorte hangars. Van sommmige is de status veranderd in boerenschuur of zelfs woonhuis (de contrôletoren), in oprijlanen van boeren of een breed public footpath. We komen langs een gedemkteken met een model van een neergestorte Spitfire (?, foto hier). De naam van het vliegveld was RAF Bradwell Bay en het was in gebruik van 1942 tot medio 1945.

     We komen terecht op de East End Road, de Romeinse heerweg, en besluiten weer koffie te gaan drinken bij de tearoom van de Amish, waar we gisteren belandden. Maar nu wordt duidelijk dat het niet om de ouderwets geklede secte gaat, maar om een hobby van de eigenaar. De tearoom is volledig ingericht als 40er-jaren wartime café, inclusief oude lampenradio met bijhorende muziek en al het ouderwetse meubilair uit de tijd dat RAF-piloten en ander personeel er kwamen (foto hier). Vandaar die ouderwets geklede diensters!

     Daarna fietsen we naar het post-office & shop in het dorp Bradwell voor wat boodschappen (foto hier). We vinden er zelfs een lokaal geproduceerde rode wijn, een Crouch Ridge Pinot Noir van 2016. Wine of England, altijd leuk om eens te proberen, 'enjoy with roast chicken & rich pâte's'. Het is een lichte wijn, zeggen de dames van het postkantoor, en dat klopt: slechts 12% alcohol.

Terug aan boord slaan we de bimini op en genieten nog een uurtje of wat van de zon, maar helaas komen er gaandeweg steeds meer wolken terwijl de wind flink aantrekt. De wind loeit door de wanten en op diverse schepen klapperen de vallen. De Navtex waarschuwde al voor Bf 6 - 7, near gale, en dat komt in de middag uit. We duiken weer in de boeken. Het nieuwe hoofdstuk (12) van David Deutsch gaat over tijdreizen. Wat flauw, denk ik, diep liever je theorie van het multiversum uit in plaats van zo'n populair jongens-SF onderwerp. Maar ik heb het bij het verkeerde eind: wie de theorie van reizen in de tijd begrijpt, vooral naar het verleden, die is in staat het wezen van de tijd te begrijpen en op den duur te beheersen. Naar de toekomst reizen is op basis van Einsteins algemene relativiteit niet zo'n groot probleem. Terugreizen naar het verleden wordt doorgaans onmogelijk geacht vanwege de bekende paradoxen, die ermee gepaard gaan. Bijvoorbeeld de grootvader-paradox: je zou je eigen geboorte ongedaan kunnen maken door je grootvader te vermoorden vóór hij kinderen kreeg. Ik schreef er al eens over in 2013. Trouwens grappig: vanmorgen in die wartime tearoom met Glen Millermuziek voelde het ook even als een tijdreis.

     Maar Deutsch werkt heel secuur uit dat het wél kan: er ontstaat een parallel universum met een ander verleden, waarbij je niet geboren wordt, terwijl jezelf verder gaat in de tijd van de omgebrachte grootvader. Zeg ik het nou goed? De essentie is niet gelegen in de techniek, aldus Deutsch, maar in het beginsel van de veelwerelden-interpretatie (en een quantum-theorie van de zwaartekracht) dat er niet alleen op het verleden gerichte verbindingen bestaan tussen de talloze universa in het multiversum, maar ook dat dergelijke verbindingen continu gevormd en verbroken worden. Dat proces vindt overal en continu plaats op de bekende Planck-schaal, dus over slechts 10^-35ste meter (Planck-lengte) en gedurende steeds 10^-43ste seconde (Planck-tijd) en verder terug in de tijd strekken ze zich niet uit. Maar dat is voldoende om alternatieve werkelijkheden te scheppen waarin de tijdparadoxen opgelost worden. Het zou ook op veel groter schaal kunnen voorkomen in singulariteiten, dat zijn extreme omstandigheden als de Big Bang en in de buurt van massieve zwarte gaten. Terug naar boven

Bradwell Marina vanmorgen, laag water maar het komt al op. Dulce ligt (onzichtbaar) aan het eind van de steiger rechts.

Zaterdag 29-07-2017

Bij het opstaan schijnt de zon in een volledig blauwe hemel. Daarom zien we verbaasd op het schermpje van de Navtex een severe gale warning van het Met Office:

‘THAMES DOVER S OR SW 6 TO GALE 8, PERHAPS SEV GALE 9 LATER. MOD OR ROUGH. RAIN OR THUNDERY SHOWERS’ (foto hier).

Dat valt tegen! We verzuimen echter te kijken van welk tijdstip het bericht is en besluiten snel de fietsen te pakken, nu het nog mooi weer is. We hebben nog enkele boodschappen nodig, dus peddelen we naar Bradwell-on-Sea, voor de verandering langs een andere weg. Het is heerlijk weer om te fietsen. In het postkantoor annex winkel is het druk met vakantiegasten van chalets en campings in de buurt. Ook terug nemen we een andere route. Bij terugkeer check ik nogmaals de Navtex. Die geeft:

‘THAMES GALE NOW CEASED DOVER GALE NOW CEASED NNNN’.

Dat is snel, maar er gaat me een licht op. Ik check wanneer het eerste bericht verstuurd werd. Dat was rond middernacht. Kennelijk hebben we door de storm heen geslapen.

We klappen de bimini in en daarbij breekt een van de banden om hem vast te zetten. Straks repareren, eerst nestelen we ons in de kuip. Ik lees ‘The Fabric of Reality’ van David Deutsch uit (Penguin, 1997) en verbaas me dat de auteur zich grotendeels schaart achter de theorie van Frank Tipler over het einde van het universum (in dit geval het multiversum) en het Omega-punt, hoewel hij de religieuze component ervan niet aanvaardt. Ik ken het begrip nog uit de tijd van Teilhard de Chardin, die in zijn boek ‘Het verschijnsel mens‘ (Aula Pocket, 1958) het begrip hanteert om de evolutieleer terug in het christelijke kamp te brengen. Deutsch situeert het einde der tijden in de context van de Big Crunch, als het heelal uit zijn staat van uitdijing terugveert en krimpt tot oneindige dichtheid. (Of dat gebeuren zal staat helemaal niet vast). De intelligenties die dan bestaan zijn alleswetend, alomtegenwoordig en oppermachtig. Dus hebben ze eigenschappen van God. Die stap neemt Deutsch niet. Het universum zal aan zijn einde letterlijk bestaan uit intelligente gedachtenprocessen, uitgedrukt in fysische processen. Maar ze blijven onderhevig aan de wetten van de fysica en zijn ondanks al die kennis ook riddled with errors. Volmaakte kennis bestaat dus ook aan het einde der tijden niet. Het is de moeite om dit hoofdstuk, nou ja het hele boek van Deitsch eens zelf te lezen. Hij schreef het ruim twintig jaar geleden. Ik heb nog een tweede boek van hem bij me: ‘The Beginning of Infinity’ (Penguin, 2012). Ik was er al eerder in begonnen, maar heb het opzij gelegd om eerst zijn eerdere boek te lezen. Nu ben ik erg benieuwd of hij nog steeds de idee van het multiversum en het Omega-punt onderschrijft.

We krijgen een regenachtige middag. Het patroon is al enkele dagen zo, ’s morgens zon, ’s middags regen. We repareren met een prikker en een zeilnaald de spanband van de bimini. Het is hoog water en er komen voortdurend jachten binnen, allemaal Engelsen die weekend vieren. We luisteren op VHF 80 naar het verkeer. De havenmeester weet aan het eind van de middag niet meer waar hij de bezoekende jachten een ligplaats moet geven, maar hij kwam nog niet op het idee om er eentje naast ons te parkeren. Dat zal nog wel komen.

     Je kunt de drukte ook merken aan de internetverbinding. Er is veel verkeer. Het lukt niet om in te loggen, zelfs niet via mijn eigen WiFi-router, dus wanneer ik dit verslag publiceer staat niet vast. Vanavond gaan we naar de Marina Bar voor een BBQ-avond met live music. Terug naar boven

Live music in de Bradwell Marina Bar.

Zondag 30-07-2017

Gisteravond lopen we in regen en wind naar de Marina Bar. De BBQ is afgelast, zegt men daar, maar je kunt wel eten en de live music gaat ook door. Het is een bekend feit: Engelsen eten slecht en ze kunnen over het algemeen niet koken. Het blijkt vanavond maar al te waar. Zó slecht hebben we deze reis nog niet gegeten: zenige en koude steak, sloffe patat en - het stond al vermeld op een menu-bord - no frills. Geen franje. De enige middelen om het nog een beetje te laten smaken waren de talrijke zakjes mayonnaise, ketchup, mosterd, e.d. in een schaal die erbij verstrekt werd. Geen verrassing dat de live music, een vals zingende zanger met een computergestuurde installatie (hoe heet zo'n ding?) met geluiden van muziekinstrumenten erin en zelfs hele orkesten. Zelf hoeft hij alleen maar te zingen. Het weinige publiek dronk echter voldoende om alles leuk te vinden. Op een gegeven moment zijn zaken zo slecht dat het hilarisch wordt. Hierboven een foto; de zanger staat rechts achter het stuurwiel op het tussenschot. We gingen niet laat maar wel lacherig naar de boot terug.

Voor middernacht op de Navtex weer een gale warning van de Met Office. Inderdaad steekt een uur later een flink heftige wind op met een paar regenbuien. Binnen een uur is het weer over en keert de rust terug.

     Vanmorgen zon en wolken. Voldoende zon om na het ontbijt in de kuip plaats te nemen. Na het middaguur herhaalt het patroon van de afgelopen dagen zich: meer wolken, meer wind en regenspatjes. Dus installeren we ons in de kajuit en maken er een luie zondag van. Anderhalf uur later schijnt de zon weer, hup, de kuip in, en zo verkassen we nog drie keer. Verder is er niks over vandaag te vertellen.

Het optimisme van David Deutsch in zijn laatste boek 'The Beginning of Infinity' (Penguin, 2012) is opvallend. Alles dat niet in strijd is met met de natuurwetten is haalbaar, mits de juiste kennis voorhanden is. Hij noemt de mens een 'universal constructor', de enige tot dusver bekende soort die in staat is to transform anything into anything. Alleen de natuurwetten stellen een grens daaraan. Zo zullen we om te overleven de ruimte gaan koloniseren en steeds meer van onze genen veranderen, om ziekten te elimineren en ons aan te passen aan andere werelden. Het bekende bezwaar dat zoiets niet humaan is, noemt hij an anthropomorphic mistake. Hij ziet geen wezenlijk verschil met externe verbeteringen als de huid bedekken met warme kleding of onze ogen verder laten zien met telescopen.

     Terzijde: Deutsch creëert een merkwaardig onderscheid tussen - wat hij noemt - de Continentale (Franse) Verlichting en de Britse Verlichting. De eerste leidde tot intellectueel dogmatisme, politiek geweld en nieuwe vormen van tirannie. De Franse revolutie en het Terreurbewind, kort gezegd, maar waarschijnlijk bedoelt hij ook de totale ideologieën van communisme en nationaal-socialisme. De Britse verlichting zou zich daar niet schuldig aan gemaakt hebben. Dat lijkt me te simplistisch gesteld, er is heel wat op af te dingen, denk maar aan het kolonialisme van het Britse Rijk, hij kan zich beter tot de wetenschapsfilosofie beperken. Terug naar boven

De St Thomas' Church vanmorgen in de dorpskern van Bradwell-on-Sea.

Maandag 31-07-2017

Het viel me al een tijdje op: de Gorcumse, nee, de Woerkomse lach-of-ik-schiet komiek Chris Poldervaart is zo rustig - tenminste op Facebook. Ik dacht dat hij met vakantie was, maar het blijkt dat FB hem voor dertig dagen geblokkeerd heeft, nadat er kennelijk iemand over een van zijn posts klaagde. De wekelijkse AD-column van oud-schouwburgdirecteur Roy Grünewald is er vanmorgen aan gewijd (lees hier). Ik moet bekennen dat ik het enigszins vermakelijk vind - Poldervaart richtte zijn weinig subtiele pijlen met enige regelmaat ook op mij - , maar het hoort natuurlijk niet. Dat men ontoelaatbare uitingen blokkeert is nog tot daaraan toe, maar het kwalijke is dat FB niet in het openbaar zijn oordeel velt. Het schijnt dat iemand zich stoorde aan de wijze waarop hij op FB de wethouder Eva Dansen (SP)bejegende, maar dat is niet zeker. Iedereen vraagt zich uiteraard af wie de onverlaat was, die de blokkade aanvroeg, er is in de Gorcumse gelederen een hilarische vragenronde losgebarsten als onder de discipelen aan het Laatste Avondmaal over wie Jezus verraden had. Iedereen kijkt elkaar aan en zegt: 'Ben ik het, Heer?' Wie zou de verrader zijn? Is het mevropuw de wethouder zélf of een getrouwe ambtenaar? of zit de Judas in eigen gelederen, bijvoorbeeld oud KNAKE-voorzitter, die wel vaker raar en stiekem uit de hoek komt? Of is het Poldervaart zelf? Nou, ik ben het in elk geval niet. Ach, een schrale troost voor Poldervaart: Harry Mulisch schreef eens dat wie nooit gecensureerd is, ook niet zeker weet of hij ooit serieus genomen werd.

Vanmorgen droog, zonnig en windstil, maar na een uurtje steekt een vrij harde zuidwestenwind op en komen er wolken. We hebben besloten om morgen, als we hier een week liggen en voor het liggeld reductie krijgen, te vertrekken naar de Orwell River. De vooruitzichten zijn gunstig, waarschijnlijk kunnen we met ZW Bf 4 - 5 voor het lapje erheen zeilen. We pakken de fietsen om nog even wat boodschappen te doen in het dorp, want we weten niet of er bij Woolverstone Marina een supermarkt is. Aan het eind van de weg die van het terrein van de marina voert ontwaren we onder de bomen honderden paddenstoelen, die er eergisteren nog niet waren. Komen die in zo korte tijd op? Inderdaad lijkt het weer van de laatste dagen wel op de herfst. Wat zijn het voor paddenstoelen? (foto hier) Ze doen denken aan amannieten en dan moet je uitkijken. Daarvan zijn veel soorten giftig. Je moet paddenstoelen trouwens sowieso laten staan. 

     In het dorp is de wind weg (foto hierboven). Beladen met vier volle zakken aan onze sturen fietsen we weer terug. De fietsen pakken we vast in. Volgt een rustige middag. De Volkskrant bericht over de dood van Jeanne Moreau, (1928 - 2017), een actrice die ik erg bewonderde. Onvergetelijk was ze met haar expressieve, melancholieke schoonheid in klassiekers als 'Les Amants' (1958, met het 2e Strijksextet van Brahms!), 'La Notte' (1961) en 'Jules et Jim' (1962). Ze werd 89 jaar. Gisteravond hadden we Bas even aan de telefoon. Hij heeft al een kaartje voor de nachtboot van zondag op maandag over een week op zak. Woolverstone Marina is vlakbij Harwich. Terug naar boven

Onderweg naar de Orwell River.

Dinsdag 01-08-2017

Vroeg wakker zoals altijd als we weggaan. Het belooft een zomerse dag te worden met weinig wind uit het zuidwesten en de  hele tijd het tij mee. Zeilen zit er niet in, we zullen de wind dood varen. Anna is blij en dan ben ik het ook. Om tien over halfacht varen we door het geultje van de haveningang naar de Bradwell Creek, tussen de jachten aan de boeien door naar buiten, de River Blackwater op. De kerncentrale staat prominent in het zonlicht. In de monding van de rivier ligt de noordkardinale Knoll boei, vanaf daar is het een mijl of twaalf onder de kust naar de groene Medusa boei. De zee is kalm en de zon is warm. Op de stranden kleine badplaatsen met rijen kleurige strandhuisjes, te ver om te kunnen zien of het er druk is. Het schiet door het tij geweldig op; soms is onze SOG (speed over ground) wel 8,5 knopen. We passeren Clacton-on-Sea, waar ze een lange pier hebben en verderop Walton-on-the-Naze, waar ze er ook een hebben. Kaap The Naze is de oostpunt van het graafschap Essex, met een torenbaken erop. Wat een naze is, weet ik niet, geen neus in elk geval, zoals Gris Nez aan de Franse kant van Het Kanaal. Achter The Naze liggen de Walton Backwaters, een mooi en uitgestrekt kustmoeras waar je ook een jachthaven hebt, de Titchmarsh Marina. Daar had ik ook wel heen willen gaan, maar je kunt niet alles hebben. Ik was er overigens vroeger al enkele keren, maar om a.s. maandag Bas in Harwich van de veerboot te halen ligt Woolverstone nu eenmaal wat gemakkelijker.

Even na elf uur zijn we bij de Medusa boei. Hier begint het Medusa Channel, het recommended small craft channel langs de Stone Bank. Voor ons ligt de drukke containerhaven van Felixstowe met het drukbevaren Harwich Deep Water Channel voor de grote scheepvaart. Er vaart juist een grote Maersk naar binnen. In de bocht naar het noorden wordt hij met een lange sleeplijn van achteren bijgestuurd door een zeesleper. We luisteren uit op VHF 71 naar Harwich VTS en blijven tussen de rode tonnenlijn en het zeefront van Harwich. Het is druk met talrijke jachten. Vakantietijd. Aan de lange Container Terminal van Felixstowe liggen de grote containerschepen als een rij geparkeerde olifanten (foto hier). Aan de bakboordzijde takt de rivier de Stour af. In de monding ligt een roodgeverfd lichtschip en even verderop is de kade voor de ferry's van Stena Line. Waarschijnlijk moeten we daar komende maandag Bas afhalen.

Tja, en als je dan de laatste grote containerkade voorbij bent, dan vaar je een prachtige landelijke rivier op die zich door een aangenaam landschap slingert met bossen en akkers. De Orwell River, die na een bocht naar het westen aan beide kanten wordt omzoomd door een gordel van honderden jachten aan meerboeien. Na twintig minuten varen we langs het bekende gehuchtje Pin Mill met de bekende zeilerskroeg The Butt & Oyster (foto hier). De kroeg zou al in de 15e eeuw een public house geweest zijn. We waren hier zelf voor het laatst in het voorjaar van 2003, geloof ik. Vlak erna ligt aan dezelfde over de Woolverstone Marina, maar de rivier is nog bevaarbaar tot aan de stad Ipswich.

     Gisteren hebben we de jachthaven al gebeld voor een ligplaats. Via de VHF melden ze nu dat we halverwege op pontoon E moeten zijn, op nummer 20. Om kwart over twaalf meren we af, niet ver van de bosrand. Dit is een schilderachtig gelegen haven. Flink populair bij Nederlanders.

In de middag komen er meer wolken en zelfs enige regendruppels. Het wordt kouder. Morgen minder mooi weer dan vandaag. Terug naar boven.

Vanmorgen bij The Butt & Oyster in Pin Mill. Het is eb. Linksachter liggen de wrakke woonboten droog.

Woensdag 02-08-2017

We hebben niet veel geluk vandaag. Het begint al met de televisie: er blijken hier in Suffolk geen digitale zenders te zijn. Dat is voor de eerste keer in Engeland. Dus geen BBC News en weer. Wel op internet, uiteraard. Het is vanochtend droog en overwegend bewolkt. Na een laat ontbijt pakken we de fietsen om de omgeving te verkennen. Het fietsen over de Engelse wegen is geen onverdeeld genoegen, aparte fietspaden zijn er niet en de auto's rijden hard en soms vervelend dicht langs je. En dan moet je er ook nog aan denken links te houden. Toch bereiken we na twintig minuten heelhuids het dorp Chelmondiston, waar de lokale levensmiddelenwinkel gesloten is. Al twee jaar, verteld een vriendelijke oude man, alles verdwijnt hier. Zijn zoon is ook al weg. Er is een klein shopje verderop, maar daar hebben ze bijna niks. Hier wil een andere oude man met ons praten. Hij woonde vroeger in Utrecht, maar zijn vrouw wilde terug. Hij was muzikant en trad vaak op in Pin Mill en Woolverstone Marina, maar nu niet meer. Zijn zoon is ook weg, maar woont niet meer in Holland. Waar wel, zegt hij niet. We nemen afscheid. Bij de Post office aan de overkant willen we geld pinnen, maar dat gaat ook niet. No foreign bank cards.

     Daarna fietsen we door een dal naar Pin Mill, het kleine gehucht aan de Orwell River met de onder zeilers vermaarde kroeg The Butt & Oyster. Het is eb, de vele wrakke woonboten liggen machteloos op en in de klei. We drinken een café latte op het terras en memoreren dat we in voorjaar 2004 hier voor het laatst waren (lees hier). Zelf kwam ik er in voorjaar 1997 voor het eerst. De ambiance was er geweldig maar het eten notoir beroerd. Tomatensoep en pasta smaakten exact hetzelfde, herinner ik me nog, en de vis was niet vers en smaakte naar afwasmiddel. Misschien gaan we er toch een keer heen langs het fameuze public footpath langs de rivier, als Bas er is. Wie weet is het tegenwoordig beter.

     We klimmen per fiets de helling op, terug naar Chelmondiston. Dat voetpad lijkt ons minder geschikt om te fietsen. Terug aan boord. 's Middags begint het te regenen. De Met Office waarschuwt op de Navtex weer voor storm in de Thames regio, gale 8, in de loop van de avond en de nacht. Vooralsnog is er niets van te merken, er is nauwelijks wind. Ik installeer mijn trouwe oude Canon Inkjet i70 printertje op de nieuwe laptop. Een compact kleurenprintertje, in 2003 ooit gekozen, een paar jaar voordat we vertrokken, omdat hij zo klein is dat hij onder de klep van de navigatietafel past - en hij doet het nog steeds. We zoeken op routeplanners hoe we met het openbaar in Ipswich kunnen komen, bij een ASDA supermarkt, en hoe we a.s. maandag Bas kunnen ophalen bij de International Ferry Terminal in Harwich. Hij komt daar om 6.30 uur aan en dat blijkt te vroeg voor het openbaar vervoer; we zullen er dus met een taxi heen moeten. Terug kan wel met OV, met het veerbootje over de Sour River naar Shotley en dan met de bus naar Woolverstone. We printen beide reisadviezen uit op het printertje.

     Ondertussen is het een tijd droog geweest en weer gaan regenen. Sir Geldof, onze kanarie, verliest een veer. Hij lijkt in de jaarlijkse rui te komen. We besluiten om vanavond maar eens in het marina-restaurant te gaan eten. Onze verwachtingen zijn niet hoog gespannen, maar je weet nooit. Terug naar boven

Donderdag 03-08-2017

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer - gemeten door satellieten - toont over juli + 0,28 graden Celsius ten opzichte van het gemiddelde over 1981 - 2010 (zie hierboven). Onverminderd hoog. Tegelijkertijd verschijnen er bijna dagelijks alarmerende berichten en klimaatstudies, teveel om hier bij te houden. Om er vijf te noemen: Science Advances komt met een nieuwe modelstudie, waarin voor de drie decennia voor AD 2100 dodelijke hittegolven worden voorspeld in Pakistan, India en Bangladesh. Een regio waar 1,5 miljard mensen wonen. In PNAS, de Proceedings of the National Academy of Sciences, staat een studie waarin men meldt dat het aantal zelfmoorden van Indiase boeren door de droogte dramatisch stijgt. In Italië verwacht men de volgende hittegolf, met temperaturen tot 47 - 49 graden Celsius in Sardinië. Ook in het Amerikaanse Seattle verwacht men een hittegolf, ongewoon voor deze stad waar slechts een derde van de mensen thuis airco's bezit. Men vreest temperaturen van tegen 42 graden Celsius. Het tijdschrift Nature Climate Change publiceert een nieuwe modelstudie waarin de warme golfstroom over het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan geleidelijk aan vertraagd; een fenomeen, dat tot drastische klimaatverandering kan leiden - en tot een flink kouder West-Europa.

Gisteravond slecht eten in het marina-restaurant. Een onnodige bevestiging dat Engelsen niet kunnen koken. Ik had een Chicken Tikka, een schotel met rijst en een saus waarin drie slappe stukjes kip dreven. Anna's vegetarisch notengerecht was een fractie beter.

     De near gale van vannacht duurde nog geen uur. Vanmorgen is de hemel egaal blauw, geen wolkje te zien, maar dat duurt niet lang. De wind trekt weer aan en er verschijnen steeds meer wolken, maar het blijft droog. Een goede dag om voor boodschappen naar Ipswich te gaan. Als Bas er straks is hebben we meer nodig dan anders. We lopen de heuvel op naar de weg, waar een bushalte is. De bus is op tijd. De weg voert ons onder de 43 meter hoge Orwell verkeersbrug door. Je kunt dus gemakkelijk onder die brug door naar Ipswich varen, waar diverse jachthavens zijn. Ik heb dat vroeger wel eens gedaan, ik meen in 2001 met mijn vorige boot. Maar voor nu preferen we de landelijke omgeving van Woolverstone.

     De bus zet ons met ons boodschappenkarretje af bij een groot park aan de rand van de stad. Dwars door dat park komen we in een buitenwijk waar een grote ASDA-supermarkt is. Met het gevulde karretje en twee volle tassen lopen we dezelfde route terug. Na een halfuur verschijnt de bus. De hele expeditie heeft nog geen vier uur geduurd.

Rustige middag aan boord, hoewel de vlagerige wind de boot soms hardhandig heen en weer schudt. Donkere wolkenpartijen jagen over ons hoofd, afgewisseld met korte perioden van felle zon. Uit de haven vertrekt niemand en er komt niemand aan. Terug naar boven

Public footpath tussen Woolverstone en Pin Mill.

Vrijdag 04-08-2017

Gesprek aan de afwas gisteravond. Over schone onderbroeken in de kast.

     'Waar pak jij je schone onderbroek van de stapel?'

     'Eh, ik pak altijd de onderste. Die ligt er het langst.'

     'Maar ik leg altijd de schone onderbroeken onderop!'

     'Echt waar? Nooit geweten. Dus ik pak altijd de verkeerde onderbroeken, die net schoon zijn. Dat blijkt nu, na meer dan vijftien jaar samenleven. En die bovenop, die broeken liggen er ik weet niet hoelang.'

     'Ja, wist je dat niet?'

     'Nee, dat hebben we nooit afgesproken.'

     'Moet dat dan?'

     Leerzaam gesprek. Het menselijk brein - en zeker dat van een vrouw - zit vol met voorgeprogammeerde algoritmes die minstens tweehonderdduizend jaar oud moeten zijn en om onnaspeurlijke redenen een evolutionair voordeel bezaten. Anders waren ze er niet. De man mist dergelijke algoritmes maar al te zeer.

Vanochtend staat de zon stralend aan een wolkenoze hemel. We maken na het ontbijt een lange wandeling over de publieke voetpaden ten oosten van de haven. Idyllische paden door bossen en langs akkers (foto hierboven). Tenslotte belanden we in Pin Mill en drinken koffie op het terrasje naast de Butt & Oyster. De terugtocht brengt ons over de landerijen rond de Ipswich High School.

     Middag. Steeds meer wolken, ook donkere, maar geen regen. Hetzelfde patroon van wekenlang: ochtend zon, middag wolken en vaak regen. De wind is ZW Bf 4 - 5. Op een Coverage checker kijk ik na of je inderdaad geen digitale tv-uitzendingen in dit gebied kunt ontvangen. Dat blijkt inderdaad het geval. Merkwaardig, met zo'n grote stad als Ipswich vlak in de buurt. We bestellen telefonisch een taxi voor maandagochtend 6.00 uur, om ons naar de internationale ferry-terminal van Harwich te brengen, om Bas op te halen. Openbaar vervoer is er om die tijd nog niet. Terug naar boven

De bossen bij Woolverstone hebben een hoog Tolkien-karakter.

