Logboek 2021/1 Coronawinter in Gorcum

Direct naar het

laatste verslag 

Een jaar geleden stond dit eerste kwartaal in het teken van mijn reis met de Bark Europa naar Antarctica en de terugkeer uit het diepe zuiden van Zuid-Amerika tijdens een om zich heen grijpende coronapandemie. Je mag zeggen dat ik in beide gevallen ongewoon veel geluk had: het was de voorlopig laatste expeditie van het schip en ik bemachtigde het allerlaatste ticket van een vlucht naar Amsterdam uit Rio de Janeiro.

     Dit jaar is alles anders. In dit kwartaal zullen hopelijk massale vaccinatiecampagnes het virus op de knieën dwingen. Zou de wereld zijn les geleerd hebben? Na de zomer van vorig jaar leefden we nogal geïsoleerd in ons Gorcums appartementje. Dulce werd op de wal gezet om uit te drogen. Als het virus voldoende ingedamd is, zullen we in het tweede kwartaal van dit jaar weer kunnen varen. Nu rekenen we erop dat we ons eenzaam bestaan nog zeker de eerste drie maanden van 2021 moeten voortzetten.

De foto hierboven van de Lingehaven in de sneeuw is niet zo oud. Hij is van 1994 - 1995, denken kenners. Ons huis - links van het midden op de achtergrond - staat er al in zijn nieuwe vorm en die dateert van 1992. Het achterste schip in het midden, afgemeerd aan het Eind, was een restaurantboot. The Clipper. Ik heb er nooit gegeten. Buurtbewoners weten te vertellen dat het restaurant van een vluchteling uit het Iran van de ayatollahs was. De in Gorcum zeer bekende Chef Abbas. Het schijnt er niet lang gelegen te hebben. Abbas begon daarna een Iraans restaurantje op de Haarstraat. We aten er graag. Daarna zat hij met een afhaalrestaurant op de Burgstraat, maar dit jaar kwam hij weer terug op de Haarstraat. Maar helaas pech - corona. Je kunt er overigens wel bestellen, afhalen of laten thuisbezorgen. Iraans eten is verrukkelijk!

Vrijdag 01-01-2021, Nieuwjaarsdag

Op oudejaarsavond was een gezamenlijke vriendin uit onze ziekenhuistijd bij ons. Gezellig. De hele avond hoorden we buiten verspreide knallen, maar beduidend minder dan andere jaren. Op zeker moment klonk er een handgranaatharde knal vanaf de Langendijk. We zagen met plezier de zwierige weemoed van Joost Prinsen in de eerste aflevering van Matthijs gaat door. Mijn dochter Floor heeft er als teamlid hard aan meegewerkt. De glijbaan voor rolstoelers van een jonge uitvinder was ook leuk. Van de conference van Youp van het Hek hield ik de term salafistfuck over. Een lange omarming bracht Anna en mij het nieuwe jaar in. Ook daarna weinig vuurwerk en geen mens op straat. Gorcum ging kalm over naar 2021. Mevrouw onze burgemeester bedankt op Twitter de inwoners en de hulpdiensten. Op andere plaatsen in het land was er veel meer aan de hand en werd 2021 ondanks het vuurwerkverbod knallend ingeluid. De ME en de politie grepen op verschillende plaatsen in. Hulpverleners hadden last van agressieve mensen maar er kwamen 30 procent minder meldingen binnen dan een jaar eerder. De zwaarbelaste ziekenhuizen werden ontzien en er kwamen veel minder mensen met vuurwerkletsel op de SEH-afdelingen, want velen vierden de jaarwisseling thuis met oliebollen en champagne.

Vanmorgen hebben we een mix van zon en wolken. Wind is er nauwelijks. Ik hang de nieuwe scheurkalender op (foto hierboven). Weer 365 blaadjes te gaan. De gebruikelijke vuurwerkrotzooi in de straten ontbreekt dit keer. Anna kijkt als ieder jaar naar het Nieuwjaarsconcert, ditmaal zonder publiek vanwege corona. Ik lees met toenemende herkenning en instemming 'Fantoomgroei' van de journalisten Sander Heijne en Hendrik Noten (AtlasContact, 2020). Dat poogt te analyseren 'waarom we steeds harder werken voor steeds minder'. Daarbij grijpen de auteurs terug op een tijd die ikzelf bewust meemaakte: die van het Akkoord van Wassenaar in 1982. Het was het begin van de afkalving van vakbeweging en sociaaldemocratie - en van invoering van de neoliberale ideologie van flexibilisering, marktdenken, belastingverlaging voor bedrijven, loonmatiging voor werknemers en zelfs vermindering, de afbraak van sociale voorzieningen en de verzorgingsstaat. Een beleid dat in de volgende decennia in de hele westerse wereld een grote economische bloei teweegbracht, maar de grote meerderheid van de mensen werd er niets beter van. De neoliberale afbraak werd zelfs voortgezet tijdens de bankencrisis in 2008 en de eurocrisis die erop volgde. Inplaats van de mega-bedrijfswinsten te herinvesteren gebruikte de toplaag van CEO's en aandeelhouders het geld voor 'exhibitionistische zelfverrijking' (Wim Kok). Het gevolg was de aftakeling van de middenklasse en een steeds groter gapende kloof tussen de bezittende klasse en de overgrote meerderheid van het volk.

     Ik heb die hele neergang in de kwaliteit van de samenleving al die tientallen jaren bewust meegemaakt. Dit boek geeft er een goede greep op. Ik ben nu halverwege. De hoop is bij velen dat de huidige pandemie-crisis aan het doorgeschoten neoliberalisme een eind kan maken - maar dat gebeurt niet vanzelf.

De coronacijfers zijn er tot halverwege de middag nog niet. Opnieuw een computerstoring bij het RIVM of de aanleverende GGD'en, neem ik aan. Ze zouden waarschijnlijk laag zijn, omdat er sinds gisteren, oudjaarsdag, minder getest werd. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 02-01-2021

Er is weer veel om van te schrikken, deze ochtend. terwijl de berichten binnenstromen over de vele illegale feesten en raves (?) van jongeren met oud- en nieuwjaar lees ik dat onderzoekers van het Imperial College in Londen hebben vastgesteld dat de nieuwe (Britse) variant inderdaad zoveel besmettelijker is, dat het reproductiegetal er 0,4 - 0,7 procentpunt mee opgehoogd wordt. Inderdaad: een stuk besmettelijker. 'Dit is de ernstigste verandering in het virus sinds de start van de epidemie', zegt hoogleraar Axel Gandy van de Britse universiteit tegen de BBC. Het lijkt er ook op dat meer jongeren onder de 20 besmet raakten met deze variant. De variant verspreidt zich snel over de hele wereld en ook in ons land. Dat betekent dat de lockdown eerder strenger moet worden dan soepeler. De in gang komende massavaccinaties zullen daar de eerste vier maanden nog te weinig verandering in brengen. Daarbij komt 'dat de tweede golf zo stug blijkt dat die de eerste golf op verschillende vlakken gaat overtreffen' zo schrijft Wouter van Loon in de NRC. Het RIVM schat dat het aantal besmettelijke mensen nu grofweg gelijk is aan het hoogtepunt van de eerste golf, zo rond de 170.000. Ook in de ziekenhuizen nemen de aantallen Covid19-patiënten snel toe naar het niveau van het voorjaar, nu de gemiddelde leeftijd van de patiënten oploopt. Zie de grafiek hierboven.

Onder massieve druk van politiek en medische en verpleegkundige organisaties gaat minister De Jonge vanmorgen ermee akkoord het ziekenhuispersoneel met voorrang en als eersten te vaccineren. Ik geloof niet dat hij er blij mee is, want hij zegt ietwat zuur: 'We maken een kleine zijstap op de vaccinatieroute'. Het gaat om personeel van ambulances, de spoedeisende hulp en de IC- en Covidafdelingen in de ziekenhuizen. Ze moeten het wel  zelf regelen aanstaande maandag, direct na het weekeinde, te beginnen. Ik begrijp de narrigheid van de minister wel. 'Er zijn altijd mensen die vinden dat ze als eerste gevaccineerd moeten worden. Als je je aan de hoofdroute vasthoudt, ben je star. Als je daarvan afwijkt, zwabber je. In deze baan krijg je altijd kritiek', zegt hij nog. Inderdaad, gisteravond roepen de huisartsen ook al om voorrang. Ze vinden zich belangrijker dan kwetsbare mensen. Want wat is die hoofdroute? Die volgt het advies van de Gezondheidsraad om kwetsbaren en ouderen boven de 60 eerst te vaccineren. Daarmee wordt de grootste gezondheidswinst geboekt.

Onze voorraden zijn op. Dus hebben we boodschappen nodig. terwijl Anna de kerstversiering en de boompjes opruimt en naar de kelder brengt, lk loop ik langs de super en de groenteboer in de binnenstad. Bij Het Kruidvat zoek ik naar kaarsen. Die hebben ze normaliter, maar nu is het schap leeg. Geen aanvoer meer, zegt een medewerkster. 's Middags komen Barbara en Nikita langs. Er is veel te vertellen. De vader van Michel is op oudejaarsavond overleden aan corona. Dat kwam aan. Hij werd 72 jaar. Donderdag is de crematie.

    Als ze weg zijn, pakken we het gourmetstelletje uit, mijn kerstcadeautje. Vanavond gaan we het uitproberen, romantisch bij het licht van onze laatste kaarsen en aan de keukentafel om de boeken in de bibliotheek te ontzien.

Er zijn weer cijfers. Die van gisteren waren door computerfouten te laat. Vandaag zijn ze weer op tijd. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8630 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 431 meer dan gisteren. Dat duidt wel op verdere daling. In de ziekenhuizen en de IC's stabiliseren de getallen. Er werden 38 overleden Covid-patiënten gemeld, 60 minder dan gisteren. De besmettingen in verpleeghuizen stijgen wel en passeren het niveau van de 1e golf. In Gorcum hadden we 19 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Vlak na de oerknal splitsen zich overal in het heelal baby-universa af, die er voor ons uitzien als zwarte gaten (Credit：Kavli IPMU)

Zondag 03-01-2021

We weten sinds enige tientallen jaren dat het heelal slechts voor 5 procent uit gewone materie bestaat. Het overgrote deel bestaat uit donkere energie (68 procent) en donkere materie (27 procent). Daar weten we weinig tot niets van; het maakt je erg bescheiden en ik schreef er hier herhaaldelijk over. Sinds vele jaren zoekt men er intensief naar, tot op heden zonder resultaat. Hoe weten we dan toch dat er zoiets als donkere materie bestaat? Het bewijs werd in 1978 geleverd door de studie van de rotatie van sterrenstelsels, zoals onze eigen Melkweg. Als je alleen de bekende materie telt zouden die stelsels niet kunnen bestaan. De sterren in de spiraalarmen zouden door de middelpuntvliegende kracht allang geleden uit de bocht gevlogen zijn. Er moet dus iets zijn dat de zwaartekracht levert om de stelsels intact te houden. Dat iets noemde men donkere materie, omdat je er niets van kon zien. Je kon wel uit de extra geleverde zwaartekracht berekenen hoeveel massa het moest hebben. Men denkt ook dat de onbekende materie al bij de oerknal ontstond.

     Er zijn veel hypotheses over wát donkere materie is, zoals WIMPs (Weakly interacting massive particles), supersymmetrie-deeltjes zoals het neutralino en andere Majorana-deeltjes. De laatste zijn raadselachtige deeltjes die tegelijk hun eigen anti-deeltje zijn. In een nieuw artikel deze herfst in het wetenschappelijke tijdschrift Physical Review Letters ontvouwt een internationaal team van theoretisch natuurkundigen een andere optie. Zij stellen een scenario voor waarin zich overal na de oerknal enorme aantallen kleine zwarte gaten hebben gevormd, die ze primordial black holes (PBH's) noemen. Ze ontstonden dus lang voordat zich sterrenstelsels, sterren en planeten ontwikkelden. Dat zou zijn gebeurd tijdens de ultrakorte periode van kosmische inflatie – de onwaarschijnlijk krachtige flits van extreem snelle uitdijing van het jonge heelal in alle richtingen tijdens de eerste microseconde na de oerknal, als een luchtballon die in een oogwenk opgeblazen werd tot kosmische afmetingen. Een periode die het heelal overal egaliseerde en die de basis heeft gelegd voor de vorming van de latere (clusters van) sterrenstelsels. Tegenwoordig wordt die flits van kosmische inflatie door velen als de échte oerknal beschouwd, direct nadat de kiem van het oer-heelal ontstond.

     De auteurs hypothetiseren dat tijdens de kosmische inflatie zich overal microscopisch kleine universa afsplitsten van het exploderende oer-heelal (zie de afbeelding hierboven). Al die baby-universa klapten in elkaar tot minieme zwarte gaten, waaruit niets kan ontsnappen, zelfs geen licht - dus kunnen we ze niet zien. Net zoals zwarte materie. Eigenlijk is de hypothese een variant op de multiversum-hypothese, waarover ik ook vaak schreef. De baby-universa kunnen overal ontstaan door quantum-fluctuaties. Die vormen een typische eigenschap van het kosmisch vacuüm, waarbij deeltjes en hun anti-deeltjes energie 'op de pof' lenen en kort in het bestaan kunnen flitsen, mits ze daar supersnel naar terugkeren. Ze heten daarom virtuele deeltjes. Die mogelijkheid bestaat omdat absoluut vacuüm - een ruimte zonder deeltjes - in beginsel niet kan bestaan. Het rare fenomeen werd in 1948 bewezen door de Nederlanders Hendrik Casimir en Dirk Polder; het werd in 1997 definitief experimenteel bewezen en heet naar hen het casimir-polder effect. Het vacuüm heeft daarom altijd een minimale energie, genoeg om die virtuele deeltjes te laten ontstaan. Ontelbaar veel zelfs en een groot deel kan in een oogwenk uitgroeien tot baby-heelallen, volgens het nieuwe artikel. In de loop van de 13,8 miljard jaar dat het universum bestaat, kunnen aantallen primordiale zwarte gaten samensmelten tot sommige van de ultrazware zwarte gaten, die we nu waarnemen.

     Kan deze hypothese ook bevestigd worden door waarnemingen? De zwarte gaten van dit ‘multiversum’-scenario zouden op indirecte wijze kunnen worden opgespoord met de Hyper Suprime-Cam van de 8,2-meter Subaru-telescoop op Hawaïi, een enorme digitale camera, met behulp van zwaartekracht-lensing. Daarmee werd onlangs een eerste kandidaat-PBH ontdekt, een spot van oplichtend sterlicht dat door de lenswerking van een primordiaal zwart gat met ongeveer de massa van onze maan kan zijn veroorzaakt. Meer waarnemingen van de telescoop zullen volgen. Ook die van het nieuwe Vera C. Rubin Observatorium in Chili, dat nog in aanbouw is. Mogelijk worden er dan overal voldoende primordiale zwarte gaten gevonden om de donkere materie in het heelal te verklaren.

Gisteravond met succes gourmet genoten (foto hier). In de keuken, om vetaanslag op de boeken in de kamer te vermijden. Het is een gezellige bezigheid; ik herinner dat we het vroeger vaak met de kinderen deden. Vandaag is het een grijze dag. Droog, dus veel vissers en wandelaars. Barbara & Michel komen op proef langs met hun golden retriever van 1 jaar, Dex. Die moet hier logeren als ze woensdag en donderdag in het oosten des lands zijn voor de herdenking en de crematie van de vader van Michel. Dex verkent opgewonden de nieuwe omgeving, maar al gauw kalmeert hij.

Coronacijfers. Verdere daling, dat geeft hoop. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7438 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1185 minder dan gisteren. Dinsdag komt het RIVM met nieuwe weekcijfers; dan moet blijken of het een echte daling is  of dat er vanwege het lange weekeinde en oud-en-nieuw minder getest werd. De bezetting van ziekenhuizen en IC's bleef stabiel. Er werden 47 overleden Covid-patiënten gemeld, negen meer dan gisteren. Verpleeghuizen blijven hoog. In Gorcum waren er 17 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren).

     Met enige ergernis verneem ik dat de huisartsen ook voor elkaar hebben om als eerste te worden gevaccineerd. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) bereikte daarover een akkoord met het ministerie van volksgezondheid. Ook zij verdringen dus kwetsbare en oudere mensen naar later in de tijd. Juist bij het snel vaccineren van deze groep ligt de grootste gezondheidswinst, adviseerde de Gezondheidsraad herhaalde malen. Het gevolg is dat er nu meer slachtoffers van corona in deze groep zullen vallen dan nodig was geweest. In Polen is zelfs een idiote praktijk gegroeid om beroemde Polen al eersten te vaccineren. Het betreft politici van de regeringspartijen, zakenlieden, TV-presentatoren en acteurs. 'Om een voorbeeld te stellen', is de officiële reden. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 04-01-2021

De update over de maand december van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, vertoont een flink lagere waarde dan in november: +0,27 graden Celsius vs. +0,53 in november, ten opzichte van het gemiddelde over de periode 1981 - 2010. Vermoedelijk is de oorzaak dat de huidige La Niña in de Pacific doorzet. Die heeft koelend effect op het oppervlaktewater in de oceaan en dus ook op de atmosfeer erboven. Lees hier wat de World Meteorological Organisation (WMO) ervan zegt. De lage maandwaarde verandert de opwarmingstrend sinds 1979 niet. Die blijft staan op +0,14 graden per decennium (+0,18 graden boven land en +0,12 graden iedere tien jaar boven oceanen).

Van de week was er discussie over wat 'normaal' genoemd moet worden in weerberichten. Dat komt door de aanpassing van de 30-jaarsperiode waarover de gemiddelden berekend worden. Tot dit jaar was dat 1981 - 2020; maar bij de voltooiing van ieder decennium schuift het tien jaar op. Nu gaan we dus het gemiddelde van de periode 1991 - 2020 als 'normaal' gebruiken. Ja maar, roepen klimaatdeskundigen, wat is tegenwoordig bij de snelle opwarming van het klimaat nog normaal? Ze hebben gelijk: het weer wordt nu opeens vaker normaal en de situatie van bijvoorbeeld veertig of vijftig jaar geleden raakt helemaal buiten beeld. Dat heet het shifting baseline syndrom.  Sommigen weermannen besluiten om die term niet meer te hanteren en te spreken van 'bovengemiddeld'. Gerrit Hiemstra en Peter Kuipers Munneke bijvoorbeeld.

Ik kan me voorstellen dat minister De Jonge allang spijt heeft dat hij met zijn vaccinatiestrategie afweek van het doorwrochte advies van de gezondheidsraad, dat als meest optimale strategie voorstelde het eerst vaccineren van kwetsbare mensen en ouderen in de thuissituatie. Dat zou de grootste gezondheidwinst opleveren. Maar toen kwamen er technisch-logistieke problemen, zoals de batchgrootte van de verpakkingen en de -70 graden bewaartemperatuur. Dus koos hij het zorgpersoneel in verpleeghuizen en gehandicapteninstellingen als eersten. Toen drongen de hysterisch geworden dokters Gommers en Kuipers zich met het ziekenhuispersoneel naar voren. Daarna de huisartsen onder leiding van Ella Kalsbeek: 'wij zijn ook onmisbaar en staan in de eerste linie'. Dat was 'een klein zijstapje op de hoofdroute', zei de minister. En nu willen de leraren, politieagenten en boa's ook voorrang bij het inspuiten van coronavaccins. Het wordt alsmaar ingewikkelder. Straks willen de taxichauffeurs, de pakjesbezorgers en de prostituees ook eerder. Wie het hardst schreeuwt, krijgt als eerste het vaccin, lijkt het wel. Het leidt alleen maar tot verder uitstel voor de kwetsbaren. Daar moet hoognodig een eind aan komen, de doelstelling van een optimale vaccinatiestrategie raakt alsmaar meer achterop en veroorzaakt steeds meer onnodige extra zieken, coronadoden en overbelaste ziekenhuizen. NRC-journalist Tom-Jan Meeus zegt het snedig op Twitter: 'Misschien moeten alle groepen die voorrang eisen aangeven wie minder snel gevaccineerd moeten worden. Dan weten we we het over hebben'. De werkgevers in de ouderenzorg pleiten er inmiddels ook voor niet meer af te wijken van de oorspronkelijke strategie. De hoofdroute, dus. Op woensdag begint Nederland met vaccineren van zorgpersoneel, twee dagen eerder dan gepland. Dat is tenminste iets.

Terwijl er al meer dan een miljoen mensen gevaccineerd zijn, stijgen de coronacijfers in het VK bijna loodrecht. In Duitsland en Italië worden de lockdowns verlengd. Mogelijk is er in de Belgische Kempen nu ook een besmettelijker variant van het virus opgedoken. Polen lokt met hoge salarissen artsen en ander medisch personeel uit Oekraïne en Wit-Rusland.

Bij ons dalen de besmettingen verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6671 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 757 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen wel. Er overleden 65 Covid-19-patiënten. Gisteren waren dat er nog 47. In Gorcum hebben we 24 nieuwe besmettingen (7 meer dan gisteren).

     We hebben een grijze, donkere dag. Anna haalt wat boodschappen en ik breng de vuilnis weg. Dat is alles. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 05-01-2021

Al dagen ligt het land overhoop over de zwalkende vaccinatiestrategie van minister De Jonge. Vandaag legt de Tweede Kamer hem het vuur na aan de schenen. Ik had vaak met de veelgeplaagde bewindsman te doen, die omringd met onzekerheden en protesten een pandemie moet zien te bestrijden. Maar nu hij afweek van de herhaalde adviezen van de Gezondheidsraad om voorrang te geven aan ouderen en zwakken, maakt hij er een potje van. Eerst komen vanaf morgen de zorgmedewerkers, het ziektepersoneel en de huisartsen. Henk Krol wil graag ook eerst de brandweerlieden vaccineren. Het is een lachertje, als het niet zo treurig was. In het schema hierboven zie je dat de groepen die er het meest baat bij hebben pas in het 2e kwartaal aan bod komen. In Trouw leggen een arts en een gezondheidseconoom in een rustig artikel uit waarom het onverstandig is om ouderen en kwetsbaren geen voorrang te geven. Wat is de crux? Vaccineren op basis van gezondheidsrisico. 'Door op basis van ziekterisico te vaccineren voorkomen we zoveel mogelijk gezondheidsschade, ontlasten we de zorg en kan de economie weer zo snel mogelijk open.' Daarvoor geldt een simpele rekensom. 'De gemiddelde leeftijd van de beroepsbevolking is namelijk 42 jaar. De kans op overlijden aan een Covid-19-infectie voor iemand van begin veertig is zo’n 0,16 procent, terwijl dit voor een 80-plusser rond de 10 procent is, een factor 62 (!) verschil.' Dat kun je eenvoudig doortrekken naar de aantallen opnames in ziekenhuizen. Als je die druk als eerste vermindert help je de ziekenhuizen het meest. Wie de zorg wil ontlasten moet eerst de ouderen en zwakken vaccineren.

     Buitendien is er helemaal geen bewijs dat gevaccineerde mensen het virus niet meer verspreiden. Dat heet 'steriliserende ring-immuniteit' en die is niet aangetoond. Ze kunnen hun patiënten mogelijk nog steeds besmetten of het virus bij patiënten weer opdoen en (zonder zelf ziek te worden) verder verspreiden. 'In het slechtste geval voorkomt het vaccin de symptomen, maar niet de verspreiding.'

     Weloverwogen kun je de vaccinatiestrategie van de minister dus niet noemen. Hij laat zijn oren hangen naar de hardste schreeuwers, zoals Gommers en Kuipers, goede ambassadeurs voor hun achterban maar slechte beleidsmakers. Je kunt ook tegen me zeggen: jij bent 73 en je pleit net zo goed voor je eigen parochie. Ach, het kan me persoonlijk niet zoveel schelen, wij houden het die extra weken en maanden wel vol in ons paradijsje van boeken, films, muziek en games.

Het is een bewolkte dag, net iets boven het vriespunt. Winter zit er niet in, hooguit wat natte sneeuw in de loop van de week. Er is ook goed nieuws: ons pensioenfonds hoeft niet te korten op ons pensioen. De voorlopige dekkingsgraad was iets hoger dan 91 procent, dat valt weer mee. En als we tenslotte ergens in april aan de beurt zijn voor vaccinatie, kunnen we misschien in mei weer varen.

Er breekt dezer dagen ook een debat aan over de selectie van patiënten. Wie komt er bij schaarste aan plaatsen in aanmerking voor een bed op de IC? Het komt tot dusver weinig tot helemaal niet voor, maar dokters hebben de neiging om de jongeren boven ouderen te verkiezen. Het staat sinds de afgelopen zomer in hun draaiboek: in het zwarte scenario (fase 3) kunnen ze in uiterste gevallen, bij chronisch plaatstekort en als medische selectiecriteria geen uitsluitsel meer bieden, een jonge patiënt voorrang geven voor de IC. Tja, dat is leeftijdsdiscriminatie, vindt het kabinet. Nog in maart vorig jaar stemde de Tweede Kamer voltallig voor een motie van SP en 50Plus om geen leeftijdsonderscheid te hanteren. Minister Van Ark bereidt een wetsontwerp voor om het te verbieden. Zij vindt dat je in zo'n situatie moet loten. Nu zijn de dokters boos: de minister mag niet op de stoel van de medicus gaan zitten. Maar zo'n beslissing is juist een klassiek voorbeeld van een ethische beslissing, zeker geen medische. En daar kun je heel erg verschillend over denken. Dat is ook waar. De keuze zal zich in de praktijk zelden voordoen, maar is niet uitgesloten als de bezetting in ziekenhuizen verder blijft toenemen. Stel dat de ene ernstige patiënt 59 jaar is en de andere 61? Dan is loten is in uiterste instantie wel zo eerlijk. Maar is dat ook tussen mensen van 20 en 70 jaar zo? Nee, zal ieder weldenkend mens zeggen. Daar hoef je geen medicus voor te zijn. Maar daarmee ben je er nog niet. Verkies je bijvoorbeeld een 40-jarige dakloze junk boven een actieve 70-jarige Rode Kruisvrijwilliger? Nee, begin er niet aan. Loten dus, ook beroerd maar wel eerlijk.

Coronacijfers. Opnieuw dalen de cijfers. Vandaag kwamen er 6412 nieuwe bevestigde coronabesmettingen bij. Dat zijn er 247 minder dan gisteren. Het reproductiegetal daalde naar beneden 1: 0,91 op 18 december. Heel goed! De druk in de ziekenhuizen en de IC's is redelijk stabiel. Er werden 152 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 65. In Gorcum hadden we 16 nieuwe besmettingen (8 minder dan gisteren).

     Het RIVM vindt de cijfers over de afgelopen week echter moeilijk te duiden. 'De daling van het aantal besmettingen kan het gevolg zijn van minder testen', zegt Aura Timen. Ik vermoed dat ze daar ook bang zijn dat de politici opnieuw de maatregelen te vroeg zullen versoepelen. Naar het begin van dit kwartaal

De Russische griep, cartoon van Pépin (E. Guillaumin) uit 1889, hier nog 'influenza' genoemd. Dokters en apothekers (Potards) profiteren )bron: Wikipedia)

Woensdag 06-01-2021

Sinds onheuglijke tijden wordt de mensheid af en toe geteisterd door onheil en plagen en pandemieën, waaronder zoönosen, ziekten die van dier op mens overspringen. Volgens de wetenschap komen ze steeds vaker voor. Oorzaken: globalisering en overbevolking. We leven steeds dichter op elkaar en slepen steeds meer goederen over de wereld. Ziekteverwekkers reizen mee. Het boek 'Zoönose' van David Quammen (Ned. vert. AtlasContact, 2013) staat er vol mee. Dat ze tegenwoordig vaak in China ontstaan is niet vreemd. De enorme metropolen zijn zwaar overbevolkt. De stad Wuhan, waar naar alle waarschijnlijkheid de huidige Covid-19 pandemie ontstond, telt tegenwoordig alleen al negentien miljoen inwoners, meer dan ons hele land.

     Gisteren stuitte ik op de Russische griep van 1888 in het boekje 'Teveel' van de Utrechtse bioloog en emeritus-hoogleraar Jelle Reumer (Lias, 2020), dat gaat over overbevolking, biodiversiteit, stadsvossen en pandemie. We hebben allemaal gehoord van de Spaanse griep in 1918/1919, die wereldwijd meer slachtoffers maakte dan de menselijke slachtpartij van de eerste wereldoorlog. Naar schatting 20 tot 100 miljoen doden. Dat was een influenza-virus van het type H1N1. De oorsprong van de pandemie was overigens niet Spanje; nooit werd duidelijk waar het virus vandaan kwam. Het type H1N1 sloeg overigens weer toe in 2009. Dat was de Mexicaanse griep die ook wel varkensgriep wordt genoemd, omdat sommigen denken dat het virus toen in Mexico oversprong van varkens op mensen, maar het kan ook in China zijn gebeurd.

     Terzijde: die pandemie viel uiteindelijk mee. Volgens Reumer kende hij over de hele wereld 700 miljoen besmettingen en 300.000 doden, maar dat moet een vergissing zijn. Quammen zegt dat de Mexicaanse griep uiteindelijk niet zo kwaadaardig uitpakte als verwacht en volgens Wikipedia waren de aantallen besmettingen en doden veel lager. Verwarring, want de Engelse Wikipedia geeft weer veel hogere aantallen: naar schatting 700 miljoen tot 1.4 miljard besmettingen en nog geen 20.000 doden.

     Die (voor mij) onbekende Russische griep van 1888 - 1890 intrigeert me omdat het waarschijnlijk geen infuenzavirus was, maar een coronavirus, het menselijke coronavirus OC43. Het veroorzaakt vrijwel dezelfde ziektesymptomen als het virus van de huidige pandemie en Deense onderzoekers meldden deze zomer dat het mogelijk ook een coronavirus betrof. Eerdere onderzoekers kwamen in 2005 tot dezelfde conclusie. De Nederlandse Wikipedia vermeldt het niet, maar de Engelse wel. Van de ernst van die minder bekende Russische griep schrik je: naar schatting 1 - 10 miljoen doden. Het was de meest dodelijke pandemie van de 19e eeuw en tevens een van de meest dodelijke in de geschiedenis. Het duurde vijf jaren voordat hij verdween. Houd er rekening mee dat vaccins toen niet bestonden. Ter vergelijking: de huidige Covid-19 pandemie veroorzaakte tot op vandaag al meer dan 85 miljoen besmettingen en bijna 1,9 miljoen doden (bron: Johns Hopkins Covid-19 dashboard). Hij is dus nu al even ernstig als de Russische griep van 130 jaar geleden, maar tot dusver minder dan de Spaanse griep van 30 jaar daarna.

Een bewolkte, rustige dag. De hemel heeft de grijze kleur van een sneeuwlucht, maar er komt geen sneeuw. Alleen in het oosten is er wat kans. Iedere dag loop ik verwachtingsvol naar de brievenbus, maar de boekbestellingen per post laten het al weken afweten. Bol.com (waar ik alleen boeken uit het buitenland bestel) en andere online-winkels werken al vanaf november ver boven hun capaciteit. Uit principe bestel ik alle andere boeken bij onze locale Boekhandel De Mandarijn, maar ook daar ontvangen ze hun bestellingen later dan anders.

     Geen reden om de deur uit te gaan of beter: alle reden om de deur niet uit te gaan. Via een paar Twitter-accounts volg ik de uitslagen van de senaatsverkiezingen in de Amerikaanse staat Georgia. De eerste zetel is al veilig gesteld voor de Democraten, de tweede is een spannende race. Om 11 uur ligt de Democraat Jon Osoff 16.000 stemmen voor, met vooral Democratische stemdistricten nog te tellen. Dat zou Joe Biden de meerderheid geven die hij nodig heeft om het land te herstellen van alle Trump-schade. En dan is de nederlaag van Trump volledig: een one-term president die ook nog zowel het Huis als de Senaat verspeelde. De straten in Washington vullen zich ondertussen met Trump-supporters. Men vreest gewelddadigheden/ Op de valreep poogt de vertrekkende president zelf nog zoveel mogelijk schade aan te richten. Zo stelde hij gisteren nog meer beschermde arctische gebieden in Alaska open voor olie- en gaswinning.

     Eén van mijn helden overleed: natuurkundige Martinus Veltman stierf op 89-jarige leeftijd, heeft de Universiteit Utrecht bekendgemaakt. Veltman was van 1966 tot 1981 hoogleraar in Utrecht en ontving in 1999 samen met zijn promovendus Gerard 't Hooft de Nobelprijs voor de Natuurkunde. Zijn boek 'Feiten en mysteries in de deeltjesfysica' uit 2003 heeft al jaren een ereplaats in mijn bibliotheek.

     's Middags brengen Barbara & Michel onze logee Dexter. Met zijn dekentje, kluiven, eet- en drinkbakjes en hondenvoer. In de twee dagen dat ze naar de begrafenis van Michels' vader zijn hebben we dus een hond. Een erg lieve hond (foto hier).

Corona. Vanochtend i;s de eerste coronavaccinatie in beeld: de verzorgende Sanna in Veghel. De minister en 60 cameraploegen zijn erbij. 'Dit is een waanzinnig moment', zegt De Jonge. De ziekenhuizen beginnen ook met vaccineren van eigen personeel. Vanaf overmorgen zijn ook de GGD-priklocaties in Rotterdam en Houten open. Daarna volgen maandag de priklocaties in Amsterdam, Assen en Den Haag en vanaf volgende week vrijdag zijn alle 25 GGD-priklocaties open. Het Europees Medicijnen Agency (EMA) keurt het Moderna-vaccin voorlopig goed. Het is waarschijnlijk ook effectief tegen de Britse corona-variant.

     De cijfers van vandaag. De duivel speelt er inderdaad weer mee: het aantal besmettingen stijgt. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7142 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 743 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen, het aantal doden stijgt door. Er werden 175 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 152. Verpleeghuizen onveranderd hoog. In Gorcum hadden we 16 nieuwe besmettingen, evenveel als gisteren. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 07-01-2021

Vervuld van verbijstering zagen we gisteravond de beelden van de bestorming van het Amerikaanse Capitool door een terreurmeute van tienduizenden Trump-stemmers zonder mondkapjes, opgezweept door de president tot een regelrechte aanval op de Amerikaanse democratie. 'It is going to be wild!' zei Trump toen hij de demonstranten bij Het Witte Huis opriep (met hem!) naar het Capitool te gaan. Bij de schermutselingen vielen vier doden, van wie één - een jonge vrouw - door een kogel van veiligheidsdiensten toen ze door een afgesloten deur wilde forceren om de vergaderzaal te bereiken. Ze is de fanatieke Trump-fan Ashli Babbitt, een geradicaliseerde Irak/Afghanistanveterane. De bestormers waren binnen het gebouw op zoek naar politici. Kantoren van parlementariërs werden vernield en geplunderd. 'Waar zijn ze godverdomme', riepen de indringers, zoekend naar de Congresleden die zich hadden verstopt of in veiligheid waren gebracht.

     Het waren ongekende en historische beelden. De bestorming van het Winterpaleis in Petersburg, dat soort associaties kwamen in me op, en het gevoel dat je recht in de afstotende, bloeddoorlopen ogen van het fascisme keek. Ook in veel andere steden waren demonstraties en botsingen met de politie. Politiek analyticus Timothy Snyder (van het visionaire boek 'The Road to Unfreedom', 2018) voorspelde dit soort gevolgen van Trumps' giftige cocktail van leugens, waanzin en ophitserij al begin november in deze Twitterdraad. Maar de Trump-revolutie ging deze nacht niet door. Naar alle waarschijnlijkheid blijkt het ook nog een mega-spreader event voor het coronavirus. Je moet hopen dat dit de apotheose mag zijn van het meest schadelijke en meest mislukte presidentschap in de geschiedenis van de VS. Nu de Democraten ook de beide senaatszetels in de staat Georgia hebben bemachtigd is er even lucht en de ultra-rechtse Trump-aanhang is na de val van zijn leider tijdelijk stuurloos - maar niet verdwenen. Het is afwachten of Trump nu zijn kans op de presidentsrace van 2024 heeft verspeeld. Het land blijft verdeeld tot op het bot.

     Overigens is de afwezigheid gisteravond van de Nationale Garde zeer opvallend. Er waren al dagen duidelijke aanwijzingen dat de demonstratie van gefrustreerde Trump-stemmers niet vreedzaam zou verlopen. Washington DC heeft zelf geen garde, maar de burgemeester zou al dagen tevoren de president of de minister van defensie hebben verzocht om via een instructie aan het Pentagon versterking naar het Capitool te sturen. Die zouden geweigerd hebben. Na de bestorming zou niet Trump, The Commander-in-Chief, maar vice-president Pence, buiten hem om de NG hebben opgeroepen toen het volledig uit de hand liep en hijzelf het gebouw uit moest vluchten.

     Midden in de nacht. Het Amerikaanse Congres heeft zes uren na de bestorming zijn gecombineerde zitting hervat. Om 03.40 uur (kwart voor tien onze tijd) bekrachtigt men alsnog met een grote meerderheid de verkiezingszege van Joe Biden. Voorzitter Pence liet na de winnaar van de verkiezingen te feliciteren. Opvalt dat na de bestorming toch nog 138 afgevaardigden en 7 senatoren tegen stemden. Het is nog lang niet over. Trump belooft weliswaar een ordelijke machtsoverdracht, maar hij erkent de uitslag nog altijd niet. 'Dit is slechts het begin van onze strijd om Amerika weer groots te maken.' Natuurlijk zullen de losgeslagen aanhangers van de vertrekkende president over twee weken proberen de inauguratie van Biden te ontregelen. Men is gewaarschuwd. Daarna zal het land tijdens het presidentschap van Biden verlamd blijven en geen rust kennen. Een groot deel van het Trump-electoraat heeft zich laten gebruiken en ophitsen door een charlatan, die ze nooit een oplossing wilde bieden. Hun problemen van massale, uitzichtloze armoede en werkeloosheid zullen, verergerd door een pandemie, ook in de komende periode niet opgelost worden. De diepere oorzaak van de onrust verdwijnt niet. Timothy Snyder schreef ook in 'The Road to Unfreedom' dat een wezenlijk kenmerk van een stabiele staat (of rijk) zijn succesvolle procedures en vaststaande praktijken zijn voor de wisseling van het leiderschap. Ditmaal lijkt het in de VS op het nippertje te lukken, a narrow escape, maar voor de toekomt is het niet meer honderd procent zeker.

Wat zeggen de andere twee supermachten ervan? Peking vergeleek de bestorming van het Capitool met de pro-democratiebeweging in Hongkong. 'Met het verschil dat de politie van Hongkong professioneel zijn werk deed en er geen doden vielen.' En Poetin? Die sprak zich er nog niet over uit, maar zijn ministerie van buitenlandse zaken had kritiek. Het Amerikaanse verkiezingssysteem noemt het 'archaïsch, ouderwets en kwetsbaar voor geweld'. Precies, de Chinese en de Russisch democratische systemen zijn véél moderner.

Vandaag heb ik weinig aandacht voor het overige nieuws.We hebben een regenachtige dag. Anna laat al vroeg Dex uit en later doet ze boodschappen. Grappig, de hond kijkt graag mee als ik zit te gamen (foto hier). 's Middags lopen we met zijn drieën over Buiten de Waterpoort. Het gebied is ongelooflijk interessant, vindt Dex. Hij is minstens 40 kilo zwaar en haast niet te houden en geneigd om je mee te sleuren. Als je half-rennend goed op gang bent, stopt hij vaak abrupt om iets nader te beruiken terwijl jij doorvliegt. Moet een komisch gezicht zijn (foto hier), want Anna ligt steeds in een deuk. We letten goed op of er weggegooide mondkapjes op de grond liggen. Het werd een hond die er eentje inslikte, bijna fataal.

De coronacijfers stijgen vandaag heel fors. Boven het gemiddelde van de afgelopen week! Het verwachte effect van de feestdagen? Of de Britse mutant? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 9737 coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 2609 meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat, de IC's stijgen wat. De verpleeghuizen zijn zeer hoog. Het coronasterven daalt. Er werden 85 overleden Covid-patiënten bij het RIVM gemeld. Gisteren waren dat er nog 175. In Gorcum hadden we 33 nieuwe besmettingen (16 meer dan gisteren).

     Van de Britse coronavariant zijn er nu 50 besmettingen in Nederland gevonden. Een onderzoek van hoogleraar virologie Marion Koopmans, OMT-lid, wijst uit dat dagelijks honderd of meer Nederlanders met de Britse variant besmet raken.

     In de Chinese provincie Hubei, waar de stad Wuhan in ligt, is een plotselinge toename in besmettingen. Inwoners van de provincie worden op grote schaal getest en bijeenkomsten zijn verboden. Naar het begin van dit kwartaal

Super Stratospheric Warming (SSW) deze week boven de noordpool (bron: Tokyo Climate Center).

Vrijdag 08-01-2021

Sinds een aantal jaren gedragen de polen van de aarde zich vreemd, vooral de noordpool. Sterk versnelde opwarming. Polar amplification, ik schreef er herhaaldelijk over. Van de week bleek dat de noordpool opeens wel heel erg snel in temperatuur stijgt, sneller dan ooit eerder. Is er iets mis? Nee, de hoge temperatuur die daarbij bereikt wordt is op zich niet exceptioneel, wel de krankzinnige snelheid waarmee. In een paar dagen! Je vindt de grafiek hierboven op de website van het Tokyo Climate Center. De zwarte lijn geeft de huidige temperatuur aan, de grijze de gemiddelde schommeling in de periode 1981 - 2010. Het verschijnsel heet Sudden stratospheric warming (SSW) en is sinds 1951 bekend: grote en supersnelle temperatuurstijgingen in de winterperiode in de polaire stratosfeer. Dus op 10 - 15 kilometer hoogte. Een SSW gaat samen met een omkering van de overwegend westelijke winden in de winter en wordt veroorzaakt door een onderbreking van de opwaartse luchtstromen vanuit de troposfeer. De poolwervel (polar vortex) wordt opeens onderbroken. Het is een complex proces dat hier in detail wordt uitgelegd. Inderdaad hebben we al een week oostelijke winden gehad. Een SSW kan voor een plotseling invallen van winterkoude zorgen, maar dat is niet altijd het geval. Het lijkt erop dat de kou van de SSW ditmaal niet bij ons maar vooral op het Iberisch schiereiland terechtkwam. In het bergland van de Picos de Europa werd een record-minimumtemperatuur van -35,8 graden gemeten. Na het komend weekeinde gaan de temperaturen bij ons verder omhoog. Daarna zou er nog winterkou kunnen komen, maar dat is ver weg en kan gemakkelijk heel anders worden.

Copernicus, het aarde-observatieprogramma van de Europese Unie, meldt vandaag dat 2020 het warmste jaar ooit in Europa was, sinds het begin van de metingen. Het jaar ervoor was er ook al een record, maar in 2020 was het gemiddeld maar liefst 0,4 graden warmer dan in 2019. Het was in Europa 1,6 graden warmer dan het langjarig gemiddelde van de periode 1981 - 2010. Europa warmt sneller op dan de rest van de wereld.

Als een jongetje met straf leest Trump in een videoboodschap een tekst voor van de autocue waarin hij een ordelijke en soepele machtsoverdacht belooft. Aan de samenhangende en nogal ambtelijke tekst kun je zien dat hij hem zelf niet schreef. De vaste frase over gestolen verkiezingen kwam er niet in voor.  Hij moest wel, wilde hij voorkomen dat hij in de laatste dagen van zijn rampzalig presidentschap afgezet werd door Pence en zijn (resterende) ministers. Dan was de afgang nog smadelijker geweest. Alles bij die man is fake en beoogt schijn en effect. Ook de bestorming van het Capitool was typisch een nep-coup. De meute aanhangers had geen enkel plan of strategie, ze konden alleen maar vernielen en selfi's maken en die op sociale media plaatsen. De uiterlijke schijn van een staatsgreep, een gebaar voor de beeldvorming, uitgevoerd door potsierlijke leeghoofden.

Na ruim 10 dagen sinds de vorige aanval krijgt Anna vannacht weer migraine. Na de medicatie is ze vandaag een zombie. Ik haal boodschappen en dat is alles voor vandaag.

Corona. Op en neer. Geen overtuigende daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8169 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1549 minder dan gisteren en hoger dan het gemiddelde van vorige week. Ziekenhuizen en IC's wat lager. Er waren 89 overleden Covid-patiënten. Gisteren waren dat er nog 85. In Gorcum hadden we 25 nieuwe besmettingen (8 minder dan gisteren).

     Nu is ook De Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus voor het eerst in Nederland vastgesteld, meldt het RIVM. Burgemeester Sadiq Khan van Londen zegt dat de verspreiding van het coronavirus in zijn stad niet meer onder contrôle is. Hij heeft daarom de noodtoestand afgekondigd omdat 1 op de 30 inwoners nu besmet is (in sommige wijken 1 op de 20). De ziekenhuizen kunnen het niet meer aan.

     De GGD's in Rotterdam en Utrecht zijn bij ons begonnen met inenten. Alle vaccinatiemogelijkheden zijn volgeboekt. Binnen vijf dagen hebben bijna 200.000 medewerkers van verpleeghuizen een afspraak gemaakt om zich te laten vaccineren. In de verpleeghuizen werken 260.000 mensen. Die moeten allemaal binnen drie weken tweemaal gevaccineerd worden. Zodra er voldoende vaccins beschikbaar zijn, willen de GGD's een miljoen inentingen per week gaan zetten. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 09-01-2021

Twitter heeft het account @realDonaldTrump voorgoed verwijderd 'due to the risk of further incitement of violence', zegt het in een verklaring. Dat gebeurde nadat hij gisteren tweette:

“The 75,000,000 great American Patriots who voted for me, AMERICA FIRST, and MAKE AMERICA GREAT AGAIN, will have a GIANT VOICE long into the future. They will not be disrespected or treated unfairly in any way, shape or form!!!”

en daarna:

“To all of those who have asked, I will not be going to the Inauguration on January 20th.”

Volgens Twitter blijkt daaruit onder meer dat hij de bestormers van het Capitool blijft steunen. 'Dat hij sommige aanhangers omschrijft als Amerikaanse Patriotten wordt gezien als steun voor de gewelddadigheden in het Capitool.' Ik heb er gemengde gevoelens over. Zijn accounts op andere platformen zoals Facebook werden ook verwijderd. Uiteraard brak er een tsunami van protest uit onder hashtags als #TrumpBanned, #POTUS en President of the United States. Je kunt je wel voorstellen wat daar gezegd en hoe er gescholden wordt. De president moet razend zijn geworden toen hij het merkte. Dat geeft me een goed gevoel. Afgesneden van het belangrijkste communicatiemiddel om zijn aanhang op te hitsen! Vertwijfeld ging hij naar zijn officiële account. Dat was er nog. Hij typte:

Daarna verklaarde hij de inauguratie van Joe Biden niet te zullen bijwonen (zie eerder) en suggereerde dat hij 'a new platform' zal beginnen. 'Stay tuned!' Vervolgens werd het account @POTUS ook door Twitter verwijderd. Donald Trump blijft natuurlijk een gevaarlijke man. Zijn account had 88 miljoen volgers. Ook als hij geen president meer is zal hij doorgaan met het ophitsen van zijn aanhang, ik begrijp het, maar toch voelt het niet lekker. In het verbod klinkt door dat er geen vertrouwen is dat de mensen zelf in staat zijn om uit te maken wat waarheid is en wat niet - hoewel ik daar zelf ook vaak aan twijfel. Is het goed dat welke instantie dan ook media controleert op onwaarheid, opruiing en misinformatie? Anderzijds: zou het veel hebben uitgemaakt als men Hitler zijn belangrijkste propagandakanaal in de jaren 20 had ontnomen? Gemengde gevoelens dus.

Vannacht vorst, een graad of vier. In de haven ligt hier en daar een dun laagje ijs. Vanochtend schittert de zon in het rijplaagje op de bomen en het gras op de stadswal. De steigers zitten vol vissers. Er zijn waarschuwingen niet de weg op te gaan wegens gladheid. Het wordt een prachtige, wolkenloze dag met veel zon en wandelaars. Ik loop even naar de binnenstad om een brief te posten en een rookworst te halen voor vanavond.

Corona. Gisteren werden er ca. 27.000 mensen gevaccineerd, ziekenhuispersoneel en medewerkers van verpleeghuizen. Het beschamende voor-willen-dringen gaat door. Nu wil het onderwijspersoneel eerder. Daardoor zou de meest kwetsbare groep bij wie de meeste gezondheidswinst te boeken valt, de ouderen en de zwakken, opnieuw verder naar achteren moeten schuiven.

