Logboek 2010/1 (Kreta>Fethiye)

De datumaanwijzer van wijlen onze buurvrouw. Welke getallen staan er op beide kubussen?

Maandag 18-01-2010

Een grijze windstille dag van nevel en klamheid. Het dooit hard. Aan boord was ik gewend iedere ochtend een blaadje van onze scheurkalender af te trekken, hier verzet ik een of beide kubusjes op de - hoe heet zo´n ding? - datumaanwijzer van wijlen onze vroegere buurvrouw. Op de foto hierboven zie je hem. Even een breinbrekertje opgeven: welke getallen staan er op de linker en de rechter kubus? Om je op weg te helpen: er zijn 2 x 6 vlakken beschikbaar waarmee je dus 31 verschillende combinaties moet kunnen maken. Gisteren legde ik het voor aan Jordin (1e klas gymnasium), de oudste van Barbara & Michel. Hij is er nog mee bezig. Goede inzenders krijgen een eervolle vermelding in het logboek.

Ik bel mijn broer. Hij wordt vanochtend opgenomen in de kliniek in het Duitse Gronau, waar ze morgenochtend zijn prostaat zullen weghalen. Een radicale prostatectomie. Ik wens hem sterkte. "De mannen - veelal Hollanders - die we hier ontmoeten zeggen dat het allemaal best meevalt", SMS´t zijn vrouw later. Morgen is hij dus van zijn prostaat af. Het zal een opluchting zijn, hoewel ze nog even moeten wachten tot vrijdag. Dan horen ze of de snijvlakken vrij waren van tumor-doorgroei.

Wie kent Dennis Hopper nog? De acteur die samen met Peter Fonda bekend werd in de hippie-motorfilm "Easy Rider" uit 1969, die door hem geregisseerd werd. Hij ligt op zijn sterfbed, meldt een lezer, vanwege een uitgezaaide prostaatkanker. Nu wil hij scheiden van zijn echtgenote. Die gunt hij kennelijk de erfenis niet. Wat een ellende, zeg. Hopper is 73 jaar, zijn carcinoom werd pas een paar maanden geleden ontdekt. Veel te laat. Had hij nooit eerder klachten? Nooit eerder zijn PSA laten bepalen? Mannen, laat ieder jaar je PSA prikken vanaf je 50e! Ook al is het geen betrouwbare marker, hou de zaak gewoon toch in de gaten.

Bij Shipmate in Vlaardingen bestel ik gastenvlaggetjes van de landen in de Levant en de Rode Zee, die we dit seizoen willen aandoen. Alleen vergeet ik Noord-Cyprus, het republiekje onder Turkse bescherming, ik weet niet eens hoe die vlag eruitziet. Toch zal ik er werk van maken want je kunt erop rekenen dat ze er heel gevoelig voor zijn. Van Zeilen verneem ik dat ze het artikel dat ik jl. oktober schreef over onze tocht door de Donaudelta, graag willen plaatsen. Dat is leuk. Ik zal de foto´s uitzoeken en mailen.

Ik vorder een eind in het derde hoofdstuk van Chaitins´ "Meta Math" Geweldig, hij komt dicht in de buurt van het soort vragen uit mijn Werkprogramma van 5 raadselachtige zaken als hij zijn visie op de 17e eeuwse filosoof en wiskundige Leibniz geeft. Hij citeert uit diens "Principes de la Nature et de la Grace fondés en Raison - Monadologie" (Leibniz schreef in het Frans en in het Latijn): "Waarom is er iets in plaats van niets? Want niets is simpeler en gemakkelijker dan iets" Het toonde voor Leibniz - die overigens nooit in de kerk kwam - de logische noodzakelijkheid van God aan, namelijk om te voorzien in de initiële complexiteit die nodig is om de wereld te scheppen. In moderne termen, zegt Chaitin, zou je het zo zeggen: de initiële complexiteit van de wereld komt door de keus van de natuurwetten en de startcondities waarop deze wetten inwerken. Wie of wat die keus ook maakt of veroorzaakt. Daarna wordt het nog leuker als Chaitin stelt dat een natuurwet altijd simpeler moet zijn dan de werkelijkheid, het geheel van alle data waarop hij inwerkt. In computermen zou je dat compressie noemen. Als de data niet gecomprimeerd kunnen worden, als ze dus zélf in hun totaliteit de enige beschrijving van de werkelijkheid zijn, dan bestaat er geen natuurwet - dan is de verzameling van data (de werkelijkheid) wetteloos, zonder structuur of patroon, niet geschikt voor wetenschappelijk onderzoek, onbegrijpelijk. In één woord, toevallig, random, niet reduceerbaar. Die hilarische schema´s waarin hij vergelijkbare beginselen op verschillend terrein onder elkaar zet, zal ik hier proberen weer te geven:

Geweldig, nietwaar? Vooral de laatste vergelijking is verrassend en origineel. Er zijn er nog meer. Wat is nu de betekenis hiervan? Er zijn theoretisch fysici die vandaag de dag speculeren dat concepten van materie zoals deeltjes, velden en krachten verouderd zijn en vervangen moeten worden door op informatie gebaseerde concepten. Het universum zou wel eens letterlijk uit informatie gemaakt zijn (zie John Wheeler: "It from bit") Er zijn wiskundige bewerkingen die geen oplossing kennen. Denk aan de onvolledigheidsstellingen van Gödel! Zulke bewerkingen kennen geen compressie, input is even groot als output, ze stoppen nooit en kennen geen einde. Denk eens aan het getal Pi dat nooit eindigt noch zichzelf herhaalt. Of aan de oneindigheid van priemgetallen. Of de oneindigheid van het universum. Dan is het universum, of het multiversum als je wilt, principieel onbegrijpelijk en dat zal altijd zo blijven. Zo kom je zeer verrassend bij de allernieuwste fysica terecht. Terug naar boven