Zaterdag 05-08-2017

Vandaag opnieuw dat typische patroon: stralende zon in de ochtend, harde wind en regen in de middag met aan het eind weer stralende zon. Je kunt je erop instellen en dat doen we dus. Vanmorgen hangt de was buiten te drogen terwijl ik wat extra lucht in de dinghy pomp en het bootje beter vastmaak met het oog op de oversteken die we komende week gaan maken. je moet er niet aan denken dat hij van boord spoelt. Gisteravond heb ik de route al uitgestippeld waarlangs we de Thames-monding en zijn talrijke zandbanken willen oversteken naar Ramsgate. Waarschijnlijk aanstaande dinsdag.

     Vervolgens maken we een wandeling door de bossen en akkervelden ten zuiden van de jachthaven. Onderweg valt al de eerste regen. We komen bij een landelijk gelegen kerk met kerkhof eromheen, de St Michael's Church. The Church in the Park. Ik ben geen liefhebber van religies, maar wel van kerken. Vaak liggen ze dan ook nog op bijzonder mooie en vreedzame plaatsen, zoals hier in een prachtig parklandschap. Een landschap met mooie wilde bossen, dikke oude bomen en hoge struiken, die een hoog Tolkien-karakter hebben (foto hierboven). Maar de schrijver van de Ring-trilogie haalde zijn inspiratie voor The Shire, waar de de hobbits wonen, meer uit het midden van Engeland.

's Middags haalt de ZW-wind fel aan en passeren fikse regenbuien. De was is inmiddels droog binnengehaald. Ik worstel met een erg lastig hoofdstuk in David Deutsch' 'The Beginning of Infinity' (Pelican Books, 2012) over het grote verschil tussen de wiskunde en de fysica als het over het begrip 'oneindig' gaat. In de wiskunde kan Achilles de schildpad nooit inhalen, in de fysica juist wel. De misvatting is: een abstract attribuut met een fysisch begrip te verwarren door er dezelfde naam voor te gebruiken.

     Overigens is er nieuws over een belangrijke doorbraak in de wetenschap. Wetenschappers van het Nederlands instituut voor fundamenteel energieonderzoek Differ in Eindhoven hebben een oplossing bedacht om de wanden van kernfusie-reactoren te beschermen tegen de extreem hoge temperaturen (als op het oppervlak van de zon), die bij kernfusie ontstaan. Het belang is evident: kernfusie moet op termijn ons energie-probleem oplossen. Het zal helaas - ook met deze nieuwe vinding -  te laat komen om de plaats van fossiele energie in te nemen en de calamiteiten van een opwarmend klimaat te verijdelen. Maar toch geeft het hoop. Terug naar boven

Fietsen door het bos tussen Pin Mill en Shotley.

Zondag 06-08-2017

Pas nu krijg ik het stuk van Paul Cliteur onder ogen, waar menige columnist overheen valt. Het heet 'Over occidentofobie: haat tegen westerse cultuur' en stond een aantal dagen geleden hier in The Post Online. 'Met name de bestuurlijke en intellectuele elites in het westen zijn totaal verziekt geraakt door occidentofobie', schrijft Cliteur, zonder daar voorbeelden van te noemen. Religies, vooral de monotheïstische, hebben uitgangspunten die ze moeilijk verenigbaar maken met democratie, rechtsstaat en mensenrechten, constateert Cliteur terecht. Afkeer van theïsme of religie in het algemeen zou men volgens hem derhalve veel positiever moeten waarderen dan gebruikelijk is. Ik vraag me af of Cliteur hier niet overdrijft. Sinds de jaren 60 hebben de kerken alleen maar terrein verloren, volgens velen onder invloed van de welvaart. Moslims lopen in dat opzicht achter, want ze werden hier pas recent massaal heen gehaald om voor ons te werken omdat ze goedkoop waren, of ze waren op de vlucht voor oorlog en onrecht in hun eigen landen. Armoede en frustratie vormen een vruchtbare bodem voor criminaliteit en religieus en ander fanatisme. Het recept tegen die lastige islam-minderheid is mijns inziens dus vooral: emanciperen is vruchtbaarder dan marginaliseren, geef ze vooral kansen, onderwijs (ondermeer in onze rechtstaat), en zorg dat ze deel krijgen aan de welvaart, dan verdwijnt het radicalisme op den duur vanzelf - net als bij het christendom in Europa.

     Maar Cliteur slaat door. Hij pleit voor meldpunten voor occidentofobie, zelfs voor criminilalisering van occidentofobie. Geloofsvervolgingen dus? Een anti-islam Inquisitie past niet in onze seculiere en tolaerante samenleving. Dan gooien we het kind met het badwater weg. Van Cliteur kunnen we beter niet doorgaan met het kritiseren van ons slavernijverleden, kolonialisme, twee wereldoorlogen et cetera. Nou nog mooier: wie niet kritisch zijn verleden wil beschouwen, die leert er ook niet van. Maar volgens Cliteur wordt het door de occidentofoben alleen maar gebruikt 'om de haat jegens het Westen aan te wakkeren'. Wie die occidentofoben precies zijn, maakt Cliteur niet goed duidelijk en hij geeft er ook geen voorbeelden van. Het is een opgewonden betoog van een doorgeschoten kleinburger uit de kringen van Thierry Baudet, Cliteur kan veel beter. In 2011 besprak ik met waardering zijn boek 'Het Monotheïstisch Dilemma' (Arbeiderspers, 2010) (lees hier).

het is vanmorgen koud, niet meer dan 15 graden. Een uur voor het opstaan zetten we de kachel aan. Maar we krijgen een echte zomerdag met geen spatje regen. We pakken de fietsen en fietsen voor een kop koffie bij The Butt & Oyster naar Pin Mill (foto hier). In tien minuten zijn we er. Daarna verkennen we een deel van het bosgebied dat ten westen ligt (foto hierboveen). Zeer geaccidenteerd en minder geschikt voor de fiets.

     Terug aan boord vouwen we de fietsen in en stouwen ze weer weg in de bakskisten. Voorlopig zullen we ze niet nodig hebben. Overal in haven zijn mensen bezig hun boten te poetsen. Wij zetten de parasol op en luieren de rest van de middag in de kuip. Mooie dag! Morgenochtend om zes uur met de taxi naar Harwich om Bas op te halen.  Als we niet te laat terug zijn en het weer ziet er goed uit, steken we mogelijk gelijk over naar Ramsgate. Anders dinsdag. Terug naar boven

Bas voelt zich prima thuis aan boord.

Maandag 07-08-2017

Vijf minuten voor de wekker om kwart voor vijf afgaat, zijn we wakker. Vaste prik. Een uur later staan we bij het havenkantoor op de taxi te wachten. Die verschijnt prompt om zes uur en brengt ons naar Harwich. Daarvoor moet je omrijden via een vaste brug over de River Stour. Geleidelijk komen we in meer bewoond gebied en op drukkere wegen. Het is overigens prima weer, weinig wind en half bewolkt. Voor Harwich zien we veel Nederlandse auto’s die duidelijk van de boot komen, velen met caravans. Bij de terminal ligt een grote ferry van Stena Line. We zien we Bas al meteen staan bij de uitgang van de arrivals en hij ziet ons. Blij elkaar weer te zien. De nachtelijke oversteek lijkt hem weinig te deren. De taxi voert ons terug naar het landelijk gebied terwijl Bas over zijn reis vertelt. Hij had wat geslapen in een luie stoel. Opmerkelijk dat niemand mijn paspoort controleerde, zegt hij.

     Om kwart voor acht zijn we terug in Woolverstone. Het weer is goed, we gaan vandaag gelijk richting Ramsgate, besluiten we. We varen uit met een groep Nederlandse jachten, die terug naar Holland gaan. Het opkomend tij staat licht tegen. Wij gaan alleen maar de Thamesmonding oversteken, dus voorbij de lange containerterminal van Felixstowe, bij de ingang van het Medusa Channel,  slaan ze collectief bakboord uit langs de Harwich Deep Water Channel. Achter ons zien we een groot containerschip naar binnen scharrelen terwijl de Stena Line ferry alweer de terugreis aanvangt. Het weer houdt zich verbazend goed. Bij de groene Medusa boei slaan we af naar het oosten, op weg naar de NE Gunfleet oostkardinale boei, die bij het begin van de gelijknamige zandbank ligt. De wind is aangetrokken en we kunnen het hele rak aan de wind zeilen. Bij de boei varen we het brede King’s Channel in; helaas ligt het precies in de wind. De hemel trekt dicht met buikige wolken en de wind trekt nog eens extra aan. Dat geeft wind-tegen-tij en dus een vervelende holle zeegang, waarop we soms flink klappen. Dit kanaal loopt parallel aan de het Black Deep, de brede geul aan de andere kant van de Sunk Sand. Daar is de route voor de grote zeevaart van en naar Londen.

     Het King’s Channel splitst zich verderop in het Middle Deep en het zuidelijker Barrow Deep. Daar moeten we de Sund Sand bank oversteken. Het is nog steeds opkomend tij dus er is diepte genoeg en de zeegang is een stuk lichter. Vervolgens steken we de scheepvaartroute over – er is geen schip te zien – en komen in het vriendelijk betonde Fisherman’s Gat door de bank Long Sand. Dat loopt zuidoost, de genua kan weer uit en de zon komt ook weer tevoorschijn. Zo is varen plezierig. Bas voelt zich prima (foto hierboven); vroeger als kind had hij regelmatig last van zeeziekte maar nu totaal niet.

     Opeens horen we VHF 16 ‘Mayday! Mayday! Mayday!’ Een noodoproep van een motorjacht van 10 meter lengte. Dover Coastguard reageert meteen en vraagt de schipper waar hij is en wat er aan de hand is. Een motorbrand. Er is veel rook en de crew is bezig het reddingvlot tevoorschijn te halen. Ik heb bewondering voor de rust waarmee de schipper de vragen beantwoordt: positie zus en zo (ten oosten van Ramsgate), vijf personen aan boord, het reddingsvlot is voor vier mensen maar hij denkt dat ze er alle vijf wel in kunnen. Hij heeft brandblussers maar ze durven het motorluik niet open te maken, bang dat het vuur oplaait als er zuurstof bij komt. De Coastguard zegt de reddingsboot van Margate te sturen en bezweert de schipper om het motorluik inderdaad dicht te laten. Vijf minuten later rapporteert de schipper dat de rook minder wordt, de brand lijkt uit te gaan.

     Ondertussen verlaten we het Fisherman’s Gat en koersen recht naar het zuiden, waar we de punt van North Foreland al goed kunnen zien. Er komt na een kwartier bericht van het motorjacht dat de brand voorbij lijkt, maar dat ze de motor niet aan durven te zetten. Dat vindt de kustwacht heel verstandig. Laat u maar naar Ramsgate slepen.

     Het mooie weer is alweer over. Zware buikige wolken bedekken de zon, de wind draait naar zuid en trekt aan tot 5 Bf, boven Kent zien we sluiers van regenbuien vallen. Maar omdat nu tij en wind allebei tegen staan is de zeegang niet zo ongemakkelijk als eerst. We bereiken tegen half drie het volgende waypoint, de E Margate boei. We verlggen de koers iets naar zuidoost voor de noordkardinale Elbow boei, die op dik vijf mijlen verder ligt. Halverwege dat traject gaan we weer pal zuid, naar de rode Broadstairs Knoll. We zijn dan al onder de krijtkust van North Foreland. Veel beter wordt het weer niet als we de betonde invaart naar Ramsgate indraaien. Anna roept Port Control op en krijgt permissie binnen te varen. Van buiten stormt een rij snelle motorjachten op ins af. Een rij Hollandse patsers. De voorste vaart ons met veel misbaar van golven voorbij en dreigt op de ondiepte naast de eigenlijke haveningang te varen. We beduiden de man, die bovenop zit als op een apenrots, dat hij daar weg moet blijven. Hij snapt het en straalt met een rotgang naar binnen. De anderen hebben het fatsoen om achter ons te blijven.

     We willen bij de marina naar binnen draaien om aan de binnenzijde van de langsteiger te gaan liggen, zoals anderhalve maand geleden, maar dat kan niet, beduiden jongens van de haven. Nu snappen we wat er aan de hand is, de steiger is gereserveerd voor het konvooi van patserboten. Ga maar ergen een plekje zoeken, roept een havenboy, en wijst tussen twee steigers waar het al propvol ligt. De vingersteigers zijn veel te kort voor onze lengte. Ik probeer een lege plek, maar we passen er niet tussen, het lukt om achteruit terug te draaien en geen schade te maken, terwijl in tientallen kuipen mensen kijken hoe ik me red. Even verderop kunnen we wel terecht tussen twee korte vingersteigers. Aanleggen gaat vlot, we zijn er.

     Thee in de kuip. De zon schijnt ook weer. Telefonisch reserveren we een tafel voor vanavond in het restaurant dat ons de vorige keer zo goed beviel: Bon Appetit op West Cliff met uitzicht over de haven. Ze hebben plek. Lekker uitvoerig met bas praten. Terug naar boven

Met Bas voor de binnenhaven van Ramsgate.

Dinsdag 08-08-2017

Geweldig leuke avond met Bas in restaurant Bon Appetit op de West Cliff. Eten prima, wijn lekker en de conversatie uiterst levendig. Bas vertelt over zijn plannen voor de toekomst, die ik hier niet zal onthullen. Maar ze zijn een stuk relaistischer dan voorheen en dat is bemoedigend. Op de terugweg vergat ik helemaal om naar de partiële maansverduistering te kijken.

     Vanmorgen lichte regen. Na het ontbijt lopen we langs de haven het pittoresque binnenstadje in (foto hierboven). Onderweg zie ik een kapper en laat mijn kapsel een hoognodige haircut ondergaan. Anna zegt dat ik er tien jaar jonger uit zie. We drinken koffie onder de luifel van een koffiehuis en kopen voor thuis een flink aantal potten van die heerlijke pickled gherkins (met dille). Bij de Waitrose supermarkt slaan we voor de komende dagen in.

     Bij terugkomst is het droog. Rustige middag met zonnige perioden, afgewisseld door een kort onweer met flink wat regen. Als het er morgen goed uitziet, steken we het Nauw van Calais over om langs de kust naar Oostende te varen. Terug naar boven

Na de overtocht, in het Chenal Ouest bij Gravelines.

Woensdag 09-08-2017

Haast hebben we vanmorgen niet. Eigenlijk hoeven we pas om negen uur weg, heb ik uitgerekend, dan staat het laatste tij nog een paar uur mee langs de Goodwin Sands ten oosten van Ramsgate, hebben we de tijstroom opzij bij de oversteek en in het Canal Ouest naar Dunkerque krijgen we hem dan mee, helemaal naar Oostende. Mooi becijferd, maar zoals gewoonlijk zijn we een uur eerder al klaar, zitten in de kuip elkaar aan te kijken en besluiten om dan maar een uur eerder weg te gaan. Dat uur verliezen we weer, zegt Anna, aan de continentale kant van Dover Strait. Daar is geen spijker tussen te krijgen. We gooien om tien voor acht los, Bas slaapt nog als een roos in de voorhut, er is geen spatje wind. Hij wordt niet wakker als we de moter starten. Hoe de jeugd kan slapen! Oostende Radio belooft op de Navtex naar het westen ruimende wind Bf 4 - 5 met uitschieters naar 6 in de loop van de middag. Dan hopen we al aan de overkant te zijn.

     Na een uur zijn we bij de Goodwin Knoll en koersen voorzichtig langs de Goodwin Sands naar de E Goodwin boei. Het is zonnig en onverwacht winderig, zodanig dat we kunnen zeilen. Het tij staat enorm mee, onze SOG (speed over ground) loopt op tot 10,1 knopen/uur. Zo komen we snel bij de westgaande shipping lane. Bas is inmiddels aan dek verschenen en heeft wat last van zeeziekte. Ook Anna kijkt verstoord, de zeegang is onrustig en de wind trekt verder aan. De schipper vervolgt onverstoorbaar zijn koers, wat moet hij anders? Er varen ongeveer tien schepen voor ons langs, tankers en containerschepen. Een ASL-schip met thuishaven Singapore passeert op korte afstand voor ons langs, maar dankzij de AIS hadden we weinig twijfel. Vroeger was dat wel anders! De tijstroom komt nu van oost, zodat we opzij worden gezet en goed op de koers moeten letten. Omstreeks twaalf uur zijn we bij de Sandettié boei in de 'middenberm' van het verkeerstelsel, en even later passeren we het gelijknamige lichtschip. Op de heenweg - hoelang geleden? - nam ik er nog een foto van. Vanaf nu komt de zeevaart voor vier mijlen vanuit het westen, maar het is kalm. In de verte zien we enige ferry's van Dover naar Calais en v.v. Bij de West Ruytingenboei zijn we de shipping lane over.

     In het zuiden boven Frankrijk hangen zware wolken met regensluiers eronder. Met een beetje geluk krijgen we daar geen last van. We overkruisen de laatste twee zandbanken en buigen westwaarts af naar het Chenal Ouest naar de Franse industriehaven Gravelines. Het tij keert om (en dus weer mee) en voor de wind is het een stuk rustiger. Bas slaapt als een blok (foto hierboven). Er gebeurt nu niks interessants meer. We passeren Gravelines en zien de regenbuien steeds opnieuw uitdoven boven zee. Bekend principe: warme lucht die boven land opstijgt en in de koude bovenlucht condenseert en uitregent. Boven zee is de lucht kouder en dat coupeert het proces, de bui stort in.

Aan boord keert de ontspanning terug. Door de snelheid van het tij en de afnemende wind varen we de wind dood. Genua ingerold. Op de Rede van Duinkerken ontmoet Bas een bijzondere vrouw (2 foto's hier). De bekende uiterton met de zeemeermin. Maar het blijkt een nieuwe meermin! Is de oude versleten? In de rest van het traject blijven we de onweersbuien voor. We vliegen met bijna 9 knopen door de Pas van Zuydcoote en over het Westdiep, voorbij Nieuwpoort ('Daar wil ik nooit meer heen, zegt Anna), en dan naar Oostende. Daar arriveren we om vijf uur. Op het strand naast de RNSYC-haven is een popconcert gaande. Belle Hélène, een bekend nummer van Doe Maar, schalt ons tegemoet. Uiteraard is het druk in de marina met voornamelijk Hollanders. We meren af aan de binnenkant van de binnenste steiger, naast een meneer die morgenochtend vertrekt. Dan krijgen wij zijn plekje.

     Borrel in de zon in de kuip. Tevreden over ruim 60 mijl zonder problemen. En dat we Bas in elk geval weer op tijd op het continent kunnen afleveren (al hoeft hij pas zaterdag weg). Na een uur komt er regen met een onweerklapje. Bimini op en naar binnen. Anna kookt Pasta al Diavola. Terug naar boven

Oostende, vader en zoon op het Wapenplein.

Donderdag 10-08-2017

Slechte nacht. Vanwege een lichte swell in de haven spande en ontspande de achterspring voortdurend en dat maakte een naar geluid tegen de voetrail, dat me uit de slaap hield. Tenslotte opgestaan en naar buiten om er een kleine stootwil tussen te hangen. Dat gaf soelaas, ik viel in een onrustige slaap, waaruit ik ontwaakte met een fragment van een vreemd gedicht in mijn hoofd. Ik noteerde het op een papiertje aan mijn hoofdeind. Dit is het:

Wie dood is, heeft verloren,

werd gevonden op de vlucht naar voren

afgeschoten -

Waar je in je slaap mee bezig bent? Ik weet niet wat ik ermee moet. Ik werd wakker omdat de fender niet voldoende soelaas gaf, hij was te klein, het kloppen was weer begonnen. Weer uit bed en een grotere fender ertussen. Klaar. Toen was het vijf uur. De buurman had gisteren gezegd dat hij om zes uur wilde vertrekken en ons een halfuur eerder zou waarschuwen, want misschien ging het niet door. Dus lag ik op halfzes te wachten en toen er niets gebeurde dacht ik: het gaat niet door en viel in slaap. Om half zeven werd er geklopt. De buurman: we vertrekken om zeven uur. Pfff...

Enfin, dat zijn de kleine ongemakken van het varend bestaan. Om zeven uur koppel ik de walstroom af, start de moter en Anna begint de lijnen los te maken. Met de boegschroef stuw ik de boeg om en geef gas. Maar er komt geen gas. Stop met losgooien, roep ik naar Anna, ik kan geen gas geven! Gelukkig net op tijd, want het waait nogal stevig en dan had de wind vrij spel met ons gehad. We weten ook meteen wat er aan de hand is: de gaskabel is gebroken. Ooit hadden we dat eerder, in 2005 op Vlieland na een stormachtige overtocht uit het Deense Thyborøn (lees het hier, aan het slot van dat artikel). In de haven kon ik niets meer en voer met een vaartje tegen de steiger aan. Die Vlielandse kabel heeft het dus 12 jaar gehouden. Met hulp van de buren manoevreren we de boot langs het jacht dwars achter ons, zodat ze eruit kunnen. Daarna trekken we de boot met een lange lijn langs de steiger. Klaar. Het is acht uur, we zitten aan de thee. Na douche en ontbijt loop ik naar de havenmeester. Die belt een monteur, die vanmorgen nog zal komen. De klus is niet moeilijk, want voor ons vertrek in 2007 hebben we een reserve-gaskabel laten trekken. Geen moeizame kabeltrekkerij, want die hoeft dus alleen maar te worden aangesloten.

     Ondertussen krijgen we een nieuwe buurman naast ons. Om tien uur komt de monteur, aan aardige jongeman die Cedric heet. Hij onderschrijft de diagnose maar krijgt de onderste schroeven van het schakelhuis niet los. Vast gecorrodeerd. Hij boort ze uit en opent het schalhuis. Dan blijkt al snel dat de breuk op precies dezelfde plaats zit als 12 jaar geleden in Vlieland: ongeveer tien centimeter onder de plek waar hij aan de gashendel vastzit. Dat is de zwakste plek, zegt Cedric, omdat de gashendel die steeds wat buigt bij het gasgeven en in negen van de tien gevallen zit de breuk daar. Hij sluit de reserve-gaskabel boven en beneden aan. Op deze foto kun je dat aan de bovenzijde, dus in het schakelhuis, zien. De monteur zal 's middags terugkeren met nieuwe inbus-schroeven voor de uitgeboorde schroeven.

Tegen half twaalf lopen we met Bas de binnenstad van Oostende in. Op de pleinen zijn diverse gezellige markten (foto hierboven). Het weer is droog maar de lucht ziet er wisselvallig uit met korte zonnige periodes en vooral veel wolken. De wind lijkt te draaien naar noord. Op het Wapenplein drinken we koffie op een terras. Verderop in een boekhandel koopt Anna een boek (niet ik), een Belgische thriller. We lopen door naar het antieke stationsgebouw, dat er verlopen uitziet. Maar men is aan een opknapbeurt begonnen. We kopen voor Bas een treinticket voor zaterdag, naar Utrecht.

     's Middags lezen we en Bas gaat de stad in. Hij keert terug met drie vinylplaten, die in België ruim voorhanden zijn. Nieuw geperste vinylplaten, wel te verstaan, Bas zweert erbij. Analoog weergegeven muziek is beter, vindt hij, dan in digitale weergave. Aan het eind van de middag keert de monteur terug met de inbus-schroeven. De rekening zal ik per email ontvangen. Onderwijl is na een kortstondige zonnige periode het gaan regenen en is de noordenwind aangetrokken tot Bf 6 en dat stuurt meer swell de haven in. Ik hang aan de steigerzijde meer fenders om de druk op de stootwillen beter te verdelen. De wind ruimt verder naar noordoost. Nu krijgen we beschutting van het RNSYC-gebouw. Blij dat we dit weer gisteren niet hadden. Terug naar boven

Dulce vanmorgen bij de RNSYC in Oostende.

Vrijdag 11-08-2017

Zware regens de hele nacht door. Het zeezout is nu wel van het dek gespoeld. Tegen het ochtendkrieken wordt het eindelijk droog. Maar wolken blijven overheersen. In de emailbox zit de rekening van de monteur Cedric (Soete Technical Services) voor het aansluiten van de reserve gaskabel: € 129,47. Alleszins redelijk.

     In de loop van de ochtend gaan we de stad in voor een boodschap, het wisselen van onze Britse ponden, nieuwe gymschoenen en zonnebril voor Anna en nog een vinylplaat voor Bas en speciale biertjes voor zijn vrienden. We drinken koffie op het plein bij de grote neogothische Sint-Petrus-en-Pauluskerk, een kerk die Koning Leopold I had willen afbreken en die in brand vloog in 1896. De dader werd nooit gevonden en boze tongen beweerden dat de koning er zelf achter zat. Maar de kerkleiding was hem de baas en liet een nieuwe kerk bouwen in een tamelijk kitscherige, neogothische stijl. Wat achteraf gelegen in de Wittenonnenstraat 38 vinden we een goed geoutilleerde boekhandel, Boekhandel Corman. Vreemd genoeg keer ik eruit weer zonder ook maar één boek te hebben aangeschaft. Ik vond niets interessant genoeg en dat is niet normaal, wat is er met mij aan de hand? Hooguit een vuistdikke biografie van 55 euro over de Vlaamse auteur Johan Daisne. Maar wat interesseert me op dit moment de man die altijd verliefd werd op onbereikbare vrouwen?

     Het weer klaart steeds meer op. Terug aan boord trekken we de bimini op en koesteren ons in de zon (foto hier). Steeds meer gaat het blauw aan de hemel overheersen. Bas heeft een bleke huid die slecht tegen zonneschijn kan; hij blijft in de schaduw. We lezen, doen een dutje en kijken naar het af- en aanvaren van jachten en andere schepen. Voor vanavond hebben we een tafel gereserveerd in een visrestaurant voor een afscheidsetentje.

In David Deutsch 'The Beginning of Infinity' (Pelican Books, 2012) legt de auteur Socrates enige mooie zinnen in de mond:

'Each of your eyes is like a dark little cave, one on whose rear wall some stray shadows fall from outside. You spend your whole life at the back of that cave, able to see nothing but that rear wall, so you cannot see reality directly at all.'

Terug naar boven

Station Oostende. Afscheid van Bas bij de trein naar Antwerpen.

Zaterdag 12-08-2017

Gisteravond het afscheidsetentje met Bas in 'l Enfant Terrible', een visrestaurantje in de Nieuwstraat. Smakelijk en erg gezellig, met nostalgische chansons op de achtergrond. Later liep ik met mijn zoon nog even naar buiten, naar het dakterras van het RNSYC-restaurant aan de haven. Daar zou je met de minste lichtverstrooiing vallende sterren kunnen zien, want het is weer de tijd van de jaarlijkse Perseïdenzwerm. Bas zag er een maar ik niet, want helaas dreven er al gauw wolken over.

     Vannacht flink wat swell en weer regenbuien, maar vanmorgen is het droog. Zolang het 's nachts regent is er niets mis. Na het ontbijt lopen we via het Wapenplein naar de Vlaanderenstraat, waar het James Ensormuseum is (foto hier). Het is een windgat, die straat, de wind van zee wordt er naar binnen gezogen en versneld tot stormkracht. Wie een hoed of pet draagt (zoals ik), die is nog niet jarig. We waren eerder in dit oude museumpje, tien jaar geleden, en dat was toen een ietwat luguber bezoek want het stonk er vreselijk - een lucht die nog nét geen lijklucht was. De vrouwelijke suppoost met het hondenhaar was er ook niet meer. Ik verwijs naar het verslag van toen (lees hier). Het stinkt nu niet meer zo als toen, maar iets ervan is toch blijven hangen in de bedompte kamertjes waar James Ensor tientallen jaren woonde en tot aan zijn dood in 1949 niet meer schilderde - naar verluidt omdat hij de kritiek op zijn werk niet verdragen kon. Ensor was een fascinerende schilder van zeer bijzondere werken die de schrille leegheid van het menselijk bestaan ongenadig tonen. Een bezoek aan dit merkwaardige museumpje is de moeite waard, maar ons werd verteld dat het binnenkort voor twee jaar gesloten zal zijn wegens verbouwing en uitbreiding. Maar het oude woonhuis blijft intact.