     De cijfers dalen vandaag weer, nu tot onder het weekgemiddelde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7383 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 764 minder dan gisteren. Ook het aantal positieve tests daalt. Ziekenhuizen en IC's dalen ook. Er waren 139 overleden Covid-patiënten. Gisteren waren dat er nog 89. In Gorcum hadden we 11 nieuwe besmettingen (14 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 10-01-2021

Er is een frappante gelijkenis tussen de weergave van de plundering van Rome door de Vandalen in 455 n.Chr. en de bestorming van het Capitool in Washington door Trump-aanhangers. Ik vond hem op internet. Natuurlijk zijn de verschillen ook heel groot en is de picturale overeenstemming toevallig, maar toch geeft het de raadzame gedachte in dat samenlevingen hun onderklasse nooit moeten vertrouwen. Geef ze vooral brood en spelen, bijvoorbeeld, dus een basisinkomen, een voetbalcompetitie en de staatsloterij, en laat ze nooit te groot in aantal worden. Dat laatste vergeet het tegenwoordige internationale kapialisme. Ook komt de uitspraak van Marx me in gedachten, namelijk dat de geschiedenis zich herhaalt, eerst als tragedie en daarna als klucht.

     Wat zeker waar is, is dat de belangrijkste factor die de geschiedenis echt verandert, de ontwikkeling van wetenschap en techniek is. Van de uitvinding van het vuurmaken en de landbouw tot en met internet, quantumcomputers, antibiotica en vaccins. Het waren vooral de exacte wetenschappers en zeker niet de filosofen, die - opnieuw volgens Marx - de wereld alleen maar interpreteerden en niet veranderden. Marx leerde vroeger ook dat de ontwikkeling en de eigendom van de productiemiddelen de klassenverhoudingen bepaalde en de samenleving stuurde, maar dat is voor een aanzienlijk deel hetzelfde. Die productiemiddelen waren mogelijk door wetenschappelijke en technologische ontdekkingen. Denk aan de stoommachine die, uitgevonden in 1705, na 1750 de stoot gaf tot de industriële revolutie en het ontstaan van een arbeidersklasse.

    Het toeval wil dat ik juist nu een boek lees, dat in het begin van de jaren 90 werd geschreven: 'The End of Science' van wetenschapsjournalist John Horgan. Facing the Limits of Knowledge in the Twilight of the Scienitific Age. In de inleiding constateert Horgan dat er al een halve eeuw niets van terechtkwam om de twee grote theorieën van de natuurkunde, de zwaartekracht van Einstein te verenigen met de quantumtheorie. Nu, dertig jaar later, is dat nog steeds niet gelukt. Horgan dacht in de jaren 90 dat de wetenschap hooguit met wat verfijningen zou komen, maar geen majeure vernieuwingen zou presteren. Dat geloof ik nu ook weer niet. Hoewel de registratie van het Higgsdeeltje (2013), gravitatiegolden (2016) en de radiofoto van een superzwaar gat (2019) belangrijke stappen waren, was het toch vooral een voortborduren op al veel langer bestaande ideeën. Het einde van de wetenschap werd al vaker voorspeld, bijvoorbeeld aan het eind van de 19e eeuw. Tien jaar later wierp Einstein alles omver. Wetenschap gaat altijd gepaard met stagnatie, vallen en opstaan maar niemand weet echter wat er misschien morgen om de hoek ligt. 

We krijgen een tweede, zonovergoten dag die de mensen naar buiten lokt. Wij krijgen Tessa en Vajèn op bezoek. Het is enorm druk over de sluis en de stadswallen. Mensen drommen samen in natuurgebieden, waar het veel te druk wordt. Verkeersregelaars moeten ze tegenhouden om met teveel tegelijk de bossen in te gaan van onder meer Lage Vuursche en de Loonse en Drunense duinen of het sneeuwlandschap in Zuid-Limburg te zien.

Corona. In Hilversum en Breda demonstreren mensen tegen de coronamaatregelen. Ze houden zich niet aan de regels voor afstand en er wordt uitgebreid gedanst; de mensen worden weggestuurd door de politie. Het kabinet, RIVM en andere betrokkenen overleggen vandaag in het Catshuis over de aanpak van de coronacrisis. Op tafel ligt een verlenging van de lockdown, die tot 19 januari was afgekondigd. Dinsdag is er weer een persconferentie van premier Rutte en minister De Jonge.

     Het zal ze niet meevallen omdat de RIVM-besmettingscijfers vandaag weer verder dalen, maar niet genoeg. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6657 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 708 minder dan gisteren. Ziekenhuizen dalen licht en IC's stijgen wat. 54 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 139. In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (7 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 11-01-2021

De tweede week van 2021 begint met een sombere, bewolkte dag. Vanavond en vannacht zal er veel regen overtrekken. Anna en ik verdelen de boodschappen: zij naar de Spar en ik naar de groenteboer. In de straten heerst stilte. Zelfs op de maandagochtendmarkt zie je weinig mensen. Anna haalt er twee grote bossen tulpen. Niet zalig is het land waarin bloemen tot de essentiële artikelen worden gerekend en boeken niet. Veel mensen zijn bedrukt, ik denk omdat het ernaar uitziet dat het kabinet de lockdown met nog eens met drie weken wil verlengen. Anderen volgen de pluim van het KNMI dagelijks en zien met verlangen uit naar vorstdagen. Naar schaatsen in de onmetelijke verten van de Alblasserwaard. Ik hoor tot die lieden. Maar dat zit er ook al niet in, de pluim toont geen winter tot nabij einde van de maand. Hooguit volgende week dagen met lichte, mogelijk matige vorst in de nacht en wat dagen met sneeuw vanaf de 21e. Na de pluim kijk ik naar het KNMI Klimaatdashboard - na het dagelijks coronadashboard hebben we er ook een voor het klimaat (zie hierboven). De term dashboard suggereert de mogelijkheid van kunnen sturen, maar dat gaat niet op stel en sprong. Je ziet dat de gemiddelde temperatuur in De Bilt sinds 1990 met ruim twee graden is gestegen. Je kunt ook goed zien dat de opwarming versnelt vanaf 1980.

Gisteren uitte ik op Facebook mijn ongenoegen over het beschamende voornemen van ons college van burgemeester en wethouders om niet een nieuwe vluchtelingenopvang van het COA te vestigen in het oude belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. In het verloop daarvan ontstond een ruzie tussen wethouder Ro van Doesburg en mij. Nu wil hij aangifte tegen me doen. Ik zie het met belangstelling tegemoet en zeg er hier verder niets over. Wie de discussie wil lezen, moet hier klikken.

Corona. Het virus is als de duivel. Juist als men zich opmaakt om de lockdown te verlengen dalen de besmettingscijfers verder. Iedereen is echter bevreesd voor de Britse coronavariant. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5499 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1139 minder dan gisteren. Het is het laagste aantal sinds begin december. De ziekenhuizen zijn wat lager, de IC's wat hoger. 50 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren het er nog 54. In Gorcum hadden we 14 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 12-01-2021

Sinds de uitzending van Nieuwsuur gisteravond is onze taal weer twee nieuwe woorden rijker: vaccinatievoordringers en voorpiepvaccineerders. De voorzitter van de Gezondheidsraad was in de uitzending, omdat de raad voor de vierde keer sinds oktober had aangedrongen om de ouderen, zowel thuiswonend als in verpleeghuizen, allereerst te vaccineren. Opnieuw benadrukte de raad dat alleen die prioritering

(1) de grootste risicodragers beschermt,

(2) de grootste gezondheidswinst geeft,

(3) de druk op de ziekenhuizen het snelst zal wegnemen en

(4) de samenleving en de economie het vroegst zal bevrijden.

Maar helaas, er zijn dus steeds meer vaccinatievoordringers. Instellingen vaccineren niet alleen het personeel in de vuurlinie dichtbij besmette patiënten, maar ook anderen zoals kantoor- of restaurantmedewerkers. Zorgondernemer Jos de Blok van een thuiszorgorganisatie stelde het uiterst laconiek vast en liet zijn mensen hun gang gaan. De vaccinerende GGD'en zien het niet als hun taak het langskomend personeel te contrôleren. Het gevolg is dat de eerste levering van het PfizerBioNtech-vaccin al op is. Zo verrommelt het vaccinatiebeleid steeds meer en schuiven de ouderen verder naar achteren in de tijd. Extra zieken, extra druk op de ziekenhuizen, extra doden, extra economische schade. Gaat minister De Jonge ingrijpen? Ik vrees van niet, maar hij zal er vanavond op de persconferentie iets over zeggen. De overheid is van deze tijd; beleid maken en het niet borgen en bewaken. Wat zeiden we vroeger: vertrouwen is goed, maar contrôle is beter.

Vannacht veel regen, vanmorgen trekt de zware bewolking snel weg en krijgen we een aardige dag met zon en wolken. We blijven echter keurig binnen. de hele ochtend ben ik bezig met administratieve klusjes: internetbankieren, abonnementen en contributies betalen en zaken van onze VVE. Een nieuwe bewoner wil een verbouwing doen en dat vergt onze toestemming. Het plan is niet onomstreden bij een buurvrouw en vereist ook een omgevingsvergunning van de gemeente, omdat we een beschermd stadsgezicht zijn. Toen we de schuifpui bouwden voor onze serre hadden we ook zo'n vergunning nodig.

     De komende week is er geen winter, maar zaterdag lijkt een kanteldag te worden. Op de WX-prognose voor zaterdagmiddag en -avond trekt in een aantal analyses een flink front met sneeuwval over (zie hierboven), vooral in de Belgische Ardennen en het zuiden van ons land. Maar niet in alle modellen. De posities van de lagedrukgebieden verschilt sterk in de verschillende berekeningen en ook wat betreft de snelheid waarmee het sneeuwfront overtrekt.

Zal het kabinet aftreden vanwege de toeslagenaffaire? Of enkele ministers offeren en uit de arreslee gooien? Het probleem is natuurlijk dat er drie lijsttrekkers medeverantwoordelijk waren: Wopke, Asscher en Rutte zelf. De politieke spanning is niet van de lucht en speculaties buitelen over elkaar. Na het vertrek van Theo Hiddema heeft FvD diens zetel niet ingevuld; daardoor heeft de coalitie weer een meerderheid. 'Welke partij durft Rutte III op te blazen?', analyseert Tom-Jan Meeus in de NRC. Dat zou wat zijn, midden in een pandemie. Krap, maar toch. 'Je kunt zeggen dat een demissionair kabinet ook corona kan bestrijden, maar niemand weet dat echt: een campagne is onvoorspelbaar, een pandemie is dat ook, en het zou niet voor het eerst zijn dat het een demissionair kabinet ontbreekt aan slagvaardigheid.' Ik las bij hem dat D66-leider Sigrid Kaag de grens trekt: zij verwerpt de optie dat het toeslagenrapport zonder politieke consequenties blijft. Ik vind zelf ook dat de affaire jarenlang dusdanig veel maatschappelijke en persoonlijke schade aanrichtte, dat voltallig aftreden van het kabinet nodig is. En die slagvaardigheid? Ook demissionair kan het de strijd tegen Covid leiden. Bijna 80 procent van de mensen steunt immers de verlenging van de lockdown. Uiterlijk vrijdag valt de beslissing.

Corona. Er lijkt licht te gloren aan het eind van de tunnel nu ook het RIVM een eerste effect van de lockdown zegt te zien, vooral bij de leeftijdscohorten boven 30 jaar. Stijging is er wel bij de groep van 18 tot 24 jaar. En de Britse variant? En het feit dat het reproductiegetal (per 25 december) weer een aantal punten stijgt (van 0,91 naar 0,95)? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4986 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 498 minder dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen weer wat; de IC's dalen wat. Het aantal doden blijft alsmaar hoog. 153 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 50. Ik ben er niet gerust op. In Gorcum waren er 9 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren).

     Straks om zeven uur is de persconferentie. Naar men zegt zullen de maatregelen drie weken verlengd worden, maar komt er geen avondklok. België stelde er medio oktober wel een in. Dat gaat bezoekjes en feesten tegen, is de idee. Inderdaad zakten de besmettingen in België sneller dan bij ons, maar of dat door die avondklok komt? Bovendien  lopen de cijfers bij de zuiderburen nu weer sterk op, overigens vooral in de groep van 20 - 40 jaar. Door de Britse variant? het virus muteert voortdurend. Nu duikt er een hele nieuwe variant in Brazilië op waar door het wanbeleid van Bolsonaro het virus nagenoeg vrij spel heeft. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 13-01-2021

Anna had vannacht weer migraine. Vanmorgen kleurt bij het opkomen van de zon de oostelijke hemel roserood. De verwachting op een echte winterperiode is weer verdwenen, de pluim wappert na zondag omhoog. Anna knipt mijn lange haren bij. Ze heeft er verstand van, haar ex was kapper. Ik loop naar de tweede etage van ons pand om de verbouwingsplannnen van onze nieuwe bewoner te bekijken. Daar moet onze VVE in toestemmen en de plannen zijn niet onomstreden. Als ik terugloop, sla ik me voor mijn hoofd. Geen mondkapje opgezet! Wat stom. Enfin, we hielden afstand en verder moeten we het maar afwachten. Omdat de VVE door de coronatoestand niet kan vergaderen stel ik de documenten op voor een procedure per email en verzend ze. Dat kost alles bij elkaar veel tijd, mijn middagdutje schiet erbij in.

Het kabinet trad gisteravond nog niet af. Eerst wil men 'een inhoudelijke reactie' geven op het vernietigende rapport over de toeslagenaffaire. Hoewel het een bekende formulering is om nog wat tijd te winnen, kan ik het wel billijken. De zaak die gedurende tienduizenden onschuldige mensen harteloos en nodeloos in de ellende stortte is het waard dat het kabinet een doordachte verklaring geeft alvorens af te treden. Het opofferen van een of meer minsters is niet voldoende, beseft men. Zullen ze dat vrijdag ook doen? Rutte wilde met een trucje het intiatief bij een van zijn coalitiepartners leggen onder het motief dat het de strijd tegen Covid zou schaden. 'Wie breekt, betaalt' is misschien zijn echte motief, maar in dit geval vind ik het niet zo staatsman-like. Een gezamelijk initiatief tot collectief aftreden zou voor mijn gevoel de meest geloofwaardige stap zijn. Over tweeëneenhalve maand is Rutte III toch al demissionair en de strijd tegen het coronavaccin hoeft er niet extra onder te lijden, zoals ik gisteren al zei.

Er is veel astrofysisch nieuws. Het is de tijd van de grote jaarlijkse internationale congressen van sterrenkundigen, dit jaar in virtuele vorm, waar veel nieuwe onderzoeksresultaten gepresenteerd worden. Je ziet ze op een rij op Astronieuws. Wat indruk op me maakt is de presentatie van het team van Feige Wang van de Universiteit van Arizona. Zij vonden de tot dusver verste quasar ooit, J0313-1806, op een afstand van 13,03 miljard lichtjaar. De leeftijd van ons heelal bedraagt 13,77 miljard jaar. Een quasar is de hoogenergetische kern van een ver sterrenstelsel. Die kern is een superzwaar zwart gat met zijn actieve accretieschijf van heet gas. Het gat zie je niet, er kan zelfs geen licht uit ontsnappen, maar de accretieschijf geeft enorme hoeveelheden straling af. De massa van het zwarte gat van J0313-1806 bedraagt 1,6 miljard zonnemassa's. Het bestond dus al 670 miljoen jaar na de oerknal, toen het heelal nog maar vijf procent van zijn huidige leeftijd had. Astrofysici verwonderen zich hoe zo kort na de oerknal al zulke kolossale zwarte gaten konden ontstaan.

Corona. De zorgen concentreren zich vooral op de gevreesde doorbraak van de Britse mutant. Dat werd uit de persconferentie van Rutte en De Jonge gisteravond duidelijk. De grafiek hieronder, die het verschil in aantallen doden toont tussen ons en het VK, toont het duidelijk. Niet omdat die variant op zich dodelijker is, maar omdat een hogere besmettelijkheid (+ 40 - 70 procent) meer besmettingen en vervolgens meer doden veroorzaakt. Dat ziet er nogal dramatisch uit.

Vandaag zijn er anders dan gisteren weer meer besmettingen bij ons. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6148 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1183 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen neemt de bezetting af; in de IC's neemt hij wat toe. 122 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 153. In Gorcum hadden we 17 nieuwe besmettingen (8 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

De wrattenzwijn-afbeelding in de Leang Tedongnge-grot in Zuidwest-Sulawesi, minimaal 45.500 jaar oud, 136 cm breed. De datering, met uranium-isotopen, is op zijn rechterachterpoot toegepast. (Foto Maxime Aubert/NRC)

Donderdag 14-01-2021

Het is een dag van wolken en zon. Een front met natte sneeuw en regen ten zuiden van ons blijft hangen boven Zeeland en bereikt ons niet. Ik verstouw de dagelijkse portie nieuws. Waarom eigenlijk? Tja, altijd gedaan. Hieronder een greep. 

     Vaccinatievoordringers. Ik had niet verwacht dat zelfs ziekenhuismanagers zouden voordringen, maar in Amersfoort gebeurde dat wel. Verloskundigen en arts-assistenten in het Meander Medisch Centrum werden niet ingeënt, hun managers wel. Een deel van het personeel stuurde een boze brief aan de raad van bestuur, maar de woordvoerder van het ziekenhuis zegt dat het goed te verdedigen is dat managers ook zijn ingeënt omdat 'ook zij dagelijks rondlopen op de afdeling en 24/7 werken. Als zij omvallen, raakt dat óók de continuïteit van de zorg.' Zo ken ik er nog wel meer. Geen enkele manager heeft direct contact met besmette patiënten. Hoe belachelijk, hoe beschamend.

     Brexit of corona? In dit geval corona. De marechaussee heeft eergisteren een Brits zeiljacht geweigerd toe te laten in de haven van Breskens. Zo? Hebben ze het jacht teruggestuurd? Het woei nogal flink. Dat staat er helaas niet bij. het zal je maar gebeuren! Je bent blij dat je overtocht gelukt is en dan moet je de zee weer op. Meer dan 80 Britse reizigers werden sinds de jaarwisseling geweigerd bij verschillende grensposten op luchthavens en in zeehavens. De weigeringsgrond was dat ze geen dringende reden hadden voor een bezoek aan ons land. Die heb je nodig vanwege de Britse coronavariant en de strengere toelatingsregels die daarmee te maken hebben.

     Vijfduizend huisartsen kregen een intimiderende brief waarin ze worden gewaarschuwd om mee te werken aan de vaccinatiescampagne tegen Covid-19. 'Wij willen u erop wijzen dat u ten alle tijde aansprakelijk gesteld kan worden indien zou blijken dat u onvolledige informatie heeft verschaft aan uw patiënten/ingeschrevenen voorafgaande aan de injectie', schrijft een groep die zich 'Artsen Team Viruswaarheid' noemt. 'De bewijslast ligt bij u'. Geen woorden aan vuil maken, in de prullenbak met die anonieme helden.

     Verder: het terugtreden van Asscher als lijsttrekker van de PvdA. Een persoonlijk drama en ook voor zijn partij, nog ruim twee maanden voor de verkiezingen, maar onvermijdelijk. Zijn gemeend 'sorry' was niet genoeg. Door zijn rol in de toeslagenaffaire dreigde de wederopstanding van de partij buiten bereik te blijven, schrijft De Volkskrant. Asscher is niet eens de hoofdverantwoordelijke voor het schandaal. De blazoenen van Rutte, Hoekstra en Wiebes zijn evenzeer besmet, het kabinet kan nu niet achterblijven, vind ik, en Rutte en Wopke zullen de komende weken ook nog voortdurend moeten uitleggen waarom zij niet als lijsttrekker aftreden en Asscher wel.

     Een boeiend artikel in De Volkskrant over de cruciale rol van ijsbergen bij het ontstaan van ijstijden. Daar wil ik later deze week op terugkomen. In een grot op Sulawesi in Indonesië werd de tot dusver oudste grottekening ter wereld gevonden. Een tekening van een wrattenzwijn door moderne mensen (Homo Sapiens). Hij zou minstens 45.500 jaar oud zijn (afbeelding hierboven). Overigens zie je links, achter het zwijn, de afdruk van een hand, zoals je die overal in de wereld in prehistorische grotten aantreft.

     Dan de tweede impeachment van Trump, waar een teleurstellend aantal van 10 Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden vóór stemden. En dan ook nog het rare feit dat generaties die nooit de oorlog meemaakten zich in en buiten het parlement tegen de noodzakelijke avondklok keren. Het doet ze teveel denken aan 'Sperrtijd'. Belachelijk sentiment.

     Al die zaken buitelen vanmorgen over elkaar. Lezen en nadenken kost uren. Opnieuw: waarom toch? Nou ja, het is de wereld waarin ik leef, ik heb geen andere en ik heb alle tijd. Wel laat de onophoudelijke stroom van gebeurtenissen en incidenten een soort moegebeukte oppervlakkigheid ontstaan, een cynisch gevoel van 'het zal allemaal wel, ik heb eigenlijk iets beters te doen', een gevoel dat alles relativeert. Een wereld waarin betekenissen zich oplossen en je op een dag zoals vandaag dat oeroude wrattenzwijn nog het mooist vindt. Maar wat dan? Ik zucht en lees verder.

Corona. Lichte stijging. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6575 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 437 meer dan gisteren. In de ziekenhuizen en op de IC's nam de bezetting af. 89 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 122. In Gorcum waren er 19 nieuwe besmettingen (2 meer dan gisteren).

     De gevaarlijke Britse coronamutant wordt aangetroffen in een verpleeghuis in Surhuisterveen (Fr.). Er zijn nu bijna 50.000 vacinaties verricht. Naar het begin van dit kwartaal

Strip van Anton Dingeman in Trouw

Vrijdag 15-01-2021

Vanochtend fiets ik naar het ziekenhuis om mijn PSA te laten prikken. Er zijn weer drie maanden verstreken. Het is koud en fris. Op de terugweg haal ik versgerookte paling bij Van Lopik. Tijdens mijn lunch treedt het kabinet af. 'In harmonie en gezamenlijk uiteen'. Wat heeft die lunch daarmee te maken? Niks, maar wat veel mensen hebben, heb ik ook: te kunnen zeggen waar je was toen je belangrijk nieuws hoorde. Nine-eleven, de moord op Fortuyn, de moord op Kennedy en dergelijke.

     Het aftreden wegens de toeslagenaffaire was onvermijdelijk, schreef ik gisteren al. Helemaal door het terugtreden van Asscher als lijsttrekker van de PvdA. Ik lees dat Wiebes nu ook verdwijnt als minister wegens zijn rol in de affaire. Hij blijft dus niet demissionair. De vraag is wat de andere twee lijsttrekkers nu doen. Rutte zal blijven, voorspel ik, het lukte hem om het afgelopen jaar op voldoende afstand te blijven en volgens de jongste peilingen zal de VVD in maart een mega-resultaat boeken van 40 tot 45 kamerzetels. De andere partijen volgen op grote afstand; het is voldoende voor een vierde premierschap. Die afstand gold niet voor CDA-lijsttrekker Hoekstra, hij was direct betrokken en medeverantwoordelijk. Ik geloof niet dat hij zal aftreden maaar hij zal er bij de campagne zeker veel last van krijgen, meer dan Rutte. Het CDA zal zijn verlies in geloofwaardigheid en het electoraal nadeel ervan voor lief willen nemen, want als Wopke zou aftreden kan men - juist na de toeslagenaffaire - Pieter Omtzigt moeilijk voor een tweede keer aan de kant schuiven. Juist niet bij de toeslagenaffaire.

     En de bestrijding van de coronapandemie? Het kabinet zal demissionair doorregeren. Dat zou het over dik twee maanden toch al worden. In zekere zin heeft het zelfs wat meer de handen vrij, omdat het nu niet meer kan vallen (individuele ministers wel). Anderzijds kunnen onpopulaire maar noodzakelijke beslissingen zoals het instellen van een avondklok, electoraal slecht vallen. Neen, zegt Rutte op zijn personferentie vanmiddag, ik kan niet garanderen dat een demissionair kabinet corona even goed kan bestrijden als het missionaire kabinet. Hm, dat betwijfel ik, het omgekeerde geldt ook, zoals we vorig jaar zagen: een missionair kabinet garandeert dat ook niet.

     Na zijn persconfentie gaat de premier op de fiets naar de koning in Paleis Huis ten Bosch. Dat vind ik wel terecht.

Corona. De besmettingscijfers willen niet fors zakken. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6093 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 461 minder dan gisteren. De ziekenhuizen en de IC's zakken weer wat. 96 Covidpatiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 88. In Gorcum waren er 22 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren.

     Virologe Marion Koopmans van het OMT tweet vanuit China, waar ze is met een WHO-team om in de stad Wuhan naar de oorsprong van de pandemiet te zoeken, over het aftreden van het kabinet: 'Als ik ff zo vrij mag zijn: worst possible timing ( vanuit covid bekeken). Onvoldoende daling, nieuwe varianten, coronamoeheid, lang voorjaar.......en nu een stoelendans erbij. All hands on deck en focus zou fijn zijn.' Maar ja, makkelijk spreken, zij is geen politica.

     Als gevolg van bouwwerkzaamheden om zijn fabriek in België uit te breiden kan Pfizer de komende drie à vier weken minder vaccins leveren aan Europese landen waaronder Nederland. Dat is zeer vervelend, maar daarna kunnen ze er meer maken. De latere leveringen van het Pfizer-vaccin kunnen met name van invloed zijn op de vierde groep die volgens de vaccinatiestrategie van het kabinet wordt ingeënt met het Pfizer-vaccin: de mobiele 60-plussers. Wij dus, let wel, we hadden volgens de Gezondheidsraad tot de eerste groep moeten horen. Dat zijn we niet en dat is dankzij de politiek. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 16-01-2021

Vandaag is het even winter. Vanaf een uur of drie zal er een front met sneeuwbuien overtrekken. Het blijft sneeuwen tot in de avond en er zal bij ons een dekje van 2 tot 3 centimeter vallen. Het blijft niet lang liggen. In de nacht naar zondag stijgt de temperatuur naar 2-4 graden en daarbij kan wat (mot)regen vallen. Volgens de lange-termijnvoorspellingen hebben we daarmee de winter gehad. De tweede helft van de winter verloopt naar verwachting kletsnat. Dat komt door de effecten van de huidige La Niña in de Pacific. Over de laatste 150 jaar was het in de lente bij een La Niña droger. De kans op een nat voorjaar neemt na een La Niña volgens het KNMI af van 33 naar 20 procent. Er is echter discussie over hoelang de La Niña dit jaar zal duren.

     Anna en ik blijven de hele dag binnen. Op de barometer daalt de luchtdruk snel. Om drie uur bereikt het front ons, het begint opeens te sneeuwen, aanvankelijk licht met piepkleine vlokjes. Jammer dat het om natte sneeuw gaat. Al gauw verdicht het zich tot een echte sneeuwjacht met iets dikkere vlokken, door de flinke wind uit het zuiden. Met het invallen van de schemering daalt de temperatuur en vanaf vier uur blijft de sneeuw beter liggen. Wandelaars schuiven voorzichtiger over de sluis. Ze maken foto's van elkaar. Nederland heeft weer eens sneeuw; vroeger was het er altijd in de winters. Velen zijn opgetogen, want sneeuw wordt steeds zeldzamer in ons land door klimaatopwarming.

In de afgelopen week verloor Trump zijn online-megafoon op de sociale media. Nu kan hij zijn aanhangers niet meer oproepen om te gaan demonstreren. Persoonlijk vind ik dat prettig, maar het voelt ook ongemakkelijk wat betreft de vrijheid van meningsuiting. Trump had met zijn oproep tot geweldadigheden bij het Capitool duidelijk een grens overschreden, maar een totale verbanning? En dan nog wel door privé-ondernemingen als Facebook, Instagram, Twitter, Snapchat en YouTube? Ik ben het eigenlijk eens met Angela Merkel die de boycot 'problematisch' vindt.  Alleen de rechterlijke en wetgevende macht zouden volgens haar zo'n besluit moeten kunnen nemen, 'en niet het management van een socialemediaplatform'. Een paar private bedrijven uit de Verenigde Staten mogen niet de scheidsrechters zijn over wat je online wel of niet kunt zeggen.

Corona. In Nederland zijn inmiddels iets meer dan 200 gevallen van de Britse variant van het coronavirus vastgesteld, meldt het AD. Bij slechts een klein deel van de gevonden besmettingen is er een directe link met het Verenigd Koninkrijk, wat erop duidt dat de Britse variant zich al breder heeft verspreid in Nederland.

     Opnieuw is het dagelijks aantal besmettingen lager. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur 5340 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 722 minder dan gisteren. De bezetting in ziekenhuizen en IC's daalt ook verder, maar het aantal doden niet. 98 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 96. In Gorcum hadden we 10 nieuwe besmettingen (12 minder dag gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 17-01-2021

Winter 2021, Nederland had een halve dag sneeuw. Velen liepen met schielijk aangeschafte sleetjes en fototoestellen naar buiten. Ik schaarde me bij hen (met camera) en maakte toen de straatverlichting aanging onder andere de foto hierboven van ons huis vanaf de wal naast de sluis. Vannacht ging het dooien en vanmorgen was bijna alles weg. Toch even winter, je moet al snel tevreden zijn want het zal waarschijnlijk alleen maar schaarser worden.

     Vandaag is het met 8 graden alweer zacht weer en de komende week wordt het nog zachter met temperaturen boven de 10 graden. Buiten is het redelijk zonnig met af en toe een lichte regenbui. We genieten een vreedzame middag. Ik lees het nieuwe boekje van journaliste Carolien Roelants over het Midden Oosten: 'Wereld in wanorde' (Prometheus, 2021) en een nieuw essay van Timothy Snyder in The New York Times Magazine, 'The American Abyss' (9 januari 2021). Snyder, auteur van het visionaire boek 'The Road to Unfreedom' uit 2018, analyseert dat Trump van plan was de Amerikaanse democratie af te breken om hemzelf te dienen. Hij had echter nooit een visie die groter was dan hijzelf. 'Yet Trump never prepared a decisive blow. He lacked the support of the military'. Inderdaad: hij had de top van leger, politie en veiligheidsdiensten teveel tegen zich in het harnas gejaagd.

     Vervolgens beschrijft Snyder onder meer de gevolgen van de diepe verdeeldheid binnen de Republikeinse Partij tussen gamers en breakers. De eerste groep bespeelt het systeem voor zoveel mogelijk eigen voordeel; de breakers noemt hij de pre-fascisten die, zoals de Tea Party, het systeem slopen en vervangen door een autoritair bewind. Ook nu kijkt hij in het essay vooruit, in dit geval naar de volgende presidentsverkiezingen in 2024. 'The claim that the other side stole the election (van 2020 - TZ) is to promise to steal one yourself'. Dit is wat er kan gebeuren:

'A breaker candidate loses a narrow presidential election in November 2024 and cries fraud, the Republicans win both houses of Congress (wat in 2020 niet lukte - TZ) and rioters in the street, educated by four years of the big lie, demand what they see as justice'. Ingrediënten die dan wél tot een coup kunnen leiden, mits de steun van de militairen van tevoren wel veilig gesteld is.

Corona. Vanmiddag is het eerste Catshuisberaad van het demissionaire kabinet. De onderwerpen: wel/niet openen van de basisscholen en de kinderopvang, een nieuw steunpakket voor ondernemers en het instellen van een avondklok van 20 tot 04 uur. De politie in Amsterdam veegt vanmiddag met een waterkanon het Museumplein schoon van een verboden demonstratie tegen de regering en tegen het coronabeleid in het bijzonder.

     De nieuwe besmettingen stijgen weer wat ondanks het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5622 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 290 meer dan gisteren. Ook de ziekenhuizen en de IC's stijgen weer. 43 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 98. In Gorcum hadden we 11 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Bloei van rode en groene algen op King George Island, Antarctica (Credit: Bob Gilmore)

Maandag 18-01-2021

Het ritme van ijstijden en interglacialen - 100.000 jaar ijstijd, 10.000 jaar een warmer interglaciaal ertussen - wordt bepaald door de manier waarop de aarde om de zon danst.  Sinds bijna drie miljoen jaar kent de periodiciteit in de bewegingen van de aarde hetzelfde patroon. Het is de resultante van drie bewegingen excentrciteit (100.000 jaar), obliquiteit (40.000 jaar) en precessie (26.000 jaar). Dat werd honderd jaar geleden ontdekt door de Servische wetenschapper Milutin Milanković. Dat ritme heet naar hem de Milanković-cycli. Die werden in 2007 nog eens door onderzoek aan ijskernen van Antarctica bevestigd. Zo heb ik het altijd geleerd. Maar ook andere factoren spelen een rol. Splinternieuw onderzoek op Antarctica legt zo'n factor bloot. Een recente studie van wetenschappers van het National Snow and Ice Data Center (NSIDC) en het Western Washington University legt de rol bloot van algen die op sneeuw van het Antarctiscch schiereiland groeien. Hoe meer het gebied opwarmt, hoe meer er van die rode en groene algen groeien. Op mijn reis bijna een jaar geleden heb ik ze ook gezien. Ze verminderen de albedo, waardoor die meer warmte van de zon opneemt. 'We are seeing these algae blooms spread across wide areas along the coast. The blooms can be so intense and dark, like wearing a dark T-shirt on a sunny day, that they warm up the surface and cause more melting. The warming is likely expanding and strengthening the snow algae bloom season, which could continue to increase in this region of Antarctica as the climate continues to warm', zeggen de onderzoekers op de website van het NSIDC. Ze zagen het onder andere op King George Island (foto hierboven).

     De onderzoekers maten dat door de toegenomen algengroei op de sneeuw de albedo met 40 procent vermindert door groene algen en 20 procent door rode. Dat verschil komt door het chlorofyl, dat meer zonlicht absorbeert. 'We’re seeing that these new darker and more widespread blooms are having a knock-on effect of accelerating melting.' Deze nieuwe factor zit nog niet in de klimaatmodellen. Mogelijk bepaalt hij dat de ijstijd van 100.000 jaar die in de komende eeuwen zou moeten beginnen, volledig verhinderd wordt. Of dat goed nieuws is, betwijfel ik, want het forceert de aarde in de richting van hele nieuwe extremen.

We hebben een droge, zachte dag. De hele week blijft het zacht. We doen separaat onze boodschappen in een stille binnenstad. Ik kan nergens kaarsen vinden; ze worden niet aangevoerd, zeggen ze in de winkels. We zijn gewend om 's avonds bij een glas wijn kaarsen aan te steken, dat doen we zelfs op de boot, maar ze zijn op. Waxinelichtjes moeten nu de romantiek brengen. In de haven begint de havendienst vol optimisme de kademuren schoon te spuiten voor het komend vaarseizoen. Gelet op de verlengde lockdown stellen we de bestuursvergadering van overmorgen van de Gorcumse Poëzieroute uit tot over een maand.

Corona. Tedros Adhanom Ghebreyesus, het hoofd van de WHO, waarschuwt dat de wereld op de rand staat van 'een catastrofaal moreel faillissement'. Hij hekelt het egoïsme van de rijke landen en de farmaceutische bedrijven. De coronavaccins worden niet eerlijk verdeeld. Er is sprake van hamsteren, van een chaotische markt, een ongecoördineerde reactie en voortdurende sociale en economische verstoring van de distributie. 'Deze ik-eerst-houding maakt niet alleen de zwaksten in de wereld nog kwetsbaarder, maar het is ook zelfondermijnend', zegt Tedros. 'Uiteindelijk maakt dit gedrag de pandemie alleen maar langer.' Hij heeft gelijk, zo is de wereld en de chef van de WHO een roepende in de woestijn. Je zag het ook in het fenomeen van de vaccinvoordringers bij ons.

     Het was altijd nog onzeker: kun je na het doormaken van corona nog steeds anderen besmetten? Brits onderzoek onder 20.000 werkers in de gezondheidszorg wijst nu uit: na een infectie ben je minstens vijf maanden beschermd, maar ook blijkt dat mensen ondanks de antilichamen die ze hebben, toch het virus bij zich kunnen dragen en anderen besmetten. Dus alleen de overlevers zelf zijn beschermd.

     Ondertusssen wordt de verspreiding van de Britse coronavariant in ons land snel groter. Het OMT schat dat ongeveer 10 procent van de nieuw-besmette mensen hem heeft. Over een maand kan dat meer dan 50 procent zijn, lees ik op het live-blog van de NRC. Ondertussen zaniken nogal wat mensen, onder wie burgemeesters, over de mogelijke instelling van een avondklok. Het Veiligheidsberaad van de 25 regio's is uitgesteld naar morgenavond. Inmiddels houdt de politie in de roosters alvast rekening met extra bezetting in de avond en de nacht. De Britten zelf geven ook een goed voorbeeld: ze willen overgaan op 24/7 vaccineren.

     De cijfers zakken gelukkig ineens flink. Velen zullen dat aangrijpen om ondanks de hoge besmettelijkheid van de Britse variant, de avondklok op de lange baan te schuiven, conform het beginsel van het kalf en het dempen van de put. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4822 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 784 minder dan gisteren. De ziekenhuizen en de IC's stijgen weer. 59 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 43. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 19-01-2021

Het spijt me, maar ik ga me steeds meer schamen voor het coronabeleid in Nederland. Het eindeloze gezever over het instellen van een zeer waarschijnlijk effectief middel als een avondklok. En de belachelijk trage vaccinatiecampagne. Het voortdurende vaccinatievoordringen. Weer bezwijkt minister De Jonge voor een dokterslobby, ditmaal die van de huisartsen. Met de woedende LHV sprak hij af dat zij ook eerder mogen, niet pas op 15 februari maar nog deze week worden er 15.000 vaccins voor gebruikt. Tot gisteren werden er slechts 77.000 vaccins toegediend sinds 6 januari, 40.000 ziekenhuismedewerkers en 35.000 medewerkers van verpleeghuizen, terwijl de heldere doelstelling van de Gezondheidsraad - eerst de ouderen en de zwakken - opnieuw opschuift. Ik zeg dat niet voor onszelf, overigens, wij blijven wel langer binnen.

     Nederland is met Bulgarije en Servië de hekkensluiter in Europa (zie de tabel hierboven). Bij een verantwoorde aanpak zou er in de 25 vaccinatiecentra in ons land 7 x 24 uur gevaccineerd moeten worden om onze bevolking zo snel mogelijk te beschermen. Israël doet dat bijvoorbeeld, gisteren werden er op één dag meer dan 186.000 mensen gevaccineerd. Daar is intussen bijna 30 procent van de mensen beschermd; in Nederland slechts 0,44 procent. In het Verenigd Koninkrijk willen ze in de nachten doorgaan met vaccineren. Nu wil De Jonge de tweede injectie (na 3 weken) uitstellen, terwijl het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en het Europese Medicine Agency (EMA) adviseren om de tweede prik niet uit te stellen; de werking van het vaccin bij meer tijd tussen de prikken is namelijk nog niet goed onderzocht. 'Ik zou die gok nu niet willen nemen', zegt Anke Huckriede, hoogleraar vaccinologie in Groningen. Wat een aanfluiting! Ach, je wordt er chagrijnig van en dat is niet bedoeling. ik houd erover op, dat weeklagen heeft geen zin. Gewoon - wat ik zei - langer binnen blijven.

Het weer zit ook niet mee. We zijn weer onder de invloed van opeenvolgende oceaandepressies, die regen wind en warme lucht naar onze regio stuwen. De winter heeft zich ver naar het oosten teruggetrokken en zal zich deze maand niet meer aandienen.

Coronacijfers. Vandaag meldt het RIVM 4.335 nieuwe besmettingen. Gisteren waren het er 489 meer. Het percentage positieve testen daalt, maar dat komt ook door de grote testactie in Lansingerland. 'De daling van de besmettingen wordt overschaduwd door de opmars van de coronavarianten' zegt het RIVM in De Volkskrant. Het reproductiegetal d.d. 1 januari stijgt naar 0,98. De meer besmettelijke Britse variant was echter volgens de laatste inschattingen zo'n 30 procent besmettelijker op die datum, dus met een R van 1,3. Bij dat cijfer zou de epidemie dus weer aantrekken. Om dat te voorkomen lijkt het kabinet af te stevenen op de instelling van een avondklok.

     De ziekenhuizen blijven gelijk, de IC's stijgen wat. Sinds gisteren zijn 106 sterfgevallen vanwege corona gemeld. Gisteren waren er 43. In Gorcum hadden we 5 nieuwe besmettingen (7 minder dan gisteren. Morgen aan het begin van de middag houdt het kabinet een persconferentie. Dan weten we of er een avondklok komt. Naar het begin van dit kwartaal

F.B. Hotz door Henny Dijkstra in 1998, olieverf op doek, 50 x 40,5 cm. .

Woensdag 20-01-2021

Na mijn wrevel over het oneindige gezeur over de coronamaatregelen en specifiek de avondklok (snel instellen!), heb ik vanochtend zin in iets volledig anders. In - gewoon - mooie dingen. Het sobere portret hierboven van de auteur F.B. Hotz, geheel in blauwe tinten, werd in 1988 gemaakt door schilder/beeldhouwster Henny Dijkstra. Ze was bevriend geraakt met de schuwe schrijver, die erg gesteld was op zijn eenzaamheid. In de jaren 90 las ik veel van zijn sterk ironiserende boeken. Met vrouwen had hij altijd een moeizame omgang. Na zijn ellendige huwelijk scheidde hij van zijn vrouw in 1964 en trok bij zijn zuster in huis tot zijn dood in 2000. In 1977 belde Henny Dijkstra bij hem aan met een bos bloemen:

'Ik werd thuis bezocht door een Oegstgeester vrouw Dijkstra, niet lelijk, ongeveer vijftig, grijs kort haar. Het is de weduwe van Herman Dijkstra, de schilder-tekenaar. Ze wilde een handtekening in haar exemplaar van m’n boek, dat ze beweerde in één dag uitgelezen te hebben.'

Dijkstra was na de dood van haar man gaan schilderen, ze had een atelier ingericht in haar tuinhuis. Alleen aan haar vertrouwde hij zijn manucripten toe voor commentaar. Zij maakte het portret hierboven van Hotz. In 1998 werd duidelijk dat Henny aan een zeer ernstige vorm van dementie leed, en in 1999 stierf ze. Een jaar later overleed ook Hotz. (informatie van de schrijversgalarij van het Literair Museum). Ach, denk ik, waarom lees ik toch bijna altijd nieuws, politiek, klimaat en overige wetenschap? Waarom niet vaker van die prachtige literatuur zoals die van Hotz? Ik zou mijn leven kunnen beteren.

Het is een tamelijk grijze dag. De zon schijnt bleek door de wolken. Het is zacht met wind uit het zuiden. We maken een wandeling over de stadswal en Buiten de waterpoort (foto hier). Januari zonder winterkou.

Corona, onmogelijk om je eraan te onttrekken. Het nieuws is slecht. Virologen slaan alarm, schrijft De Volkskrant: 'Het coronavirus is bezig te ontsnappen aan de greep van ons immuunsysteem.' Dat slaat niet op de Britse variant, maar op de mutanten die ontstonden in Zuid-Afrika en Brazilië. Mensen kunnen voor de tweede keer besmet raken met die mutanten. Menselijke afweerstoffen hebben er minder vat op, je kunt dus voor de tweede keer ziek worden alsof je het nooit gehad hebt. De afweer schiet mis omdat de vijand is veranderd. Dat is nog niet alles: de hoge mutatiegraad van het coronavirus geeft ook de kans dat de nieuwe varianten ook resistent zijn voor de vaccins. Dat blijkt onder meer uit deze Amerikaanse studie met bloedmonsters van Zuidafrikaanse geïnfecteerden. 'Ik denk dat we nog niets gezien hebben', waarschuwde een Leidse viroloog vijf dagen geleden. Dat gevaar werd zelfs al aan het begin van de pandemie gesignaleerd. De huidige vaccins zijn in beginsel aanpasbaar, maar ze zijn gericht tegen het spike-eiwit (dat steeds verandert). Nieuwe vaccins zouden bij voorkeur moeten bestaan uit gedood virus, zodat ook mensen die besmet zijn ook antilichamen maken tegen andere virusbestanddelen.

Er zijn zoveel dwazen in de wereld. Tot mijn spijt hoort ook mijn geliefde zanger Van Morrison daarbij. Hij wil het verbod op livemuziek in kroegen en zalen in zijn land (Noord-Ierland) juridisch aanvechten. De 75-jarige artiest is een uitgesproken tegenstander van de coronamaatregelen en bracht een aantal anti-lockdownnummers uit. Een minpunt van Van The Man.

     Gisteravond zag ik bij Jinek verbaasd en misnoegd Diederik Gommers zich uitspreken tegen de aanstaande avondklok. Soms een ongericht projectiel, die man. Maar vandaag is hij om, hij zag nieuwe berekeningen van het RIVM en OMT. 'Helaas ziet het ernaar uit dat extra maatregelen noodzakelijk zijn, waaronder een avondklok', schrijft hij op zijn Instagram-account.

     Dat komt goed uit. Vanmiddag om twee uur zien we de persconferentie van Rutte en De Jonge. Er komt een pakket van extra maatregelen waarvan de avondklok tussen half negen en half vijf er een van is, als de Tweede Kamer er morgen mee instemt. Het gaat zaterdag- of zondagavond in. Met belangstelling lees ik de lijst met uitzonderingen, die ons logisch lijkt. Bezorgdiensten kunnen doorgaan na 20.30 uur en je mag bijvoorbeeld nog steeds te gast zijn in een avondpraatprogramma dat live wordt uitgezonden. Wat een opluchting; het leven zou erg saai worden. Voor ons maakt het niets uit, maar even 's avonds bij de buren aanwippen kan niet meer. Je mag trouwens nu ook maar één bezoeker ontvangen. Er is een lijst van uitzonderingen. Ik ben benieuwd hoe dat zal gaan. Omdat de helft van de gereserveerde vaccins voor de tweede prik wordt ingezet voor eerste vaccinaties, kan er eerder worden gestart met het vaccineren van 60-plussers.

     De cijfers stijgen vandaag, Oorzaak: de Britse variant? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5615 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1292 meer dan gisteren. De rioolwatermetingen stijgen (waarde 11 januari). De bezetting van ziekenhuizen en IC's is iets lager. 87 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 106. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (7 meer dan gisteren). In Gorcum Oost gaat de buurtpreventie wel 's avonds wel de straat op; het dievengilde heeft geen avondklok, zeggen ze.

Wat goed gaat, je zou het haast vergeten: Trump verlaat Het Witte Huis. Eindelijk en voor altijd, mag ik hopen. Het is een vertrek vol schaamte en schande na een mislukt presidentschap. De man heet zijn opvolger niet welkom. Zijn populariteit is op een historisch dieptepunt na de door hem opgezweepte bestorming van het Capitool. Behalve een ultra-conservatief hooggerechtshof kreeg hij weinig voor elkaar. Er zijn meer dan 400.000 coronadoden en de vaccinatiecampagne schiet niet op. Hij verloor zijn tweede termijn en verspeelde de Republikeinse meerderheid in de senaat. Hij is de eerste president die tweemaal geïmpeached is. Zijn opvolger zal vrijwel alle besluiten van Trumps termijn meteen ongedaan maken. Niemand zal hem nog ooit op het Witte Huis uitnodigen. Een complete afgang, 'de grootste ooit'.  Naar het begin van dit kwartaal

Neerslag afwijking van normaal wereldwijd (regenmeters) in 2020 (bron: GPCC precipitation worldwide 2018 - 2020)

Donderdag 21-01-2021

Een droge dag met wolken en zon. De stevige zuidenwind zakt in. Terwijl Anna wat boodschappen haalt lees ik het nieuws en luister met een half oor naar het geneuzel van de Tweede Kamer over de aanscherping van de coronamaatregelen en vooral de avondklok. Ik snap het niet: we willen allemaal toch zo snel mogelijk van de lockdown af? Als Rob Jetten is geweest, weet je de uitslag al. Met tegenzin akkoord als hij wat later begint. Dat zal dan wel het resultaat van het debat worden. Maar het RIVM had eerder gewaarschuwd: hoe korter de avondklok, hoe minder effectief hij is.

     Op de website van de zelfbenoemde Covid-specialist Maurice de Hond blijkt uit zijn jongste post dat hij de grafieken niet begrijpt, waarmee Ernst Kuipers deze week de avondklok bepleitte. Hij noemt die 'misleidend'. 'Daarmee 'worden we de avondklok in gemanipuleerd'. Eerst rekent hij de gevreesde stijging van de r-waarde bij de groei van de Britse variant naar zich toe. De combi-grafiek zat inderdaad wat rommelig in elkaar wat betreft de Y-as (aantal besmettingen) en de relatie met de bezettingen op de IC's. De startwaarde op 18 januari was bij Kuipers te hoog. Een correctie daarvan maakt de combi-grafiek echter niet minder ernstig: een meer dan dubbele bezetting half maart kunnen onze IC's ook niet aan.

Interessanter is een nieuw kaartje (hierboven) van het Global Precipitation Climatology Center (GPCC) van de veranderingen in de jaarlijkse neerslaghoeveelheden in de wereld in 2020. Meer neerslag in de sub-Sahara en China en uitdroging in de Sahara, het Amazone-gebied en het westen van de VS. Ook bij ons in West-Europa nam de droogte toe en dat hebben we de afgelopen jaren gemerkt.