Het is de dag van het afscheid van Bas. De week met hem is omgevlogen en we hadden veel plezier met zijn drieën. Om half drie lopen we met hem naar het station, voorzien van drie tassen, voor een deel gevuld met bijzondere Belgische bieren voor zijn vrienden. Waar de sporen en de perrons beginnen drinken we in de zon nog een kop thee dan wel koffie uit een atomaat. De trein naar Antwerpen vertrekt op tijd, om 15.08 uur (foto hierboven). Daar moet hij overstappen op de trein naar Rotterdam en vervolgens overstappen op de trein naar Utrecht. Daar heeft hij vanavond een feestje; een druk sociaal leven hebben die jonge gasten.

     We zwaaien hem uit en doen vervolgens boodschappen in de nabije Delhaize supermarkt. Ondermeer

nemen we voor vanavond sushi mee (voor Anna) en een garnalen/visschotel (voor mij). Morgen zullen we tegen één uur 's middags vertrekken, met het tij mee, naar Vlissingen. Gisteren heb ik daar telefonisch een ligplaats gereserveerd. Terug in Holland.

     We zitten juist in de kuip als er twee douaniers langskomen, een man en een vrouw. Ze vragen onze papieren: paspoorten, eigendoms- en verzekeringsbewijs van de boot, en de licensies voor de radiocommunicatieapparatuur. Met het laatste hebben ze volgens mij niets te maken, maar ik toon ze zonder morren, want ik ben blij dat ze niet over rode diesel beginnen. Die moesten we in Engeland tanken en er zit een fors lagere accijns op. We moesten wel - want andere was er niet. Terug naar boven

Anna haalt bij Cadzand het Belgisch gastenvlaggetje in. Rechts in de verte de duinkust van Walcheren.

Zondag 13-08-2017

Al dagen last van kortsluiting. Als het flink regent dan lekt het beiderzijds boven de garderobekasten, een euvel dat al enige jaren bestaat en langzaamaan erger wordt. het is een kriem om uit te vinden waar het lekt. Bovendien lekt het niet altijd en ook niet aan beide kanten. Het is afhankelijk van welke kant de regen invalt en hoeveel het regent. Bij buiswater over het dek lekt het niet. Maar nu komt er soms kortsluiting bij, want boven de kast zit aan beide kanten een 230 Volt stopcontact. Bij vocht slaat de aardlekschakelaar uit of de zekering in het walstroomkastje. Vanmorgen haal ik de stopcontacten maar een uit de wand. Dan blijkt dat ze ingebouwd zijn in een soort bakje; als dat volloopt dan...enzovoorts. Aan stuurboordzijde staat het bakje vol water. Een voorlopige oplossing is simpel: onderin het bakje een gaatje boren (beiderzijds), zodat het water kan aflopen. Dan droog is de stopcontacten en maak ze schoon. Anderhalf uur later kan de walstroom er weer op. het is - zoals gezegd - een tijdelijke oplossing. We zullen toch die lekken op moeten zien te sporen.

Het is een zonnige dag, halfbewolkt en met weinig wind uit West tot Noordwest. We varen uit om half één. Ik heb uitegrekend dat we dan weliswaar tij tegen hebben, maar in elk geval is het vanaf half vier mogelijk om in elk geval de Michiel de Ruyterhaven in de binnenstad van Vlissingen binnen te lopen. De wind buitengaats is half, 8 à 10 knopen. We draaien de genua uit en motorzeilen langs de Belgische kust. De tijstroom is tegen maar toch maken we meestal 6 knopen over de grond. Bij Oostende omzeil ik een zeilwedstrijd. Verder is de Belgische flatgebouwenkust dodelijk saai. Bij de grote industriehaven van Zeebrugge is een baggerschip in de monding aan het werk. Zeebrugge op zondag, er is niet ergers, voel ik. Ik ben wat nostalgisch, we keren terug naar Holland, het einde van onze reis komt in zicht. Over zee staren doet de sombere gedachten bij mij gelukkig altijd verdwijnen.

     Bij Cadzand haalt Anna het Belgisch gastenvlaggetje naar binnen (foto hierboven). Vanaf de Wielingen krijgen we weer stroom mee. dat is de vloedstroom die de Westerschelde inloopt. De SOG loopt op naar 9,5 knopen. Dan de oversteek van de Scheldemonding, met zijn twee shipping lanes. Ik laat een achterop komend containerschip langsgaan en steek achter hem over en ook een stroomafwaarts varend tankertje laat ik voorgaan. Dan zijn we in de 'middenberm'. In de geul langs de kust van Walcheren is geen scheepvaart. We lopen de buitenhaven binnen en meteen gaat de voetgangersbrug open. Vanaf de sluis krijgen we onze ligplaats toegeroepen, nummer 15. Daar meren we om vijf uur af. Terug in Nederland. Tja. Terug naar boven

Vlissingen. De monding van de Westerschelde vanmorgen, vanaf de keersluis.

Maandag 14-08-2017

Gisteravond Nederlandse televisie, het programma Zomergasten. Maar al gauw vinden we de gast, Vlaams acteur Wim Opbrouck, vervelend en zetten het af. Geef mij liever wetenschappers in dat programma. Vannacht heerlijk geslapen in een haven zonder swell. Geen geruk aan de touwen.

     Vanochtend is het fris maar de zon warmt alles snel op. De TV-journaals. Woede over de uitzetting van de moeder van twee Armeense minderjarige kinderen, die al negen jaar in Nederland wonen en Armenië niet kennen. Is ons land nog beschaafd? Nee.

     Anna draait de wasmachine en ik hang de waslijn op en zij op haar beurt de was (foto hier). Wie weet wat hij moet doen, maakt een goede kans op geluk in dit leven. Het wordt een warme dag, maar we zien dat er ingaande dinsdagavond slecht weer op komst is, onweer en veel regen. Overleg, wat zullen we doen? Vlissingen kennen we nu wel, na de vorige keer. In Veere word je bij slecht weer depressief en er zijn geen winkels. Goes? Hm. Door naar Zierikzee of Willemstad? Hm. Tenslotte komen we op Middelburg, een interessante stad waar we nog niet lagen met de boot.

     We pakken het boodschappenkarretje voor een bezoek aan de AH-supermarkt. Ongewoon weer in Holland boodschappen te doen, vergeten we airmiles- en bonuskaart. Maar eerst drinken we koffie naast de keersluis met zicht op de monding van de Westerschelde (foto hierboven). We weten de weg in de binnenstad nog. Mensen in vrijetijdskledij zitten, hangen of wandelen rond. Anna koopt een riem en ik bezoek de Bruna. Niets van mijn gading, ik heb het niet meer met boekhandels. Verderop is echter Boekhandel 't Spui. Daar tref ik het wel: 'Een tuin in de winter. herinneringen aan Gerrit Kouwenaar' van Anna Enquist (Arbeiderspers, 2017). Een must. Bezoek de goede boekhandels en koop daar (en niet bij Bol.com)!

Middag in de kuip onder de bimini. Een kuip in de zomer. David Deutsch heeft een prachtig hoofdstuk over het multiversum. Kom ik op terug. Bij Bath is op de Westerschelde een zeeschip op een bank gestrand. De grote scheepvaart van en naar Antwerpen is gestremd. Bij hoog water zullen sleepboten het los proberen te trekken.

     Straks krijgen we bezoek van onze langjarige vriend, de dichter Koos Dalstra. Die woont in Vlissingen. Terug naar boven

Op de Westerschelde, met een onweersbui achter ons, voor de Belgische kust.

Dinsdag 15-08-2017

Mooie avond met de dichter Koos Dalstra. Om half zes kwam hij langs met zijn jonge buurvrouw, die hij later naar de trein bracht. Daarna aten we met zijn drieën bij Restaurant Het Arsenaaltheater (foto hier), waar vooral de hoge kwaliteit van de granalenkroketten opviel. Koos zat op zijn praatstoel. Hij is drie jaar jonger dan ik (dus even oud als Anna), en rekent mij tot een oudere generatie. Mij zit het niet dwars. Later liepen we nog langs zijn atelier, waar hij zijn recente schilderijen liet zien. Grote panelen met overdadige inhoud, waar heel veel in te zien valt. Hij zal ze binnenkort fotograferen en digitaliseren. Ans gaf hij een kleurig schilderij dat de titel draagt 'R ≠ T'. Voor mij had hij een exemplaar van zijn nieuwste boek over de valkunstenaar Bas Jan Ader 'Discovery File 143/76'. Dat zijn mooie cadeaus. Al vele jaren zijn Koos en ik gefascineerd door deze bijzondere conceptuele kunstenaar, lees o.a. hier wat ik in 2006 over hem schreef en hier over zijn raadselachtige dood met een klein scheepje op de Atlantische Oceaan in 1975.

Vanmorgen onweer en heftige regen. Volgens de weersverwachting zal het om half elf voorbij zijn, al zitten er nog buien op zee voor Oostende, maar die zullen volgens de Buienradar westelijk van ons voorbij trekken. Om elf uur varen we derhalve uit voor de tocht naar Middelburg. We motoren tegenstrooms naar de zeesluis, waar we nét als laatste boot kunnen aanschuiven. Na de schutting krijgen we in de binnenhaven, voor de werf van Damen Shipyards, een geweldig onweer over ons heen met profuse regenbuien. Heftige lichtschichten bliksemen over met donderslagen als bij een laatste oordeel, direct gevolgd door profuse regenbuien. (Update: later horen we in het nieuws dat er bij Vlissingen mogelijk sprake was van een supercel). Er liggen al zeker tien schepen te wachten voor de Keersluisbrug en nog tien drentelen als vage schimmen rond in de dichte regen, wachtend op de brugopening (foto hier). Op zulke momenten zegenen we onze bimini, die deze zomer meer als regenscherm dan als zonwering dienst doet.

     Als dan de brug eindelijk, na ruim een uur opengaat, stormen sommige jachgten erop af. Motorjachten vooral, daar heerst toch een andere mentaliteit. Ook op het Kanaal door Walcheren kunnen sommigen het niet laten naar voren te dringen, hoewel we bij de bruggen allemaal tegelijk, en groupe, doorgelaten worden. Net als bij stoplichten is hier sprake van een Golf, geen Groene maar een Blauwe Golf. Ik erger me dood aan die voordringers en kan het tot - op haar beurt - ergernis van Anna niet laten om ze soms te stuiten door voor ze te gaan varen. Maar tenslotte geef ik het op. Bovendien krijgen we nog meer flinke buien over ons heen. Het lijkt erop dat ze een andere, oostelijker koers namen dan de Buienradar vanmorgen becijferde.

Om kwart over twee slaat een grote groep bakboord uit, naar Middelburg. Iedereen stort zich in de neergutsende regen op de meldsteigers van WV De Arne. We weten weer waarom we altijd vermeden om midden in het vaarseizoen in Nederland te varen. Bij het havenkantoor staat een rij tot buiten. Gelukkig hebben we gisteren gereserveerd, dus er is een ligplaats. Die is aan het eind van de Dokhaven, waarvoor een mooi gietijzeren brugje open moet.

     Als we liggen hangen we onze natte kleren uit en zetten de kachel aan om het vocht uit de boot te drijven. Ondertussen meldt zich telefonisch mijn middelbare schoolvriend Wim T. We spreken af om elkaar morgen te ontmoeten. In de loop van de middag klaart het weer op en komnt de zon tevoorschijn. Helaas liggen we in de schaduw van wat een verpleeghuis voor demente bejaarden lijkt te zijn. Je kunt niet steeds alles hebben. Voorlopig blijven we hier in Middelburg tot het weer verder opknapt. Terug naar boven

Dulce in Middelburg. De toren op de achtergrond is de Lange Jan.

Woensdag 16-08-2017

Dat plekje van ons, achterin de Dokhaven naast een verpleeghuis voor demente bejaarden, dat beviel ons totaal niet. Niet vanwege die bejaarden. Het was er weliswaar rustig, maar doodsaai, gelegen in een donkere schaduw, met niets te zien. Dus stapten we gisteren naar het havenkantoor met de vraag of ze iets anders hadden. Ze dachten van wel, komt u morgenochtend nog maar even langs. Om kwart voor tien vanochtend loop ik erheen. Onderweg zie ik een prachtige ligplaats aan de overkant, langs de uitvaart, een langsteiger. De boot die er lag, voor een grote tjalk, is weg. Daar mag u gaan liggen, zegt de havenmeester, om kwart over tien draai ik de brug voor u open. Aldus geschiedt, en we liggen nu op dat prachtige plekje (foto hierboven), met zicht op de stad en zijn torens, en op alle in- en uitvaart. Mooier kan het niet, hier houden we het wel uit tot komende dinsdag. Het wordt vandaag een zonnige dag, met door een lichte wolkenlaag gezeefd zonlicht. We trekken de bimini op en installeren ons genoeglijk in de kuip met ons vogeltje.

Een lezeres meldde in het Gastenboek dat ze ons van de week vanaf Blankenberge voorbij zag zeilen. Ze maakte er een foto van en die ontvang ik vandaag per email. Erg aardig van haar. Hij staat hier.

Rond het middaguur lopen we de stad in. Wat een mooie stad is Middelburg! Grachten, levendige oude straten, pittoreske binnenplaatsjes, sloppen en steegjes met tal van middeleeuwse panden. De winkelstraten zien er niet zo verlopen uit als elders en er zijn veel aparte winkeltjes. Zie hier slechts één foto. Hier vermaken we ons de komende dagen wel.

     Middag in de kuip. Het is 25 graden Celsius. Om half vier komt mijn HBS-vriend Wim T. langs. We drinken thee. Hij woont een paar straten verderop; twee jaar geleden waren we nog bij hem en zijn vrouw Angelique. Wim en ik vormden in het schooljaar 1963/1964 de redactie van de schoolkrant Fetisj. Tientallen jaren lang waren we elkaar uit het oog verloren, maar sinds een HBS-reünie in de jaren 90 zien we elkaar nu en dan. Vanavond gaat hij voor ons koken bij hem thuis. Terug naar boven

Een innig tevreden klant in boekhandel De Drukkerij te Middelburg.

Donderdag 17-08-2017

Dat was een mooie avond, gisteren, bij mijn oude schoolvriend Wim T. en zijn vrouw Angelique, in de stille, besloten tuin achter hun monumentale binnenstadspand (foto hier). Een binnnenstadparadijsje. Wim had voor ons Gado Gado gekookt. Veel herinneringen ophalen aan onze HBS-tijd, de schoolkrantredactie, favoriete leraren, en natuurlijk meisjes in de klas. De leraar natuurkunde blijkt op hoge leeftijd nog met een van hen te zijn getrouwd. Ook bijpraten over wederzijdse familiezaken, kinderen en kleinkinderen. De toegenomen kwetsbaarheid op oudere leeftijd. Zijn we oude mannen? Hm, eh neu, nog niet echt. Maar ook over boeken en muziek, gelukkig. Wim heeft twee gouden handen, altijd gehad, hij wist eind jaren 60 de gebroken oliekoeler van mijn eerste 2CV te vervangen met eentje, die hij bij een sloperij haalde. Sinds zijn pensioen bij de TU Delft werkt hij aan van alles en nog wat in zijn eigen werkplaats tegenover hun huis. Oude houten voorwerpen restaureren met zo min mogelijk nieuw hout. Verfraaiingen en restauraties, zoals de verrassende trompe l'oeuil bij het toilet. En de orgelpiano die hij bouwde, een piano met voetpedalen als bij een echt orgel. Een mooi bestaan, daar in het mooie Middelburg. Overigens verbaasde hij me opnieuw met zijn afwijzing van muziek van de componisten na Bach. En van de meeste muziekinstrumenten, die volgens hem geen mooie klank hebben, zoals bijvoorbeeld een klarinet wel heeft. Of het orgel. Ooit speelde hij - in 2007 - voor ons op het orgel van de Grote Kerk in Breda. Lees het verslag ervan hier.

     Terug naar de boot, een korte afstand door leuke straatjes. De Pijpstraat, waar om de hoek een seksshop is. Het is donker. Bij terugkeer legt er juist een Frans jacht naast ons aan. Pech, ons uitzicht is weg, maar je zegt er niets van en helpt ze met aanmeren. Het kan jou de volgende keer overkomen.

Er volgt een wonderlijk warme en stille nacht. Pas tegen de ochtend begint de voorzegde regen te vallen, maar dan meteen in grote hoeveelheden. Ach, aan het uitzicht had je toch niets gehad. Terwijl de regen op dek en doek klettert, maken we er een rustige ochtend van. Tegen het middaguur is het enige uren droog, uren die we benutten om naar de Markt van Middelburg te lopen, waar daadwerkelijk een markt is. De donderdagse markt. We richten onze passen echter naar een bijzondere boekhandel, gisteravond aangeraden door Wim & Angelique, die gevestigd blijkt achter een hoge pui van glas en De Drukkerij heet. 'De culturele ontmoetingsplek van Middelburg'. Dat is waar, je vindt er niet alleen een ruim gesorteerde boekhandel, maar ook een lunchcafé, een muziekhandel (ook vinyl) en kranten en tijdschriften. Er heerst een gezellige drukte en we voelen ons er helemaal thuis. We drinken er een Café Latte en ik verlaat het pand met 3 CD's en een boek. De CD's: vioolconcerten van Sjostakovitsj en Goebaidolina ('In tempus praesens') door Simone Lamsma en het Radiophilharmonisch orkest, muziek van Tomás Luis de Victoria door de Nordic Voices, en - verrassend - een CD van Jeroen van Veen met pianomuziek van Friedrich Nietzsche. Ik wist dat hij die geschreven had, maar zag ze nooit eerder op CD. Het boek? Dat is van collega-dokter Bert Keizer over Ludwig Wittgenstein, 'Taal, de dwalende gids' (SUN, 2000). Er was destijds nogal wat kritiek vanuit de academische filosofische wereld op, maar ik wil het toch zelf eens lezen.

     Buiten regent het licht, we hebben paraplu's bij ons en lopen naar de Koorkerk. Daar is een kunstexpositie onder de titel Beeldenstorm. 'Nieuwe beelden in de Abdijkerken 500 jaar na Luthers reformatie'. In de kerk en de aangrenzende ruimtes van de abdij wordt het thema gevisualiseerd door ruim tien kunstenaars. Hier een foto van een stukgetrokken Jezus-aan-het-kruis van de Tholense kunstenaar Jan Tregot (1970), die met drie werken vertegenwoordigd is. Het bebloede hoofd ligt op de grond, de afgetrokken linkerarm hangt nog aan het kruis. Het werk staat op een opvallende plaats: voor het praalgraf van de zeehelden Johan & Cornelis Evertsen.

Middag van regen. Tegen vieren wordt het wat lichter. Ondertussen arriveren er vele tientallen jachten. Middelburg moet zowat vol liggen. Vannacht en morgen schijnt er nog meer regen te komen en tevens harde wind, daarna zou het droger worden.

     Nog iets vergeten te vertellen. Van de week, nog in Vlissingen, hebben we de opzuigbuis van onze hoofdtank weer eens moeten losschroeven en doorblazen met de fietspomp. In de knik bleek een fikse zwarte prop te zitten, die er uitvloog. In Egypte met zijn vuile diesel hadden we het herhaaldelijk, maar dit is de eerste keer in de jaren dat we terug zijn. Het was overigens zo gefikst. Terug naar boven

Kunstboom 'Face Freedom' van Anne de Vries op de Koningsbrug in Middelburg.

Vrijdag 18-08-2017

Vanmorgen regen, daarna droog, flinke wind uit het zuidwesten, en zelfs later zon. We maken een wandeling en doen boodschappen. Wat een erg leuke stad is dit Middelburg toch! Een historische stad, een vestingstad (als Gorinchem), een speelse stad, lekker autoluw, met veel verrassende aspecten en details. Neem bijvoorbeeld deze afgestorven boom bij de brug over de binnen haven (foto hierboven). Het is een kunstboom, vervaardigd door de kunstenaar Anne de Vries.

     Het verrast ons dat er hier zoveel historie bewaard is gebleven, omdat de stad veel te lijden had aan het eind van WO II. Het is desondanks de vijfde monumentenstad van Nederland. Vandaag voert onze wandeling over vele pleinen, straten, binnenplaatsen en stegen. Opvallend dat er hier van winkelleegstand, zoals in Gorcum, nauwelijks sprake lijkt. Bovendien zijn er veel meer winkelstraten, terwijl de stad toch slechts 40.000 inwoners telt - nota bene evenveel als Gorcum. Natuurlijk, het is een provinciehoofdstad en dat zal schelen, bestuur en gerelateerde functies brengen arbeidsplaatsen met zich mee, er is een rechtbank, enzovoorts. Maar toch merk je dat er hier meer aandacht is voor kleinschaligheid, historiciteit en stedelijke schoonheid. Er is een functionele schouwburg en meerdere theaters, concertzalen en culturele centra. Doorgaand autoverkeer is niet mogelijk. In de winkelstraten zijn er veel meer dan bij ons gespecialiseerde winkels, antiquariaten, bedrijfjes, ateliers en werkplaatsjes. Waren we familiair niet aan Gorcum gebonden, dan zouden we werkelijk overwegen om hier te gaan wonen.

In Gorcum is het alweer kommer en kwel. Nu blijkt dat de leuke bioscoop aan de Appeldijk (vroeger de Roxy) zal gaan sluiten. Binnen de grootschalige ontwikkeling van het VanderValk 'Amusino', met een casino, gokhallen, 6 bioscoopzalen, 300 hotelbedden en  een aantal conferentiezalen, legt dit aardige bioscoopje nu het loodje. Na schouwburg De Nieuwe Doelen verdwijnt er weer een culturele voorziening uit het oude centrum. Ik geef toe dat ik er zelf weinig kwam, maar dat is omdat ik niet meer zo'n cinefiel ben als vroeger.

     Is grootschaligheid niet onvermijdelijk en beter? De markt dwingt ertoe, zegt men, maar de markt heeft al zoveel kleinschalige zaken doen verdwijnen. Niet alleen in de dienstverlening (post, zorg, cultuur, e.d.), maar ook in het commerciële aanbod: winkels, theaters, ambacht, en ook bioscopen. Competition has to do the job, maar het aanbod verschraalt. Of het groeit uit zijn voegen. Binnenstadsbewoners mopperen deze week over de Zomerfeesten op de Groenmarkt en de Varkenmarkt. Geluidsoverlast, vernielingen en vandalisme, mensen die worden tegengehouden door de politie omdat de lokaties overvol zijn. Moeten de feesten weer 'Gorcums' worden?, vragen velen zich af. Grootschaligheid is dus niet altijd goed.

     Al ruim een jaar geleden voorspelde ik (lees hier) de grootschalige ontwikkeling van VanderValk ten koste zou gaan van de binnenstad. Die wordt leeggezogen door zo'n vermaaksconcern aan de oostkant van de stad. Kleinschaligheid legt het af tegen dergelijke mega-formaten. Misschien is het onvermijdelijk, die transitie van een historisch stadje, maar je vraagt je af: waarom gebeurt dat dan in Middelburg niet? En in Hoorn, in Harlingen en in andere historische steden die we vorig jaar bezochten, ook niet? En juist dan ontdekt men in Gorcum godbertert de resten van belangrijk historisch erfgoed, een 14e eeuwse stadsmuur, mogelijk de voorburcht voor De Blauwe Toren, mogelijk ook het eerdere kasteel van Jacoba van Beieren, een buitenkas, denk je. Het wordt ze in de schoot geworpen! Maar wat gebeurt er? Men wil die resten afzagen voor de bouw van een wanstaltig modern hotel er bovenop. Een hotel, waarvan de basis voor een gezonde exploitatie al meteen wordt uitgehold door de komst van de honderden hotelkamers van datzelfde VanderValk 'Amusino'.

     Waarom maak ik me zo druk over de voortgaande afkalving van de Gorcumse binnenstad, over het dwaze en onmachtige gemeentebestuur dat er niet in slaagt om visie om te zetten in daadwerkelijk beleid? Dat al jaren met de mond belijdt dat de stad autoluw moet worden, maar zelfs geen proef durft te houden met sluiting van de Tolsteeg? Ach, wat kan mij de teloorgang van al dat historisch stedenschoon eigenlijk schelen? Op termijn van eeuwen verdwijnt toch alles, als ons land het tenminste nog weet te redden tegen rijzende zeespiegels en weet ik wat. Bovendien krijg je op de sociale media ook nog allerlei onverkwikkelijkheden en ad hominems naar je hoofd gesmeten, als je het gemeentelijk onvermogen aan de kaak stelt. Want het is niet anders dan 'lijden aan een ziekelijke hang naar het verleden', zoals een eerder gemeentebestuur tegenstanders van de sloop van de mooie Waterpoort in 1890 toevoegde. De oude man die tegen de vooruitgang is. Maar is het in het Gorcumse geval wel vooruitgang? Daar heb ik grote twijfels over. De stad Middelburg laat zien dat het ook anders kan - en succes heeft.   Terug naar boven

'To Reflect', van Anne-Marie van Sprang, Prins Hendrikdok, Middelburg.

Zaterdag 19-08-2017

Vandaag is de verjaardag van mijn oudste zoon Rommert. Hij wordt 30 en het gaat goed met hem. Zijn bedrijfje in interactief webdesign Thinkbright loopt prima en hij heeft met zijn vriendin Loïs juist een betere woning betrokken in Utrecht. Je stelt als vader met plezier vast dat hij zijn plaats in het leven vindt. Ik bel op om hem te feliciteren. 'Hallo Pap'. Hij klinkt wat timide. Het blijkt dat Loïs en zijn vrienden gisteravond een surprise party hadden belegd.

     Het is vandaag ook drie maanden geleden dat we in de Dintelse Gorzen een aantal tekenbeten opliepen. Op onze benen zijn bij de beetplekjes geen rode ringen of huidverkleuringen te zien; we kunnen dus concluderen dat we geen Lyme hebben opgelopen. De kans erop is gering - 2% - en we namen in Zierikzee profylactisch Doxycycline-tabletten. Toch opluchting dat het goed afloopt.

Regen en zon wisselen elkaar vanmorgen af. Het waait tevens hard uit WZW. We doen het vanmorgen kalm aan. Met tevredenheid lees ik een bericht in het AD dat de Historische Vreniging Oud Gorcum (HVOG) is begonnen met een juridische procedure tegen de gemeente Gorcum wegens de voorgenomen beschadiging van de historische muurresten aan de Duvelstjesgracht. het is erg dat het zo moet. Als de stad geen verantwoordelijkheid neemt voor het historische erfgoed, dan doet de HVOG dat wél. Men eist dat de bouwvergunning voor de pisgele hoteldoos wordt ingetrokken en de locatie een monumentenstaus verleent.

     Vandaag ontmoeten we onze zeilvrienden Piet & Ineke, wier Tartaan schuin tegenover ons aan de Voorhaven ligt. Twee jaar geleden voeren we samen met hen op van Lagos, Portugal, naar Nederland. Met zijn vieren lunchen we gezellig op een terras bij de Markt in de binnenstad en praten uitvoerig bij. 

     Om drie uur lopen we terug. Middelburg is een stad van beelden. Het heeft ook een beeldenroute in het kader van een kunstmanifestatie, Façade 2017, net als Gorcum. In dat opzicht lijken beide steden wél op elkaar. Gaat het in Gorcum om abstracte beelden, in Middelburg zijn ze figuratief. Onverwijdelijk loop je ze tegen het lijf, zoals vanmiddag het beeldje 'To Reflect' van de Utrechtse kunstenares Anne-Marie van Sprang, dat zichzelf staat te weerspiegelen in het water van het Prins Hendrikdok - en in de twee spiegels die het figuurtje in de handen houdt (foto hierboven). Grappig.

In de rest van de middag is het zonnig, maar er valt ook één korte bui. Vanavond hebben we nóg een verjaardag: mijn HBS-vriend Wim T. viert zijn 72e verjaardag. Terug naar boven

Familiebezoek in Middelburg. Vlnr. Ans, Nikita, Barbara, Esri, Michel en Jordin.