Corona. De Tweede kamer is de hele middag nog in debat. Rutte wil de start van de avondklok niet verder verschuiven dan 21.00 uur. Anders neemt de effectiviteit teveel af. Die concessie is voldoende voor D66, dus de avondklok komt er wel.

     Ondertussen stijgen de besmettingen ode tweede dag op rij. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5857 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 260 meer dan gisteren. Ziekenhuizen dalen, IC's nauwelijks. 91 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 87. In Gorcum hadden we 3 nieuwe besmettingen (9 minder dan gisteren). Mogelijk hebben we hier nog geen Britse variant. De GGD's geven nu ook dagelijks de cijfers van hun vaccinatiecampagne. Dat is dus niet alles, ook instellingen vaccineren; die cijfers vallen er buiten. Gisteren zijn 9179 mensen door de GGD's gevaccineerd, wat het totale aantal gevaccineerden door de GGD's op 66.469 mensen brengt. Zij moeten allemaal nog wel een tweede prik ontvangen. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 22-01-2021

Aan het eind van gistermiddag stemt in de Tweede Kamer een grote meerderheid voor de extra coronamaatregelen inclusief de avondklok. Tegen waren PVV, FvD. SGP, Denk en het andere kleine grut. De concessie was, na veel geneuzel en een sterke verdediging van Rutte, dat de start een halfuur later zal zijn. Dus om negen uur 's avonds. Ingang zaterdagavond.

     Het is een fraaie zonnige dag, temperatuur ruim boven 10 graden en nauwelijks wind. We rijden naar Numansdorp om op de boot te kijken. Niet veel verkeer onderweg, maar het is vrijdag. Alles is in orde, achter veel lekkage, in de kajuit niet. Men is bezig met het schuren van het onderwaterschip (foto hierboven en een andere hier). De nieuwe laag antifouling komt pas in april, nemen we aan. Dat moet namelijk niet te lang voor de boot weer te water gaat gebeuren. Op de terugweg rijden we langs Van Lopik in het Piazza Centre voor wat gerookte paling voor de lunch en twee hele grote, verse gamba's voor het diner vanavond.

Via via verneem ik van het overlijden, drie dagen terug, van een oud-collega uit mijn jaren op JAC-Utrecht. Een geestige, vrolijke vrouw die pas 70 was. Ik zoek de overlijdensadvertenties op: geen partner, drie kinderen, twee kleinkinderen en een grote schare vrienden, waaronder enkele namen die ik me herinner. 'Je verloor je stem, maar nooit je lach', staat op de overlijdensadvertentie van die laatste groep. Ach, ze was nog op de presentatie in Utrecht van het derde deel van mijn romancycus (waar ze overigens niet in voorkomt) in 2014. Rust zacht, Ada.

Corona. Goed nieuws: de Britse variant van het virus heeft zich niet grootscheeps verspreid in de gemeente Lansingerland, waar 45.000 inwoners werden getest. De uitbraak op de school lijkt onder contrôle. Ook opmerkelijk: het aantal zelfdodingen nam in 2020 niet toe. Dat zou komen volgens deskundigen 'omdat we allemaal inzelfde schuitje zitten'. Ik meen me te herinneren dat dat tijdens de bezetting in WO II ook zo was. Het leed is collectief, het treft iedereen (net als de dood).

     De coronacijfers blijven hoog, maar ietsje minder dan gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5791 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 43 minder dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen, de IC's dalen wat. 89 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 91. In Gorcum hadden we 11 nieuwe besmettingen (8 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Gisteren in Numansdorp

Zaterdag 23-01-2021

Een zonnige ochtend wordt gevolgd door een bewolkte middag. 's Ochtends loop ik naar de poelier op de Langendijk voor een maïskip. Bewoners van het Eind zitten met de gezichten in de zon op de banken langs de kade. Het is druk met wandelaars over de sluis. Ik kijk naar hen door het raam van de studeerkamer. Veel meer mensen dan voorheen hebben een hond bij zich. Verlangen om weer aan boord te zijn. Gisteren zat ik op de preekstoel van Dulce in Numansdorp een tijd verlangend naar het Hollands Diep te kijken. Anna maakte er een foto van (hierboven). Zover is het nog lang niet. Vanavond gaat om negen uur de avondklok in.

Gisteravond hoorden we de Britse premier Johnson in het journaal zeggen dat de Britse coronavariant wel 30% dodelijker is. Het staat vandaag prominent in de kranten. Wetenschappers zijn er verbaasd over en vinden die conclusie prematuur.

     In welke fase van de pandemie zitten we eigenlijk? Het aantal aangetroffen virusdeeltjes in het rioolwater is sinds 1 januari in twee weken tijd flink toegenomen, blijkt uit cijfers op het coronadashboard. Het viel me al op dat de rioolwatermetingen in deze maand weer stegen.

     Oud-directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) Roel Coutinho was gisteravond weer in de weer op Nieuwsuur. Hij 'wordt er treurig van' dat nog maar 135.000 mensen zijn ingeënt. Hij denkt dat een militaire aansturing van het vaccineren beter was geweest, net als bij de Mexicaanse griep in 2009/2010. 'Logistiek is een vak apart.' Ik ben geneigd hem gelijk te geven, niet in de laatste plaats omdat men met hulp van de huisartsen en het leger destijds bij de Mexicaanse griep een zeer snelle vaccinatiecampagne realiseerde. Op die campagne kwam achteraf overigens kritiek. Toenmalig minister Klink besloot snel en voortvarend en bestelde na een advies van de Gezondheidsraad meteen 34 miljoen vaccins, om iedere Nederlander twee keer in te enten. Na een nieuw advies van de Gezondheidsraad viel het besluit om iedereen boven de zestig, kinderen tot 4 jaar en kwetsbare groepen snel te vaccineren. Vanaf november 2009 ging de campagne van start. Uiteindelijk bleek dat griepvirus veel minder gevaarlijk dan gedacht en bleef de overheid met miljoenen vaccins zitten. Had men toen - achteraf gezien - misschien teveel daadkracht, nu is er te weinig. Bedenk dat het huidige Covid19 veel gevaarlijker is!

In de NRC staat vandaag een goed stuk van Caroline de Gruyter: 'De democratie crasht'. Zij citeert uit een ouder boek, 'Government’s End' (1999) van de journalist Jonathan Rauch. Daarin omschreef hij het Amerikaanse systeem als volgt: 'Een logge, vaak onbegrijpelijke massa, zorgzaam voor klanten maar ondoordringbaar voor brede, coherente hervormingen.' ‘Demosclerose’, noemde hij dit. 'Centraal daarin: een overheidsapparaat dat steeds minder bestuurbaar wordt omdat het duizenden keren is opgelapt met bypasses, bruggetjes en stoplappen. Computerdeskundigen kennen het verschijnsel: op zeker moment heeft het systeem geen leidraad meer en wordt het immuun voor aanpassingen. Het crasht steeds vaker. Politici beloven van alles, maar hebben er geen vat meer op.'

     Dat was ruim twintig jaar geleden en er zit veel waars in. De problemen van de samenleving worden te ingewikkeld om op te lossen, zelfs voor een parlementaire democratie. De landen strompelen voort onder de groeiende last van onopgeloste crises, radeloze en misdeelde groeperingen en voortwoekerende ongelijkheid. Tot de wal het schip keert. Dat hoop ik niet mee te maken. Maar zo héél slecht gaat het toch niet? Ondanks alle uitwendig vertoon van politici in en buiten het parlement? Er zijn ook democratieën waar het beter gaat, bijvoorbeeld Nieuw Zeeland. Haperend gaat bij ons de vaccinatiecampagne toch verder, al lopen we achteraan in Europa. Ook wij als senioren zullen over een anderhalve maand aan de beurt zijn. Maar inderdaad: teveel andere crises blijven onopgelost: klimaat, milieu (o.a. stikstof), overbevolking, oorlogen, groeiende kloof tussen arm en rijk. Misschien dat Joe Biden....?

De cijfers willen niet echt zakken. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5487 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 289 minder dan gisteren. De bezetting van ziekenhuizen daalt wel; de IC's blijven vrijwel gelijk. 89 Covid-patiënten stierven, evenveel als gisteren. In Gorcum hadden we 17 nieuwe besmettingen (6 meer dan gisteren). Er is een uitbraak van Covid19 bij het Gorcumse bedrijf Attema, een bouw- en infrastructuurbedrijf. Men vond 13 besmettingen op de werkvloer, zestig medewerkers zitten verplicht thuis in quarantaine. Of die in de lokale cijfers zijn opgenomen, weet ik niet. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdagavond negen uur. Geen mens op straat. De eerste avondklok in Gorcum

Zondag 24-01-2021

Gisteravond voor het eerst avondklok. Om negen uur schuiven we het gordijn wat opzij. Op het Eind rijdt een auto snel voorbij. Uit noordelijke richting klinkt een reeks vuurwerkknallen. Het regent licht. Alles blijft nu stil en roerloos, er is geen mens op straat. Dat is op zaterdagavond normaliter wel anders. Ik maak een foto (hierboven). Af en toe werpen we nog een blik op straat door een kier in de gordijnen. Geen enkele keer is er iets te zien, wel een enkele keer een knal van vuurwerk in de verte. Het schijnt op de Grote Markt te zijn. Avondklok in Gorcum.

     Vanmorgen maakt men in het liveblog van de NOS de balans op. In totaal werden er vannacht meer dan 3600 bekeuringen uitgeschreven voor het negeren van de avondklok. Direct na het ingaan van de avondklok deelde de politie 45 boetes uit in een fuik op de A2 bij Zaltbommel, er waren rellen in Urk en Stein. In Urk stak men een coronateststraat in brand. Daar had de plaatselijke PVV-afdeling opgeroepen tot het protest. Hendrik Wakker, de PVV-fractievoorzitter, deed dat. Hij staat nr. 30 op de lijst van de PVV voor de komende kamerverkiezingen met de leus: 'Nederland weer van ons'.

Het AD Rivierenland schrijft vanochtend op zijn website over de avondklok in Gorcum: 'Bijna iedereen is al binnen. Toch hield de politie direct na het ingaan van de avondklok een grote controle op verschillende plekken in de stad. Op de rotonde voor het stadhuis wordt iedereen die passeert staande gehouden en naar het parkeerterrein gedirigeerd. Niet iedereen heeft de benodigde werkgevers- en eigen verklaring bij zich. Er wordt niet gewaarschuwd, agenten schrijven meteen boetes uit: 95 euro per overtreding'.

     Deze zondag heeft flink wat zon en dus barst het van de wandelaars over de sluis. Wij blijven saai binnen; geen zin om ons onder hen te mengen. De politie veegt demonstranten tegen de avondklok van het Museumplein in Amsterdam en van een ander plein in Eindhoven. Ze hadden geen toestemming gekregen, dragen geen mondkapjes en staan te dicht op elkaar. Tja, laat ze staan, ben ik geneigd te zeggen, dan besmetten ze mekaar. Maar niet-handhaven geeft een verkeerd signaal, dat begrijp ik ook wel. En dat ze het virus aan anderen kunnen doorgeven.

De coronacijfers zakken vandaag flink. Echte daling of weekend? Dat moet volgende week blijken. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4924 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 547 minder dan gisteren. Onder hen zaten 355 thuiswonende 60-plussers zoals wij. Ziekenhuizen en IC's stegen. 30 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 89. In Gorcum hadden we 14 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren).

     Het vaccineren schiet nog steeds niet op. Op de website Coronabeeld.nl van ene Yorick Bleyenberg, een soort data-freak inzake corona op Twitter, zie ik een actueel overzicht met bronvermelding. Het ziet er betrouwbaar uit. Het officiële aantal vaccinaties is bij ons volgens de GGD'en nog steeds 135.000 (per 22 januari), maar daar zitten die via instellingen niet bij. Yorick schat op 23 januari dat we op 147.000 zitten en dat er iets meer dan 400.000 in de vriezer liggen. Naar het begin van dit kwartaal

De voorpagina van Bild vanochtend.

Maandag 25-01-2021

Er heerst grote verontwaardiging in het land. Gisteren waren er rellen en vernielingen in meer dan 10 steden. Een geëmotioneerde burgemeester van Eindhoven zei op televisie vanmorgen dat we op weg zijn naar een burgeroorlog. In die stad werd het station geplunderd en deels vernield. Typerend detail: de stationspiano was door het fladerappes omver geworpen. Er werden daar 62 mensen aangehouden. In het hele land waren het er ongeveer 300, maar dat is een tussenstand. In totaal zijn de afgelopen twee dagen 5.765 mensen bekeurd omdat zij zich niet aan de zaterdag ingestelde avondklok hielden. Het ging bij de rellen niet zozeer om demonstranten tegen de coronamaatregelen en vooral tegen de avondklok; groepen die op geweld tegen de politie uit waren hadden zich onder andere demonstranten gemengd. De politie signaleerde gisteren veel voetbalsupporters van bekende voetbalverenigingen onder de relschoppers. In Enschede werd het MST aangevallen. Personeel durfde niet goed naar buiten en de mensen die net met hun dienst zouden beginnen, durfden niet goed naar binnen.

     Vrijwilligers helpen de reinigingsdiensten in diverse steden om de rotzooi op te ruimen. Baudet schaarde zich gisteravond met een tweet nog achter de betogingen, maar distantieerde zich vanochtend schielijk. Het Veiligheidsberaad van burgemeesters bekijkt vanmiddag hoe kan worden voorkomen dat demonstraties tegen de avondklok opnieuw uit de hand lopen.

     Het is een uiterst merkwaardig gebeuren geweest, dit soort wijd verspreide gewelddadigheden. Er lijkt iets veranderd in ons land en de buitenlanden kijken er verbaasd naar (zie hierboven). Nadat Stein en Urk in de eerste avondkloknacht het spits afbeten, volgde gisteravond een herhaling op grote schaal. Copycat gedrag van een jonge generatie die zich stierlijk verveelt? Met een overmaat testoseron? Die zich waarschijnlijk beroofd voelt van uitgaan en collectief zuipen en die zeurt over 'dictatuur' en 'geen perspectief'. Sociologen en politicologen zullen er binnenkort allerlei redenen voor vinden. Ik vrees dat het nog niet is afgelopen.

Vandaag wolken en zon. Om de beurt halen we onze boodschappen zoals het routine is geworden. We schikken ons en wachten op onze beurt voor vaccinatie. Dat kan helaas opnieuw langer gaan duren. In Brussel is er grote woede over de tragere levering van vaccins door de firma AstraZenica. Productieproblemen. Dat vaccin zal deze week goedgekeurd worden voor de Europese markt en de EU zou 80 miljoen doses in het eerste kwartaal van dit jaar krijgen, maar dat lijken er maar 31 miljoen te worden. De firma kreeg wel alvast honderden miljoenen euro's uitbetaald, maar de vraag is nu of ze het afgesproken aantal ook daadwerkelijk geproduceerd heeft. Volgens minister De Jonge kwam het bericht over de verminderde levering ‘als een donderslag bij heldere hemel’. Nederland rekende in het eerste kwartaal op ‘forse leveranties’. We kunnen dus rekenen op uitstel. In totaal heeft nu een schamele 0,8 procent van de Nederlandse bevolking een eerste prik gekregen.

     Ondertussen daalt het aantal besmettingen vandaag verder, maar het is de dag na het weekeinde. Je weet niet welke kant het opgaat. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4129 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 775 minder dan gisteren. De ziekenhuizenbezettingen stijgen wat; die op de IC's dalen iets. 40 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 30. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren).

In ons land vindt online de Climate Adaptation Top plaats. Nederland hoopt met de onvermijdelijke aanpassingen aan stijgende niveaus van zeeën en rivieren wereldwijd geld te verdienen. We zijn specialisten geworden met onze Deltawerken. 'Niet meer reageren op de rampen van gisteren of eergisteren, maar drie generaties vooruitkijken', zegt een deskundige dapper. 'Meebewegen met de ontwikkelingen.’ Weinigen kijken verder dan AD 2100; in later eeuwen zal dat allemaal tekort gaan schieten.

Soms heb ik er genoeg van, iedere dag die tredmolen van nieuws, meestal verontrustend en vervelend. Ik veroordeel mezelf daardoor op dit blog tot oppervlakkigheid. Tot samenvatten en reageren. Op zeker moment is het teveel. Wat dan? Gamen en Netflix kijken? Zucht. Naar het begin van dit kwartaal

Uitgestorven binnenstad

Dinsdag 26-01-2021

Voor de derde avond  op rij gisteravond rellen en plunderingen in een groot aantal steden, onder meer in Den Bosch, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Geleen, Almelo en Zwolle. Ik keek de hele avond nieuwsprogramma's. Jinek was in topvorm. De boze burgemeester van Eindhoven en misdaadjournalist Peter R. de Vries ergerden zich aan elkaar en gingen in de clinch over de oorzaken. De Vries: 'Ik heb met mijn voeten in het bluswater gestaan', maar dat bleek bij de krakersrellen 40 jaar geleden. De gewelddadigheid is helemaal niet van vroeger, meutes waren er altijd in de geschiedenis. Een epidemie gaat bijna steeds gepaard met rellen, zegt Rina Knoeff, in De Volkskrant. Zij is universitair hoofddocent in de geschiedenis van de geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Het is haast eng, de voorspellende waarde van de geschiedenis’. Inderdaad, het is opmerkelijk en vreemd dat zulke animaal aandoende wetmatigheden zich in de 21e eeuw nog steeds voordoen. Bedenk dat er in vroeger eeuwen tijdens de pest-pandemieën grote volksopstanden waren. Grote rellen vonden ook plaats in 1831, tijdens de cholera-rellen, in 1904, gedurende een ‘vaccinrevolte’ in Brazilië, in 1919 bij de uitbraak van de Spaanse griep en in 2014 in Liberia tijdens Ebola. Knoeff noemt als oorzaken: angst, geruchten, complotdenken, een autoritaire overheid en groeiende sociale ongelijkheid.

     Wel typisch zijn de hedendaagse vormen van escalatie: rellen in de banlieus van Parijs, gele hesjes, boeren met trekkers die het provinciehuis van Groningen bestormen, de massale bestorming van het Capitool. Er groeit een bedenkelijk potentieel voor extreem-rechts en partijen als PVV en FvD geven er nauwelijks verhuld steun aan. Beatrice de Graaf kende extreme groeperingen die de rellen in onze steden sturen via sociale media en chatboxen. Daar delen ze openlijk hun oproepen, aanwijzingen en hun filmpjes van vuurwerkbommen, brandstichting en plundering. Echte demonstranten zijn een minderheid, aangevuld met grote groepen meelopers en sensatiezoekers, in zwarte kleding en onherkenbaar gemaakt met hun capuchonnetjes op, mondkapje of sjaal voor de mond. Ze vormen een grotendeels ongeregelde coalitie van gefrustreerde kansarmen, werkeloze en verveelde jongeren, viruswappies, voetbalhooligans, complotdenkers en sociopathen, deplorables (zoals Hillary Clinton ze in 2016 laatdunkend noemde), slachtoffers van de toenemende ongelijkheid in de samenleving, versterkt door de pandemie, verkapt aangemoedigd door onwelriekende partijen als FvD en PVV en steeds vaker geleid door pure rechts-extreme fanaten en fascisten, met leuzen 'tegen de dictatuur' en 'voor de vrijheid'. Lees er hier meer over.

     In Gorcum waren er tot dusver geen rellen, maar winkeliers in de binnenstad ontruimden vandaag hun etalages.

Vandaag begint men eindelijk met de vaccinaties van mobiele, thuiswonende 90-plussers. De groep die de meeste gezondheidswinst op zal leveren. De aantallen vaccinaties staan nu ook op het dagelijkse coronadasboard. Bovenaan zelfs. Tot vandaag zijn het er 173.638, en bevat die van de GGD'en, ziekenhuizen en instellingen. De vaccinantiegraad onder de bevolking staat bij ons op slechts 0,994%; die voor volledige vaccinatie staat op 0%, want nog niemand kreeg de tweede vaccinatieprik. Het aantal goedgekeurde vaccins dat Nederland de komende zes weken verwacht te krijgen is 1.302.750.

     Het begrip vaccinoorlog krijgt dezer dagen een nieuwe inhoud. De Europese Commissie is woedend op het vaccinbedrijf AstraZeneca dat, ik meldde het gisteren al, het aantal te ontvangen vaccins voor de EU meer dan halveerde. De verdenking is dat het bedrijf, dat onder meer een vaccinfabriek in België heeft, grote partijen voor meer geld aan andere landen verkocht. genoemd werden Israël en het verenigd Koninkrijk. Hoe het precies zit wordt ook vandaag niet duidelijk. De Commissie dreigt nu met een exportverbod; voor uitvoer van ieder vaccin moet eerst toestemming uit Brussel komen. Ook voor die van Pfizer. De Britten worden onrustig. De Britse minister voor Vaccinontwikkeling Zahawi zegt ervan overtuigd te zijn dat de vaccinproducent AstraZeneca zijn contracten met het VK nakomt. Persbureau Reuters meldt zojuist dat AstraZenica in februari toch meer vaccins aan de EU zal leveren, maar de firma bevestigt dat niet.

Experts van de Scientific Advisory Group on Emergencies (SAGE), een wetenschappelijke adviesgroep van de Britse regering, concluderen deze week dat er 'een reële mogelijkheid' bestaat dat een besmetting met de Britse variant (B1.1.7) samenhangt met een verhoogde sterfte. Dat effect is zichtbaar in alle leeftijdsgroepen en zou 30 procent tot wel 91 procent dodelijker zijn. De experts van SAGE waarschuwen wel dat de conclusie nog onzeker is, maar ze verwachten dat het beeld snel completer zal worden. Als het klopt, kiest de evolutie van het virus hiermee een kamikaze-koers. Hoe sneller mensen sterven, hoe minder kans op overdracht, tenzij niet alleen de dodelijkheid maar ook de besmettelijkheid toeneemt. Dat laatste is bij de huidige coronamutanten helaas het geval. De eveneens besmettelijker Brazilaanse variant steekt nu de kop op in de Verenigde Staten.

Een ochtend met regenbuien, een middag met zon. Ik krijg een vreugdevol bericht: mijn PSA is 0,6 µg/l. Stabiel dus! Ik hoef het pas over een halfjaar weer te laten bepalen. Geweldig! We maken een wandeling over de oostelijke stadswallen en terug door de binnenstad. Het is er bijna uitgestorven (foto hierboven).

Coronacijfers. Opnieuw een kleine daling. Bij het RIVM werden tot 10.00 uur 3997 nieuwe besmettingen gemeld. Dat zijn er 123 minder dan gisteren. Het reproductiegetal daalt per 8 januari licht naar 0,93. Ziekenhuizen en IC's stabiel. 87 Covid-patiënten overleden; 47 meer dan gisteren. Het is allemaal niet genoeg. Voortaan vind je hier ook het aantal vaccinaties. In Gorcum hadden we 20 nieuwe besmettingen (10 meer dan gisteren). Bij een uitbraak onder personeel en patiënten van een praktijk voor fysiotherapie in Gorcum werd de Zuidafrikaanse coronavariant gevonden. Men doet bron- en contactonderzoek en de praktijk is gesloten. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 27-01-2021

Een miezerige, saaie dag. We komen de deur niet uit. De romanticus in mij bestelt online honderd dinerkaarsen, omdat ze al weken niet te vinden zijn in de stad. Mannen van de groendienst spuiten al dagen met hogedrukspuiten alle groene alg van de kademuren in de haven.

Het geschil tussen de Europese Commissie en de farmaceut AstraZeneca escaleert, zo te zien. De firma zet een hoge borst op en weigert verder te spreken met de Commissie. Maar de farmaceut ontkent dat. Voor vanavond was er verder overleg afgesproken. Pascal Soriot, de Franse baas van de farmaceut, stelt dat er alleen maar een inspanningsverplichting in het nog steeds geheime leveringscontract was afgesproken: de firma zou 'zijn uiterste best doen', meer niet. Ik herinner me dat nog; het zijn gladjakkers, die farmajongens. Je zou verwachten dat Brussel nu een exportvergunning op vaccins zou instellen, maar dat gebeurt (nog?) niet. Het schijnt niet zo eenvoudig te zijn.

     Als er geen oplossing wordt gevonden, zal het voor het eerste en tweede kwartaal met Nederland afgesproken aantal vaccins fors minder zijn. Geen 80 miljoen, maar slechts zo'n 30 miljoen. Dus: verdere vertraging van het toch al trage tempo van de campagne, verlenging van de coronamaatregelen en grotere schade aan economie en samenleving. Ziedaar de macht van farmaceutische concerns. De vermindering is nog niet opgenomen in het overzicht hierboven, dat van 22 januari dateert. Toen lag de (theoretische) datum waarop de bevolking honderd procent gevaccineerd zou zijn op 21 juni 2021. Die zal nu wel opschuiven tot ergens in het 3e kwartaal, tenzij er meevallers komen. De gegevens zijn van het RIVM, de grafiek staat op de betrouwbare website Coronabeeld.nl van data-deskundige en twitteraar Yorick Bleijenberg.

Gisteravond was het tamelijk rustig in de steden, hoewel er toch zo'n 130 mensen werden aangehouden. In sommige steden, bijvoorbeeld in Maastricht en Den Bosch, marcheren voetbalsupporters in het centrum om de politie te ondersteunen. Die waardeert de bedoeling maar heeft er verder geen behoefte aan. In Doetinchem en Groningen bieden boeren van Farmers Defence Force aan om met hun trekkers de binnenstad af te sluiten tegen relschoppers. De GGD in Rotterdam Rijnmond sluit vandaag alle mobiele en tijdelijke corona-testlocaties vanwege de dreiging van rellen.

     Op verzoek van de PVV debateert de Tweede Kamer over de rellen. Wilders zeurt weer over de inzet van het leger om de orde op straat te herstellen. Eerst was hij mordicus tegen de avondklok, nu wil hij dat militairen het gaan handhaven. Soldaten hebben daar nooit training in gehad, maar de merkwaardige liefde voor de sterke hand wint het bij ultra-rechts. Geert krijgt geen bijval. 'Wilt u een groene golf door de straten? Met tanks?', spot PvdA-Kamerlid Kuiken. D66 wijst Wilders fijntjes op de oproep van de PVV in Urk om geen gehoor te geven aan de avondklok

     Vanmiddag veroordeelt de rechtbank van Den Haag een jongeman volgens het snelrecht tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 2 maanden omdat hij stenen naar een politiebus gooide.

Coronacijfers. De daling zet niet door. De Britse variant wint verder terrein in Nederland. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4774 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 794 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen wel. 69 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 87. In Gorcum hadden we 8 nieuwe besmettingen (12 minder dan gisteren).

     Er zijn tot vandaag 185.356 vaccinaties verricht. De vaccinatiegraad van de bevolking bedraagt nu 1,06%. Naar het begin van dit kwartaal

Ongeveer driekwart van de coronapatiënten in ziekenhuizen en op IC's zijn 60-plussers. Hen eerst vaccineren geeft ziekenhuizen ruimte.

Donderdag 28-01-2021

De kritiek op het vaccinatiebeleid van onze regering stijgt met de dag. Is dat altijd even terecht? De vraag is of ze er veel aan konden doen. In november werden ze op het verkeerde been gezet door de manier waarop het Pfizer-vaccin aangeleverd werd. De batches waren veel groter en onhandig voor decentrale distributie via huisartsen, waardoor men op stel en sprong de niet-voorbereide GGD's moest inschakelen voor snellere opzet van de centrale vaccinatiestraten. Mede daardoor week men af van de vaccinatiestrategie die de Gezondheidsraad adviseerde: eerst thuiswonende 60-plussers en kwetsbaren inenten geeft de grootste winst qua gezondheid en druk op ziekenhuizen. Het gevolg was dat ziekenhuispersoneel en anderen in de zorg, die direct contact met besmette mensen hadden, opeens voorrang kregen. Toen niet een helemaal onbegrijpelijke draai. Later volgden de huisartsen.

     De grootste pech lag eerder. In het voorjaar en de zomer gokten kabinet en OMT op het vaccin van AstraZeneca/Oxford, net als de andere Europese landen en de rest. De testfase bij de fabrikant ging helaas gepaard met veel tegenslagen en fouten, waardoor nog steeds niet honderd procent duidelijk is of het goed werkt, onder andere bij ouderen. Na de late start op 6 januari ging bij ons het vaccineren mondjesmaat; uiteindelijk slechts 10.000 per dag. Nu kunnen we rekenen op verdere vertraging omdat de farmaceut AstraZeneca de afgesproken leveranties aan de EU met meer dan de helft vermindert. De knallende ruzie met de Europese Commissie is ook gisteravond niet opgelost. Mogelijk gaat het opnieuw leiden tot heroverweging en afwijken van de prioriteit voor mobiele ouderen en kwetsbaren thuis. Je weet het niet. Juist vanmiddag wordt bekend dat de Europese Commissie de export van vaccins over een paar dagen zal verbieden. De regeringsleiders moeten het nog goedkeuren. Ik begrijp het wel, maar de beschuldigingen van 'protectionisme' zullen niet van de lucht zijn.

De evidentie van de keus voor deze groep, die uit circa 2,4 miljoen mensen bestaat en een dubbele dosis moet krijgen, is helder te zien in het overzicht d.d. 27 januari hierboven, met data van het RIVM en door de blogger Yorick Bleijenberg. Je ziet in één oogopslag dat de met rood omcirkelde groep van ouderen de grootste druk op ziekenhuizen en IC's uitoefent. Hoe eerder je dat contingent met een snelle vaccinatiecampagne kunt wegwerken, hoe eerder de zorg (voor zo'n driekwart!) wordt ontlast en hoe eerder de coronamaatregelen versoepeld kunnen worden. Gisteravond zat er bij Jinek een intensivist uit Groningen, die voorrekende dat je de grootste groep zelfs eruit kunt lichten en extra voorrang kunt geven: voor 72 procent bestaat de oudere populatie in ziekenhuizen en op IC's uit mannen boven de zestig met overgewicht: een BMI (Body Mass Index) boven 25.

     Mijn eigen BMI zit op het randje (26) en ik pleit hierboven weliswaar voor eigen parochie, maar dat maakt de redelijkheid ervan niet minder. Helder als glas is dat snelle vaccinatie van onze groep broodnodig is, zowel voor onszelf als ten behoeve van ruimte in de ziekenhuizien en het zo snel mogelijk bevrijden van de samenleving uit de coronakramp.

     Met het zicht op een dreigende 3e of 4e coronagolf met de Britse of een van de andere mutanten moet je die ruim 2 miljoen mobiele ouderen in de GGD-vaccinatiecentra binnen een maand kunnen 'wegprikken' (eerste prik). Dan zijn ze al voor een goed deel beschermd en kan er misschien deels versoepeld worden. Jaap van Delden, verantwoordelijk voor het Rijksvaccinatieprogramma van het RIVM, zegt in De Volkskrant 'In het voorjaar kunnen we een miljoen per week halen als we daar genoeg vaccins voor hebben.' Dat aantal betreft de GGD’s en huisartsen samen. Het obstakel is nu echter de leveringsonzekerheid bij AstraZeneca.

Onze problemen zijn niet mis. Enkele dagen geleden maakte fabrikant Moderna, van een zeer aan dat van Pfizer verwant coronavaccin, bekend dat zijn vaccin zes keer minder goed werkt tegen in elk geval de Zuid-Afrikaanse mutant. Er zou een derde injectie, een boosterdosis, nodig zijn. Volgens hardnekkige berichten zou het AstraZeneca/Oxford-vaccin slechts bij ruim één op de twaalf 65-plussers effectief zijn. Het vaccinatiecomité STIKO van het Duitse Robert Koch Instituut, de tegenhanger van het Nederlandse RIVM, adviseert daarom vandaag het vaccin van AstraZeneca alleen te geven aan mensen jonger dan 65 jaar. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) had dat al eerder gesuggereerd. Morgen zal het EMA het AstraZeneca-vaccin al dan niet goedkeuren. Vanmiddag adviseert de EMA dringend om de tweede prik van het Pfizer-vaccin beslist binnen drie weken te geven. Het lijkt erop dat we als 65-plussers het moeten hebben van het Pfizer-vaccin. Of dat ook gebeurt en wanneer is niet duidelijk. Verwarring alom. De donkere coronawinter is nog niet voorbij.

Anna had vannacht na veertien dagen weer een migraine-aanval. Het is vandaag ook nog een naargeestige, donkere dag met regen. Tussendoor breng ik het vuilnis weg, maar verder wagen we ons niet op straat. Gelukkig hebben we aan het eind van de ochtend een gezellig bezoek van Barbara. Anna had een taart met cranberries gebakken.

Coronacijfers. Het coronadashboard van de rijksoverheid heeft een belangrijke vernieuwing gekregen. Het is veel overzichtelijker en je kunt gemakkelijk doorklikken naar meer details. Het aantal nieuwe besmettingen bedraagt vandaag 4740, niet meer dan 34 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen iets. 85 Covid-patiënten stierven, gisteren waren het er 87. Het aantal vaccinaties bedraagt nu 203.450. Men verwacht in de komende zes weken nog 1.302.750 vaccins te ontvangen (Pfizer en Moderna). In Gorcum hadden we 13 nieuwe besmettingen (5 meer dan gisteren).

     Gisteren maakte ik gewag van een coronauitbraak in Gorcum. Dat blijkt niet bij een fysiotherapiepraktijk te zijn, maar bij een centrum (Gezondheidscentrum Atlas met een vestiging in Gorcum) met chiropractors en één fysiotherapeut. Een van de chiropractors was naar Zuid-Afrika geweest. Acht medewerkers en tien bezoekers zijn positief getest. Bij drie mensen is aangetoond dat ze gemuteerde variant uit Zuid-Afrika hebben. De GGD-ZHZ heeft alle mensen, die in contact zijn geweest met de positief geteste medewerkers en cliënten, opgeroepen voor bron- en contactonderzoek. Het gaat om zo'n 350 personen. Wat vreemd is: dergelijke praktijken mochten toch helemaal niet open zijn? Naar het begin van dit kwartaal

Beeld van de livestream van de B&A-vergadering gisteravond over het AZC in het vroegere belastingkantoor. Rechts wethouder Ro van Doesburg.

Vrijdag 29-01-2021

Vandaag maar eens niet over de trage uitvoering van het vaccinatiebeleid; voorlopig schreef ik genoeg daarover. In de Gorcumse politiek ging het debat gisteravond over het afschieten door het college van B & W van het vestigen van een AZC voor gezinnen van 3000 kansrijke asielzoeker/'statushouders in het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. Daar zat een paar jaren eerder een succesvolle noodopvang voor vluchtelingen. De huidige opstelling van het stadsbestuur stelde ik eerder boos en beschaamd hier, hier en hier aan de kaak.

     Gisteravond was er niet een voltallige raadsvergadering, maar een B&A over het AZC. Een soort voorbereidende commissievergadering dus, die je hier kunt terugzien. Het duurt wel uren, maar na het eerste saaie uur is het duidelijk: de raad zal in meerderheid het AZC afwijzen. Dan wordt de discussie opeens levendig. Dankzij een WOB-verzoek van oppositiepartij VVD ligt er een email van een ambtenaar aan het COA op tafel. Die was verstuurd op 20 februari 2020 en wat blijkt? Al in november 2019 polste het COA de gemeente over het voormalige belastingkantoor. De ambtenaar meldt 'een ambtelijk positieve grondhouding naar een AZC, ook gezien de goede gang van zaken in het verleden'. De ambtenaar wil 'een factsheet' maken, schrijft hij het COA, en acht een opening van het AZC in mei/juni al haalbaar. Het komt me voor dat zo'n ambtenaar zoiets niet zomaar op eigen titel schrijft, zonder instemming van zijn politieke baas, temeer waar het volgens de ambtenaar 'een politiek gevoelige zaak' is. In dit geval is die baas wethouder Ro van Doesburg, voormalig boekhandelaar en stadsdichter. Dat het COA in die sfeer van bereidwilligheid het pand alvast aanschaft, is dan ook begrijpelijk. Wat is er toch gebeurd dat al die positieve intenties opeens deed omdraaien in het tegendeel?

     Aan het eind van de zomer maakte de fractieleider van Democraten Gorinchem, de partij van wethouder Ro, in een summier stukje op hun website hun 'per definitie' bezwaren bekend (lees hier): een vreemd, gekunsteld prodedure-argument ('niet tevoren overlegd'), dat nu met de publicatie van de hierboven aangehaalde email volledig onderuit gaat. De eigen partij floot deze zomer dus de wethouder terug. Dat zal hij niet leuk gevonden hebben, maar Ro is soepel. Het leidde op 9 januari van dit jaar nog tot een debat tussen Van Doesburg en mij op Facebook, waarin ik de afwijzing van het centrum 'beschamend en kwalijk' noemde en hij dreigde aangifte tegen me te zullen doen. Ik heb er nog steeds niets van gemerkt. De oppositie (D66, Groen Links en SGP) stelde gisteravond de beschamende draai van wethouder Ro deze zomer aan de kaak. Die bekreunt zich daar weinig om; hij heeft een gerieflijke meerderheid achter zich. Asielzoekers blijven in Gorcum welkom, zegt hij, alleen niet aan de Vroedschapstraat. Concrete alternatieve plannen heeft wethouder Ro daarvoor echter niet. Zo armetierig overleeft een politicus.

In een trieste regenochtend doen we na elkaar boodschappen, Anna bij de Spar en ik bij de Marokkaanse groenteboer en de Coöp. Niet iedere super heeft alles. Vanmiddag wordt het droog en breekt de zon door.

Vandaag staat de vaccindeal tussen farmaceut AstraZeneca en de Europese Unie online op de website van de Europese Commissie, maar je hebt er niets aan. Je kunt met name niet zien hoeveel doses vaccin de farmaceut had beloofd te leveren. Minister De Jonge zegt vanochtend dat hij vaart wil maken met het vaccineren en dat 'op de drempel van de lente' de kwetsbaarste mensen ingeënt kunnen zijn. De eerste 50.000 mensen uit de groep van 85- tot en met 89-jarigen ontvangen vandaag een uitnodiging voor een vaccinatie-afspraak. Farmaceut Janssen meldt dat zijn vaccin met één prik voor 66 procent bescherming biedt tegen matige tot ernstige vormen van Covid-19. Het werkt anders dan die van Pfizer en Moderna; het heeft een onschuldig verkoudheidsvirus als vervoermiddel. Als het vaccin door de EMA wordt goedgekeurd, is Janssen met 11,3 miljoen vaccins voor Nederland meteen de grootste leverancier. Het zal mogelijk na het tweede kwartaal van dit jaar beschikbaar komen.

Coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4438 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 292 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat verder; de IC's stijgen weer. 58 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 84. Het aantal tot dusver toegediende vaccins is 215.498. Dat is pas 1,198% van de bevolking (eerste prik). Het waren er nu ruim 12.000 op één dag; niet veel. Minister Hugo de Jonge beloofde binnenkort 100.000 vaccinaties per dag. In Gorcum hadden we 9 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren).

     Het Europees geneesmiddelenbureau EMA geeft vanmiddag groen licht voor gebruik van het vaccin van farmaceut AstraZeneca en de Oxford-universiteit. Het is het derde vaccin dat voor de Europese Unie is goedgekeurd, na die van Pfizer/BioNTech en Moderna. Voorlopig wordt het niet aan 65-plussers gegeven (zie gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Aardperen in de Westwagenstraat.

Zaterdag 30-01-2021

Laat ik het me vandaag eens gemakkelijk maken met een kort en simpel stukje. Zou er zoveel te schrijven zijn geweest zonder de pandemie, die onze levens beheerst? Ach, misschien was er altijd wel iets geweest om over te vertellen. Anna's migraine zet zich vannacht voort. Dan zit ze uren op de bank in de kamer met een kop koffie; maar de coffeïne helpt niet. Doorgaans duurt zo'n migraineperiode drie dagen. Dan is het een dag of tien weer goed.

     Vandaag is het grijs bewolkt en droog. Bij de Marokkaanse groenteboer in de Westwagenstraat haal ik een pont aardperen (foto hierboven). Die zag ik gisteren. Nooit eerder gezien, bij mijn weten. Nieuwsgierig googlelen we het: aardperen zijn geen aardappelen, maar een knolsoort net als gember. Daar lijken ze wat op, maar ze smaken heel anders. Lichtelijk zoet en ook naar noten met iets van artisjok. Je kunt er van alles mee, van rauw eten of in salades gebuiken, maar ook koken, bakken of frituren. Schillen is niet nodig, mits ze niet oud zijn. Ze heten ook knolzonnebloemen omdat ze bovengronds gele bloemen krijgen. We zullen ze vanavond koken en eten bij de spare ribs die ik bij de poelier op de Langendijk kocht. Inderdaad, de relevantie mag uiterst gering zijn, schrijven met een aangename luchtigheid over eetbare knollen is gemakkelijker dan over besmettelijke micro-organismen.

Coronacijfers. Verdere daling. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4211 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 218 minder dan gisteren. Het RIVM hoopt dat de cijfers voldoende laag zullen zijn op het tijdstip dat de besmettelijker Britse variant dominant wordt in Nederland. Dat laatste zou begin februari al het geval kunnen zijn, juist in de dagen dat het kabinet gaat besluiten over versoepeling. Lastig dilemma! Gooi je de boel open en komt er vervolgens een derde golf met de Britse mutant, dan moet de zaak weer dicht en kankert het volk. Zet je avondklok en lockdown voort, dan kankeren de mensen ook, wijzend op de voortgaande daling van de besmettingen. (Het volk kankert altijd).

     Ziekenhuizen tonen een lichte toename; de IC's een lichte daling. 88 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 58. Het aantal gevaccineerde personen staat nu op 226.298. Sinds gisteren werden 10.800 mensen ingeënt. De vaccinatiegraad van de bevolking is 1,209%. Dat schiet niet erg op, maar we zijn in Europa niet meer de voorlaatste. Bulgarije en nu ook Litouwen doen het nog slechter. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Dulce (2e van links), Jachtwerf Rexwinkel, Numansdorp.

Zondag 31-01-2021

De aardperen waren gisteravond goed te pruimen. Rare zegswijze eigenlijk. We hadden ze ongeveer 20 minuten gekookt. Niet te lang, ze moeten wat bite houden. De vertering in de darmen gaat gepaard met het ontstaan van CO2, omdat niet alle suikers in het bloed worden opgenomen. We droegen dus bij aan het broeikasgas in de atmosfeer. Ook waren we gewaarschuwd voor de winderigheid die ermee gepaard gaat, maar daar hadden we geen last van.

     Het is een een mooie zondag, veel zon en sluiers van bewolking in de bovenlucht'We rijden even op en neer naar de boot. Alles in orde. Aangenaam tripje.

In Portugal overstromen coronapatiënten de openbare ziekenhuizen. Terwijl in de particuliere ziekenhuizen bedden leegstaan, nemen Duitsland en Oostenrijk patiënten uit Portugal over. Onbegrijpelijk. Bij ons zijn er demonstraties op het Museumplein in Amsterdam en in Apeldoorn tegen de avondklok en de andere coronamaatregelen. 'Koffie drinken' noemen ze dat. De politie arresteert tientallen mensen en de ME veegt het Museumplein in enkele minuten schoon. In Brussel demonstreert men ook tegen de coronamaatregelen, bij het Atomium en het centraal station. Er zijn veel voetbalsupporters bij. Ze willen hun vrijheid terug, scanderen ze. De politie arresteert daar 200 betogers. In Jeruzalem komen duizenden ultra-orthodoxe joden bij elkaar voor de begrafenis van een rabijn, die 99 werd en aan Covid-19 stierf. Ze hielden geen afstand en droegen geen mondkapjes. In processie liepen ze door de straten. Het is soms net een toneelstuk, waarin de wereld naar de knoppen gaat.

De coronacijfers dalen verder, maar minister Van Ark vindt het (bij WNL) niet genoeg. Kabinetsleden en deskundigen zijn in het Catshuis bijeen. 'Versoepelingen op komst terwijl coronacijfers nauwelijks nog dalen', zegt de NRC. Het staat nagenoeg vast dat de scholen weer open zullen gaan op 8 februari, meent de krant, en ook de avondklok wordt mogelijk losgelaten, al is het nog te vroeg om te zien of die effect heeft gehad. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3714 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 490 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat verder; de IC's stijgen wat. 40 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 88. Over het aantal vaccinaties zijn er vandaag tot nu toe geen gegevens. Of wordt er op zondag niet ingeënt? Dat zou kwalijk zijn. In Gorcum hadden we 6 nieuwe besmettingen (2 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

De geometrische figuren van Winiarski aan de Kriekenmarkt. Daarachter (links) ons huis, de haven en het Eind (foto: Ruud van Engelen)

Maandag 01-02-2021

Gisteren werd duidelijk dat het kabinet het OMT-advies volgt: de basisscholen mogen over een week open. Het is duidelijk dat ouders zeer opgelucht zullen zijn. De maatschappelijke schade werd enorm. Toch heeft het een merkwaardige zijde: in het uitgelekte 98e advies schrijft het OMT: de situatie is ronduit zorgelijk, het besluit levert een forse toename van de druk in de ziekenhuizen, er zijn zeer grote onzekerheidsmarges onder meer door de coronavarianten, de effecten van de vaccinaties zijn onduidelijk. Het team van wetenschappers ziet vooral een sombere voorspelling, mede door de onzekerheid van het effect van de lockdown is de uitgangssituatie voor versoepeling ongunstig. Zelfs de wetenschappers geven schoorvoetend toe onder de grote politieke en maatschappelijke druk. Is het verstandig? Dat betwijfel ik, zolang er nog een derde golf op ons af lijkt te komen. Van alle nieuwe coronabesmettingen wordt naar schatting nu al de helft veroorzaakt door de Britse variant van het virus. Dat staat in de brief die het kabinet gisteravond naar de Tweede Kamer zond. De schade en het verzet zijn veel groter als in de loop van februari de versoepeling teruggeschroefd zou moeten worden.

     De verrommeling van het coronabeleid lijkt alsmaar te groeien. Het Bestuurlijke Afstemmings Overleg (BAO) reageerde woedend toen het 98e advies al op straat lag, voor ze het hadden gezien. Op die manier kunnen ze 'geen bijdrage leveren aan een zorgvuldig besluitvorming'. Dat is ook weer aanstellerij en een beetje flauwekul, hun taak is immers om goede afwegingen te maken en juist niet teveel te letten op alle ophef in de media. De schoolmeesters willen nu voorrang: eerst vaccineren en dan pas voor de klas. Een groepje intensivisten wil dat we de maatregelen versoepelen en meer doden accepteren. Het ministerie van VWS en de ziekenhuizen ruzieën over de aantallen vaccinaties tot dusver. Die waren waren vaak niet compleet, omdat veel huisartsen, ziekenhuizen en instellingen voor langdurige zorg de cijfers vaak pas later doorgeven. 'Apert onjuist', roepen de ziekenhuizen.

     VWS levert een beredeneerde schatting op basis van het aantal vaccins dat in opdracht van het RIVM op de priklocaties is afgeleverd. Dan zouden het er tot nu toe 346.790 zijn, in plaats van 226.298 prikken. Niemand weet meer waar we aan toe zijn, lijkt het, het wordt tijd voor een nieuwe richtinggevende persconferentie (die morgen schijnt te zijn), maar hoe kan het kabinet in deze wanorde sturen?

     Zojuist wordt bekend dat het kabinet de winkels volgende week beperkt weer open wil laten gaan voor het afhalen van bestellingen. Klanten kunnen dan online of per telefoon bestellen en hun bestelling ophalen bij de winkel. Bronnen melden aan de NRC dat de avondklok op 10 februari wordt ingetrokken. Het bericht dat drie farmaceutische firma's', behalve AstraZeneca ook Pfizer en Moderna, alledrie iets meer vaccins gaan leveren, klinkt als een onverwachte genade, alsof we iets langer mogen leven. Daarentegen vragen veertig bekende en minder bekende Vlamingen in een open brief om jongeren tussen de 18 en 24 jaar als essentiële groep te behandelen en ze voorrang te geven bij de vaccinaties. 'Geef onze prik maar aan de jeugd. Wij hebben al veel kunnen genieten van het leven. Dat betekent dat zij vooraan moeten staan als het gaat over versoepelingen of over vaccinaties.' Het is die gasten in de bol geslagen, geloof ik, er moet gewoon veel massaler en sneller gevaccineerd worden.

Weer een grijze dag. Gisteren lag er een ijslaagje in de haven, nu is het weer weg. Gladheid door opvriezing veroorzaakt veel ongelukken in de ochtend. Later dooit het weer. Separaat halen we de boodschappen in de stad. Hoogwatergolf in Rijn, Waal en IJssel door dooi in de Alpen en veel regen in het stroomgebied. Hier in de Merwede valt het nog wel mee. Donderdag en vrijdag wordt een piek verwacht. Ik zal eens gaan kijken.

Als om alle somberheid te logenstraffen dalen de besmettingen vandaag gewoon verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3280 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 423 minder dan gisteren. Daarmee zijn we terug op het nievau van 28 september. De ziekenhuizen stijgen weer, de IC's dalen wat. 27 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 40. Bij de vaccinaties weet je het niet meer, want het coronadashboard geeft nu twee getallen. Het geschat aantal vaccinaties tot nu toe (zie boven): 346.790; het gemeld aantal: 176.286. Coronabeeld geeft een recenter getal van gemelde vaccinaties: 187.339, dat is 1,87% van de bevolking (1e prik). In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). Naar het begin van dit kwartaal

Nieuwe coronabesmettingen met de oorspronkelijke variant (lichtblauw) en de Britse vaiant tot half april bij 20% groei per week (bron: Stephan Okhuijsen, Twitter)

Dinsdag 02-02-2021

Ik verbaas me hogelijk over het gemak waarmee men gisteravond in de praatprogramma's de komende versoepelingen omarmt en liefst uitbreidt. Wat een dwaasheid! Basisscholen open, kinderopvang open, Click & Collect in de winkelstraten, stoppen van de avondklok als de cijfers deze week verder dalen. Ook enkele andere landen in Europa doen dat: Denemarken, Italië en Oostenrijk. Bij Jinek gaf een vermoeid ogende Diederik Gommers weinig tegenspel tegen onder andere RABO-econome Barbara Baarsma, die dramde over een raar, hachelijk diversificatiemodel van versoepelingen. 'Maatwerk'. Daarin zou in alle gevallen de circulatie van het virus toenemen tot een derde golf met de ernstige gevolgen van dien.

      Het OMT ging afgelopen vrijdag onder druk met veel tegenzin en sterk verdeeld door de knieën. Veel epidemiologen denken dat het veel te vroeg is om nu al de teugels te laten vieren. De Britse variant rukt snel op, de helft van de nieuwe besmettingen is al door lineage B.1.1.7 en die heeft een reproductiegetal van 1,4. De variant is veel besmettelijker, ook voor kinderen op de basisscholen. Die geven het virus gemakkelijk door aan leraren en aan hun eigen ouders en oudere broers en zusters. Essentieel is dat die allemaal strikt thuis, zonder bezoek, in quarantaine blijven. Het is de vraag of ze dat doen. De grafiek hierboven laat zien wat ons de komende 11 weken, tot half april, te wachten staat bij een groeitempo van 20% per week. Dat is nog niet eens exponentiële groei (30% per week). De maker is datamanager Stephan Okhuijsen op Twitter, die de cijfers en modellen van het RIVM gebruikte. (Je kunt ook op Datagraver.com kijken). De conclusie is duidelijk: geen versoepelingen en handhaven van de strenge lockdown om de komende piek van de Britse variant zoveel mogelijk af te vlakken en ondertussen zo snel te vaccineren als maar kan.

Het regent bijna de hele dag door, we blijven binnen. Gelukkig is er een klusje: het in elkaar zetten van een nieuw kastje onder de wastafel op de badkamer. Het oude is lelijk geworden. Vanmorgen levert een pakketdienst het pakket aan en vangt de arbeid aan (foto hier). Zeer bevredigend.

      De laatste dagen flink wat gelezen: 'Wolfstijd' van Harald Jähner (Ned. vert De Arbeiderspers, 2020) over de tijd direct na de Duitse nederlaag van Nazi-Duitsland tot 1955. Erg goed en compleet boek, waarin onder meer opvalt hoe gemakkelijk de grote meerderheid van de Duitsers de draad weer oppakte zonder veel aandacht voor het nazi-verleden. Daar zweeg men liever over. Verder las ik het toneelstuk 'R.U.R' van de Tsjech Karel Čapek (uit 1921 (Ned. vert. Pegasus, 2010) over een strijd op leven en dood tussen mensen en robots. Nu ben ik verzonken in het nieuwste boek van essayist en historicus Ian Buruma, 'Het Churchill-complex' (AtlasContact, 2020) over het uiteenvallen van het Britse Empire en de opkomst en de ondergang van de Anglo-Amerikaanse orde.

De aangepaste vaccinatiecijfers van gisteren bleken toch niet te kloppen. Er zat een dubbeltelling in bij de verpleeghuizen, maakte VWS bekend. Het nieuwe totaalcijfer komt uit op 343.881 prikken. Vanmorgen opent een grote priklocatie in de Jaarbeurs in Utrecht voor (allereerst) zelfstandig wonende 85-plussers. Vandaag kunnen de eerste 700 mensen er terecht.

     In het vooraanstaande medische tijdschrijft The Lancet verschijnt vandaag een artikel over het Russische Spoetnik V-vaccin. Het geeft de voorlopige resultaten van de eerste fase-3 studie: vaccinatie van 20.000 vooral witte testpersonen. Daaronder zaten ook 2144 ouderen. Driekwart kreeg het vaccin toegediend, de rest een placebo, waarbij het vaccin voor 91,6 procent van de gevallen effectief bleek na twee injecties. Dat is een goed resultaat, meldt De Volkskrant, effectiever dan sommige Westerse vaccins. We zullen het nodig hebben, maar eerst moet de EMA het beoordelen.

     Het RIVM meldt tot aan vandaag 375.908 vaccinatieprikken. De vaccinatiegraad van de bevolking (eerste prik) is nu 1,96 procent. In Culemborg hadden ze geluk. Bij de vaccinatiestraat aldaar werden per ongeluk 600 extra vaccins afgeleverd. In allerijl roept men 600 extra 85-plussers op een prik te komen halen.

     De besmettingscijfers stijgen vandaag weer wat. Het is nog te vroeg om al te zeggen of dit al de verwachte stijging is door de Britse variant (lees hierboven). Het RIVM meldt na 10.00 uur 3.592 nieuwe positieve tests. Dat zijn er 324 meer dan gisteren. Het reproductiegetal steeg van 0,93 naar 0,97 op 15 januari; dat duidt wel op de variant. Op basis van modellen schat het RIVM dat tweederde van de besmettingen nu al met de Britse variant is. De ziekenhuizen en de IC's dalen wat verder. Er stierven 83 mensen aan Covid; gisteren waren dat er nog 27. In Gorcum hadden we 5 nieuwe besmettingen (2 minder dan gisteren).

     Straks om zeven uur de persconferentie van Rutte en De Jonge. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 03-02-2021

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door satellieten, vertoont over januari een plus van 0,12 graden Celsius. Dat lijkt weinig, maar het komt niet alleen door de uitloop van de huidige La Niña, maar ook omdat per 2021 het referentiegemiddelde is verhoogd. Het betreft niet meer de periode van 1981 - 2010, maar van 1991 - 2020. De lineaire opwarmingstrend sinds 1979 blijft staan op +0,14 graden per tienjaarsperiode. Over de oceanen is het gemiddeld + 0,12 en boven de landmassa's +0,18.

De waterstand in de Rijn bij Lobith zal dit weekend waarschijnlijk stijgen naar 14,30 meter boven NAP door veel regen en smeltwater van sneeuw in het zuiden van Duitsland en Zwitserland. Boven 15 meter lopen overal uiterwaarden onder, maar het gaat er niet om spannen. In februari 1995 (toen we geëvacueerd werden) rees het peil bij Lobith tot 16,68 meter. Riveer, de haven- en veerdienst, houdt het dagelijks bij.

     We hebben nóg een naargeestige regendag. Al vanaf een uur of tien druipt het van de regen. We komen de deur niet uit. Na haar migraine heeft Anna een aanval van schoonmaakwoede. De keukenkastjes zijn al schoon. We ruimen veel spullen uit de kelder op, die we morgen naar het afvalstation voor grofvuil zullen brengen. Mijn oude zeekaarten gaan niet mee; die kan ik nog niet wegdoen. Daarna pakken we de oven aan, waarvoor de deur en de binnenverlichting verwijderd moeten worden. Lekker samen bezig.

Er staat een belangrijk artikel in de Britse The Lancet. Tot dusver bestond er geen zekerheid dat mensen, die gevaccineerd waren wel of niet het coronavirus bij zich konden dragen of verspreiden. Daarin is nu meer duidelijkheid: het kan wel, maar ze besmetten na één inenting met het AstraZeneca-vaccin weinig anderen. De overdracht van het virus wordt dan al met twee derde beperkt. Bij twee injecties zal het meer zijn. Dat betekent dat groepsimmuniteit kan werken als voldoende mensen - circa 70 procent - gevaccineerd zijn.

     Er is ook een belangrijke oproep van WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus aan landen om niet aan 'vaccine nationalism' te doen. 'Vaccine nationalism harms everyone and protects no one'.  Hij heeft helemaal gelijk. Als de beschikbare vaccins niet eerlijk verdeeld worden, dan blijft het virus in delen van de wereld voortwoekeren en verder muteren. Gemuteerde varianten krijgen zo de kans om resistentie tegen de vaccins te ontwikkelen en alsmaar vanuit die gebieden de wereld te bestoken met nieuwe varianten. Tot mijn spijt voel ik scepsis; Tedros is een roepende in de woestijn.

Nu de basisscholen en de kinderopvang op 8 februari opengaan, is er een heftige discussie over de condities. Het testen van kinderen wil het kabinet niet verplichten. Als een kind positief getest wordt, moeten alle kinderen van de klas vijf dagen thuis in quarantaine blijven. De kinderen die na die periode negatief testen, mogen daarna weer naar school. Een kind dat niet wordt getest, moet vijf dagen langer in quarantaine blijven - en hun ouders dus ook. Niet onlogisch, maar verschillende ouders willen niet dat hun kind getest wordt. Tja. Een petitie 'Tegen het op corona testen van kinderen op school' is al bijna 75.000 keer ondertekend. Daar komen elke minuut nog handtekeningen bij.

Over de rol van wetenschap bij de bepaling van ons coronabeleid. Het AD onthult dat afgelopen zondag, tijdens het Catshuisoverleg, Jaap van Dissel waarschuwde voor 'code zwart' in de ziekenhuizen, indien men de geldende coronamaatregelen niet zou handhaven. Hij toonde toen het overzicht hieronder:

Vanwege de Britse variant zouden er anders in de tweede helft van maart de ziekenhuizen kampen met meer dan 10.000 bezette bedden en zullen er meer dan 1500 mensen met corona op de IC's liggen. De blauwgroene lijn hierboven is het scenario met handhaving van de strenge maatregelen en als de vaccinatie volgens plan verloopt. De rode lijn geeft de gevolgen van versoepeling weer. De bandbreedtes betreffen de onzekerheden, afhankelijk van het uiteindelijke Rt (reproductiegetal). Bij versoepeling komt die bandbreedte 'off the chart', ver boven 1750 bezette IC-bedden uit, gebaseerd op het tegenvallende Rt van 12 januari. Daar geldt 'het zwarte scenario'. Engelse toestanden! Alleen als de maatregelen zouden worden gehandhaafd, aldus Jaap, zou de situatie in de zorg onder controle blijven. Dat vind ik zeer dapper van hem en het overtuigde de kabinetsleden.

De dagelijkse cijfers over de pandemie stijgen door, vrijwel precies volgens de voorspelling van het RIVM in de grafiek van gisteren. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4060 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 484 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen nog, zoals verwacht. 62 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 83. In Gorcum hadden we 2 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe wordt berekend op 416.093 (gemeld aantal 303.702). De vaccinatiegraad van de bevolking is 2,153 (eerste prik) c.q. 0,246 (twee prikken).  Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 04-02-2021

Het is een heel aardige dag met zon en wolken en verbazend zacht (bijna 10 graden). De mensen spoeden zich naar buiten na al die regendagen en nemen hun kinderen, honden en andere levende have mee. Ze komen kijken hoe buiten de stadswallen de uiterwaarden onderstromen. Het hoge water in de Merwede zal wat langer aanhouden, ook na zondag, omdat het in Duitsland en Zwitserland opnieuw gaat regenen. Iedereen is in blijde afwachting van de komst van echte winter dit weekeinde. Een lagedrukgebied beweegt dan zuidelijk langs ons land en zet een gure oostenwind aan. Zaterdag passeert het front dat erbij hoort, eerst met regen in avond en nacht, met veel sneeuw (zie de prognose hierboven). De laatste keer was bijna drie weken geleden. Dat was toen een dun laagje, maar nu kan er die nacht bij ons wel 20 tot 25 cm/uur vallen. Op zondag kan er nog wat sneeuw vallen en blijft het een graad of vier vriezen met in de nacht mogelijk matige tot strenge vorst. Voorlopig lijkt het tot volgende week donderdag of zelfs vrijdag te duren; daarna wordt het onduidelijk.

     Vandaag brengen we de gisteren opgeruimde kelderspullen naar de afvalpost op Papland en rijden langs de slager op Oost. Ik geniet van het nieuwe boek van Ian Buruma.

Corona. Het RIVM is niet optimistisch. De exponentiële groeifase van de Britse variant is begonnen – het beeld dat men ook zag in Ierland, Groot-Brittannië, België, Denemarken en Portugal. Eind deze maand zal de variant waarschijnlijk het oorspronkelijke virus hebben verdrongen. Men vreest chaos in ziekenhuizen en op de IC's, ondanks de voortgaande vaccinaties. Zie ook mijn post van gisteren. VVD en CDA erkennen in het coronadebat van vandaag in de Kamer dat verlenging van de avondklok onvermijdelijk is.

     Het aantal nieuwe besmettingen loopt vandaag weer op, in de pas met de prognose. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4246 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 208 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's zakken nog wel. 67 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 62. In Gorcum hadden we 6 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren).

     Het berekend aantal vaccinaties is tot op heden 454.998; het gemeld aantal injecties is 330.494. Het inenten op de GGD-locaties neemt toe. Halverwege deze maand denkt men op 1 miljoen te zitten. De vaccinatiegraad bedraagt vandaag 2.358% (1e prikken) c.q. 0.246% (2 prikken). Op 22 februari opent de GGD Zuid-Holland Zuid een vaccinatielocatie in Sporthal de Hoefslag in Gorcum Er komen zes prikstraten; ze beginnen met drie, waar ze 24/7 iedere dag 400 mensen kunnen inenten. Wanneer zouden we aan de beurt komen? Ik lees dat ze je erover bellen.  Naar het begin van dit kwartaal

Hoog water in de Merwede, maar Buiten de Waterpoort liep nog niet onder.

Vrijdag 05-02-2021

Droog en grijs, deze vrijdag, en met tien graden opnieuw zacht. Anna had een slechte nacht door een nieuwe, zware aanval van migraine. We doen onze separate boodschappenroutes door de binnenstad. Daarna loop ik naar Buiten de Waterpoort om naar het hoge water in de Merwede te kijken. Het valt mee, het gebied is niet ondergelopen, de schotten zitten nog niet in de coupure, maar tegen de sluis staat het water behoorlijk hoog en er drijft veel afval, planken, riet, boomstammen en hout (foto hier). 

     Vandaag is een overgangsdag naar het koude weer dat in de loop van morgen aanvangt, als de wind naar het oosten draait. De mensen verheugen zich op de sneeuw. Er is overigens een verschuiving in de prognose voor morgen. Het front dat in de nacht van zaterdag op zondag veel sneeuw zal brengen, neemt een zuidelijker koers, zodat we het precies over ons heen krijgen en het noorden droog blijft. Maar uiteindelijk kan het ook weer anders uitvallen.

Ook vandaag stijgen de coronabesmettingen. De derde dag op rij. Het bevestigt de idee van een derde golf, met de Britse variant. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4365 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 135 meer dan gisteren. De opmars van de Britse variant in België lijkt echter te vertragen, Ziekenhuizen en IC's bij ons dalen weer verder. 60 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 67. In Gorcum hadden we 9 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren).

     Vaccinaties. Het aantal berekende prikken is tot op heden 495.535; het aantal gemeld is 356.517. De vaccinatiegraad van de bevolking is 2.558% (eerste prik) en 0.278% (twee prikken).

     Steeds weer gezever over voorrang bij het vaccineren: politie, BOA's, leraren, vuilnisophalers, rijschoolhouders, wat niet al. Het slimste lijkt me om eerst de atheïsten snel in te enten, want God beschermd de gelovigen al, bedenkt iemand op Twitter. Daar ben ik het helemaal mee eens. Er is ook gezeur over uitstel van de verkiezingen in maart. Steeds meer burgemeesters willen dat. Onzin! De verkiezingen zijn op drie dagen en ouderen mogen per post stemmen. Een bezoek aan een stembureau lijkt me trouwens minder gevaarlijk dan aan een supermarkt. Naar het begin van dit kwartaal

De Merwede dichtgevroren. Gorcum met zijn grote Sint-Janstoren ligt aan de overkant (foto: 1954 - Regionaal Archief Gorinchem)

Zaterdag 06-02-2021

Deze foto laat goed zien dat er iets veranderd is in de wereld. Deze eeuw zal een ander klimaat kennen dan de mensheid ooit meemaakte. In 1954 hadden we een zware winter. De Merwede was dichtgevroren en de mensen liepen over het ijs naar Brabant aan de overkant van de rivier. Dat zal niet meer zo gauw gebeuren.

     Vanavond laat krijgen we dus een inval van de winter met veel sneeuw en harde noordoostenwind. Het KNMI heeft code oranje afgegeven voor het winterweer. ProRail en de NS rijden een zogenoemde 'winterdienstregeling'. Minder treinen. We zijn het niet meer gewend. Eén Vandaag had het gisteravond al over 'de sneeuwstorm' en dat de Elfstedentocht er achteraan komt. Die storm zal wel meevallen en volgens de prognoses houdt het over een week al weer op met vriezen.

     Voorlopig is het een ochtend met wat regen halverwege. Ook het KNMI pakt verder uit en kondigt code rood af vanaf middernacht en tijdens de hele zondag. Code rood betekent dat het weer voor zoveel schade, letsel en overlast kan zorgen dat het 'maatschappij-ontwrichtend' kan zijn. Wat is dat?  Nou, supermarkten annuleren voor morgen alle bestellingen. En de GGD's sluiten morgen alle test- en vaccinatielocaties. Velen sluiten snel de buitenkranen af, bootjesbezitters maken nog snel hun boten winterklaar en tuinbezitters kopen in de tuincentra massaal afdekspullen voor hun planten. 'Anders overleven de olijfbomen het niet', zegt iemand. Anderen slaan aan het hamsteren; in supermarkten verschijnen lege schappen. Alle voetbalwedstrijden voor morgen worden afgelast. Men koopt massaal schaatsen en sleetjes. De zorgen over pandemie en derde golf verdwijnen even naar de achtergrond. Hoewel? De rijksoverheid kondigt af 'dat sneeuwballen gooien met het eigen huishouden mag.' Schaatsen met zijn tweeën mag ook, maar 'toertochten of andere schaatswedstrijden zijn dus niet toegestaan.' Sloten, vaarten en meren moeten eerst nog wel dichtvriezen en 'of je ergens een koek en zopie mag opzetten, hangt af van de lokale regels.'

     Een gure wind waait al uit het oosten als ik 's middags even naar de rivier ga kijken. Ik ben niet de enige; het is er knap druk. De Merwede is wat meer gestegen sinds gisteren (foto hier), de uiterwaarden voor de stad staan nu helemaal onder, het water rijkt tot aan de stadswallen, maar het terrein van BdW is nog droog. Op de terugweg vind ik een verrassing in de brievenbus: de ansichtkaart (foto hier), die ik op 8 maart vorig jaar, bijna een jaar geleden, aan Anna stuurde vanaf Esperanza Base op het Antarctisch schiereiland. Als je maar geduld hebt komt alles goed.

De coronacijfers lopen iets terug. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4130 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 218 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 61 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 60. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Vaccinaties tot nu toe: 532.717 berekend, 382.975 gemeld. Morgen staan we dus stil. De vaccinatiegraad is nu 2.771% (eerste prik) en 0.278% (twee prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Het uitzicht op de sluis vanmorgen vanuit mijn werkkamer. Het sneeuwt licht.

Zondag 07-02-2021

Omstreeks negen uur begon het gisteravond te sneeuwen. Stuifsneeuw, voortgejaagd door de wind. Buiten was de avondklok begonnen. Op de Merwedebrug schaarde een vrachtwagen door de gladheid, lees ik vanochtend. De brug was een tijd in beide richtingen gestremd. Vannacht in ons bed hoorden we de grote es verder op de wal kreunen in de harde oostenwind. Er ligt deze morgen een aardig pak sneeuw en niemand waagt zich nog op straat. Tegen de ramen van de serre zit ijzel. Rijkswaterstaat meldde bijna dertig ongevallen in het hele land, op zowel de snelwegen als provinciale wegen. Het treinverkeer kan door wisselstoringen de hele dag niet rijden. Ook het busvervoer ligt voor een groot deel stil. In de grote steden rijden vooral trams en metro's niet. De maatijdbezorging stopt ook. De harde oostenwind maakte het extra koud en jaagt nog steeds lichte sneeuw voor zich uit. Het Catshuisoverleg gaat vandaag vanwege de sneeuwoverlast niet door.

Gisteravond stuurde Rommert een aantal leuke foto's van Nora. Ze is nu 5 maanden oud. We hebben lang met hem en Loïs gebeld. Zo jammer dat een bezoekje er nog niet inzit. Een foto van hem en zijn dochter staat hier. We brengen een rustige zondag lezend door. Buiten blijft het de hele dag sneeuwen, meestal licht en soms met grotere vlokken. Er komen veel mensen langs.

     Op de uitstekende klimaatwebiste van meteoroloog Bart Verheggen staat een leuke post over de voorspelbaarheid van de huidige winterse inval, van gastblogger Rolf Schuttenhelm, 'Deze koudegolf is zeldzaam, maar lag in de lijn der verwachting. Zelfs voor (februari) 2021'. Misschien herinnert de lezer zich dat ik wel eens schreef over SSW's, Sudden Stratosheric Warmings. Dat was in september 2019 en opnieuw in oktober dat jaar toen het fenomeen zich voordeed, en een maand geleden opnieuw. Het leidde toen tot een uitbraak van hevige kou op het Iberisch schiereiland met sneeuwoverlast in Madrid. Het verschijnsel betreft een exceptioneel snelle stijging van de temperatuur in de stratosfeer boven (in dit geval) de noordpool, een gebeurtenis waarbij de polar vortex (de poolwervel of de straalstroom) van westenwinden op het winterhalfrond afremt of zelfs omkeert binnen een tijdsbestek van een aantal dagen. 'Een SSW kan voor een plotseling invallen van winterkoude zorgen', schreef ik toen. Het mechanisme is buitengewoon complex en onvoldoende begrepen. Zo zou een zonneminimum er een rol in spelen. 'Voor wie waarde hecht aan de zonnehypothese was op 1 december 2020 al te zeggen dat in 2021 de schaatskansen bovengemiddeld zouden zijn. En vervolgens was ook in januari te voorzien dat de kans op een serieuze koudegolf in februari verhoogd was – gezien de zich toen ontwikkelende sterke opwarming van de stratosfeer', schrijft Schuttenhelm. Onder andere gespecialiseerde KNMI-onderzoekers als Michiel van Weele verwachtten volgens Schuttenhelm al begin januari dat deze stratosfeeropwarming zou leiden tot verstoring van de poolwervel, en daarmee enkele weken later een grotere kans zou geven op koude-uitbraken naar lagere breedtegraden. Een koude-uitbraak die ditmaal ons natte polderlandje bereikt. hebben die SSW's iets met de opwarming van het klimaat te maken? Ik heb de indruk dat die veronderstelling te gemakkelijk is. In elk geval is de huidige periode van sneeuw en strenge vorst er niet mee in strijd, zoals veel wappies vandaag triomfantelijk op de sociale media melden. Weer en klimaat zijn verschillende zaken. Strenge winters blijven voorkomen; ze zijn alleen zeldzamer.

De coronacijfers zijn mogelijk vertekend door het weekeinde en de sluiting van testacentra. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3963 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 153 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's bleven nagenoeg gelijk. 48 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 61. In Gorcum hadden we 3 nieuwe besmettingen (7 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu is 568.863 (berekend) en 414.198 (gemeld). Morgen zal het nauwelijks stijgen vanwege de vandaag gesloten centra. De vaccinatiegraad van de bevolking is nu 2.941% (eerste prik) en 0.315% (twee prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Hoog water op de Merwede, maar niet genoeg om de stenen tafelen van Ida Gerhardt onder water te zetten.

Maandag 08-02-2021

Een grauwe ochtend gloort met grijze sneeuwluchten. De papieren kranten worden niet bezorgd, hetgeen me niet raakt want ik lees ze al jaren online. De haven is nog niet bevroren. Veel basisscholen gaan toch niet open, het treinverkeer komt moeizaam op gang, meerdere wegen in het land zijn gestremd wegen geschaarde vrachtwagens, ook de A27 bij Nieuwendijk, en de test- en vaccinatielocaties in onze regio blijven ook dicht, behalve die in Dordrecht. Waarom? De GGD Zuid-Holland Zuid 'kan het sneeuwvrij houden en regelmatig strooien van de aanrijroutes niet gardanderen'. Belachelijk, het belang van voortgaand testen en vaccineren is evident, maar een telefoontje met Rijkswaterstaat kan er niet af. De coronatestlocatie aan de Edisonweg 9 in Gorinchem is zelfs de hele komende week gesloten. Opnieuw: waarom? De vloer is te glad. Omdat er water van de auto's druipt en bevriest. Daardoor is er gladde ijslaag ontstaan en strooien helpt niet, omdat de vloer het strooizout niet absorbeert. Tja, leg matten over de vloer en laat de mensen te voet binnen, zou ik zeggen.

     De Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden had afgelopen week, toen de vorstperiode zich aankondigde, besloten dat vanwege de coronamaatregelen het niet mogelijk is een Elfstedentocht te organiseren. Het zou kans maken een mega-spreaderevent te zijn. Maar vandaag ziet Rob Jetten toch kansen. De tocht der tochten moet mogelijk zijn, vindt hij, we moeten dingen doen 'waar de samenleving een beetje blij van wordt.' Maar dan wel zonder publiek, zegt hij. Ga er maar aan staan.

     Ik merk dat ik chagrijnig word van die dingen en maak een kuier over de wal en langs de rivier. Er valt weer sneeuw, meestal stuifsneeuw. Een bleke zon tracht vergeefs door de wolken te dringen. Mooi is dat licht (foto hierboven). De Merwede is wat meer gestegen, maar Buiten de Waterpoort staat nog niet onder water. Zelfs het parkeerterrein bij het strandje is niet ontruimd en de coupure naast ons huis is nog open. Het water zal dus wel niet verder stijgen. De stenen tafels op de hoek van BdW met het gedicht van Ida Gerhardt liggen ook nog op het droge. Het is wel verdomde koud. Ik draag de jas die ik vorig jaar op Antarctica droeg. De harde noordoostenwind snijdt in je gezicht. Hier 4 foto's.

Vandaag lees ik een boek dat ik altijd meed, omdat het zo gruwelijk is: 'Doodgewone mannen' van de Amerikaanse historicus Christopher R. Browing (Omniboek,1992, Ned. vert. 2020) over de rol van een Duits politiebataljon in de Endlösung in Polen. Inderdaad, zelfs het louter lezen van de getuigenissen van de daders over de massa-executies van Joden in oost-Polen maakt me fysiek onpasselijk. Zeer opvallend is dat leden van de Ordnungspolizei destijds konden weigeren aan de executies deel te nemen en dat zo'n weigering geaccepteerd werd door hun officieren, zonder dat het consequenties had. Slechts 10 - 20 procent deed dat.

De coronacijfers zijn vandaag laag. je kunt er geen waarde aan hechten, gisteren waren de teststraten immers dicht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2273 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1667 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen. 25 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 48. In Gorcum waren er 3 nieuwe besmettingen, evenveel als gisteren.

     Omdat door de sneeuwperikelen de vaccinatiecentra ook gesloten waren, is het aantal sinds gisteren niet veel gestegen: 571.361 (berekend) en 414.858 (gemeld). Dat schiet natuurlijk niet op. De vaccinatiegraad van de bevolking is nu 2.83% (eerste prik) en 0.441% (twee prikken). Niettemin zijn we intussen Bulgarije, Letland en Kroatië (nipt) gepasseerd.

     Vanmiddag wordt bekend dat het kabinet de avondklok zal verlengen tot 2 maart. Dat valt dan gelijk met de rest van de beperkingen in de huidige lockdown, zoals de sluiting van de horeca en niet-essentiële winkels. Naar het begin van dit kwartaal

Ons huis (begane grond) op een foto van eergisteren.

Dinsdag 09-02-2021Geboeid zag ik gisteravond de documentaire 'Het gedoogdrama' van Piet de Blaauw en Frénk van der Linden over het eerste kabinet-Rutte. Het kabinet dat officieel door de PVV gedoogd werd, totdat de partij in de peilingen begon te zakken. Toen liet Wilders het genadeloos vallen. Het meest beschamend waren de rollen van minister Donner en toenmalig CDA-voorzitten Bleker. Ik vond dat altijd al rare, verknipte figuren. Ruud Lubbers had tot zijn eigen verbazing als formateur de aanzet gegeven en poogde later achter de schermen via CDA-mininster van asielzaken Leers het kabinet te laten struikelen. Dat deed Leers niet en daar had hij nu nog spijt van. In de achterkamertjes was intimidatie, list en bedrog aan de orde van de dag (Rutte, Verhagen). De film was mede bedoeld als waarschuwing aan de politiek en vooral aan het CDA om het, nu de PVV weer hoog in de peilingen scoort, niet opnieuw te proberen. Lees hier de recensie in de NRC.

Vanmorgen ligt de Lingehaven dicht. De zon komt stralend op in een lichtbewolkte hemel. Het vriest nog een graad of zes. Mensen van de havendienst schrapen de aangevroren sneeuw weg van de route over de sluis. Later doen we om de beurt apart onze boodschappen. Bij de Spar hebben ze geen winkelkarretjes meer, wat lastig is omdat we ieder keer zoveel mogelijk halen. Dus hannesen met meerdere mandjes, enz. Anna vraagt het personeel waarom. 'Dat is omdat de mensen de karretjes mee naar huis nemen.' Het is goed dat we binnen blijven, want vandaag heeft er weer iemand in onze omgeving corona en ligt op de IC.

Op de website van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden staat nog altijd dat het in coronatijd niet mogelijk is om een Elfstedentocht te organiseren, maar Baudet begint een petitie om de Elfstedentocht te laten doorgaan. Sommige mensen hebben een opmerkelijke behoefte, een soort ondergangsverlangen om het coronavirus een handje te helpen. 'Carnaval ook!', schrijft een Gorcumse wappie op Facebook erbij. De ondergang van het avondland?

     Iets anders, over Baudet gesproken: Elseviers Weekblad bericht vandaag dat hijzelf in oktober vorig jaar ook racistische appjes verstuurde. Het blad citeert eruit, zoals dat blanken gemiddeld een IQ scoren van 110, terwijl dat voor latino's 90 is en voor Afro-Amerikanen 75. Als ik een dochter had, zou ik overigens niet willen dat ze met een FvD'er thuiskwam.

     Vandaag bevestigt het bestuur van de Elfstedentocht zijn standpunt 'Voor 100 procent, daar is geen twijfel over mogelijk.' 'Een Elfstedentocht in deze situatie, met een miljoen bezoekers, 25.000 deelnemers en duizenden vrijwilligers en bewegingen van mensen door het land, dat kan gewoon niet. Dat snapt denk ik ieder redelijk weldenkend mens', zegt de voorzitter. Tja, het is een hard gelag: voor 't eerst sinds 100 jaar heerst er een pandemie en voor 't eerst in 75 jaar geldt er een uitgaansverbod en uitgerekend nu zou er voor het eerst in 24 jaar een Elfstedentocht mogelijk zijn. Marcel van Roosmalen zegt ervan: 'Na de virologen krijgen we de komende tijd alleen maar weermannen en Erben Wennemars die als een klont boter in een hete pan ligt te sputteren met plannen om het toch door te laten gaan.'

Door de belachelijke sluiting van veel teststraten zeggen de coronacijfers vandaag ook weer niets. Dat geldt ook voor de vaccinatiecentra en de aantallen inentingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 1.779 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 486 minder dan gisteren. Het reproductiegetal daalde naar 0,91 per 22 januari, maar de invoed van de Britse variant was toen nog gering. Ziekenhuizen dalen wat en IC's stijgen weer. 85 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 25. In Gorcum waren er 3 nieuwe besmettingen, evenveel als gisteren. Het aantal vaccinaties tot op heden is 595.934 (berekend) en 434.417 (gemeld). De vaccinatiegraad staat op 2.97% (eerste prik) en 0.441% (twee prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Ons huis een paar dagen geleden.

Woensdag 10-02-2021

De opgaande zon werpt zijn stralen door de kale takken van de grote es op de Altenawal en zet alles in een gouden licht, dat weerkaatst wordt door de ijsvloer in de haven. Het is de enige relevante gebeurtenis van een dag in coronatijd waarover niets meer te melden valt. Ik doe een snelle boodschap en verder koesteren we ons in ons ongestoord samenzijn, in onze 'bubbel' zoals het tegenwoordig heet. Wat gaan we de rest van de week eten? Maak jij twee lijstjes voor de boodschappen? Moet het circulatiesysteem van de CV worden bijgevuld? Nee, laat maar, als de temperatuur van het water stijgt, stijgt ook de druk. Dat soort gesprekken. Vredig en saai, maar ach, in al die jaren aan boord zijn we eraan gewend geraakt op elkanders lip te leven. Anna leest in de woonkamer, ik in mijn werkkamer. Koffie, lunch, 's middags thee, een zender met 24/7 klassieke muziek zachtjes aan, zonder irrelevant gebabbel en vooral zonder reclame als op Radio 4. Alleen maar muziek.

Er zijn vandaag weer meer teststraten en vaccinatiestraten open en dat is te merken. De cijfers stijgen fors ten opzichte van de vorige twee dagen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3226 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1455 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen wat verder. 78 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 85. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Ook de vaccinaties komen weer op gang. Tot op heden ontvingen 626.148 mensen hun inenting (berekend) en 460.252 (gemeld). De vaccinatiegraad is 3.143% (1e prik) c.q. 0.441% (2 prikken). Zorgelijk punt is dat sommige van de nieuwe corona-mutanten minder vatbaar zijn voor de bestaande vaccins. Dat kon je verwachten, gelet op de hoge mutatiegraad. Het geldt minder voor de Britse variant, maar wel voor de Zuidafrikaanse variant en mogelijk ook voor de twee uit Brazilië. Er is nu ook sprake van een Bristol-variant, die hetzelfde type mutatie heeft (E484K) als die uit Zuid-Afrika. Gelukkig kunnen de vaccins vrij gemakkelijk worden aangepast.

     Het WHO-team met virologe Marion Koopmans sluit zijn bezoek aan China af.  Koopmans: 'Alles wat we vroegen hebben we gekregen.' De voorlopige resultaten van het WHO-onderzoek in Wuhan komen China goed uit. De bron van de pandemie werd niet gevonden, en dat had geen enkele deskundige verwacht. Zo simpel is het niet. Van veel pandemieën werd de bron pas na jaren gevonden en vaak zelfs helemaal niet. Besmette vleermuizen kunnen immers ook uit buurlanden komen. Diepvriesproducten worden toch nog onderzocht. Dat het virus uit een bacteriologisch lab ontsnapte is 'zeer onwaarschijnlijk'. Echt nieuwe informatie brengt het team niet mee. Velen denken dat de Chinezen hen hebben ingepakt. Daar geloof ik, Koopmans kennende, geen snars van. Naar het begin van dit kwartaal

Het bekende strandje aan de Merwede staat bijna helemaal onder water. Links in de verte de Merwedebrug.

Donderdag 11-02-2021

Vanmorgen is er weer zo'n gouden zonsopgang als gisteren. De hemel is wolkenloos en het vriest een graad of zes. We nestelen ons in ons kalme coronaleven, maar gaan er wel op uit voor een wandeling over Buiten de Waterpoort en daarna de stadswallen. De schaarse wandelaars passeren we op afstand. Het water van de Merwede is aan het zakken. De brede, bruine watemassa kolkt wild langs de ducdalven. Wie daar in valt, overleeft het niet. Het bekende strandje staat nog bijna helemaal blank (zie hierboven). Er is nauwelijks wind; erg koud voelt het niet aan in de buitenlucht. We lopen terug door de sneeuwpap in de straten van de binnenstad. Het is merkbaar drukker; de meeste winkels zijn open voor Click & Collect. Thuis warme koffie. 's Middags is er een storing bij Maakum, waardoor de foto's boven mijn blogposts niet allemaal over de volle breedte staan. Er wordt hard aan gewerkt.

De voorspellingen geven nog vrieskou aan tot komende dinsdag, maar vanmiddag wordt het bij het KNMI in De Bilt 0,0 graden. Maandag en dinsdag kan het gaan sneeuwen. Dinsdag zou de dooi moeten inzetten, maar de weermodellen geven een hoge mate van onzekerheid. De pluim wappert in sommige prognoses na donderdag weer fors onder nul.

     Op veel plassen en vaarten in het land zijn mensen gaan schaatsen. Nogal wat zakken door het ijs. De wegen naar de Loosdrechtse en de Ankeveense plassen staan helemaal vol met auto's van mensen die op de plassen willen schaatsen. Tot ergernis van bewoners die protestborden aan de kant van de weg hebben geplaatst": 'Waar zijn de coronaregels?' 

De coronacijfers stijgen vandaag fors verder. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4472 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1256 meer dan gisteren. De ziekenhuisbezettingen dalen; de IC's stijgen een beetje. 74 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 78. In Gorcum waren er 8 nieuwe besmettingen (4 meer dan gisteren). Pikant: Volkskrant-wetenschapsredacteur Maarten Keulemans voorspelde op 18 januari op Twitter het einde van de coronagolf. Die zou op 11 februari - vandaag dus - terug zijn op de signaalwaarde van 1250 nieuwe besmettingen. Helaas zitten we 3,5 keer zo hoog.

     Het aantal vaccinaties tot heden steeg naar 660.284 (gemeld) c.q. 489.558 (gemeld). De vaccinatiegraad is nu 3.338% (1e prik) c.q. 0.441% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

De Lingehaven dichtgevroren.

Vrijdag 12-02-2021

Een gouden zonsopgang leidt een nieuwe gouden dag in. Het vroor vannacht flink. Vandaag trekken velen erop uit om te gaan schaatsen. De NOS houdt er een liveblog over bij. Op veel plekken is het ijs nog niet sterk genoeg en worden schaatsers van het ijs gehaald. Mensen kunnen hun auto's niet kwijt en diverse gemeenten waarschuwen om niet te komen, het is te druk. Ziekenhuizen rekenen op een druk weekeinde, niet vanwege corona maar vanwege valpartijen en botbreuken op het ijs. Meer dan de helft van gewonde schaaters is ouder dan 40. In Den Haag schaatst men op de Hofvijver, maar er zakken mensen door het ijs en de politie haalt de schaatsers eraf. Wat heb ik een hekel aan dat massale gedoe! Tegelijk erger ik me aan mezelf, want vroeger was ik ook als een der eersten op het ijs. Gemopper van een oude man. Het weerhoudt me ervan mijn schaatsen uit de kelder te halen en Anna verklaart me voor gek als ik het ijs op zou gaan. Morgen zal ik eens op de Oostgracht kijken, maar ik vrees het ergste. Hier voor de deur proberen jongeren of het ijs in de haven al sterk genoeg is, maar niemand waagt er zich ver op.

     De dag vliegt voorbij als al die andere eendere dagen tijdens deze lockdown. Lezen, een enkele boodschap, muziek en wat gamen. Alles zonder het gevoel dat er iets wezenlijks gebeurt. Het is inmiddels wel duidelijk in de weermodellen dat de vorst na dinsdag verdwijnt. Dan krijgen we weer depressies en temperaturen boven 10 graden. Alsof dat leuker is.

De coronacijfers blijven vandaag hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4385 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 69 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's dalen verder. 66 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 74. In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties steeg naar 694.888 (berekend) c.q. 518.710 (gemeld) tot nu toe. De vaccinatiegraad bedraagt 3.505% (1e prik) en 0.471% (2 prikken). De vaccinaties liggen weer op tempo, we bungelen niet meer helemaal onderaan de lijst van Europese landen. Naar het begin van dit kwartaal

'Schaatsen' op de Oostgracht.

Zaterdag 13-02-2021

Nog een gouden winterdag. Gisteren besloot ik om vandaag het ijs op te gaan, vanmorgen moet het er van komen. Uit de kelder haalde Anna de dikke sokken en onderkleding van mijn Antarctica-reis. Dus een lange onderbroek. En de noren. Om half elf lopen we, klapstoeltje mee, over de stadswal naar de Oostgracht. Daar is het aardig druk, maar niet teveel. De zon glanst op het ijs. Ik heb zelf geen schaatsen meer, maar gebruik die van mijn broer. Het wordt een grote teleurstelling. Vroeger reed ik lange tochten, maar ik schat dat ik het al twintig jaar niet meer deed. Waarom lukt het vandaag niet? Tja, een mengeling van onwennigheid, het gevoel van zekerheid is weg en die verdomde schaatsen zitten niet stevig genoeg aan mijn voeten. Ze zijn twee maten te groot. De extra sokken verbeteren dat niet. Bovendien voel ik dat mijn conditie weg is, na twee maanden zonder sport. Ik sta geweldig te stuntelen. Anna komt gauw met het klapstoeltje naar me toe, waar ik dankbaar op neerzijg. Ik voel me een wankele, oude stumper en trek de schaatsen snel weer uit. We druipen maar af. Ouder worden, het valt om de donder niet mee.

     Terug thuis zien we dat de brandweer oefent in de Lingehaven. Een van de brandweerlieden zakt door het ijs en de anderen halen hem er weer uit (foto hier). Overal in het land zijn mensen op de schaats. Ze hebben gelijk: het is de laatste kans, volgende week breekt de lente uit. Het is een drukte van jewelste. Veel gemeenten sluiten de wegen naar schaatsgebieden. Ettelijke mensen zakken door het ijs. Huisartsenposten in Friesland zijn overbelast door de vele schaatsongelukken. Ook het Antonius Ziekenhuis in Sneek moet extra personeel inzetten. Het gaat vooral om gebroken polsen en heupen, snijwonden aan het voorhoofd en hersenschuddingen. Nou, dat is mij in elk geval bespaard gebleven.

Het is opmerkelijk hoe de rechts-populisten er altijd in weten te slagen om maatschappelijke vuilnis rond zich te verzamelen. Van de week hadden we Thierry Baudet en zijn racistische appjes, vandaag brengt de NRC een zeer onsmakelijk verhaal over die rare figuur van de PVV, Dion Graus, 'De Dion Graus Tapes'. Voor de komende verkiezingen staat hij nummer 13 op de lijst, voor de vijfde keer ‘dik vet verkiesbaar'. Niemand begrijpt waarom Wilders hem al die jaren de hand boven het hoofd houdt.

De coronacijfers zijn opnieuw hoog, boven het weekgemiddelde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4229 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 142 minder dan gisteren. De ziekenhuizwen dalen, de IC's stijgen wat.  67 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 66. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot op heden ligt nu op 725.175 (berekend) c.q. 548.430 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt nu 3.678% (1e prik) en 0.471% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Het water zakt weer in de Merwede. Fot richting Woudrichem. Geleidelijk lopen de uiterwaarden leeg.

Zondag 14-02-2021

Naar alle waarschijnlijkheid de laatste winterdag. Geleidelijk trekken sluierwolken binnen die de weeromslag aankondigen. Het is Valentijnsdag en als Anna niet kijkt, plaats ik mijn Valentijnskaart bij haar bordje op de ontbijttafel. Nooit vergat ik het; ieder jaar beloont haar stralende lach me.

     De dag verstrijkt kalm. Haast onmerkbaar zet de dooi in. Veel mensen gaan schaatsen nog; voor de laatste keer, denken velen. Steeds meer overheden roepen op om het ijs te verlaten, de wind is gedraaid en het ijs wordt snel onbetrouwbaar. Wij blijven thuis. Omdat de druk in het cv-circuit teveel zakt, vullen we het samen bij. Waar het verloren water is gebleven, is ons een raadsel. Nergens zijn sporen van lekkage, noch in de meterkast bij het cv-toestel, noch bij de radiotoren.

De nieuwe coronacijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3497 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 707 minder dan gisteren. Het is echter weekend. Ziekenhuizen en IC's dalen wat. 23 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 67. In Gorcum hadden we 5 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 754.365 (berekend) c.q. 577.620 (gemeld. De vaccinatiegraad is momenteel 3.533% (1e prik) en 0.784% (2 prikken).

     In de media klinkt verontwaardiging over opnieuw voordringen. Zeker negen zorgorganisaties hebben alle verpleeghuismedewerkers laten inenten, terwijl de vaccins alleen bedoeld zijn voor het personeel met directe contacten met de bewoners, meldt RTL-nieuws. 'Van administrateur tot kok'. Het ging om een bewuste keus, niet om het 'wegprikken' van vaccins die over waren en zouden bederven. De bestuurder van de Argos Zorggroep onder Rotterdam geeft verder geen commentaar. Tja, zo ken ik hem niet, hij was in de jaren 90 een aardige stagiair bij onze direcie op het Beatrixziekenhuis. Fout, Edwin! Iedere onterechte vaccinatie gaat in deze fase ten koste van hen die hem meer nodig hebben. Naar het begin van dit kwartaal

De vaccinatiegraad van de Nederlandse bevolking, stand per 15-02-2021 (bron: Coronabeeld.nl)

Maandag 15-02-2021

Inval van dooi. Miezer vrijwel de hele dag. Het begon vannacht met ijzel, overgaand in regen. Het KNMI gaf code rood af voor het hele land. Door de gladheid zijn er her en der ongelukken. De GGD'en sluiten alle test- en vaccinatiestraten tot twaalf uur. Opnieuw schiet het vaccinatieschema niet op. Ik heb het gevoel dat velen verwachten dat er in maart geen derde coronagolf zal komen en dat in het vroege voorjaar het gewone leven weer zal terugkeren. Wat zou dat mooi zijn! De oudere generaties zullen dan grotendeels hun vaccinaties hebben gekregen, de jongeren barsten los, horeca en winkels zijn allemaal open en de economie komt snel weer op toeren. Ik ben bang dat de pandemie ons nog wel eens een loer zou kunnen draaien. Dat voorgevoel wordt gevoed door een interview in Der Spiegel van een paar weken terug met Christian Drosten, 'de Duitse Jaap van Dissel' over wat er deze lente en zomer zou kunnen gebeuren:

'Wanneer eenmaal de ouderen en misschien een deel van de risicogroepen gevaccineerd zijn, komt er een immense economische, sociale, politieke en misschien ook juridische druk om de coronamaatregelen te beëindigen. En dan zullen in heel korte tijd grote aantallen mensen geïnfecteerd raken, meer dan we ons op dit moment kunnen voorstellen. We krijgen niet 20.000 of 30.000 nieuwe coronagevallen per dag, maar rond de 100.000 in een worst-case-scenario. Dat zullen uiteraard vooral jonge mensen zijn, die minder ernstige symptomen zullen vertonen dan ouderen, maar wanneer een groot aantal jonge mensen geïnfecteerd raken, zullen de intensive care-units in elk geval vollopen en velen zullen sterven. Dat zullen dan jonge mensen zijn. We kunnen dat afschuwelijke scenario wat dempen door juist nu de aantallen infecties ver terug te dringen'. 

Daar word je niet vrolijk van. Een zwartkijker, die Drosten? Of krijgt hij straks op een verschrikkelijke manier gelijk? De zorg van Drosten is dat het R-getal maar niet verder wil zakken dan de 0,91 die het al wekenlang blijft houden. Op die manier kost het ruim een maand om de aantallen besmettingen te halveren. De beschermende effecten van de vaccinatiecampagne zullen naar zijn verwachting pas halverwege de komende herfst substantieel worden. Het reproductiegetalgetal zou naar 0,7 moeten dalen; dan duurt halvering een week. Helaas laten de Braziliaanse en Zuidafrikaanse Covid-mutanten zien dat ze voor een deel althans aan de vaccins kunnen ontsnappen. In die gevallen laten de antilichamen in ons lichaam het afweten, ook als we gevaccineerd zijn, en moeten de T-lymfocyten de infectie opvangen. Drossen bepleit daarom met andere virologen een ZERO-Covid-strategie: breng met strenge maatregelen de infectiegraad in de samenleving zo ver mogelijk terug naar nul, zoals bijvoorbeeld in Nieuw-Zeeland bereikt werd. Dat nul-niveau moet men streng handhaven tot de vaccinatiegraad voldoende is gestegen  - tot 70% - om de pandemie met groepsimmuniteit in bedwang te houden. Zeer waarschijnlijk moet iedereen dan ook nog jaarlijks ingeënt worden met steeds aangepaste vaccins, precies zoals bij het griepvirus.

     Als om het gevaar van de variabiliteit van het coronavirus te onderstrepen komt vandaag een omineus bericht over een grote corona-uitbraak in een psychogeriatrisch verpleeghuis in Amersfoort. Bij 70 van de 106 bewoners wordt een besmetting vastgesteld. Ze waren twee weken geleden gevaccineerd (1e prik). Op de afdeling cardiothoracale chirurgie van het Catharinaziekenhuis in Eindhoven is er ook een uitbraak. Van de Britse variant, bij 13 patiënten en 17 medewerkers. De laatsten waren ook gevaccineerd, neem ik aan.