Zondag 20-08-2017

De evidence voor de veelwerelden-interpretatie van de quantumwerkelijkheid en van het multiversum bestaat bij David Deutsch' 'The Beginning of Infinity' (Pelican Books, 2012) eigenlijk alleen uit het dubbele spleet-experiment en uit testen met de Mach-Zehnder inferometer. De laatste dateert al uit de jaren 1891/1892, maar de resultaten ervan worden door Deutsch op een totaal andere wijze geïnterpreteerd. Ik kom er nog over te spreken. Voor dit moment gaat het doorploegen van zijn boek uiterst traag, meestal slechts één pagina per dag - en nog heb het gevoel dat ik het hele multiversum-hoofdstuk zeker een tweede keer moet lezen. Het is razend moeilijke materie. Vandaag familiebezoek en daardoor kom ik er helemaal niet aan toe.

De dag breekt aan met zon. De ZW-wind is nog stevig maar gaat in de loop van de dag liggen. Op zeker moment merkt Anna op dat de stroom is uitgevallen. Inspectie leert dat de stekker bij de walstroom is gaan smelten, een angstige vaststelling. Analyse van het gebruik wijst uit dat de föhn van Anna waarschijnlijk de boosdoener is; die neemt teveel stroom. Ik peuter de beide stekkers (die van de walstroom en van de kabelhaspel) uit elkaar en vervang de laatste met de walstroomstekker. Het is immers de korste klap. Inpluggen en we hebben weer stroom.

Aan het begin van de middag staan Barbara & Michel met hun drie kinderen boven ons op de kade. Even later is de kuip vol met vrolijkheid (fot hierboven). We gaan met z'n allen de stad in, waar zowaar enige winkels open zijn. De kledingwinkels staan in de volle belangstelling van ons bezoek, maar gelukkig is De Drukkerij ook geopend. Ik trek me er terug tot ze me komen waarschuwen dat ze nog naar andere winkelstraten gaan. Dan bedraagt de 'schade' drie nieuwe boeken, waaronder een bloemlezing van de poëzie van K. Schippers, waar ik me nooit in verdiept heb. Ik ga alvast terug naar de boot. Straks gaan we met het gezelschap in de stad eten. Terug naar boven

De achtkantige Oostkerk in Middelburg, gezien vanaf de Breestraat.

Maandag 21-08-2017

Gisteravond een gezellige familiemaaltijd in Brasserie 1600 op een hoek in de binnenstad. Barbara, Michel en hun drie kinderen, allemaal om een lange tafel. De oude man mocht aan het hoofd zitten (foto hier). Na het eten liepen we terug naar de boot, morgen moeten ze allemaal weer werken of naar school. Wij zijn maar gezegend dat we allang niet meer hoeven.

Vandaag, een dag wolken en veel zon en minder wind, willen we de Oostkerk bezichtigen. Die staat hier vlakbij (foto hierboven). Het is een bijzondere kerk, omdat hij geen kruisvorm heeft. Het is een van de eerste kerken die in Middelburg na de Reformatie werden gebouwd (in 1648 - 1667), een achtkantige koepelkerk. De Protestanten wilden een andere vorm dan de traditionele kruisvorm van de katholieke godshuizen. Er staat een mooi orgel in, hoorden we van mijn vriend Wim T., een wit De Rijckere orgel. Hij speelt er wel eens op. Maar helaas, de kerk is op maandagen gesloten. We horen door de muren heen wel orgelspel. Naast de kerk staan op palen de koppen van drie Middelburgse dominees uit het verleden: Smytegeld, Teelinck en Pottey, mannen die streng de wereld inkijken. Ze tolereren geen andere visie dan de hunne. Het zijn beelden van de kunstenaar Folkert de Jong, deelnemer aan Façade 2017. 'De Engelenwacht', noemde hij ze samen (foto hier).

     We lopen door naar de Markt, waar vandaag een boeken- en prullariamarkt is. Heerlijk in de zon langs de kramen slenteren. Ik bezwijk voor een uit hout gesneden masker. Tien euro, vooruit, het is een mooi ding. Waar moet het hangen?, vraagt Anna. Op mijn kamer natuurlijk, zeg ik. Daar is geen plek. Jawel, hoor, wacht maar af. Natuurlijk groeit het bij mij een keer dicht, en het verzamelen van bezittingen is vooral een triest stemmende aangelegenheid. De dingen verblijven een tijd bij je en raken weer verstrooid, meestal als je sterft. Ze vergezellen je een tijdje, maar ze zijn niet van jou. Zelfs voor boeken is dat zo. Toch word ik heel hebberig van zo'n markt. Dus koop ik onbekommerd voor drie euro een boekje met de necrologieën, die de dichter Michaël Zeeman tijdens zijn leven in verschillende kranten schreef. Over Hermans, Brodsky, Bellow, enzovoorts, hij was er goed in. Ik hoop dat iemand bij zijn overlijden in 2009 ook voor hem een mooie schreef. Het komt weer in orde met Anna: ik zie een mooie ring, die ik haar aan de ringvinger schuif. Mooi! - en slechts drie euro, dat zou je niet zeggen. Verdere aanschaffingen, bijvoorbeeld trilobieten en andere fossielen, weet ik te vermijden.

     Volgt een heerlijke, afwisselend zonnige middag in de kuip. Weer enige bladzijden David Deutsch. De Kopenhagen Interpretatie van de quantumfysica (1927) is slechte filosofie, vrees ik, 'a combination of instrumentalism and studied ambiguity'.

     Morgen varen we maar weer eens verder, waarschijnlijk naar Veere. Terug naar boven

Ochtendrust op het Kanaal door Walcheren.

Dinsdag 22-08-2017

Natuurlijk gaan we naar Veere, vandaag. Altijd gezellig. We varen om tien voor tien af, het Kanaal door Walcheren op (foto hierboven). Het belooft een warme, zonnige dag te worden - en dat wordt het ook. De zomer is weergekeerd. Op het kanaal is het rustig, het water is als een spiegel. Dit is het soort van varen waar Anna van houdt. Aan de westoever graast een grote kudde schapen. We passeren de bunker, ook op de westoever, waar een dichterlijke tekst op gekalkt is. Twee jaar geleden zagen we hem al. Nu maak ik een foto en noteer de tekst (foto hier). Die luidt:

Niettemin valt op

Dulce in Veere.

Woensdag 23-08-2017

Het is vandaag een warme dag, met een steeds benauwder middag. We hebben geen zin om vandaag alweer te vertrekken. Zolang het nog redelijk koel is, doe ik wat simpele klusjes: contrôle van het oliepeil van de motor (goed), en het uit de bodem halen en schoonmaken van het logwieltje, waar flink wat aangroei op zat. Wat later op de ochtend slenteren we wat door het dorp en drinken koffie naast de bakker.

     We zitten de dag door in de schaduw van de bimini. In het water zwemmen kleine, doorzichtige kwalletjes. Onlangs waren er waarschuwingen in de lokale pers over duizenden giftige kruiskwalletjes in het Veerse Meer. Er zouden mensen in het ziekenhuis zijn geraakt door de beten.

's Middags krijgen we bezoek van Roelof & Josée, kennissen uit onze Deilse jaren. Zij komen langs met hun speedboot; in Kortgene hebben ze een vakantiehuis. Verder lezen we veel en bewegen zo weinig mogelijk. Het is vrijwel windstil; van een verkoelend windje is geen sprake. Het wachten is op een verlossend onweer. Morgen gaan we waarschijnlijk verder naar het noorden. Terug naar boven

Oosterschelde.

Donderdag 24-08-2017

Helemaal geen onweer, gisteravond. Omstreeks half zeven stak er opeens een koude en harde zuidwestenwind op, maar die was na twintig minuten weer weg. Het koufront veroorzaakte mogelijk elders onweer. Vandaag varen we om negen uur weg, de overbekend route door het Veerse Meer. Het is fris, een stuk kouder dan gisteren, en half bewolkt. De wind: Bf 3 uit zuidwest. Dat maakt motorzeilen met de uitgedraaide genua mogelijk; het scheelt toch ruim een halve knoop. Om tien voor half elf zijn we de Zandkreeksluis. Dat is boffen, die staat nog open en we kunnen als laatste jacht mee.

    Op de Oosterschelde schiet het snel op naar het noorden, stroom mee en wind in de genua. SOG 8,5 knopen, ik heb dat rak geloof ik nog nooit zo snel afgelegd (foto hierboven). Ook op Keeten en Zijpe schiet het op, weinig beroepsvaart, flink wat jachten. Aldus zijn we even na één uur bij de Krammersluis die, je gelooft het niet, nog open staat zodat we er ook dit keer als laatste boot in kunnen. Alleen valt de GPS vlak voor de sluis uit. Uiteraard niet erg in dit geval, deze wateren kennen we op ons duimpje, maar de boel moet natuurlijk wel functioneren.

     Op het Volkerak pikken we de wind weer op en motorzeilen met flinke vaart door het Noordgat naar het noordelijk deel. Na maanden weer op zoet water. Het valt op hoe groen het water is, vermoedelijk door algengroei. Om half drie bij de Volkeraksluis, die juist dicht is. We klungelen met aanleggen aan de wachtsteiger, die hoge wal is. Wat geeft het, uiteindelijk komt het altijd goed. Je moet je vooral niet opwinden, dat levert slechts verhitte koppen op en vermaak bij de mensen die aan de andere kant van de steiger hun domicilie kozen.

     Half vier en we varen de sluis uit. Om onaspeurbare redenen doet de GPS het opeens weer. De magie in electronica. Na maanden afwezigheid varen we ons thuiswater op, het Hollands Diep. Er is plaats aan de andere zijde van het remmingwerk, waar je een paar dagen gratis mag liggen. Mag wel eens na al die dure havens. We nemen een dag rust en zaterdag varen we naar Numansdorp, waar mijn dochter Floor zich met haar gezin zal inschepen. Onze vakantie zit er bijna op. Anna is blij, ze heeft al een tijd last van heimwee en wil vooral graag haar jongste kelinkinderen terugzien. Zondag denken we naar Gorcum te gaan. Mogelijk keren we nog terug als september mooi weer brengt.  Terug naar boven

Dulce aan het noordelijke remmingwerk van de Volkeraksluis.

Vrijdag 25-08-2017

Een heerlijke, zonovergoten dag aan het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis (foto hierboven). Het is een plek van herinneringen, allereerst de plek waar we in de zomer van 2002, nét bij elkaar, voor het eerst lagen (foto hier). In 1996 had ik nog heilig ontzag voor deze sluis. Ik bezat net mijn eerste boot en durfde die sluis nog niet in te varen. Het was een intensieve tijd, vooral mooi door de voortdurende ontdekkingen en overwinningen die je deed als je weer je vaargebied wist uit te breiden: Volkerak, Oosterschelde, de rest van Zeeland, de Belgische kust. Het lijkt wel of we nu aan een omgekeerd proces bezig zijn, het vaargebied wordt steeds kleiner. Hm. Nog maar eens zien.

Het is een dag vrijwel zonder wind. Schuchtere wolkjes schuiven soms even voor de zon. Vanuit de kuip kijken we naar alles wat hier voorbijvaart. Een van de pasanten heeft een soaf op het dak van zijn bootje staan. Er zit niemand op. Wat zijn er ongelooflijk veel boten in Nederland. Ik laat de generator even een halfuurtje draaien; dat moet af en toe gebeuren. het is goed om hem dan ook te belasten, dus we laten de wasmachine draaien en zetten Senseo-koffie. Gaat allemaal prima. Buren krijgen we gelukkig niet.

Eindhovense en Delftse fysici lijken een belangrijke stap te hebben gemaakt in de ontwikkeling van de quantumcomputer (lees hier). Curieus eraan is dat ze daarbij onbekommerd gebruik maken van de mogelijkheden die de veelwerelden-interpetatie van de quantum-fysica biedt. De processen maken door interferentie en verstrengeling gebruik van andere, nabijgelegen universa. Zonder het expliciet te zeggen, erkent men daarmee het bestaan van het multiversum. De omvang van de revolutie die de quantumcomputer veroorzaken zal, is niet te overzien.

Vijf uur. Een verrukkelijke zomerdag loopt naar zijn einde. Gebeurt er wat in de wereld? Waarom steeds het nieuws opzoeken? Ik weet, ik kan niet zonder, ik ben eraan verslaafd, vermoedelijk tot en met mijn laatste uur. Toch word je er zelden vrolijk van. President Trump gaat een aantal belangrijke Amerikaanse natuurgebieden verkleinen, lees ik, om er mijn bouw toe te laten. Het bedrijfsleven wordt alleen maar gehinderd wordt door dat soort beschermde gebieden. Met behulp van de rechter zal men proberen de uitvoering van het besluit tegen te houden. De Franse president Macron gaf al 26.000 euro uit aan make-up. Als het nu maar geholpen heeft.

De dag nadert zijn einde. Zometeen een glas wijn in de kuip. Straks de nieuwsjournaals. Morgen naar Numansdorp om Floor en haar gezin op te pikken. Eerst nog boodschappen, gebak voor bij de koffie, limonade voor de kinderen, en zo.  Terug naar boven

Uit varen met Lisa (l) en Thijs.

26-08-2017

Zodra we in Numansdorp aanleggen is de vakantiereis van 2017 voorbij. Begint het gewone leven weer. Verder uitstel is niet mogelijk. Vanmorgen vroeg om zeven uur komt de zon als een raadsel op (foto hier). Er is echter geen raadsel en we varen uit vanaf het remmingwerk van de Volkeraksluis even na half tien. Een halfuur later meren we af aan steiger I aan de overkant van het Hollands Diep in Marina Numansdorp. Nog een halfuur later starten we - na maanden eenzaam en alleen gelaten te zijn - met succes ons autootje en doen boodschappen bij de AH in Numansdorp. Gebak en limonade voor de kinderen van Floor & Pijke. Die arriveren om twee uur. Het weer is optimaal: zon en weinig westenwind. Een uurtje later varen we uit (foto hierboven) en niemand hoeft angst te hebben: de kinderen hebben een zwemvestje resp. vleugeltjes en de wind is minimaal. We zeilen heerlijk, motor uit, op de genua. Door het mooie weer is het knap druk op het water, oppassen om aanvaringen te vermijden. Onderweg thee en gebak terwijl we voor Willemstad langsvaren. Thijs (7) wil deejay worden en anders zeevaarder. Lisa (5) wil dat ook. Dat kan, zeg ik, kom maar vaak meevaren, in mijn allervroegste jongetjesjaren wou ik ook kapitein worden. We genieten met volle teugen van de kinderen en van hoe zij genieten.

     Even na vier uur zijn we terug in de haven. Met zijn allen gaan we naar het speeltuintje bij de marina (foto hier). Kinderen op het glijbaantje c.q. de schommels en vooral bezig met een kolonie pissebedden die ze onder een houtblok ontdekken. De pissebedden worden van voedsel voorzien: schilfers van aardappelchips. Lusten ze dat wel?, komen ze vragen alvorens ze het blok hout terugklappen. Ja, dat lusten ze wel.

     Om zes uur rijden we naar het restaurant Gewoon in Numansdorp. Ja, zo heet het, en het eten is er inderdaad gewoon lekker. Bovendien hebben ze een zeer smakelijke Thracische rode wijn uit Turkije. Wie verwacht die hier? Aan alle gezelligheid komt helaas een eind. De kinderen vertrekken en wij rijden terug naar de boot. Laatste nacht, niet langer te vermijden. Morgen uitruimen en naar Gorcum. Terug naar boven

Marina Numansdorp. Alle bagage is ingeladen.

Zondag 27-08-2017

De dag van de ontscheping is zonnig. Een warme dag. We volgen onze routine. Anna draait nog een was (beddengoed) en zoekt de kleding bijeen. Ik bind voorlopig voor de laatste maal de bimini op en rits de hoed erover. Daarna de hoes over de stuurstand. Er ius nauwelijks wind, het warmt intussen goed op. Vervolgens het inpakken van de laptops en de rest van de computerspullen, de boeken, gelezen en niet-gelezen, onze kanarie en de rest. Om half twaalf breng ik de vuilnis naar de wal en keer terug met een bagagekarretje. Daar laden we alles in en werpen een laatste blik op de boot (foto hierboven). We laden alles in het autootje en rijden af. Twee keer keren we terug omdat we zaken vergaten: de huissleutels en mijn medicijnen. Er klinkt kort onbehoorlijke taal, maar w waren gelukkig nog niet ver op weg.

     Anna is blij en ik gun het haar. De heimwee naar kinderen en kleinkinderen ging haar parten spelen. Het is toch mooi dat ze bereid was voor maanden met me weg te gaan. We hebben een mooie tocht gemaakt en veel gezien. Mijn gevoelens zijn meer gemengd. Ik moet het probleem onder ogen zien wat ik ga doen met al die tijd, die voor me ligt. De herfst, de lange winter, vooral de eerste drie maanden van het jaar vallen me altijd zwaar. Maar wie weet wat er gebeurt.

Thuis in Gorcum gaat allesd in omgekeerde volgorde door onze handen. Op en rond de sluis en de haven heerst toeristische drukte. Uitpakken, inruimen en onze huishouding opstarten. Een berg post doorwerken. Daar zit ondermeer de brief bij dat ik me als dokter moet herregistreren voor de BIG. Dat ga ik niet doen, ik praktiseer al vele jaren niet meer. Ik geloof niet dat mijn identiteit nog erg samenhangt met de artsentitel. Die zal ik dus begin volgend jaar definitief verliezen. Verder een brief met de vraag waarom ik niet heb gereageerd op de oproep tot deelname aan het vijfjarig onderzoek naar darmkanker. Dat zal ik morgen in orde maken. Zo is er meer, maar geen grote verrassingen en al helemaal geen onaangename.

     In huis zijn er wel zaken te doen. Het ophangen van het schilderij van Koos Dalstra (binnenkort een foto). Daarvoor moet ik iets anders verplaatsen, een mooie prent die op mijn kamer komt en na ophanging van de muur sodemietert. Barst in het glas, lijst ontzet, er klinkt opnieuw onbehoorlijke taal. Zucht. Verder. Het masker ophangen van de curiosamarkt in Middelburg. De CV-installatie aanzetten en bijvullen. De TV en audioverbindingen weer instellen. Mijn computerverbinding is nog niet ideaal en vergt verder onderzoek. Rekeningen betalen. De meegenomen boeken hun plek geven in de bibliotheek. De CD's idem.

     Rond half vijf zijn we er doorheen. We kunnen ons Gorcums leven weer aanvangen. Vanavond vroeg eten. En morgen? Maandagochtendmarkt. Het schijnt opnieuw mooi weer te worden. Bestelde boeken afhalen bij De Mandarijn. De gevallen lijst naar de lijstenmaker brengen. En verder weet ik het nog niet. Terug naar boven

Opwarming Golf van Mexico 1975 -2016 (bron: NOAA)..

Maandag 28-08-2017

Duizend inwoners van de Texaanse stad Houston werden tot nu toe gered uit overstroomde wijken van de stad. Een halve dag later zijn het er vele duizenden. Het eind van de overvloedige regens van de orkaan Harvey is nog niet in zicht; de regens zullen nog dagen doorgaan. De omvang van de rampzalige overstromingsramp die zich nu bij Houston, Texas, voltrekt heeft alles met de doorgaande opwarming van de aarde te maken. Een aantal simpele factoren zijn daarvoor aan te wijzen:

1. De zeespiegelstijging, waardoor het niveau van de Golf van Mexico in de achterliggende tientallen jaren met meer dan 15 centimeter steeg.

2. De opwarming van het zeewater in de Golf, dat in dezelfde periode ongeveer een halve graad Celsius warmer werd (zie grafiek NOAA hierboven). Dit jaar is de Golf zelfs één tot anderhalve graad warmer dan gemiddeld in het laatste decennium, Daardoor neemt de verdamping toe. Meer vocht in de atmosfeer draagt bij aan de kracht van een orkaansysteem en de hoeveelheid neerslag.

Zonder door de mens veroorzaakte opwarming zou de orkaan minder vernietigend geweest zijn. Maar dat vertelt president Trump de kiezers niet als hij morgen in Houston komt kijken.

Er is nog een andere factor van menselijk handelen in het spel:

3. Het bouwen van stadswijken op laaggelegen plaatsen, zoals uiterwaarden. Houston ligt in het stroomgebied van 22 rivieren, die het overvloedige regenwater niet kunnen afvoeren. Enorme prairievelden (graslanden die regen snel opnemen) zijn verdwenen onder asfalt en beton. In Nederland helpt het programma 'Ruimte voor de rivier' om zulke overstromingen juist te voorkomen. Of dat afdoende zal zijn, moet in de toekomst blijken.

     Ook bij de modderlawine in Zwitserland, waarbij waarschijnlijk acht mensen zijn omgekomen, speelt opwarming een oorzakelijke rol. In dat land zijn de temperaturen sinds 1864 met twee graden Celsius opgelopen, tweemaal zoveel als de gemiddelde wereldtemperatuur. Iedereen weet dat een hogere temperatuur meer erosie veroorzaakt, zoals scheuren in berghellingen, waardoor de bodem makkelijk kan gaan schuiven.

Vandaag opnieuw warm. Morgen ook nog en daarna houdt de zomer er geloof ik mee op. We worden vroeg wakker en gaan aan de slag. Gisteravond deed de verbinding met kabelaar Ziggo het niet, vanmorgen zomaar wel. De onnavolgbare magie van electronische technologie. Anna lapt het vuil van de spinnen van de ramen en later halen we het autootje door een wasstraat om alle spinnenwebben te verwijderen. We doen boodschappen bij AH in het Piazza-centrum. Anna gaat 's middags naar Tessa en haar jongste kleinkinderen. Morgen zal ze haar wekelijkse oppastaak hervatten. En ik? Ach, ik scharrel wat door de kamers en haal bij De Mandarijn een besteld boek op: 'Destined for War' van de Amerikaanse politieke analist Graham Allison (Scribe, 2017). Kunnen Amerika en China vermijden in de Val van Thucydides te trappen? Terug naar boven

Dinsdag 29-08-2017

De laatste mooie zomerdag, zeggen de voorspellers. Over deze dag valt werkelijk - wat ons betreft - verder niks te vertellen. Noord Korea vuurt een raket af over Japan. Nog meer regen en slachtoffers in Houston. Crisisberaad in het demissionair kabinet. Maar hier gebeurt niks. Daar moet je blij over zijn. We lopen de stad in voor een boodschap, we gooien lege flessen weg in de glasbak, we drinken thuis koffie, Anna gaat voor haar oppasdag naar Tessa, ik lees een boekie en luister een muziekkie en ga weer verder in mijn boekie. Blijft het leven nu zeven maanden lang zo? Altijd het gevoel dat er nog iets bijzonders komt (behalve het einde). Terug naar boven

Op bezoek bij Oma: Vajèn (l) en Lina-Mae. De laatste is vandaag jarig (1 jaar).

Woensdag 30-08-2017

Als we vanmorgen de gordijnen openschuiven, regent het. Als voorspeld. Meewarig kijk ik naar de boten in de haven; we weten maar al te goed hoe somber het op verregende dagen aan boord kan zijn. Maar vanaf tien uur klaart het op, wordt het droog en begint de zon te schijnen. Ik rijd naar mijn huisarts om een lab-formulier te halen (waarom stuurt of mailt hij dat niet?) en laat bloed afnemen op de prikpoli in het ziekenhuis. De halfjaarlijkse PSA-bepaling, altijd weer spannend of de waarde niet oploopt.

Middag. het blijft droog. Ik begin aan een interessant boek: 'Het Srebrenica Syndroom' van geschiedenisfilosoof Eelco Runia (AUP, 2015). Gisteren besteld, vandaag aangekomen. Tijdens onze reis stuitte ik op het boek, dat een originele visie zou bevatten op het beschamende tekortschieten van Dutchbat in juli 1995. Tessa komt op bezoek met haar kinderen Vajèn en Lina-Mae (foto hierboven). De laatste is vandaag jarig; ze is één jaar geworden. De kinderen zijn vrolijk; ze hebben het speelgoed bij Oma al maanden niet gezien, dus het is haast als nieuw. 

     Straks een einde-van-de-zomer borrel bij onze buren Lourens & Joke. De andere buren Wiger & Arina komen ook. Terug naar boven

Schets van de herinrichting van het Eind.

Donderdag 31-08-2017

Leuk om na de vakantiemaanden de buren/vrienden gisteravond weer terug te zien. Er passeren veel zaken de revue, waaronder het herinrichtingsplan van de gemeente voor het Eind, onze straat. Het verloopt allemaal zeer langzaam en stroperig. Circa driekwartjaar geleden was er een peiling onder de binnenstadsbewoners. Die staat alweer maanden op de website Eindgoedalgoed (zie ook hiernaast). Een belangrijk element is de invoering van eenrichtingsverkeer op de Tolsteeg, waardoor onze straat minder verkeer te verwerken zou krijgen. Iedereen is benieuwd wat de gemeente nu met alle reacties gaat doen. Op 21 september 2017 worden de resultaten gedeeld met de gemeenteraad in een openbare vergadering. Dan zal het college ook een voorstel aan de raad doen hoe met de herinrichting van het Eind verder wordt gegaan. Vervolgens vindt op 16 november over dit project een besluitvormende vergadering plaats.  dat is een paar maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen. Zullen de partijen lef durven vertonen? Als ik het goed zie, dan is er tegen die tijd ruim een jaar verstreken. Over het item 'Tolsteeg' wordt al veel langer gedimdamd.

Vanmorgen opnieuw regen, maar later wordt het droog en zelfs zonnig. Helemaal geen verkeerde dag. Anna is ontzettend actief: wast de vitrage en enige gordijnen, zuigt stof enzovoorts. Ik kan ook vandaag mijn draai niet vinden. Ik had over Runia's boek over het Srebrenicasyndroom willen schrijven, maar ik heb er totaal geen zin in. In zuiver escapisme werp ik me op het verder spelen van Skyrim, waar ik nu level 62 bereikt heb. Helaas nog geen uitslag van het PSA-onderzoek. Waarschijnlijk morgen wel. Terug naar boven

De etage boven ons is verkocht.

Vrijdag 01-09-2017

Het wordt een overwegend zonnige dag, frisser dan eerder deze week, maar bepaald aangenaam. In de mailbox zit een goed bericht: mijn PSA, eergisteren geprikt, is 0,3 ng/ml. Weliswaar iets hoger dan de 0,2 ng/ml van een halfjaar geleden, maar geen verontrustende stijging. Pas bij een stijging van 2 ng/ml is er reden voor bezorgdheid dat de tumor terugkeert, zei mijn uroloog toen. Ik voel grote opluchting, opnieuw een soort vakantiegevoel. Eind dit jaar is het acht jaar geleden dat de diagnose definitief werd gesteld.

     Na het ontbijt installeer ik de WiFi-repeater (merk = ForDig) die ik gekocht heb als remedie tegen de zwakke verbinding op mijn kamer met ons eigen netwerk. Volgens de beschrijving kan hij de snelheid opvoeren naar 300 Mb/s. Maar als de zaak werkt, valt het me tegen. Op Speedtest.net haal ik niet meer dan 25,51 Mb/s (download) en 14,66 Mb/s (upload). Dat is bij lange na niet wat ik met de vaste kabelverbinding kon halen (143,57 Mb/s download en 15 Mb/s upload, lees hier). Daar is helaas de stekker van stuk. Nu is WiFi altijd een stuk langzamer dan de vaste verbinding, geloof ik, maar ik zal zien te ontdekken hoe je er een nieuwe stekker aan die kabel kunt maken.

     Het appartement van onze overleden bovenbuurvrouw is eindelijk verkocht (foto hierboven). Benieuwd wie de nieuwe buurman wordt.