De coronacijfers van vandaag zijn lager door de gedeeltelijke sluiting van de priklocaties. Je kunt er weer niks mee. Sturen zonder zicht. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2875 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 584 minder dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen weer. 27 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 23. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot op heden gaat weinig omhoog: 783.606 (berekend) c.q. 606.861 (gemeld). De vaccinatiegraad is nu 3.65% (1e prik) en 0.83% (2 prikken). De huisarsten beginnen vandaag met het zetten van het AstraZeneca-vaccin bij kwetsbare 60 - 64-jarigen. Hoe gigantisch veel te vaccineren nog rest, zie je in het overzicht hierboven van de website Coronabeeld.nl. Het wordt dagelijks vernieuwd. Naar het begin van dit kwartaal

Dooi in de Lingehaven.

Dinsdag 16-02-2021

Nou breekt mijn klomp: de voorzieningenrechter in Den Haag spreekt uit dat de avondklok per direct moet worden opgeheven. Die zou nog duren tot 2 maart. Die uitspraak was in een rechtszaak, aangespannen door de stichting Viruswaarheid. De wappies, die overigens altijd beweerden dat we een dictatuur hebben, winnen een ronde. De sociale media gieren en joelen. Vanavond gaan we na negen uur op alle pleinen in alle steden feestvieren, verwacht hun voorman Willem Engel. Dat moeten ze vooral doen. De politie en de BOA's zullen het ook leuk vinden; nog de afgelopen week schreven ze 7.383 boetes uit. Internationaal slaan we eveneens een flater: veel Europese landen hebben immers ook een avondklok.

     Ik snap de uitspraak niet goed. Volgens de rechter had het kabinet geen gebruik mogen maken van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag. Bij besluiten krachtens die wet hoeven de Eerste en de Tweede Kamer niet betrokken te worden. Vanwege de zorgvuldigheid deed het kabinet dat wél en overlegde het besluit met het parlement. Dat was dus fout, volgens de rechter, omdat er bij de avondklok geen sprake was van 'bijzondere spoedeisendheid'. Je moet er maar opkomen. Waarom heeft de rechter niet meteen het virus opgeheven? Vroeger zeiden we bij dat soort redeneringen: 'de staart moet niet met de hond gaan kwispelen'. Ik kan me voorstellen dat de uitspraak in hoger beroep geen stand houdt, maar anderzijds waarschuwde de Raad van State er al voor (lees ik nu) dat men de verkeerde wet gebruikte. Om dezelfde reden stemde de Partij voor de Dieren toen tegen. Tja. voorlopig zit de regering met de gebakken peren.

De Haagse rechter matigt zich ook een inhoudelijk oordeel aan. Hij vindt 'de vrees voor de besmettelijker lijkende Britse variant van het coronavirus geen geldige reden'. 'Het staat niet vast dát de mutaties tot een onhoudbare situatie zullen leiden'. Zo? De rechter ziet dat gevaar niet. Op welke kennis baseert hij dat? Niet op die van RIVM en OMT, die terecht waarschuwden voor de nieuwe coronavarianten, zo blijkt maar weer uit een juist dit weekeinde gepubliceerd rapport van Britse wetenschappers (lees ook hier). Daaruit blijkt dat coronavirus B.1.1.7 niet alleen besmettelijker is, maar zelfs ook dodelijker. 'Based on these analyses, it is likely that infection with VOC B.1.1.7 is associated with an increased risk of hospitalisation and death compared to infection with non-VOC viruses.' Mensen die de variant oplopen, zouden een 40 tot 60 procent hogere kans hebben om in het ziekenhuis te belanden en om aan Covid-19 te overlijden. Ook het RIVM verwacht nieuwe problemen. De verspreiding van de Brits variant kan mogelijk wel afvlakken, maar men signaleert een nieuw probleem: een opmars van hele nieuwe mutanten, zoals E484K, een zogenaamde escape mutation, die ‘onzichtbaarder’ zijn voor vaccins en het immuunsysteem.

     Het is een zware slag voor het kabinet, voor het coronabeleid en voor minister De Jonge in het bijzonder. Tegelijk is het een verbazingwekkende en tevens verontrustende gang van zaken, want de vraag is of de regering vanaf nu nog wel in staat is om effectief coronabeleid te voeren. Wilders heeft onmiddellijk een spoedebat in de Kamer aangevraagd. De supermarkten willen met directe ingang langer open blijven. Je mag verwachten dat het loslaten van de avondklok tot gevolg heeft dat er weer meer bezoek tussen mensen komt, meer onderlinge contacten en meer besmettingen. Over een week moet het kabinet beslissen over de rest van de coronamaatregelen; maar dan is dat effect er nog niet. Dat merk je pas over 10 - 14 dagen. Ik wens ze sterkte. Misschien gaan we naar de verdommenis, maar wel staatsrechtelijk correct. Er is voor Anna en mij alle reden ons isolement te handhaven.

Het is een bewolkte dag met een enkele keer wat zon. Het ijs in de haven ligt in trieste schotsen uiteen en dooit snel weg (foto hierboven). Anna gaat naar de Coöp in de Westwagenstraat, gisteren was ik al bij de groenteboer geweest. Koud is het niet meer, zegt ze.

     Heel bevredigend vind ik rond één uur het bericht dat de staat tegen het vonnis van de Haagse rechter in beroep gaat en vraagt in een spoedappèl om tot die tijd door een schorsing de avondklok te mogen handhaven. Inderdaad, het kabinet kán niet anders. De zitting over de schorsing is vanmiddag om vier uur. Mijn voorspelling: gezien de ernst en het klemmend karakter zal de rechtbank de uitvoering van de uitspraak schorsen. Ik heb er vertrouwen in, de idiotie zal niet zegevieren in dit land.

     Om 14 uur is er een ingelaste persconferentie van premier Rutte en minister Grapperhaus. We kijken er samen op de bank naar. Zij lichten de noodzaak van het beroep toe en voegen toe dat er voor de zekerheid zo snel mogelijk een nieuwe spoedwet komt. De werking van avondklok en 1-persoonbezoek is bewezen; het leidt tot een afname van 10 procent in de aantallen besmettingen. Rutte vraagt iedereen zich aan de avondklok te houden, ook in het geval de schorsing niet wordt toegewezen.

Even na drie uur zijn de dagelijkse coronacijfers er. Bij het RIVM werden 2.735 nieuwe positieve tests gemeld. Dat zijn er 126 minder dan gisteren. Vanwege de gladheid en code rood waren de testcentra dicht tot het middaguur. Het reproductiegetal stijgt van 0,91 naar 0,96 op 29 januari. Ziekenhuizen stijgen wat, IC's dalen iets. 88 Covid-patiënten overleden; gisteren waren er 27 doden. In Gorcum hadden we 6 nieuwe besmettingen (2 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt 800.905 (berekend) c.q. 623.539 (gemeld). De vaccinatiegraad is vandaag 3.69% (1e prik) c.q. 0.9% (2 prikken).

     Om vier uur begint het spoedappèl in Den Haag. Ik volg het op een livestream van Nu.nl. Duidelijk wordt dat het hof vandaag nog uitspraak wil doen en dat het hoger beroep zélf op vrijdag is. Er is geharrewar over die datum, waarbij Viruswaarheid zegt onvoldoende tijd te hebben en de rechter wraakt. Vooringenomenheid. Het hof schorst de zitting. Schiet niet op en dat is de bedoeling, traineren, want dan is er mogelijk vanavond om negen uur geen avondklok. Zo deden we dat zelf vroeger in de studentenoppositie ook. Naar het begin van dit lwartaal

Herkomst: Trouw 17 januari 2021

Woensdag 17-02-2021

Het vervolg op de juridische schermutseling tussen Viruswaarheid en het kabinet is gisteravond een wat malle vertoning, met een bekakt sprekende rechter en verontwaardigd roepende vertegenwoordigers van de actiegroep. Geen jo-jo effect, zegt het gerechtshof. Tevoren betoogden de landsadvocaat en Van Dissel in de zittingszaal dat intrekking van de avondklok een 'dijkdoorbraak' van besmettingen kan opleveren. De avondklok blijft tot aan het hoger beroep van komende vrijdag, 'Avondklokzaak viruswaarheid is rechtsstaat in optima forma', kopt de NOS. Vanmorgen zendt de regering al zijn spoedwet naar het parlement, voor alle zekerheid, mocht men het beroep verliezen. De koning heeft het wetsvoorstel al ondertekend. Ik moet zeggen dat Rutte c.s. snel en adequaat reageerden. Opmerkelijk: gisteren feliciteerden de politiekorpsen van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag Willem Engel met zijn succes bij de voorzieningenrechter. Dat getuigt niet echt van een neutrale houding. De landelijke politieorganisatie vindt het niet op zijn plaats.

Het is een dag met wolken en soms wat zon. En een stille dag, als de andere die vergingen. We maken een mooie wandeling over de stadswallen. De weggesmolten sneeuw liet de taluds kaal, vaal  en vuil achter. Thuis begin ik aan de biografie van Hans van Mierlo, 'Een wonderbaarlijk politicus' van journalist Hubert Smeets (De Bezige Bij, 2021). Nostagie. Hij is van Breda afkomstig, waar ik 25 jaar later mijn middelbare schooltijd beleefde.

In Trouw schreef Wendelmoet Beersema een leuke analyse - 'Identiteitspolitiek rukt op' - over de verschuivingen in de standpunten van de partijen die meedoen aan de komende verkiezingen. Op basis van de Kieskompassen in de jaren vanaf 2006 construeerde zij de kwadrantenanalyse hierboven. De horizontale as is de economische, aan de linkerkant staan bijvoorbeeld de partijen die vinden dat het belastingtarief voor de hoogste inkomens omhoog moet. De verticale is de culturele as, waarop standpunten zijn uitgezet over abortus of racisme, maar ook over een thema als veiligheid. Je ziet er prachtig op hoe de partijen in die tijd bewogen, vooral op de diagonaal van ‘noordwest’ naar ‘zuidoost’. Het kwadrant rechtsboven is leeg; voorheen zat daar allleen D66. Zie ook hoe het CDA eerst naar rechts bewoog en nu terugkeert naar het midden. Het is ook een beeld van versnippering en van het uitvergroten van tegenstellingen (identiteitspolitiek). Vlak voor de verkiezingen begrijp je dat, maar erna moet er weer geregeerd worden. Dat vergt compromissen; identiteitspolitiek verandert altijd in coalitiepolitiek. Of je verblijft permanent in de oppositie.

Coronacijfers. Door een terugloop in het aantal testen begint het zicht op het virus troebel te worden, klaagt het RIVM. Vandaag zijn tot 10.00 uur in de ochtend 3416 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 703 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's zakken weer wat, maar niet echt. 89 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 88. In Gorcum hebben we 7 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren). We komen niet verder, de coronabestrijding in ons land stagneert.

     De stand van de vaccinatiecampagne: er zijn tot tot nu toe 835.929 vaccinaties berekend c.q. 654.186 gemeld. De vaccinatiegraad bedraagt nu 3.89% (1e prik) en 0.96% (2 prikken). Iemand had laatst berekend dat de gehele bevolking in dit tempo pas in 2023 gevaccineerd zal zijn.

     Het valt niet mee om jong te zijn in deze tijd. Vaak vreest men dat door de pandemie een mislukte generatie jongeren opgroeit. Het is daarom goed dat het kabinet met 'een ongekende' investering in het onderwijs komt, een bedrag van 8,5 miljard voor de komende 2,5 jaar, om de door de crisis ontstane achterstanden in te lopen. Het is een heel pakket aan maatregelen voor alle schooltypen, variërend van het basisonderwijs tot de universiteiten. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 18-02-2021

Vanavond moet de NASA-verkenner Perseverance een zachte landing maken op Mars. Dat gebeurt om 21.55 uur. Zijn taak is het verrichten van geologisch onderzoek en speuren naar mogelijke tekenen van vroeger leven. Daarom is de locatie de grote inslagkrater Jezero, waar ooit een rivier uitmondde in een meer. Daardoor heeft zich een delta – een waaiervormige afzetting – gevormd. Het is geen gemakkelijke plaats; rondom zijn er steile kliffen van 800 meter hoog, zandduinen en met rotsblokken bezaaide vlakten, maar de verkenner kan met behulp van geavanceerde navigatie-apparatuur langs en over obstakels heen sturen. Dat gebeurt in de 'seven minutes of terror' waarin de verkenner volledig automatisch landt. Je kunt die ingewikkelde procdure prima zien op de animatie hierboven, die NASA maakte. Vanwege de afstand is pas na 11 minuten duidelijk of het gelukt is. Dat is live te volgen via NASA TV. De uitzending start om 20.15 uur Nederlandse tijd.

     Je kunt de vraag stellen of de ruim 2 miljard euro voor het project verantwoord is in een wereld die verscheurd wordt door een pandemie en andere rampen. Tja, voor mij persoonlijk wel, voor mij is nieuwsgierigheid de meest essentiële van menselijke eigenschap. En verder: als iets ons uiteindelijk kan redden is het vermeerdering van kennis en technologie, al weet je tevoren natuurlijk niet welke en een garantie is er niet.

Het is vandaag een jaar geleden dat ik naar Zuid-Amerika vloog voor de expeditie met de Bark Europa naar Antarctica. De coronapandemie was ondertussen al begonnen. Ik schreef er voor het eerst over op 26 januari 2020 zonder enige notie dat het zó erg zou worden. De uitbraak in Wuhan, China leek op eerdere uitbraken (SARS) van het coronavirus, die niet al te zeer om zich heen grepen. Mijn tocht met de bark was tot op heden de laatste en de wereld zit grotendeels op slot. Ik heb zo enorm veel geluk gehad (a) dat ik de expeditie in de aanzwellende pandemie toch nog kon maken, en (b) dat ik desondanks vrij gemakkelijk terug kon keren.

Anna kreeg vannacht weer migraine, dertien dagen na de vorige aanval. De ochtend is droog en wisselend bewolkt, in de middag regent het. Weer doen we apart onze stille boodschappenrondes en beschouwen de wereld verder vanuit de rustige afzondering van ons appartement. Na de middag luister en kijk ik kort naar de live-uitzending van het debat in de Tweede Kamer, van reces terug geroepen, over de corona-spoedwet, mogelijk de reddingsgordel voor de avondklok als het kabinet morgen het hoger beroep verliest. Maar er is weinig vuurwerk, de kaarten waren al geschud. Kamerlid Kuzu van Denk trekt even de aandacht. Hij noemt in het debat premier Rutte 'de dictator van de Lage Landen', omdat die de avondklok met grote spoed door probeert te drukken. Hoe onjuist; Kuzu mist de essentie: immers, het loopt juist wél via de volksvertegenwoordiging. Kamervoorzitter Arib vindt het 'vrij heftig', maar laat het er maar bij. Grappig is dat Rutte de spoedwet niet meteen wil invoeren. Hij wil eerst de uitslag van het beroep afwachten. Waarom? Als de regering wint, hoeft die wet niet - inclusief het terugbetalen van alle avondklokboetes.

De regering van de nieuwe Italiaanse premier Mario Draghi, voormalig president van de ECB, is met overweldigende parlementaire steun geïnstalleerd. Slechts 40 van de 300 parlementariers stemden tegen. Zelfs de beweging van de ultra-rechtse populist Salvini stemde voor. Niet zo gek, want zonder regering kunnen de miljarden aan Europese coronasteun niet vergeven worden. Vanaf volgende week kunnen de EU-landen een nationaal herstelplan in Brussel indienen. Draghi moet ook een nationaal vaccinatieplan 'uitrollen'. De massale steun voor de regering van technocraten is veelbelovend en het programma van hervormingen is indrukwekkend, maar dat is in Italië helaas vaker gebeurd en het duurde nooit lang genoeg. Monumentaal zijn de woorden die Draghi bij zijn installatie sprak: 'Deze regering steunen betekent de onomkeerbaarheid van de keuze voor de euro delen, net als het perspectief van een steeds verder geïntegreerde Europese Unie. Zonder Italië is er geen Europa. Maar buiten Europa is er minder Italië. In de eenzaamheid bestaat geen soevereiniteit.' De laatste zin mag wat mij betreft in een mooi lijstje overhandigd worden aan alle nationaal-populisten in Europa.

De coronacijfers zijn vandaag verontrustend. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4618 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1222 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen licht. 74 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 89. In Gorcum hadden we 20 nieuwe besmettingen (13 meer dan gisteren).

     Het aantal gevaccineerden tot nu bedraagt vandaag 874.959 (berekend) c.q.687.306 (gemeld. De vaccinatiegraad beloopt vandaag 3.98% (1e prik) en 1.03% (2 prikken).

     In de media manifesteert zich al een tijdje een groep van artsen, economen en andere academici onder de naam Herstel.nl. Onder de initiatiefnemers zijn bekende namen als Barbara Baarsma (wier luchtige opvattingen ik al eerder aan de kaak stelde), oud-CPB directeur Coen Teulings en het dwaallicht Erik-Jan Vlieger. Ze willen de lockdown opheffen en de samenleveng opengooien. In plaats daarvan moet er 'zo snel mogelijk een risicogestuurd beleid met gerichte bescherming gevoerd gaan worden'. 'Gezondheid is meer dan corona', zeggen ze, en ze willen de kwetsbaren beschermen door ze te isoleren, veilige zônes inrichten en per 1 maart avondklok en overige maatregelen opheffen. Voor jongeren, althans, en aldus willen ze zo spoedig mogelijk groepsimmuniteit bereiken. Tja, niet alleen onderschatten ze de ernst en de dynamiek van het virus, ze trappen ook in een paar logische valkuilen, zoals de beruchte preventieparadox. Die is notoir lastig om te doorgronden, maar valt misschien goed als volgt uit te drukken: je kunt je de kosten van een fietsslot best besparen, want je fiets is nooit gejat. Wie verder de lockdown zo snel laat varen, riskeert een enorme opleving van het virus, dat ook onder jongeren zal blijven circuleren en ondanks de isolatie altijd de kwetsbaren zal weten te bereiken. Naar het begin van dit kwartaal

19 februari 2021. Dulce heeft zo te zien de vorstperiode goed doorstaan.

Vrijdag 19-02-2021

Het was gisteravond omstreek tien uur duidelijk: de NASA-Marsmissie was gelukt, de nieuwe verkenner Perseverance was succesvol neergezet in de krater Jezero. Hij kwam heel door de 7 minutes of terror heen. Juichende mensen tussen de lange rijen met computerschermen in het contrôlecentrum. Even later wordt de eerste foto getoond, die het Marswagentje maakte. Een bleke zwart/wit opname met de schaduw van het karretje op de Marsbodem. Mooi werk! De verkenner heeft onder meer een set buisjes bij zich, waarin slib van de bodem gestopt moet worden. De buisjes moeten in 2026 worden opgehaald door een nieuwe missie. Op aarde moet blijken of er fossiele resten van Marsbacterieën in zitten. Ondertussen draait de Chinese maanmissie Tianwen-1 (‘Hemelse vragen’) zijn baantjes rond de rode planeet. In mei gaat hij ook een Marswagentje neerzetten, dat bodemmonsters gaat verzamelen die door een latere missie worden opgehaald. Duidelijk is er sprake van een competitie.

     Fossiele bewijzen van leven op Mars zijn erg belangrijk, ook al is het er nu niet meer. Met name voor de filosofie en de wereldbeschouwing. Worden die fossiele bewijzen van buitenaards leven gevonden, dan is de mens niet langer uniek. Dan is het waarschijnlijk dat op veel meer plaatsen in het heelal leven kan zijn begonnen. En waar leven ontstaat, is op langer termijn ook intelligent leven mogelijk.

Het is een mooie, zachte dag met zon en sluierbewolking. Haast een lentedag. In de haven zien we het paartje futen al ijverig rondzwemmen. Gisteravond was er ook weer een reiger. Vanmorgen ondernemen we onze eigen missie, naar de boot in Numansdorp. Die heeft de vorstperiode goed doorstaan zo te zien. Natuurlijk weet je dat pas echt als we alles weer in werking zetten, de accu's, de afsluiters, de waterleidingen, de warmwaterboiler en de motoren. Er is weing lekkage geweest van regen en gesmolten sneeuw. Heerlijk, het schiet alweer op in de richting van het nieuwe vaarseizoen. Terug thuis liggen onze stempassen in de brievenbus. We hebben drie dagen om te stemmen; we besluiten op de 2e dag (niet verkiezingsdag) te gaan; dat is misschien de rustigste dag.

Twee rechtszaken vandaag. De Partij van de Dieren verliest de zaak tegen de regeling dat alleen 70-plussers mogen briefstemmen. En natuurlijk is er het beroep tegen de uitspraak over de avondklok. De uitspraak komt pas over een week, de rechter wil 'grondig kijken' en tot zolang blijft de avondklok intact. De grote haast met de spoedwet is opeens niet meer nodig. Toch zal de Eerste Kamer, van reces bijeen, vandaag een beslissing nemen. Voor alle zekerheid belooft minister Grapperhaus de wet dan ook ‘vanavond of morgen’ in werking te laten treden, ‘afhankelijk van hoe snel de brommer naar de Staatscourant kan’.

Coronacijfers. Lichte stijging. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4761 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 167 meer dan gisteren. De signalen wijzen op een trendbreuk, zegt De Volkskrant. Ziekenhuizen stijgen, IC's dalen. 50 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 74. In Gorcum hadden we 9 nieuwe besmettingen (11 minder dan gisteren). Indonesië gaat over op verplicht vaccineren. Er heerst veel wantrouwen in het moslimland.

     De aantallen vaccinaties tot nu bedragen 915.713 (berekend) en 719.632 (gemeld). De vaccinatiegraad tot op heden ligt op 4.14% (1 prik) c.q. 1.1% (2 prikken).

     De komende dagen gaat het kabinet beslissen over de periode na 2 maart. Minister De Jonge zegt op voorhand dat er qua versoepeling heel weinig mogelijk is. Het aandeel van de besmettelijker Britse variant wordt steeds groter. Dat er een derde golf komt, staat volgens hem buiten kijf. Naar het begin van dit kwartaal

Grafische voorstelling van de preventieparadox (bron?)

Zaterdag 20-02-2021

Het begrip 'preventieparadox' dat ik eergisteren gebruikte in een kritiek op de boodschap van de goedgelovige groep lieden achter de website Herstel.nl van Rabo-econoom Barbara Baarsma en oud-CPB-directeur Coen Teulings, roept vragen op. Dat is de groep die bepleit om op 1 maart de hele lockdown inclusief de avondklok op te heffen. Ik gebruikte toen deze uitspraak om de paradox uit te leggen: je kunt je de kosten van een fietsslot best besparen, want je fiets werd nooit gejat. Hoe zit dat eigenlijk precies met die paradox? Op het twitteraccount van klimaatwetenschapper Bart Verheggen (van de degelijke klimaatwebsite Klimaat verandering) vond ik een grafiekje (hierboven), waarmee je het goed kunt laten zien. Waar hij hem vandaan heeft, weet ik niet.De vorm van de grafiek is niet toevallig: hij lijkt erg op de grafiekjes waarmee Jaap van Dissel onlangs kabinet en Kamer liet zien wat de gevolgen zouden zijn van te snelle versoepeling van de coronamaatregelen.

     Over naar de grafiek. De rode lijn toont wat er gebeurt als we niks doen (bussiness as usual). De pandemie toont ongeremde, exponentiële groei en maakt vele slachtoffers, schept ontwrichting van zorg en samenleving en enorme schade. De groene curve toont dat, na een aanvankelijk doorgaande groei, effectieve coronamaatregelen het virus zullen afremmen. Juist als de curve begint af te vlakken, ontstaat het gevaar dat men te optimistisch wordt en te vroeg gaat versoepelen. Daardoor krijgt het virus nieuwe groeikansen en zal de curve snel weer omhoog gaan. In het 'plan' van Herstel.nl, wil men een klein kwaad accepteren (de isolatie van de ouderen) om een grote winst te boeken, door namelijk de jongere generaties en de economie vrij spel te geven. Daarmee (en met voortgaande vaccinatie) willen ze groepsimmuniteit bereiken. Echter: het bereiken van de groepsimmuniteit van 70% duurt te lang; dat ontstaat op zijn vroegst in het late najaar. Voor die tijd zal het virus, zeker met de besmettelijker varianten, vrij baan krijgen, plus méér ziekte veroorzaken in de getalsmatig veel grotere jonge generaties. Meer ziekte dan de zorg aankan. Daarbij komen dan ook de zieke ouderen, die onvermijdelijk vanuit de jongere generaties besmet zullen raken, omdat de isolatie nooit volledig kan zijn.

     De cijfers laten de paradox zien. Ons land telde in 2020 4,5 miljoen 60-plussers (bron: CBS), dat is 26% van in totaal 17,4 inwoners. Dus bij 12,9 miljoen mensen kan het coronavirus vrij circuleren. Jonge kinderen tot 15 jaar (1,8 miljoen) worden wel besmet, maar zelden ziek. Dat laat iets meer dan 11 miljoen mensen over. Stel nou eens dat daarvan 2 miljoen ook kwetsbaar zijn door chronische ziekten, o.a. diabetes, COPD, obesitas en andere kwalen. Risicogroepen. Die zou je dus ook volledig moeten isoleren. Dat is geen doen, lijkt me, ze wonen immers in gezinnen, enz., maar dat terzijde. Het laat 9 miljoen gezonde mensen over.

     De besmettelijkheid wordt bepaald door het reproductiegetal, dat tot dusver varieert tussen 0,8 en 1,3 (o.a. Britse variant). Stel - een conservatieve schatting - dat in één jaar 50% van de 15 - 60-jarigen bij vrije circulatie van het virus, dus zonder beperkende maatregelen, met Covid-19 besmet wordt, dan levert dat 4,5 miljoen besmettingen op. Waarom is dat een conservatieve schatting? Omdat het gaat om exponentiële groei; in werkelijkheid zal het veel meer zijn. Daarvan wordt 10% zo ziek dat ze naar het ziekenhuis moeten, dat is 450.000 opnames. Dat is bijna 38.000 per maand, waarvan er waarschijnlijk 6 procent op de IC's komt. Dat betekent dat er iederen maand circa 2500 mensen op de IC's liggen met een ligduur van circa 3 weken. We hebben in ons land echter ongeveer 1150 IC-bedden. NB: de becijfering is exclusief de overige ernstig zieken in de reguliere zorg, ook uit de groep van 60-plussers! Iedereen kan begrijpen dat dit alles bij elkaar voor de zorg niet te verwerken is. De sterftekans (mortaliteit) bij een coronabesmetting ligt bij de totale bevolking op circa 1%. Dat zijn 174.000 doden. Kortom: de schade en de kosten van de Herstel.nl-strategie zijn veel groter dan die van zo effectief mogelijke indamming. Bart Verheggen wijst er terecht op dat een vergelijkbare redenering opgaat voor de strijd tegen klimaatverandering, maar ook dat terzijde.

     Natuurlijk zijn er nog tal van andere, ethische en praktische argumenten tegen het plan van de groep achter Herstel.nl. Een aantal daarvan vind je in dit artikel 'Medische experts maken gehakt van plan Herstel.nl' in het AD.

     De becijfering hierboven is ruw en kan verder verfijnd worden. Ook is er vast het een en ander op af te dingen. Het zal echter de conclusie niet wezenlijk anders maken, denk ik. De bron die ik gebruikte is vooral deze. Wat aan de preventieparadox ten grondslag ligt is de ogenschijnlijke tegenstelling tussen een kleine groep met hoog-risico en een hele grote groep met een klein risicoprofiel. Een ander aspect vind je vandaag in een stuk in de NRC: 'Als corona nog jaren bij ons blijft'. De situatie wordt dit jaar mogelijk wel beter, maar het virus zal bij ons blijven. Mogelijk moeten we elk jaar gevaccineerd worden voor de varianten, die intussen ontstonden, net als bij de griep. Negatief werkt dat er altijd landen zijn, die onvoldoende vaccineren. Daar zal het virus voortdurend nieuwe mutanten blijven ontwikkelen, die de rest van de wereld bestoken. We hebben dus belang bij een zo spoedig mogelijke vaccinatie van de complete wereldbevolking. Wat moeten we in deze fase vooral niet doen: versoepelen - en te traag vaccineren.

Met 15 graden en een lekker zonnetje in een licht gesluierde hemel hebben we een fraaie, vroege lentedag. Wat jammer dat we met dat vermaledijde virus zitten! Het is zeer druk met wandelaars over de sluis. De mensen gaan massaal naar buiten. Bungalowparken en vakantiehuisjes zitten vol. Anna doet snel een paar boodschappen in de binnenstad en ik breng het vuil weg en haal ook een paar lekkere dingen. We zorgen dat we snel thuis zijn. Het is veel te druk in de stad. Vanavond gaan we samen uit. Thuis, uiteraard. Een romantisch diner bij kaarslicht en met mooie muziek.

De coronacijfers blijven hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4604 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 134 minder dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat, de IC's stijgen.  62 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 50. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties zet door. Tot nu toe zijn er 958.445 (berekend) en 750.899 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt nu 4.21% (1e prik) c.q. 1.27% (2 prikken).

     Vandaag komt het OMT bijeen en morgen is er beraad op het Catshuis, maandag beslist het kabinet en dinsdag is er weer een persconferentie. Ondernemers zetten het kabinet onder zware druk. VNO-NCW en MKB-Nederland willen dat de gesloten sectoren op 3 maart weer open kunnen, op z'n minst gedeeltelijk. Maar het is te vroeg, dat moet de regering dus exact niet doen. Naar het begin van dit kwartaal

Zonsopgang vanmorgen vroeg.

Zondag 21-02-2021

De periode van de roodgouden zonsopgangen is terug, maar nu zonder sneeuw. Gisteren hadden we, hoewel het volgens de kalender nog midwinter is, de eerste officiële lentedag. Het is nog een paar graden warmer op deze stralende dag, 16 tot 17 graden. Dat er weer warmterecords gaan sneuvelen, staat vast en dat blijft zo. De wind zit vast in het zuiden en voert alsmaar warmere lucht aan. Aanstaande woensdag kan het zelfs 20 graden worden.

     Inderdaad blijkt het vandaag de warmste 21e februari ooit gemeten. Het is zó druk op de sluis en op het Eind, dat we ons maar niet buiten wagen. Sommige mensen lopen in t-shirt. Men trekt er massaal op uit, naar het strand en naar de bossen. Barbara en Michel brengen een stapel damesbladen voor hun moeder langs, maar komen niet binnen. In de badkamer knipt Anna mijn  haar; het is al voor de tweede keer. De hele dag geniet ik verde van de biografie over Van Mierlo. Zeer herkenbaar, ik heb het allemaal destijds van afstand meegemaakt.

In de afgelopen week besloot de gemeenteraad na urenlange discussies dat er geen AZC komt voor 300 kansrijke statushouders in het voormalige belastingkantoor aan de Vroedschapstraat. Een besluit waar ik me erg voor schaam. De voltallige oppositie kwam net een paar stemmen te kort voor een motie van wantrouwen tegen wethouder Ro van Doesburg, die ontkende dat hij het COA tevoren wel 'een positieve grondhouding' had voorgehouden. Het is niet de eerste keer dat hij een soepele verhouding met de waarheid heeft en zijn sociale gezicht is defintief ontmaskerd. Verder wil ik er niets meer over zeggen. Van voornemen van de wethouder om aangifte tegen mij te doen, heb ik natuurlijk niets meer gemerkt.

Terwijl in Den Haag kabinet en adviseurs beraad houden in het Catshuis, knalt het nieuwe aantal besmettingen erin. De derde golf lijkt inderdaad aan te vangen. Heeft de regering zo vlak voor de verkiezingen het inzicht en het lef om geen versoepelingen aan te kondigen? In Amsterdam en Leeuwarden demonstreren enkele honderden mensen zonder mondkapjes en afstand tegen de coronamaatregelen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4720 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 142 meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen wat verder; de IC's stijgen door. 17 Covidpatiënten overleden (gisteren: 62, het is weekend). In Gorcum waren er 5 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe gezet nadert het miljoen en beloopt 987.435 (berekend) c.q.779.889 (gemeld). De vaccinatiebereidheid onder de bevolking staat nu ook in het dashboard; die bedraagt nu 77%. De vaccinatiegraad bedraagt nu 4.32% (1e prik) c.q. 1.33% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

De stijging van de wereldwijde CO2-uitstoot vóór en tijdens de corona-pandemie (bron: Global Carbon Project)

Maandag 22-02-2021

De corona-pandemie maskeert in zekere mate dat klimaatverandering gewoon doorgaat. Sommigen denken dat door de economische crisis, die met de pandemie gepaard gaat, de snelheid van opwarming afremt. Minder productie, minder transport, minder uitstoot. Dat is zeker het geval. In de eerste zes maanden van vorig jaar is de wereldwijde CO2-uitstoot met 8,8 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Volgens het KNMI leidt de afname in CO2-uitstoot niet tot een afname van CO2-concentraties in de atmosfeer, die een belangrijke oorzaak zijn van de klimaatverandering. Het leidt hooguit tot een wat minder snelle stijging, maar neemt wel steeds toe, zoals uit het bovenstaande schema van Global Carbon Project blijkt. Dat is het saldo van uitstoot (sources) en neerslag en sequestratie (sinks). De opwarming van de wereld gaat dus ongehinderd verder, maar door de pandemie wordt de klimaat-urgentie minder gevoeld.

     (Terzijde: zelfs als de CO2-uitstoot volledig zou stoppen, dan gaat de opwarming van de aarde ook door. Het ingewikkelde proces van global warming is nog ver van een nieuw evenwicht af. Het instellen daarvan duurt nog honderden jaren). 

     Juist vandaag levert ons land een belangrijke bijdrage aan verder onderzoek in de atmosfeer. Een Nederlands instrument voor de klimaatsatelliet PACE is klaar voor transport naar NASA in de VS. PACE staat voor Plankton, Aerosol, Cloud, ocean Ecosystem. De lancering kan in 2022 plaatsvinden. Met het SPEXone-instrument hopen wetenschappers meer kennis te krijgen over de grootste onzekerheid die er nog altijd is in het klimaat: de rol van wolken en met name aerosolen in de atmosfeer. Sommige aerosolen warmen de aarde op, andere koelen juist af. Het netto-effect is afkoeling, maar in welke mate? Dat is niet goed bekend, en dat geeft onzekerheid in de verschillende klimaatmodellen. Met de resultaten van SPEXone zullen de  modellen straks beter de toekomstige opwarming kunnen aangeven. Ik dacht altijd dat hoe minder de aerosolen afkoelen, hoe beter de modellen voorspellen. Dat is misschien ook wel zo, maar de klimatologen zijn daarentegen benauwd dat, door een veel grotere netto afkoeling, de aerosolen eigenlijk de omvang en de ernst van global warming maskeren. Dan warmt de aarde sneller op dan we denken. In dat geval moeten we nog veel meer ons best doen om de uitstoot van broeikasgassen terug te brengen.

     De Nederlandse wetenschappers zijn blij dat er weer contact en samenwerking is met NASA. Onder Trump was dat sterk afgenomen. De ex-president wilde dat NASA geen klimaatonderzoek meer zou doen, alleen onderzoek van het heelal en bemande ruimtevluchten. Hij heeft tot drie maal toe gepoogd de ontwikkeling van de PACE-satelliet tegen te houden.

Een volgende zachte lentedag. We zijn vroeg op en doen separaat onze boodschappen. Daarna komt de verwarmingsmonteur. Hij stelt vast dat de membraan van het expansievat inderdaad volledig weg is. Daar zijn we mooi op tijd bij, dankzij een tip van lezer Jacques in het Gastenboek. Van je lezers moet je het hebben, dank Jacques!

De dagelijkse coronacijfers brengen onvoldoende duidelijkheid. Het aantal nieuwe besmettingen is een weekend-uitslag, lager dan door de week, maar het ligt boven het weekgemiddelde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4217 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 484 minder dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen weer, de IC's zelfs flink. 32 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 17. In Gorcum hadden we 11 nieuwe besmettingen (6 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot op heden staat op 1.014.290 (berekend) c.q. 806.744 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt nu 4.47% (1e prik) c.q. 1.33% (2 prikken). 

     Het kabinet staat voor een dilemma, zeggen de ministers De Jonge en Grapperhaus. Dat begrijp ik: de rek in de samenleving is eruit, roepen velen, maar de pandemie wil van geen wijken weten. 'Het akelige is dat we niet kunnen zeggen dat het virus en alle mutanten overwonnen zijn', zegt Grapperhaus. De avondklok zal met 3 weken verlengd worden, zo is uit het Catshuis gelekt, maar ook gaan de middelbare scholen deels open en de kapperszaken. In het VK gaat men ook versoepelen. Morgen weer een persconferentie. Naar het begin van dit kwartaal

De 3e coronagolf kondigt zich aan (bron: Datgraver).

Dinsdag 23-02-2021

We kennen allemaal de notoire instabiliteit van rechtse clubjes. Teveel onzin en teveel ego's bij elkaar op een paar vierkante centimeter. Nu stappen drie economen uit de coronarisico-stuurders van Herstel.nl. De organisatie die de ouderen en kwetsbaren wil isoleren om de rest van de bevolking vrij te laten. De drie economen zijn Bas Jacobs, Rabo-econoom Barbara Baarsma en Oud-CPB directeur Coen Teulings. Hoewel een exacte reden niet genoemd is, zijn ze kennelijk bij zinnen gekomen. De actiegroep gaat wel door. De leider van de actiegroep zei gisteren op zijn twitter-account: 'De initiatiefnemers van Herstel-NL zijn de afgelopen 24 uur door politiek Den Haag onder grote druk gezet de campagne te staken. De boodschap die we kregen, is dat we de politiek in de weg zitten.' De ministers Hoekstra en Van 't Wout zeggen dat zij in elk geval van niets weten. Een woordvoerder van het ministerieel corona-overleg noemt de beschuldiging "kul" en zegt dat de organisatie om andere redenen uit elkaar is gevallen. Ik weet het niet zeker, maar dat laatste lijkt me het meest waarschijnlijk.

De 3e golf - ik zou zeggen: de 4e golf, inclusief die van het voorjaar - is begonnen. Dat zie je goed in de meest recente grafiek van Datagraver (hierboven). Een beschouwing van de curves leert dat zo'n golf begint met een stijging in het aantal afgenomen testen (wegens coronaklachten), daarna volgen de vastgestelde nieuwe besmettingen en vervolgens ziekenhuizen, IC's met de sterfgevallen (als laatste). Die volgorde lijkt nu opnieuw het geval.

Zo vlak op de vorige aanval had Anna vannacht weer migraine. Gelukkig hielp de medicatie redelijk. De ochtend is bewolkt, later breekt de hemel wat meer open. Het blijft droog en dat zal het zo te zien de rest van de maand blijven. Veel gebeurt er niet. 's Middags gaat Anna op bezoek bij onze buurvrouw helemaal bovenin ons pand, een gedegen Gorcumse, een vrouw die vroeger een bekend Chinees restaurant op de Grote Markt had en die net als Anna zelf iedereen kent. Terwijl de glazenwassers onze ramen schoonmaken lees ik met groot genoegen, herkenning en soms met ontroering, verder in de biografie van Hubert Smeets over Hans van Mierlo, 'Een wonderbaarlijk politicus' (De Bezige Bij, 2021).

     Smeets schildert een doordacht en sympathiek beeld van de immer twijfelende politicus, maar ook met de nodige kritiek. Ik voel verwantschap in de manier waarop collega en vriend Marcel van Dam hem beschrijft als post-ideologisch politicus van een vooral pragmatisch denkende partij. Daaruit blijkt dat we een grote politiek-literaire liefde delen.

'Zijn afkeer van zwart-wit denken vindt zijn grondslag in zijn liefde voor de waarheid. Waarheid gedefinieerd als afwezigheid van de leugen, want Hans weet ook wel dat dé waarheid niet bestaat. Daarom is zijn intellectuele held Albert Camus, die net als hij de pest had aan de leugen dat er een bruikbare heilsleer bestaat.'

Ik herinner me hoe ik me vroeger, vooral in de jaren 70, eraan ergerde dat D66 nooit kon kiezen. Na mijn Angolese avontuur dacht ik daar toen geleidelijk aan heel anders over. Van Mierlo kreeg veel kritiek voor die alsmaar twijfelende, post-ideologische houding. Bijvoorbeeld van CDA-leider Elco Brinkman, die hem de 'James Dean van de Nederlandse politiek' noemde, 'kortom als een mooie vent die het goed doet bij de vrouwen, maar als "rebel without a cause" ook niet helemaal serieus te nemen'. Ook dat is raak en duidelijk vermengd met een zekere afgunst.

Corona. Het virus lijkt niet te willen kiezen, het weet niet wat het wil: een derde golf of een afname. Het aantal nieuwe besmettingen daalt vandaag, maar het patroon is grillig - hoe is het spreekwoord ook weer? - één zwaluw maakt nog geen zomer. (Of lente?). Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3846 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 355 minder dan gisteren en onder het weekgemiddelde. Maar het reproductiegetal nadert 1: 0,99 op 5 februari. Ziekenhuizen stijgen, IC's dalen. 94 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 32. In Gorcum waren er 8 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu beloopt 1.062.871 (berekend) c.q. 835.554 (gemeld). De vaccinatiegraad is tot en met vandaag 4.75% (1e prik) c.q. 1.33% (2 prikken).

     Vanavond dan de persconferentie. Het kabinet zit steeds meer klem tussen de noodzaak van het handhaven van de strenge coronamaatregelen, in het zicht van een dreigende derde golf, en de stijgende onwil in de samenleving om zich eraan te houden. Het ziet er dramatisch uit. Steeds meer winkeliers zeggen dat ze volgende week hun deuren weer openen, ook als het kabinet vanavond  bekendmaakt dat ze voorlopig nog dicht moeten blijven. 'We horen het in heel Nederland, van Zeeland tot Friesland, tot in Limburg', zegt een woordvoerder van brancheorganisatie INretail. Ook de horeca gaat zich verzetten, zelfs met een kort geding, tegen het continueren van de lockdown. Dat zal me wat worden. Overtreding kan een boete van 4000 euro opleveren. In het VK, waar Boris Johnson een stappenplan voor versoepeling aankondigde, gaan de mensen ook los, er worden nu massaal buitenlandse vliegvakanties geboekt. Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen op de stadswal bij de geometrische figuren van Winiarski. Links op de achtergrond ons huis en daarnaast de Sint Janstoren.

Woensdag 24-02-2021

Behalve het chagrijn dringt de gebrekkige ratio voor de corona-versoepelingen na de persconferentie van gisteravond snel door in de commentaren op de praatprogramma's. De meesten vinden het te weinig en de virologen vinden het teveel. De laatsten hebben de medisch-sociale noodzaak aan hun zijde: het is onlogisch in het zicht van een dreigende derde golf. Vooral nu al meer dan de helft van de nieuwe besmettingen met de Britse variant is. Ook om ons heen, bijvoorbeeld in Frankrijk, België, Oostenrijk en Denemarken, zien we weer oplevingen. Enfin, ten koste van een substantieel aantal onnodige zieken en doden zal de wal het schip wel keren.

     Door de lockdown zijn naar schatting 41.000 ziekenhuisopnames en 6300 IC-opnames voorkomen, schat Jaap van Dissel in de briefing voor de Tweede Kamer. Voor het eerst ziet Van Dissel in de statistieken dat de vaccinatiecampagne effect heeft. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames neemt bij ouderen minder snel toe dan bij jongere leeftijdsgroepen. ‘Dat is zeer waarschijnlijk het vaccinatie-effect.’

     Na Van Dissel volgt het kamerdebat. Teveel verkiezingsopportunisme om aan te zien. Negen fractievoorzitters willen nog meer versoepelen. De terrassen moeten open!, kraaien VVD en CDA. Even later is er zelfs een meerderheid voor in het parlement. Wat een vertoning! Volle terrassen zijn heel iets anders dan beperkt winkelbezoek of een knipbeurt bij de kapper. Men helpt de burgers niet zich aan de beperkingen te houden. Gelukkig gaan Rutte c.s. er dwars voor liggen, 'openstellen van de terrassen is niet verstandig, omdat die een eigen aanzuigende werking hebben'.

Vandaag hebben we opnieuw een zeer zachte lentedag. Het KNMI noteerde al een recordreeks van vier dagen op rij met 15 graden of meer. Daar zal  vandaag een vijfde bijkomen en inderdaad, na het middaguur is de thermometer in De Bilt voorbij de 16,7 graden geschoten. Daarmee is dit de warmste 24 februari sinds start metingen in 1901. Een laag hoge sluierbewolking filtert het zonlicht. We lopen in alle vroegte een flink eind over de stadswallen, zodat we weinig mensen tegenkomen. 's Middags gaat Anna even naar Tessa en haar kinderen, die bij de speeltoestellen naast het Merwedestrandje zijn. Het is er erg druk; Anna blijft op afstand.

In de Verenigde Staten zijn de zeer besmettelijke Britse en de Californische varianten van het coronavirus samengesmolten tot een hybride virus, meldt de New Scientist. 'Dergelijke "recombinatie" van twee mutanten was bij het huidige coronavirus nog niet eerder gezien. Mogelijk gaat de covidpandemie hiermee een nieuwe fase in.' De ontdekking werd gedaan door de vooraanstaande bioloog Bette Korber van het Los Alamos National Laboratory. Recombinatie van mutanten kan het virus gevaarlijker maken, met name als de combinatie tegelijk besmettelijker is (Britse variant) én resistenter voor vaccins (Californische variant), maar dat hoeft niet. Het is dus niet zeker of dit eerste hybride virus überhaupt enig gevaar met zich meebrengt. Korber heeft namelijk tussen duizenden genomen slechts één gerecombineerd genoom aangetroffen. Het is onduidelijk of dit virus ook in de buitenwereld circuleert, of dat dit het enige exemplaar is. Men houdt dat scherp in de gaten.

Het aantal nieuwe besmettingen is vandaag hoger dan gisteren. Dat het een waarschuwing moge zijn; we zijn er nog lang niet. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4420 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 586 meer dan gisteren. Ziekenhuizen dalen verder, de IC's blijven vrijwel gelijk. 63 Covidpatiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 94. In Gorcum hadden we 3 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot vandaag beloopt 1.112.536 (berekend) c.q.862.964 (gemeld). De vaccinatiegraad staat t/m vandaag op 5.03% (1e prik) c.q. 1.34% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Opname van de nachtzijden van de planeet Venus door de zonne-sonde Parker Solar Probe (bron: NASA)

Donderdag 25-02-2021

De NASA-ruimtesonde Parker Solar Probe is sinds augustus 2018 op weg naar de zon. De sonde zal in de loop van zeven jaar 24 maal langs de zon vliegen en onze ster van dichtbij onderzoeken. Op zijn complexe route scheert hij zeven keer dicht langs Venus, waardoor hij ieder keer een extra slinger door de zwaartekracht van de planeet krijgt om zo stapsgewijs dichter bij de zon te komen. Op 11 juli vorig jaar scheerde hij voor de derde keer langs de mysterieuze planeet op een afstand van 12.378 kilometer en maakte de intrigerende foto hierboven, die NASA deze week vrijgaf. De foto toont de nachtzijde van Venus en werd niet met zichtbaar licht gemaakt, maar met nabij-infrarood licht. Dat passeert het dichte wolkendek van de planeet en daarom kun je het oppervlak zien. De grote donkere vlek op  de foto is Aphrodite Terra, de grootste hoogvlakte op de planeet. Deze geologische structuur is net zo groot als ons continent Zuid-Amerika en lijkt donkerder dan de rest van het Venusoppervlak, omdat hij ongeveer 30 graden koeler is dan zijn omgeving. De lichte rand langs het oppervlak is waarschijnlijk een soort nachtgloed van licht, dat wordt uitgezonden door aangeslagen zuurstof-atomen hoog in de atmosfeer, die zich aan de nachtzijde van de planeet tot moleculen verenigen. De heldere strepen op de foto worden veroorzaakt door een combinatie van kosmische straling (geladen deeltjes) en zonlicht weerkaatsende stofdeeltjes in de ruimte.

Vandaag weer een lentedag, zij het wat minder warm. Na vijf ongewoon zachte dagen breken er vandaag in De Bilt geen records, hoewel het nog wel warm is voor de tijd van het jaar. Allengs trekt er meer bewolking uit het westen over. We verlaten onze woning niet. Anna komt bij van een slechte nacht met migraine. In en rond de haven liggen kartonnen bekertjes, plastic etensbakjes en flessen, schillen, mondkapjes en ander vuil. Terwijl overal op banken, op de trappen langs de haven en in het gras bij de beelden van Winiarski mensen in groepjes verpozen omdat de terassen dicht zijn, zijn de gemeentelijke vuilisbakken overvol. Op Buiten de Waterpoort en in de binnenstad is het net zo. De gemeente komt ze niet extra legen.

     Gisteren was het ook zo'n bende in het Vondelpark in Amsterdam, zag ik. Het volk maakte er een openluchtfeest en mogelijk een mega-spreaderevent van. In parken in onder meer Amsterdam, Tilburg, Groningen en Nijmegen stuurden politie en handhavers gisteren bezoekers weg omdat het veel te druk werd. In Amsterdam werden flessen naar agenten gegooid. Vandaag wordt het Vondelpark gesloten; de massa's zitten boven op elkaar.

     Hoewel het pas februari is, heeft Gorcum besloten om te stoppen met de jaarlijkse binnenvaart van Sinterklaas. Het Sint Nicolaasteam ziet het niet meer zitten door de extra veiligheidsmaatregelen, nodig vanwege corona, terwijl de inkomsten onzeker zijn door de pandemie. Het mag ook niet meer in de haven, maar op Buiten de Waterpoort. 'Door de huidige regels rondom corona moet crowdmanagement geregeld worden om te zorgen dat mensen 1,5 meter afstand houden. Hierdoor krijgt het evenement niet de gezelligheid die het verdient', stelt de stichting. Bovendien heeft de Hema de jaarlijkse subsidie gestopt.

Een boost in de coronacijfers? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5048 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 645 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's blijven vrijwel gelijk. 33 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 63. In Gorcum hadden we 14 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot vandaag staat op 1.169.302 (berekend) c.q. 891.621 (gemeld). Er is goed doorgeprikt. De vaccinatiegraad staat vandaag op 5.02% (1e prik c.q. 1.67% (2 prikken).  Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 26-02-2021

Er valt veel te leren uit de boeiende biografie van Hubert Smeets over Hans van Mierlo, 'Een wonderbaarlijk politicus' (De Bezige Bij, 2021). De grondlegger van Paars wist in 2001/2002 echter niet goed raad met het fenomeen Pim Fortuyn die, net als hijzelf in de jaren 60 met D'66, uit het niets met zijn LPF-partij in de Haagse politiek opdook. Het ging bij Fortuyn dan ook om iets heel anders, schrijft Smeets:

'Het vooruitgangspessimisme van de moderne populisten is voor de naoorlogse generaties immers iets nieuws. Het wordt niet gevoed door ecologische zorgen, zoals de "grenzen aan de groei"in de jaren zeventig, of door nucleair doemdenken, zoals het kruisrakettendebat in de jaren tachtig, maar door een nationalistisch heimwee à la "toen was geluk heel gewoon"'.

Dat is de spijker op zijn kop, voor mijn gevoel. Met het retro-sentiment, het xenofobe nostalgisme van de populisten, van Fortuyn en Wilders tot dat van de Zwarte Pietverdedigers, de boeren en Baudet, heeft onze naoorlogse, kosmopolitische generatie geen enkele affiniteit. De coronapandemie versterkt de kloof die steeds zichtbaarder wordt, bijvoorbeeld in het groeiende verzet tegen de maatregelen om het virus eronder te krijgen. De Covid-19 pandemie accentueert het échec van het onverschillige, liberaal-individualistische marktdenken van de laatste decennia, het verandert de samenleving ten diepste, terwijl migratie- en integratieproblemen en de doem van op ons afkomende klimaatrampen als een zwaard van Damocles boven de wereld blijven hangen en de angsten en onzekerheden van velen alsmaar meer voeden. Komende week dreigt een massale opstand van horecabazen, die aanstaande dinsdag hun cafés en restaurants illegaal open zullen doen, in een verbazingwekkende kongsi met demonstrerende sexwerkers met een zelfgebouwde peepshow op wielen, marktkooplieden, non-food winkeliers en jongeren, niet bijeen voor een maatschappelijk ideaal, maar uit gevoelens van verlies en onvergelijktheid, terwijl de regeringscoalitie kwistige inkomenssteun verleent om ze allermaal zoveel mogelijk overeind te houden - en om de 'noodzaak van een perspectief'. Ze 'zijn er wel klaar mee', ze ontkennen het gevaar van het virus en gooien de kont tegen de krib. Niet de rede maar de emotie regeert in die kringen.Je moet je toch niet voorstellen dat de PVV samen met de partijen van Baudet en Eerdmans op de golven van het coronaprotest bij de aanstaande verkiezingen de grootste combinatie van partijen zou worden.

      Zelden zag je zoveel hekel aan Haagse politiek en aan de met de pandemie worstelende wetenschappers, en zó weinig compassie met ouderen en kwetsbaren. Het is nog steeds een luidruchtige minderheid, maar een beweging waar de nationaal-populisten dankbaar gebruik van zullen maken. We kunnen inderdaad nog wat verwachten bij de aanstaande verkiezingen. Het is hoog tijd voor een nieuwe koers in de politiek, een van een rijkgeschakeerde, verantwoordelijke samenleving met begrip voor minderheden.

Het coronavirus zal niet worden uitgeroeid en de wereld zal ermee moeten leren leven, zegt directeur Lothar Wieler van het Robert Koch Instituut, de evenknie van het RIVM in Duitsland, vandaag op een persconferentie. 'Dit virus zal niet weggaan. Wir werden es nicht ausrotten’, aldus Wieler. ‘Natuurlijk, wij zullen ermee leven. Wij zullen de ernst van de ziekte door vaccinatie en immuniteit elimineren en ons ertegen beschermen, maar we zullen niet in staat zijn om het uit te roeien. Dat is een naïeve gedachte.’ Hij heeft helemaal gelijk en zijn opvatting is niet nieuw. Het is al vaker gezegd dat het virus op zijn best afgezwakt als een nieuw soort griep, waarvoor je jaarlijks een prik krijgt, zal blijven bestaan.

     Vandaag gaat justitieminister Grapperhaus hard in op de voorgenomen acties van de horeca om aanstaande dinsdag terrassen te openen. Niet alleen kan men een boete krijgen, de overheid kunnen zelfs zaken sluiten, zegt hij. Dat is een ander geluid dan dat van burgemeester Dickerdack, pardon Bruls, de voorzitter van het Veiligheidsberaad, en van andere burgemeesters.

Het populistisch verzet tegen de coronamaatregelen lijdt vandaag in elk geval een nederlaag. In het beroep van de staat tegen de vernietiging van de oorspronkelijke avondklok op 16 februari door de Haagse voorzieningenrechter, krijgt Viruswaarheid geen gelijk. Het Haags gerechtshof geeft de staat gelijk. Voor het instellen van de avondklok krachtens de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg) 'was de coronapandemie voldoende aanleiding'. De wappies van Actiegroep Viruswaarheid likken in de wandelgangen van het paleis van justitie hun wonden en noemen het oordeel van het gerechtshof over de avondklok 'teleurstellend maar niet onverwacht'. 

Anna had eindelijk weer een uitstekende nacht. Vandaag is het zonniger maar kouder, zij het nog steeds minstens drie graden hoger dan gewoonlijk. Ze doet de boodschappen in de binnenstad en ik fiets naar de viswinkel in het Piazza Center om gamba's in olie en knoflook te halen, voor de gourmet van morgenavond. In dat gourmetten hebben we veel plezier gekregen.

Coronacijfers. Er is een forse stijging van de besmettingen in België, vooral door het oprukken van de Britse variant, aldus viroloog Steven van Gucht op een persconferentie van het Nationaal Crisiscentrum. Ook bij ons verdere stijging. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5151 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 122 meer dan gisteren. Het is flink boven het weekgemiddelde (kijk ook even naar de grafiek bovenaan). Tegelijk nam de bezetting in ziekenhuizen af terwijl de IC's gelijk bleven. 65 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 33. In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (7 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot aan vandaag is 1.236.192 (berekend) c.q. 915.793 (gemeld. De vaccinatiegraad tot nu beloopt 5.31% (1e prik) c.q. 1.77% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Vanmorgen hangt er lichte mist over de haven.

Zaterdag 27-02-2021

Zoals alles in het leven kent ook de coronacrisis verliezers en winnaars. Ook in de medische wereld. 'Brabantse ziekenhuizen liggen overhoop met de artsen-microbioloog van laboratorium Microvida', meldt de website van Follow The Money, een van de beste clubs voor onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. 'Deze artsen hebben contractueel recht op miljoenen extra voor het uitvoeren van coronatesten. Omdat hun ‘overwinsten’ volgens de ziekenhuizen in geen enkele verhouding staan tot hun inspanningen, willen de ziekenhuizen het geld – afkomstig uit publieke middelen – niet betalen. Arts en OMT-lid Jan Kluytmans behoort tot de veelverdieners.' Microvida is het laboratorium dat de medische microbiologie verzorgt voor de gezondheidszorg in West-Brabent en Zeeland. Het levert daar vrijwel alle coronatesten en voert ze uit. Dat brengt in deze pandemie naar schatting 16 miljoen euro extra op, en de 16 vrijgevestigde dokters/bacteriologen krijgen daar 19 procent van. Ik ken dat soort constructies maar al te goed uit mijn eigen ziekenhuisjaren. Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) en het Amphia, Bravis en het Zorgsaam Ziekenhuis zijn eigenaar van Microvida, maar de artsen-specialisten ervan zijn dus niet in loondienst. Nee, het zijn zogenaamde 'vrije ondernemers', maar op een soort neo-feodale, volledig risicoloze manier in een maatschap. De ziekenhuizen betalen immers alle kosten.

     De laboratoria van Microvida doen enorm goed werk, onmisbaar werk zelfs. Maar echte concurrentie hebben ze niet. In de toelatingscontracten van de artsen/specialisten is onder meer de bonus geregeld, die 19% van de omzet dus. Over het coronajaar 2020 beliep die ruim 3 miljoen euro, waar ieder dus zo'n 3 ton van kreeg. Extra, want het komt bovenop het reguliere inkomen uit alle overige laboratoriumonderzoek. De ziekenhuizen vinden dat niet redelijk en weigeren de extra bonus te betalen. Ze proberen te onderhandelen over een redelijker oplossing, maar de vrijgevestigde dokters van Microvida willen dat niet. Ze hebben voor alle extra werk op hun eigen kosten een extra arts-microbioloog aangetrokken voor de periode van vijf jaar. Tja, dat is begrijpelijk, maar die verdient natuurlijk geen 3 miljoen per jaar. Kluytmans geeft aan zelf niets extra te willen verdienen aan Covid-19. Alle boventallige inkomsten ten opzichte van 2019 zal hij aan de openbare gezondheidszorg ten goede laten komen. Of zijn 18 collega's dat ook doen, meldt FTM niet. Nu veel verliezers in de coronacrisis door de overheid met grote bedragen worden gesteund, is het natuurlijk heel redelijk dat de winnaars hun steentje bijdragen.

Anna had weer een goede nacht. Bij het opstaan is de haven gehuld in lichte mist, alsof de zomer werd overgeslagen en het alweer herfst is. Later op de ochtend trekt de nevel op en maakt ruimte voor een mix van zon en wolken. Anna gaat 's middags naar een vriendin op de Schuttersgracht. Met grote instemming lees ik de column in de NRC van Youp van't Hek over dat idiote wereldkampioenschap voetbal 2021 in de steenrijke golfstaat Qatar. Bij de bouw van de stadions zijn minstens 6500 arbeiders uit Azië omgekomen. Hij schrijft: 

'Mag je eigenlijk voetballen op een kerkhof? Staat daar iets over in de Koran? Want dat boek is in dat theedoekenstaatje heiliger dan heilig. ‘Strafschopgebied’ is trouwens wel een lekker woord in een stadion waar duizenden dooie slaven onder de sprietjes liggen.'

Natuurlijk zou ons nationale elftal, mocht het zich kwalificeren - daar niet moeten gaan voetballen. Een collega-komiek - Freek de Jonge - startte van de week een petitie aan de KNVB 'Het is onmogelijk eervol wereldkampioen te worden in Qatar', die ik meteen ondertekende. Hij staat hier en is tot nu helaas nog maar door 1564 mensen getekend. Dat moet beter kunnen!

Een hoog aantal nieuwe coronabesmettingen, ondanks het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4993 nieuwe bevestigde besmettingen gemeld. Dat zijn er slechts 158 minder dan gisteren. Volgende week gaan desondanks de versoepelingen in bij de scholen en de contactberoepen. Bij de ziekenhuizen en de IC's blijven de bezettingen hangen. 41 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er 65. In Gorcum hadden we 15 nieuwe besmettingen (8 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 1.285.742 (berekend) c.q. 934.595 (gemeld). De vaccinatiegraad bedraagt nu 5.52% (1e prik) en 1.84% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Visualisatie van de warme golfstroom (bron: NASA)

Zondag 28-02-2021

Over het vertragen van de warme golfstroom in de noordelijke Atlantische Oceaan schreef ik herhaalde malen op dit blog. Voor de eerste keer was dat al in 2007. Maar ook later, typ 'golfstroom' in de zoekfunctie links hierboven en je vindt ze. De golfstroom brengt warm water uit de Caribische regio naar West-Europa, waardoor we een gematigd klimaat hebben. Nu de polen sterk opwarmen en de ijskap van Groenland versneld afsmelt, is het warmteverschil tussen water aan de evenaar en bij de polen afgenomen en dat vertraagt de golfstroom, is globaal de verklaring. De grote transportband van warmte naar onze streken begint allengs stil te vallen. Bij steeds grotere vertraging zal dat grote en complexe effecten gaan hebben: mogelijk zeer strenge winters en steeds meer extreme hittegolven in de zomer. Sommige klimaatsceptici vinden dat wel mooi: veel schaatsen (Elfstedentocht!) en aangename zomers, maar over zoveel onverschillige onzin ga ik het niet meer hebben. De grote aantallen hitte- en koudedoden en de metershoge zeespiegelstijging die ermee gepaard gaat, zal ze tegen die tijd overigens niet erg bevallen.

     Overigens vertragen niet alleen zeestromingen, ook die in de atmosfeer, want de vaak genoemde vertragingen in de polar vortices hebben ermee te maken. Dat zijn de blokkades in de weersituatie door vertragen en zelfs tijdelijk stilvallen van de straalstroom, situaties die bijdragen aan extremer weer, zoals bijvoorbeeld de extreme kou in de VS, de plotselinge koude-invallen in West-Europa en de hittegolven.

     In een recente studie in Nature Geoscience van onder meer de bekende Duitse klimatoloog Stephan Rahmstorf wordt de gevreesde vertraging bevestigd. De golfstroom vervoert gemiddeld 20 miljoen kubieke meter warm water per seconde en is in 1000 jaar niet zo zwak geweest als nu. Sinds het midden van de vorige eeuw is hij 15 procent trager geworden. Eigenlijk begon de vertraging al na het einde van de Kleine IJstijd rond 1850 en nam sterk toe in de tweede helft van de vorige eeuw. Een uiterst zorgelijke ontwikkeling. In Die Zeit staat een interview met Rahmstorf.

     Het gaat natuurlijk niet alleen om de noordpool. Recente onderzoeken wijzen uit dat het zee-ijs rond Antarctica 'op duizelingwekkende wijze' afneemt, 'in een tempo dat de afname in het noordpoolgebied verre overtreft', aldus een artikel in PNAS in juli 2019. Nog geen jaar geleden kon ikzelf constateren dat het 20 graden Celsius was op een Argentijnse poolbasis op het Antarctisch schiereiland. Nog deze week brak een een enorm stuk ter grootte van 1270 vierkante kilometer af van de Brunt ijsplaat. Ook de ijskappen op West- en Oost-Antarctica smelten snel en dragen bij aan de zeespiegelstijging.

Vanmorgen wat dikkere mist dan gisteren, maar de zon verdrijft het snel. Het wordt een zeer drukke dag met groepen wandelaars op het Eind en over de sluis. We blijven binnen. Ik geniet van twee meeslepende nieuwe adventure-games, die van de week binnen kwamen: Assasin's Creed Origins uit 2017, dat zich afspeelt in het oude Egypte, en Assasin's Creed Valhalla uit 2020, dat speelt bij de Vikingen. Het vormt met Assasin's Creed Odyssey (2018) een soort trilogie. De graphics zijn van een grote schoonheid en het spelen is een geweldige ervaring. De middag vliegt voorbij.

Corona. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4729 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 237 minder dan gisteren. Een hoog aantal voor in het weekeinde. De ziekenhuizen en de IC's stijgen. 21 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er 41. In Gorcum hadden we 9 nieuwe besmettingen (6 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu liep op naar 1.319.008 (berekend) c.q. 952.919 (gemeld). De vaccinatiegraad ligt nu op 5.66% (1e prik) c.q. 1.89% (2 prikken). Er ontstaan steeds meer blutsen in het Europese vaccinbeleid. Evenals Hongarije heeft nu ook Tsjechië besloten te gaan vaccineren met het Russische Spoetnik-vaccin. Ze lopen bewust uit de pas, want dat vaccin is nog niet goedgekeurd door de EMA.

     Het verzet in de samenleving neemt toe. Vandaag werden demonstraties in Amsterdam en Nijmegen (van FvD) ontbonden. Demonstranten hielden geen afstand en scandeerden leuzen en hadden bordjes bij zich met teksten als "stop de coronadictatuur". Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 01-03-2021

Nog steeds zijn er mensen zoals Thierry Baudet die zeggen dat, als Nederland stopt met de uitstoot van broeikasgassen, in het meest optimistische scenario het 0,00007 °C minder opwarming zal betekenen. Als ieder land dat zegt, zal er niets gebeuren. Cartoonist Pieter Geenen maakte er eens in Trouw een effectief antwoord op in het stripje hierboven. Dat zou afdoende moeten zijn, maar dat is het helaas niet.

Het meest opmerkelijke in het eerste TV-verkiezingsdebat, gisteravond op RTL-4, vond ik de overeenstemming onder alle fractievoorzitters van rechts tot links dat de rijken - de bedrijven en de vermogens - meer belasting moeten gaan betalen. Inderdaad een onvermijdelijke conclusie, als we de schade van de pandemie moeten opvangen en de grote problemen van milieu en klimaatverandering effectief willen aanpakken, waarbij we overigens nog veel teveel lasten doorschuiven naar de latere generaties.

     Dat laatste blijkt vanmorgen ook uit de doorrekeningen van de partijprogramma's door het CPB en het PBL. Een bijeenkomst waarbij CDA en VVD schitterden door afwezigheid. Je wordt er niet vrolijk van. Waarvan wél tegenwoordig? De op milieugebied beste coalitie (die volgens peilingen een meerderheid zou hebben in beide Kamers) van VVD, CDA, GroenLinks, D66 en PvdA) zou niet verder komen dan 53 procent reductie van broeikasgassen in 2030, zegt Milieudefensie. 'Terwijl 65 procent nodig is om een eerlijke bijdrage te leveren aan het Parijsakkoord en Europa 55 procent als doel heeft.' De VVD heeft zelfs helemaal geen klimaatplannen laten doorrekenen. Dat zit al in het klimaataccoord, zei Rutte gisteravond ter verdediging. Greenpeace Nederland stelt hetzelfde vast: 'Geen enkele partij ligt op koers om de afspraken uit het Klimaatakkoord van Parijs te halen.' Overigens worden ook het schrijnende woningtekort en de veel te hoge stikstofuitstoot niet opgelost met deze verkiezingsprogramma's, becijferde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in zijn analyse. Af en toe overweeg ik om straks op die nieuwe, Europese partij Volt te gaan stemmen.

Vanmorgen weer mist. We doen als steeds separaat de boodschappen. Later wordt het zonnig, al blijft het fris. Ik worstel me door de eerste twee hoofdstukken van de herziene versie van 'Six degrees' van Mark Lynas heen (Ned. vert. Jan van Arkel, 2020). Meer dan tien jaar geleden las ik de eerste versie; dat was in 2008 toen we aan boord overwinterden in het Portugese Lagos. Die versie was uit 2007 en beschrijft wat er met de wereld gebeurt bij iedere graad klimaatopwarming, tot aan 6 graden. Deze actualisatie laat zien dat het nóg erger wordt dan men toen kon voorzien. Die eerste twee hoofdstukken beschrijven de gevolgen bij 1 graden, dat we al voorbij zijn, en bij 2 graden, de doelstelling van Parijs, die we mogelijk al in de jaren 30 bereiken. Je wordt er mismoedig van.

Corona. Weekeindecijfers, dus niet erg indicatief. Of zouden we al bij de piek van de derde golf zijn? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3826 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 882 minder dan gisteren en het is ook minder dan het gemiddelde van afgelopen week, toen er per dag gemiddeld 4545 mensen positief getest werden. Ziekenhuizen en hun IC's stijgen. 22 Covid-patiënten overleden, 1 meer dan gisteren. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 1.336.670 (berekend) c.q.968.765 (gemeld). De vaccinatiegraad is momenteel 5.74% (1e prik) c.q. 1.91% (2 prikken). Het schoot niet hard op. De vaccinatiestraat in de IJsselhallen in Zwolle is vanmiddag dicht. Er is een technisch probleem met het plafond. Morgen zijn de horeca-acties. Duizenden horecaondernemers in het hele land zetten dan hun terrassen open. De boetes van 4000 euro accepteren ze. 'De burgemeester moet ook zijn werk doen'.  Naar het begin van dit kwartaal

Het vaccinatie-effect wordt zichtbaar bij de 90-plussers en de 80 - 90-jarigen.

Dinsdag 02-03-2021

Het effect van de vaccinatiecampagne begint merkbaar te worden. Het RIVM stelde een aantal dagen geleden al vast dat het aantal besmettingen bij bewoners van verpleeghuizen sterk daalt. Bewoners en patiëntgebonden personeel werden als eersten gevaccineerd. Nu nemen de besmettingen toe bij alle leeftijden, behalve bij thuiswonende 80-plussers. Die leeftjdscohorten hebben inmiddels voor een groot deel minstens één dosis van een coronavaccin toegediend gekregen. Je kunt het vaccineffect zien aan de uiterste rechterkant van de grafiek hierboven, die staat op de coronawebsite van Yorick Bleijenberg. Duidelijk is dat de curves van de 90-plussers en de 80 - 89-jarigen doorgaan met dalen, terwijl die van de overige leeftijdsklassen opnieuw stijgt. De grafiek dateert van gisteren; op dat tijdstip had 61 van de 90-plussers de eerste prik gehad en 57 procent van de 85-plussers. Het uiteengaan van de leeftijdscurves is wat de Gezondheidsraad al in oktober vorig jaar geoogde: eerst ouderen en kwetsbaren vaccineren. Dat geeft de grootste gezondheidwinst en verlicht de druk op de ziekenhuizen. Of de daling in de besmettingscijfers die we de laatste dagen zien, ook het gevolg van de vaccinatiecampagne is, is of dat het gaat om het effect van minder prikken in het weekeinde, zal dezer dagen kunnen blijken.

Even een nabrander van het RTL4-televisiedebat en het verkiezingsprogramma van de VVD. Premier Rutte vergaloppeerde zich, blijkt nu, de VVD wil helemaal niet de belasting van bedrijven en vermogens verhogen, zoals alle andere partijen. Overigens was ook Hoekstra (CDA) niet helemaal eerlijk. Hij verzweeg dat zijn partij de WW wil verkorten van 24 naar 12 maanden en een eigen bijdrage bij bezoek aan huisartsenposten wil invoeren. Met die beide punten loop je niet te koop als ten gevolge van Covid-19 het aantal werkelozen toeneemt.

Het is een prachtige, zonnige dag. Anna fietst naar het huis van Barbara & Michel om kleindochter Esri te feliciteren met haar 16e verjaardag. Ze blijft op afstand en niet al te lang. Ik begin aan de zoveelste poging om iets van de quantumfysica te begrijpen met het laatste boek van theorethisch fysicus Carlo Rovelli, 'Helgoland' (Ned. vert Prometeus, 2021). In de zomer van 1925 ontwikkelde Werner Heisenberg op dat kale rotseiland in de Duitse Bocht de eerste aanzet tot de quantumtheorie. Een theorie waarvan alle natuurkundigen nog steeds zeggen dat niemand hem begrijpt; zijzelf ook niet. Het zal me dus wel weer niet lukken.

Coronacijfers. Het RIVM meldt dat er tot vandaag 10.00 uur 4032 nieuwe besmettingen bij kwamen. Dat is 206 meer dan gisteren. Je kunt er weinig van zeggen, maar het RIVM vindt de vooruitzichten niet goed. De sterkste aanwijzing voor een derde golf is de stijging van het reproductiegetal (18 februari) naar 1.14. Fors boven 1, vrijwel zeker door de Britse variant. Ziekenhuizen en IC's redelijk stabiel. 66 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 21. In Gorcum hadden we 8 nieuwe besmettingen (4 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt 1.379.655 (berekend) c.q. 990.389 (gemeld). De vaccinatiegraad is tot vandaag 5.92% (1e prik) c.q. 1.97% (2 prikken).

     De terrassenactie van de horeca in Nederland is grotendeels symbolisch. Zo heet wordt de soep niet gegeten. Klanten mogen niet op de terrassen gaan zitten. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 03-03-2021

Er breekt een zonnige dag aan, die vanavond op wat regen uit zal lopen. Het eerste dat ik vanmorgen zie als ik de televisie aanzet, is Dolly Parton, die 'Vaccine, vaccine, vaccine' zingt in plaats van 'Jolene'. Later adviseert parlementair journalist Frits Wester in een tweet aan onze nationale trots Willeke Alberti om 'Morgen ben ik de bruid' om te zetten in 'Morgen krijg ik de spuit'. Anna gaat op bezoek bij onze bovenste buurvrouw en ik ga voor het eerst in maanden langs bij Boekhandel De Mandarijn, waar ik een time-slot heb gekregen van 20 minuten. Dat geldt voor 2 personen. Ik vind de nieuwe bundel 'In mijn mand' van Lieke Marsman (Pluim, 2021). Een achternaam van een krachtige literaire sonoriteit, maar ze is geen familie van. Deze Marsman is momenteel dichteres des vaderlands. Het titelgedicht 'In mijn mand' is tevens het laatste. Een lang gedicht met een speels begin en een associatie alsof het over het lange isolement in de coronatijd gaat. Het begint zo:

IN MIJN MAND

Ik heb niet stilgezeten, ik heb Sartre gelezen

en Kant en Kierkegaard. Als ik doodga

hoop ik op een hemel

om met hen in te kaarten

(ik vraag me af

of Marx voor geld zou spelen). Lachend

zal ik vier azen op tafel gooien, twee jokers

achter de hand. 'Schenk mij bij!

zal ik roepen naar een engel in een

doorzichtig gewaad,

maar de doden hebben geen stem. Natuurlijk

hebben de doden wel een stem. Driekwart

van de boeken die je leest

zijn geschreven door een dode

toen die dode nog leefde. En zo

sijpelt het verleden de toekomst in.

(...)

Ik ben matig enthousiast. Eigenlijk is het gewoon een prozatekst, met de zinnen afgebroken op de wijze van een gedicht. Ook niet direct erg muzikaal.

     In de stad is het wat drukker. Alle kapperszaken waar ik langsloop, zijn open. Voor sommige winkels staat een rijtje klanten. Wachten ze op hun tijdsblok? 

De maandelijkse update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer, gemeten door sateliten, is er weer. Hij toont een plus van 0,20 graden Celsius boven het gemiddelde van de periode 1991 - 2020 (hierboven). Vorige maand was het nog +0,12 graden. De lineaire opwarmingstrend sinds 1979 blijft op 0,14 graden per decennium staan, met + 0,12 graden boven de oceanen en +0,18 boven landmassa's.

De coronacijfers zijn nu in alle veiligheidsregio's weer op het hoogste niveau: 'zeer ernstig'. Alle 25 regio's vallen opnieuw onder het zwaarste risiconiveau. maar steeds meer mensen willen verder versoepelen. Vanochtend was er een bomaanslag op de GGD-teststraat in Bovenkarspel, Noord-Holland. Een metalen pijp met een explosief erin ontplofte; er was alleen materiële schade (gesprongen ruiten), maar de teststraat is vandaag dicht.

     Hoewel het Zuid-Afrikaanse virus nog maar mondjesmaat opduikt in de Nederlandse teststraten, lijkt de variant zich nog sneller te verspreiden dan de uit Engeland overgewaaide variant B1351, meldt het RIVM. Dat is erg zorgelijk! Die variant besmet tevens vaker mensen die al immuniteit tegen het virus hebben opgebouwd, door vaccinatie of door eerdere besmetting. Voor het eerst is het gelukt het reproductiegetal R van de Zuid-Afrikaanse variant te benoemen: tussen de 1,12 en de 1,61, met als beste schatting 1,37. Hoog! De Britse variant B117 had bij de laatste meting een R-waarde van 1,26. De website van de New Scientist meldt dat er een snelle test op komst is, die de verschillende mutaties opspoort en kan onthullen met welke coronavariant je besmet bent. Het is een aanpassing van de betrouwbare PCR-test door biotechnologiebedrijf Novozymes in Denemarken. Dat is dan weer goed nieuws, problematische virusvarianten kunnen dan eerder worden opgespoord.

     Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5090 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1081 meer dan gisteren. Toch neemt het groeitempo van de besmettingen af. Ziekenhuizen dalen wat, IC's stijgen. 48 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 66. In Gorcum hadden we 5 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 1.425.319 (berekend) c.q. 1.011.426 (gemeld). De vaccinatiebereidheid is 1 procentpunt gedaald en is nu 76%. De vaccinatiegraad van de bevolking is tot nu 6.12% (1e prik) c.q. 6.12% (2 prikken). Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid zei gisteravond in het televisieprogramma Op1 dat, als er geen problemen met de leveringen door farmaceuten komen, begin juli alle Nederlanders die willen, minstens één keer geprikt zullen zijn tegen het coronavirus. Naar het begin van dit kwartaal

De replica van het hoofd van een Phoenicische priester, een souvenir uit Baalbek, Libanon

Donderdag 04-03-2021

Lichte regen in de ochtend en daarna een grijze dag met nauwelijks wind. Ik heb vandaag geen zin in verdere onheilsboodschappen over corona of klimaat. Anna gaat naar de supermarkt en ik naar de groenteboer. Daarna haal ik de replica van het hoofd van een Phoenicische priester op bij Atelier79, de zilversmid op de Langedijk. In oktober 2010 kocht ik het in de buurt van Baalbek, in Libanon (lees hier). Sindsdien ligt het op zijn zij in de vitrinekast met onze reistrofeeën. Nu heeft de edelsmid er een mooi pootje onder gemaakt, zodat het kan staan (foto hierboven). Ik heb graag die dingen om me heen; ze doen me denken aan de prachtige plaatsen die we bezocht hebben. Verder heeft al dat verzamelen weinig zin.

     Verder heb ik een probleem met een niet-toegankelijke USB-stick met alle foto's vanaf maart 2011 tot eind 2016. Ik kan hem niet openen. Hoe dat komt is een raadsel. Vorige week bracht ik hem naar Connect & Go, een prima IC-bedrijfje op Papland, want ik gebruik de oude foto-bestanden om de oude jaargangen van mijn weblog op te kalefateren met grotere foto's. Het is de IT-specialisten nu gelukt om in die stick te komen, maar nog niet om de foto's terug te vinden (wel de thumbnails, maar daar heb je weinig aan). Ze zoeken verder.

Zou de piek van de derde golf inderdaad achter ons liggen? De hoop veert op, maar het effect van de versoepelingen die gisteren ingingen kan het na een dag of veertien weer bederven. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4161 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 906 minder dan gisteren. Onder het weekgemiddelde. De ziekenhuizen en de IC's dalen wat. In Noord-Holland en andere regio's in het noorden vreest men een grote toename van besmettingen. De ziekenhuizen daar beginnen met het afschalen van de reguliere zorg. 33 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 48. In Gorcum hadden we 16 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren). Bij de NOS verliezen economen zich in berekeningen van de kosteneffectiviteit van de corona-aanpak in ons land. Het is te ingewikkeld.

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 1.470.623 (berekend) c.q. 1.031.922 (gemeld). De vaccinatiegraad is op dit moment 6.31% (1e prik) c.q. 2.1% (2 prikken). De EMA gaat het Russische Spoetnik-vaccin versneld beoordelen. Vorige maand claimde de fabrikant een effectiviteit van bijna 92 procent. De beoordeling zal naar verwachting 2 à 3 maanden duren. EU-leden Hongarije en Slowakije hebben al enkele miljoenen doses besteld. Opmerkelijk: voor het eerst is de export van coronavaccins vanuit de Europese Unie naar een ander land tegengehouden, melden verschillende Europese media. Italië zou de export van 250.000 doses van het AstraZeneca-vaccin naar Australië hebben geblokkeerd. Naar het begin van dit kwartaal

Een groot deel van de Brunt Iceshelf op Antarctica breekt af (afbeelding: British Antarctic Survey)

Vrijdag 05-03-2021

Vorige week brak een enorm deel van de Brunt Iceshelf op Antarctica af. Die ijsplaat ligt aan de oostzijde van de Weddelzee. Aan de westkant van die zee voeren we precies een jaar geleden met de Bark Europa. De afgebroken ijsplaat is 150 meter dik en zo'n 1200 vierkante kilometer groot. Hij was al jaren aan het afscheuren en zal nu als een gigantische tafelijsberg naar het noorden de oceaan op drijven. Door de steeds warmere atmosfeer en de warmere oceaan smolt de ijsplaat van onder en boven af, werd steeds instabieler en scheurde tenslotte los.

     Het KNMI meldde gisteren dat de 1,5 graden opwarming (ten opzichte van het pre-industriële tijdperk) van de Parijse Akkoorden (2015) mogelijk al in 2030 bereikt wordt. De verwachting is wel onzeker; het kan ook tien of twintig jaar later zover zijn, in 2040 of 2050, zegt het KNMI. Dat maakt niet veel verschil; als het gebeurt is de Parijse voorkeursdoelstelling van 1,5 graden opwarming onhaalbaar, ook al zouden de fossiele emissies in 2050 volledig stoppen. We zitten globaal nu al op 1,4 graden opwarming. De opwarming zal desondanks doorgaan, de instelling van een nieuw stralingsevenwicht kost eeuwen. Het zal ons overleveren aan een moeilijk leefbare, hete en onstabiele broeikaswereld van 2 tot 3 graden warmer. Alleen een megaproject om één biljoen ton CO2 uit de atmosfeer te halen zou dat nog kunnen verhinderen. Dat kan door projeceten op grote schaal, zoals bijvoorbeeld massale aanleg van bossen, kunstmatige verwering (enhanced weathering), CO2 opvangen en onder de grond stoppen, fertilisatie van de oceanen, CO2 verhitten en omzetten in houtskool en over de velden uitstrooien. Lees er hier meer over.

Na een nacht met lichte vorst krijgen we een zeer zonnige dag. Ik maak een wandeling door de binnenstad en begin 'Vrij van corona' van viroloog Jaap Goudsmit (Pluim, 2021) te lezen. Helder verhaal.

Met de besmettingen gaat het op en af. Vandaag weer op, het virus lijkt niet bezig met ons te verlaten. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4727 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 595 meer dan gisteren. Het reproductiegetal is per 18 februari naar 1,04 gedaald. De ziekenhuizen dalen ook verder, de IC's blijven vrijwel gelijk. 32 Covid-patiënten overleden, een minder dan gisteren. Die cijfers zijn lager dan in de voorgaande weken. De oversterfte is vorige week voor het eerst verdwenen, aldus het CBS. Onder 80-plussers waren er zelfs minder sterfgevallen dan gebruikelijk in deze periode. Sommigen zien daarin het effect van de vaccinatiecampagne, maar het kan ook komen door de afwezigheid van de jaarlijkse griepgolf. Misschien is dat prematuur. Overigens meldt het RIVM voor die week nog wel een verhoogde sterfte. Het instituut gebruikt een andere methode dan het CBS In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (9 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot op heden bedraagt 1.527.014 (berekend) c.q. 1.054.615 (gemeld). De vaccinatiegraad is nu 6.55% (1e prik) c.q. 2.18% (2 prikken). Het RIVM meldt op zijn website dat vanaf morgen de groep van 75-plussers voor vaccinatie in de komende twee weken uitgenodigd wordt. Dat zijn ongeveer 650.000 mensen. Dat zou bij 60.000 prikken  geen twee weken kosten. Na deze groep is het cohort van Anna en mij aan de beurt. Iets minder dan 950.000, volgens het CBS, Dat kan nog voor de paasdagen zijn. Niet slecht. Naar het begin van dit kwartaal

De buste die in 2017 op de bodem van de Lingehaven werd gevonden.

Zaterdag 06-03-2021

Een zeer zonnige zaterdag. Na een onrustige migraine-nacht is Anna tot weinig activiteit in staat. Ik haal wat kleine boodschappen in de stad en maak de bovenstaande foto van de buste in de kademuur tegenover ons. Een intrigerende buste. Hij werd in 2017 bij de jaarlijkse schoonmaak op de bodem van de Lingehaven door duikers gevonden, niet ver van de steiger langs het Eind - een jongenshoofd van steen of beton, berichtte AD-Rivierenland toen. Of er na een oproep van de havenmeester iemand langskwam om er meer over te vertellen, weet ik niet. Ik zal het eens navragen. Kennelijk heeft men het toen maar in de nis bij ons aan de overkant geplaatst. Waarom dat nisje daar zat, weet ik niet. Er staat me overigens vaag bij dat ik een paar jaar geleden al eens een foto van de buste nam, maar ik kan hem natuurlijk nergens vinden.

In 'Vrij van corona' van de viroloog Jan Goudsmit (Pluim, 2021) legt hij onder meer het verschil tussen Covid-19 en de griep uit. Altijd nuttig, want je zou de mensen die zeggen dat corona niet erger is dan 'een griepje' niet de kost willen geven. Het coronvirus is bijna 10 maal dodelijker. Een ander kenmerkende eigenschap is: 'Het griepvirus besmet massaal kinderen onder de tien, het nieuwe corona juist niet. Bij griep zijn het de kinderen en de teenagers die een pandemie aanwakkeren, bij het coronavirus zijn het vooral jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd'. Dat zou je graag willen voorhouden aan de lieden die de samenleving zo nodig willen opengooien. Wie dat doet geeft ruim baan aan de verspreiding van het virus, aan superspreaders en aan de besmetting van ouderen, zolang die niet gevaccineerd zijn.  74 procent van de besmettingen vindt in huiselijke kring plaats. Verplichte isolatie van de ouderen, zoals bijvoorbeeld Herstel.nl wil, - 'het plan waarmee Nederland open kan' -  is zo lek als een mandje.'Het is met andere woorden veel erger als je Covid-19 zijn natuurlijke beloop laat gaan dan griep'. Overigens - iets anders - is er door de coronamaatregelen tot dusver geen enkel geval van griep in Nederland vastgesteld.

De Christenunie vergaloppeert zich. Don Ceder, nummer vier van de lijst van de partij zegt in een filmpje op YouTube dat ook na een verkrachting de vijf dagen bedenktijd voor een abortus moet blijven bestaan. Dwaas. Een verplichte bedenktijd vóór verkrachting zou beter zijn, zegt iemand op Twitter.

Klimaatwetenschapper Michael Mann, de man van de bekende hockeystickgrafiek, verwerpt in een uitvoerig artikel op RealClimate.org de theorie van de AMO, de Atlantic Multidecadal Oscillation, die hijzelf 20 jaar lang steunde. Het is een weerkerend klimaatfenomeen in de Atlantische Oceaan, een soort pendant van het El Niño-verschijnsel in de Pacific, dat altijd al omstreden was. Ik heb er nooit over geschreven omdat ik het niet vertrouwde. Zo werkt wetenschap: je moet de moed hebben van je pad terug te keren als het nergens toe leidt. Overigens heeft de AMO-theorie niets met de verlangzaming van de warme golfstroom te maken. Die is ondubbelzinnig vastgesteld.

De besmettingen stijgen opeens weer flink. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5378 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 673 meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen verder, de IC's blijven gelijk. 42 Covidpatiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 32. In Gorcum hadden we 4 nieuwe besmettingen (3 minder dan gisteren). Uit een interview met Jaap van Dissel en modelleur Jacco Wallinga van het RIVM lees ik dat de plotselinge stijging van het reproductiegetal naar 1.40 op 12 februari en de daling naar 1.04 een week later, te maken heeft met de korte periode van winterkou. Het is een duidelijke aanwijzing hoe gevoelig het virus voor kou is, dus hoe kouder het is, hoe besmettelijker. Vandaag komen kabinetsleden en adviseurs in het Catshuisoverleg bijeen over de coronamaatregelen. Niet op zondag dus, maar de persconferentie is ook een dag eerder: komende maandag.

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe xx (berekend) c.q. xx (gemeld). Naar schatting krijgt iedere 1,1 seconde iemand een prik. De vaccinatiegraad staat nu op xx (1e prik c.q. xx (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Kerst 1998 in Deil. Mijn moeder met Bas en Rommert.

Zondag 07-03-2021

De verjaardag van mijn moeder. Ik merk dat ik steeds vaker aan haar denk, alsof ze dichter bij me komt. Ze zou vandaag 101 geworden zijn, maar ze werd 81. Hierbij een foto van haar met mijn beide jongens bij ons in Deil. Rommert was toen 11 jaar en Bas 8. Het was Kerst 1998. Moeder was geestelijk al een stuk minder, woonde in Breda in een verzorgingshuis omdat het thuis niet meer ging en ze had haar auto al een jaar of wat eerder moeten wegdoen omdat ze steeds verdwaalde.

We hebben een dag met wolkenvelden en zon. Komende week krijgen we een omslag; donderdag mogelijk een zuidwesterstorm. Anna had vannacht geen migraine, wel slaaphoofdpijn toen ze wakker werd. Na een paar uur ging het over. Ik lees 'Helgoland' van de theoretisch fysicus Carlo Rovelli (Ned. vert. Prometeus, 2021). Heerlijk om te broeden op de formuleringen van de quantumtheorie. Hij staat achter - wat hij noemt - 'de relationele interpretatie'. De macro-wereld die we zien is niet de microkosmos van de quantumwereld. Die kun je niet zien. Je komt terecht in prachtige zinnen, als 'de werkelijkheid is wat er gebeurt' en 'als er niets gebeurt, is er niets'. Het is dicht bij allerlei vormen van idealistische filosofie (Fichte, Schelling en Hegel en tegenwoordig bij iemand als de Nederlandse computerwetenschapper Bernardo Kastrup, die bij velen in de mode is). Maar Rovelli is niet zo.

     De middag verglijdt. Nu ik de eerste twee delen van het boek uitgelezen heb, heb ik het sterke gevoel dat ik helemaal niets meer begrijp en dat dat in elk geval wél zeker is.

De belangstelling voor de eerste, echt Europese politieke partij Volt, groeit snel. Ook in sommige andere EU-staten. Volt bestuurt al mee in steden in Duitsland: München, Bonn en Münster. Gisteravond werd bekend dat de Partij ook gaat mee besturen in Keulen, samen met de Groenen en de CDU. Volgens de laatste peiling zou de partij twee zetels kunnen halen in onze Tweede Kamer. Dat gaat helaas ten koste van vooral Groen Links, D66 en de PvdA. Dan helpt het niet heel veel om op Volt te stemmen, want die drie partijen zijn al pro-Europees.

Ondanks dat het weekend is, hebben we vandaag een hoog aantal nieuwe besmettingen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4567 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld, 789 minder dan gisteren. Het is hoger dan het gemiddelde van afgelopen week. De ziekenhuizen dalen iets, de IC's stijgen wat. 30 Covidpatiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 42. In Gorcum hadden we 13 nieuwe besmettingen (9 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 1.596.256 (berekend) c.q.1.094.332 (gemeld).  De vaccinatiegraad is tot heden is ca. 6,48% (1e prik) c.q. 2.24% (2 prikken).

     Op het Museumplein in Amsterdam verzamelen zich weer honderden mensen om uit protest tegen de coronamaatregelen 'koffie te drinken'. Ze hebben er ook een doodskist neergezet. Omdat ze te dicht bij elkaar staan, gelast de politie de demonstratie te ontbinden. Dat weigeren ze, de mobiele eenheid, enzovoorts. Morgenavond de persconferentie van Rutte en De Jonge. Er worden voor de rest van de maand geen versoepelingen verwacht. Terecht.  Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 08-03-2021

Wat is het lastig kiezen bij deze verkiezingen! Niet omdat er zoveel partijen zijn, maar omdat het veld zo verdeeld is door de vele partijen. Meer dan de helft van de mensen weet nog niet op welke partij ze moeten stemmen, las ik. Maar dat schijnt normaal te zijn. Dus geen kwaal van deze tijd? Iemand op twitter verwoordt het goed, zie hierboven. De drie partijen vissen uit dezelfde vijver, vrees ik. Toch moet ik een knoop doorhakken. De dame van de tweet besluit uiteindelijk tot Groen Links, omdat ze D66 qua partij te rechts vindt. Bovendien - voeg ik toe - heeft die partij in Rutte III erg weinig voor elkaar gekregen. En Volt? Dat moet zich nog bewijzen. Wat alles op een nare manier irrelevant lijkt te maken, is dat een meerderheid vóór een effectief klimaat- en milieubeleid ver te zoeken is.

Gelukkig had Anna weer eens een uitstekende nacht; ze sliep bijna 10 uur. We hopen dat de migraine en de slaaphoofdpijn nu een tijdje wegblijven. Anna doet boodschappen in de binnenstad en ik pak het autootje en ga op Oost langs bij de slager en de AH-supermarkt. Het is er zeer rustig. Voorlopig hebben we genoeg voor de komende week.

Het gaat op en neer met de corona-besmettingen - maar het is weekend geweest. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 3924 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 619 minder dan gisteren en onder het weekgemiddelde. Ziekenhuizen en IC's stijgen weer. 26 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 30. In Gorcum waren er 24 nieuwe besmettingen (11 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 1.620.090 (berekend) c.q. 1.116.491 (gemeld). In deze week worden bijna 300.000 prikken gezet. De vaccinatiegraad is nu ca. 6.72% (1e prik) c.q. ca. 2.24% (2 prikken). In mei willen het ministerie van Volksgezondheid en de GGD speciale prikevenementen beleggen om miljoenen inentingen te geven. Het doel is om vanaf die maand 2,5 miljoen inentingen per week te zetten. Of dat ook lukt, hangt wel af van de leveringen van vaccinproducenten. Naar het begin van dit kwartaal

Gisteravond vlak voor de persconferentie.

Dinsdag 09-03-2021

Gisteravond om kwart voor zeven. We zitten op de bank klaar voor de persconferentie van Rutte en De Jonge. Opeens krijg ik een melding op mijn mobiele telefoon. Stomverbaasd zie ik dat ik een melding heb op de corona-app. 'Je was in de buurt van iemand met corona. Op donderdag 4 maart (4 dagen geleden) ben jij misschien besmet geraakt'. Wel verdomme! En we zijn altijd zo voorzichtig! Koortsachtig gaan Anna en ik na waar ik die dag geweest kan zijn. Wat is het geheugen zwak, zeker als je enigszins gestresst bent. Maar we hebben mijn weblog. Daaruit blijkt dat ik die dag alleen bij de groenteboer ben geweest, waar ik duidelijk afstand hield en mijn mondkapje droeg - en bij de edelsmid op de Langendijk om het Phoenicische kopje uit Libanon op te halen. Dat duurde inderdaad wel een kwartier met het afrekenen en inpakken erbij, maar ik droeg nog steeds het mondkapje. Zij - de edelsmid - echter niet. We construeren wat voorgevallen moet zijn: zij of iemand bij de groenteboer moet die donderdag het virus bij zich hebben gehad. Een dag of wat later ontstonden er klachten en liet betrokkene zich testen. Omdat zij (kennelijk) de coronamelder bezat, werd die bij de positieve uitslag geactiveerd en activeerde tevens alle contacten uit de vorige dagen. Waaronder ik. Goed systeem.

     Op het scherm staat het telefoonnummer dat ik moet bellen. Een aardige jongedame helpt me door een vragenlijst heen: persoonsgegevens, klachten (heb ik niet), heb ik DigiD?, enzovoorts en ik krijg een testafspraak voor morgen (vandaag) om 11.56 uur bij de teststraat aan de Edisonweg. Even later komt de bevestiging per SMS en email. De uitslag komt per DigiD. Tot die tijd moet ik in quarantaine blijven. Bij een positieve uitslag zal men me bellen voor het bron- en contactonderzoek; is hij negatief dan eindigt de quarantaine.

     We zijn even uit ons doen. Ik voel me echter prima en kan me nauwelijks voorstellen dat ik het virus misschien al vier dagen bij me draag. Dat kán echter wel en dan heeft Anna het natuurlijk ook. Na een positieve test zal bij haar de coronmelder ook moeten afgaan. Voor de persconferentie hebben we weinig aandacht, maar hij bevat geen nieuws. Minimale versoepelingen, gelukkig, de besmettingen liggen veel te hoog.