's Middags doe ik wat boodschappen in de stad. Bij De Mandarijn ligt nog een boek dat ik maanden geleden besteld had: 'Echte misdaad' (Vuyk & Co, 2017), een boek met 'waargebeurde misdaadverhalen'. Niet dat die me erg interesseren; ik bestelde het omdat er een stuk in staat van Peter Plasman, de laatste advocaat van Jansen Steur. Plasman slaagde er mei 2015 in om in het hoger beroep bij het Arnhems gerechtshof vrijspraak te krijgen voor de onfortuinlijke neuroloog. Een vrijspraak die later in cassatie door de Hoge Raad bevestigd werd. Voorwaar een klinkende overwinning, de 'Grootste medische strafzaak ooit in Nederland' ging als een nachtkaars uit, dus ik was benieuwd wat hij over de zaak zou schrijven. Helaas is het maar een kort stukje van tien bladzijden, waarin hij de zaak van het Openbaar Ministerie sterk bagatelliseert. Dat baseerde de strafeis op 'voorwaardelijke opzet', zoals bij een alcoholist die dronken in zijn auto stapt en daarmee het (strafbare) risico loopt mensen aan te rijden. In het geval van JS: doordat hij onder invloed van zijn dormicum-verslaving, dus met grote kans op een vertroebeld oordeelsvermogen, patiënten bleef behandelen. Maar Plasman maakt ervan: hij (JS) zou met het op zijn manier stellen van diagnoses bewust het grote risico genomen hebben dat deze fout waren'. Dat is niet hetzelfde - en ook niet wat het OM aanvoerde. Overigens - en dat is relevant en tragisch voor de slachtoffers - kon niet bewezen worden dat JS meer fouten maakte dan andere neurologen, al gaf hij dat zelf wel een keer toe.

In de loop van de middag wordt het frisser en bewolkt. Na drie uur valt er wat lichte motregen. Mijn ongedurigheid van de laatste dagen, eigenlijk vanaf dat we van  boord zijn, is nog niet geheel weg, maar wel afgenomen. Dat komt van de PSA-uitslag, denk ik, ik zat toch in mijn rats. Terug naar boven

De panden op Eind 42, 44, 46 en 48, die tot appartementen verbouwd worden.

Zaterdag 02-09-2017

De mens streeft naar voordeel en dat uiteraard liefst op de kortst mogelijke termijn en vaak zonder oog te hebben voor de gevolgen. Je ziet het aan alles en op alle niveaus, denk bijvoorbeeld maar aan het verstoken van fossiele brandstoffen en het klimaat. Dat is geen nieuws. Dat gaat door tot de wal het schip keert, dat wil zeggen als de kwalijke gevolgen tezeer uit de pan rijzen: overstromingsrampen, rampzalige droogtes, e.d. Dan moet de zaak worden hersteld (als dat nog mogelijk is) tegen veel hogere kosten in mensenlevens en geld dan bij eerder ingrijpen nodig was geweest.

     Op kleine schaal gebeurt het ook direct om ons heen. Op de hoek van de Tolsteeg en onze straat, het Eind, worden twee historische panden verbouwd tot appartementen (zie foto hierboven). Ze werden onlangs verkocht aan investeerders. De manier waarop verbouwd wordt toont het beginsel: het moet zo goedkoop mogelijk. Dat zeggen buurtbewoners. Dus een groep Poolse bouwvakkers sloopt alles eruit en jast die appartementen erin. De rotte kozijnen worden ondergesmeerd met drie lagen verf, een gat in de gevel wordt amateuristisch dicht gemaakt met niet passende muurstenen en je kunt raden dat het binnen waarschijnlijk ook zo toegaat. Leuk voor de toekomstige bewoners/eigenaren en hun VVE's, als die gebreken na een aantal jaren aan het licht komen. Er moeten in totaal zeven koop-appartementen in de panden komen, dus er komen meer mensen te wonen dan er vertrokken zijn. Die moeten allemaal kunnen parkeren, terwijl het beleid van de gemeente is om bij de herinrichting van het Eind alle parkeerplaatsen op te heffen. Terecht, om de straat aantrekkelijker te maken voor het wandelpubliek en toeristen. Maar waar moeten al die nieuwe bewoners straks parkeren als de huidige ook al nieuwe plekken voor hun auto's moeten zoeken? Er gaat een gerucht dat de voortgang van het herinrichtingsplan daardoor opnieuw vertraging zal oplopen. Ik zal het even afwachten vooraleer commentaar te leveren.

     Inmiddels kreeg ik een kopie gemaild van de brief die de advocaat van de Historische Vereniging Oud-Gorcum (HVOG) op 28-07-2017 aan B&W en de gemeenteraad schreef (de brief zit onder de knop, onderaan deze post). Daarin vraagt hij namens de HVOG om ondermeer de verleende omgevingsvergunning voor het abjecte pisgele hotel aan de Duveltjesgracht in te trekken. De archeologische resten uit de 14e en 15e eeuw zouden anders onherstelbaar beschadigd worden. Bovendien zijn twee andere noodzakelijke vergunningen voor de bouw op archeologisch erfgoed niet aangevraagd en niet verleend. Indien men toch de gedeeltelijke sloop en bouw aanvangt, dan zal de HVOG een kort-geding procdure aanspannen. Prima.

Deze zaterdag vangt aan met zon en weinig wind. later trekt er bewolking over. Ik maak een praatje met onze buurman Joop van Datema Amsterdam. Zijn vrouw staat op de natte HISWA. Daar is het minder druk dan vroeger. Anna gaat naar de viering van de verjaardag van Lina-Mae, haar jongste kleindochter. Straks ga ik daar ook naar toe.

Heftige discussie over het goedkope conserveermiddel, dat de Coöperatie Laatste Wil ('Baas over eigen sterven') onder haar leden wil verspreiden als alternatieve Pil van Drion. Voor vele levensmoede bejaarde mensen een uitkomst. Hoogleraar Gezondheidsrecht Joep Hubben noemt het begrijpelijkerwijs 'verontrustend' omdat iedereen boven de 18 jaar die lid van de coöperatie wordt, eraan kan komen (na een halfjaar). Inderdaad, maar zo iemand kan in een opwelling of een depressie ook op een andere manier zelfmoord plegen en vaak is dat bloediger, pijnlijker en ellendiger, zegt de Coöperatie. Ik ben het met hen eens; het is de consequentie van de volwassenheid je eigen leven te kunnen beëindigen. Baas over eigen leven. Het is winst dat het nu gemakkelijker zou gaan. Daarbij hoort dat de drempel met dat conserveermiddel lager is. Het is bevoogdend om daarvoor een barrière op te werpen, ook al zullen er zeker impulsieve suïcides mee worden gepleegd. Het is immers exclusief en in laatste instantie ieders onvervreemdbaar recht, iemands eigen beslissing. Is dat harteloos? Nee, dat is respectvol. Leed is niet te vermijden, maar kan aan de ene (principiële) kant wel wat minder waar het aan de andere kant (onbedoelde suïcide) toeneemt. Such is life, ben ik geneigd te zeggen. Terug naar boven

Met de 'Niets Zonder Gods Zegen' van Gorcum naar het vroegere dorp Vreeswijk. De foto is van voorbij Meerkerk.

Zondag 03-09-2017

Vandaag een relaxte dag op het water. Ik vaar mee met buurman Lourens, die zijn mooie 'Niets Zonder Gods Zegen', een 'luxe motor' van bijna honderd jaar oud, voor onderhoud van Gorcum naar een werf in Nieuwegein brengt. De Museumwerf Vreeswijk. Een echt varend monument, deze boot. Om kwart over tien varen we af van de ligplaats tegenover het Gorcums station. Het is een heerlijk zonnige dag zonder een vleugje wind. Maar een schip met een tonnage van 48 ton heeft sowieso niet veel last van wind. We varen naar het verbindingskanaal, dat over de Linge via Arkel naar het Merwedekanaal voert. Waarom varen we niet meteen vanaf Gorcum het Merwedekanaal in? Omdat in de zuidelijke stuk de bruggen op zondagen niet worden bediend. Daarna varen we door het Hollands landschap naar Vianen (foto hierboven). Alle bruggen worden op afstand bediend en gaan zonder uitzondering vlot open. Lourens laat me een heel stuk sturen in het kleine stuurhuis. Vroeger zat er een horizontaal liggend stuurwiel op deze boot, maar dat nam teveel ruimte in. Het sturen is volledig anders dan op mijn eigen boot. Deze reageert heel anders. De roeruitslag is tamelijk zwaar en veel groter dan ik gewend ben. De boot reageert dus beduidend trager. Maar al snel wen ik eraan. Bij Vianen staat de sluis naar de Lek al voor ons open. We zakken een flink eind, ik schat bijna anderhalve meter. Dat betekent dat de waterstand op de Lek erg laag is. Lourens belt daarom de sluiswachter van de Koninginnensluis aan de overkant, in het vroegere dorp Vreeswijk (nu Nieuwegein). Nee, zegt die, we schutten pas weer vanaf 15.00 uur, als het tij voldoende hoog is. We hebben de keus: anderhalf uur wachten of een omweg via de Beatrixsluizen en het Amsterdam-Rijnkanaal. We kiezen voor het laatste.

     We steken de Lek schuin over naar de sluis. Men is bezig hier een tweede dubbel sluizencomplex naast te bouwen. De stuurboordsluis gaat al snel open. Afmeren met zo'n zwaar schip is geen kunst, mits je het kalm aan doet. We zakken tot mijn verbazing nog een veertigtal centimeters. Nu zijn we in het Lekkanaal, dat naar het Amsterdam-Rijnkanaal voert. dat hoeven we maar een kort stukje op, achter twee beroepsschepen langs overstekend. Het water is onrustig en klotst flink, door de vele scheepvaart. Met een lichter jacht bepaald geen pretje. We slaan bakboord-uit, naar de Zuidersluis in het stuk van het Merwedekanaal ten noorden van de Lek. Ook die gaat meteen open. Vervolgens komen we langs het vroegere dorp Jutfaas. Ik ken het nog van mijn studentenjaren in Utrecht; ergens was hier een Chinees restaurant aan de oever dat 'Jut Fa' heette. Het is er niet meer. Of die naam wel Chinees is, betwijfelde ik destijds. Het kanaal maakt een paar bochten, we passeren een drietal bruggen en dan komen we in het vroegere Vreeswijk. Bij de werf heerst een drukte van belang, want er is een feestelijk Werfweekend. Ik bel Ans die me met de auto zal komen ophalen. We meren af naast een ander varend monument. Morgen gaat Lourens met zijn boot hier de wal op; hij blijft vannacht aan boord.

     Anna arriveert na een halfuurtje. We zijn om vier uur weer in Gorcum. Een heerlijke dag! Terug naar boven

Even bij de boot kijken in Mumansdorp.

Maandag 04-09-2017

Een met veel wolken omfloerste dag die toch aangenaam van temperatuur is: 22 graden. We rijden naar Numansdorp om bij de boot te kijken en wat spullen op te halen (foto hierboven). Voorlopig zullen we ons niet inschepen. Het weer is vanaf morgen een stuk kouder en Anna heeft een reeks oppasverplichtingen. Het zij zo. Aan boord is alles in orde, behoudens wat lekkage boven de gardeobekasten. We leggen droge handdoeken neer om het vocht op te vangen. Als de boot over een maand hier in Gorcum ligt, zullen we eindelijk een speurtocht naar de lekken moeten instellen. We nemen nog wat kleren mee en de barograaf. Te kostbaar om zo lang aan boord te laten.

     Na de boot rijden we naar de AH in het dorp voor de boodschappen. Bij een bouwcentrum schaf ik een doosje UTP-connectors aan en een UTP-tang. Thuis zet in me aan het vervangen van de Ethernet-connector waarvan het lipje is afgebroken. Anna gaat met Tessa en de kinderen naar het zwembad, waar Vajèn op zwemles zit. Ik worstel met zo'n nieuwe connector. Het valt niet mee om al die verschillend gekleurde draadjes keurig naast elkaar in de juiste volgorde te krijgen, dicht genoeg bijeen om ze in de connector te stoppen zonder dat die volgorde wijzigt. Het zweet breekt me uit. Pfff..., wie heeft dit gepruts uitgevonden? Ook verwond ik me aan de UTP-tang waardoor mijn linker wijsvinger bloedt. Het wordt een zooitje. Ik neem pauze om rust en concentratie te hervinden; ik noem dat een 'cortex-thalamus pauze' in navolging van een vroegere SF-auteur wiens naam met ontschoten is. Het werkt altijd en het lukt erna om de draadjes allemaal in de connector te krijgen en vast te klikken met de tang. Maar als ik de connector vervolgens in de laptop prik, komt er geen vaste ethernet-verbinding tot stand. Allemachtig. Ik geef de moed voor vandaag op, morgen verder.

Dit wordt te gek. Op het CS van Amsterdam is een proef aan de gang met verborgen camera's, die je reacties registreren op de advertenties op billboards (lees hier). Als we niet oppassen legt de commercie alles vast om je steeds geraffineerder te kunnen benaderen. Terug naar boven

Opbouw van het podium voor het Lingehavenconcert.

Dinsdag 05-09-2017

De zin staart me aan. Ik lees een artikel in Quanta Magazine over 'causal emergence', een nieuwe theorie van Erik Hoel, een jonge (29 jaar) Amerikaanse theoretisch neurowetenschapper, over het verband tussen micro- en macrowerkelijkheid in het universum. Een artikel dat ik voor de tweede keer lees. Je kunt na het plegen van een moord niet zeggen: 'Mijn atomen hebben de schuld, zij maakten dat ik het deed'. Hoel zegt dat nieuwe oorzaken van fenomenen en effecten geboren kunnen worden op macroscopische schaal (en niet op het niveau van de atomen waar we uit bestaan). Vanaf 2013 werken Hoel en zijn collega's aan de wiskunde achter deze opvatting. Daarin laten ze zien hoe oorzakelijke krachten zich kunnen ontwikkelen op macro-schaal, op dezelfde manier waarop fouten-corrigerende codes ruis kunnen verminderen bij de overdracht van informatie. Zo reduceren macro-systemen ruis en onzekerheid in de hun oorzakelijke structuren, waarmee ze cuasale verbanden versterken en het het gedrag van de systemen voorspelbaarder maken. Pff..., het is me nogal wat.

     Ik kreeg al lezend de indruk dat het in de nieuwe fysica steeds meer gaat over de vraag of toeval nu wel of niet bestaat. Is de werkelijkheid determinitisch of toevallig? Neem een dodelijk slachtoffer van een dronken chauffeur: wat veroorzaakte zijn dood? Dokters zeggen: de verscheurde organen van het slachtoffer, psychologen zeggen dat het brein van de chauffeur verminderd in staat was tot het nemen van beslissingen en sociologen zeggen dat het komt omdat de samenleving niet streng genoeg optreedt tegen dronken rijders. Allemaal waar, er zijn vele oorzaken, maar wát is de échte oorzaak? Dat zijn de krachten tussen elementaire deeltjes, zeggen natuurkundigen; als je ze maar isoleert dan kun je precies voorspellen wat ze doen. Bijvoorbeeld in de Large Hadron Collider in Zwitserland. Daar zijn oorzaak en gevolg perfect gedetermineerd. Maar natuurlijk niet tot op het macro-niveau, daar nemen andere processen en systemen het over. De overname heet causal emergence. Maar welk niveau is fundamenteel? Tot dusver dacht ik trouwens altijd dat het toeval juist en vooral in de quantumwereld bestaat, maar ook volgens David Deutsch (wiens boeken ik tijdens de vakantie las) is die volledig gedetermineerd. Bij hem is het multiversum gedetermineerd en de verschillende universa er binnen niet. Het wordt er niet gemakkelijker op.

     En toen kwam die zin (in het artikel):

                                     'Causation is what you need to give structure to the universe'

Hij treft me enorm. Op het eerste gezicht lijkt de zin strikt logisch: een universum zonder oorzakelijkheid is op zijn minst een chaos - maar daarvoor heeft het heelal teveel structuur. Causaliteit zou op zichzelf de oorzaak zijn van de samenhang van alles. En het toeval dan? Het grote toeval, alles beheersende toeval van Jacques Monod? Ik besluit dat het voor vandaag genoeg geweest is.

Het is een overwegend grijze dag, met heel af en toe een lichte regenbui. Anna heeft haar oppasdag bij haar jongste kleinkind. In de tweede havenkom is men bezig om boven het water het podium op te bouwen voor het Lingehavenconcert van komend weekend (foto hierboven). De weersverwachting is niet bemoedigend. Terug naar boven

Woensdag 06-09-2017

Ik schrok toen ik hem gisteravond zag, de update van de gemiddelde wereldtemperatuur (in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, zie hierboven). In augustus was die liefst 0,41 graden Celsius boven het gemiddelde over de periode 1981 - 2010. Dat is veel voor een non-El Niño jaar. Het lijkt alsof de opwarming in een versnelling raakt, maar het is te vroeg om dat te zeggen. Je kunt wel zien dat de grafiek sinds 2012 nooit meer onder het gemiddelde is geweest. Ik zal geen opwarmingslitanie houden over de record-warmte van zeeën en oceanen en de orkanen Harvey en Irma. De feiten spreken voor zich.

Het Breakthrough Listen Project heeft vijftien nieuwe Fast Radio Bursts (FRB's) geregistreerd. Dat zijn geheimzinnige, hoogenergetische radiouitzendingen, die mogelijk een aanwijzing vormen voor het bestaan van een buitenaardse beschaving. Of iets anders. Ik schreef er hier en hier eerder over. De 15 nieuwe registraties zijn alle afkomstig van het dwergsterrenstelsel FRB 121102, dat op 3 miljard lichtjaren afstand staat. Ze hebben echter een tweemaal zo hoge frequentie dan de vorige registraties; een verklaring daarvoor is er niet en dat maakt ze nog geheimzinniger (lees erover in New Scientist).

Oorzakelijkheid is nodig om het universum structuur te geven. Ik peins er nog steeds over. Ik aarzel: is het een diepe waarheid of een open deur? Als oorzaak en gevolg niet werken, dan is de wereld een volledige chaos - en dat lijkt niet het geval te zijn. Niet alles is mogelijk, zoals sneller dan het licht reizen. Een heelal zonder oorzaken is een heelal zonder zin en betekenis, zou je zeggen. Wat is echter de zin van causaliteit, van oorzaak en gevolg? Dat we kunnen constateren dat het klopt, is een cirkelredenering.

Vanochtend enige lichte regen, later droog en zelfs af en toe wat zon. Boodschapje in de stad. In de haven bouwt men verder aan het podium voor het Lingehavenconcert dit weekeinde. Bij de lijstenmaker haal ik het mooie werk 'Krom Haskerdijken' (1996) van Sjoerd de Vries op. Dat was op de grond gevallen; de lijst is gerepareerd. Anna gaat weer naar Tessa om op de kinderen te passen tot halverwege de avond (Tessa is naar een cursus). Terug naar boven

Orkaan Irma koerst naar record-warm zeewater boven Cuba (bron NASA)

Donderdag 07-09-2017

NASA Earth Observatory publiceerde vanmorgen (Ned. tijd) het bovenstaande kaartje, waaruit blijkt dat de orkaan Irma na de passage van de bovenwindse eilanden afkoerst op de record-warme wateren boven Cuba (hierboven). De zeetempaeraturen liggen boven 30 graden Celsius en men vreest dat de superorkaan daardoor niets aan kracht zal verliezen voor hij het Amerikaanse vasteland bereikt. Het windveld van de orkaan is ongewoon groot; heftige orkaanwinden strekken zich tot 85 kilometer van de kern uit en winden met de kracht van een tropische storm tot bijna 300 kilometer. De kern zelf heeft met een druk van 914 millibar de laagste waarde ooit gemeten voor een orkaan buiten de Golf van Mexico.

     Op dit moment zijn er drie orkanen actief in de regio. Behalve Irma zijn dat José, nu van de 2e categorie, die achter Irma aankomt en nu ten oosten van de bovenwindse eilanden rondtolt, en orkaan Katia, een categorie 1 orkaan die zich in het zuidwesten van de Golf van Mexico ontwikkelt. Orkanen ontwikkelen zich in de late zomer, omdat het oceaan- en zeewater dan voldoende is opgewarmd om ze te voeden. Hoe warmer het zeewater, hoe krachtiger orkanen kunnen worden. Daarmee is de invloed van global warming duidelijk, maar niet volledig. Warmer zeewater geeft ook meer windschering, en dat werkt orkaanvorming weer tegen. Toen Irma zich eind augustus bij de Afrikaanse kust ontwikkelde tot een tropische storm, was de windschering gering. Hier staat een goede uitleg over orkaanvorming.

Een grijze dag vandaag, met halverwege wat zon. Voortgaande opbouw voor het Lingehavenconcert: podium, tribunes en een feesttent vlak naast ons. Ik maak een afspraak met NEFIT om (onder garantie) volgende week de warmtewisselaar van onze CV-ketel te vervangen (te wisselen). Die is toenemend gaan lekken, zodat we nu iedere tien dagen het circuit moeten bijvullen. Ook andere klusjes, zoals het repareren van mijn bureaustoel (wieltje). In de stad koop ik bij Emmy (De Mandarijn) het boek van ex-SP parlementariër Sharon Gesthuizen ('Schoonheid, macht, liefde', De Geus, 2017). Altijd tuk op linkse roddels. Straks krijgen we onze vriendin Ria P. op de borrel. Terug naar boven

Verstrengeling van deeltjes op quantumniveau. Illustratie van Hannes Hummel bij het artikel in Quanta Magazine.

Vrijdag 08-09-2017

Vlagerige regen kletst vanochtend over de tenten en het overdekte podium voor de Lingehavenconcerten. Krom lopen mensen tegen de wind in over de sluis. Vanmiddag om half één moet het allemaal beginnen met een optreden voor kinderen van de Marinierskapel, 's avonds gevolgd door het Metropole Orkest. Helaas, beroerd weer.

     Ik maak me zorgen over mijn broertje, die zwaar ziek in het ziekenhuis ligt. Een acute ontsteking van de alvleesklier (geen carcinoom), veroorzaakt door gruis van galstenen, die de afvoerbuis verstoppen. Een ERCP gistermiddag lijkt de verstopping verwijderd te hebben, maar het is afwachten. Hij heeft hoge koorts en veel pijn. Zorgen ook over mijn tante, de jongste zus van mijn moeder, die in toenemende dementie in een verpleeghuis in Veenwouden zit. Vreselijk als je jezelf zo onherroepelijk verliest, vooral als je het soms zelf nog in de gaten hebt.

Een beroemde uitspraak: de structuur van de werkelijkheid op Planck-schaal lijkt volgens de natuurkundige John Wheeler (1911 - 2008) nauwelijks meer op ruimte-tijd. “It’s not really geometry anymore. It’s something else, an emergent thing [that arises] from something more fundamental.” Sommigen denken dat de ruinte-tijd bijeen wordt gehouden door verstrengeling op het niveau van elementaire deeltjes. Quantumverstrengeling, om precies te zijn, is de lijm die de werkelijkheid bijeen houdt. Verstrengeling blijft bestaan, ook al zijn de betrokken deeltjes miljarden lichtjaren van elkaar verwijderd. Je kunt de ene niet beschrijven zonder de andere. Verander je de spin van de een, dan wijzig je terstond die van de ander, ook op dergelijke enorme afstanden. Eergisteren schreef ik dat causaliteit (oorzakelijkheid) ook het universum structuur geeft. De werkelijkheid wordt dus bijeen gehouden door verstrengeling en de wet van oorzaak en gevolg. Stevige fundamenten, zou je zeggen. Maar er is meer. Zo is de donkere materie die ook het universum bijeenhoudt, nog nooit ontdekt, en de donkere energie die het heelal tot versnelde uitdijing brengt, wordt helemaal niet begrepen.

     Een tijd terug schreef ik verschillende malen over de informatieparadox en het holografisch principe van Leonard Süsskind en onze landgenoot Gerard 't Hooft (o.a. hier en hier). De fysicus Mark van Raamsdonk van Columbia University ontwikkelde een model, waarin hij het holografisch principe vergelijkt met een 2-dimensionale computer-chip waarmee je de 3-dimensionale wereld van een video-game kunt scheppen. Deeltjes verstrengelen daarin tot paren, die op hun beurt verstrengelen tot viertallen en verder - tenslotte ontstaat emergent de structuur van ruimte-tijd. Lees voor meer details het artikel 'How Quantum Pairs stitch Space and Time' uit het Quanta Magazine van april 2015. Daar vind je ook een animatie ervan. Die computer-chip moet echter wel een quantumcomputer zijn, die met qubits werkt. Die qubits zijn op de chip ook met elkaar verstrengeld.

     Van Raamsdonk kon in 2010 in een gedachtenexperiment laten zien dat als je de computer-chip in stukken zou kunnen breken en daarmee de qubit-verstrengeling opheft, ruimte-tijd uiteen zou gaan vallen. Nu is ruimte-tijd altijd gekromd (Einstein), en die gekromde ruimt-tijd blijkt vanzelf te ontstaan als je op een bepaalde manier de qubits op de denkbeeldige computer-chip in tensor-netwerken via holografie laat verstrengelen. 'Ruimte-tijd is een geometrische afbeelding van deze quantum-informatie', zegt Van Raamsdonk in het artikel. Maar de meetkundige ruimte-tijd die je op die manier krijgt, lijkt niet op de onze. Het is een heelal met zadelvorm, een hyperbolisch heelal, terwijl ons niet-zadelvormig universum bezig is met een versnelde uitdijing. Hoe je zo'n model moet maken, weet men niet. Nog niet.

De natuur doet nog meer van zich spreken. Orkaan Irma trekt verder op haar verwoestend pad. De vooruitzichten voor Florida zijn beroerd, waarschuwt het Amerikaanse orkaancentrum. Het verwacht stormvloeden tot 3 meter hoog (bovenop het normale getij) langs de gehele zuidkust van de staat, grofweg van Palm Beach tot Fort Myers. De Florida Keys, een door toeristen geliefde archipel voor de Amerikaanse kust, zal waarschijnlijk verworden tot moeras. Orkaan José nadert inmiddels de Bovenwindse eilanden met minstens categorie 3. Voor de zuidwestkust van Mexico was een verwoestende aardbeving van 8 op de Schaal van Richter.

      In het begin van de middag regent het bij ons niet minder dan vanochtend. Vanuit onze woonkamer kunnen we op het podium kijken van het Lingehavenconcert. Er gebeurt niets, het concert voor de kinderen is kennelijk afgelast. Of het concert van het Metropole Orkest vanavond doorgaat? hwet lijkt me geen pretje op de tribune te zitten. Buurman Lourens komt de sleutel van onze auto terugbrengen. Die had hij geleend om vandaag de laatste hand te leggen aan zijn boot op de werf in Vreeswijk. Maandag gaat hij weer te water en dan zal ik samen met hem terugvaren naar Gorcum. De regen intensiveert zich. Nieuws uit haarlem: mijn broertje blijkt nu ook nog een longontsteking te hebben opgelopen.

     Anna gaat de stad in met paraplu om boodschappen te doen. Straks ga ik naar de afscheidsreceptie van een specialist van mijn oude ziekenhuis. Terug naar boven

Vanuit de woonkamer kunnen we vanmiddag het Lingehavenconcert goed volgen.

Zaterdag 09-09-2017

Leuk, die afscheidsreceptie op het Beatrixziekenhuis gister aan het eind van de middag. Gelegenheid om een hoop mensen uit vroeger tijd weer even te spreken. De vertrekkende specialist Wim Sch. was liefst 34,5 jaar als KNO-arts aan het ziekenhuis verbonden. Hij kwam in 1983 naar Gorcum en was er dus al toen ik in 1987 als directeur begon. Het ziekenhuis stond slecht bekend. Aardig is dat hij in een historisch overzicht memoreert dat een van de factoren voor het succes van het latere ziekenhuis de actieve directie uit die tijd was. Het is dan ook wat vreemd dat niemand van de huidige directie hem toespreekt.

     Na terugkeer thuis begint het avondconcert van de Lingehavenconcerten. Gelukkig is het droog en zitten de tribunes redelijk vol. Het Metropole Orkest speelt een paar uur lang populaire muziek. Een straatgenoot speelt voor ceremoniemeester. We trekken het rolgordijn omhoog en zetten het raam open om het allemaal goed te kunnen horen. Een aardig deel van het podium kunnen we goed zien, zeker met onze verrekijker.