We hebben beiden een goede nacht. Hoewel we als 70-plussers er niet op kunnen vertrouwen een mogelijke infectie zonder symptomen te zullen doorstaan, liggen we niet wakker door gepieker. Tegen twintig voor twaalf rijd ik naar het industrieterrein waar de testfaciliteit is. Ik ben iets te vroeg en maak een foto voor de herinnering (hier), want ik hoop hier niet vaak te hoeven komen. Het is aardig druk met auto's, maar het stroomt vlot door. Ik tel vier teststraten, een jongen met security op zijn jack gebaart me naar de vierde. De motor moet uit; logisch. Even later ben ik aan de beurt, mondkapje op. Had ik behalve een email ook een SMS ontvangen?, vraagt een jongeman in beschermende outfit. Ja. Mooi zo, zegt hij. Mijn legitimatie neemt hij aan in een papieren zakdoekje. Dan komt de dame met een langwerpig wattenstokje. Eerste keer? Ja. Ik moet de mond open doen en A zeggen. Diep achterin mijn keel draait ze de staaf rond, daarna achterin mijn linker neusgat. Dat is onaangenaam gevoelig. Ze telt af en het is klaar. Uitslag binnen 48 uur zegt ze nog. Het is een PCR-test, de meest betrouwbare.

     Tja, ineens horen we beiden een beetje bij de ingewijden van de corona-pandemie, al moet nog blijken of ik het heb. We zitten immers allebei in quarantaine, totdat blijkt dat ik negatief test. We mogen tot die tijd het huis niet uit, ook niet voor boodschappen. Een geluk dat we die gisteren uitgebreid deden!

Het regende vannacht voor het eerst sedert een week of twee. Vandaag blijft de hemel overwegend bewolkt. We vernemen dat een goede vriend nu ook prostaatcarcinoom heeft. Men gaat nu eerst zoeken of er uitzaaiingen zijn.

Na de Tweede Kamer stemt de Eerste Kamer vandaag ook in met de nieuwe stikstofwet. het is een zinloze herhaling van zetten. De linkse oppositie is dan ook tegen, behalve de SP. Net als de vorige wet, die werd afgeschoten door de Raad van State, trekt ook deze wet een ongedekte wissel op de toekomst. Hij schendt daarmee de Europese regels en de rechter zal hem afschieten. Maar 'de bouw moet van het slot'. Een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen, de volksvertegenwoordiging wel, vooral in verkiezingstijd. Aan de andere kant had Farmers Defence Force al in december harde acties tegen de nieuwe wet aangekondigd.

De beroepsvereniging van  Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland, de V&VN, is ongerust over de versoepelingen die het kabinet gisteravond aankondigde voor het einde van de maand. Die versoepelingen zouden in april mogelijk zijn, zelfs als het aantal ziekenhuisopnames door Covid-19 hoger ligt dan nu. Dat is inderdaad vreemd, dan stromen de ziekenhuizen alsnog over, zeker wanneer er steeds nieuwe virusvarianten bijkomen..

     De crisis weegt steeds scherper door, nu meer dan 20.000 ondernemers een brief kregen van minister Koolmees dat ze delen van de uitgekeerde steunbedragen van de NOW- en de TOZO-regelingen moeten terugbetalen. Ze hebben dit voorjaar hun risico's overschat en teveel gekregen. Ondertussen kregen ze vanaf de tweede lockdown  deze winter weer nieuwe tegenslagen. In het geval van de TOZO zijn de gemeenten financieel verantwoordelijk; als bedrijven niet kunnen of willen terugbetalen gaan ze zelf het schip in.

De aantallen besmettingen blijven stabiel zegt het RIVM vandaag. Bij de jongeren stijgt het, bij de rest van de bevolking neemt het af, met name bij de 70-plussers en in de verpleeghuizen. Waarschijnlijk heeft dit te maken met de vaccinatiecampagne. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 4333 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 426 meer dan gisteren. Het reproductiegetal daalt echter per 22 februari naar 0,98. De ziekenhuizen stijgen weer, de IC's zijn stabiel. 58 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 26. In Gorcum waren er 11 nieuwe besmettingen (12 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu ligt op 1.656.245 (berekend) c.q. 1.142.359 (gemeld. De vaccinatiegraad ligt nu op 6,72% (1e prik) c.q. 2.24 (2 perikken). Aan het eind van de middag heb ik nog geen symptomen van corona. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 10-03-2021

Gisteren hingen Anna en ik het partijaffiche van Groen Links achter het glas van het raam. Anna kreeg het als lid toegestuurd. Betekent het dat ik ook GL ga stemmen? Ik ben er nog niet uit. Nog steeds zit ik voor de aanstaande verkiezingen te dubben tussen Groen Links en Volt. De programma's komen flink overeen. Beide partijen zijn krachtige voorstanders van een sterk Europa, maar er zit een belangrijk minpunt bij GL. Wil de EU impact in de wereld hebben, een wereld die steeds gevaarlijker wordt met steeds meer tegenstellingen, dan moet je een vuist kunnen maken en daarvoor kan een sterk militair potentieel niet gemist worden. En dat doet het wel. Helaas staat in het verkiezingsprogramma bij GL dat er 1,5 miljard euro op defensie bezuinigd moet worden. 'Snoeien op defensie schendt immers niet alleen NAVO-afspraken maar fnuikt ook Europese ambities van strategische autonomie en betekent de facto ‘free-riden’ op kosten van de Verenigde Staten', schrijft historicus Luuk van Middelaar vandaag in de NRC. Daar ben ik het mee eens. Wat zegt het programma van de pan-europese partij Volt? Die wil het defensiebudget verhogen naar de al decennia niet-gehaalde norm van 2% van de staatsbegroting. Volt bepleit een stevige Europese pilaar binnen de NAVO, die indien nodig zelfstandig kan opereren, zodat een verenigd  Europa zich beter als machtspolitieke factor kan manifesteren. Daar ben ik sterk voor, al zie ik vooralsnog de nodige overeenstemming binnen de Unie ontbreken, maar je moet ergens beginnen.

Vannacht weer regen, vanochtend is het droog en bewolkt. Nog vrijwel windstil, maar in de loop van de middag komen er regenbuien en trekt de wind aan tot stormachtig aan de kust. Ik heb geen klachten die op corona kunnen duiden. Het havenkantoor naast ons meldt dat de Lingehaven 'gewoon' opengaat vanaf 1 april, maar dat de Open Havendag van zaterdag 29 mei niet doorgaat. De GG&GD in onze regio waarschuwt voor babbeltrucs. Nep-medewerkers gaan bij ouderen langs de deur om ze te vaccineren. Als je ze binnenlaat spuiten ze iets onduidelijks in je arm en jatten van alles mee. Om twaalf uur, 24 uur na mijn bezoek aan de teststraat, kijk ik met behulp van mijn DigiD of er al een uitslag is. Die is er en hij is negatief! Opluchting, we kunnen uit quarantaine komen.

In de Tweede Kamer waarschuwen Kuipers en Van Dissel de politici voor verdere versoepelingen. De laatste noemt Als reden daarvoor het hoge aantal besmettelijke personen. Dat ligt nu rond de 100.000. 'Met een R-getal van rond de 1 komen daar dus steeds 100.000 mensen bij.' Daardoor blijft de druk op de reguliere zorg groot. Hij voorspelt een derde golf, maar weet niet hoe hoog die zal worden. Het komt vooral door de toename van de Britse variant B.1.1.7 , die nu ongeveer 65 procent van de besmettingen betreft. Hij verwacht dat het in de loop van deze maand gaat stijgen naar 75 tot 80 procent met meer druk op de ziekenhuizen. De gevaarlijker Zuid-Afrikaanse variant van het virus, B.1.351, wordt juist wat minder vaak aangetroffen in ons land. Anderzijds nemen de vaccinaties nu snel toe. Nederland krijgt bovendien via Europa de komende twee weken al 169.000 coronavaccins van Pfizer/BioNTech en daarna zal deze farmaceut in april elke week een half miljoen doses leveren, in totaal dus bijna 2 miljoen.

     Het kamerdebat na de presentaties van beide deskundigen is niet te pruimen van de verkiezingsretoriek. Het is het laatste debat voor komende maandag t/m woensdag. Veel partijen zeuren om verdere versoepelingen, waar Kuipers en Van Dissel juist tegen waarschuwden. Vooral de avondklok ligt onder vuur. De politiek is zelden zó klein geweest.

     Ondertusssen woekert de pandemie voort. Bij het RIVM werden tot 10 uur vanmorgen 5330 nieuwe besmettingen gemeld. Dat zijn er 1.021 meer dan gisteren. De ziekenhuizen dalen, de IC's blijven vrijwel gelijk. 31 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 58. In Gorcum hadden we 12 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 1.696.498 (berekend) c.q. 1.175.502 (gemeld). De vaccinatiegraad bedraagt xx% (1e prik) c.q. xx% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Harde tot stormachtige wind vandaag. Het windgebied trekt vrij snel over ons land op de WXcharts-prognose.

Donderdag 11-03-2021

Gisteravond bingewatchen op Netflix. Homeland seizoen 8. Zeer spannend en tevens een goed inzicht gevend in de wankele situatie in Afghanistan. Buiten raast een stormachtige wind door de takken van de grote boom op de Altenawal. Regen vlaagt over de haven en over het glinsterend plaveisel van lege straten. Avondklok.

     Vandaag waait het door. De barometer zakt snel en diep. Het KNMI gaf code geel af voor zeer ware windstoten. In Vlissingen wordt windkracht 9 (storm) gemeten en windstoten van windkracht 10 (zware storm). Daarmee is de eerste officiële storm van 2021 een feit. Een aantal vaccinatie- en testlocaties in tenten in de kustprovincies zijn dicht vanwege de storm. Vanochtend wakkert de wind verder aan en hij kan gepaard gaan met een paar felle regenbuien en kans op hagel en onweer. Later zwakt hij af. Zaterdag krijgen we nog een keer harde wind met opnieuw kans op zware windstoten.

     Nu onze korte quarantaine is afgelopen mogen we weer naar buiten en doen separaat de boodschappen tot en met het aanstaande weekeinde. Uit een bouwcontainer op het Eind is allerlei rotzooi over straat gewaaid. Niemand bekommert er zich om, ik ook niet, laat maar waaien. Bij uitzondering draag ik geen pet, vanwege de wind, maar een muts. Later zwakt de wind af en krijgen we korte, zonnige periodes met schel licht. Barbara komt vol verhalen gezellig op de thee. Wanneer ze weggaat striemen regenbuien de straat.

Quantumverstrengeling blijft één van de boeiendste en meest raadselachtige onderwerpen in de fysica. Als ik het goed begrijp is in ons heelal verreweg het grootste deel van de deeltjes op quantumniveau verstrengeld (geraakt). Dat wil zeggen dat ze één deeltje blijven vormen, ook al reizen de beide helften miljoenen lichtjaren van elkaar verwijderd. Als je een quantumeigenschap van de ene helft verandert, bijvoorbeeld zijn spin of zijn lading, dan verandert die bij het andere helft eveneens - terstond! - inderdaad alsof het één en hetzelfde deeltje is. De theoretici zeggen dat het niet gaat om communicatie sneller-dan-het-licht. Wat dan wel? Geen idee. De massale verstrengeling geeft samenhang en structuur aan de kosmos, las ik wel eens. Je kunt je daar wel iets bij voorstellen, maar het is duidelijk dat de werkelijkheid volledig anders is dan hoe die zich aan ons voordoet. In 'Helgoland' (Ned. vert. Prometeus, 2021 van de theoretisch natuurkunidge Carlo Rovelli las ik een mooie anecdote over een vriend/collega van hem. Over die vriend vertelt hij 'dat hij, toen hij als jongeman het verschijnsel verstrengeling bestudeerde, urenlang op zijn bed lag en naar het plafond keek, terwijl hij dacht dat elk atoom van zijn lichaam in een ver verleden had geïntegreerd met vele atomen in het heelal. Elk atoom van zijn lichaam moest dan met miljarden andere, over de Melkweg verspreide atomen verbonden zijn. Hij voelde zich één met de kosmos.'

     Natuurlijk strek ik me uit in mijn leesstoel om me hetzelfde voor te stellen. Ieder atoom in mijn lichaam is verstrengeld met ontelbare andere, denk ik geconcentreerd, overal in het heelal. En als ik sterf? Dan blijft dat zo met die atomen van me, leven is een macro-fenomeen, het hoort bij de macro-wereld die we kennen maar de atomen van mijn dode lichaam blijven bestaan, al vergaat de samenhangende macro-structuur die 'ik' was. Op quantumniveau blijven al mijn atomen bestaan, inclusief al hun verstrengelingen dwars door de hele werkelijkheid heen. Krachtens de behoudswetten gaat er nooit iets in ons universum verloren. Daar gaat voor mij iets geruststellends van uit, zelfs van een soort gastvrijheid. Zoiets als: 'In het huis mijns vaders zijn vele woningen',  dat er altijd plaats was, is en zal zijn zijn voor mijn atomen - wat onzin is, atomen hebben geen enkele vorm van identiteit die naar mij verwijst. Identiteit en bewustzijn zijn louter zaken van het meta-niveau van de werkelijkheid, complexe ruis die per definitie veranderlijk en voorbijgaand van aard is. Het quantumweefsel is de essentie.

In weerwil van alle gekreun om versoepelingen zijn de dagelijkse besmettingscijfers opnieuw hoog. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5380 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 75 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen, de IC's dalen iets. De druk op de zorg neemt niet af. 50 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum hadden we 15 nieuwe besmettingen (3 meer dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties tot nu bedragen 1.740.095 (berekend) c.q. 1.206.947 (gemeld). De vaccinatiegraad staat op circa 7.28% (1e prik c.q. 2.38% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Thor, de dondergod (niet Jupiter).

Vrijdag 12-03-2021

Er staan in 'Helgoland' (Ned. vert. Prometeus, 2021) van theoretisch natuurkundige Carlo Rovelli veel dingen om over te peinzen. Hij heeft het uitgebreid over de 19e eeuwse filosoof en natuurkundige Ernst Mach, de man die een voorloper van de relativiteitstheorie opstelde. Hij vond dat een wetenschappelijke theorie moet worden gebaseerd op direct waarneembare verschijnselen en dat abstracties zoals absolute ruimte en absolute tijd vermeden dienen te worden: alles is relatief. Mach was mordicus tegen bijgeloof en metafysica en Rovelli haakt daar bij aan. De neurologie leert bijvoorbeeld steeds beter de ingewikkelde processen in onze hersenen kennen. 'Je afvragen wat het bewustzijn is nadat je de neurale processen hebt ontward', schrijft hij, 'is als vragen wat bliksem is nadat je de fysica ervan hebt begrepen, een zinloze vraag. Een "bezitter" van de gewaarwordingen toevoegen is alsof je Jupiter toevoegt aan het verschijnsel bliksem.' Goed gezegd, maar het helpt niet erg, over het bewustzijn bestaat nog veel onzekerheid en over het ontstaan van bliksem is nog zeker niet alles bekend. Dat betreft met name het ontststaan van ladingsscheiding met een potentiaalverschil in of tussen onweerswolken, of tussen een onweerswolk en de aarde eronder. Er bestaan een viertal theorieën over, waarbij inductie, radioactiviteit en kosmische straling nog onvoldoende opgehelderde rollen spelen. De god Jupiter komt er echter niet in voor; misschien is die louter een product van het bewustzijn.

Vanmorgen perioden met zon, vanmiddag regenbuien. Verder niets te melden. Anna gaat vanavond een van mijn favoriete gerechten klaarmaken: zeer pittige pasta met veel rode pepers, knoflook en gedroogde tomaten.

De besmettingscijfers stijgen door tot het hoogste aantal in bijna twee maanden. Onder invloed van de oprukkende Britse coronavariant? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6068 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 711 meer dan gisteren. Het reproductiegetal Ro steeg (sinds 25 februari) ook weer boven 1: 1.01. Ziekenhuizen en IC's dalen niet. 27 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 50. Ook in Italië nemen de cijfers snel toe. De regering besluit tot een nieuwe, harde lockdown tot na de Pasen. In Gorcum waren er 14 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 1.784.735 (berekend) c.q. 1.238.446 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt nu circa 7.56% (1e prik) c.q. 2.56% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 13-03-2021

Het gaat niet goed met de corona-pandemie in ons land, evenmin als bijvoorbeeld in Italië. Het reproductiegetal staat sinds 25 februari weer boven 1, ook al is het maar één streepje (1.01, zie hierboven). Het oprukken van de Britse variant is er waarschijnlijk debet aan. De besmettingscijfers stijgen sinds een paar dagen, terwijl het verzet tegen de coronaregels toeneemt. Een groeiend aantal mensen neigt ertoe de regels aan de laars te lappen. Ook voordringen bij vaccinaties neemt toe. Zelfs de anders zo linkse Maarten van Rossum slaagde erin voor te dringen. Hij is 77 en al bijna aan de beurt, maar met slinks rondbellen bij GGD-vaccinatiecentra wist hij toch een afspraak te versieren. Minister De Jonge kapittelt hem op twitter: 'Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken...egoïsme is wel het laatste wat we nu kunnen gebruiken. Dé manier waarop we met elkaar deze crisis te boven komen is sámen. Gelukkig dat de meeste mensen deugen.' Hem kennende zal het Maarten een zorg zijn. Ieder voor zich. Het ondergraaft de koers waar we op zitten: inperken van het virus door een strenge lockdown en zoveel en zo snel mogelijk vaccineren. Het draagvlak daarvoor neemt af en onvermijdelijk geeft dat het virus nieuwe kansen.

We hebben vandaag een onstuimige dag, met veel wind, regenbuien en enkele zonnige perioden. We komen de deur niet uit, behoudens dat ik even de vuilniszakken wegbreng. Met plezier begin ik aan 'Beter wordt het niet' (De Geus, 2021), het nieuwe boek van NRC-journaliste Caroline de Gruyter. Daarin vergelijkt ze de veeltalige Habsburgse Donaumonarchie, rijk aan talrijke minderheden en landen, met het huidige Europa. Allebei chronisch verdeeld en toch bijna alle crises doorstaand, met als uitzondering voor de dubbelmonarchie de Eerste Wereldoorlog. Opmerkelijk: ook in het Habsburgse Rijk lagen de Hongaren altijd dwars. De gelijkenis met de Europese Unie is treffend, het voortdurende bakkeleien tussen de lidstaten, de idiote compromissen, het kwam toen ook voor tussen de staten van het vroegere Rijk. De Gruyter: 'Velen maken die bewegingen belachelijk, net als wij dat vaak in Europa doen. Dat gekluns, al die halfbakken compromissen die weer leiden tot nieuwe frictie. Maar hoeveel eerder was het Habsburgse Rijk uit zijn voegen gebarsten als ze al die trage en moeizame onderhandelingsrondes niet hadden doorlopen?' Velen spreken nogal liefdevol over de dubbelmonarchie. Een groot verschil met de EU is dat deze geen keizer heeft. Verder is (en was) het vooral een kwestie van voorkomen dat de diverse volkeren elkaar naar de strot vliegen. Dat is wel hetzelfde. Het boek is net uit en heeft nu al de derde druk.

De dagelijkse besmettingscijfers bevestigen helaas het beeld van een nieuwe opleving van de pandemie. In wezen ben je dan al te laat met ingrijpen. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6446 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 405 meer dan gisteren en ook meer dan het gemiddelde van afgelopen week. Ziekenhuizen en IC's dalen, maar over een goede week zullen ze weer gaan stijgen. 22 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 27. In Gorcum waren er 15 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties tot nu bedragen 1.832.962 (berekend) c.q. 1.273.892 (gemeld. De vaccinatiegraad beloopt nu circa 7.7% (1e prik) c.q. 2.52% (2 prikken).(de cijfers zijn weer eens laat). Door de harde wind zijn er een aantal GGD-test- en vaccinatiestraten dicht. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 14-03-2021

Vanmorgen regenbuien, vanmiddag droog en minder wind. Er is niets te beleven, het is een irrelevante dag, hoewel ik dat misschien op mijn leeftijd niet moet zeggen. Voor wie niet zoveel dagen meer heeft, zou iedere dag relevant moeten zijn. Tja, dat moet ik nog leren. Ik verlang naar ons bootleven; laat winter en corona nu maar eens voorbij zijn. Maar daar ziet het nog niet naar uit, al ben ik wat minder somber dan de opsteller van de grafiek hierboven. Die is van Yorick Bleyenberg, de man achter de website Coronacijfers.nl. De rode lijn omhoog aan de rechterkant is een rekenkundige extrapolatie, maar het staat beslist niet vast dat het virus opnieuw exponentieel gaat groeien. De ziekenhuizen en de IC's zouden anders onvermijdelijk in het zwarte scenario terecht komen. Handhaving van de strenge lockdown en een intensivering van de vaccinatiecampagne kunnen dat scenario verhinderen. Nu de vaccinatiecampagne nog onvoldoende ver gevorderd is, is vooral het stug volhouden van de discipline onder de bevolking vitaal.

Het lezen van 'Beter wordt het niet' (De Geus, 2021) van Caroline de Gruyter over de vergelijking van het Habsburgse Rijk en de huidige EU brengt niet alleen melancholie, maar schenkt me vooral een verdieping over Europa die ik niet verwacht had. Die vergelijking is van grote betekenis, voel ik. Na WO I viel het eeuwenoude Habsburgse Rijk uit elkaar, overigens net als andere rijken in dezelfde periode: Het Duitse Keizerrijk, het Ottomaanse Rijk en het Russische Tsarenrijk, 'Alle volkeren gaan hun eigen, kleine, vuile staatjes oprichten'  schreef Joseph Roth in zijn roman 'Radetzkymars', 1932. In de jaren 90 was er een reprise op kleiner schaal in de Balkan, toen Joegoslavië uiteenviel. Het is een lot dat sindsdien als een Zwaard van Damocles boven Europa hangt, dat nog veel meer verscheidenheid kent, dat niet eens een staat is en geeneens een eigen leger heeft.

     Kan het Verenigde Europa aan de geschiedenis ontsnappen? Het uiteenvallen van het Habsburgse veelvolkerenrijk werd veroorzaakt door een wereldoorlog, een supra-nationale gebeurtenis die het rijk snel verzwakte, een vernietigende economische crisis teweegbracht en een hongersnood in Wenen veroorzaakte. In die chaos kregen de rechtse nationalisten de kans, helemaal toen de keizer ook nog eens stierf. Je vraagt je af of de huidige coronacrisis, per slot eveneens een gebeuren met een boven-nationale impact, ook zulke gevolgen voor de EU kan hebben. Kan de Unie er door uiteenvallen? Vooralsnog niet, dunkt me, maar de ingrijpende coronacrisis is pas een jaar oud. WO I duurde vier jaren. Anderzijds investeren de lidstaten en de EU zelf enorme bedragen aan economische steun om de bedrijven in stand te houden, de winkels bevoorraad en bestaat er een omvangrijk sociaal vangnet voor de gezinnen binnen de Unie, ondanks alle geharrewar over vaccins. Dat soort voorzieningen ontbraken in het Habsburgse Rijk. Zo zijn er meer verschillen, maar ook geldt dat hoe langer de coronacrisis duurt, hoe gevaarlijker hij wordt. Als het virus aan onze contrôle zou ontsnappen en vaccins door nieuwe mutaties tekort zouden schieten, dan kan de economie op den duur instorten, kunnen er tekorten aan van alles ontstaan en kan overheidsteun onbetaalbaar worden bij massale groei van de werkeloosheid. De bewegingen van de wappies en de rechts-populisten krijgen de wind in de zeilen. Bij honger en gebrek onder de mensen kunnen de Unie en zijn lidstaten snel desintegreren.

Het aantal nieuwe besmettingen is hoog, ondanks het weekeinde. De voortgaande daling van het besmettingspercentage bij de teststraten (7.6%) stagneert en loopt zelfs op (7.7%). De derde (vierde) golf komt op gang, lijkt me. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6012 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 420 minder dan gisteren en het is flink hoger dan het gemiddelde van afgelopen week (5328). Ziekenhuizen stijgen, de IC's blijven gelijk. 24 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 22. In Gorcum waren er 8 nieuwe besmettingen (7 minder dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties bedragen tot nu toe1.865.547 (berekend) c.q. 1.306.477 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt nu circa 7.84% (1e prik) c.q. 2.66% (2 prikken). Morgen beginnen de drie dagen van de verkiezingen. Naar het begin van dit kwartaal

De Oostenrijks/Hongaarse dubbelmonarchie in 1910, een multinationaal en multi-etnische voorloper van de Europese Unie.

Maandag 15-03-2021

De abrupte stopzetting (met een beroep op het voorzorgbeginsel) van de vaccinaties met het AstraZeneca-vaccin lijkt me paniekbeleid. In Denemarken en Noorwegen zouden na vaccinatie een beperkt aantal gevallen geweest zijn van ‘ernstige, zeldzame verschijnselen van stolselvorming (trombose) én een verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) bij volwassenen onder de 50 jaar’, zegt het Nederlandse College ter Beoordeling van de Geneesmiddelen (CBG). Het bijwerkingencentrum Lareb had echter nog geen enkele melding gehad van deze specifieke combinatie. Wel zijn er tien meldingen van mogelijke trombose- of embolievorming na een prik met het AstraZeneca-vaccin, maar die zijn niet hoger dan er normaal voorkomen onder de bevolking - dus zonder vaccinatie. Ook de Europese geneesmiddelenautoriteit EMA is verbaasd en ziet geen reden haar eerdere instemming op te schorten.

     In totaal zijn er nu ruim dertig gevallen van trombose gezien, op ongeveer vijf miljoen vaccins. Een miniem aantal! In het Verenigd Koninkrijk zag men bij ongeveer 11 miljoen vaccinaties met het AstraZeneca-vaccin slechts 13 gevallen van longembolie; bij evenveel inentingen met het Pfizervaccin waren het er 15. Virologen en bacteriologen vinden de vermeende bijwerking zeer onwaarschijnlijk. Joost Zaat, de huisarts die een column in De Volkskrant heeft (en die ik nog van vroeger ken), spreekt van 'verfoeilijk incidentenbeleid'.

     Zucht. Opnieuw vertraging in de vaccinatiecampagne. Er moeten bijna 300.000 vaccinatie-afspraken worden afgezegd, tijd die beter gebruikt kon worden. De huisartsenverenging vindt het echter een verstandig besluit. Ik vermoed dat zij en de minister ieder spoor van twijfel over het vaccin willen wegnemen. Het is maar de vraag of dat lukt: FvD twittert bijvoorbeeld triomfantelijk hun gelijk de wereld in. Ook Noorwegen, IJsland, Denemarken en Ierland stoppen ermee en Italië, Oostenrijk, Luxemburg en de Baltische staten zetten de leveranties stop en in de loop van de middag volgen  Duitsland en een groot deel van de andere landen in Europa, maar wat mij betreft is het allemaal een over-reactie. Zelfs een schadelijke over-reactie, nu de derde coronagolf op stoom komt. De Belgen blijven wél doorprikken met AstraZeneca. Ik denk dat het thuis stilzitten door de lockdown vele malen méér trombose veroorzaakt dan dat vaccin. Kreeg ik AstraZeneca ter vaccinatie aangeboden, dan zou ik me er graag mee laten inenten.

Vanochtend wat regenbuien, vanmiddag is het droog. Separaat boodschappen, waarbij Anna al gaat stemmen. Daarna bakt ze een verrukkelijke sinaasappel/walnotentaart. Ik ga morgen stemmen.

     Verder lezen in Caroline de Gruyter 'Beter wordt het niet' (De Geus, 2021) over de vergelijking van de Europese Unie met de Oostenrijks/Hongaarse dubbelmonarchie of dieper in de tijd: het Habsburgse Rijk. Een frappante gelijkenis, ondanks alle verschillen, want de EU is geen 'Rijk' en kent geen staatshoofd. Maar evenzeer een wankele eenheid en dat komt doordat de lidstaten met hun sterk uiteenlopende belangen het voor het zeggen hebben. 'Europese landen willen de macht niet uit handen geven', zegt iemand in het boek. 'Maar ze willen wel het beschermende dak boven hun hoofd. Dus als het heel hard gaat lekken, gaan ze toch het dak op om het te repareren.' Zie de achtereenvolgende crises: de eurocrisis, de bankencrisis, de coronacrisis.

     De kaart hierboven is van de dubbelmonarchie anno 1910. Opmerkelijk: alle verschillende etnische groepen staan in de tabel linksonder opgesomd, behalve de moslims in Bosnië/Herzegovina. Een non-identiteit? De keizer had juist tevoren, in 1908, Bosnië/Herzegovina geannexeerd. Dat had hij misschien beter niet kunnen doen, want het zweepte het Servische nationalisme op en leidde tot de moord op zijn troonopvolger in Sarajevo, de vonk voor WO I. 'Ook het Habsburgse Rijk werd door afscheidingsbewegingen omver getrokken', zegt een kleinzoon van de laatste keizer in het boek. Dat patroon bedreigt vandaag Europa opnieuw: Catalonië, Brexit.

De besmettingscijfers zijn opnieuw hoog, zij het iets lager dan in de vorige dagen. Mogelijk door het weekeinde en de sluiting van teststraten langs de kust vanwege de stormachtige wind. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5549 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 447 minder dan gisteren en ongeveer gelijk aan het gemiddelde van afgelopen week. De ziekenhuisbezettingen nemen opeens vrij flink toe, de IC's dalen een fractie. Er werden 18 overleden Covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 24. In Gorcum waren er 9 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt 1.892.689 (berekend) c.q. 1.333.619 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt tot op heden 7.98% (1e prik) c.q. 2.66% (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Anna, Emden, zomer 2019.

Dinsdag 16-03-2021

Vandaag is Anna jarig. De hele dag door ontvangt ze telefonisch en op Whatsapp felicaties. Ze wordt 71. Dat zie je aan haar niet af, zeg ik altijd, ze is nog altijd even mooi maar ze gelooft daar niks van. We hadden besloten elkaar geen cadeautje te geven, omdat we dat al in januari deden, maar dat is natuurlijk niet leuk. Naast haar kop ochtendthee staat een klein doosje, besteld bij de Edelstenenfee. Het stond al twee weken verstopt in mijn bureau. Het hoefde niet van haar, je kent dat wel, maar het was hartstikke raak!

     Vanaf een uur of half elf begint het te miezeren en het regent vrijwel de hele dag door. In de haven is het lente. Het futenpaartje dartelt in het rond en het waterhoentje zag ik met een twijgje in de snavel. Ik ga stemmen in het stembureau in De Nieuwe Doelen en daar ben ik de enige. Ik moet nogal zoeken op het enorme stemformulier. Het is na lang twijfelen Volt geworden. Voor het eerst sinds de oprichting niet op Groen Links. Nu Volt volgens de peilingen met 3 à 4 zetels in de Tweede Kamer kunnen komen, is het goed dat het pro-Europese geluid zo sterk mogelijk wordt. Bovendien moet de EU een eigen, sterk leger hebben, waar Volt vóór is, terwijl GL nog meer op defensie wil bezuinigen. Wat betreft de aanpak van klimaat en milieu zijn beide partijen het eens.

In het Bretonse Lannion dook gisteren een nieuwe coronavariant op, meldt Le Monde. Hij werd gevonden bij 8 van 79 besmette mensen met symptomen. Het opmerkelijke is dat die 8 mensen wél symptomen hadden, maar aanvankelijk negatief testten. Dat kunnen we niet gebruiken! Een variant die niet door een test herkend wordt, kan zich ongemerkt verspreiden. De nieuwe variant heeft 9 DNA-mutaties in het gen voor het Spike-proteïne, dat bindt met de ACE2-receptoren, waardoor het virus kan doordringen in de cellen van het slijmvlies van de luchtwegen. Het lijkt niet gevaarlijker of besmettelijker. Of de vaccins er tegen werken is nog niet bekend. Later op de dag meldt ook De Volkskrant het bericht, plus dat de variant volgens het RIVM nog niet in Nederland is.

     In Duitsland is opnieuw sprake van exponentiële groei van Covid-19. Het Robert Koch Instituut (RKI) meldt een stijging van 20 procent ten opzichte van een week eerder. De derde golf is duidelijk begonnen. Op dit moment is het aantal coronagevallen er 83 per 100.000 inwoners. Het RKI waarschuwt nu dat half april dat aantal tot 200 per 100.000 kan zijn gestegen. In Nederland zijn nu gemiddeld 32 gevallen per 100.000 mensen. Ook in Noorwegen is sprake van een derde golf. In Oslo is het reproductiegetal zelfs gestegen tot 1,5. Alle middelbare scholen en hogescholen, horeca en niet-essentiële winkels zijn gesloten en er is een bezoekbeperking (2 personen) ingesteld.

Op een persconferentie ziet het Europese Medicine Agency (EMA) vanmiddag geen verband tussen inenting met het AstraZeneca-vaccin en de meldingen van gevallen van trombose met tegelijk een verlaagd aantal bloedplaatjes. Er is geen sprake van een verhoogd risico. Volgens het EMA blijven de voordelen van het vaccin veel groter dan de mogelijke nadelen. Overmorgen verwacht men de resultaten van extra onderzoek. Veel virologen denken ook dat de opschorting van de vaccinaties onverstandig is. Nogmaals: ik zou me graag nu meteen laten inenten met dat vaccin. Je zou je huisarts willen bellen en vragen om je in te enten met de vials die hij nu niet gebruikt, maar de meeste huisartsen hebben niks. Vorige week werden de leveringen al gestaakt.

     Het RIVM meldt dat er tot vanochtend 10 uur 4.985 nieuwe besmettingen bij kwamen. Dat is 549 minder dan gisteren. Het reproductiegetal steeg tot 1.06 op 8 maart jl. Tja, dat duidt ook op een 3e golf. In alle leeftijdsgroepen nemen de besmettingen toe; het meest (+35%) bij de jonge kinderen tot 13 jaar en de jongeren van 18 - 24 jaar, en het minst (+ 9%) onder 70-plussers. Minister De Jonge zegt dat de komende dagen en vooral het komend weekeinde essentieel zijn voor de besluiten over een eventuele versoepeling na 28 maart. De ziekenhuizen en de IC's stijgen allebei. 32 Covid-patiënten stierven. Dat zijn er 14 meer dan gisteren. In Gorcum hadden we 18 nieuwe besmettingen (9 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu 1.915.572 (berekend) c.q. 1.355.237 (gemeld). De vaccinatiegraad beloopt xx (1e prik) c.q. xx (2 prikken). Naar het begin van dit kwartaal

Geen twee maanden meer.

Woensdag 17-03-2021

Een bewolkte dag met soms een bui. We rijden naar Numansdorp om te zien hoe de boot alle regen en storm doorstond. Nou, prima. Aan dek lagen wat stukken plastic van de ramen van een stukgewaaide buiskap van een boot verderop. Niet slim om die de hele winter te laten staan. Over een goede maand zullen we de boot laten aanpakken: nieuwe antifouling en poetsen en in de was zetten. Het teakdek willen we zelf doen. Over minder dan twee maanden varen we misschien weer. Ik haal het buitenboordmotortje van de hekstoel en breng het voor een servicebeurt naar de werf. Dan rijden we terug via onze zeilmaker in Made, een mooie rit door het boerenland van Brabantse noordwesthoek. Die zeilmaker moet een nieuwe hoes voor het buitenboordmotortje maken. Tegen één uur zijn we in Gorcum terug.

Het is de laatste dag van de verkiezingen. Afgekeurde briefstemmen gaan toch weer voor het grootste deel meetellen. Een gebruiker van het forum van techsite Tweakers ontdekte dat hij op de website opkomstuitslag.nl van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) uitslagen van de steden Groningen, Nijmegen, Den Haag en Eindhoven kon inzien. Je hebt sabotage van de Russen niet eens nodig. De site is nu offline. Omstreeks half vier heeft de helft van de kiezers gestemd. Vanavond een leuke uitslagenavond, hoop ik.

De Bretonse variant van het coronavirus blijkt te zijn ontdekt door genome-sequencing, meldt de Franse gezondheidsdienst vandaag. Bij het gewone keel-/neusonderzoek met een wattenstaafje werd het gemist, maar de variant kan wel worden gedetecteerd bij bloedonderzoek.en door dieper luchtwegonderzoek. Dat is lastig. Ook voor het virus zelf misschien, want nu deze variant dieper zit wordt hij misschien moelijker uitgeademd en kan minder besmettelijk zijn. Verder onderzoek is nodig.

     Hugo de Jonge krijgt een melding van zijn corona-app en moet in quarantaine tot hij negatief test. Hij zet het nieuws onmiddellijk op Twitter. We zitten in een rare fase met de coronapandemie. Terwijl de sterfgevallen afnemen en de ziekenhuisbezetting licht stijgt, nemen vooral bij jongere generaties de besmettingen weer toe en stijgt de bezetting op de IC's.

     De aantallen besmettingen stijgen dus. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5974 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1003 meer dan gisteren. 47 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 32. In Gorcum waren er 24 nieuwe besmettingen (6 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu bedraagt 1.946.639 (berekend) c.q. 1.385.181 (gemeld). Over de actuele vaccinatiegraad vind ik vandaag geen gegevens. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 18-03-2021

Met toenemende frustratie volgde ik gisteravond de verkiezingsuitslagen. Rechts heeft zeer veel gewonnen, er zitten nu drie radicaal-rechtse populistische partijen in het parlement, meer dan waar ook in Europa, en links zakte diep weg. Is het ooit eerder zo beroerd geweest met links? De kansen op een progressief kabinet, dat in staat zou zijn de grote problemen rond de pandemie, het klimaat, de economie, een sterker Europa en de groeiende kloof tussen arm en rijk aan te pakken, is erg gering. D66 heeft weliswaar een grote overwinning behaald, maar de winst van Kaag ging voor het grootste deel ten koste van links. Dat is vreemd, na vier jaar centrumrechts beleid halen PvdA, Groen Links en SP samen niet meer dan 25 zetels. Een centrumlinkse coalitie lig dus niet voor de hand. De grote problemen zullen opnieuw blijven liggen. Het is aardig dat een echte, pro-Europese partij als Volt nu met drie zetels in de Tweede Kamer komt, maar meer ook niet.

     Overigens is ook een combinatie over rechts niet eenvoudig. Het hangt allereerst van de wil van het CDA af, na de zware nederlaag van gisteren, en van de vraag of D66 opnieuw wil met de ChristeUnie erbij. Opheffen van de uitsluiting door Rutte en Hoekstra voor PVV en FvD zou een mogelijkheid zijn, maar ik zie dat ook niet snel gebeuren, mede dankzij het lachwekkend gepoch van Baudet vanmiddag: 'We zijn met zes zetels de grootste winnaar van de verkiezingen en de grootste winnaars mogen het initiatief nemen, dus wordt het spannend!' Ik voorspel een formatie van Belgische lengte met alle stagnatie vandien, die tenslotte mogelijk uitmondt in een wankele minderheidsregering met wisselende gedoogpartners, de ene keer ter linkerzijde en de andere keer met ultra-rechtse steun. Het kan ook nog dat er dit jaar opnieuw verkiezingen moeten komen, omdat de polici er niet uit komen. Je wordt er niet vrolijk van.

     Iemand uit zijn teleurstelling over de verkiezingsuitslag op Twitter zo: 'Ik kan alleen maar concluderen dat Nederlanders het eigenlijk allemaal wel prima vinden: (1) onbetaalbare huizen, (2) steeds hogere huren, (3) lonen die de inflatie niet ontstijgen, (4) meer flexcontracten, (5) minste duurzame energie van EU, (6) hoogste vermogensongelijkheid...' Aan dat lijstje valt nog wel het een en ander toe te voegen: toeslagenaffaire, belastingparadijs, tekortschieten klimaat- en stikstofbeleid, enz. De meerderheid van verwende burgers vindt dat allemaal prima. 'Wonderlijk stabiel en hopeloos verdeeld', schrijft Bas Heijne in de NRC, 'noem het de Hollandse paradox (....) Business as usual'.

De grijsheid van de dag past bij de treurigheid van de verkiezingsuitslag. 's Middags regent het ook nog een tijdje. Een bijeenkomst van alle partijen onder leiding van Khadija Arib wijst twee vrouwen aan als verkenners van de vraag welke partijen een nieuwe regering willen formeren: Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66). In het nieuws is een moord op een Syrische kunstenares in Zwolle; een nare zaak maar voor mij met een speciale tint: de moord vond plaats in dezelfde flat aan de Meppelerstraatweg, waar ik met mijn ouders en mijn broertje woonde van mijn 7e tot mijn 10e jaar. Dat was vanaf 1954. Later lees ik er meer over en blijkt dat het in de flat achter die van ons was. Bijna 70 jaar geschiedenis overbrugd.

Daar gaan we weer. Het aantal nieuwe besmettingen stijgt door. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6187 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 235 meer dan gisteren. De ziekenhuisopnames stijgen, de IC's blijven hoog. 33 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 47. In Gorcum waren er 14 nieuwe besmettingen (10 minder dan gisteren). Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 1.946.639 (berekend) c.q. 1.385.181 (gemeld). Na de EMA gisteren wil nu ook de World Health Organisation (WHO) dat de landen blijven doorprikken met het AstraZeneca-vaccin. De voordelen van vaccinatie wegen ruimschoots op tegen de nadelen van de zeer schaarse bijwerkingen. Veel mensen willen het niet, ze hebben doorgaans geen idee van statistische risico's en stappen onbekommerd in hun auto's, terwijl de kans op een verkeersongeluk tienduizend keer zo groot is.

     Nog een vervelend bericht: de helft van de ouderen die ziek werden, kan corona voor de tweede keer krijgen, meldt De Volkskrant. Na een half jaar is ruim de helft van de 65-plussers weer bevattelijk voor corona-infectie. Bij mensen onder de 65 is dat ruwweg één op de vijf. Dat blijkt uit de eerste, grootschalige analyse van herbesmettingen met corona, uitgevoerd in de teststraten van Denemarken. Hoe ernstig ze dan ziek worden, is nog niet duidelijk. 'Men gaat ervan uit dat vaccinaties de problemen deels kunnen oplossen, omdat vaccins vaak beter beschermen dan een gewone infectie. Natuurlijke virussen beschikken immers over moleculaire trucjes om de afweeropbouw te verstoren, en vaccins niet.' Ja, vaccinatie! We wachten er met smart op! Naar het begin van dit kwartaal

Computersimulatie van het kosmisch web (bron: De Volkskrant, Hidding)

Vrijdag 19-03-2021

Klein, kleiner, kleinst, ergens houdt het op en sinds de quantumfysica weten we dat het bij de Plancklengte is, 1.61622837 × 10^-35 meters, kleiner kan niet. 'De kleinste betekenisvolle eenheid', om het mooi te zeggen. Bij groot, groter, grootst weten we het niet, het universum is de grootste structuur die we kennen, groter kan niet want je kunt niet buiten het heelal treden om het te zien. Het heelal bevat ruimte en tijd, ruimtetijd om precies te zijn, en erbuiten bestaan die niet. Volgens de multiversumhypothese bestaan er talloze andere universa, eilanduniversa, maar ook daarbuiten is geen bestaan, dus je kunt ze eveneens niet zien.

     De kosmos waar we in leven is dus voor ons de grootste structuur die we kennen en er wordt steeds meer bekend hoe die eruit ziet. Een kosmisch web van materiedraden strekt zich uit tussen de multimiljarden sterrenstelsels zoals onze eigen Melkweg. Ik schreef er vaker over. Die draden bestaan uit stromen van gasmoleculen, gasfilamenten die zich over de duizelingwekkende afstanden uitstrekken als een chaotisch gesponnen spinnenweb, een sponsachtige structuur die duizelingwekkend grote, gapende leegtes omspant. De draden van het web zelf zijn lastig te zien, omdat ze bijna geen licht geven. Een internationaal team van astronomen is er nu in geslaagd om een stukje van dat kosmisch web in kaart te brengen met behulp van de spectroscoop Muse, een instrument op de Very Large Telescope in Chili. De waarnemingen werden gepubliceerd in het blad Astronomy & Astrophysics. Ze werden gedaan bij een uitermate hoge roodverschuiving, wat inhoudt dat het waargenomen deel van het kosmisch web op enorme afstand lag, waar het licht zo’n twee miljard jaar na de oerknal vandaan komt. Dat is op bijna 12 miljard lichtjaren afstand.

     Het schaarse licht kwam van een zee van tot nu toe onontdekte, kleine sterrenstelsels met een zeer lage lichtkracht, die veel te zwak zijn om afzonderlijk te kunnen worden waargenomen. Het onderzoek versterkt de hypothese dat het jonge heelal bestond uit enorme aantallen, kleine groepjes pasgevormde sterren. Mede-auteur Joop Schaye (Sterrenwacht Leiden, Universiteit Leiden) zegt ervan op Astronieuws: ‘We denken dat het licht dat we zien voornamelijk afkomstig is van jonge sterrenstelsels die elk miljoenen keren minder sterren bevatten dan ons eigen Melkwegstelsel. Dergelijke piepkleine stelsels zijn waarschijnlijk verantwoordelijk geweest voor het einde van de kosmische donkere tijden, toen minder dan een miljard jaar na de oerknal het heelal werd verlicht en verhit door de eerste generaties sterren.’ Prachtig.

De ochtend is vol overweldigend zonlicht. Toch is het fris, vannacht was er nachtvorst. Beweging!, beveelt Anna. In de kille ochtend maken we een volledig wallenwandeling (foto hier) en genieten van de pittige lucht en het kwinkeleren van de talrijke vogels. De natuur ademt op. Het is nog stil, we komen weinig Gorcummers tegen. Er volgt een zonnige middag. Binnen een halfuur doe ik onze belastingaangifte 2020. Doodeenvoudig bij pensionado's. Ik lees de nieuwe versie van 'Six degrees' (Ned. vert. Jan van Arkel, 2020) van Mark Lynas uit. Je wordt er dood- en doodmisselijk van. En ik zit maar te dromen over de kosmos.

Helaas begint Sigrid Kaag zich daags na haar overwinning meteen te overschreeuwen. Terwijl de besmettingscijfers naar nieuwe hoogten stijgen en er komende zondag nog beraad op het Catshuis is, eist ze op hoge toon dat de avondklok er 'heel snel' afmoet omdat de zomertijd eraan komt. Dom. Het succes is haar naar het hoofd gestegen.

     Ondertussen is het goed mis met de aantallen nieuw geïnfecteerden in ons land. Inderdaad, wat ik al een week geleden schreef: exponentiële groei. Dat betekent dat we te laat zijn. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7425 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 1254 meer dan gisteren. Het reproductiegetal staat ineens op 1.13 (per 4 maart). Van versoepelingen kan geen sprake zijn! De lockdown moet eerder strenger worden. De ziekenhuizen en de IC's stijgen ook scherp. 46 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 33. In Gorcum waren er 23 nieuwe besmettingen (9 meer dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties bedraagt tot nu toe 2.008.275 (berekend) c.q. 1.438.790 (gemeld). De vaccinatiegraad bedroeg gisteren 8.26% (1e prik) c.q. 2.94% (2 prikken). Gisteren maakte minister De Jonge bekend dat ons land weer met het AstraZeneca-vaccin gaat prikken. De operatie moet opnieuw op gang komen en dat kost bijna een week. De Duitsers, die ook weer beginnen, waren handiger; ze zeiden per dag af, zodat ze direct verder kunnen met de uitvoering bij geplande ouderen. De vaccinaties zullen de derde golf niet meer voorkomen. Naar het begin van dit kwartaal

'Veteranen' demonstreren vandaag op het Museumplein ()foto: ANP)

Zaterdag 20-03-2021

Velen denken dat de formatie van een nieuw kabinet lang zal duren. Ik denk dat zelf ook. maar de parlementair journalist van de NRC, Pim van den Dool, meent dat het juist heel snel zou kunnen gaan. In een draadje op Twitter schrijft hij: 'We zitten middenin een grote crisis, dus snelheid lijkt geboden en in het landsbelang. De huidige regeringscoalitie heeft zetels gewonnen in plaats van verloren en zo de meerderheid behouden, voor het eerst sinds 1994.' Ondanks de coalitie met rechts heeft D66 sterk gewonnen, medisch-ethische kwesties zijn in de coronacrisis even niet zo belangrijk, de ChristenUnie kan steun geven bij een actiever beleid bij klimaat, stikstof en immigratie. Je kunt het huidige kabinet gemakkelijk voortzetten met een steviger D66-stempel.

     Misschien. Er is echter een hele grote hobbel. Een groep topambtenaren schreef in een zeer recente beleidsanalyse voor de nieuwe regering dat er in de komende tien jaren een krimp van minimaal 17 tot 30 procent in de veestapel noodzakelijk is om de stikstofuitstoot voldoende te laten dalen. Om dat voor elkaar te krijgen zijn er waarschijnlijk dwangmaatregelen nodig, waar noch VVD noch CDA mee zullen instemmen. Je ziet het al voor je. De huidige maatregelen van minister Schouten zijn volstrekt onvoldoende, natuurgebieden verpieteren waar je bij staat. De ambtenaren benadrukken dat er haast bij is, omdat de meeste Nederlandse natuur al in abominabele staat verkeert en de Europese Unie de lidstaten verplicht tot ingrijpen. De Volkskrant stelt: 'Neemt de overheid deze maatregelen niet, dan creëert zij de komende jaren onvoldoende stikstofruimte om nieuwe economische activiteiten mogelijk te maken. Het gaat dan om bijvoorbeeld wegen- en woningbouw en bedrijfsuitbreidingen in andere sectoren dan de landbouw. Verleende bouw- en natuurvergunningen zullen dan bij de bestuursrechter sneuvelen, voorspellen de ambtenaren.'