Vanmorgen vallen er stevige regenbuien. Als dat vanmiddag maar goed gaat. Elders in het land worden allerlei evenmenten afgeblazen wegens heftige regen en wateroverlast. Maar vanaf een uur of twaalf schuiven bij ons de regenwolken weg en komt de zon tevoorschijn. Om twee uur begint het middagprogramma met het Haydn Jeugd Orkest, opgericht in 1989 om jonge strijkerstalenten op te sporen en bij te staan. Het concert vangt aan en binnen een paar minuten begint het te weer te regenen, kort gelukkig, een paar minuten later is het weer droog. De tribunes zijn matig vol. Ondertussen komen Tessa en haar dochters en hun tante Barbara op de thee. Ze doen het raam dicht, weg concert; aangenaam damesgekwetter vult nu de kamer.

     Met mijn broertje gaat het een fractie beter. Als het kan, willen we hem morgen opzoeken. Terug naar boven

Jaarlijks aantal hittegolven in België, in het verleden (links) en in de nabije toekomst (bussiness-as-usual scenario). (Bron: besproken artikel)

Zondag 10-09-2017

Een nieuwe Belgische klimaatstudie in de Geophysical Research Letters is ook voor ons van belang. De onderzoekers simuleerden met een nieuw computermodel in ongekende details de temperatuurveranderingen in Belgische steden tot het midden van deze eeuw. Voor het naastgelegen Nederland ook van belang. Steden worden dubbel getroffen door global warming én door het zogenaamde urban-heat-island-effect. Steden zijn gemiddeld warmer dan het gebied eromheen door de donkerder materialen van gebouwen, door minder wind en minder verdamping. De modelberekeningen wijzen uit dat de Belgische steden in de komende decennia meer te lijden hebben van heviger en langer durende hittegolven en dat hittestress 14 tot 15 maal zo frequent zal voorkomen. Zie de plaatjes hierboven. Zware hittegolven kunnen veel slachtoffers maken, vooral onder oudere mensen. De extra hitte manifesteert zich vooral 's nachts, als er in steden meer warmte-uitstraling optreedt. Het verschil met het platteland, doorgaans 1 tot 3 graden Celsius, kan oplopen tot 8 - 12 graden. Het aantal dagen van hittestress, nu gemiddeld op 5 dagen per jaar, kan rond 2050 oplopen tot 17 dagen per jaar. Oplossingen variëren van de toepassing van meer groen (parken, daktuinen, bomen), fonteinen en vijvers, een ban op autoverkeer en het gebruik van beter reflecterende bouwmaterialen in steden. (Gegevens ontleend aan dit artikel).

Overal in de wereld zie je deze hele zomer door gebeurtenissen die direct of indirect met opwarming te maken hebben. Grote en kleine, voor wie het wil zien. De meest recente:

     De orkaan Irma die verloor aan kracht bij de passage van Cuba maar daarna weer aan kracht won boven het warme zeewater ten zuiden van Florida. In de loop van deze middag en avond zal hij met vernietigende kracht de westkust van de staat treffen als categorie 4-orkaan.

     In Zwitserland werd een dorp ontruimd wegens het gevaar dat een sterk afgeslankte gletscher zou afbreken en naar beneden storten. Het liep goed af en de mensen mochten terugkeren. Tussen 1986 en 2015 was de gletscher door afsmeling twee kilometer korter geworden.

     Door noodweer in de Italiaanse regio Toscane zijn zeker zeven mensen om het leven gekomen. Twee anderen worden nog vermist, melden Italiaanse media. De burgemeester van het getroffen dorp spreekt van 'een bizarre hoeveelheid regen.'

     Bij Lemmer in ons eigen Friesland wordt vandaag het historische Woudagemaal opgestart vanwege de hoge waterstand als gevolg van de overvloedige regen van gisteren en van de komende dagen. Dat gebeurt zeer zelden.

Vandaag een droge dag, komende week alleen maar regen. Daarom rijden we even naar de boot in Numansdorp om de lekkage te checken. Bakboord valt mee, stuurboord flink gelekt. Nieuwe handdoeken op een stuk plastic op de beide garderobekasten. Verder ziet alles er prima uit. De boot is nauwelijks vuil geworden, we zouden zo weg kunnen, maar - alleen maar regen komende week. De herfst lijkt vroeg begonnen. Of komt er nog een Indian Summer? Terug naar boven

'Niets Zonder Gods Zegen' steekt de Lek over, van Vreeswijk naar de Sluis Vianen. In de verte de brug van de A27.

Maandag 11-09-2017

Een week geleden bracht ik met buurman Lourens G. zijn  mooie, monumentale scheepje Niets Zonder Gods Zegen naar de Museumwerf in Vreeswijk toe. Toen was het een heerlijke zomerdag, vandaag is het herfstig. Aanvankelijk valt het nog mee. Als buurvrouw Joke me 's ochtends naar Nieuwegein brengt schijnt de zon. Als we arriveren ligt het schip al te water. Lourens was er gisteravond al heen gegaan om bij de tewaterlating te zijn. Het schip werd overigens ook gekeurd, o.a. wat betreft de dikte van de stalen scheepshuid. Dat moet iedere zeven jaar gebeuren (lees er hier meer over). Niets aan de hand, anders dan veel moderne vrachtschepen; die zijn vaak gebouwd van staal uit China, dat veel meer aan slijtage en electrolyse onderhevig is. 'Niets Zonder..' heeft na bijna honderd jaar nog steeds meer dan 7 mm dik staal. Dit keer bekijk ik wat beter de achterkajuit, die nog in historische staat is, met een knusse bedstee en een kast met kleine bedsteedjes voor twee kinderen. Hier een foto.

     Om 11.40 uur varen we af, naar de Koninginnensluis in Vreeswijk, een historische sluis uit medio 1885. Het is nog steeds overwegend zonnig, maar de lucht betrekt. We meren af en zakken een halve meter (foto hier). daarna steken we schuin de Lek over naar de invaart van de Sluis Vianen (foto hierboven), die toegang geeft tot het zuidelijk deel van het Merwedekanaal. We zakken minimaal. Na de sluis mag ik het stuurwiel overnemen tot aan de spoorbrug bij Arkel. Nu het meer waait dan een week geleden, valt me op hoe weinig de wind invloed heeft op het varen. Alle bruggen in het kanaal moet je oproepen op VHF 22. Ze openen vlot. We meren tenslotte af aan het remmingwerk van de spoorbrug (foto hier); er moeten twee treinen passeren voordat de brug opent (om half drie). Onderwijl komen er steeds meer wolken en wind en vallen de eerste kleine buien. Daarna komt het Verbindingskanaal om Arkel heen naar de Linge. Even na drie uur leggen we aan bij het station van Gorcum, waar de vast ligplaats van het schip is. Buurvrouw Joke haalt ons met de auto op, juist als de eerste forse bui losbreekt.

     Het was opnieuw een leuke dag, maar zelf ben ik desondanks nog niet voor een motorboot gewonnen. Anna is overigens vandaag weer bij Tessa; ze gaat mee naar de zwemles van kleindochter Vajèn. Die mag voor het eerst in het diepe bad. Terug naar boven

Geen Dyson Sphere of Ring om Tabby's Star (afbeelding van DailyGalaxy.com).l

Dinsdag 12-09-2017

Tabby's Star, oftewel KIC 8462852, was weer in het nieuws. De onopvallende ster staat op 1280 lichtjaren in het sterrenbeeld Zwaan, en kwam in 2015 in het nieuws toen de exo-planetenjager Kepler er een ongewone lichtcurve ontdekte. Een dermate ongewoon signaal, dat men er geen verklaring voor kon vinden. Mogelijk zou het een artefact van een buitenaardse beschaving zijn, of misschien zelfs een Dyson Ring. Ik schreef er toen hier, hier en hier over. SETI, de organisatie die al vele tientallen jaren het heelal uitluistert op mogelijke radiosignalen van aliens, richtte zelfs zijn antennes op de ster en nam de ontvangen signalen als test op in het programma SETI@home, waarin honderdduizenden thuiscomputers worden gebruikt om ze te analyseren. De proeftest betrof on-target/off-target observations. Ik doe zelf ook aan SETI@home mee en ze zaten ongetwijfeld in het huiswerk van mijn laptop, maar ze zijn me niet opgevallen.

     Maar nu bericht Govert Schilling op Astronieuws dat het vreemde gedrag van Tabby's Star niet door een buitenaards bouwwerk wordt veroorzaakt, maar door microscopisch kleine stofdeeltjes in een baan rond de ster.  Ach, hoe prozaïsch. Dat concluderen onderzoekers op basis van nieuwe waarnemingen, verricht door de ruimtetelescopen Swift en Spitzer. Beide ruimtetelescopen hebben gelijktijdig met Kepler helderheidsschommelingen waargenomen in het licht van Tabby's ster, maar de mate van verzwakking van de ster wijkt in het ultraviolet en in het infrarood af van die in zichtbaar licht. Dat valt alleen te verklaren als het sterlicht wordt verzwakt door microscopisch kleine stofdeeltjes, die licht van verschillende golflengten op een verschillende wijze verstrooien, meldt Govert Schilling. Tja, de mogelijkheid van een alien artefact lijkt dus weg te vallen. Zo werkt wetenschap.

     Schilling meldt overigens ook dat er misschien een tweede planeet is gevonden bij onze kosmische buurman Proxima Centauri, die op iets meer dan 4,2 lichtjaren afstand staat, Proxima c met een veel langere omlooptijd dan de eerste, van wellicht enkele maanden of zelfs een paar jaar (lees hier meer).

Gisteravond onweer en regen, vanmorgen een mix van regen, zon en wolken. Anna heeft haar oppasdag op Lina-Mae. Er komt een man van de NEFIT langs voor de lekkende warmtewisselaar van de CV-ketel. Maar die is niet kapot, zegt de man, ik zie het meteen. Onder de ketel zit een zwaar verroeste koppeling van een leiding naar een van de radiatoren en die lekt zichtbaar. Vreemd dat de monteur van de Werkendamse Warmtecentrale dat een paar maanden geleden niet zag, maar enfin, je ziet geen natte plek op de bodem, het loopt kennelijk ergens onder vloer weg. Ik maak een afspraak met de Werkendamse voor morgenmiddag. De CV geeft nu de hele dag een foutcode 6A, ook na resetten. Enfin, het is nog geen winter.

De rest van de dag is er steeds meer zon. Ik klus: de aanleg van een spotje in een van de boekenkasten, op een plek waar geen stopcontact is. Vergt enig nadenken, een stekker/schakelaar en kroonsteentjes. Benieuwd wat Anna ervan vindt. Het is winderig buiten. Het wachten is op de eerste herfststorm. Die zal morgen vanaf de ochtendspits over ons land trekken. met mogelijk windstoten boven110 km/uur, vooral in het Waddengebied. Na al die orkanen is het niet de moeite, maar toch goed voor code oranje (voor de ochtendspits). Terug naar boven

De Lingehaven vanmorgen om half twaalf.

Woensdag 13-09-2017

David Deutsch over oneindigheid en de voortgaande vermeerdering van kennis, in 'The Beginning of Infinity' (Penguin, 2012). In de tijd dat hij zijn eerste boek schreef ('The Fabric of Reality', Allen Lane, 1997) was de versnelde uitdijing van het universum nog nét niet ontdekt. Dat gebeurde in 1998. Men dacht nog dat er drie mogelijkheden waren: het universum dijt alsmaar verder uit en koelt af tot aan 'de hittedood van het heelal', het universum krimpt op zeker tijdstip weer in ('The Big Crunch') of het is juist stabiel en bestaat voor eeuwig. In scenario 2, de her-instorting, zou voortgaande kennisvermeerdering eveneens tot een einde komen. De kosmoloog Frank Tipler bewees dat het in dergelijke universa toch mogelijk blijft met een soort sneller-dan-sneller truc, gebruik makend van de Schidpadparadox van Zeno: iedere afstand in ruimte-tijd is oneindig deelbaar. Hij noemde die universa 'omega-point universa'.

     Sinds de ontdekking van 1998 weten we dat ons universum sinds 5 miljard jaar versneld uitdijt. Waardoor is onbekend; iets is sterker geworden dan de zwaartekracht van Einstein, die voordien het heelal bijeen hield. Men noemt het donkere energie, een 'kracht' die alleen op de grootst mogelijke schaal zou werken, want op kleiner schaal (bijvoorbeeld sterren- en melkwegstelsels) kromt de zwaartekracht de ruimte-tijd wel en trekt lokaal materie naar elkaar toe. Het universum is in alle richitngen oneindig. Kennis kan zich dus ook oneindig vermeerderen.

     Tot zover kan ik het volgen, maar dan schrijft Deutsch iets dat ik niet snap (pagina 451). Omdat het heelal een eindige tijd geleden begon (met de Oerknal) en omdat niets sneller kan reizen dan het licht, 'we shall only ever see a finite portion of infinite space - but that portion will continue to grow for ever'. Met de lichtsnelheid komen steeds meer gebieden in zicht - het zichtbare heelal wordt steeds groter. Als de zichtbare kosmos een miljoen keer groter is dan nu, dan kunnen we zeldzame fenomen zien die maar een kans van gebeuren hebben van één op de miljoen. Dat betekent dat alles dat fysisch mogelijk is op zeker tijdstip zichtbaar wordt. Dus bijvoorbeeld ook het spontaan ontstaan van een asteroïde die op Geert Wilders lijkt, of een aap die de Mona Lisa schildert. Omdat het heelal oneindig is, zal het zichtbare heelal ook oneindig worden - en er desondanks deel van uitmaken. Dat leidt tot een beroemd wiskundig probleem: het bestaan van verschillende oneindigheden (de Continuümhypothese). In de Multiversumtheorie kunnen verschillende universa eindig zijn, maar is het multiversum zelf oneindig. Er is echter iets anders.

      Naar ik heb begrepen dijt het universum onder invloed van de donkere energie sneller uit dan het licht. Dat komt omdat de uitdijing van ruimte-tijd zélf niet onderhevig is aan de beperking tot de lichtsnelheid er binnen. Het kan niet anders betekenen, zou ik zeggen, dan dat andere melkwegstelsel en de grens van ruimte-tijd steeds verder van ons af komen te liggen. Steeds meer delen van het heelal raken uit ons zicht. Tenslotte zien we onze kosmische naburen, de Magelhaense Wolken, niet meer. We zijn alleen met onze Melkweg. En nog veel later is alleen ons zonnestelsel nog te zien. De nachthemel is vrijwel egaal zwart. (Je vraagt je af hoever dat doorgaat). Het onzichtbare deel van het universum moge zich dan 'steeds oneindiger' uitstrekken, ons zichtbaar deel wordt steeds kleiner. En...er is geen oneindige vermeerdering van kennis. Maar misschien mag je beide snelheden, die van de uitdijing en die van de fotonen van het licht, niet van elkaar aftrekken. Ik vermoed dat de uitdijing van ruimte-tijd als het ware de lichtfotonen met zich 'meesleept' terwijl hun snelheid binnen ruimte-tijd hetzelfde blijft. Dan is oneindige vermeerdering van kennis wel mogelijk.

     Deutsch noemt zelf nog een ander bezwaar. Als de ruimte-tijd uitdijt, raakt alle materie steeds verder uit elkaar en worden de aanwezige fotonen over een steeds groter gebied verspreid. Verdund, als het ware. Dat brengt met zich mee dat je steeds sterkere telescopen nodig hebt om ze op enige afstand te kunnen ontdekken. Misschien is er een limiet aan de sterkte van telescopen en dus aan de afstand waarop je iets kunt waarnemen. En dus een limiet aan kennis. Maar....het peinzen houdt nooit op.

Vannacht enkele regenbuien. Vanmorgen steekt de eerste herfststorm op. Om tien uur waait het flink. De grote es op de Altenawal schudt en slingert zijn takken heen en weer. Aan de haven verliezen de bomen hun dood hout. Ik loop naar de Appeldijk met de wind in de rug voor een bestuursvergadering van de Gorcumse Poëzieroute. We hebben van de Gemeente Gorinchem € 5.000 subsidie ontvangen, verspreid over vijf jaren, voor het onderhoud. Alle hulde, want het is hoognodig. Binnenkort zullen diverse gedichten hersteld worden.

      Middag. De storm veroorzaakte de gebruikelijke omgewaaide bomen en gekantelde vrachtwagens. In Almere woei een zwaan door het raam van een school. Enzovoorts. Van de Werkendamse Warmtecentrale komt iemand naar de CV-installatie kijken. Een van de verdeelbuizen (met slangen naar de diverse radiatoren) moet vervangen worden. Die moet besteld worden. Verder staat de gaskraan dicht en dat veroorzaakt storingscode 6A. Stom, had ik niet gezien. We hebben dus weer warm water en verwarming (nog niet nodig). Ondertussen komt Tessa met haar beide dochters op de thee. De kleine Lina-Mae kijkt sinds onze terugkeer met grote verbazing naar me, dus ik neem enige ditstantie in acht.

De Russen beginnen militaire oefeningen in Wit-Rusland. Niet op grote schaal (12.700 man). Er doen ook troepen uit de enclave Kaliningrad mee. De NAVO volgt het met interesse, met name hoe de Russen omgaan met de zwakke plek in de NAVO-verdediging, de Suwalki gap.  Terug naar boven

Numansdorp. De boot heeft de storm van gisteren goed doorstaan. Ik hang de stootwillen nog wat beter.

Donderdag 14-09-2017

Het is een dag van zware regenbuien en verplaatsingen. Allereerst rijden we naar Ambiance Zonwering Bakker op het industrieterrein Papland boven de A15. Een vertrouwd adres voor ons, want ze leverden destijds de schuifpui van de erker, de markiezen voor de kamerramen en het rolluik voor ons slaapkamerraam. Nu willen we andere rolgordijnen in de kamer. Van die dingen die je zowel van bovenaf als van onderen kunt stellen, zodat er meer licht invalt terwijl je de inkijk van wandelaars over het voetgangersbrugje verhindert. Want dat is wel eens hinderlijk. Sommige mensem gaan onbeschaamd naar binnen staan staren. We zoeken een mooie uit; over een week komen ze de ramen opmeten.

     Daarna rijden we door naar Numansdorp, waar het nog droog is. Het scheepje heeft de storm goed doorstaan. We kijken binnen en verwisselen de natte handdoeken op de garderobekasten voor droge; overigens hadden we meer lekkage verwacht na de storm. Buiten hang ik de stootwillen wat beter (foto hierboven) en leg de landvasten wat strakker.

     Dan op weg naar het Spaarneziekenhuis in Hoofddorp voor een bezoek aan mijn broertje. Onderweg snacken we in een benzinestation. Flinke buien maken het rijden inspannend. Marina, de vrouw van Wiebe, haalt ons op in de centrale hal waar we een mooie smiley-ballon kochten. Wiebe is deels op en alert; het gaat een stuk beter met hem. Zijn alvleesklier is door de necrotiserende ontsteking circa 30% kleiner, maar blijkt nog voldoende insuline te produceren. HNuchter bloedsuiker is goed en het eten blijft al twee dagen binnen, het infuus mocht weg en hij voelt zich een stuk beter sinds bij de ERCP het gruis uit de afvoerbuis kon worden verwijderd. Mooi, hij komt er stellig weer bovenop. Als hij voldoende is opgeknapt moet de galblaas met stenen nog worden weggenomen.

     Rond kwart voor drie vertrekken we en krijgen nog zwaardere regenbuien over ons heen. Het zicht op de snelwegen is slecht en het verkeer is druk. Onvermijdelijk belanden we in files bij Utrecht en Vianen. Vanaf Lexmond rijden we binnendoor over Meerkerk, waar ik eerder dee week nog langsvoer met de boot van buurman Lourens. (Morgen vaar ik opnieuw met heem mee). Het is over vijf uur als we in Gorcum arriveren. Later blijkt dat het met meer dan 800 kilometer file de drukste avondspits van dit jaar was. Terug naar boven

Vrijdag 15-09-2017

Vandaag met de 'Niets Zonder Gods Zegen' van Gorcum naar Leidschendam. Mooie tocht, laat terug thuis. Morgen verslag. Terug naar boven

Op de Boven Merwede, op weg naar de Merwedebrug.

Zaterdag 16-09-2017

Gisteren vertrokken buurman Lourens en ik om kwart over negen met de 'Niets Zonder Gods Zegen' van de ligplaats bij het station. Het was winderig en overwegend bewolkt, maar wel droog. Eerst naar de Grote Merwedesluis, waar juist een enorme duwbak met zand uit kwam varen, die zich verenigde met een tweede bak die al eerder geschut was. Ze konden er niet samen in. Een vrachtschip vanaf het Merwedekanaal vond dat hij eerst mocht en denderde ons voorbij. Hij meerde aan stuurboord af, dus wij aan bakboord. Geen probleem. Het verval was slechts gering, we lieten het haastige vrachtschip voorgaan en voeren de Vluchthaven in. Aan bakboord de jachthaven. Dan even goed uitkijken en de rivier op - stroomafwaarts, richting Merwedebrug (foto hierboven). Bekend 'terrein', maar hier toont zich het gemak van varen met een motorschip. Openingen zijn niet nodig, je kunt gewoon onder acht van de tien bruggen doorvaren. Zo ook hier. Dat schiet tenminste op. Lou heeft de vertrektijd zo bepaald dat we nog tot twaalf uur het tij mee hebben. Op de Navionics-app op mijn telefoon zie ik dat we een SOG (speed over ground) hebben van 8,3 knopen.

     De Beneden Merwede, langs Sliedrecht. Bij de spoorbrug van de Baanhoek en de Papendrechtse Brug erachter ook gewoon doorvaren. Wat een gemak. Het grootste deel van de tocht laat Lou me sturen. Dat is aardig. Bij Dordrecht is het druk. We varen we de Noord op en onder de verkeersbrug van Alblasserdam door. De SOG loopt terug naar 7,8 knopen. Verderop slaan we stroomafwaarts de Lek op. Goed uitkijken, vooral voor afvaart. Maar die is er niet. Om half één varen we onder de Brienenoordbruggen door. SOG is hier 6,8 knopen, het tij staat alweer tegen. Hoeveel precies weet ik niet, want Lou heeft het logwieltje (en de dieptemeter) uit zijn boot gehaald. Niet nodig, vindt hij, dat wieltje ziut altijd vast en op de dieptemeter zit een dikke laag rotzooi. Oh. Een kompas heeft hij ook niet; je weet toch altijd waar je bent op binnenwateren. Dit is toch een heel andere manier van varen dan op zee. VHF heeft hij uiteraard wel en hij staat op kanaal 10 en later op 89, het blokgebied bij Rotterdam.

      Voor de bekende skyline van Rotterdam krijgen we een flinke regen- en hagelbui voor de kiezen. Het zicht is een stuk minder, maar radar heeft Lou ook niet. Mij hoor je niks zeggen. Even voor één uur varen we onder de Erasmusbrug door. De bui is juist voorbij, zodat ik vanaf het achterdek een foto maak (zie foto bij de post van gisteren). We passeren de Veerhaven met veel antieke schepen die Lou goed kent. De mensen van de varende monumenten vormen een wereld op zich en regelmatig zijn er evenementen in den lande. We varen nu ook naar zo'n bijeenkomst toe in Leidschendam, de Vlietdagen 2017. Dan maken ze met elkaar plezier en bewonderen elkaars schepen terwijl het publiek erlangs loopt.

     Direct voorbij twee aan de kade gemeerde kleine zeeschepen slaan we naar stuurboord af, richting Parksluis, bij de Euromast. Op het water ervoor ligt een pagodeachtig hotel/restaurant, dat leeg lijkt te staan (foto hier). Het is inmiddels aangenaam zonnig geworden. De kleine Parksluis wordt gerestaureerd en dus meren we na een oproep op VHF 22 in de grote af. Zo groot is die overigens niet. Na de sluis volgt een kronkelig traject met vele beweegbare bruggen. Onder de meeste kunnen we door, ook onder de snelweg, maar een spoorbrug en enkele andere moeten voor ons open. Gaat zonder problemen, na oproepen op VHF 18. Dit is het Delfland. We passeren oude dorpskernen. Het zijn ook oude kanalen, veelal gegraven in de 19e eeuw, eerst de Delfshavense Schie en daarna de Delftse Schie. Dit is kneuterig varen, Anna zou het hier erg leuk vinden. Breed zijn ze niet en als twee vrachtschepen op tegenkoers passeren, is er verraderlijke zuiging die je uit je koers en tegen de wal dreigt te schuiven. Je vaart hoog boven de weilanden, die aan weerszijden van de dijkjes meters diep beneden je liggen. Zo naderen we Delft, met een leuk traject vlak om de oude binnenstad heen. Het is drie uur en niet ver meer.

     Het laatste traject is de Vliet, deel van het Rijn-Schiekanaal, een kanaal uit 1893, met leuke ophaalbruggetjes die open moeten en een 'groene golf' vormen. het kanaal voert langs deftige buitenplaatsen met prachtige Engelse tuinen. Het lijkt de Utrechtse Vecht wel. Even na half vijf arriveren we in Leidschendam. Langs de kade liggen ze dan, vele exemplaren van varend erfgoed. Men begroet Lou en schip hartelijk. De meeste schippers hebben lang grijs haar, ruige baarden en weelderige snorren. Er is een oud, schilderachtig sluisje waar we door moeten; aan de andere kant is ons een ligplaats toegwezen. Maar de sluismeester laat slechts één werkbootje door en sluit de schutdeuren vlak voor onze boeg. Lou roept hem boos op op VHF 18. De uitleg: hij kan er niets aan doen, de gemeente heeft besloten dat de sluis niet draait voor recreatievaart tussen 5 en 7 uur 's middags. Ze willen geen boze automobilisten tijdens de avondspits. We leggen vlak voor het ophaalbrugje aan.

     De sluis- en havenmeester komt op zijn scooter aan om het nog een keer uit te leggen. Ik krijg een idee. Is er eigenlijk een station vlakbij?, vraag ik. Nou, dat is wel even lopen, zegt de man, maar hij wil me wel even brengen. Tien minuten later zet hij me af op het station van de Randstadrail, die havenmeester kan bij mij niet meer stuk. Zes minuten later is er een treindie me rechtstreeks naar Den Haag CS brengt, waar een drukte van belang heerst. In de verwarring reageer ik op Pavlov-achtige wijze op een bord waar de bestemming Dordrecht op staat. Helaas is het een sprinter, dat tegenwoordig hetzelfde is als een stoptrein. Die doet er een uur over, op zich niet zo erg, ware het niet dat er in sprinters geen WC is en ik moet erg plassen anders doe ik het in mijn broek. Sinds mijn bestralingskuur begin 2010 moet ik veel vaker. Enfin, ik houd het vol tot station Dordrecht, waar het Betuweboemeltje van Arriva op vertrekken staat - maar ik moet echt eerst plassen. Qua sanitair zijn de tegenwoordige stations slecht voorzien en je moet een muntstuk van 50 cent hebben om toegang te krijgen en die heb ik niet. Dus eerst wisselen bij een kiosk. De eerste WC is defect, maar de tweede werkt godzijdank wel. Opluchting! Ik spoed me terug naar het perron en zie de trein juist wegrijden.

     Gelukkig zijn er vier in het uur, het kwartier wachten op een bankje in de zon is zo voorbij. De trein is een sneltrein, zegt een electronisch bord, maar hij blijkt desondanks overal te stoppen. Het 19.10 uur als ik in Gorcum uitstap en naar huis loop.

De dag vangt grijs aan met lichte regen. Na tien uur wordt het zachte miezer, nog later droog. het is koud en Anna zet voor het eerst na de zomer de kachel aan. In de post een bericht van Bevolkingsonderzoek Zuid-West met de uitslag van het onderzoek op darmkanker. De z.g. poeptest op occult bloed. 'De uitslag is gunstig'. Mooi, het is de tweede keer dat ik meedeed; het onderzoek is om de twee jaar en biedt overigens geen volledige zekerheid. Na je 75e levensjaar hoeft het niet meer.