     Er zijn meer lastige dossiers. De NOS zet ze op een rijtje. Om er een paar te noemen: behalve de stikstof is er de coronacrisis zelf, die onpopulaire maatregelen vergt, het verder laten oplopen van de staatschuld voor nieuwe steunpakketten voor bedrijven, de hervorming van de arbeidsmarkt, de woningbouw, het klimaatbeleid en de aanpak van de uitvoeringsorganisaties (UWV, CBR en de Belastingdienst). Zo simpel lijkt me de formatie daarom niet.

Mooi, helder en zonnig weer. De meteorologische lente gaat vandaag in. Ik loop de stad in voor een enkele boodschap, kort want het is er veel te druk. Drukte ook over de sluis, heel Gorcum slentert langs. Ik begin aan een prachtig boek, nu al een klassieker: 'Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok' (Ned. vert. De Bezige Bij, 2013) van de historicus Christopher Clark, over de aanloop naar WO I.

In Londen demonstreren duizenden mensen onder de leuze  ‘Stand up, take your freedom back’ door de stad naar Hyde Park. In het land is de helft van de bevolking (eenmaal) gevaccineerd; ze vinden het genoeg om de strenge lockdown meteen op te heffen. In de Duitse stad Kassel demonstreren eveneens duizenden 'Querdenker' door de binnenstad en negeren de coronaregels. Met pepperspray, knuppels en waterkanonnen jaagt de politie ze uit elkaar en zijn er een onbekend aantal arrestaties verricht. Volgens één van de sprekers, schrijver en jurist Reiner Füllmich, is Duitsland ‘een fascistische totalitaire staat’ geworden. Ook elders in Europa zijn optochten, onder andere in Zagreb. Op het Museumplein in Amsterdam zijn naar schatting enkele honderden mensen aanwezig. Men draagt geen mondkapje en houdt geen afstand. Voorop lopen lieden in idiote uniformen uit een legerdump of feestwinkel, die zich 'veteranen' noemen (foto hierboven). Ze worden door een waterwerper natgespoten terwijl ze blijven staan salueren. De brave soldaat Svejk is er niks bij. Omdat de actie niet was aangekondigd beëindigt de poitie de demonstratie.

Ondertussen stijgen de besmettingen gewoon door. Snappen al die mensen nou niet dat ze er zelf aan bijdragen? Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7668 nieuwe coronabesmettingen gemeld, 280 meer dan gisteren. De ziekenhuizen stijgen; de IC's zelfs fors. 18 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 46. In Gorcum waren er 18 nieuwe besmettingen (5 minder dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties bedragen tot op heden 2.040.932 (berekend) c.q. 1.467.492 (gemeld). Ursula von der Leyen van de Europese Commissie zet de farmaceuten onder druk en dreigt AstraZeneca opnieuw met een exportverbod als de firma de afgesproken aantallen vaccins niet levert. Naar het begin van dit kwartaal

Het IceCube Neutrino Observatory op de ijskap van Antarctica (foto: Benjamin Eberhardt, IceCube/NSF)

Zondag 21-03-2021

In 2016 sloeg er met bijna de lichtsnelheid een energierijk neutrino, het meest geheimzinnige deeltje in het standaardmodel van elementaire deeltjes, in de ijskap van Antarctica in trof een electron. Die inslagen zijn uitermate zeldzaam want het neutrino reageert nauwelijks met andere materie. De inslag werd geregistreerd door het ondergrondse IceCube Neutrino Observatory en na jarenlange analyse werden de gegevens op 10 maart jl. gepubliceerd in Nature. Het bleek een stukje antimaterie te zijn, een anti-neutrino met de energie van '6,300 flying mosquitos'. Voor zo'n miniem deeltje is dat erg veel. De botsing met het electron veroorzaakte een deeltjesfontein met een nooit eerder waargenomen fenomeen: een Glashow resonantie'. Al in 1959 voorspelde de natuurkundige Sheldon Glashow dat er bij zo'n hoogenergetische botsing een zeer zwaar en kortlevend elementair deeltje zou ontstaan: een W-boson. Dat is een deeltje dat een grote rol speelt in een van de vier natuurkrachten, de zwakke kernkracht (o.a. radioactief verval). Het scheppen van zo'n deeltje vergt dus de energie van 6300 vliegende insecten, geconcentreerd in een van de kleinste deeltjes die bestaan. Toch is het meer samengebundelde energie - met bijna lichtsnelheid! - dan zelfs de LHC, de botsingsmachine van CERN in Zwitserland, kan produceren: 6.3 petaelectronvolts (PeV). Dat is 450 keer meer dan het maximum van de LHC. De op Antarctica geregistreerde deeltjesfontein ontstaat door het uiteenvallen van het W-boson. Het is een krachtige bevestiging van het standaardmodel van de deeltjesfysica. Waar ergens in het onmetelijke heelal deze kosmische versneller stond, het natuurlijke ruimtekanon dat het deeltje die ongelooflijke snelheid gaf, weet men niet. (Met dank aan het blad LiveScience).

     Een van de grote raadsels in de kosmologie is de afwezigheid van antimaterie. Bij de oerknal werden gelijke hoeveelheden materie en antimaterie geproduceerd. De antimaterie werd nooit terugggevonden en lijkt verdwenen. Het anti-neutrino dat op Antarctica insloeg is niet afkomstig van de oerknal; het is ooit ergens ontstaan door een kolossale, natuurlijke botsing, misschien van twee zwarte gaten.

Het is een grotendeels bewolkte dag. Vandaag is er weer Cathuisoverleg over versoepelingen. 'Op het wensenlijstje van veel ministers staat: avondklok eraf, 1-pers regel uitbreiden, BSO open, HO open, terras open, sportscholen open.... en wel nog een paar', twittert OMT-lid Marc Bonten gefrustreerd. Hij wijst op een juist verschenen, uitvoerige studie in ScienceDirect, die concludeert: 'Early relaxation of NPIs, before sufficient immunity has been established, would precipitate a large wave of infection, with resultant hospital admissions and deaths.' (NPI = non-pharmaceutical interventions, dus lockdown-maatregelen). Dat lijkt me duidelijk; ze kunnen NPI's versoepelen wat ze willen, wij blijven binnen. Ook OMT-lid en virologe Marion Koopmans vindt dat het beslist onverstandig is om te versoepelen: 'Ik denk dat we ons dat niet of nauwelijks kunnen permitteren. We moeten echt nog even geduld hebben', zei ze gisteravond in NOS Met het Oog op Morgen. 'Het is een maand of twee, dan zitten we echt in een andere situatie.' Op Twitter explodeert de woede, kijk op #OMT-lid Koopmans. Het zal me benieuwen, verder vooruit kijken doen politici niet graag, ook al is het maar tot de tweede helft van mei.

     Vanmiddag, juist voor het begin van het Catshuisoverleg, verlengt Duitsland zijn lockdown tot in april. Het overleg van Merkel met de minister-presidenten van de zestien deelstaten had negen uur nodig om tot die beslissing te komen. De bondskanselier kondigt wel versoepelingen aan voor onder meer tuincentra en bloemenwinkels. Andere niet-essentiële winkels, musea en dierentuinen mogen vanaf maandag alleen open in regio's met lage besmettingscijfers, want hiervoor zijn de normen flink versoepeld. maar als het aantal besmettingen per week weer boven de 100 per 100.000 inwoners komt, dan worden de versoepelingen direct weer ingetrokken. Ter vergelijking: bij ons was het gisteren 44 per 100.000 inwoners en stijgend.

De flexibiliteit van het SARS-Cov-2 virus is verbluffend. Het weet te overleven in diverse diersoorten: vleermuizen, gordeldieren, nertsen, honden en katten en het heeft nu ook toegang weten te verkrijgen tot muizen, las ik ergens (maar ik kan het niet meer vinden). Het virus weet er zich vaak te handhaven zonder mensen te besmetten, totdat zich een mutant ontwikkelt die het wel kan, zoals eind 2019 in Wuhan, China. Ook vandaag zijn de aantallen nieuwe besmettingen hoog, zij het wat minder wegens het weekeinde. Bij het RIVM waren tot 10.00 uur vanmorgen 7025 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld, 617 minder dan gisteren maar ruim boven het weekgemiddelde. Ziekenhuizen en IC's stijgen door. 15 Covidpatiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 18. In Gorcum hadden we 23 nieuwe besmettingen (5 meer dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties bedragen tot nu toe 2.070.474 (berekend) c.q. 1.497.034 (gemeld. De geheimzinnige stollingsafwijkingen, gepaard met trombocytopenie, blijkt inderdaad een uiterst zeldzame bijwerking van het AstraZeneca-vaccin te zijn (in 1 op een miljoen vaccinaties). Er is ook meteen een behandeling vastgesteld, niet met het antistollingsmiddel heparine, dat verergert juist de toestand, maar door een infuus te geven met immunoglobulinen, waarmee het afweersysteem weer in balans wordt gebracht. Het afwijkende stollingsbeeld bij vaccinatie lijkt op het bij trombosediensten bekende fenomeen HIT, heparine induced trombosis. Lees het hier. Naar het begin van dit kwartaal

Bron: WXcharts.

Maandag 22-03-2021

Pas vanaf gisteren beweegt de zon weer over het noordelijk halfrond. In subsaharaans Afrika worden nu al extreem hoge dagtemperaturen gemeten. Het is er 10 tot 15 graden Celsius hoger dan normaal (zie hierboven). In Mainé-Soroa, Niger, mat men gisteren 45,2 graden. Het gebied kampt al decennia zwaar met verwoestijning. In het westelijke oase-stadje Kharga in Egypte mat men 42,5 graden. Ten noorden van de hitte, in de Maghreb, is het juist ongewoon koud. Op het zuidelijk halfrond is de herfst begonnen met zware regenbuien en overstromingen in New South Wales, Australië. Bijna 20.000 mensen moesten hun ondergelopen huizen verlaten. De omvang ervan is een schok voor meteoreologen. De overstromingen komen nog geen anderhalf jaar nadat het land getroffen werd door ongekend hevige bosbranden, waarbij hele steden met de grond gelijk werden gemaakt en er tientallen doden vielen.

Het is een donkere, bewolkte maandag. We doen ieder ons aandeel in de boodschappen. Op de maandagochtendmarkt heerst drukte. Mensen staan te dicht bij elkaar voor de kramen omdat ze bang zijn niet gezien te worden en hun beurt voorbij gaat. In de supermarkt is het rustiger. In de haven zijn duikers bezig de bodem schoon te maken voor het nieuwe seizoen (als het doorgaat). In Den Haag ontvangen de verkenners voor de kabinetsformatie de eerste fractieleiders. Die zeggen geen opzienbarende dingen, men tast af en houdt zijn kruit droog. Geen haast?

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6340 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 662 minder dan gisteren. Een fractie onder het laatste weekgemiddelde maar het zijn cijfers uit een weekeinde en dan vaccineren de huisartsen en de zorginstellingen niet. Het aantal besmette mensen stijgt verder (vandaag meer dan 105.000). Ziekenhuizen en IC's stijgen wel door. 15 Covid-patiënten stierven, evenveel als gisteren. In Gorcum hadden we 29 nieuwe besmettingen (7 meer dan gisteren).

     Velen kankeren over het (waarschijnlijk) uitblijven van versoepelingen. Vooral de horeca. Bronnen rond het kabinet melden dat het advies om niet in het buitenland op vakantie te gaan, van kracht blijft tot half mei. Dus ook tijdens de meivakantie van 1 tot 9 mei. Burgemeester Aboutaleb wijst erop dat de moslims een probleem kunnen krijgen met de avondklok, die ook wel zal blijven. 'Half april is het ramadan. Het vasten duurt ongeveer tot 21.30 uur. Dan zie je toch dat de drang bestaat om familiebezoek te plegen, etcetera. Dan hebben we toch een miljoen mensen in Nederland die daaraan doen. Dat wordt voor een heleboel mensen ingewikkeld om je daaraan te houden.' De ramadan begint dit jaar op 13 april.

     De vaccinaties bedragen tot nu toe 2.098.236 (berekend) c.q. 1.524.791 (gemeld). Een vergelijking: in het Verenigd Koninkrijk werd afgelopen zaterdag een recordaantal mensen gevaccineerd. Bijna 900.000 Britten kregen een injectie. De helft van alle volwassenen heeft nu ten minste één injectie gehad. En wij? Nog niet eens 30.000 vaccinaties per dag.

     Uit een nieuwe studie in de VS blijkt dat het AstraZeneca-vaccin 100 procent effectief is in het voorkomen van ernstige ziektes en ziekenhuisopnames bij besmetting. Het biedt voor 79 procent effectieve bescherming bij vaccinatie, meer dan er aanvankelijk aan werd toegeschreven. Naar het begin van dit kwartaal

Anna bij 'De Zalmvisser' van Marcus Ravenswaaij (1992). Op de achtergrond het Dalems poortje met daar weer achter korenmolen De Hoop.

Dinsdag 23-03-2021

Er verschijnen verwarrende berichten over een mogelijke vondst bi;j CERN, Zwitserland. De Volkskrant maakt er een sensationele kop van: 'Natuurkundigen van CERN vinden aanwijzing dat ons begrip van de werkelijkheid op zijn kop kan zetten'. ‘Dit resultaat kan betekenen dat de natuur een nog onbekende, vijfde fundamentele natuurkracht kent’, zegt een fysicus in de krant. .De NRC is wat gematigder: 'Voorzichtige opwinding onder fysisci: deeltje gedraagt zich vreemd'. Het gaat om het electron en zijn instabiele, zwaardere broertjes, het muon en het tau-deeltje. Alle drie leden van de familie van de leptonen in het standaardmodel van de deeltjesfysica. De deeltjes behoren in dat model zich op dezelfde manier te gedragen, maar in het LHCb-experiment doken in sommige runs voor elke zeven elektronparen slechts ruwweg zes muonparen op. Dat lijkt heel vaag op een patroon te duiden, maar het is te weinig om als zeker resultaat te gelden, het kan met een ratio van één op duizend ook toeval zijn. Voor een echte ontdekking moet de kans op een toevallig resultaat kleiner zijn dan één op 3,5 miljoen.

     De vraag is nu of er uiterst kort micromoment een nieuw deeltje ontstond, een leptonquark, een mengvorm tussen lepton en quark, die - geloof ik -  een aanwijzing zou vormen voor een vijfde fundamentele natuurkracht. De fysische achtergrond is erg ingewikkeld en ik snap het helaas niet, dus die laat ik nu maar achterwege. Uiteraard moet er verder gezocht worden om de metingen te verfijnen, maar op dit moment staat de LHC stil voor onderhoud en upgrades. Daarna gaat men verder met LHCb. Misschien weten we over twee jaar meer en wie weet snap ik het dan wel.

Het is droog, fris en bewolkt. We maken een mooie wandeling over de vestingwallen. De foto hierboven nam ik bij het Dalems poortje, waar een beeld staat van Marcus Ravenswaai, 'De Zalmvisser' uit 1992. Het staat op de wal boven de plaats waar vroeger de zalmhaven was. We lezen de rest van de dag.

De coronapandemie laait in Europa sterk op. De Britse variant beheerst het beeld. In alle landen om ons heen trekt men de maatregelen aan. De Franse ziekenhuizen zetten zich schrap voor een 'ongekende schok' over een week of twee, drie. Het aantal nieuwe coronabesmettingen is in een week tijd meer dan verdubbeld. De Belgische huisartsen eisen strengere maatregelen en wij? - wij wachten op de persconferentie van zeven uur vanavond.

    Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5636 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 682 minder dan gisteren. Ik had er meer verwacht. 'Op dinsdag is het aantal meldingen vaak lager dan de rest van de week, omdat in het weekend minder mensen zich laten testen', schrijft De Volkskrant. Ik weet niet of dat klopt, het geldt wel voor maandag maar het is immers al dinsdag. Het reproductiegetal zakte iets; het is 1.11 (waarde 8 maart). Ziekenhuizen en IC's stijgen ook vandaag verder. 49 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 15. In Gorcum waren er 11 nieuwe besmettingen (18 minder dan gisteren).

     De aantallen vaccinaties tot nu toe bedragen 2.122.429 (berekend) c.q. 1.545.680 (gemeld). Minister De Jonge schijnt vanavond op de persconferentie eindelijk te gaan beloven dat het vaccinatietempo omhoog gaat. Nederland is in Europa weer afgezakt tot de langzaamste landen. Hij gaat de aan te houden vaccinvoorraad verlagen van 5 tot 3 dagen. Daardoor kan men van 32.000 prikken per dag omhoog naar 55.000 in deze week en in april naar 70.000. Zie schema hieronder.

Volgens een woordvoerder van het RIVM begon de huidige golf besmettingen bij de jongvolwassenen, net als afgelopen zomer. Zij belandden over het algemeen niet in het ziekenhuis. Als ze echter eenmaal hun ouders of grootouders hebben aangestoken, neemt het aantal ziekenhuisopnames toe. Dat lijkt ook nu het geval, alleen minder bij de 70-plussers vanwege de vaccinatiecampagne. Naar het begin van dit kwartaal

Het dwarsgeslagen containerschip 'Ever Given' blokkeert het Suezkanaal (foto

Woensdag 24-03-2021

Nostalgie bij het zien van de foto van het 400 meter lange containerschip Ever Given dat dwars ligt in het Suezkanaal en de doorvaart blokkeert, vlak ten noorden van de stad Suez. Het schip van de de Taiwanese rederij Evergreen, dat onder Panamese vlag vaart, was onderweg van China naar de haven van Rotterdam. Volgens de rederij zou het door harde wind dwars geslagen zijn en zou muurvast zitten, sleepboten krijgen het niet los. Op de trackingsites (zoals deze) zie je dat er enorme opstoppingen ontstaan in de Rode Zee en de Middellandse Zee. Tja, die wind kennen we maar al te goed. Maart/april is de korte periode dat de wind daar niet uit het noorden, maar uit het zuiden waait en die kan snoeihard zijn zoals we zelf negen jaar geleden ondervonden toen we bij een plotseling opgestoken zuiderstorm tussen de wachtende zeeschepen door over de Golf van Suez de zuidelijke ingang van het kanaal binnen donderden. Die angstige ervaring vergeten we nooit. Dat was op 1 april 2012. Lees het verslag hier. Met zo'n harde wind van achteren loop je gemakkelijk uit het roer en kun je gevaarlijk dwars slaan, ook als je zo'n zwaar en hooggeladen containerschip bent. Het komt vaker voor in het Suezkanaal, waar zo'n 10 procent van de wereldhandel door passeert. Met sleepboten en uitbaggeren zal men proberen de kolos vlot te trekken. Als er om het schip lichter te maken, ook containers moeten worden overgeladen, kan het dagen duren, maar zover komt het niet. Vanmiddag krijgen sleepboten het schip los. (Update: later blijkt dit bericht niet te kloppen, het schip zit nog muurvast).

Gisteravond keken we naar de persconferentie van de premier en de minister van volksgezondheid. Het nieuws was al eerder uitgelekt. Een uurtje minder avondklok en verlenging van de reisbeperkingen naar het buitenland, zaken die ons niet treffen. De kern van onze coronaproblemen wordt niet veroorzaakt door de Britse variant, die 34% besmettelijker is, maar door het gedrag van de mensen zelf. Als iedereen zich aan de coronavoorschriften zou houden, zegt Jaap van Dissel vanochtend in de Tweede Kamer, dan scheelt dat enorm in de cijfers. Het R-getal zou 0,8 zijn als iedereen zich buitenshuis aan alle basisregels houdt. Nu blijft het alsmaar flink boven de 1. De les van deze pandemie is dat grote delen van de bevolking niet langdurig bereid blijven tot rationeel gedrag, ook al werkt dat de ernst van een ontwrichtende derde coronagolf in de hand. Het geldt ook voor teveel politici. Kijk bijvoorbeeld naar Duitsland, waar  bondskanselier Merkel onder druk van de deelstaten vandaag het plan schrapt voor een strenge, vijfdaagse lockdown tijdens Pasen, dat ze gisteren met diezelfde deelstaten was overeengekomen. Een nederlaag. Dus zullen de winkels op Witte Donderdag en de zaterdag voor Pasen wél open zijn. Onderwijl lopen de besmettingen in het land scherp op. Het opportunisme en de kortzichtigheid van de verwende jongere generaties is ongekend groot. Economie en samenleving zullen veel langer last gaan krijgen. Alleen voortzetting van ons isolement en spoedige vaccinatie kan ons redden.

Het is een stralend zonnige lentedag, maar buiten komen we niet. Anna is uit haar doen door een migraine-aanval gisteravond. Onze vrees wordt bewaarheid: de coronabesmettingen nemen scherp toe. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7624 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld, 1999 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's blijven vrijwel gelijk. 31 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren het er 49. In Gorcum waren er 23 besmettingen, 12 meer dan gisteren. Het aantal vaccinaties tot nu toe staat op 2.166.469 (berekend) c.q. 1.568.271 (gemeld). Volgens het RIVM versnelt de campagne en worden er deze week meer dan 400.000 inentingen gedaan. Naar het begin van dit kwartaal

De nieuwe afbeelding van het megazware zwarte gat M87* met de magnetische veldijnen (foto: EHT Collaboration)

Donderdag 25-03-2021

Het team van astrofysicus Heino Falcke van de Radbouduniversiteit heeft een nieuwe 'foto' van het megazware zwarte gat M87*, op 54 miljoen lichtjaar afstand van de aarde, geproduceerd. De eerste opname werd bijna twee jaar geleden gepubliceerd (lees hier). Hij kreeg iconische waarde. Het is de allereerste afbeelding van zo'n vraatzuchtig monster, dat een onvoorstelbare doorsnede heeft van 8 lichtjaren. Vele malen groter dan ons hele zonnestelsel. Ik printte er toen een mooie fotoafdruk van en die hangt nu ingelijst aan de muur van mijn werkkkamer. Men heeft nu een nieuwe afbeelding vervaardigd op basis van de enorme hoeveelheid meetgegevens die verkregen werd. Het is voor het eerst dat het astronomen is gelukt om de polarisatie – een kenmerk van magnetische velden – van de straling ('het licht') zo dicht bij de rand van een zwart gat te meten. Daarbij werd de polarisatierichting van het licht (electromagnetische millimetertrillingen) in de enorme grote, hete en kolkende gaswervel om het zwarte gat gebruikt. Het is dus geen foto, maar een kunstmatige weergave van de magnetische velden, die de straling uitzonden. Vooral in de rechteronderhoek blijkt het magnetische veld zeer sterk te zijn, vermoedelijk samenhangend met de richting van een van de jets, bundels van gloeiende gassen die weten te ontsnappen aan verslinding door het gat en met bijna lichtsnelheid duizenden lichtjaren ver de ruimte in schieten. Voor meer info over de techniek: lees hier. Uit de gegevens leidt men af dat het zwarte gat elk jaar ongeveer 100 tot 666 keer de massa van de aarde aan gas verzwelgt. Dat is weinig, vinden de wetenschappers, Het zwarte gat zelf weegt zo’n 9 miljard zonsmassa’s. Deze nieuwe opname ga ik niet aan de muur hangen, er kan er maar één de eerste zijn.

We hebben een overwegend bewolkte ochtend en een zonnige middag. Anna doet boodschappen bij de Plus supermarkt op Oost, waar het niet druk was. Vanmiddag heeft ze een vriendin op bezoek. Inderdaad heeft het paartje meerkoeten een nest gemaakt onderin de ducdalf bij de invaart van de sluis. Eentje zit erop te broeden (foto hier).

Ik lees verder in 'Slaapwandelaars' van de historicus Christopher Clark (Ned. vert. De Bezige Bij, 2019), het nu reeds klassieke boek uit 2012 met een uitvoerige reconstructie van de ingewikkelde gebeurtenissen die leidden tot de ontbranding van WO I. Je komt opmerkelijke figuren tegen, zoals de havik Conrad von Hötzendorf, de chefstaf van het leger van de Dubbelmonarchie. Hij was in het decennium dat aan de moord in Sarajevo, de lont die het kruidvat ontstak, voortdurend uit op een preventieve oorlog tegen het altijd zeer lastige, ultranationalistische Servië. Clark schrijft 'Zijn onwankelbare conflictbenadering berustte op een sociaal-darwinistische wereldbeschouwing waarin strijd en rivaliteit om de macht golden als onvermijdelijk en noodzakelijke elementen van het politieke verkeer tussen staten. (...) .... een rauwe hobbesiaanse visie van eeuwigdurende strijd tussen de staten die elk gedreven worden om hun eigen veiligheid te bevechten ten koste van alles en iedereen'. Geen aangenaam mens. Om precies dát te vermijden is de Europese Unie opgericht, we moeten het nooit vergeten.

Hilariteit om het terugtreden van Ollongren en Jorritsma. 'Vaccineren gaat eigenlijk heel goed. Als je het vergelijkt met verkennen', tweet Mathijs Bouman. 'Omtzigt wenst Ollongren succes met functie elders', tweet De Speld. Ollongren heeft ook nog corona. De Kamer laat er geen gras over groeien. Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) worden de nieuwe verkenners in de kabinetsformatie.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7740 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 137 meer dan gisteren en het zijn er ook meer dan het gemiddelde van afgelopen week (7035). De ziekenhuizen stijgen licht, de IC's dalen wat. 25 Covid-patiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 31. In Gorcum hadden we 7 nieuwe besmettingen (16 minder dan gisteren). De ziekenhuizen in het noorden van het land beginnen de reguliere zorg weer af te schalen om meer capaciteit voor coronapatiënten te scheppen. In ons land wordt de eenheid van maatregelen nog steeds gehandhaafd. Na de diepe knieval van Merkel gisteren begint de samenhang in  Duitsland af te brokkelen. De Duitse deelstaat Saarland gaat na Pasen de lockdown grotendeels opheffen. Die maakt plaats voor een grootschalige teststrategie. NOS-correspondent Wouter Zwart is kritisch: 'In plaats van eenduidig beleid, rollen er allemaal halfbakken compromissen uit, die geen zoden aan de dijk zetten. En daarom kiest nu een deelstaat dus z'n eigen weg.'

     De aantallen vaccinaties belopen tot nu toe 2.224.463 (berekend) c. q. 1.598.336 (gemeld). Onze achterbuurman kreeg gisteren zijn eerste inenting; de buurvrouw bovenin het huis vorige week al. Naar het begin van dit kwartaal

Het broedend meerkoetje in de haven. Links bij de loopbrug is ons huis, rechts op de steiger de gebruikelijke vissers.

Vrijdag 26-03-2021

Eerst bewolking maar al gauw maakt die ruim baan voor de zon. Anna gaat het onkruid voor de serre wieden. Ik volg het door de schuifpui en lees het nieuws. De nogal traditionele taakverdeling in het huishouden ligt bij ons al decennia onwrikbaar vast. De coronacrisis bracht daar geen verandering in, net als bij velen. Er staat een mooi stuk over Simon Vestdijk in de NRC van Joyce Roodnat, ooit net zo verslingerd aan hem als ik. Dokter als ikzelf, voorbeeld voor mijn eigen schrijverij. Hij stierf vijftig jaar geleden, 71 jaar oud. Wie leest hem nog? Als zijn werk staat in mijn kast. Ik print het stuk en stop het in een van de biografieën over hem. Ook al zo'n zinloze gewoonte die ik al mijn hele leven heb. Na mijn dood zal de hele collectie over antiquariaten verspreid raken en soms vind iemand, net als het mij een enkele keer in tweedehandsboekenzaakjes overkomt, een boek met zo'n uitgeknipte (of geprinte) recensie of ander krantenstuk erin. Een literatuurminnaar, denk je dan, vast een aardig mens.

     Vandaag zijn we 17 jaar getrouwd. Elk jaar vergeten we dat maar ons schoonzusje feliciteert ons per WhatsApp. Ach ja, zeggen we tegen elkaar, vanavond toch maar wat extra sfeer bij het avondmaal. Kaarslicht, chanson, een mooie wijn en zo. Er is enige kans dat we over acht jaar ons zilveren huwelijk kunnen vieren met alle kinderen. Na de jaarlijkse vaccinatie natuurlijk, want corona is here to stay.

     We krijgen een email van onze garage over het datalek en de diefstal van miljoenen NAW-gegevens bij de RDC. Dat is het bedrijf dat garages bijvoorbeeld de mogelijkheid biedt om klanten automatisch te mailen als het tijd is voor hun APK-keuring. Ook e-mailadressen, kentekens, telefoonnummers en geboortedata zitten in die bestanden, waar criminelen wel raad mee weten. De elementen bedriegerij en overheidsfalen typeren deze fase van onze geschiedenis, lijkt het, maar bedrog is van altijd. Lees Vestdijk maar. Onze garage vertelt dat ze de betrokken software ook gebruikten en zegt: 'Indien u per mail of telefoon benaderd wordt door partijen die werkzaamheden aan uw auto willen uitvoeren en daarvoor willen langskomen op uw huisadres of u vragen de auto ergens langs te brengen, gaat u daar niet op in! Wij zullen u nooit op deze manier benaderen over technische updates.' Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

Over uitlekken. De crisis rond de gefotografeerde notitie en de vervolgens afgetreden verkenners wordt een gifput. Wie heeft gezegd dat het gekozen kamerlid Omtzigt geloosd moet worden? In elk geval heeft het toekomstig 'motorblok' van VVD en D66 daar belang bij. De onberekenbare criticus zou een onzekere factor zijn bij de beoogde deelname van het CDA aan een nieuw kabinet. Maar ook Wopke heeft belang bij die demise. Allen ontkennen en Rutte wil er niet over praten. 'Niemand gaat hier uitleg over geven', zei hij gisteravond. Als ik Omtzigt was stopte ik mijn hoofd onder een kussen. Ploumen van de PvdA eist nu eerst een plenair kamerdebat, alvorens weer deel te nemen aan het verkenningsproces. Een kamermeerderheid van PVV, CDA, SP, ChristenUnie, PvdD, Volt en FVD stemt ermee in en VVD (bakzeil gehaald) en D66 sloten zich er snel bij aan. Dat is terecht, dunkt me, alleen schiet de gewenste, snelle formatie van een regering in coronatijd erbij in. Bovendien zit een groot deel van de fractievoorzitters in quarantaine na het nieuws dat oud-verkenner Ollongren positief was getest. Plus dat het debat op zijn vroegst komende woensdag kan plaatsvinden; dan pas is de Kamer in nieuwe samenstelling bijeen.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7644 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 78 minder dan gisteren. Het reproductiegetal zakt een fractie tot 1.08 (per 11 maart). De ziekenhuizen stijgen, de IC's een beetje. 25 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er ook 25. In Gorcum waren er 20 nieuwe besmettingen (13 meer dan gisteren). De vaccinatiecijfers zijn er nog niet. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 27-03-2021

Gisteravond genoten van de feestelijke maaltijd die Anna op tafel zette om ons 17-jarig huwelijk te vieren. Vegetarisch, dat wel: een heerlijke risotto met gedroogde paddenstoelen in wijn en bouillon. Buiten glansde de volle maan aan de oostelijke hemel. Aan het Franse chanson uit onze tijd kwamen we niet toe vanwege de Matthäus Passion op de internetzender Geen Dag Zonder Bach van Govert Jan Bach (geen verre nazaat). Hij gaf wel eens een lezing in Gorcum, jaren terug. Een geheel ander genre maar zeker niet minder romantisch. Hilariteit om mijn gestuntel om met de zelfontspanner een foto van ons intiem diner bij kaarslicht te maken terwijl het eten koud dreigde te worden. Ik wist niet meer hoe het moest en er was teveel licht, Enfin, zie hierboven.

Vanmorgen wisselen buien en felle zonneschijn elkaar af. In de middag is het droog; de wolken hebben grijze randen en donkere buiken. We blijven binnen, afgezien van de korte route naar de glasbak met de lege fles van gisteravond.

     Het containerschip in het Suezkanaal ligt nog steeds muurvast. Honderden schepen liggen vast aan de beide kanten van het kanaal en er zijn al schepen in de Indische Oceaan die de steven wenden voor de tijdrovende omweg om Afrika. The New York Post maakt zich zorgen over een wereldwijd tekort aan WC-papier. Het hamsteren zal wel gauw beginnen.

     In de NRC staat vanmorgen een artikel over kwalijke praktijken op de gereformeerde scholengemeenschap Gomarus in Gorcum. Men dwingt daar homoseksuele leerlingen uit de kast te komen waar hun ouders bij zijn. Traumatische ervaringen die levenslang blijven hangen. 'Aan het eind van dat gesprek zei mijn mentor: Ik zal voor je bidden dat God je mag veranderen.' Dergelijke scholen en hun praktijken mogen in ons land bestaan dankzij artikel 23 uit 1917 van de grondwet, dat het bestaan van het bijzonder onderwijs garandeert. Kamerleden van VVD, PvdA, PVV en SP reageren boos en eisen uitleg van minister Slob. Hoog tijd om artikel 23 af te schaffen, wat mij betreft.

Vanaf vandaag scherpen de Belgen de coronamatregelen weer aan: de scholen gaan dicht behalve in het kleuteronderwijs, kappers en andere contactberoepen moeten weer sluiten en er komen contrôles op thuiswerken. 'Die derde golf gaan we nu de kop indrukken, exact op dezelfde manier als we dat in het verleden gedaan hebben', zegt premier De Croo. Van de week moest bondkanselier Merkel echter door tegendruk van de deelstaten aanmerkelijk inbinden in de bestrijding van de aanstaande derde golf. De Duitse vereniging van intensivecare-artsen zegt vandaag in een persverklaring dat een harde lockdown van twee weken de enige manier is om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen niet worden overspoeld. De regering lijkt zijn greep op de maatregelen te verliezen nu ook de deelstaat Saarland voor een veel losser regime kiest met behulp van massaal testen.

     Ook bij ons wordt de roep om versoepelingen in de aanloop van de derde golf luider. Men wil de lockdown een maand eerder opheffen. Sommige willen de tweede prik uit het vaccinatieschema halen bij Pfizer en andere vaccins, tegen het herhaald advies van de WHO en de Gezondheidsraad in. Die moet er op verzoek van het kabinet zich opnieuw erover buigen. Het uitstellen van de 2e inenting leidt onvermijdelijk tot meer risico's bij de 60-plussers en dus tot meer ziekenhuisopnames. 'De verwachte extra Pfizer vaccins en schema-aanpassing lijken de hoogte/tijdstip van de piek niet meer te kunnen beïnvloeden. Het voordeel zou dus in de dalende poot van de curve moeten zitten, maar hoe groot dat voordeel is is onduidelijk', waarschuwt microbioloog Marc Bonten in een twitterdraadje. De Britten, die al meer dan de helft van hun bevolking gevaccineerd hebben, zijn veel voorzichtiger. Ze overwegen om de kwetsbare groepen boven de 70 jaar vanaf september voor de derde keer te vaccineren. Een booster.

     Wat is wijsheid? Velen hopen dat de warmere temperaturen van de komende weken de derde golf zullen afvlakken. Het seizoenseffect. De RIVM-modellen gaan ervan uit dat het virus in de zomermaanden een procent of 9 zachter woedt dan in de winter. Maar zo erg warm wordt het verderop komende week, na wat warmere dagen, helemaal nog niet.

De coronacijfers liegen er niet om: de derde golf is onderweg. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 8868 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1260 meer dan gisteren. Ziekenhuizen en IC's stijgen. 29 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 25. In Gorcum waren er 25 nieuwe besmettingen (5 meer dan gisteren). De vaccinatieaantallen tot nu toe bedragen 2.323.611 (berekend) c.q. 1.660.175 (gemeld). Volgende week, van 22 tot 28 maart, zijn er 416.002 vaccinaties gepland. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 28-03-2021

Op YouTube verscheen gisteren een mooie video van een halfuur lengte over de reis van de Bark Europa terug van Ushuaia naar Nederland. Een rechtstreekse tocht  - van 10.000 mijlen - omdat vanwege de coronapandemie het schip nergens havens mocht aandoen. De film is gemaakt door Richard Simko, de scheepsfotograaf. Ach, zó mooi en onvergetelijk, de beelden van al die plekken aan boord die me een jaar geleden vertrouwd werden tijdens de vijf weken van de Antarctica-expeditie. Ik zou het zo over doen.

     Vannacht ging de zomertijd in. Ik maak een ronde langs de klokken om ze een uur vooruit te zetten. De zon staat nog laag en de gouden stralen schijnen haast horizontaal de kamer binnen. Uit de luidsprekers van de radio klinken de evenzeer gouden klanken van het Agnus Dei van Samuel Barber. Er zijn slechter ochtenden. We blijven binnen en lezen. Anna knipt mijn haar (2e keer), want we vertrouwen de coornaveiligheid bij kappers helemaal niet. De hele dag blijven de wolken overheersen. Ik lees eindelijk weer eens een roman, geen slechte, 'De Saamhorigheidsgroep' (Querido, 2020) van de jonge auteur Merijn de Boer, die in Jeruzalem woont. Het boek is een van de genomineerden voor de Libris Literatuurprijs. Het speelt voor een groot deel in de jaren 80 in een groep van linkse pacifisten. De makke van een nooit volledig vergeten liefde die je niet terugvindt. De sfeer van ironie en melancholie doet me denken aan de romans van die andere diplomaat, F. Springer. Dat is een compliment.

De dagelijkse coronacijfers zijn hoog voor een weekenddag. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7513 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1324 minder dan gisteren. Een zondag eerder waren het er nog 7025. Ook vandaag stijgen de ziekenhuizen en de IC's door. 15 coronapatiënten stierven. Gisteren waren dat er nog 29. Duizenden Duitsers vliegen dit weekend naar Mallorca om vakantie te vieren. Quarantaine is op het eiland niet meer verplicht. Ze slaan het advies in de wind van hun regering om niet naar het buitenland te reizen. Gisteren vlogen zestig vliegtuigen naar Palma, de hoofdstad van het eiland. Vandaag worden nog eens zeventig vliegtuigen verwacht, volgens de Duitse pers. Bij ons belagen kerkgangers in Urk en Krimpen a/d IJssel journalisten. Ze delen rake schoppen uit. Een journalist wordt aangereden door een boze christen. Op het Museumplein in Amsterdam betogen circa 1000 mensen. Ze dragen geen mondkapjes en houden geen afstand. De politie zet een waterwerper in.

     In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (15 minder dan gisteren). De vaccinaties bedragen tot nu toe 2.355.458 (berekend) c.q. 1.692.022 (gemeld). In het weekeinde wordt er nog steeds minder gevaccineerd; de huisartsen en de instellingen prikken dan niet. Naar het begin van dit kwartaal

Anna kwast de boracol op het voordek.

Maandag 29-03-2021

Wat een heerlijke lentedag. Zonovergoten met wind uit het zuidwesten. We rijden na de files al vroeg naar de werf in Numansdorp want de komende dagen zijn ideaal om het teakdek schoon te maken. We zijn niet de enigen met dat plan, rondom verschijnen steeds meer klussers. Helaas is er aanvankelijk geen water; de kranen zijn nog afgesloten wegens kans op nachtvorst. Dus haal ik emmer na emmer bij het kantoor, totdat er rond het middaguur weer druk in de waterleidingen is. Ondanks de impregnering deze herfst met boracol is er toch aan de achterkant (zwemplatform, kuip) veel algengroen op de plaatsen waar schaduw is. Met groene zeep op zachte borstels poetsen we het weg. Waar het droog is, kwasten we er weer boracol op (foto hierboven en hier een andere). De temperatuur loopt intussen op tot bij de 20 graden.

     Tijdens de lunch op de werf lees ik het aprilnummer van het blad Zeilen. Er staat een artikel in over de groeiende handel in tweedehands jachten. De coronapandemie draagt eraan bij dat veel mensen hun vakantie niet meer in het buitenland kunnen doorbrengen en in eigen land het water opgaan. Dat merkten we vorige zomer al: grote drukte in sluizen en havens en veel beginnende watersporters. Vóór het begin van de files rijden we terug naar Gorcum. Woensdag nog even terug om de algendoder op de rest van het dek uit te smeren. Dan kan men van de werf in april het onderwaterschip doen en vrijboord en witte opbouw en kuip poetsen en in de was zetten. Dat doen we al een paar jaren niet meer zelf. Te zwaar.

Stijgende besmettingscijfers omdanks het weekeinde. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 6824 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 667 minder dan gisteren, maar flink méér dan na het vorig weekeinde. Toen waren er op maandag 6340. In de ziekenhuizen nam de bezetting behoorlijk toe, met bijna honderd nieuwe coronapatiënten. Ook de IC's stegen flink, maar Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg verwacht geen 'zwart scenario' in april maar veel zal afhangen van de snelheid van vaccineren. We hopen het. Hij stelt voor dat de ziekenhuizen meedoen aan de campagne. Alleen al in de weekenden zouden ze 600.000 mensen extra kunnen vaccineren. 'Daar is personeel genoeg voor, het is ook niet de ingewikkeldste handeling', zegt Kuipers. Kom op, Hugo! Pak het op! Dat het inenten effect heeft, blijkt uit de voortgaande daling in de sterfgevallen. 10 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 15. In Gorcum waren er 9 nieuwe besmettingen (1 minder dan gisteren).

     Het aantal vaccinaties tot nu toe ligt op 2.378.806 (berekend) c.q. 1.712.853 (gemeld). Vanmorgen bekende Hugo de Jonge dat het beoogde aantal van 400.000 vaccinaties afgelopen week niet gehaald werd. Het waren er maar 285.000. 'Te optimistisch'. Na de tijdelijke stop met het AstraZeneca-vaccin moest de campagne weer op gang komen. Maar voor deze week staan er op het coronadashboard toch weer een half miljoen gepland.

     In Brazilië slaan de epidemiologen alarm. Nadat de Braziliaanse coronavirusvariant ‘P1’ opdook in het zuiden van dat land, schoot de sterfte onder volwassenen onder de 60 jaar er opeens omhoog. Een sterke aanwijzing dat de variant juist voor jongere leeftijdsgroepen gevaarlijker is, aldus de wetenschappers. Die P1-variant draagt een mutatie waardoor hij gemakkelijker cellen binnendringt, en hij is inmiddels ook in ons land aangetroffen, meldt het RIVM. Daar schrik je toch van. Bij twintigers is de sterfte zelfs drie keer zo hoog. Daarbij zij aangetekend dat de besmettingskansen desondanks beperkt zijn: in Brazilië neemt het overlijdensrisico bij een patiënt met de P1-variant van twintig jaar toe van 1 op 2.500 tot ongeveer 1 op 770. Helaas is de variant ook anderhalf tot twee keer zo besmettelijk als eerdere versies en lijkt minder gevoelig voor vaccins. De mutatie-richting van het virus lijkt nog steeds in de richting van toenemende agressiviteit te liggen, in plaats van aanpassing aan de gastheer. In de Braziliaanse stad Manaus kwam al aan het licht dat de P1-variant de natuurlijke weerstand tegen corona overwint: van wie al corona heeft gehad, kan 25 tot 61 procent opnieuw geïnfecteerd raken met de variant. In enkele gevallen verliep zo’n herinfectie ernstig. In ons land duikt de P1-variant bij steekproeven in de teststraten steeds vaker op. Zeer vervelend is dat de variant ook muizen kan besmetten en dus in staat is om in de muizenpopulatie onder te duiken om van daaruit steeds opnieuw de samenleving aan te vallen.

     Ook zeer vervelend is dat minister De Jonge nu al voor de derde keer de Gezondheidsraad advies vraagt om de tweede vaccinatieprik uit te stellen, 'omdat het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames blijft stijgen.' Hij denkt dat het een snellere bescherming geeft. De raad kantte er zich al twee keer tegen en nu, met de dreiging van die P1-variant, heb je die tweede prik beslist nodig. Waarom moet Hugo elke week zo nodig draaien? Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 30-03-2021

Uit deze grafiek, een update van gisteren van de aantallen besmettingen, ziekenhuis- en IC-opnames en sterfgevallen, wordt het beeld steeds duidelijker. De eerste drie items stijgen, maar de overlijdens (in zwart) niet. Het is zeer waarschijnlijk dat het komt door de vaccinaties onder de 75-plussers. Vooral doorgaan en zoveel mogelijk versnellen is de conclusie. Geef geen gehoor aan het steeds weer opduikend gezever om voorrang, vandaag weer van de Haagse brandweer, en zorg dat de derde golf afgeplat wordt en het overstromen van ziekenhuizen en IC's voorkomen.

We hebben een heerlijke, zachte lentedag. De tweede op een rij van drie. In alle vroegte boodschappen doen is een plezier. De 20 graden wordt vanmiddag gemakkelijk gehaald. Iemand van het havenknatoor brengt de huurkano's naar buiten en meert ze af onder ons raam. Het wordt de eerste warme dag in De Bilt (> 20 graden) en dat is tamelijk vroeg in het jaar.

De coronadagcijfers zijn weer hoog, maar minder dan gisteren.  Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 5909 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 915 minder dan gisteren. Het percentage positieve testen stijgt van 8,1 procent naar 8,5%, terwijl het reproductiegetal met 0,01 procentpunt daalt naar 1.07 (per 15 maart). Ziekenhuizen en IC's stijgen verder. 36 Covid-patiënten stierven, 26 meer dan gisteren. In Gorcum waren er 10 nieuwe besmettingen (1 meer dan gisteren).

     Uit de weekrapportage van het RIVM blijkt dat de situatie in bijna alle regio's van ons land verslechtert, het meest in onze regio Zuid-Holland Zuid. Volgens het instituut staan daarmee 'alle wijzers in het rood'. In de leeftijdsgroep 18 tot 24 is het aantal meldingen per hoofd van de bevolking nog altijd het hoogst. Dat is ook de groep waarin de grootste relatieve stijging te zien is, samen met de groep 70 tot en met 79 jaar (ondanks de vaccinaties). Wij dus. In Amsterdam sluit men het Vondelpark en in Maastricht ontruimt de politie het Stadspark vanwege de drukte en geen afstand houden.

     Het aantal vaccinaties tot nu toe beloopt 2.440.088 (berekend) c.q. 1.750.355 (gemeld). Verschillende landen (Duitsland, Canada) besloten om het AstraZeneca-vaccin niet bij mensen onder 55 - 50 jaar te gebruiken, vanwege de zeer zeldzame stollingsproblemen. Naar het begin van dit kwartaal

Numansdorp, 31 maart 2021.

Woensdag 31-03-2021

De derde stralende lentedag op rij. Het wordt vandaag liefst 23 graden. Anna gaat 's ochtends naar de mondhygiëniste. Mét mondkapje. Daarna rijden we naar Numansdorp om de rest van het teakdek schoon te maken en in de boracol te zetten. Heerlijk werk met dit weer. Gisteren heeft de werf het onderwaterschip van nieuwe antifouling voorzien. Overal rond ons heen zijn de mensen vrolijk aan het werk op hun scheepjes. De grote, zwaar verwaarloosde tweemaster naast ons is het project van twee zeventigers, die het schip eind december kochten. Ze willen erop gaan wonen, maar dan moet er nog heel veel gebeuren. Is het nooit te laat om je droom waar te maken? Enfin, wij zijn om half drie klaar en drie kwartier later weer thuis. Vóór de files. Zeer tevreden.

Vandaag weer hoge besmettingscijfers. Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 7684 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 1800 meer dan gisteren. Aan de andere kant zijn het er nauwelijks meer dan vorige week woensdag (toen 7569). Misschien begint de stijging af te vlakken? De ziekenhuizen dalen wat, de IC's blijven vrijwel gelijk. 29 Covid-patiënten overleden. Gisteren waren dat er nog 36. In Gorcum hadden we 26 nieuwe besmettingen (17 meer dan gisteren). Het aantal vaccinaties tot nu toe bedraagt 2.505.283 (berekend) c.q. 1.788.530 (gemeld. Een kennis vertelt ons dat de GG&GD in de Gorcumse vaccinatiestraat dagelijks circa 600 prikken zet; dat schijnt best veel te zijn. Men zou er deze week beginnen met het vaccineren van mensen die vlak na WO II geboren zijn. Dat is te hopen!

Zometeen begint de live-uitzending van het debat van de nieuwe Tweede Kamer over de 'Omtzigt-notitie' van de eerste twee Haagse verkenners. Het is een zeer bizar verlopende kabinetsformatie, sterker: er is nog helemaal geen sprake van een kabinetsformatie. Een opmerkelijk nieuw hoofdstuk in de parlementaire geschiedenis, ik ga kijken. Politiek theater. Natuurlijk sprak men altijd al zeer vroeg over personen in kabinetsformaties; je kwam er alleen nooit achter. Dat is nu wel gebeurd en men vindt het héél erg. Dat is het niet. Naar het begin van dit kwartaal

Lees vanaf hier verder op https://www.sailing-dulce.nl/home/68