     Met mijn broertje ging het gisteren slecht. Hij had meer pijn en moest veel braken. Vandaag is het een stuk beter.

     Anna krijgt een vriendin op bezoek. Ik was voornemens om naar de jaarlijkse bijeenkomst van de Stichting Stadsherstel (SSG) te gaan in het schuilkerkje op de Langendijk, maar heb geen zin en blijf lekker lezen en klungelen op mijn kamer. Terug naar boven

Foto van het nieuwe onderzoek op de website van ArcheologieGorinchem.nl

Zondag 17-09-2017

Bericht deze week in De Stad Gorinchem: 'Rijsdijk blij met onderzoek Historische Vereniging'. Rijsdijk is de Groen Links wethouder die direct te maken heeft met de historische muur- en torenresten en de bouw van de abjecte gele hoteldoos aan de Dubveltjesgracht. Een sfinxachtige man. Waar is hij blij mee? De Historische Vereniging Oud-Gorcum (HVOG) gaf hem (en de rest van B&W en de Raad) een proefdruk uit het nog te verschijnen Jaarboek 2017 met daarin de resultaten van een aanvullend onderzoek naar de opgravingen Buiten de Waterpoort. Ik heb het niet gezien maar ik vermoed dat dit het langverwachte artikel is van historicus Aron de Vries. Daarin zou bewijsmateriaal staan dat de archeologische vondsten niet van de 15e eeuwse stadsmuur zijn (en ook niet van het verderop gelegen kasteel De Blauwe Toren), maar van het oudere kasteel van Graaf Willem IV van Holland, de vader van Jacoba van Beieren. Als dát inderdaad bewezen kan worden, dan zijn de archeologische vondsten zondermeer van nationaal belang. Daar is de wethouder dus blij mee. In de krant zegt hij: 'Die resultaten sterken ons in het voornemen om alles zichtbaar te houden en te integreren in het te bouwen hotel.' Iedere minaar van belangrijk historisch erfgoed is zo'n integratie uiteraard een gruwel. De archeologische resten zullen veel te lijden hebben van de bouw (en dat mag wettelijk niet) en die 'zichtbaarheid' is relatief. Hoe toegankelijk zijn ze straks in dat hotel?

     Er lopen nu nog twee trajecten. Een aanpassing van het bouwplan, waarin de resten geïntegreerd worden, en een bouwhistorisch onderzoek, beide nota bene uitgevoerd door de projectontwikkelaar. 'We zullen daarna bekijken wat de match is tussen dat onderzoek en dit onderzoek van de historische vereniging', zegt Rijsdijk cryptisch. Je voelt de potentiële mystificaties al op je afkomen. De HVOG heeft in elk geval juridische stappen in petto. Of de gemeente al heeft gereageerd op de brief dd 28 juli van de advocaat, weet ik niet.

Mooie, zonnige dag vandaag. Grote aantallen wandelaars passeren de sluis. Sommigen in dikke jassen, anderen in t-shirts. We komen desondanks niet buiten en genieten van een dag van binnen lezen en rommelen. Onze koelkast lijkt uit te vallen maar doet het na een paar uren weer. Ik lees geboeid in 'Destined for War' (Scribe, 2017), de studie waarin de politieke wetenschapper Graham Allison probeert na te gaan wat de kans is dat de traditionele wereldmacht USA en de opkomende macht China in de Valstrik van Thucydides zullen trappen en in oorlog gaan raken. Met mijn broertje gaat het vandaag wat beter.

     Nog steeds gaan mensen volledig onvoorbereid het water op. In het nieuws vandaag een verhaal over twee mannen die zonder enige navigatievoorziening, zeekaart, maritieme kennis of marifoon vanuit Texel naar Vlieland wilden varen en op een zandbank vastliepen. Ze konden nog wel de kustwacht bellen met een mobieltje. 'Ze hadden geen idee waar ze waren'. Terug naar boven

Maandag 18-09-2017

Eigenlijk vond ik hem altijd het toonbeeld van een bureaucraat, staatssecretaris Van Rijn. Als hij sprak verloor je al gauw je aandacht vanwege zijn saaie vertogen in afschuwelijk beleidsjargon. Dorknoper bij uitstek. Maar nu blijkt dat hij het kabinet en de hele Tweede Kamer toch te slim is afgeweest. 'Kamer trok ongemerkt 2 miljard uit voor de zorg', schrijft De Volkskrant vanmorgen. Een knappe prestatie van Van Rijn en strikt logisch, als je de gang van zaken naleest. De politiek weet het al sinds maart van dit jaar en liet nog uitzoeken of het écht zo was, maar de zaak bleek juridisch waterdicht. Erg vervelend voor de formerende partijen, die nu flink wat minder te besteden hebben. En terugschroeven durft men het besluit niet sinds het Manifest van Hugo Borst door de voltallige politiek werd omarmd. Had Van Rijn niet gewaarschuwd? In de reconstructie van De Volkskrant kun je lezen dat hij dat wel deed. Al in oktober 2016 kondigde hij in de Kamer aan dat het drie jaar eerder opgerichte Zorginstituut nu eenzijdig nieuwe richtlijnen zou gaan opleggen. 'De doorzettingsmacht wordt aangezet', zei Van Rijn bij die gelegenheid. De Kamer ging stilzwijgend akkoord. De Tweede Kamer lijkt zijn eigen wetgeving niet te begrijpen, schrijft De Volkskrant fijntjes. De fracties stemden ermee in dat Van Rijn onafhankelijke experts aan het werk zette, maar beseften niet dat ze daarmee hun eigen bevoegdheid opgaven. 'Ze bleven moties indienen, als kippen die nog even doorlopen terwijl hun kop er al af is gehakt.'.

Vandaag wisselen zon en flinke regenbuien elkaar af. 's Ochtends doen we klusjes in huis en daarna boodschappen. 's Middags gaat Anna naar Tessa om op Lina-Mae te passen, terwijl Tessa met haar oudste kind naar zwemles gaat. Buurman Lourens komt langs om afspraken voor morgen te maken. Dan zal ik hem weer assisteren, nu om 'Niets Zonder Gods Zegen' van Leidschendam naar Gorcum terug te varen.

Verder lezen in 'Destined for War' van de Amerikaanse politieke wetenschapper Graham Allison (Scrible, 2017); het boek over de vraag of Amerika en China in de Valstrik van Thucydides zullen trappen en in oorlog met elkaar gaan raken. Na de analyse van het handelen van diverse grootmachten in de geschiedenis beschrijft hij het handelen van de opkomende USA aan het eind van de 19e eeuw. Hoe president Theodore Roosevelt de Monroe Doctrine afkondigde, die het westelijk halfrond exxlusief onder invloed van de USA stelde. Plus de drastische manier waarop hij geschillen met Engeland, Canada, Colombia en Duitsland in die wereldhelft besliste. Het idee is dat de opkomende macht China vergelijkbaar zou kunnen handelen - en mijns inziens al deed met de annexatie van Tibet, de gedwongen overdracht van Macao en Hongkong, de oorlog met Vietnam, en de claims op de eilanden in de Zuid- en Oostchinese zeeën.

     Een wereldmacht in opkomst zoals China zal altijd de regio om zich heen willen beheersen. Je vraagt je af in hoeverre China de beheersing heeft over het gedrag van het Noord-Korea van Kim Jong-un. Je zou zeggen dat het land van de leiders in Beijing geen andere functie zou mogen vervullen dan die van vazal en bufferstaat tegen Zuid-Korea en de USA. Het Koreaanse schiereiland was tijdens de duiznden jaren van keizerlijke dynastieën altijd een vazalstaat van het Rijk van het Midden. De huidige status van zelfstandige kernmogendheid past daar niet bij, zou je zeggen, tenzij Kim in overeenstemming handelt met zijn machtige buurstaat. Mocht dat niet zo zijn en gedraagt Kim zich volgens een eigen agenda, dan is bij verdere escalatie een door Beijing georganiseerde regime-change in Pyongyang in de nabije toekomst denkbaar en zelfs waarschijnlijk. Onder geen beding zal China toestaan dat Noord-Korea valt door een al dan niet geheime actie van het Westen. Terug naar boven

We passeren de Hoge Brug bij Delfshaven.

Dinsdag 19-09-2017

Een heerlijke dag varen op de binnenwateren. Met buurman Lourens breng ik 'Niets Zonder Gods Zegen', zijn mooi antiek vrachtscheepje, van Leidschendam terug naar Gorcum. Ik vaar er graag mee, hoewel ik geen enkele neiging heb ons zeiljacht voor een motorjacht in te ruilen.

     'Lourens is al aan boord sinds gisteren. s Ochtends even voor acht uur neem ik het Betuweboemeltje van Arriva naar Dordrecht en daarna Intercity's naar respectievelijk Rotterdam Centraal en Delft Centraal. Iets meer dan een uurtje. Het is een paar minuten lopen naar de Zuidkolk, waar aanlegsteigers zijn. We boffen: het is mooi Hollands nazomerweer en vrijwel windstil. Een klein halfuur later komt Lou aanvaren (foto hier). Volgt in omgekeerde volgorde het landelijke traject van jongstleden vrijdag over de Delftse en Delfshavense Schie. Hierboven een foto van de Hoge Brug in Delfshaven; niet zo hoog als de naam aangeeft, want hij moet voor ons open. Omstreeks half één liggen we in de Grote Parksluis in Rotterdam, een kwartier later varen we de Maas  op. Volgen de Erasmusbrug, de Willemsbrug, de Brienenoordbruggen en de Noord. Bij Dordrecht een kort regenbuitje als we de Beneden Merwede opdraaien. De volgende regenbui bij de Merwedebrug bij Gorcum is echter een fikse. Gelukkig is het alweer droog bij het invaren van de Grote Merwedesluis. Het is dan vijf uur. We leggen aan bij het station en buurvrouw Joke komt ons om halfzes met de auto ophalen.

     Thuis is het stil. Anna heeft haar wekelijkse oppasdag op de kleine Lina-Mae. Meestal komt ze rond zeven uur pas thuis. Mijn broertje in het ziekenhuis is vandaag opeens koortsvrij, maar tegen de avond krijgt hij weer verhoging. Een CT-scan van de buik levvert geen nieuwe gezichtspunten op.

Prinsjesdag is dit jaar geheel aan me voorbij gegaan. Ik scan het nieuws en lees dat Trump in de Verenigde Naties dreigt met de algehele vernietiging van Noord-Korea. 'De raketman is bezig met een zelfmoordmissie'. Een vreemde uitspraak, die mijns inziens onthult dat Trump zélf niet van plan is om Kim Jong-un aan te vallen. Dat zou zeer onverstandig zijn sinds Noord-Korea over kernwapens beschikt die doelen in de VS kunnen raken - en dat weet Kim. Lees verder wat ik er gisteren over schreef: dat Kim eerder kans loopt door de Chinezen te worden geëlimineerd, hoe meer hij zich als een ongericht projectiel in hun achteruin gedraagt. Terug naar boven

Boot schoonspoelen in Numansdorp.

Woensdag 20-09-2017

Na alle regens van de afgelopen dagen gaan we vanmorgen even in Numansdorp bij de boot kijken. Lekkage boven de stuurboord garderobekast, weinig boven die aan bakboord. Geen water in de bakjes van beide stopcontacten (die ik er overigens uit had gehaald). We vervangen de natte handdoeken door droge. De regens hebben de boot lekker schoon gespoeld, maar toch spoelen we met de slang de kuip en de zijboorden nog een keer na (foto hierboven). Het is lekker weer en mijn verlangen om ons weer in te schepen is groot. Helaas, het kan nog even niet wegens afspraken voor morgen, maar er zijn twee opties nu er een late nazomer aan lijkt te breken. Allereerst kunnen we komende zaterdag de boot alvast naar Gorcum brengen en in de jachthaven aan de Vluchthaven leggen. Barbara & Michel varen dan misschien mee. Pas volgende week kunnen we hier in de Lingehaven terecht, na de jaarlijkse Boten- & Camperbeurs in het weekeinde. Een tweede optie is: ons vrijdag inschepen, wat varen op het Hollands Diep en het weekend knus doorbrengen aan de ankerboeien bij het Hellevoetsplein. We zien wel hoe het loopt. In elk geval neem ik deel 2 van de Wateralmanak mee om eventueel vrijdag de bruggen over de Beneden- en Boven-Merwede telefonisch te kunnen reserveren.

Service bij Bol.com. Ik had een film op DVD besteld ('Breaking the Waves' van Lars van Trier), maar ik kreeg een artikel voor iemand anders in de bus. Het 5e seizoen van 'Game of Thrones'). Dat hebben we al. Klantenservice bellen. Het wordt meteen geregeld, zegt een dame, de DVD wordt asap toegezonden en u ontvangt 5 euro op uw account als tegemoetkoming. Wilt u wel even de Game of Thrones (gratis) terugsturen? Dat doe ik meteen.

Volgt een middag van wolken en zon. Ik lees met aandacht verder in Graham Allison. Bericht over mijn broertje: lichte koorts, geen pijn, opnieuw galstenen op de echo, in de pancreas wordt de necrose geresorbeerd en hij krijgt daarbij preventief antibiotica. Een geleidelijke weg omhoog.

     De Gorcumse Courant staat vandaag op de voorpagina een bericht dat Groen Links wethouder Arjen Rijsdijk op 7 september jl. in de gemeenteraad gezegd zou hebben, dat de archeologische restanten van de 14e eeuwse kasteel- en torenmuur aan de Duveltjesgracht 'niet beschadigd mogen worden en volledig geïntegreerd moeten worden in het horecaproject'. Voorwaar! Eerst ging het nog om er 'zoveel mogelijk' van te behouden en er moest zelfs 35 centimeter van de muur worden afgezaagd om een gelijk vloerniveau in de hoteldoos te krijgen. Horeca-ontwikkelaar Voet moet het geïntegreerde plan nog voor goedkeuring indienen. Speculeert Rijsdijk erop dat een dergelijke aanpassing te duur wordt voor hem? Dat Voet er zelf de brui aan geeft en de bouw van de abjecte hoteldoos helemaal niet doorgaat? Of breekt het inzicht door dat de aantasting van hoogwaardig archeologisch erfgoed wettelijk verboden en no go is? Kan allemaal, en als het zo is, dan is de gemeente mogelijk niet eens aansprakelijk. Ik schreef al eerder dat de wethouder een sfinxachtige figuur is. Misschien om dat te benadrukken reageert Rijsdijk als door een spin gestoken op Facebook op het krantenstuk als volgt: 'Dit is niet wat ik gezegd heb, luister de raadsvergadering er nog maar eens op na... Staat ook in een eerdere post'. Inderdaad, zo uitgesproken was hij niet, lees het na in mijn blogpost van jongstleden zondag. Hij houdt het liever vaag. Terug naar boven

De ruïne van Huis ter Merwede aan de Beneden Merwede bij Dordrecht (foto netherlands-tourism.com

Donderdag 21-09-2017

Toen buurman Lourens en ik eergisteren bij Dordrecht de Beneden Merwede opvoeren, zagen we vlak daarop aan de zuidoever een intrigerende kasteelruïne staan (foto hierboven). Vandaag vind ik uit dat de ruïne het Huis te Merwede betreft, een kasteel dat hier vanaf het eind van de 13e eeuw stond. Het zou één van de oudste kasteelruïnes van Nederland zijn en werd waarschijnlijk gebouwd door Daniël IV van Merwede. In 1418 werd het bij de strijd om Dordrecht tijdens de Hoekse en Kabeljauwse Twisten ingenomen door Jacoba van Beieren. Van daaruit poogde ze vergeefs de stad in te nemen. De tegenpartij sloopte het slot gedeeltelijk; drie jaar later werd de rest verwoest door de Sint Elisabethsvloed (1421). Uiteindelijk bleef alleen het deel van de westtoren over dat er nu nog staat.

Gisteravond onverwacht bezoek van Herman & Marian U. Ze staan met hun camper vlakbij, op het schiereilandje De Punt tussen de Vluchthaven en de rivier. Gezellig bezoek. Vanmorgen breekt een zonnige dag aan, met slechts lichte bewolking. De herfst begint met een Indian Summer. Van Ambiance Zonwering Bakker komt iemand langs om de maten van de ramen op te nemen voor onze nieuwe zonwering, die van boven en beneden beweegbaar zal zijn. Tegen de inkijk.

De keus uit de twee opties voor varen in het komend weekeinde vallen uit in het voordeel van zaterdag naar Gorcum varen. Michel, Barbara en hun jongste dochter Esri zullen ons vergezellen. Ik bel de Verkeerscentrale Dordrecht om de brugopeningen af te spreken. Helaas draait de Merwedebrug bij Gorcum pas om 20.00 uur; enfin, we hebben zaterdag in elk geval alle tijd. Het lukt niet om een voor een aantal dagen een ligplaats te reserveren bij WV De Merwede; het is er te druk in verband met de Boten- en Camperbeurs. Maar we kunnen een paar dagen langszij bij de 'Niets Zonder Gods Zegen' van onze buren Lourens & Joke. Na de beurs brengen we Dulce naar de Lingehaven.

     Tot onze spijt belt Barbara een aantal uren later af. Het komt toch niet uit. Kinderen... We besluiten om de Verkeerscentrale en buurman Lourens maar weer af te zeggen. Want het heeft voor ons geen zin om zaterdag ingewikkeld te doen; we kunnen nu beter na het botenbeursweekend direct naar de Lingehaven komen. Dan gaan we morgen voor een paar mooie dagen er nog een keer met de boot op uit.

Allengs loopt de haven vol met boten en bootjes voor de beurs van morgen en zaterdag. Ik loop naar de stad voor een boodschap en zie dat er op de Groenmarkt, achter het museum, een archeologische opgraving bezig is. Hier komen grotere vuilniscontainers. In de kuil is een man juist bezig een grafkist met menselijke botten bloot te leggen (foto hier). De botten zijn van verschillende mensen; meerdere grafkisten lagen destijds boven elkaar en ze zijn door de druk in elkaar gezakt. Gisteren vond men hier al een schedel. De menselijke resteren van een kerkhof dat zich eeuwenlang om de vorige Grote Kerk lag en dat eerder ook al op andere plaatsen bij de kerk blootgelegd werd. Die kerk was een fraaie Gothische hallenkerk, die in 1236 gewijd werd. Bij het beleg van Gorcum in de winter van 1813-1814 schoten de belegeraars de kerk in puin; in 1844 werden de restanten gesloopt. De huidige romaans/classistische kerk werd vanaf 1851 gebouwd. De archeologen zullen de kuil over een paar dagen weer dichtgooien.

     's Middags gaat Anna naar een vriendin in Hardinxveld. Ik lees de middag door. Morgen inschepen. Terug naar boven

Aan het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis.

Vrijdag 22-09-2017

De verplaatsing van vandaag: van mijn hol vol boeken naar mijn boot vol dromen. Waar ben je het liefst? Daar ga ik niet op in. Het is een dag van veel wolken, een enkele lichte bui en zon aan het eind van de middag. Terwijl Anna inpakt regel ik de tocht, bel de Verkeerscentrale Dordrecht om de brugopeningen voor zaterdag af te zeggen en voor maandag af te spreken. Want we hebben alles afwegend besloten om maandag naar Gorcum te varen vanuit Dordrecht. Dat scheelt minstens twee uren en daardoor kunnen we de opening van de Gorcumse verkeersbrug om 12.30 uur gemakkelijk halen. Die openingstijd is er vreemd genoeg niet in het weekeinde, maar wel op werkdagen. Waarom eigenlijk niet andersom? Geen idee. Buiten in de haven meren steeds meer jachten af voor de Boten- en Camperbeurs. Een enkel zeiljachtje, maar overwegend motorjachten. Overal wapperen vaandels van botenmakelaars. Op de Kriekenmarkt richt men verkoopkramen in.

     We sluiten om elf uur ons huis af en rijden langs Tessa om 'de strijk' langs te brengen. Een mand kinder- en peuterkleertjes. Tessa schenkt koffie. Daarna door naar Numansdorp, waar we bij de AH boodschappen voor het weekeinde inslaan. Vervolgens naar de haven en de boot weer inrichten. Heerlijk. We rekenen af met de havenmeester en houden 100 euro tegoed voor volgend jaar, omdat we voor de hele maand september vooruit betaald hadden. We vullen de watertanks en bij de werf de dieseltanks (157 liter). De laatste keer tanken was rode diesel in de Brackwell, UK. In de winter heb je je brandstoftanks graag vol, zodat er geen lucht in zit die kan condenseren in de diesel. Natuurlijk gebruiken we nog wel wat voor de tocht de rivieren op, maar dat vullen we in Gorcum wel weer aan.

We hebben geen enkele behoefte om dit laatste weekeinde van het vaarseizoen nog mijlen te maken. We steken het Hollands Diep over en meren even na drie uur af aan de buitenzijde het noordelijk remmingwerk van de Volkeraksluis. Er liggen meer boten dan verwacht; meerdere mensen hebben hetzelfde idee gekregen als wij om van dit Indian summerweekend te profiteren. Er is gelukkig nog voldoende plek. Het is wat gezelliger dan aan de ankerboeitjes in de baai van het Hellegateiland omdat je de bootjes af en aan ziet varen naar en van de sluis. Inmiddels trekken de laatste wolkenpartijen weg en we nestelen ons comfortabel in de zon in de kuip (foto hierboven). Wat een genot. Hier blijven we tot zondag. Dan varen we naar Dordrecht en de dag erop naar Gorcum, als de Boten- en Camperbeurs voorbij is. Maandagmiddag haal ik dan met buurman Lourens ons autootje in Numansdorp op.

Mijn broertje had een goede nacht dankzij een slaappil. Nog steeds matige resorptiekoorts. Bloedkweek afgenomen. Derde weekend in het ziekenhuis. Terug naar boven

Vanmorgen mist aan het remmingwerk.

Zaterdag 23-09-2017

Koude nacht aan het remmingwerk! Ik geloof dat het buiten maar een graad of vijf was. Maar met een extra deken over het dekbed slapen we warm genoeg. Een halfuur voor het opstaan zetten we de Webasto-kachel aan, die de kajuit en onze slaaphut snel opwarmt. De condens vervliegt van de ruiten. Buiten hangt dichte mist (foto hierboven), de rest van de wereld lijkt niet te bestaan. Maar de nevel wordt al gauw door de zon opgelost. Wind is er niet. De hemel is bijna helemaal egaal blauw en het wordt een lekker zonnige nazomerdag. Als voorspeld.

Onze dag is er een van in de najaarszon zitten, lezen en heerlijk niets doen. Nou ja, bijna, want ik erger me weer aan de besluiteloosheid van ons gemeentebestuur over het voorstel van herinrichting van het Eind, onze straat. De meningen zijn verdeeld over het eenrichtingsverkeer in de Tolsteeg, en daarover gaan ze nóg een keer de meningen peilen. Ik schrijf een boos ingezonden stukje in De Stad Gorinchem, want al lig je ver van de stad aan het remmingwerk van een sluis in het Hollands Diep, in deze digitale tijd kun je toch aan de discussie meedoen. Ik kom er van de week nog op terug.

     's Ochtends komt een lezer van mijn weblog even langs om goeiendag te zeggen. Het is dezelfde man die we een maand of vier terug al in Hellevoetsluis ontmoetten. Aan het eind van de middag krijgen we tweemaster naast ons. Ook al een lezer.

     Mijn broertje gaat vandaag voor een minuut of tien even naar buiten. Zijn vrouw Marina rijdt hem in een rolstoel. De koorts is nog niet weg.

Ik ben van de generatie die in de jaren 60 radicaliseerde door de Vietnamoorlog. Een van de redenen was het zogenaamde Tonkin Incident. Op 2 augustus 1964 werd de Amerikaanse torpedobootjager Maddox in de Golf van Tonkin ten zuiden van het Chinese eiland Hainan door drie Noord-Vietnamese patrouilleboten beschoten. Een mogelijke tweede aanval vond plaats op 4 augustus 1964. Naar aanleiding ervan begonnen de Amerikanen zware bombardementen op Noord-Vietnam. Er was altijd veel twijfel over die incidenten; we waren ervan overtuigd dat de VS ze uitgelokt had door de territoriale wateren van Noord-Vietnam binnen te dringen. Eigenlijk dacht ik dat nog steeds, maar in 'Destined for War' van Graham Allison (Scribe, 2017) komt ter sprake dat het tweede incident zelfs volledig fake was. Juist dat tweede incident werd door de toenmalige defensieminister Robert McNamara gebruikt in de campagne om het Congres ervan te overtuigen dat de VS aan Hanoi de oorlog moest verklaren. McNamara heeft echter in 2005 onthuld dat het nooit heeft plaatsgevonden. 'A false alarm played a key role in putting the United States on the path to failure in Vietnam'. Vergelijk het fake-incident met de gefabriceerde bewijzen voor massavernietigingswapens in de 1e Golfoorlog tegen Saddam Hoessein in 1990/1991. 

     McNamara was een interessante man. In mijn boekenkast staat een kritisch boek van hem over de onzin van een kernoorlog, 'Blundering into Disaster', dat hij in de jaren 90 schreef. Terug naar boven

Afscheid van het Hollands Diep.

Zondag 24-09-2017

Een wat minder koude nacht. Geen ochtendmist en een wolkenloze hemel. Rustig ontbijt. Afvaart om kwart voor elf. De laatste tocht dit jaar over het Hollands Diep (foto hierboven). De wind is Bf 2 en oost, dus pal op kop, het zal weer niet. Tegenliggers laten zich comfortabel voor het lapje naar het westen voeren. Veel beroepsvaart in de vaargeul. Dan de Dordse Kil. Uitluisteren op het blokkanaal, VHF 4. Bij Dordrecht VHF 79. Aan de wachtsteiger in een zijkanaal wachten we een kwartier op de opening van de spoorhefbrug en de verkeersbrug ernaast van 12.12 uur. Daarna langs de Dordtse kades, die vol vrachtschepen liggen, naar de invaart van de Engelenburgbrug. Anna roept hem op VHF 75. 'Ik ga over 5 minuten draaien', is het antwoord. Even dobberen en dan varen we de Nieuwe Haven binnen (foto hier) met zijn statige stadshuizen langs de kade, waar de KDR&ZV zijn jachthaven heeft. De havenmeester wijst ons een box, we leggen aan, het is half twee. Volgt een heerlijke middag in de zon. De rest van de wereld is er even niet. Vanavond gaan we lekker ergens in de stad eten. Morgen over de Beneden Merwede naar Gorcum.

De rest van de wereld bestaat wel. Het is de dag van de Duitse verkiezingen. Voor de hele EU eigenlijk de belangrijkste verkiezingen. Ik hoop en verwacht een derde termijn voor Angela Merkel, die de hoognodige stabileit voor ons continent belichaamt. Of de rechts-populisten van de AfD in de Bondsdag komen is wat minder belangrijk. Ook andere referenda houden de aandacht vast: het referendum van morgen onder de Iraakse Koerden en het illegale referendum over een week in Catalonië. Vooral bij het laatste hopen de tegenstellingen zich gevaarlijk op. In het laatste geval is mijn sympathie bij de Spaanse staat, omdat ik tegen separatisme, nationalisme en verbrokkeling binnen Europa ben. Niet altijd even sterk overigens, ik kan me bijvoorbeeld de frustraties van de Schotten over de Brexit goed voorstellen, die zij immers niet wilden. Maar ook bij die dwaze Britse uittreding uit de EU lijkt de soep al steeds minder heet te worden opgediend.  Terug naar boven

We hangen op de tegenstroom voor de spoorbrug van de Baanhoek bij Sliedrecht.

Maandag 25-09-2017

Het zit niet altijd mee. Zoals vandaag. We hadden alles goed geregeld: om 9.50 uur zal de Verkeersbrug Papendrecht voor ons draaien, om 10.19 uur de spoorbrug van de Baanhoek en om 12.30 uur de Verkeersbrug van de A27 bij Gorcum. Er hangt vanmorgen slechts lichte mist in de Nieuwe Haven in Dordrecht. Voldoende zicht om te vertrekken, oordelen we. Om negen uur gaat de Engelenburgerbrug voor ons open. Meteen zien we dat er op de rivier veel meer mist hangt. Vlug zetten we de radar en de AIS aan en varen voorzichtig langs de vrachtschepen aan de kades van de stad. We koersen de Beneden Merwede in. De schepen zijn donkere schimmen op de rivier. Even verderop is de aanlegplaats van de snelle waterbussen. Dan roept de Verkeerscentrale Dordrecht ons op. Ze vinden het te gevaarlijk voor ons en dirigeren ons naar de Biesboschhaven, een ongebruikte insteekhaven. Daar wachten we tot de mist zal optrekken en balen. Verdorie, straks valt ons hele mopoie schema van brugopeningen in duigen!

     Maar het lijkt in het oosten lichter te worden. De zon is een bleek schijfje. Ik roep op VHF 79 de verkeerscentrale. Ze vragen intern hoe het zicht bij de Baanhoek is; circa een kilometer, zegt iemand. We mogen verder varen. Achter de Factotum, een groot vrachtschip, steek ik de rivier over. Het zicht is inderdaad beter. De verkeerscentrale waarschuwt me dat de Factotum naar de bunkersteiger op de noordoever gaat. Ik vaar om hem heen naar de brug. We zijn nog op tijd! Op de over staan schoonzusje Mieke en haar moeder te zwaaien. Mieke woont hier vlakbij. De brug draait exact op tijd. Achter twee opvarende vrachtschepen steek ik de rivier over naar de stuurboordkant. Naar de spoorbrug van de Baanhoek is minder dan een kwartier. Het stinkt, een bedenkelijke chemische lucht, hier is de chemische fabriek van Chemours, verdacht van het lozen van kankerverwekkende stoffen. Voor de brug hangen we op de tegenstroom (foto hierboven); het is nog tien minuten voor hij zal draaien. Er komen drie treinen over de brug, maar verder gebeurt er niks. Om 10.30 uur roepen we de Verkeerscentrale: waarom draait de Baanhoek niet? Dat snappen ze ook niet, ze zullen informeren. Een kwartier later melden ze dat er inderdaad geen brugwachter is komen opdagen; er schijnt een zieke te zijn. Dat kan toch zomaar niet?, zeggen we, zo halen we de brug bij Gorcum niet op tijd - die draait pas weer om acht uur vanavond en dan is de Lingesluis al dicht. Ja, we zullen nog eens bellen, is het antwoord.

De uren verstrijken. Het is zwaar bewolkt en koud. Ik trek zelfs handschoenen aan. Gorcum halen we zeker niet meer. Ik pak de telefoon en bel maar weer eens naar de Verkeerscentrale. kan ik het misschien zelf regelen? Ze geven me het telefoonnummer van de verkeersdienst van Prorail in Rotterdam. Die moeten de bediening van de spoorbrug regelen. Daar krijg ik ene 'Chris' aan de lijn. Hoe komt u aan dit nummer?, vraagt hij verbaasd. Beleefd zet ik onze situatie uiteen - en dat het toch eigenlijk ongehoord is dat de brug niet draait. Hij was er al mee bezig, zegt Chris, maar hij zal nog eens zijn best doen, ik hoor het wel. Even later belt hij terug: om 12.19 uur zal de brug opengaan. Ook de verkeerscentrale belt of ik het goede nieuws al gehoord heb. Jazeker, maar nu halen we Gorcum zeker niet. Ze beloven te bellen met de dienst die de brug van de A27 bedient. Na weer een kwartier melden ze dat het niet gaat lukken. De brug bij Gorcum mag niet vaker draaien, anders krijgen ze boze automobilisten. Oh. We kunnen dus pas om 20.00 erdoor. Omdat de Lingesluis dan al dicht is, moeten we waarschijnlijk de nacht aan het remmingwerk doorbrengen tot acht uur de volgende morgen.Maar dan is de afspraak met de Werkendamse Verwarmingscentrale, zegt Anna, dan komt er iemand onze CV repareren - en aan dat remmingwerk kun je niet van boord (tenzij we de dinghy oppompen). Ja, zeg.

     Dan krijgt ik een idee. We bellen Maria T., onze buurvrouw die op de sluis woont en bij de Havendienst werkt. Zo gezegd, zo gedaan. O, zegt Maria meteen, bel me maar even als jullie na acht uur bij de sluis zijn, dan draai ik hem wel even.

     Om 12.19 uur gaat de Baanhoek eindelijk open. Even verderop varen we de Gemeentehaven Sliedrecht in. Achterin is de jachthaven van de WSV Sliedrecht, waar we kunnen wachten tot een uur of vijf, half zes, de tijd om naar Gorcum te varen. We meren af aan de kop van een T-steiger, en gaan een uiltje knappen. Er komt bericht van mijn broertje: het gaat goed en als dat zo blijft, mag hij woensdag het ziekenhuis uit.

Om drie uur vanmiddag komt de zon eindelijk door de wolken. We nestelen ons in de kuip. Het nieuws: bij de AfD in Duitsland breekt het gebruikelijke gekrakeel van rechts-populisten uit. Frauke Petry trekt zich terug, de partij aan de extremisten en de neo-nazi's overlatend. Op Twitter riep weekblad Die Zeit de hashtag 'Ich bin #87Prozent' in het leven, waarmee niet-AfD-stemmers hun wensen en grieven kunnen delen (87% van de kiezers stemde niet op de AfD).

Het loopt tegen vier uur. Nog ruim een uur. Anna heeft alle kleren al ingepakt.  Ik plaats deze post alvast; morgen kunt u lezen hoe het vandaag verder met ons ging. Terug naar boven

Ingespannen wachten voor de Verkeersbrug van Gorcum. Turen naar het rode lichtje.

Dinsdag 26-09-2017

De zon scheen lekker toen we gisteren om half zes de gemeentehaven van Sliedrecht verlieten, op weg naar de verkeersbrug van Gorcum. Als hij nou maar draait om acht uur! Per slot was de Baanhoek ook afgesproken, maar die ging niet open. Enfin, we deden het op de Beneden Merwede kalm aan, om niet lange, saaie uren voor de brug te hoeven dobberen. Veel scheepvaart op de rivier. Zelfs probeerden we nog bij Den Breejen, de laatste werf voor de Boven Merwede, even aan te meren bij een kade, maar daar was het te ondiep. Vanaf de kruising met de Merwede zelf bleven we dicht aan de bakboord-oever, om niet twee keer de drukke rivier te hoeven oversteken. Om kwart over zeven naderden we de brug en dobberden op de stroom heen en terug voor de werkhaven van Damen Shipyards. 'Verboden invaart' stond op een bord bij de invaart, en een telefoonnummer van de veiligheidsdienst. Nou, zei Anna op besliste toon, als de Gorcumse brug straks ooit niet draait, dan bel ik die veiligheidsdienst of we tot morgenochtend ergens kunnen liggen, we gaan niet in het donker helemaal terug naar Sliedrecht.

     De tijd duurt lang als je wacht. Hoe dichter de klok naar acht uur vorderde, hoe ingespanner we naar het rode lichtje tuurden (foto hierboven). De schemering was onderhand al gevallen en we hadden het stoomlicht en de navigatielichten ontstoken. Wat we daar deden aan de verkeerde oever?, vroeg een vrachtschip over de marifoon. Op de brugopening wachten natuurlijk, antwoordden we. Tegen acht uur werd het echt spannend. Vroeger kwam er een autootje over het fietspad naar de bedieningscabine rijden, nu gebeurde dat niet. Zouden ze het vergeten zijn, of wordt de brug tegenwoordig ook op afstand bediend? Om vijf over acht riep Anna op VHF 18 de brug op en kreeg geen antwoord. Vlak daarop - alsof ze het toch gehoord hadden - kwam er een groen lichtje onder het rode. Er ging een belsignaal af, het drukke verkeer op de brug kwam tot stilstand en de bomen gingen neer. We slaakten een zucht van opluchting. Een minuut of wat later stond de brug omhoog en voeren we door de opening. Dan langs de industriehavens en de vluchthaven, waar in het donker van de rivier een dubbel groen-rood licht op ons afkwam, een schip dat de vluchthaven in wilde naar de Grote Merwedesluis. We maakten ruimte maar de schipper zetten zijn schijnwerper op ons met zoveel licht, dat we haast niets meer konden zien. Hardnekkig hielden we onze koers langs de wal aan en hij passeerde terwijl we baadden in een zee van licht. Gelukkig lag er geen schip aan de autolosplaats van Buiten de Waterpoort. Terwijl Anna Maria T. van de Havendienst belde voer ik bij het rode baken het hoekje om. Even later veranderde het dubbel-rode licht op het Lingesluisje in rood-groen en zagen we de sluisdeur opendraaien.

     Een meter of twintig voor de invaart zaten we aan de grond. Ik gaf gas en trok de boot eroverheen. Daarna superzachtjes de sluis in, waar we maar nét in passen en alleen maar met dunne, platte stootplaten (foto hier). Kimberley van de Havendienst en de buren Lourens & Joke heetten ons van bovenaf welkom. De binnenste sluisdeur zwaaide open en in de eerste havenkom draaide ik de boot en voer achteruit de afgesproken box schuin tegenover ons huis in. Lijnen zetten en motor uit. We pakten onze spullen snel bij elkaar en gingen vermoeid en blij naar huis. Anna improviseerde wat te eten en dat aten we bij Nieuwsuur op.

Vanmorgen opnieuw dichte mist. Hoe gevaarlijk dat kan zijn, bleek wel toen we sirenes hoorden en de brandweer en een ziekenauto over het Eind naar Buiten de Waterpoort hoorden en zagen scheuren. Een aanvaring op de rivier? Of opnieuw iemand die van de brug gesprongen was, zoals gisteren? Het bleek inderdaad een aanvaring in dichte mist tussen een vrachtschip en een veerpont van Riveer. Er zouden twee gewonden op de verboot zijn. De veerdienst legde alle ponten voorlopig stil tot de mist opgetrokken is.

     Anna gaat al vroeg naar Tessa voor haar oppasdag op Lina-Mae. Even na acht uur belt de monteur van de Werkendamse Verwarmingscentrale aan. Hij komt de verroestte verdeler vervangen. Tot hij klaar is kan ik niet warm douchen. Om tien uur meldt hij dat het drukvat ook kapot is. Zijn collega, die verderop in de straat aan het werk is, heeft er gelukkig nog eentje bij zich. Hm, het is zo'n moment dat je je als leek even afvraagt of je niet bedonderd wordt. Maar wat moet je ertegen inbrengen? Dus krijgen we een nieuw expansievat.

     Als de klus om kwart voor twaalf geklaard is, rij ik met buurman Lourens naar Numansdorp om ons autootje op te halen. Een kleine twee uur later ben ik terug en loop even langs op het havenkantoor om de eerste maand liggeld te voldoen en een aansluiting voor de walstroom te krijgen.

Een interessante observatie in een voetnoot van Graham Allisons' 'Destined fot War' (Scribe, 2017). In zeven gevallen waarin een concurrerende mogendheid op de drempel stond om nucleaire wapens te ontwikkelen en een serieuze bedreiging te worden, overwoog de andere concurrent serieus om een preventieve aanval uit te voeren en het nucleaire arsenaal te vernietigen. In de laatste maanden van 1949 poogde de chef-staf van de Amerikaanse luchtmacht president Truman ervan te overtuigen om zo'n preventieve aanval op de Sovjet-Unie uit te voeren. In de periode dat China de nucleaire status ging verwerven, planden de Sovjets een preventieve aanval op Beijing en consulteerden daartoe de VS. China had soortgelijke plannen toen aartsvijand India kernwapens wist te ontwikkelen, India deed het op zijn beurt toen het Pakistan lukte en nu overweegt men in de VS zo'n aanval op Noord-Korea. Gelukkig zetten de staten het steeds niet door, behalve Israël. Dat vernietigde in 1981 een Iraakse kernreactor, in 2007 die van Syrië en nu overweegt het al enkele jaren om de nucleaire ontwikkelingen in Iran de voet dwars te zetten.

's Middags lezen. De zon schijnt zacht omfloerst uit een lichtblauwe hemel. Het zachte weer lokt me naar buiten, naar de boot om de walstroom aan te sluiten, wat te rommelen en in de zon te zitten. Iemand van de havendienst heeft de platte stootrubber gevonden, die we in de sluis verloren, en aan boord gelegd. Nog geen zin om de zaak te onttakelen, dat komt morgen wel. Ik loop ook even de stad in. De archeologische opgraving achter het museum is klaar. Veel grafresten gevonden, nu gaat men er grote vuilniscontainers plaatsen. Tja, waarom niet? De mens moet zijn restanten ergens kwijt. In de Langendijk is een smartshop gekomen. Er staan grote waterpijpen in de etalage. Hoeveel van die shops hebben we nu in Gorcum? Ik schat minstens drie. Terug naar boven.

Dulce op haar winterplek in de Lingehaven. Links op de achtergrond ons huis.

Woensdag 27-09-2017

Herfstmist vanmorgen tot een uur of half elf. Bruine en gele bladeren op de kades en in het water van de haven. We halen op Oost boodschappen voor de rest van de week. Inmiddels schijnt de zon en we profiteren van het droge weer om op de boot aan het werk te gaan. Allereerst halen we op het voordek de dinghy onder het dekzeil tevoorschijn. Dikke spinnen schieten er verschrikt onder tevoorschijn. We maken het bijbootje schoon (foto hier), laten hem leeglopen en bergen hem op. We hadden het ding niet nodig dit seizoen, maar dat weet je niet vooruit. Anna gaat hierna binnen opruimen en ik breek de buiskap en de bimini af. Samen vouwen we ze op. Die gaan voor de winter in ons berghok. Steeds varen er nog jachten langs, uit en naar de sluis, profiterend van de laatste zonnige dagen. In het weekeinde schijnt de herfst echt uit te breken.

     Na een paar uur vinden we het zat. Als het morgen nog droog is zal ik de lijnen eraf halen en opbergen. O ja, en de genua moet eraf en naar het berghok.

     Goed bericht over mijn broertje. De sonde en het infuus mochten weg en hij en Marina aten feestelijk een stuk worteltaart in de hal van het ziekenhuis. Morgen mag hij waarschijnlijk naar huis.

Verdere escalatie in Catalonië rond het referendum van komende zondag. Een massale Spaanse politiemacht bivakkeert er in cruiseschepen, machtsconcentratie van de Spaanse staat om te kunnen ingrijopen om de stemming te verhinderen. Spanje 'vermorzelt' het referendum, zo beschuldigen de voorstanders van onafhankelijkheid de regering Rajoy. Een probleem is uiteraard dat ze slechts de helft van het Catalaanse electoraat vormen. De andere helft is tegen onafhankelijkheid.

     Eveneens escalatie na het referendum in Iraaks Koerdistan. Irak en Turkije dreigen met isolatie en blokkades. De vluchten van Egyptair, FlyDubai en de Libanese vliegmaatschappij MEA op Erbil zijn verboden. Met het Koerdische onafhankelijksverlangen heb ik altijd meer sympathie gevoeld, dan met het Catalaanse. In het laatste geval wil een rijke deelstaat niet delen met de armere provincies. Het Koerdisch referendum zou bij een opkomst van 72% negentig procent voorstemmers gehad hebben. De Koerden werd na WO I en de val van het Osmaanse Rijk ten onrechte een eigen staat onthouden door de zegevierende wereldmachten Engeland en Frankrijk. Zij zijn het slachtoffer van het onnadenkend trekken van grenzen met de liniaal. Of de regio anders meer vrede gekend zou hebben? Dat mag je betwijfelen, maar een historisch onrecht was het zeker. Dat geldt niet voor Catalonië.

     Het is vandaag de 100ste warme dag van het jaar. Normaal - wat is nog normaal? - zijn er in een jaar 85 warme dagen. Het jaar 2017 wordt dus waarschijnlijk een bovengemiddeld warm jaar.

Schreef ik al eens over de onoplosbaarheid van het 'drie-lichamen-probleem'? Ik dacht van wel, maar kan het niet vinden. In elk geval zou het door Chinese onderzoekers zijn opgelost met behulp van een supercomputer. 'De onderzoekers uit Shanghai deden hun langdurige rekenwerk op de grote supercomputer in Guangzou, waar de 1.349 stabiele banen werden gevonden. Daarvan waren er 1.223 nog niet eerder gevonden', schrijft De Volkskrant vandaag. Maar daarmee ben je er nog niet. Experts sluiten niet uit dat er zelfs oneindig veel stabiele planeetbanen voor drie ongelijke planeten kunnen bestaan, maar men begint nu wel patronen te onderscheiden. Zeer boeiend! Terug naar boven

Donderdag 28-09-2017

Vanavond is er een zogenaamde 'Parallelsessie' van de gemeenteraad, waarin het voorstel voor de herinrichting van het Eind, onze straat, besproken wordt. Ik ga erheen. De resultaten van een meningspeiling van bewoners en anderen lieten grote verdeeldheid zien over het eenrichtingsverkeer in de Tolsteeg. Zie op eindgoedalgoed.nl. Dat beoogt om het drukke verkeer over Tolsteeg-Eind-Peterbrug wat te verminderen.

     Opnieuw teleurstelling over de weinig daadkrachtige houding van het Gorcums gemeentebestuur. Eerst stelde men een proef voor met de volledige afsluiting van de Tolsteeg. Het zou het Eind werkelijk autoluw maken, berekende een duur bureau (Goudappel Coffeng). Een mooie wandelpromenade langs de haven, tussen binnenstad en Buiten de Waterpoort, de Ramblas van Gorcum, passend bij de toekomstige allure van Werelderfgoed. Er was brede steun van de buurtvereniging KNAKE en de bewoners. Toch durfde de gemeente de afsluitingsproef na luidruchtige protesten van de autolobby niet door te zetten. Doorgaand autoverkeer moest en zou mogelijk blijven in de kwetsbare historische binnenstad. Nu gaat het slechts om eenrichtingsverkeer in de Tolsteeg. Tja, je verwacht dat een verantwoordelijk bestuur met visie de knoop doorhakt, maar dát doen ze nu juist niet. In plaats daarvan gaan ze het - opnieuw! - aan de stad vragen: 'Voorgesteld wordt om de dilemma’s scherp te formuleren en deze aan de stad voor te leggen om een keuze te kunnen maken.' Je kunt voorspellen dat opnieuw blijkt hoe verdeeld men is, voor- en tegenstanders zijn vrijwel even groot, dus er komt slechts een zinloze herhaling van zetten.

     Met het eventueel schrappen van eenrichtingsverkeer op de Tolsteeg verdwijnt de kern uit het voorstel. Dan blijft het drukke doorgangsverkeer in twee richtingen over de zwaarbelaste straat rijden, terwijl het voorstel op een autoluwe situatie geënt is. Trottoirs zijn er niet meer, slechts een betonnen band in het plaveisel. Geen stoepranden dus. In feite maakt men het daarmee zelfs erger, want er is meer ruimte voor autoverkeer, en meer ruimte betekent meer snelheid in plaats van minder. Geen promenade, maar de facto een racebaan. Voetgangers en fietsers lopen meer gevaar en ik voorspel dus meer ongelukken. Bovendien zal er ondanks het verdwijnen van de parkeerplaatsen toch geparkeerd worden, omdat er geen paaltjes komen die dat verhinderen. Zie foto hierboven. Als de Tolsteeg geen eenrichtingsverkeer krijgt, kan men het voorstel beter helemaal intrekken.

Vanochtend regent het. Niet naar de boot dus, maar er is kans op zon in de middag, dus dan kunnen we misschien de genua eraf halen en de lijnen opbergen. Vanaf circa half elf wordt het droog, een uur later schijnt de zon. Ik loop even de stad in voor wat boodschappen die we gisteren vergaten, en voor een bezoekje aan De Mandarijn, waar een mooi boek op tafel ligt: 'Kafka op Norderney' van Sipko Melissen (Van Oorschot, 2017), een bundel essays over Kafka als jongeman, als gekwelde minnaar en als verliefde briefschrijver. Een heerlijk literair boek.

     Na de lunch is de boot voldoende opgedroogd om de genua er droog af te halen. Samen laten we het enorme zeil in het gangboord zakken, knopen er een lijn omheen als was het een soort rollade en sjouwen het van boord en de trap op naar de 3e Waterkering. Op de stenen voor het passantengebouw spreiden we het weer uit (foto hier) en vouwen het zig-zagsgewijs op, rollen de resterende baan op en knopen er weer rolladegewijs een touw om. Op een steekkarretje rijden we het naar ons huis, waar het zeil voor de winter in het berghok verdwijnt. Daarna ruim ik een groot deel van de lijnen op; morgen de rest. Laat de herfst en de winter maar komen (en snel voorbijgaan). Terug naar boven

Opruimen van de laatste lijnen, vallen, repen en andere touwtjes aan dek. Midden-achter ons huis, rechts ons autootje. Alles bij elkaar.

Vrijdag 29-09-2017

Het viel me eerlijk gezegd mee, de 'parallelsessie' van de gemeenteraad gisteravond. Mensen op de publieke tribune mochten ook het woord voeren en daar maakten we goed gebruik van. Deze sessies zijn puur informatief en voor de fracties een gelegenheid om kennis te nemen van onderwerpen die later in de voltallige raad aan de orde komen. Luie raadsleden hoeven de stukken niet te lezen. In het geval van het herindelingsplan voor onze straat pas op 16 november. Visionaire betogen over het weren van doorgaand verkeer en over autoarme historische binnensteden werden niet afgestoken. Dat Gorcum bij de 30 meest luchtvervuilde gemeenten van ons land hoort, hoorde je ook niet. In elk geval werd duidelijk dat niemand ervoor voelt om de zaak nóg eens aan de bevolking voor te leggen. Het dilemma is duidelijk: óf je voert het plan uit mét eenrichtingsverkeer in de Tolsteeg, óf je laat de invoering helemaal achterwege. Zoals ik gisteren schreef is haalt herinrichting zonder eenrichtingsverkeer de kern uit het voorstel: minder auto's, shared space, veiligheid voor fietsters en voetgangers en 'de auto te gast'. Zonder die kern wordt het zelfs gevaarlijker in onze straat, omdat er in het herinrichtingsplan juist méér ruimte voor autoverkeer komt. Meer ruimte, harder rijden, meer ongelukken. Slechts de VVD en Stadsbelang steunden die zinloze optie. Deze partijen zwichtten voor de autolobby. De SP en Groen Links steunden de volledige uitvoering inclusief éénrichtingsverkeer, terwijl D66 daar ook toe leek te neigen. Van de rest (PvdA, Gorcum Actief, CDA, CU en SGP) kreeg ik geen hoogte; die hielden de kaarten voor de borst. Het kan in november dus een dubbeltje op zijn kant worden.

     Een verrassend pluspunt was dat niemand zich opwond over het autovrij maken van het schilderachtige pleintje op de Kriekenmarkt. De Havendienst moet zijn auto's en die van de medewerkers maar elders gaan parkeren, vond men, net als iedereen. De parkeerplaatsen die op het Eind en de Kriekenmarkt verdwijnen, zullen elders gecompenseerd worden (o.a. bij Kweeklust en de Walsteeg) en de geometrische beelden van Winiarski zullen terugkeren.

Vannacht schreef ik twee gedichten in bed. Hoe gaat dat? Ik lag wakker wat geestelijk te freewheelen en opeens waren ze daar. Woorden, zinnen, enige beelden, niet compleet en niet af. Ik lag er een tijd aan te schaven en toen stond ik op en liep naar de studeerkamer om ze op te schrijven. Nog niet rijp voor publicatie. Bovendien kreeg ik de inspiratie om een oude novelle in de komende maanden af te gaan maken. Vanmorgen zoek ik hem op een oude USB-stick. Hij blijkt er in twee versies op te staan, allebei onaf.

Vanochtend geen mist. Het is bewolkt maar in de loop van de morgen komt er zon. Volgens de weersites zouden we aan het eind van de middag een zwaar onweer krijgen, als een koufront passeert. Dan keert de herfst terug. 'Vandaag en dit weekend maakt een lagedrukgebied vanaf de oostkust van Canada de oversteek naar Europa. De voormalige orkaan Maria wordt door dit systeem aan de zuidflank meegenomen en veroorzaakt bij ons vooral van zondagavond tot en met maandagavond onstuimig herfstweer met flink wat wind en behoorlijk veel regen', schrijft Weeronline. Alle reden om voort te maken met het opruimen van de resterende lijnen, schoten, vallen, repen en andere touwtjes aan dek. Een zeilboot is er altijd vol mee. Ik ga aan de slag (foto hierboven). Een aantal haal ik er helemaal af en de rest stop ik op de giek onder een keukenzeiltje onder de huik. Ze worden in ons natte klimaat anders viesgroen van de alg. Het grootzeil blijft net als de vorige winter op de giek zitten. Ook de grote Egyptische vissersstootwillen breng ik naar de kajuit. Rond het middaguur is het klaar, behalve het leeghalen van de wijnkelder. Dat doe ik vanmiddag. Terug naar boven

De anesthesioloog Milos Zvonar zat in 2002/2003 voor de LPF in de Tweede kamer van

Zaterdag 30-09-2017 

Van de week kocht ik het boek van journalist Joost Vullings met interviews met 26 LPF ex-kamerleden; wat kwam er van hen terecht en hoe kijken ze terug? ('De Kinderen van Pim', Lebowski, 2017). Niet dat me dat erg interesseert, maar er staat ook een interview in met een van hen, iemand die ik tamelijk goed heb gekend: de anesthesioloog Milos Zvonar. In het begin van de jaren 90 dwong ik hem uit het Gorcumse Beatrixziekenhuis, waar ik toen directeur was, te vertrekken wegens disfunctioneren. Tien jaar later stond hij op de lijst van de LPF en zat in 2002-2003 in het parlement, waar hij nauwelijks het woord voerde en opviel wegens zijn frequente afwezigheid. Hoe zou het hem sedertdien vergaan zijn? Zvonar blijkt te zijn teruggekeerd naar Tsjechië, zijn geboorteland, en in Praag te wonen. Zvonar verliet al zijn ziekenhuizen na conflicten met de anesthesieverpleegkundigen. In het interview zegt hij (na een diepe zucht): 'Ik was heel goed met het personeel van de OK!' Oef! Ik herinner me nog dat het voltallige anesthesie-personeel tegen hem in staking ging. Anno 2017 slaat hij nog steeds racistische taal uit. Over immigranten: 'Wij willen ons land voor onszelf. Dit soort mensen passen helemaal niet bij ons. Dat kun je racisme noemen. Ik vind het nationalisme. Je moet als natie trots zijn op wat er opgebouwd is, dat laat je niet kapot gaan door groepen mensen. Wat heb je aan deze mensen? Niks. Ze doen niets. Ze willen niets doen. Alleen maar problemen'. Zvonar is niet veranderd; in Tsjechië dat immigranten weigert voelt hij zich thuis. Ik ben blij dat ik deze racist destijds de voet heb dkunnen dwarszetten.

Gisteravond zagen we een mooie film op DVD: 'Silence' van Martin Scorsese uit 2016. Een indrukwekkend verhaal over zendelingschap en apostase (geloofsverzaking) na marteling, dat zich afspeelt in een dramatisch mooi verfilmd Japan. Een groot deel van zijn leven wilde Scorsese dit verhaal verfilmen.

Vanmorgen is het regenachtig en killer dan de vorige dagen. We doen boodschappen in de stad, paraplu's opgestoken. Na Graham Allisons' boek over de Valstrik van Thucydides ('Destined for War', Scribe, 2017) begin ik met 'Botsende supermachten. China en Amerika op ramkoers?' van Jan van der Putten, dat op hetzelfde thema voortborduurt.

     Vanmiddag zullen we naar Oostzaan rijden voor een familiepartijtje, de verjaardag van Nicky, de vrouw van Ans' zoon Derrick. Terug naar boven

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/51